| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ធម្មសង្គណិ-អដ្ឋកថា • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
សុញ្ញតវារោ
Suññatavāro
១២១-១៤៥. ឥទានិ តស្មិំ ខោ បន សមយេ ធម្មា ហោន្តីតិ សុញ្ញតវារោ អារទ្ធោ។ សោ ឧទ្ទេសនិទ្ទេសវសេន ទ្វិធា វវត្ថិតោ។ តត្ថ ឧទ្ទេសវារេ ‘ធម្មា ហោន្តី’តិ ឥមិនា សទ្ធិំ ចតុវីសតិ កោដ្ឋាសា ហោន្តិ។ សព្ពកោដ្ឋាសេសុ ច ‘ចត្តារោ ទ្វេ តយោ’តិ គណនបរិច្ឆេទោ ន វុត្តោ។ កស្មា? សង្គហវារេ បរិច្ឆិន្នត្តា។ តត្ថ បរិច្ឆិន្នធម្មាយេវ ហិ ឥធាបិ វុត្តា។ ន ហេត្ថ សត្តោ វា ភាវោ វា អត្តា វា ឧបលព្ភតិ។ ធម្មាវ ឯតេ ធម្មមត្តា អសារា អបរិណាយកាតិ ឥមិស្សា សុញ្ញតាយ ទីបនត្ថំ វុត្តា។ តស្មា ឯវមេត្ថ អត្ថោ វេទិតព្ពោ – យស្មិំ សមយេ កាមាវចរំ បឋមំ មហាកុសលចិត្តំ ឧប្បជ្ជតិ, តស្មិំ សមយេ ចិត្តង្គវសេន ឧប្បន្នា អតិរេកបណ្ណាសធម្មា សភាវដ្ឋេន ធម្មា ឯវ ហោន្តិ។ ន អញ្ញោ កោចិ សត្តោ វា ភាវោ វា បោសោ វា បុគ្គលោ វា ហោតីតិ។ តថា រាសដ្ឋេន ខន្ធាវ ហោន្តីតិ។ ឯវំ បុរិមនយេនេវ សព្ពបទេសុ អត្ថយោជនា វេទិតព្ពា។ យស្មា បន ឈានតោ អញ្ញំ ឈានង្គំ, មគ្គតោ វា អញ្ញំ មគ្គង្គំ នត្ថិ, តស្មា ឥធ ‘ឈានំ ហោតិ, មគ្គោ ហោតិ’ ឥច្ចេវ វុត្តំ។ ឧបនិជ្ឈាយនដ្ឋេន ហិ ឈានមេវ ហេត្វដ្ឋេន មគ្គោវ ហោតិ។ ន អញ្ញោ កោចិ សត្តោ វា ភាវោ វាតិ។ ឯវំ សព្ពបទេសុ អត្ថយោជនា កាតព្ពា។ និទ្ទេសវារោ ឧត្តានត្ថោយេវាតិ។
121-145. Idāni tasmiṃ kho pana samaye dhammā hontīti suññatavāro āraddho. So uddesaniddesavasena dvidhā vavatthito. Tattha uddesavāre ‘dhammā hontī’ti iminā saddhiṃ catuvīsati koṭṭhāsā honti. Sabbakoṭṭhāsesu ca ‘cattāro dve tayo’ti gaṇanaparicchedo na vutto. Kasmā? Saṅgahavāre paricchinnattā. Tattha paricchinnadhammāyeva hi idhāpi vuttā. Na hettha satto vā bhāvo vā attā vā upalabbhati. Dhammāva ete dhammamattā asārā apariṇāyakāti imissā suññatāya dīpanatthaṃ vuttā. Tasmā evamettha attho veditabbo – yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ paṭhamaṃ mahākusalacittaṃ uppajjati, tasmiṃ samaye cittaṅgavasena uppannā atirekapaṇṇāsadhammā sabhāvaṭṭhena dhammā eva honti. Na añño koci satto vā bhāvo vā poso vā puggalo vā hotīti. Tathā rāsaṭṭhena khandhāva hontīti. Evaṃ purimanayeneva sabbapadesu atthayojanā veditabbā. Yasmā pana jhānato aññaṃ jhānaṅgaṃ, maggato vā aññaṃ maggaṅgaṃ natthi, tasmā idha ‘jhānaṃ hoti, maggo hoti’ icceva vuttaṃ. Upanijjhāyanaṭṭhena hi jhānameva hetvaṭṭhena maggova hoti. Na añño koci satto vā bhāvo vāti. Evaṃ sabbapadesu atthayojanā kātabbā. Niddesavāro uttānatthoyevāti.
សុញ្ញតវារោ និដ្ឋិតោ។
Suññatavāro niṭṭhito.
និដ្ឋិតា ច តីហិ មហាវារេហិ មណ្ឌេត្វា និទ្ទិដ្ឋស្ស
Niṭṭhitā ca tīhi mahāvārehi maṇḍetvā niddiṭṭhassa
បឋមចិត្តស្ស អត្ថវណ្ណនា។
Paṭhamacittassa atthavaṇṇanā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / ធម្មសង្គណីបាឡិ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / កាមាវចរកុសលំ • Kāmāvacarakusalaṃ
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ធម្មសង្គណី-មូលដីកា • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / សុញ្ញតវារវណ្ណនា • Suññatavāravaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ធម្មសង្គណី-អនុដីកា • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / សុញ្ញតវារាទិវណ្ណនា • Suññatavārādivaṇṇanā
