| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
२. सुञ्ञतकथावण्णना
2. Suññatakathāvaṇṇanā
८३२. इदानि सुञ्ञतकथा नाम होति। तत्थ सुञ्ञताति द्वे सुञ्ञता खन्धानञ्च अनत्तलक्खणं निब्बानञ्च। तेसु अनत्तलक्खणं ताव एकच्चं एकेन परियायेन सिया सङ्खारक्खन्धपरियापन्नं, निब्बानं, अपरियापन्नमेव। इमं पन विभागं अग्गहेत्वा ‘‘सुञ्ञता सङ्खारक्खन्धपरियापन्ना’’ति येसं लद्धि, सेय्यथापि अन्धकानं, ते सन्धाय पुच्छा सकवादिस्स, पटिञ्ञा इतरस्स। अनिमित्तन्ति सब्बनिमित्तरहितं निब्बानं। ‘‘अप्पणिहितो’’तिपि तस्सेव नामं। कस्मा पनेतं आभतन्ति? अविभज्जवादीवादे दोसारोपनत्थं। यस्स हि अविभजित्वा ‘‘एकदेसेनेव सुञ्ञता सङ्खारक्खन्धपरियापन्ना’’ति लद्धि, तस्स निब्बानम्पि सङ्खारक्खन्धपरियापन्नन्ति आपज्जति। इमस्स दोसस्सारोपनत्थं ‘‘अनिमित्तं अप्पणिहित’’न्ति आभतं। इतरो तस्स परियापन्नभावं अनिच्छन्तो पटिक्खिपति। सङ्खारक्खन्धो न अनिच्चोतिआदि निब्बानसङ्खाताय सुञ्ञताय अनिच्चभावापत्तिदोसदस्सनत्थं वुत्तं।
832. Idāni suññatakathā nāma hoti. Tattha suññatāti dve suññatā khandhānañca anattalakkhaṇaṃ nibbānañca. Tesu anattalakkhaṇaṃ tāva ekaccaṃ ekena pariyāyena siyā saṅkhārakkhandhapariyāpannaṃ, nibbānaṃ, apariyāpannameva. Imaṃ pana vibhāgaṃ aggahetvā ‘‘suññatā saṅkhārakkhandhapariyāpannā’’ti yesaṃ laddhi, seyyathāpi andhakānaṃ, te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Animittanti sabbanimittarahitaṃ nibbānaṃ. ‘‘Appaṇihito’’tipi tasseva nāmaṃ. Kasmā panetaṃ ābhatanti? Avibhajjavādīvāde dosāropanatthaṃ. Yassa hi avibhajitvā ‘‘ekadeseneva suññatā saṅkhārakkhandhapariyāpannā’’ti laddhi, tassa nibbānampi saṅkhārakkhandhapariyāpannanti āpajjati. Imassa dosassāropanatthaṃ ‘‘animittaṃ appaṇihita’’nti ābhataṃ. Itaro tassa pariyāpannabhāvaṃ anicchanto paṭikkhipati. Saṅkhārakkhandho na aniccotiādi nibbānasaṅkhātāya suññatāya aniccabhāvāpattidosadassanatthaṃ vuttaṃ.
८३३. सङ्खारक्खन्धस्स सुञ्ञताति ‘‘यदि अञ्ञस्स खन्धस्स सुञ्ञता अञ्ञक्खन्धपरियापन्ना, सङ्खारक्खन्धसुञ्ञतायपि सेसक्खन्धपरियापन्नाय भवितब्ब’’न्ति चोदनत्थं वुत्तं। सङ्खारक्खन्धस्स सुञ्ञता न वत्तब्बातिआदि ‘‘यदि सङ्खारक्खन्धसुञ्ञता सेसक्खन्धपरियापन्ना न होति, सेसक्खन्धसुञ्ञतापि सङ्खारक्खन्धपरियापन्ना न होती’’ति पटिलोमदस्सनत्थं वुत्तं।
833. Saṅkhārakkhandhassa suññatāti ‘‘yadi aññassa khandhassa suññatā aññakkhandhapariyāpannā, saṅkhārakkhandhasuññatāyapi sesakkhandhapariyāpannāya bhavitabba’’nti codanatthaṃ vuttaṃ. Saṅkhārakkhandhassa suññatā na vattabbātiādi ‘‘yadi saṅkhārakkhandhasuññatā sesakkhandhapariyāpannā na hoti, sesakkhandhasuññatāpi saṅkhārakkhandhapariyāpannā na hotī’’ti paṭilomadassanatthaṃ vuttaṃ.
८३४. सुञ्ञमिदं, भिक्खवे, सङ्खाराति सुत्तं परसमयतो आभतं। तत्थ सङ्खाराति ‘‘सब्बे सङ्खारा अनिच्चा’’ति आगतट्ठाने विय पञ्चक्खन्धा, ते च अत्तत्तनियसुञ्ञत्ता सुञ्ञताति सासनावचरं होति, न विरुज्झति, तस्मा अनुञ्ञातं। यस्मा पनेतं न सुञ्ञताय सङ्खारक्खन्धपरियापन्नभावं दीपेति, तस्मा असाधकन्ति।
834. Suññamidaṃ, bhikkhave, saṅkhārāti suttaṃ parasamayato ābhataṃ. Tattha saṅkhārāti ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā’’ti āgataṭṭhāne viya pañcakkhandhā, te ca attattaniyasuññattā suññatāti sāsanāvacaraṃ hoti, na virujjhati, tasmā anuññātaṃ. Yasmā panetaṃ na suññatāya saṅkhārakkhandhapariyāpannabhāvaṃ dīpeti, tasmā asādhakanti.
सुञ्ञतकथावण्णना।
Suññatakathāvaṇṇanā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / कथावत्थुपाळि • Kathāvatthupāḷi / (१८७) २. सुञ्ञताकथा • (187) 2. Suññatākathā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / २. सुञ्ञतकथावण्णना • 2. Suññatakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-अनुटीका • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / २. सुञ्ञतकथावण्णना • 2. Suññatakathāvaṇṇanā
