| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā |
සුඞ්‌කඝාතකථාවණ්‌ණනා
Suṅkaghātakathāvaṇṇanā
113. සුඞ්‌කඝාතකථායං සුඞ්‌කං යත්‌ථ රාජපුරිසා හනන්‌ති අදදන්‌තානං සන්‌තකං අච්‌ඡින්‌දිත්‌වාපි ගණ්‌හන්‌ති, තං ඨානං සුඞ්‌කඝාතන්‌ති එවම්‌පි අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො. වුත්‌තමෙවත්‌ථං පාකටං කාතුං තඤ්‌හීතිආදි වුත්‌තං. දුතියං පාදං අතික්‌කාමෙතීති එත්‌ථ පඨමපාදං පරිච්‌ඡෙදතො බහි ඨපෙත්‌වා දුතියපාදෙ උද්‌ධටමත්‌තෙ පාරාජිකං. උද්‌ධරිත්‌වා බහි අට්‌ඨපිතෙපි බහි ඨිතො එව නාම හොතීති කත්‌වා එවං සබ්‌බත්‌ථ පදවාරෙසුපීති දට්‌ඨබ්‌බං. පරිවත්‌තිත්‌වා අබ්‌භන්‌තරිමං බහි ඨපෙති, පාරාජිකන්‌ති ඉදං සයං බහි ඨත්‌වා පඨමං අබ්‌භන්‌තරිමං උක්‌ඛිපිත්‌වා වා සමකං උක්‌ඛිපිත්‌වා වා පරිවත්‌තනං සන්‌ධාය වුත්‌තං. බහි ඨත්‌වා උක්‌ඛිත්‌තමත්‌තෙ හි සබ්‌බං බහිගතමෙව හොතීති. සචෙ පන සො බහි ඨත්‌වාපි බාහිරපුටකං පඨමං අන්‌තො ඨපෙත්‌වා පච්‌ඡා අබ්‌භන්‌තරිමං උක්‌ඛිපිත්‌වා බහි ඨපෙති, තදාපි එකාබද්‌ධතාය අවිජහිතත්‌තා අවහාරො න දිස්‌සති. කෙචි පන ‘‘භූමියං පතිත්‌වා වත්‌තන්‌තං පුන අන්‌තො පවිසති, පාරාජිකමෙවාති (පාරා. අට්‌ඨ. 1.113) වුත්‌තත්‌තා බාහිරපුටකෙ අන්‌තොපවිට්‌ඨෙපි බහිගතභාවතො න මුච්‌චති, අන්‌තොගතං පන පුටකං පඨමං, පච්‌ඡා එව වා බහි ඨපිතමත්‌තෙ වා පාරාජිකමෙවා’’ති වදන්‌ති, තං න යුත්‌තං. බහි භූමියං පාතිතස්‌ස කෙනචි සද්‌ධිං එකාබද්‌ධතාය අභාවෙන අන්‌තොපවිට්‌ඨෙපි පාරාජිකමෙවාති වත්‌තුං යුත්‌තං, ඉදං පන එකාබද්‌ධත්‌තා තෙන සද්‌ධිං න සමෙති. තස්‌මා යථා අන්‌තොභූමිගතෙන එකාබද්‌ධතා න හොති, එවං උභයස්‌සාපි බහිගතභාවෙ සාධිතෙයෙව අවහාරොති විඤ්‌ඤායති, වීමංසිත්‌වා ගහෙතබ්‌බං. යෙ පන පරිවත්‌තිත්‌වාති ඉමස්‌ස නිවත්‌තිත්‌වාති අත්‌ථං වදන්‌ති, තෙහි පන අබ්‌භන්‌තරිමං බහි ඨපෙතීති අයමත්‌ථො ගහිතො හොතීති තත්‌ථ සඞ්‌කායෙව නත්‌ථි. එකාබද්‌ධන්‌ති කාජකොටියං රජ්‌ජුයා බන්‌ධනං සන්‌ධාය වුත්‌තං. අබන්‌ධිත්‌වා කාජකොටියං ඨපිතමත්‌තමෙව හොති, පාරාජිකන්‌ති බහි ගහිතකාජකොටියං ඨපිතං යදි පාදං අග්‌ඝති, පාරාජිකමෙව, අන්‌තොඨපිතෙන එකාබද්‌ධතාය අභාවාති අධිප්‌පායො. ගච්‌ඡන්‌තෙ යානෙ වා…පෙ.… ඨපෙතීති සුඞ්‌කඝාතං පවිසිත්‌වා අප්‌පවිසිත්‌වා වා ඨපෙති. සුඞ්‌කට්‌ඨානස්‌ස බහි ඨිතන්‌ති යානාදීහි නීහටත්‌තා බහි ඨිතං. කෙචි පන ‘‘බහි ඨපිත’’න්‌ති පාඨං විකප්‌පෙත්‌වා සුඞ්‌කට්‌ඨානතො පුබ්‌බෙව බහි ඨපිතන්‌ති අත්‌ථං වදන්‌ති, තං න සුන්‌දරං; සුඞ්‌කට්‌ඨානෙ පවිසිත්‌වා යානෙ ඨපිතෙපි පවත්‌තිත්‌වා ගතෙ විය දොසාභාවතො. යො පන සුඞ්‌කට්‌ඨානස්‌ස අන්‌තොව පවිසිත්‌වා ‘‘සුඞ්‌කට්‌ඨාන’’න්‌ති ඤත්‌වා ථෙය්‍යචිත්‌තෙන ආගතමග්‌ගෙන පටිනිවත්‌තිත්‌වා ගච්‌ඡති, තස්‌සාපි යදි තෙන දිසාභාගෙන ගච්‌ඡන්‌තානම්‌පි හත්‌ථතො සුඞ්‌කං ගණ්‌හන්‌ති, පාරාජිකමෙව. ඉමස්‌මිං ඨානෙති යානාදීහි නීහරණෙ. තත්‍රාති තස්‌මිං එළකලොමසික්‌ඛාපදෙ (පාරා. 571 ආදයො).
113. Suṅkaghātakathāyaṃ suṅkaṃ yattha rājapurisā hananti adadantānaṃ santakaṃ acchinditvāpi gaṇhanti, taṃ ṭhānaṃ suṅkaghātanti evampi attho daṭṭhabbo. Vuttamevatthaṃ pākaṭaṃ kātuṃ tañhītiādi vuttaṃ. Dutiyaṃ pādaṃ atikkāmetīti ettha paṭhamapādaṃ paricchedato bahi ṭhapetvā dutiyapāde uddhaṭamatte pārājikaṃ. Uddharitvā bahi aṭṭhapitepi bahi ṭhito eva nāma hotīti katvā evaṃ sabbattha padavāresupīti daṭṭhabbaṃ. Parivattitvā abbhantarimaṃ bahi ṭhapeti, pārājikanti idaṃ sayaṃ bahi ṭhatvā paṭhamaṃ abbhantarimaṃ ukkhipitvā vā samakaṃ ukkhipitvā vā parivattanaṃ sandhāya vuttaṃ. Bahi ṭhatvā ukkhittamatte hi sabbaṃ bahigatameva hotīti. Sace pana so bahi ṭhatvāpi bāhirapuṭakaṃ paṭhamaṃ anto ṭhapetvā pacchā abbhantarimaṃ ukkhipitvā bahi ṭhapeti, tadāpi ekābaddhatāya avijahitattā avahāro na dissati. Keci pana ‘‘bhūmiyaṃ patitvā vattantaṃ puna anto pavisati, pārājikamevāti (pārā. aṭṭha. 1.113) vuttattā bāhirapuṭake antopaviṭṭhepi bahigatabhāvato na muccati, antogataṃ pana puṭakaṃ paṭhamaṃ, pacchā eva vā bahi ṭhapitamatte vā pārājikamevā’’ti vadanti, taṃ na yuttaṃ. Bahi bhūmiyaṃ pātitassa kenaci saddhiṃ ekābaddhatāya abhāvena antopaviṭṭhepi pārājikamevāti vattuṃ yuttaṃ, idaṃ pana ekābaddhattā tena saddhiṃ na sameti. Tasmā yathā antobhūmigatena ekābaddhatā na hoti, evaṃ ubhayassāpi bahigatabhāve sādhiteyeva avahāroti viññāyati, vīmaṃsitvā gahetabbaṃ. Ye pana parivattitvāti imassa nivattitvāti atthaṃ vadanti, tehi pana abbhantarimaṃ bahi ṭhapetīti ayamattho gahito hotīti tattha saṅkāyeva natthi. Ekābaddhanti kājakoṭiyaṃ rajjuyā bandhanaṃ sandhāya vuttaṃ. Abandhitvā kājakoṭiyaṃ ṭhapitamattameva hoti, pārājikanti bahi gahitakājakoṭiyaṃ ṭhapitaṃ yadi pādaṃ agghati, pārājikameva, antoṭhapitena ekābaddhatāya abhāvāti adhippāyo. Gacchante yāne vā…pe… ṭhapetīti suṅkaghātaṃ pavisitvā appavisitvā vā ṭhapeti. Suṅkaṭṭhānassa bahi ṭhitanti yānādīhi nīhaṭattā bahi ṭhitaṃ. Keci pana ‘‘bahi ṭhapita’’nti pāṭhaṃ vikappetvā suṅkaṭṭhānato pubbeva bahi ṭhapitanti atthaṃ vadanti, taṃ na sundaraṃ; suṅkaṭṭhāne pavisitvā yāne ṭhapitepi pavattitvā gate viya dosābhāvato. Yo pana suṅkaṭṭhānassa antova pavisitvā ‘‘suṅkaṭṭhāna’’nti ñatvā theyyacittena āgatamaggena paṭinivattitvā gacchati, tassāpi yadi tena disābhāgena gacchantānampi hatthato suṅkaṃ gaṇhanti, pārājikameva. Imasmiṃ ṭhāneti yānādīhi nīharaṇe. Tatrāti tasmiṃ eḷakalomasikkhāpade (pārā. 571 ādayo).
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 2. දුතියපාරාජිකං • 2. Dutiyapārājikaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 2. දුතියපාරාජිකං • 2. Dutiyapārājikaṃ
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / සුඞ්‌කඝාතකථාවණ්‌ණනා • Suṅkaghātakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / භූමට්‌ඨකථාදිවණ්‌ණනා • Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā
