| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
६. सुरापानवग्गो
6. Surāpānavaggo
१. सुरापानसिक्खापदवण्णना
1. Surāpānasikkhāpadavaṇṇanā
३२६. सुरापानवग्गस्स पठमसिक्खापदे – भद्दवतिकाति एको गामो, सो भद्दिकाय वतिया समन्नागतत्ता एतं नाम लभि। पथाविनोति अद्धिका। तेजसा तेजन्ति अत्तनो तेजसा आनुभावेन नागस्स तेजं। कापोतिकाति कपोतपादसमवण्णरत्तोभासा। पसन्नाति सुरामण्डस्सेतं अधिवचनं। अननुच्छवियं भिक्खवे सागतस्साति पञ्चाभिञ्ञस्स सतो मज्जपानं नाम न अनुच्छवियन्ति वुत्तं होति।
326. Surāpānavaggassa paṭhamasikkhāpade – bhaddavatikāti eko gāmo, so bhaddikāya vatiyā samannāgatattā etaṃ nāma labhi. Pathāvinoti addhikā. Tejasā tejanti attano tejasā ānubhāvena nāgassa tejaṃ. Kāpotikāti kapotapādasamavaṇṇarattobhāsā. Pasannāti surāmaṇḍassetaṃ adhivacanaṃ. Ananucchaviyaṃ bhikkhave sāgatassāti pañcābhiññassa sato majjapānaṃ nāma na anucchaviyanti vuttaṃ hoti.
३२८. पुप्फासवो नाम मधुकपुप्फादीनं रसेन कतो। फलासवो नाम मुद्दिकफलादीनि मद्दित्वा तेसं रसेन कतो। मध्वासवो नाम मुद्दिकानं जातिरसेन कतो; मक्खिकमधुनापि करियतीति वदन्ति। गुळासवो नाम उच्छुरसादीहि करियति। सुरा नाम पिट्ठकिण्णपक्खित्ता; नाळिकेरादीनम्पि रसेन कता सुरात्वेव सङ्ख्यं गच्छति, तस्सायेव किण्णपक्खित्ताय मण्डे गहिते मेरयोत्वेव सङ्ख्यं गच्छतीति वदन्ति। अन्तमसो कुसग्गेनपि पिवतीति एतं सुरं वा मेरयं वा बीजतो पट्ठाय कुसग्गेन पिवतोपि पाचित्तियन्ति अत्थो। एकेन पन पयोगेन बहुम्पि पिवन्तस्स एका आपत्ति। विच्छिन्दित्वा विच्छिन्दित्वा पिवतो पयोगगणनाय आपत्तियो।
328.Pupphāsavo nāma madhukapupphādīnaṃ rasena kato. Phalāsavo nāma muddikaphalādīni madditvā tesaṃ rasena kato. Madhvāsavo nāma muddikānaṃ jātirasena kato; makkhikamadhunāpi kariyatīti vadanti. Guḷāsavo nāma ucchurasādīhi kariyati. Surā nāma piṭṭhakiṇṇapakkhittā; nāḷikerādīnampi rasena katā surātveva saṅkhyaṃ gacchati, tassāyeva kiṇṇapakkhittāya maṇḍe gahite merayotveva saṅkhyaṃ gacchatīti vadanti. Antamaso kusaggenapi pivatīti etaṃ suraṃ vā merayaṃ vā bījato paṭṭhāya kusaggena pivatopi pācittiyanti attho. Ekena pana payogena bahumpi pivantassa ekā āpatti. Vicchinditvā vicchinditvā pivato payogagaṇanāya āpattiyo.
३२९. अमज्जञ्च होति मज्जवण्णं मज्जगन्धं मज्जरसन्ति लोणसोवीरकं वा सुत्तं वा होति। सूपसम्पाकेति वासगाहापनत्थं ईसकं मज्जं पक्खिपित्वा सूपं पचन्ति, तस्मिं अनापत्ति। मंससम्पाकेपि एसेव नयो। तेलं पन वातभेसज्जत्थं मज्जेन सद्धिं पचन्ति, तस्मिम्पि अनतिक्खित्तमज्जेयेव अनापत्ति, यं पन अतिक्खित्तमज्जं होति, एत्थ मज्जस्स वण्णगन्धरसा पञ्ञायन्ति, तस्मिं आपत्तियेव। अमज्जं अरिट्ठन्ति यो अरिट्ठो मज्जं न होति, तस्मिं अनापत्ति। आमलकादीनंयेव किर रसेन अरिट्ठं करोन्ति, सो मज्जवण्णगन्धरसोयेव होति, न च मज्जं; तं सन्धायेतं वुत्तं। यो पन सम्भारपक्खित्तो, सो मज्जं होति, बीजतो पट्ठाय न वट्टति। सेसमेत्थ उत्तानमेव। एळकलोमसमुट्ठानं – किरियं, नोसञ्ञाविमोक्खं, अचित्तकं, लोकवज्जं, कायकम्मं अकुसलचित्तं, तिवेदनन्ति। वत्थुअजाननताय चेत्थ अचित्तकता वेदितब्बा, अकुसलेनेव पातब्बताय लोकवज्जताति।
329.Amajjañca hoti majjavaṇṇaṃ majjagandhaṃ majjarasanti loṇasovīrakaṃ vā suttaṃ vā hoti. Sūpasampāketi vāsagāhāpanatthaṃ īsakaṃ majjaṃ pakkhipitvā sūpaṃ pacanti, tasmiṃ anāpatti. Maṃsasampākepi eseva nayo. Telaṃ pana vātabhesajjatthaṃ majjena saddhiṃ pacanti, tasmimpi anatikkhittamajjeyeva anāpatti, yaṃ pana atikkhittamajjaṃ hoti, ettha majjassa vaṇṇagandharasā paññāyanti, tasmiṃ āpattiyeva. Amajjaṃ ariṭṭhanti yo ariṭṭho majjaṃ na hoti, tasmiṃ anāpatti. Āmalakādīnaṃyeva kira rasena ariṭṭhaṃ karonti, so majjavaṇṇagandharasoyeva hoti, na ca majjaṃ; taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Yo pana sambhārapakkhitto, so majjaṃ hoti, bījato paṭṭhāya na vaṭṭati. Sesamettha uttānameva. Eḷakalomasamuṭṭhānaṃ – kiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, acittakaṃ, lokavajjaṃ, kāyakammaṃ akusalacittaṃ, tivedananti. Vatthuajānanatāya cettha acittakatā veditabbā, akusaleneva pātabbatāya lokavajjatāti.
सुरापानसिक्खापदं पठमं।
Surāpānasikkhāpadaṃ paṭhamaṃ.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / ६. सुरापानवग्गो • 6. Surāpānavaggo
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / १. सुरापानसिक्खापदवण्णना • 1. Surāpānasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / १. सुरापानसिक्खापदवण्णना • 1. Surāpānasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / १. सुरापानसिक्खापदवण्णना • 1. Surāpānasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / १. सुरापानसिक्खापद-अत्थयोजना • 1. Surāpānasikkhāpada-atthayojanā
