| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
७. सुपतिसुत्तवण्णना
7. Supatisuttavaṇṇanā
१४३. सत्तमे पादे पक्खालेत्वाति उतुगाहापनत्थं धोवित्वा। बुद्धानं पन सरीरे रजोजल्लं न उपलिम्पति, उदकम्पि पोक्खरपत्ते पक्खित्तं विय विवट्टित्वा गच्छति। अपिच खो धोतपादके गेहे पादे धोवित्वा पविसनं पब्बजितानं वत्तं। तत्थ बुद्धानं वत्तभेदो नाम नत्थि, वत्तसीसे पन ठत्वा धोवन्ति। सचे हि तथागतो नेव न्हायेय्य, न पादे धोवेय्य, ‘‘नायं मनुस्सो’’ति वदेय्युं। तस्मा मनुस्सकिरियं अमुञ्चन्तो धोवति। सतो सम्पजानोति सोप्पपरिग्गाहकेन सतिसम्पजञ्ञेन समन्नागतो। उपसङ्कमीति समणो गोतमो सब्बरत्तिं अब्भोकासे चङ्कमित्वा गन्धकुटिं पविसित्वा निद्दायति, अतिविय सुखसयितो भविस्सति, घट्टयिस्सामि नन्ति चिन्तेत्वा उपसङ्कमि।
143. Sattame pāde pakkhāletvāti utugāhāpanatthaṃ dhovitvā. Buddhānaṃ pana sarīre rajojallaṃ na upalimpati, udakampi pokkharapatte pakkhittaṃ viya vivaṭṭitvā gacchati. Apica kho dhotapādake gehe pāde dhovitvā pavisanaṃ pabbajitānaṃ vattaṃ. Tattha buddhānaṃ vattabhedo nāma natthi, vattasīse pana ṭhatvā dhovanti. Sace hi tathāgato neva nhāyeyya, na pāde dhoveyya, ‘‘nāyaṃ manusso’’ti vadeyyuṃ. Tasmā manussakiriyaṃ amuñcanto dhovati. Sato sampajānoti soppapariggāhakena satisampajaññena samannāgato. Upasaṅkamīti samaṇo gotamo sabbarattiṃ abbhokāse caṅkamitvā gandhakuṭiṃ pavisitvā niddāyati, ativiya sukhasayito bhavissati, ghaṭṭayissāmi nanti cintetvā upasaṅkami.
किं सोप्पसीति किं सुपसि, किं सोप्पं नामिदं तवाति वदति। किं नु सोप्पसीति कस्मा नु सुपसि? दुब्भगो वियाति मतो विय, विसञ्ञी विय च। सुञ्ञमगारन्ति सुञ्ञं मे घरं लद्धन्ति सोप्पसीति वदति। सूरिये उग्गतेति सूरियम्हि उट्ठिते। इदानि हि अञ्ञे भिक्खू सम्मज्जन्ति , पानीयं उपट्ठपेन्ति, भिक्खाचारगमनसज्जा भवन्ति, त्वं कस्मा सोप्पसियेव।
Kiṃ soppasīti kiṃ supasi, kiṃ soppaṃ nāmidaṃ tavāti vadati. Kiṃ nu soppasīti kasmā nu supasi? Dubbhago viyāti mato viya, visaññī viya ca. Suññamagāranti suññaṃ me gharaṃ laddhanti soppasīti vadati. Sūriye uggateti sūriyamhi uṭṭhite. Idāni hi aññe bhikkhū sammajjanti , pānīyaṃ upaṭṭhapenti, bhikkhācāragamanasajjā bhavanti, tvaṃ kasmā soppasiyeva.
जालिनीति तयो भवे अज्झोत्थरित्वा ठितेन ‘‘अज्झत्तिकस्सुपादाय अट्ठारसतण्हाविचरितानी’’तिआदिना (विभ॰ ८४२) तेन तेन अत्तनो कोट्ठासभूतेन जालेन जालिनी। विसत्तिकाति रूपादीसु तत्थ तत्थ विसत्तताय विसमूलताय विसपरिभोगताय च विसत्तिका। कुहिञ्चि नेतवेति कत्थचि नेतुं। सब्बूपधि परिक्खयाति सब्बेसं खन्धकिलेसाभिसङ्खारकामगुणभेदानं उपधीनं परिक्खया। किं तवेत्थ, माराति, मार, तुय्हं किं एत्थ? कस्मा त्वं उण्हयागुयं निलीयितुं असक्कोन्ती खुद्दकमक्खिका विय अन्तन्तेनेव उज्झायन्तो आहिण्डसीति। सत्तमं।
Jālinīti tayo bhave ajjhottharitvā ṭhitena ‘‘ajjhattikassupādāya aṭṭhārasataṇhāvicaritānī’’tiādinā (vibha. 842) tena tena attano koṭṭhāsabhūtena jālena jālinī. Visattikāti rūpādīsu tattha tattha visattatāya visamūlatāya visaparibhogatāya ca visattikā. Kuhiñci netaveti katthaci netuṃ. Sabbūpadhi parikkhayāti sabbesaṃ khandhakilesābhisaṅkhārakāmaguṇabhedānaṃ upadhīnaṃ parikkhayā. Kiṃ tavettha, mārāti, māra, tuyhaṃ kiṃ ettha? Kasmā tvaṃ uṇhayāguyaṃ nilīyituṃ asakkontī khuddakamakkhikā viya antanteneva ujjhāyanto āhiṇḍasīti. Sattamaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ७. सुपतिसुत्तं • 7. Supatisuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ७. सुपतिसुत्तवण्णना • 7. Supatisuttavaṇṇanā
