| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
७. सुपतिसुत्तवण्णना
7. Supatisuttavaṇṇanā
१४३. उतुगाहापनत्थं धोवित्वा, न रजोजल्लविक्खालनत्थं। तेनाह ‘‘बुद्धानं पना’’तिआदि। धोतपादके गेहेति धोतपादेहि अक्कमितब्बके। वत्तभेदो नाम नत्थि धम्मस्सामिभावतो। वत्तसीसे ठत्वा धोवन्ति अञ्ञेसं दिट्ठानुगतिआपज्जनत्थं। सोप्पपरिग्गाहकेनाति एत्थ सोप्पं नाम निद्दाय अन्तरन्तरा पवत्तकिरियमयचित्तप्पवत्तिरहिता निरन्तरभवङ्गसन्ततीति तं सभावतो पयोजनतो कालपरिच्छेदतो परिग्गाहकं उपरिनिद्देससतिसम्पजञ्ञं सन्धाय वुत्तं ‘‘सोप्पपरिग्गाहकेन सतिसम्पजञ्ञेना’’ति। केचि पन ‘‘निद्दासोप्पना’’ति वदन्ति, तं भगवतो सोप्पं हीळेन्तो वदति।
143.Utugāhāpanatthaṃdhovitvā, na rajojallavikkhālanatthaṃ. Tenāha ‘‘buddhānaṃ panā’’tiādi. Dhotapādake geheti dhotapādehi akkamitabbake. Vattabhedo nāma natthi dhammassāmibhāvato. Vattasīseṭhatvā dhovanti aññesaṃ diṭṭhānugatiāpajjanatthaṃ. Soppapariggāhakenāti ettha soppaṃ nāma niddāya antarantarā pavattakiriyamayacittappavattirahitā nirantarabhavaṅgasantatīti taṃ sabhāvato payojanato kālaparicchedato pariggāhakaṃ upariniddesasatisampajaññaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘soppapariggāhakena satisampajaññenā’’ti. Keci pana ‘‘niddāsoppanā’’ti vadanti, taṃ bhagavato soppaṃ hīḷento vadati.
किं नूति एत्थं किन्ति हेतुनिस्सक्के पच्चत्तवचनन्ति आह ‘‘कस्मा नु सुपसी’’ति? दुब्भगो वुच्चति निस्सिरिको भिन्नभगो, सो पन मतसदिसो विसञ्ञिसदिसो च होतीति आह ‘‘मतो विय विसञ्ञी विय चा’’ति।
Kiṃ nūti etthaṃ kinti hetunissakke paccattavacananti āha ‘‘kasmā nu supasī’’ti? Dubbhago vuccati nissiriko bhinnabhago, so pana matasadiso visaññisadiso ca hotīti āha ‘‘mato viya visaññī viya cā’’ti.
आदिनाति आदि-सद्देन ‘‘बाहिरस्स उपादाय अट्ठारसा’’तिआदिना (विभ॰ ८४२) आगतं तण्हाकोट्ठासं सङ्गण्हाति। तत्थ तत्थ विसत्ततायाति तम्मिं तस्मिं आरम्मणे विसेसतो आसत्तभावेन। विसस्स दुक्खनिब्बत्तककम्मस्स हेतुभावतो विसमूलता विसं वा दुक्खदुक्खादिभूतवेदना मूलं एतस्साति विसमूला, तण्हा। तस्स रूपादिकस्स दुक्खस्स परिभोगो, न अमतस्साति विसपरिभोगता। कत्थचि नेतुन्ति कत्थचि भवे सब्बथा नेतुं? परिक्खयाति सब्बसो खीणत्ता। तुय्हं किं एत्थाति सब्बुपधिपरिक्खया सुद्धस्स मम पटिपत्तियं तुय्हं किं उज्झायनं? केवलं विघातोयेव तेति दस्सेति।
Ādināti ādi-saddena ‘‘bāhirassa upādāya aṭṭhārasā’’tiādinā (vibha. 842) āgataṃ taṇhākoṭṭhāsaṃ saṅgaṇhāti. Tattha tattha visattatāyāti tammiṃ tasmiṃ ārammaṇe visesato āsattabhāvena. Visassa dukkhanibbattakakammassa hetubhāvato visamūlatā visaṃ vā dukkhadukkhādibhūtavedanā mūlaṃ etassāti visamūlā, taṇhā. Tassa rūpādikassa dukkhassa paribhogo, na amatassāti visaparibhogatā. Katthaci netunti katthaci bhave sabbathā netuṃ? Parikkhayāti sabbaso khīṇattā. Tuyhaṃ kiṃ etthāti sabbupadhiparikkhayā suddhassa mama paṭipattiyaṃ tuyhaṃ kiṃ ujjhāyanaṃ? Kevalaṃ vighātoyeva teti dasseti.
सुपतिसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Supatisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ७. सुपतिसुत्तं • 7. Supatisuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ७. सुपतिसुत्तवण्णना • 7. Supatisuttavaṇṇanā
