Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [੨੯੨] ੨. ਸੁਪਤ੍ਤਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ

    [292] 2. Supattajātakavaṇṇanā

    ਬਾਰਾਣਸ੍ਯਂ , ਮਹਾਰਾਜਾਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਬਿਮ੍ਬਾਦੇવਿਯਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੇਨ ਦਿਨ੍ਨਂ ਰੋਹਿਤਮਚ੍ਛਰਸਂ ਨવਸਪ੍ਪਿਮਿਸ੍ਸਕਂ ਸਾਲਿਭਤ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। વਤ੍ਥੁ ਹੇਟ੍ਠਾ ਕਥਿਤਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਜਾਤਕੇ (ਜਾ॰ ੧.੩.੯੧-੯੩) વਤ੍ਥੁਸਦਿਸਮੇવ। ਤਦਾਪਿ ਹਿ ਥੇਰਿਯਾ ਉਦਰવਾਤੋ ਕੁਪ੍ਪਿ, ਰਾਹੁਲਭਦ੍ਦੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਚਿਕ੍ਖਿ। ਥੇਰੋ ਤਂ ਆਸਨਸਾਲਾਯਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍વਾ ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ਨਿવੇਸਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਰੋਹਿਤਮਚ੍ਛਰਸਂ ਨવਸਪ੍ਪਿਮਿਸ੍ਸਕਂ ਸਾਲਿਭਤ੍ਤਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਅਦਾਸਿ। ਸੋ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਮਾਤੁ ਥੇਰਿਯਾ ਅਦਾਸਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਭੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤਾਯ ਉਦਰવਾਤੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਿ। ਰਾਜਾ ਪੁਰਿਸੇ ਪੇਸੇਤ੍વਾ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਤ੍વਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਥੇਰਿਯਾ ਤਥਾਰੂਪਂ ਭਤ੍ਤਂ ਅਦਾਸਿ। ਅਥੇਕਦਿવਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ – ‘‘ਆવੁਸੋ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ, ਥੇਰਿਂ ਏવਰੂਪੇਨ ਨਾਮ ਭੋਜਨੇਨ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪੇਸੀ’’ਤਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਦਾਨੇવ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਰਾਹੁਲਮਾਤਾਯ ਪਤ੍ਥਿਤਂ ਦੇਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਅਦਾਸਿਯੇવਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ।

    Bārāṇasyaṃ, mahārājāti idaṃ satthā jetavane viharanto bimbādeviyā sāriputtattherena dinnaṃ rohitamaccharasaṃ navasappimissakaṃ sālibhattaṃ ārabbha kathesi. Vatthu heṭṭhā kathitaabbhantarajātake (jā. 1.3.91-93) vatthusadisameva. Tadāpi hi theriyā udaravāto kuppi, rāhulabhaddo therassa ācikkhi. Thero taṃ āsanasālāyaṃ nisīdāpetvā kosalarañño nivesanaṃ gantvā rohitamaccharasaṃ navasappimissakaṃ sālibhattaṃ āharitvā tassa adāsi. So āharitvā mātu theriyā adāsi, tassā bhuttamattāya udaravāto paṭippassambhi. Rājā purise pesetvā pariggaṇhāpetvā tato paṭṭhāya theriyā tathārūpaṃ bhattaṃ adāsi. Athekadivasaṃ bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ – ‘‘āvuso dhammasenāpati, theriṃ evarūpena nāma bhojanena santappesī’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idāneva sāriputto rāhulamātāya patthitaṃ deti, pubbepi adāsiyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਕਾਕਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਸੀਤਿਯਾ ਕਾਕਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਜੇਟ੍ਠਕੋ ਸੁਪਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਕਾਕਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ, ਅਗ੍ਗਮਹੇਸੀ ਪਨਸ੍ਸ ਸੁਫਸ੍ਸਾ ਨਾਮ ਕਾਕੀ ਅਹੋਸਿ, ਸੇਨਾਪਤਿ ਸੁਮੁਖੋ ਨਾਮ। ਸੋ ਅਸੀਤਿਯਾ ਕਾਕਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਪਰਿવੁਤੋ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ વਸਿ। ਸੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਸੁਫਸ੍ਸਂ ਆਦਾਯ ਗੋਚਰਂ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤੋ ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਮਹਾਨਸਮਤ੍ਥਕੇਨ ਅਗਮਾਸਿ। ਸੂਦੋ ਰਞ੍ਞੋ ਨਾਨਾਮਚ੍ਛਮਂਸવਿਕਤਿਪਰਿવਾਰਂ ਭੋਜਨਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ਥੋਕਂ ਭਾਜਨਾਨਿ વਿવਰਿਤ੍વਾ ਉਸੁਮਂ ਪਲਾਪੇਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਸੁਫਸ੍ਸਾ ਮਚ੍ਛਮਂਸਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯਿਤ੍વਾ ਰਾਜਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮਾ ਹੁਤ੍વਾ ਤਂ ਦਿવਸਂ ਅਕਥੇਤ੍વਾ ਦੁਤਿਯਦਿવਸੇ ‘‘ਏਹਿ, ਭਦ੍ਦੇ, ਗੋਚਰਾਯ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਗਚ੍ਛਥ, ਮਯ੍ਹਂ ਏਕੋ ਦੋਹਲ਼ੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ‘‘ਕੀਦਿਸੋ ਦੋਹਲ਼ੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮਾਮ੍ਹਿ, ਨ ਖੋ ਪਨ ਸਕ੍ਕਾ ਮਯਾ ਤਂ ਲਦ੍ਧੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਜੀવਿਤਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਦੇવਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਚਿਨ੍ਤਯਮਾਨੋ ਨਿਸੀਦਿ। ਸੁਮੁਖੋ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਕਿਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਨਤ੍ਤਮਨੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਰਾਜਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ। ਸੇਨਾਪਤਿ ‘‘ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਅਸ੍ਸਾਸੇਤ੍વਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਤੁਮ੍ਹੇ ਇਧੇવ ਹੋਥ, ਮਯਂ ਭਤ੍ਤਂ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ।

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto kākayoniyaṃ nibbattitvā vayappatto asītiyā kākasahassānaṃ jeṭṭhako supatto nāma kākarājā ahosi, aggamahesī panassa suphassā nāma kākī ahosi, senāpati sumukho nāma. So asītiyā kākasahassehi parivuto bārāṇasiṃ upanissāya vasi. So ekadivasaṃ suphassaṃ ādāya gocaraṃ pariyesanto bārāṇasirañño mahānasamatthakena agamāsi. Sūdo rañño nānāmacchamaṃsavikatiparivāraṃ bhojanaṃ sampādetvā thokaṃ bhājanāni vivaritvā usumaṃ palāpento aṭṭhāsi. Suphassā macchamaṃsagandhaṃ ghāyitvā rājabhojanaṃ bhuñjitukāmā hutvā taṃ divasaṃ akathetvā dutiyadivase ‘‘ehi, bhadde, gocarāya gamissāmā’’ti vuttā ‘‘tumhe gacchatha, mayhaṃ eko dohaḷo atthī’’ti vatvā ‘‘kīdiso dohaḷo’’ti vutte ‘‘bārāṇasirañño bhojanaṃ bhuñjitukāmāmhi, na kho pana sakkā mayā taṃ laddhuṃ, tasmā jīvitaṃ pariccajissāmi, devā’’ti āha. Bodhisatto cintayamāno nisīdi. Sumukho āgantvā ‘‘kiṃ, mahārāja, anattamanosī’’ti pucchi, rājā tamatthaṃ ārocesi. Senāpati ‘‘mā cintayi, mahārājā’’ti te ubhopi assāsetvā ‘‘ajja tumhe idheva hotha, mayaṃ bhattaṃ āharissāmā’’ti vatvā pakkāmi.

    ਸੋ ਕਾਕੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍વਾ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਕਥੇਤ੍વਾ ‘‘ਏਥ ਭਤ੍ਤਂ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਕਾਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਮਹਾਨਸਸ੍ਸ ਅવਿਦੂਰੇ ਕਾਕੇ વਗ੍ਗੇ વਗ੍ਗੇ ਕਤ੍વਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਆਰਕ੍ਖਤ੍ਥਾਯ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸਯਂ ਅਟ੍ਠਹਿ ਕਾਕਯੋਧੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਹਾਨਸਛਦਨੇ ਨਿਸੀਦਿ ਰਞ੍ਞੋ ਭਤ੍ਤਹਰਣਕਾਲਂ ਓਲੋਕਯਮਾਨੋ। ਤੇ ਚ ਕਾਕੇ ਆਹ – ‘‘ਅਹਂ ਰਞ੍ਞੋ ਭਤ੍ਤੇ ਹਰਿਯਮਾਨੇ ਭਾਜਨਾਨਿ ਪਾਤੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਭਾਜਨੇਸੁ ਪਤਿਤੇਸੁ ਮਯ੍ਹਂ ਜੀવਿਤਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਜਨਾ ਮੁਖਪੂਰਂ ਭਤ੍ਤਂ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਚ੍ਛਮਂਸਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਨੇਤ੍વਾ ਸੁਪਤ੍ਤਂ ਸਪਜਾਪਤਿਕਂ ਕਾਕਰਾਜਾਨਂ ਭੋਜੇਥ, ‘ਕਹਂ ਸੇਨਾਪਤੀ’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘ਪਚ੍ਛਤੋ ਏਹਿਤੀ’ਤਿ વਦੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ। ਅਥ ਸੂਦੋ ਰਞ੍ਞੋ ਭੋਜਨવਿਕਤਿਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ਕਾਜੇਨ ਗਹੇਤ੍વਾ ਰਾਜਕੁਲਂ ਪਾਯਾਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਰਾਜਙ੍ਗਣਂ ਗਤਕਾਲੇ ਕਾਕਸੇਨਾਪਤਿ ਕਾਕਾਨਂ ਸਞ੍ਞਂ ਦਤ੍વਾ ਸਯਂ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍વਾ ਭਤ੍ਤਹਾਰਕਸ੍ਸ ਉਰੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਨਖਪਞ੍ਜਰੇਨ ਪਹਰਿਤ੍વਾ ਕਣਯਗ੍ਗਸਦਿਸੇਨ ਤੁਣ੍ਡੇਨ ਨਾਸਗ੍ਗਮਸ੍ਸ ਅਭਿਹਨ੍ਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਦ੍વੀਹਿ ਪਕ੍ਖੇਹਿ ਮੁਖਮਸ੍ਸ ਪਿਦਹਿ। ਰਾਜਾ ਮਹਾਤਲੇ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਮਹਾવਾਤਪਾਨੇਨ ਓਲੋਕੇਤ੍વਾ ਤਂ ਕਾਕਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਂ ਦਿਸ੍વਾ ਭਤ੍ਤਹਾਰਕਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਂ ਦਤ੍વਾ ‘‘ਭੋ ਭਤ੍ਤਕਾਰਕ, ਭਾਜਨਾਨਿ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਕਾਕਮੇવ ਗਣ੍ਹਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਸੋ ਭਾਜਨਾਨਿ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਕਾਕਂ ਦਲ਼੍ਹਂ ਗਣ੍ਹਿ। ਰਾਜਾਪਿ ਨਂ ‘‘ਇਤੋ ਏਹੀ’’ਤਿ ਆਹ।

    So kāke sannipātetvā taṃ kāraṇaṃ kathetvā ‘‘etha bhattaṃ āharissāmā’’ti kākehi saddhiṃ bārāṇasiṃ pavisitvā mahānasassa avidūre kāke vagge vagge katvā tasmiṃ tasmiṃ ṭhāne ārakkhatthāya ṭhapetvā sayaṃ aṭṭhahi kākayodhehi saddhiṃ mahānasachadane nisīdi rañño bhattaharaṇakālaṃ olokayamāno. Te ca kāke āha – ‘‘ahaṃ rañño bhatte hariyamāne bhājanāni pātessāmi, bhājanesu patitesu mayhaṃ jīvitaṃ natthi, tumhesu cattāro janā mukhapūraṃ bhattaṃ, cattāro macchamaṃsaṃ gahetvā netvā supattaṃ sapajāpatikaṃ kākarājānaṃ bhojetha, ‘kahaṃ senāpatī’ti vutte ‘pacchato ehitī’ti vadeyyāthā’’ti. Atha sūdo rañño bhojanavikatiṃ sampādetvā kājena gahetvā rājakulaṃ pāyāsi. Tassa rājaṅgaṇaṃ gatakāle kākasenāpati kākānaṃ saññaṃ datvā sayaṃ uppatitvā bhattahārakassa ure nisīditvā nakhapañjarena paharitvā kaṇayaggasadisena tuṇḍena nāsaggamassa abhihantvā uṭṭhāya dvīhi pakkhehi mukhamassa pidahi. Rājā mahātale caṅkamanto mahāvātapānena oloketvā taṃ kākassa kiriyaṃ disvā bhattahārakassa saddaṃ datvā ‘‘bho bhattakāraka, bhājanāni chaḍḍetvā kākameva gaṇhā’’ti āha. So bhājanāni chaḍḍetvā kākaṃ daḷhaṃ gaṇhi. Rājāpi naṃ ‘‘ito ehī’’ti āha.

    ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਕਾਕਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਹੋਨਕਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸੇਸਂ વੁਤ੍ਤਨਿਯਾਮੇਨੇવ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਗਮਿਂਸੁ। ਤਤੋ ਸੇਸਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸੇਸਂ ਭੁਞ੍ਜਿਂਸੁ। ਤੇਪਿ ਅਟ੍ਠ ਜਨਾ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਰਾਜਾਨਂ ਸਪਜਾਪਤਿਕਂ ਭੋਜੇਸੁਂ, ਸੁਫਸ੍ਸਾਯ ਦੋਹਲ਼ੋ વੂਪਸਮਿ। ਭਤ੍ਤਹਾਰਕੋ ਕਾਕਂ ਰਞ੍ਞੋ ਉਪਨੇਸਿ। ਅਥ ਨਂ ਰਾਜਾ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਭੋ ਕਾਕ, ਤ੍વਂ ਮਮਞ੍ਚ ਨ ਲਜ੍ਜਿ, ਭਤ੍ਤਹਾਰਕਸ੍ਸ ਚ ਨਾਸਂ ਖਣ੍ਡੇਸਿ, ਭਤ੍ਤਭਾਜਨਾਨਿ ਚ ਭਿਨ੍ਦਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਜੀવਿਤਂ ਨ ਰਕ੍ਖਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਏવਰੂਪਂ ਕਮ੍ਮਮਕਾਸੀ’’ਤਿ? ਕਾਕੋ ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਰਾਜਾ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ વਸਤਿ, ਅਹਮਸ੍ਸ ਸੇਨਾਪਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸੁਫਸ੍ਸਾ ਨਾਮ ਭਰਿਯਾ ਦੋਹਲ਼ਿਨੀ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮਾ, ਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸਾ ਦੋਹਲ਼ਂ ਮਯ੍ਹਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ। ਅਹਂ ਤਤ੍ਥੇવ ਮਮ ਜੀવਿਤਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍વਾ ਆਗਤੋ, ਇਦਾਨਿ ਮੇ ਤਸ੍ਸਾ ਭੋਜਨਂ ਪੇਸਿਤਂ, ਮਯ੍ਹਂ ਮਨੋਰਥੋ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਮਯਾ ਏવਰੂਪਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਆਹ।

    Tasmiṃ khaṇe kākā āgantvā attano pahonakaṃ bhuñjitvā sesaṃ vuttaniyāmeneva gahetvā agamiṃsu. Tato sesā āgantvā sesaṃ bhuñjiṃsu. Tepi aṭṭha janā gantvā rājānaṃ sapajāpatikaṃ bhojesuṃ, suphassāya dohaḷo vūpasami. Bhattahārako kākaṃ rañño upanesi. Atha naṃ rājā pucchi – ‘‘bho kāka, tvaṃ mamañca na lajji, bhattahārakassa ca nāsaṃ khaṇḍesi, bhattabhājanāni ca bhindi, attano ca jīvitaṃ na rakkhi, kasmā evarūpaṃ kammamakāsī’’ti? Kāko ‘‘mahārāja, amhākaṃ rājā bārāṇasiṃ upanissāya vasati, ahamassa senāpati, tassa suphassā nāma bhariyā dohaḷinī tumhākaṃ bhojanaṃ bhuñjitukāmā, rājā tassā dohaḷaṃ mayhaṃ ācikkhi. Ahaṃ tattheva mama jīvitaṃ pariccajitvā āgato, idāni me tassā bhojanaṃ pesitaṃ, mayhaṃ manoratho matthakaṃ patto, iminā kāraṇena mayā evarūpaṃ kammaṃ kata’’nti dīpento imā gāthā āha.

    ੧੨੪.

    124.

    ‘‘ਬਾਰਾਣਸ੍ਯਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਕਰਾਜਾ ਨਿવਾਸਕੋ।

    ‘‘Bārāṇasyaṃ mahārāja, kākarājā nivāsako;

    ਅਸੀਤਿਯਾ ਸਹਸ੍ਸੇਹਿ, ਸੁਪਤ੍ਤੋ ਪਰਿવਾਰਿਤੋ॥

    Asītiyā sahassehi, supatto parivārito.

    ੧੨੫.

    125.

    ‘‘ਤਸ੍ਸ ਦੋਹਲ਼ਿਨੀ ਭਰਿਯਾ, ਸੁਫਸ੍ਸਾ ਭਕ੍ਖਿਤੁਮਿਚ੍ਛਤਿ।

    ‘‘Tassa dohaḷinī bhariyā, suphassā bhakkhitumicchati;

    ਰਞ੍ਞੋ ਮਹਾਨਸੇ ਪਕ੍ਕਂ, ਪਚ੍ਚਗ੍ਘਂ ਰਾਜਭੋਜਨਂ॥

    Rañño mahānase pakkaṃ, paccagghaṃ rājabhojanaṃ.

    ੧੨੬.

    126.

    ‘‘ਤੇਸਾਹਂ ਪਹਿਤੋ ਦੂਤੋ, ਰਞ੍ਞੋ ਚਮ੍ਹਿ ਇਧਾਗਤੋ।

    ‘‘Tesāhaṃ pahito dūto, rañño camhi idhāgato;

    ਭਤ੍ਤੁ ਅਪਚਿਤਿਂ ਕੁਮ੍ਮਿ, ਨਾਸਾਯਮਕਰਂ વਣ’’ਨ੍ਤਿ॥

    Bhattu apacitiṃ kummi, nāsāyamakaraṃ vaṇa’’nti.

    ਤਤ੍ਥ ਬਾਰਾਣਸ੍ਯਨ੍ਤਿ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ। ਨਿવਾਸਕੋਤਿ ਨਿਬਦ੍ਧવਸਨਕੋ। ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦਿਤਂ। ਕੇਚਿ ‘‘ਸਿਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਸਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ। ਪਚ੍ਚਗ੍ਘਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭੁਣ੍ਹਂ ਅਪਾਰਿવਾਸਿਕਂ, ਮਚ੍ਛਮਂਸવਿਕਤੀਸੁ વਾ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਮਹਗ੍ਘਂ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਪਚ੍ਚਗ੍ਘਂ। ਤੇਸਾਹਂ ਪਹਿਤੋ ਦੂਤੋ, ਰਞ੍ਞੋ ਚਮ੍ਹਿ ਇਧਾਗਤੋਤਿ ਤੇਸਂ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਹਂ ਦੂਤੋ ਆਣਤ੍ਤਿਕਰੋ ਰਞ੍ਞੋ ਚ ਅਮ੍ਹਿ ਪਹਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਆਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਭਤ੍ਤੁ ਅਪਚਿਤਿਂ ਕੁਮ੍ਮੀਤਿ ਸ੍વਾਹਂ ਏવਂ ਆਗਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਤ੍ਤੁ ਅਪਚਿਤਿਂ ਸਕ੍ਕਾਰਸਮ੍ਮਾਨਂ ਕਰੋਮਿ। ਨਾਸਾਯਮਕਰਂ વਣਨ੍ਤਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਤੁਮ੍ਹੇ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਜੀવਿਤਂ ਅਗਣੇਤ੍વਾ ਭਤ੍ਤਭਾਜਨਂ ਪਾਤਾਪੇਤੁਂ ਭਤ੍ਤਹਾਰਕਸ੍ਸ ਨਾਸਾਯ ਮੁਖਤੁਣ੍ਡਕੇਨ વਣਂ ਅਕਾਸਿਂ, ਮਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰਞ੍ਞੋ ਅਪਚਿਤਿ ਕਤਾ, ਇਦਾਨਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਯਂ ਇਚ੍ਛਥ, ਤਂ ਦਣ੍ਡਂ ਕਰੋਥਾਤਿ।

    Tattha bārāṇasyanti bārāṇasiyaṃ. Nivāsakoti nibaddhavasanako. Pakkanti nānappakārena sampāditaṃ. Keci ‘‘siddha’’nti sajjhāyanti. Paccagghanti abbhuṇhaṃ apārivāsikaṃ, macchamaṃsavikatīsu vā paccekaṃ mahagghaṃ etthāti paccagghaṃ. Tesāhaṃ pahito dūto, rañño camhi idhāgatoti tesaṃ ubhinnampi ahaṃ dūto āṇattikaro rañño ca amhi pahito, tasmā idha āgatoti attho. Bhattu apacitiṃ kummīti svāhaṃ evaṃ āgato attano bhattu apacitiṃ sakkārasammānaṃ karomi. Nāsāyamakaraṃ vaṇanti, mahārāja, iminā kāraṇena tumhe ca attano ca jīvitaṃ agaṇetvā bhattabhājanaṃ pātāpetuṃ bhattahārakassa nāsāya mukhatuṇḍakena vaṇaṃ akāsiṃ, mayā attano rañño apaciti katā, idāni tumhe yaṃ icchatha, taṃ daṇḍaṃ karothāti.

    ਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਮਯਂ ਤਾવ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤਾਨਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਯਸਂ ਦਤ੍વਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸੁਹਜ੍ਜੇ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮ, ਗਾਮਾਦੀਨਿ ਦਦਮਾਨਾਪਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਜੀવਿਤਦਾਯਕਂ ਨ ਲਭਾਮ, ਅਯਂ ਕਾਕੋ ਸਮਾਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰਞ੍ਞੋ ਜੀવਿਤਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤਿ, ਅਤਿવਿਯ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ ਮਧੁਰਸ੍ਸਰੋ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ’’ਤਿ ਗੁਣੇਸੁ ਪਸੀਦਿਤ੍વਾ ਤਂ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤੇਨ ਪੂਜੇਸਿ। ਸੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਲਦ੍ਧੇਨ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤੇਨ ਰਾਜਾਨਮੇવ ਪੂਜੇਤ੍વਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗੁਣੇ ਕਥੇਸਿ। ਰਾਜਾ ਨਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍વਾ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭੋਜਨਨਿਯਾਮੇਨ ਭਤ੍ਤਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ, ਸੇਸਕਾਕਾਨਂ ਦੇવਸਿਕਂ ਏਕਂ ਤਣ੍ਡੁਲਮ੍ਬਣਂ ਪਚਾਪੇਸਿ, ਸਯਞ੍ਚ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਓવਾਦੇ ਠਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਭਯਂ ਦਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚ ਸੀਲਾਨਿ ਰਕ੍ਖਿ। ਸੁਪਤ੍ਤਕਾਕੋવਾਦੋ ਪਨ ਸਤ੍ਤ વਸ੍ਸਸਤਾਨਿ ਪવਤ੍ਤਿ।

    Rājā tassa vacanaṃ sutvā ‘‘mayaṃ tāva manussabhūtānaṃ mahantaṃ yasaṃ datvā amhākaṃ suhajje kātuṃ na sakkoma, gāmādīni dadamānāpi amhākaṃ jīvitadāyakaṃ na labhāma, ayaṃ kāko samāno attano rañño jīvitaṃ pariccajati, ativiya sappuriso madhurassaro dhammakathiko’’ti guṇesu pasīditvā taṃ setacchattena pūjesi. So attanā laddhena setacchattena rājānameva pūjetvā bodhisattassa guṇe kathesi. Rājā naṃ pakkosāpetvā dhammaṃ sutvā ubhinnampi tesaṃ attano bhojananiyāmena bhattaṃ paṭṭhapesi, sesakākānaṃ devasikaṃ ekaṃ taṇḍulambaṇaṃ pacāpesi, sayañca bodhisattassa ovāde ṭhatvā sabbasattānaṃ abhayaṃ datvā pañca sīlāni rakkhi. Supattakākovādo pana satta vassasatāni pavatti.

    ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ – ‘‘ਤਦਾ ਰਾਜਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਅਹੋਸਿ, ਸੁਮੁਖੋ ਸੇਨਾਪਤਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ, ਸੁਫਸ੍ਸਾ ਰਾਹੁਲਮਾਤਾ, ਸੁਪਤ੍ਤੋ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ।

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā rājā ānando ahosi, sumukho senāpati sāriputto, suphassā rāhulamātā, supatto pana ahameva ahosi’’nti.

    ਸੁਪਤ੍ਤਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਦੁਤਿਯਾ।

    Supattajātakavaṇṇanā dutiyā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi / ੨੯੨. ਸੁਪਤ੍ਤਜਾਤਕਂ • 292. Supattajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact