| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣਿ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
ਸੁਞ੍ਞਤવਾਰੋ
Suññatavāro
੧੨੧-੧੪੫. ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਸੁਞ੍ਞਤવਾਰੋ ਆਰਦ੍ਧੋ। ਸੋ ਉਦ੍ਦੇਸਨਿਦ੍ਦੇਸવਸੇਨ ਦ੍વਿਧਾ વવਤ੍ਥਿਤੋ। ਤਤ੍ਥ ਉਦ੍ਦੇਸવਾਰੇ ‘ਧਮ੍ਮਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਤੁવੀਸਤਿ ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਸਬ੍ਬਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ ਚ ‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਦ੍વੇ ਤਯੋ’ਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਨ વੁਤ੍ਤੋ। ਕਸ੍ਮਾ? ਸਙ੍ਗਹવਾਰੇ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ। ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਧਮ੍ਮਾਯੇવ ਹਿ ਇਧਾਪਿ વੁਤ੍ਤਾ। ਨ ਹੇਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤੋ વਾ ਭਾવੋ વਾ ਅਤ੍ਤਾ વਾ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ। ਧਮ੍ਮਾવ ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਮਤ੍ਤਾ ਅਸਾਰਾ ਅਪਰਿਣਾਯਕਾਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਸੁਞ੍ਞਤਾਯ ਦੀਪਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਾ। ਤਸ੍ਮਾ ਏવਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾવਚਰਂ ਪਠਮਂ ਮਹਾਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਚਿਤ੍ਤਙ੍ਗવਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਤਿਰੇਕਪਣ੍ਣਾਸਧਮ੍ਮਾ ਸਭਾવਟ੍ਠੇਨ ਧਮ੍ਮਾ ਏવ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਨ ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਸਤ੍ਤੋ વਾ ਭਾવੋ વਾ ਪੋਸੋ વਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ વਾ ਹੋਤੀਤਿ। ਤਥਾ ਰਾਸਟ੍ਠੇਨ ਖਨ੍ਧਾવ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ। ਏવਂ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਝਾਨਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਝਾਨਙ੍ਗਂ, ਮਗ੍ਗਤੋ વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ‘ਝਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਮਗ੍ਗੋ ਹੋਤਿ’ ਇਚ੍ਚੇવ વੁਤ੍ਤਂ। ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਯਨਟ੍ਠੇਨ ਹਿ ਝਾਨਮੇવ ਹੇਤ੍વਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋવ ਹੋਤਿ। ਨ ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਸਤ੍ਤੋ વਾ ਭਾવੋ વਾਤਿ। ਏવਂ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ। ਨਿਦ੍ਦੇਸવਾਰੋ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥੋਯੇવਾਤਿ।
121-145. Idāni tasmiṃ kho pana samaye dhammā hontīti suññatavāro āraddho. So uddesaniddesavasena dvidhā vavatthito. Tattha uddesavāre ‘dhammā hontī’ti iminā saddhiṃ catuvīsati koṭṭhāsā honti. Sabbakoṭṭhāsesu ca ‘cattāro dve tayo’ti gaṇanaparicchedo na vutto. Kasmā? Saṅgahavāre paricchinnattā. Tattha paricchinnadhammāyeva hi idhāpi vuttā. Na hettha satto vā bhāvo vā attā vā upalabbhati. Dhammāva ete dhammamattā asārā apariṇāyakāti imissā suññatāya dīpanatthaṃ vuttā. Tasmā evamettha attho veditabbo – yasmiṃ samaye kāmāvacaraṃ paṭhamaṃ mahākusalacittaṃ uppajjati, tasmiṃ samaye cittaṅgavasena uppannā atirekapaṇṇāsadhammā sabhāvaṭṭhena dhammā eva honti. Na añño koci satto vā bhāvo vā poso vā puggalo vā hotīti. Tathā rāsaṭṭhena khandhāva hontīti. Evaṃ purimanayeneva sabbapadesu atthayojanā veditabbā. Yasmā pana jhānato aññaṃ jhānaṅgaṃ, maggato vā aññaṃ maggaṅgaṃ natthi, tasmā idha ‘jhānaṃ hoti, maggo hoti’ icceva vuttaṃ. Upanijjhāyanaṭṭhena hi jhānameva hetvaṭṭhena maggova hoti. Na añño koci satto vā bhāvo vāti. Evaṃ sabbapadesu atthayojanā kātabbā. Niddesavāro uttānatthoyevāti.
ਸੁਞ੍ਞਤવਾਰੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।
Suññatavāro niṭṭhito.
ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਚ ਤੀਹਿ ਮਹਾવਾਰੇਹਿ ਮਣ੍ਡੇਤ੍વਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ
Niṭṭhitā ca tīhi mahāvārehi maṇḍetvā niddiṭṭhassa
ਪਠਮਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥવਣ੍ਣਨਾ।
Paṭhamacittassa atthavaṇṇanā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀਪਾਲ਼ਿ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ਕਾਮਾવਚਰਕੁਸਲਂ • Kāmāvacarakusalaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / ਸੁਞ੍ਞਤવਾਰવਣ੍ਣਨਾ • Suññatavāravaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / ਸੁਞ੍ਞਤવਾਰਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • Suññatavārādivaṇṇanā
