| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ਸੁਙ੍ਕਘਾਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Suṅkaghātakathāvaṇṇanā
੧੧੩. ਸੁਙ੍ਕਘਾਤਕਥਾਯਂ ਤਤੋ ਹਨਨ੍ਤੀਤਿ ਤਤੋ ਨੀਹਰਨ੍ਤਾ ਹਨਨ੍ਤਿ। ਤਨ੍ਤਿ ਸੁਙ੍ਕਟ੍ਠਾਨਂ। ਯਤੋਤਿ ਯਤੋ ਨੀਹਰਿਯਮਾਨਭਣ੍ਡਤੋ। ਰਾਜਕਨ੍ਤਿ ਰਾਜਾਯਤ੍ਤਂ। ਤਮ੍ਪਿ ਰਾਜਾਰਹਮੇવਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਯਮੇવਤ੍ਥੋ’’ਤਿ। ਇਤੋਤਿ ਇਤੋ ਭਣ੍ਡਤੋ। ਦੁਤਿਯਂ ਪਾਦਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਠਮਂ ਪਾਦਂ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਤੋ ਬਹਿ ਠਪੇਤ੍વਾ ਦੁਤਿਯੇ ਪਾਦੇ ਉਦ੍ਧਟਮਤ੍ਤੇ ਪਾਰਾਜਿਕ’’ਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਬਹਿ ਅਟ੍ਠਪਿਤੋਪਿ ਬਹਿ ਠਿਤੋਯੇવ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍વਾ। ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਪਦવਾਰੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬਾ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਸੁਙ੍ਕਘਾਤਤੋ ਬਹਿ ਬਹਿਸੁਙ੍ਕਘਾਤਂ। ਅવਸ੍ਸਂ ਪਤਨਕਨ੍ਤਿ ਅવਸ੍ਸਂ ਸੁਙ੍ਕਘਾਤਤੋ ਬਹਿ ਪਤਨਕਂ। ਪੁਬ੍ਬੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવਾਤਿ ਅવਸ੍ਸਂ ਪਤਨਕੇ ਹਤ੍ਥਤੋ ਮੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। વਟ੍ਟਨ੍ਤਂ ਪੁਨ ਅਨ੍ਤੋ ਪવਿਸਤੀਤਿ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾવਚਨਸ੍ਸ ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਸਙ੍ਖੇਪਟ੍ਠਕਥਾਹਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਪਕਾਸਿਤੋ। ਅਨ੍ਤੋ ਠਤ੍વਾ ਬਹਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਰਕ੍ਖਤੀਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਯੋਗੇਨ ਗਮਨવੇਗਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਯੇવ વੂਪਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਿਮਂ ਬਹਿ ਠਪੇਤੀਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਠਿਤਂ ਪੁਟਕਂ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਬਹਿ ਠਪੇਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਿਮੇ ਪੁਟਕੇ ਭੂਮਿਤੋ ਮੋਚਿਤਮਤ੍ਤੇ ਪਾਰਾਜਿਕ’’ਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।
113. Suṅkaghātakathāyaṃ tato hanantīti tato nīharantā hananti. Tanti suṅkaṭṭhānaṃ. Yatoti yato nīhariyamānabhaṇḍato. Rājakanti rājāyattaṃ. Tampi rājārahamevāti āha ‘‘ayamevattho’’ti. Itoti ito bhaṇḍato. Dutiyaṃ pādaṃ atikkāmetīti ettha ‘‘paṭhamaṃ pādaṃ paricchedato bahi ṭhapetvā dutiye pāde uddhaṭamatte pārājika’’nti vadanti uddharitvā bahi aṭṭhapitopi bahi ṭhitoyeva nāma hotīti katvā. Yattha yattha padavārena āpatti kāretabbā, tattha tattha sabbatthāpi eseva nayoti vadanti. Suṅkaghātato bahi bahisuṅkaghātaṃ. Avassaṃ patanakanti avassaṃ suṅkaghātato bahi patanakaṃ. Pubbe vuttanayenevāti avassaṃ patanake hatthato muttamatteti vuttaṃ hoti. Vaṭṭantaṃ puna anto pavisatīti mahāaṭṭhakathāvacanassa kurundisaṅkhepaṭṭhakathāhi adhippāyo pakāsito. Anto ṭhatvā bahi gacchantaṃ rakkhatīti bhikkhuno payogena gamanavegassa antoyeva vūpasantattā. Parivattetvā abbhantarimaṃ bahi ṭhapetīti abbhantare ṭhitaṃ puṭakaṃ parivattetvā bahi ṭhapeti. Ettha ca ‘‘abbhantarime puṭake bhūmito mocitamatte pārājika’’nti vadanti.
‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਯਾਨੇ વਾ…ਪੇ॰… ਠਪੇਤੀਤਿ ਸੁਙ੍ਕਘਾਤਂ ਅਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਬਹਿਯੇવ ਠਪੇਤੀ’’ਤਿ ਤੀਸੁਪਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ વੁਤ੍ਤਂ ਸੁਙ੍ਕਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਬਹਿ ਠਪਿਤਨ੍ਤਿ વਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਾ। ਆਚਰਿਯਾ ਪਨ ‘‘ਸੁਙ੍ਕਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਬਹਿ ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠਂ વਿਕਪ੍ਪੇਤ੍વਾ ‘‘ਪਠਮਂ ਅਨ੍ਤੋਸੁਙ੍ਕਘਾਤਂ ਪવਿਟ੍ਠੇਸੁਯੇવ ਯਾਨਾਦੀਸੁ ਠਪਿਤਂ ਪਚ੍ਛਾ ਯਾਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨੀਹਟਂ ਸੁਙ੍ਕਘਾਤਸ੍ਸ ਬਹਿ ਠਿਤਂ, ਨ ਚ ਤੇਨ ਨੀਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ વਦਨ੍ਤਿ। ਅਯਂ ਪਨ ਤੇਸਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਸੁਙ੍ਕਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਪવਿਟ੍ਠਯਾਨਾਦੀਸੁ ਠਪਿਤੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਪਯੋਗਂ વਿਨਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਨੀਹਟਤ੍ਤਾ ਨੇવਤ੍ਥਿ ਪਾਰਾਜਿਕਂ, ‘‘ਅਤ੍ਰ ਪવਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸੁਙ੍ਕਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਨੀਹਟਸ੍ਸ ਬਹਿ ਠਿਤੇ ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਮ੍ਪਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ। ਅਯਮੇવ ਚ ਨਯੋ ‘‘વਟ੍ਟਿਤ੍વਾ ਗਮਿਸ੍ਸਤੀਤਿ વਾ ਅਞ੍ਞੋ ਨਂ વਟ੍ਟੇਸ੍ਸਤੀਤਿ વਾ ਅਨ੍ਤੋ ਠਪਿਤਂ ਪਚ੍ਛਾ ਸਯਂ વਾ વਟ੍ਟਮਾਨਂ ਅਞ੍ਞੇਨ વਾ વਟ੍ਟਿਤਂ ਬਹਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਰਕ੍ਖਤਿਯੇવਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ વਚਨੇਨ ਸਮੇਤੀਤਿ ਯੁਤ੍ਤਤਰੋ વਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ। ਸੁਙ੍ਕਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਪੁਨ ਪਚ੍ਚਾਗਚ੍ਛਤੋਪਿ ਤੇਨ ਪਸ੍ਸੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਦਿ ਤਤੋਪਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ ਹਤ੍ਥਤੋ ਸੁਙ੍ਕਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਸੀਮਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਪਾਰਾਜਿਕਮੇવ।
‘‘Gacchante yāne vā…pe… ṭhapetīti suṅkaghātaṃ apavisitvā bahiyeva ṭhapetī’’ti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ suṅkaṭṭhānassa bahi ṭhapitanti vakkhamānattā. Ācariyā pana ‘‘suṅkaṭṭhānassa bahi ṭhita’’nti pāṭhaṃ vikappetvā ‘‘paṭhamaṃ antosuṅkaghātaṃ paviṭṭhesuyeva yānādīsu ṭhapitaṃ pacchā yānena saddhiṃ nīhaṭaṃ suṅkaghātassa bahi ṭhitaṃ, na ca tena nīta’’nti atthaṃ vadanti. Ayaṃ pana tesaṃ adhippāyo – suṅkaṭṭhānassa anto paviṭṭhayānādīsu ṭhapitepi bhikkhussa payogaṃ vinā aññena nīhaṭattā nevatthi pārājikaṃ, ‘‘atra paviṭṭhassa suṅkaṃ gaṇhantū’’ti vuttattā aññena nīhaṭassa bahi ṭhite bhaṇḍadeyyampi na hotīti. Ayameva ca nayo ‘‘vaṭṭitvā gamissatīti vā añño naṃ vaṭṭessatīti vā anto ṭhapitaṃ pacchā sayaṃ vā vaṭṭamānaṃ aññena vā vaṭṭitaṃ bahi gacchati, rakkhatiyevā’’ti iminā vacanena sametīti yuttataro viya dissati. Suṅkaṭṭhānassa anto pavisitvā puna paccāgacchatopi tena passena paricchedaṃ atikkamantassa yadi tatopi gacchantānaṃ hatthato suṅkaṃ gaṇhanti, sīmātikkame pārājikameva.
ਹਤ੍ਥਿਸੁਤ੍ਤਾਦੀਸੂਤਿ ਹਤ੍ਥਿਸਿਕ੍ਖਾਦੀਸੁ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਯਾਨਾਦੀਹਿ વੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਨੀਹਰਣੇ। ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਹਤ੍ਥਾ’’ਤਿ વਚਨਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨ ਨੀਹਰਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਇਧਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ। ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਏਲ਼ਕਲੋਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ। ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥੋ, ਯਸ੍ਮਾ ਏਲ਼ਕਲੋਮਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਧ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਅવਹਾਰਾਭਾવਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ। ਉਪਚਾਰਨ੍ਤਿ ਸੁਙ੍ਕਘਾਤਪਰਿਚ੍ਛੇਦਤੋ ਬਹਿ ਸਮਨ੍ਤਾ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਾਨਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂ વਤਿਆਸਨ੍ਨਪ੍ਪਦੇਸਸਙ੍ਖਾਤਂ ਉਪਚਾਰਂ। ਤਾਦਿਸਂ ਉਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਰਿਹਰਣੇ ਸਾਦੀਨવਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਸੁਙ੍ਕਘਾਤੇ। ‘‘ਦ੍વੀਹਿ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੇਹੀਤਿ ਅਯਂ ਨਿਯਮੋ ਆਚਰਿਯਪਰਮ੍ਪਰਾਭਤੋ’’ਤਿ ਮਹਾਗਣ੍ਠਿਪਦੇ વੁਤ੍ਤਂ।
Hatthisuttādīsūti hatthisikkhādīsu. Imasmiṃ ṭhāneti yathāvuttayānādīhi vuttappakārena nīharaṇe. Anāpattīti tattha ‘‘sahatthā’’ti vacanato aññena nīharāpentassa anāpatti. Idhāti imasmiṃ adinnādānasikkhāpade. Tatrāti tasmiṃ eḷakalomasikkhāpade. Hontīti ettha iti-saddo hetuattho, yasmā eḷakalomāni nissaggiyāni honti, tasmā pācittiyanti attho. Idha anāpattīti imasmiṃ sikkhāpade avahārābhāvā anāpatti. Upacāranti suṅkaghātaparicchedato bahi samantā dvinnaṃ leḍḍupātānaṃ abbhantaraṃ vatiāsannappadesasaṅkhātaṃ upacāraṃ. Tādisaṃ upacāraṃ okkamitvā pariharaṇe sādīnavattā dukkaṭaṃ vuttaṃ. Etthāti suṅkaghāte. ‘‘Dvīhi leḍḍupātehīti ayaṃ niyamo ācariyaparamparābhato’’ti mahāgaṇṭhipade vuttaṃ.
ਸੁਙ੍ਕਘਾਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Suṅkaghātakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੨. ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਂ • 2. Dutiyapārājikaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੨. ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਂ • 2. Dutiyapārājikaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਭੂਮਟ੍ਠਕਥਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਸੁਙ੍ਕਘਾਤਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Suṅkaghātakathāvaṇṇanā
