| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / කඞ්‌ඛාවිතරණී-අභිනව-ටීකා • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
6. සුරාපානවග්‌ගො
6. Surāpānavaggo
1. සුරාපානසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
1. Surāpānasikkhāpadavaṇṇanā
පිට්‌ඨාදීහි කතං මජ්‌ජං සුරාති පිට්‌ඨපූවඔදනකිණ්‌ණසම්‌භාරෙහි කතං මජ්‌ජං සුරාති අත්‌ථො. ඉදං වුත්‌තං හොති – පිට්‌ඨසුරා, පූවසුරා, ඔදනසුරා, කිණ්‌ණපක්‌ඛිත්‌තා, සම්‌භාරසංයුත්‌තාති (පාචි. 328) ඉමානි පඤ්‌ච සුරා නාමාති. තත්‌ථ පිට්‌ඨං භාජනෙ පක්‌ඛිපිත්‌වා තජ්‌ජං උදකං දත්‌වා මද්‌දිත්‌වා කතා පිට්‌ඨසුරා (සාරත්‌ථ. ටී. පාචිත්‌තිය 3.326-328). එවං සෙසාසුපි. කිණ්‌ණාති පන තස්‌සා සුරාය බීජං වුච්‌චති. යෙ ‘‘සුරාමොදකා’’තිපි වුච්‌චන්‌ති, තෙ පක්‌ඛිපිත්‌වා කතා කිණ්‌ණපක්‌ඛිත්‌තා. හරීතකිසාසපාදිනානාසම්‌භාරෙහි සංයොජිතා සම්‌භාරසංයුත්‌තා.
Piṭṭhādīhikataṃ majjaṃ surāti piṭṭhapūvaodanakiṇṇasambhārehi kataṃ majjaṃ surāti attho. Idaṃ vuttaṃ hoti – piṭṭhasurā, pūvasurā, odanasurā, kiṇṇapakkhittā, sambhārasaṃyuttāti (pāci. 328) imāni pañca surā nāmāti. Tattha piṭṭhaṃ bhājane pakkhipitvā tajjaṃ udakaṃ datvā madditvā katā piṭṭhasurā (sārattha. ṭī. pācittiya 3.326-328). Evaṃ sesāsupi. Kiṇṇāti pana tassā surāya bījaṃ vuccati. Ye ‘‘surāmodakā’’tipi vuccanti, te pakkhipitvā katā kiṇṇapakkhittā. Harītakisāsapādinānāsambhārehi saṃyojitā sambhārasaṃyuttā.
පුප්‌ඵාදීහි කතො ආසවො මෙරයන්‌ති පුප්‌ඵඵලමධුගුළසම්‌භාරෙහි කතො චිරපරිවාසිතො මෙරයන්‌ති අත්‌ථො. ඉදං වුත්‌තං හොති – පුප්‌ඵාසවො, ඵලාසවො, මධ්‌වාසවො, ගුළාසවො, සම්‌භාරසංයුත්‌තොති පඤ්‌චමෙරයං නාමාති. තත්‌ථ මධුකතාලනාළිකෙරාදි පුප්‌ඵරසො චිරපරිවාසිතො පුප්‌ඵාසවො. පනසාදිඵලරසො ඵලාසවො. මුද්‌දිකාරසො මධ්‌වාසවො. සමන්‌තපාසාදිකායං පන ‘‘ඵලාසවො නාම මුද්‌දිකාඵලාදීනි මද්‌දිත්‌වා තෙසං රසෙන කතො. මධ්‌වාසවො නාම මුද්‌දිකානං ජාතිරසෙන කතො, මක්‌ඛිකාමධුනාපි කරීයතීති වදන්‌තී’’ති (පාචි. අට්‌ඨ. 328) වුත්‌තං. උච්‌ඡුරසො ගුළාසවො. හරීතකාමලකකටුකභණ්‌ඩාදිනානාසම්‌භාරානං රසො චිරපරිවාසිතො සම්‌භාරසංයුත්‌තො. එත්‌ථ ච සුරාය, මෙරයස්‌ස ච සමානෙපි සම්‌භාරසංයොගෙ මද්‌දිත්‌වා කතා සුරා, චිරපරිවාසිතමත්‌තෙන මෙරයන්‌ති එවමිමෙසං නානාකරණං දට්‌ඨබ්‌බං. බීජතො පට්‌ඨායාති සම්‌භාරෙ පටියාදෙත්‌වා චාටියං පක්‌ඛිත්‌තකාලතො චෙව තාලනාළිකෙරාදීනං පුප්‌ඵරසස්‌ස අභිනවකාලතො ච පට්‌ඨාය.
Pupphādīhi kato āsavo merayanti pupphaphalamadhuguḷasambhārehi kato ciraparivāsito merayanti attho. Idaṃ vuttaṃ hoti – pupphāsavo, phalāsavo, madhvāsavo, guḷāsavo, sambhārasaṃyuttoti pañcamerayaṃ nāmāti. Tattha madhukatālanāḷikerādi puppharaso ciraparivāsito pupphāsavo. Panasādiphalaraso phalāsavo. Muddikāraso madhvāsavo. Samantapāsādikāyaṃ pana ‘‘phalāsavo nāma muddikāphalādīni madditvā tesaṃ rasena kato. Madhvāsavo nāma muddikānaṃ jātirasena kato, makkhikāmadhunāpi karīyatīti vadantī’’ti (pāci. aṭṭha. 328) vuttaṃ. Ucchuraso guḷāsavo. Harītakāmalakakaṭukabhaṇḍādinānāsambhārānaṃ raso ciraparivāsito sambhārasaṃyutto. Ettha ca surāya, merayassa ca samānepi sambhārasaṃyoge madditvā katā surā, ciraparivāsitamattena merayanti evamimesaṃ nānākaraṇaṃ daṭṭhabbaṃ. Bījato paṭṭhāyāti sambhāre paṭiyādetvā cāṭiyaṃ pakkhittakālato ceva tālanāḷikerādīnaṃ puppharasassa abhinavakālato ca paṭṭhāya.
ලොණසොවීරකං වා සුත්‌තං වාති ඉමෙ ද්‌වෙ අනෙකෙහි භෙසජ්‌ජෙහි අභිසඞ්‌ඛතා ආසවවිසෙසා. වාසග්‌ගාහාපනත්‌ථන්‌ති සුගන්‌ධභාවගාහාපනත්‌ථං. වත්‌ථුං අජානනතාය චෙත්‌ථ අචිත්‌තකතා වෙදිතබ්‌බා. අකුසලෙනෙව පාතබ්‌බතාය ලොකවජ්‌ජං. යං පනෙත්‌ථ වත්‌තබ්‌බං සියා, තං සබ්‌බං පඨමපාරාජිකවණ්‌ණනාය වුත්‌තනයමෙව.
Loṇasovīrakaṃ vā suttaṃ vāti ime dve anekehi bhesajjehi abhisaṅkhatā āsavavisesā. Vāsaggāhāpanatthanti sugandhabhāvagāhāpanatthaṃ. Vatthuṃ ajānanatāya cettha acittakatā veditabbā. Akusaleneva pātabbatāya lokavajjaṃ. Yaṃ panettha vattabbaṃ siyā, taṃ sabbaṃ paṭhamapārājikavaṇṇanāya vuttanayameva.
සුරාපානසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Surāpānasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
