| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga |
६. सुरापानवग्गो
6. Surāpānavaggo
१. सुरापानसिक्खापदं
1. Surāpānasikkhāpadaṃ
३२६. तेन समयेन बुद्धो भगवा चेतियेसु चारिकं चरमानो येन भद्दवतिका तेन पायासि। अद्दसंसु खो गोपालका पसुपालका कस्सका पथाविनो भगवन्तं दूरतोव आगच्छन्तं। दिस्वान भगवन्तं एतदवोचुं – ‘‘मा खो, भन्ते, भगवा अम्बतित्थं अगमासि। अम्बतित्थे, भन्ते, जटिलस्स अस्समे नागो पटिवसति इद्धिमा आसिविसो 1 घोरविसो। सो भगवन्तं मा विहेठेसी’’ति। एवं वुत्ते भगवा तुण्ही अहोसि। दुतियम्पि खो…पे॰… ततियम्पि खो गोपालका पसुपालका कस्सका पथाविनो भगवन्तं एतदवोचुं – ‘‘मा खो, भन्ते, भगवा अम्बतित्थं अगमासि। अम्बतित्थे, भन्ते, जटिलस्स अस्समे नागो पटिवसति इद्धिमा आसिविसो घोरविसो। सो भगवन्तं मा विहेठेसी’’ति। ततियम्पि खो भगवा तुण्ही अहोसि।
326. Tena samayena buddho bhagavā cetiyesu cārikaṃ caramāno yena bhaddavatikā tena pāyāsi. Addasaṃsu kho gopālakā pasupālakā kassakā pathāvino bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘mā kho, bhante, bhagavā ambatitthaṃ agamāsi. Ambatitthe, bhante, jaṭilassa assame nāgo paṭivasati iddhimā āsiviso 2 ghoraviso. So bhagavantaṃ mā viheṭhesī’’ti. Evaṃ vutte bhagavā tuṇhī ahosi. Dutiyampi kho…pe… tatiyampi kho gopālakā pasupālakā kassakā pathāvino bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘mā kho, bhante, bhagavā ambatitthaṃ agamāsi. Ambatitthe, bhante, jaṭilassa assame nāgo paṭivasati iddhimā āsiviso ghoraviso. So bhagavantaṃ mā viheṭhesī’’ti. Tatiyampi kho bhagavā tuṇhī ahosi.
अथ खो भगवा अनुपुब्बेन चारिकं चरमानो येन भद्दवतिका तदवसरि। तत्र सुदं भगवा भद्दवतिकायं विहरति । अथ खो आयस्मा सागतो येन अम्बतित्थस्स 3 जटिलस्स अस्समो तेनुपसङ्कमि ; उपसङ्कमित्वा अग्यागारं पविसित्वा तिणसन्थारकं पञ्ञपेत्वा निसीदि पल्लङ्कं आभुजित्वा उजुं कायं पणिधाय परिमुखं सतिं उपट्ठपेत्वा। अद्दसा खो सो नागो आयस्मन्तं सागतं पविट्ठं । दिस्वान दुम्मनो 4 पधूपायि 5। आयस्मापि सागतो पधूपायि 6। अथ खो सो नागो मक्खं असहमानो पज्जलि। आयस्मापि सागतो तेजोधातुं समापज्जित्वा पज्जलि। अथ खो आयस्मा सागतो तस्स नागस्स तेजसा तेजं परियादियित्वा येन भद्दवतिका तेनुपसङ्कमि। अथ खो भगवा भद्दवतिकायं यथाभिरन्तं विहरित्वा येन कोसम्बी तेन चारिकं पक्कामि। अस्सोसुं खो कोसम्बिका उपासका – ‘‘अय्यो किर सागतो अम्बतित्थिकेन नागेन सद्धिं सङ्गामेसी’’ति।
Atha kho bhagavā anupubbena cārikaṃ caramāno yena bhaddavatikā tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā bhaddavatikāyaṃ viharati . Atha kho āyasmā sāgato yena ambatitthassa 7 jaṭilassa assamo tenupasaṅkami ; upasaṅkamitvā agyāgāraṃ pavisitvā tiṇasanthārakaṃ paññapetvā nisīdi pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. Addasā kho so nāgo āyasmantaṃ sāgataṃ paviṭṭhaṃ . Disvāna dummano 8 padhūpāyi 9. Āyasmāpi sāgato padhūpāyi 10. Atha kho so nāgo makkhaṃ asahamāno pajjali. Āyasmāpi sāgato tejodhātuṃ samāpajjitvā pajjali. Atha kho āyasmā sāgato tassa nāgassa tejasā tejaṃ pariyādiyitvā yena bhaddavatikā tenupasaṅkami. Atha kho bhagavā bhaddavatikāyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā yena kosambī tena cārikaṃ pakkāmi. Assosuṃ kho kosambikā upāsakā – ‘‘ayyo kira sāgato ambatitthikena nāgena saddhiṃ saṅgāmesī’’ti.
अथ खो भगवा अनुपुब्बेन चारिकं चरमानो येन कोसम्बी तदवसरि। अथ खो कोसम्बिका उपासका भगवतो पच्चुग्गमनं करित्वा येनायस्मा सागतो तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा आयस्मन्तं सागतं अभिवादेत्वा एकमन्तं अट्ठंसु। एकमन्तं ठिता खो कोसम्बिका उपासका आयस्मन्तं सागतं एतदवोचुं – ‘‘किं, भन्ते, अय्यानं दुल्लभञ्च मनापञ्च, किं पटियादेमा’’ति? एवं वुत्ते छब्बग्गिया भिक्खू कोसम्बिके उपासके एतदवोचुं – ‘‘अत्थावुसो, कापोतिका नाम पसन्ना भिक्खूनं दुल्लभा च मनापा च, तं पटियादेथा’’ति। अथ खो कोसम्बिका उपासका घरे घरे कापोतिकं पसन्नं पटियादेत्वा आयस्मन्तं सागतं पिण्डाय पविट्ठं दिस्वान आयस्मन्तं सागतं एतदवोचुं – ‘‘पिवतु, भन्ते, अय्यो सागतो कापोतिकं पसन्नं, पिवतु , भन्ते, अय्यो सागतो कापोतिकं पसन्न’’न्ति। अथ खो आयस्मा सागतो घरे घरे कापोतिकं पसन्नं पिवित्वा नगरम्हा निक्खमन्तो नगरद्वारे परिपति।
Atha kho bhagavā anupubbena cārikaṃ caramāno yena kosambī tadavasari. Atha kho kosambikā upāsakā bhagavato paccuggamanaṃ karitvā yenāyasmā sāgato tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sāgataṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho kosambikā upāsakā āyasmantaṃ sāgataṃ etadavocuṃ – ‘‘kiṃ, bhante, ayyānaṃ dullabhañca manāpañca, kiṃ paṭiyādemā’’ti? Evaṃ vutte chabbaggiyā bhikkhū kosambike upāsake etadavocuṃ – ‘‘atthāvuso, kāpotikā nāma pasannā bhikkhūnaṃ dullabhā ca manāpā ca, taṃ paṭiyādethā’’ti. Atha kho kosambikā upāsakā ghare ghare kāpotikaṃ pasannaṃ paṭiyādetvā āyasmantaṃ sāgataṃ piṇḍāya paviṭṭhaṃ disvāna āyasmantaṃ sāgataṃ etadavocuṃ – ‘‘pivatu, bhante, ayyo sāgato kāpotikaṃ pasannaṃ, pivatu , bhante, ayyo sāgato kāpotikaṃ pasanna’’nti. Atha kho āyasmā sāgato ghare ghare kāpotikaṃ pasannaṃ pivitvā nagaramhā nikkhamanto nagaradvāre paripati.
अथ खो भगवा सम्बहुलेहि भिक्खूहि सद्धिं नगरम्हा निक्खमन्तो अद्दस आयस्मन्तं सागतं नगरद्वारे परिपतन्तं। दिस्वान भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘गण्हथ, भिक्खवे, सागत’’न्ति। ‘‘एवं, भन्ते’’ति खो ते भिक्खू भगवतो पटिस्सुणित्वा आयस्मन्तं सागतं आरामं नेत्वा येन भगवा तेन सीसं कत्वा निपातेसुं। अथ खो आयस्मा सागतो परिवत्तित्वा येन भगवा तेन पादे करित्वा सेय्यं कप्पेसि । अथ खो भगवा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘ननु, भिक्खवे, पुब्बे सागतो तथागते सगारवो अहोसि सप्पतिस्सो’’ति ? ‘‘एवं, भन्ते’’। ‘‘अपि नु खो, भिक्खवे, सागतो एतरहि तथागते सगारवो सप्पतिस्सो’’ति? ‘‘नो हेतं, भन्ते’’। ‘‘ननु, भिक्खवे, सागतो अम्बतित्थिकेन नागेन 11 सद्धिं सङ्गामेसी’’ति? ‘‘एवं, भन्ते’’। ‘‘अपि नु खो, भिक्खवे, सागतो एतरहि पहोति नागेन सद्धिं सङ्गामेतु’’न्ति? ‘‘नो हेतं, भन्ते’’। ‘‘अपि नु खो, भिक्खवे, तं पातब्बं यं पिवित्वा विसञ्ञी अस्सा’’ति? ‘‘नो हेतं, भन्ते’’। ‘‘अननुच्छविकं, भिक्खवे, सागतस्स अननुलोमिकं अप्पतिरूपं अस्सामणकं अकप्पियं अकरणीयं। कथञ्हि नाम, भिक्खवे, सागतो मज्जं पिविस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
Atha kho bhagavā sambahulehi bhikkhūhi saddhiṃ nagaramhā nikkhamanto addasa āyasmantaṃ sāgataṃ nagaradvāre paripatantaṃ. Disvāna bhikkhū āmantesi – ‘‘gaṇhatha, bhikkhave, sāgata’’nti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paṭissuṇitvā āyasmantaṃ sāgataṃ ārāmaṃ netvā yena bhagavā tena sīsaṃ katvā nipātesuṃ. Atha kho āyasmā sāgato parivattitvā yena bhagavā tena pāde karitvā seyyaṃ kappesi . Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘nanu, bhikkhave, pubbe sāgato tathāgate sagāravo ahosi sappatisso’’ti ? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Api nu kho, bhikkhave, sāgato etarahi tathāgate sagāravo sappatisso’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Nanu, bhikkhave, sāgato ambatitthikena nāgena 12 saddhiṃ saṅgāmesī’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Api nu kho, bhikkhave, sāgato etarahi pahoti nāgena saddhiṃ saṅgāmetu’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Api nu kho, bhikkhave, taṃ pātabbaṃ yaṃ pivitvā visaññī assā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Ananucchavikaṃ, bhikkhave, sāgatassa ananulomikaṃ appatirūpaṃ assāmaṇakaṃ akappiyaṃ akaraṇīyaṃ. Kathañhi nāma, bhikkhave, sāgato majjaṃ pivissati! Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
३२७. ‘‘सुरामेरयपाने पाचित्तिय’’न्ति।
327.‘‘Surāmerayapāne pācittiya’’nti.
३२८. सुरा नाम पिट्ठसुरा पूवसुरा ओदनसुरा किण्णपक्खित्ता सम्भारसंयुत्ता।
328.Surā nāma piṭṭhasurā pūvasurā odanasurā kiṇṇapakkhittā sambhārasaṃyuttā.
मेरयो नाम पुप्फासवो फलासवो मध्वासवो गुळासवो सम्भारसंयुत्तो।
Merayo nāma pupphāsavo phalāsavo madhvāsavo guḷāsavo sambhārasaṃyutto.
पिवेय्याति अन्तमसो कुसग्गेनपि पिवति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
Piveyyāti antamaso kusaggenapi pivati, āpatti pācittiyassa.
मज्जे मज्जसञ्ञी पिवति, आपत्ति पाचित्तियस्स। मज्जे वेमतिको पिवति, आपत्ति पाचित्तियस्स। मज्जे अमज्जसञ्ञी पिवति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
Majje majjasaññī pivati, āpatti pācittiyassa. Majje vematiko pivati, āpatti pācittiyassa. Majje amajjasaññī pivati, āpatti pācittiyassa.
अमज्जे मज्जसञ्ञी, आपत्ति दुक्कटस्स। अमज्जे वेमतिको, आपत्ति दुक्कटस्स। अमज्जे अमज्जसञ्ञी, अनापत्ति।
Amajje majjasaññī, āpatti dukkaṭassa. Amajje vematiko, āpatti dukkaṭassa. Amajje amajjasaññī, anāpatti.
३२९. अनापत्ति अमज्जञ्च होति मज्जवण्णं मज्जगन्धं मज्जरसं तं पिवति, सूपसम्पाके, मंससम्पाके, तेलसम्पाके, आमलकफाणिते, अमज्जं अरिट्ठं पिवति, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।
329. Anāpatti amajjañca hoti majjavaṇṇaṃ majjagandhaṃ majjarasaṃ taṃ pivati, sūpasampāke, maṃsasampāke, telasampāke, āmalakaphāṇite, amajjaṃ ariṭṭhaṃ pivati, ummattakassa, ādikammikassāti.
सुरापानसिक्खापदं निट्ठितं पठमं।
Surāpānasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ.
२. अङ्गुलिपतोदकसिक्खापदं
2. Aṅgulipatodakasikkhāpadaṃ
३३०. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन छब्बग्गिया भिक्खू सत्तरसवग्गियं भिक्खुं अङ्गुलिपतोदकेन हासेसुं। सो भिक्खु उत्तन्तो अनस्सासको कालमकासि। ये ते भिक्खू अप्पिच्छा…पे॰… ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खू भिक्खुं अङ्गुलिपतोदकेन हासेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर तुम्हे, भिक्खवे, भिक्खुं अङ्गुलिपतोदकेन हासेथाति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम तुम्हे, मोघपुरिसा, भिक्खुं अङ्गुलिपतोदकेन हासेस्सथ! नेतं, मोघपुरिसा, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
330. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū sattarasavaggiyaṃ bhikkhuṃ aṅgulipatodakena hāsesuṃ. So bhikkhu uttanto anassāsako kālamakāsi. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma chabbaggiyā bhikkhū bhikkhuṃ aṅgulipatodakena hāsessantī’’ti…pe… saccaṃ kira tumhe, bhikkhave, bhikkhuṃ aṅgulipatodakena hāsethāti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tumhe, moghapurisā, bhikkhuṃ aṅgulipatodakena hāsessatha! Netaṃ, moghapurisā, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
३३१. ‘‘अङ्गुलिपतोदके पाचित्तिय’’न्ति।
331.‘‘Aṅgulipatodake pācittiya’’nti.
३३२. अङ्गुलिपतोदको नाम 13 उपसम्पन्नो उपसम्पन्नं हसाधिप्पायो 14 कायेन कायं आमसति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्ने उपसम्पन्नसञ्ञी अङ्गुलिपतोदकेन हासेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्ने वेमतिको अङ्गुलिपतोदकेन हासेति, आपत्ति पाचित्तियस्स । उपसम्पन्ने अनुपसम्पन्नसञ्ञी अङ्गुलिपतोदकेन हासेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
332.Aṅgulipatodako nāma 15 upasampanno upasampannaṃ hasādhippāyo 16 kāyena kāyaṃ āmasati, āpatti pācittiyassa. Upasampanne upasampannasaññī aṅgulipatodakena hāseti, āpatti pācittiyassa. Upasampanne vematiko aṅgulipatodakena hāseti, āpatti pācittiyassa . Upasampanne anupasampannasaññī aṅgulipatodakena hāseti, āpatti pācittiyassa.
कायेन कायपटिबद्धं आमसति, आपत्ति दुक्कटस्स। कायपटिबद्धेन कायं आमसति, आपत्ति दुक्कटस्स। कायपटिबद्धेन कायपटिबद्धं आमसति, आपत्ति दुक्कटस्स। निस्सग्गियेन कायं आमसति, आपत्ति दुक्कटस्स। निस्सग्गियेन कायपटिबद्धं आमसति, आपत्ति दुक्कटस्स। निस्सग्गियेन निस्सग्गियं आमसति, आपत्ति दुक्कटस्स।
Kāyena kāyapaṭibaddhaṃ āmasati, āpatti dukkaṭassa. Kāyapaṭibaddhena kāyaṃ āmasati, āpatti dukkaṭassa. Kāyapaṭibaddhena kāyapaṭibaddhaṃ āmasati, āpatti dukkaṭassa. Nissaggiyena kāyaṃ āmasati, āpatti dukkaṭassa. Nissaggiyena kāyapaṭibaddhaṃ āmasati, āpatti dukkaṭassa. Nissaggiyena nissaggiyaṃ āmasati, āpatti dukkaṭassa.
३३३. अनुपसम्पन्नं कायेन कायं आमसति, आपत्ति दुक्कटस्स। कायेन कायपटिबद्धं आमसति, आपत्ति दुक्कटस्स। कायपटिबद्धेन कायं आमसति, आपत्ति दुक्कटस्स। कायपटिबद्धेन कायपटिबद्धं आमसति, आपत्ति दुक्कटस्स। निस्सग्गियेन कायं आमसति, आपत्ति दुक्कटस्स । निस्सग्गियेन कायपटिबद्धं आमसति, आपत्ति दुक्कटस्स। निस्सग्गियेन निस्सग्गियं आमसति, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्ने उपसम्पन्नसञ्ञी, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्ने वेमतिको, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्ने अनुपसम्पन्नसञ्ञी, आपत्ति दुक्कटस्स।
333. Anupasampannaṃ kāyena kāyaṃ āmasati, āpatti dukkaṭassa. Kāyena kāyapaṭibaddhaṃ āmasati, āpatti dukkaṭassa. Kāyapaṭibaddhena kāyaṃ āmasati, āpatti dukkaṭassa. Kāyapaṭibaddhena kāyapaṭibaddhaṃ āmasati, āpatti dukkaṭassa. Nissaggiyena kāyaṃ āmasati, āpatti dukkaṭassa . Nissaggiyena kāyapaṭibaddhaṃ āmasati, āpatti dukkaṭassa. Nissaggiyena nissaggiyaṃ āmasati, āpatti dukkaṭassa. Anupasampanne upasampannasaññī, āpatti dukkaṭassa. Anupasampanne vematiko, āpatti dukkaṭassa. Anupasampanne anupasampannasaññī, āpatti dukkaṭassa.
३३४. अनापत्ति न हसाधिप्पायो, सति करणीये आमसति, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।
334. Anāpatti na hasādhippāyo, sati karaṇīye āmasati, ummattakassa, ādikammikassāti.
अङ्गुलिपतोदकसिक्खापदं निट्ठितं दुतियं।
Aṅgulipatodakasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.
३. हसधम्मसिक्खापदं
3. Hasadhammasikkhāpadaṃ
३३५. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन सत्तरसवग्गिया भिक्खू अचिरवतिया नदिया उदके कीळन्ति। तेन खो पन समयेन राजा पसेनदि कोसलो मल्लिकाय देविया सद्धिं उपरिपासादवरगतो होति। अद्दसा खो राजा पसेनदि कोसलो सत्तरसवग्गिये भिक्खू अचिरवतिया नदिया उदके कीळन्ते। दिस्वान मल्लिकं देविं एतदवोच – ‘‘एते ते, मल्लिके, अरहन्तो उदके कीळन्ती’’ति। ‘‘निस्संसयं खो, महाराज, भगवता सिक्खापदं अपञ्ञत्तं। ते वा भिक्खू अप्पकतञ्ञुनो’’ति। अथ खो रञ्ञो पसेनदिस्स कोसलस्स एतदहोसि – ‘‘केन नु खो अहं उपायेन भगवतो च न आरोचेय्यं, भगवा च जानेय्य इमे भिक्खू उदके कीळिता’’ति? अथ खो राजा पसेनदि कोसलो सत्तरसवग्गिये भिक्खू पक्कोसापेत्वा महन्तं गुळपिण्डं अदासि – ‘‘इमं, भन्ते, गुळपिण्डं भगवतो देथा’’ति। सत्तरसवग्गिया भिक्खू तं गुळपिण्डं आदाय येन भगवा तेनुपसङ्कमिंसु; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं एतदवोचुं – ‘‘इमं, भन्ते, गुळपिण्डं राजा पसेनदि कोसलो भगवतो देती’’ति। ‘‘कहं पन तुम्हे, भिक्खवे, राजा अद्दसा’’ति। ‘‘अचिरवतिया नदिया, भगवा, उदके कीळन्ते’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम तुम्हे, मोघपुरिसा, उदके कीळिस्सथ! नेतं , मोघपुरिसा, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
335. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena sattarasavaggiyā bhikkhū aciravatiyā nadiyā udake kīḷanti. Tena kho pana samayena rājā pasenadi kosalo mallikāya deviyā saddhiṃ uparipāsādavaragato hoti. Addasā kho rājā pasenadi kosalo sattarasavaggiye bhikkhū aciravatiyā nadiyā udake kīḷante. Disvāna mallikaṃ deviṃ etadavoca – ‘‘ete te, mallike, arahanto udake kīḷantī’’ti. ‘‘Nissaṃsayaṃ kho, mahārāja, bhagavatā sikkhāpadaṃ apaññattaṃ. Te vā bhikkhū appakataññuno’’ti. Atha kho rañño pasenadissa kosalassa etadahosi – ‘‘kena nu kho ahaṃ upāyena bhagavato ca na āroceyyaṃ, bhagavā ca jāneyya ime bhikkhū udake kīḷitā’’ti? Atha kho rājā pasenadi kosalo sattarasavaggiye bhikkhū pakkosāpetvā mahantaṃ guḷapiṇḍaṃ adāsi – ‘‘imaṃ, bhante, guḷapiṇḍaṃ bhagavato dethā’’ti. Sattarasavaggiyā bhikkhū taṃ guḷapiṇḍaṃ ādāya yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘imaṃ, bhante, guḷapiṇḍaṃ rājā pasenadi kosalo bhagavato detī’’ti. ‘‘Kahaṃ pana tumhe, bhikkhave, rājā addasā’’ti. ‘‘Aciravatiyā nadiyā, bhagavā, udake kīḷante’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tumhe, moghapurisā, udake kīḷissatha! Netaṃ , moghapurisā, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
३३७. उदके हसधम्मो नाम उपरिगोप्फके उदके हसाधिप्पायो निमुज्जति वा उम्मुज्जति वा पलवति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स।
337.Udake hasadhammo nāma uparigopphake udake hasādhippāyo nimujjati vā ummujjati vā palavati vā, āpatti pācittiyassa.
३३८. उदके हसधम्मे हसधम्मसञ्ञी, आपत्ति पाचित्तियस्स। उदके हसधम्मे वेमतिको, आपत्ति पाचित्तियस्स। उदके हसधम्मे अहसधम्मसञ्ञी, आपत्ति पाचित्तियस्स।
338. Udake hasadhamme hasadhammasaññī, āpatti pācittiyassa. Udake hasadhamme vematiko, āpatti pācittiyassa. Udake hasadhamme ahasadhammasaññī, āpatti pācittiyassa.
हेट्ठागोप्फके उदके कीळति, आपत्ति दुक्कटस्स। उदके नावाय कीळति, आपत्ति दुक्कटस्स। हत्थेन वा पादेन वा कट्ठेन वा कठलाय वा उदकं पहरति, आपत्ति दुक्कटस्स। भाजनगतं उदकं वा कञ्जिकं वा खीरं वा तक्कं वा रजनं वा पस्सावं वा चिक्खल्लं वा कीळति, आपत्ति दुक्कटस्स।
Heṭṭhāgopphake udake kīḷati, āpatti dukkaṭassa. Udake nāvāya kīḷati, āpatti dukkaṭassa. Hatthena vā pādena vā kaṭṭhena vā kaṭhalāya vā udakaṃ paharati, āpatti dukkaṭassa. Bhājanagataṃ udakaṃ vā kañjikaṃ vā khīraṃ vā takkaṃ vā rajanaṃ vā passāvaṃ vā cikkhallaṃ vā kīḷati, āpatti dukkaṭassa.
उदके अहसधम्मे हसधम्मसञ्ञी, आपत्ति दुक्कटस्स। उदके अहसधम्मे वेमतिको, आपत्ति दुक्कटस्स। उदके अहसधम्मे अहसधम्मसञ्ञी, अनापत्ति।
Udake ahasadhamme hasadhammasaññī, āpatti dukkaṭassa. Udake ahasadhamme vematiko, āpatti dukkaṭassa. Udake ahasadhamme ahasadhammasaññī, anāpatti.
३३९. अनापत्ति न हसाधिप्पायो, सति करणीये उदकं ओतरित्वा निमुज्जति वा उम्मुज्जति वा पलवति वा, पारं गच्छन्तो निमुज्जति वा उम्मुज्जति वा पलवति वा, आपदासु, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।
339. Anāpatti na hasādhippāyo, sati karaṇīye udakaṃ otaritvā nimujjati vā ummujjati vā palavati vā, pāraṃ gacchanto nimujjati vā ummujjati vā palavati vā, āpadāsu, ummattakassa, ādikammikassāti.
हसधम्मसिक्खापदं निट्ठितं ततियं।
Hasadhammasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ tatiyaṃ.
४. अनादरियसिक्खापदं
4. Anādariyasikkhāpadaṃ
३४०. तेन समयेन बुद्धो भगवा कोसम्बियं विहरति घोसितारामे। तेन खो पन समयेन आयस्मा छन्नो अनाचारं आचरति। भिक्खू एवमाहंसु – ‘‘मावुसो छन्न, एवरूपं अकासि। नेतं कप्पती’’ति। सो अनादरियं पटिच्च करोतियेव। ये ते भिक्खू अप्पिच्छा…पे॰… ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम आयस्मा छन्नो अनादरियं करिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर त्वं, छन्न, अनादरियं करोसीति ? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम त्वं, मोघपुरिस, अनादरियं करिस्ससि! नेतं, मोघपुरिस, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
340. Tena samayena buddho bhagavā kosambiyaṃ viharati ghositārāme. Tena kho pana samayena āyasmā channo anācāraṃ ācarati. Bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘māvuso channa, evarūpaṃ akāsi. Netaṃ kappatī’’ti. So anādariyaṃ paṭicca karotiyeva. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma āyasmā channo anādariyaṃ karissatī’’ti…pe… saccaṃ kira tvaṃ, channa, anādariyaṃ karosīti ? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, anādariyaṃ karissasi! Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
३४१. ‘‘अनादरिये पाचित्तिय’’न्ति।
341.‘‘Anādariye pācittiya’’nti.
३४२. अनादरियं नाम द्वे अनादरियानि – पुग्गलानादरियञ्च धम्मानादरियञ्च।
342.Anādariyaṃ nāma dve anādariyāni – puggalānādariyañca dhammānādariyañca.
पुग्गलानादरियं नाम उपसम्पन्नेन पञ्ञत्तेन वुच्चमानो – ‘‘अयं उक्खित्तको वा वम्भितो वा गरहितो वा, इमस्स वचनं अकतं भविस्सती’’ति अनादरियं करोति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
Puggalānādariyaṃ nāma upasampannena paññattena vuccamāno – ‘‘ayaṃ ukkhittako vā vambhito vā garahito vā, imassa vacanaṃ akataṃ bhavissatī’’ti anādariyaṃ karoti, āpatti pācittiyassa.
धम्मानादरियं नाम उपसम्पन्नेन पञ्ञत्तेन वुच्चमानो ‘‘कथायं नस्सेय्य वा विनस्सेय्य वा अन्तरधायेय्य वा’’, तं वा न सिक्खितुकामो अनादरियं करोति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
Dhammānādariyaṃ nāma upasampannena paññattena vuccamāno ‘‘kathāyaṃ nasseyya vā vinasseyya vā antaradhāyeyya vā’’, taṃ vā na sikkhitukāmo anādariyaṃ karoti, āpatti pācittiyassa.
३४३. उपसम्पन्ने उपसम्पन्नसञ्ञी अनादरियं करोति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्ने वेमतिको अनादरियं करोति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्ने अनुपसम्पन्नसञ्ञी अनादरियं करोति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
343. Upasampanne upasampannasaññī anādariyaṃ karoti, āpatti pācittiyassa. Upasampanne vematiko anādariyaṃ karoti, āpatti pācittiyassa. Upasampanne anupasampannasaññī anādariyaṃ karoti, āpatti pācittiyassa.
अपञ्ञत्तेन वुच्चमानो – ‘‘इदं न सल्लेखाय न धुतत्थाय न पासादिकताय न अपचयाय न वीरियारम्भाय संवत्तती’’ति अनादरियं करोति, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नेन पञ्ञत्तेन वा अपञ्ञत्तेन वा वुच्चमानो – ‘‘इदं न सल्लेखाय न धुतत्थाय न पासादिकताय न अपचयाय न वीरियारम्भाय संवत्तती’’ति अनादरियं करोति, आपत्ति दुक्कटस्स।
Apaññattena vuccamāno – ‘‘idaṃ na sallekhāya na dhutatthāya na pāsādikatāya na apacayāya na vīriyārambhāya saṃvattatī’’ti anādariyaṃ karoti, āpatti dukkaṭassa. Anupasampannena paññattena vā apaññattena vā vuccamāno – ‘‘idaṃ na sallekhāya na dhutatthāya na pāsādikatāya na apacayāya na vīriyārambhāya saṃvattatī’’ti anādariyaṃ karoti, āpatti dukkaṭassa.
अनुपसम्पन्ने उपसम्पन्नसञ्ञी आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्ने वेमतिको, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्ने अनुपसम्पन्नसञ्ञी, आपत्ति दुक्कटस्स।
Anupasampanne upasampannasaññī āpatti dukkaṭassa. Anupasampanne vematiko, āpatti dukkaṭassa. Anupasampanne anupasampannasaññī, āpatti dukkaṭassa.
३४४. अनापत्ति – ‘‘एवं अम्हाकं आचरियानं उग्गहो परिपुच्छा’’ति भणति, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।
344. Anāpatti – ‘‘evaṃ amhākaṃ ācariyānaṃ uggaho paripucchā’’ti bhaṇati, ummattakassa, ādikammikassāti.
अनादरियसिक्खापदं निट्ठितं चतुत्थं।
Anādariyasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.
५. भिंसापनसिक्खापदं
5. Bhiṃsāpanasikkhāpadaṃ
३४५. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन छब्बग्गिया भिक्खू सत्तरसवग्गिये भिक्खू भिंसापेन्ति। ते भिंसापीयमाना रोदन्ति। भिक्खू एवमाहंसु – ‘‘किस्स तुम्हे, आवुसो, रोदथा’’ति? ‘‘इमे, आवुसो, छब्बग्गिया भिक्खू अम्हे भिंसापेन्ती’’ति। ये ते भिक्खू अप्पिच्छा…पे॰… ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खू भिक्खुं भिंसापेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर तुम्हे, भिक्खवे, भिक्खुं भिंसापेथाति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम तुम्हे, मोघपुरिसा, भिक्खुं भिंसापेस्सथ! नेतं, मोघपुरिसा, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
345. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena chabbaggiyā bhikkhū sattarasavaggiye bhikkhū bhiṃsāpenti. Te bhiṃsāpīyamānā rodanti. Bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘kissa tumhe, āvuso, rodathā’’ti? ‘‘Ime, āvuso, chabbaggiyā bhikkhū amhe bhiṃsāpentī’’ti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma chabbaggiyā bhikkhū bhikkhuṃ bhiṃsāpessantī’’ti…pe… saccaṃ kira tumhe, bhikkhave, bhikkhuṃ bhiṃsāpethāti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tumhe, moghapurisā, bhikkhuṃ bhiṃsāpessatha! Netaṃ, moghapurisā, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
३४६. ‘‘यो पन भिक्खु भिक्खुं भिंसापेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
346.‘‘Yo pana bhikkhu bhikkhuṃ bhiṃsāpeyya, pācittiya’’nti.
३४७. यो पनाति यो यादिसो…पे॰… भिक्खूति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेतो भिक्खूति।
347.Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.
भिक्खुन्ति अञ्ञं भिक्खुं।
Bhikkhunti aññaṃ bhikkhuṃ.
भिंसापेय्याति उपसम्पन्नो उपसम्पन्नं भिंसापेतुकामो रूपं वा सद्दं वा गन्धं वा रसं वा फोट्ठब्बं वा उपसंहरति। भायेय्य वा सो न वा भायेय्य, आपत्ति पाचित्तियस्स। चोरकन्तारं वा वाळकन्तारं वा पिसाचकन्तारं वा आचिक्खति। भायेय्य वा सो न वा भायेय्य, आपत्ति पाचित्तियस्स।
Bhiṃsāpeyyāti upasampanno upasampannaṃ bhiṃsāpetukāmo rūpaṃ vā saddaṃ vā gandhaṃ vā rasaṃ vā phoṭṭhabbaṃ vā upasaṃharati. Bhāyeyya vā so na vā bhāyeyya, āpatti pācittiyassa. Corakantāraṃ vā vāḷakantāraṃ vā pisācakantāraṃ vā ācikkhati. Bhāyeyya vā so na vā bhāyeyya, āpatti pācittiyassa.
३४८. उपसम्पन्ने उपसम्पन्नसञ्ञी भिंसापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्ने वेमतिको भिंसापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। ‘उपसम्पन्ने अनुपसम्पन्नसञ्ञी भिंसापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
348. Upasampanne upasampannasaññī bhiṃsāpeti, āpatti pācittiyassa. Upasampanne vematiko bhiṃsāpeti, āpatti pācittiyassa. ‘Upasampanne anupasampannasaññī bhiṃsāpeti, āpatti pācittiyassa.
अनुपसम्पन्नं भिंसापेतुकामो रूपं वा सद्दं वा गन्धं वा रसं वा फोट्ठब्बं वा उपसंहरति। भायेय्य वा सो न वा भायेय्य, आपत्ति दुक्कटस्स। चोरकन्तारं वा वाळकन्तारं वा पिसाचकन्तारं वा आचिक्खति। भायेय्य वा सो न वा भायेय्य, आपत्ति दुक्कटस्स । अनुपसम्पन्ने उपसम्पन्नसञ्ञी, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्ने वेमतिको, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्ने अनुपसम्पन्नसञ्ञी, आपत्ति दुक्कटस्स।
Anupasampannaṃ bhiṃsāpetukāmo rūpaṃ vā saddaṃ vā gandhaṃ vā rasaṃ vā phoṭṭhabbaṃ vā upasaṃharati. Bhāyeyya vā so na vā bhāyeyya, āpatti dukkaṭassa. Corakantāraṃ vā vāḷakantāraṃ vā pisācakantāraṃ vā ācikkhati. Bhāyeyya vā so na vā bhāyeyya, āpatti dukkaṭassa . Anupasampanne upasampannasaññī, āpatti dukkaṭassa. Anupasampanne vematiko, āpatti dukkaṭassa. Anupasampanne anupasampannasaññī, āpatti dukkaṭassa.
३४९. अनापत्ति न भिंसापेतुकामो रूपं वा सद्दं वा गन्धं वा रसं वा फोट्ठब्बं वा उपसंहरति, चोरकन्तारं वा वाळकन्तारं वा पिसाचकन्तारं वा आचिक्खति, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।
349. Anāpatti na bhiṃsāpetukāmo rūpaṃ vā saddaṃ vā gandhaṃ vā rasaṃ vā phoṭṭhabbaṃ vā upasaṃharati, corakantāraṃ vā vāḷakantāraṃ vā pisācakantāraṃ vā ācikkhati, ummattakassa, ādikammikassāti.
भिंसापनसिक्खापदं निट्ठितं पञ्चमं।
Bhiṃsāpanasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.
६. जोतिकसिक्खापदं
6. Jotikasikkhāpadaṃ
३५०. तेन समयेन बुद्धो भगवा भग्गेसु विहरति सुंसुमारगिरे 19 भेसकळावने मिगदाये। तेन खो पन समयेन भिक्खू हेमन्तिके काले अञ्ञतरं महन्तं सुसिरकट्ठं जोतिं समादहित्वा विसिब्बेसुं। तस्मिञ्च सुसिरे कण्हसप्पो अग्गिना सन्तत्तो निक्खमित्वा भिक्खू परिपातेसि। भिक्खू तहं तहं उपधाविंसु। ये ते भिक्खू अप्पिच्छा…पे॰… ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खू जोतिं समादहित्वा विसिब्बेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खू जोतिं समादहित्वा विसिब्बेन्तीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम ते, भिक्खवे , मोघपुरिसा जोतिं समादहित्वा विसिब्बेस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
350. Tena samayena buddho bhagavā bhaggesu viharati suṃsumāragire 20 bhesakaḷāvane migadāye. Tena kho pana samayena bhikkhū hemantike kāle aññataraṃ mahantaṃ susirakaṭṭhaṃ jotiṃ samādahitvā visibbesuṃ. Tasmiñca susire kaṇhasappo agginā santatto nikkhamitvā bhikkhū paripātesi. Bhikkhū tahaṃ tahaṃ upadhāviṃsu. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma bhikkhū jotiṃ samādahitvā visibbessantī’’ti…pe… saccaṃ kira, bhikkhave, bhikkhū jotiṃ samādahitvā visibbentīti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma te, bhikkhave , moghapurisā jotiṃ samādahitvā visibbessanti! Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
‘‘यो पन भिक्खु विसिब्बनापेक्खो जोतिं समादहेय्य वा समादहापेय्य वा, पाचित्तिय’’न्ति।
‘‘Yo pana bhikkhu visibbanāpekkho jotiṃ samādaheyya vā samādahāpeyya vā, pācittiya’’nti.
एवञ्चिदं भगवता भिक्खूनं सिक्खापदं पञ्ञत्तं होति।
Evañcidaṃ bhagavatā bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ hoti.
३५१. तेन खो पन समयेन भिक्खू गिलाना होन्ति। गिलानपुच्छका भिक्खू गिलाने भिक्खू एतदवोचुं – ‘‘कच्चावुसो, खमनीयं, कच्चि यापनीय’’न्ति? ‘‘पुब्बे मयं, आवुसो, जोतिं समादहित्वा विसिब्बेम; तेन नो फासु होति। इदानि पन ‘‘भगवता पटिक्खित्त’’न्ति कुक्कुच्चायन्ता न विसिब्बेम, तेन नो न फासु होती’’ति। भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं…पे॰… अनुजानामि, भिक्खवे, गिलानेन भिक्खुना जोतिं समादहित्वा वा समादहापेत्वा वा विसिब्बेतुं। एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
351. Tena kho pana samayena bhikkhū gilānā honti. Gilānapucchakā bhikkhū gilāne bhikkhū etadavocuṃ – ‘‘kaccāvuso, khamanīyaṃ, kacci yāpanīya’’nti? ‘‘Pubbe mayaṃ, āvuso, jotiṃ samādahitvā visibbema; tena no phāsu hoti. Idāni pana ‘‘bhagavatā paṭikkhitta’’nti kukkuccāyantā na visibbema, tena no na phāsu hotī’’ti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… anujānāmi, bhikkhave, gilānena bhikkhunā jotiṃ samādahitvā vā samādahāpetvā vā visibbetuṃ. Evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
‘‘यो पन भिक्खु अगिलानो विसिब्बनापेक्खो जोतिं समादहेय्य वा समादहापेय्य वा, पाचित्तिय’’न्ति।
‘‘Yo pana bhikkhu agilāno visibbanāpekkho jotiṃ samādaheyyavā samādahāpeyya vā, pācittiya’’nti.
एवञ्चिदं भगवता भिक्खूनं सिक्खापदं पञ्ञत्तं होति।
Evañcidaṃ bhagavatā bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ hoti.
३५२. तेन खो पन समयेन भिक्खू पदीपेपि जोतिकेपि जन्ताघरेपि कुक्कुच्चायन्ति। भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं…पे॰… अनुजानामि, भिक्खवे, तथारूपप्पच्चया जोतिं समादहितुं समादहापेतुं। एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
352. Tena kho pana samayena bhikkhū padīpepi jotikepi jantāgharepi kukkuccāyanti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… anujānāmi, bhikkhave, tathārūpappaccayā jotiṃ samādahituṃ samādahāpetuṃ. Evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
३५३. ‘‘यो पन भिक्खु अगिलानो विसिब्बनापेक्खो जोतिं समादहेय्य वा समादहापेय्य वा, अञ्ञत्र तथारूपप्पच्चया, पाचित्तिय’’न्ति।
353.‘‘Yo pana bhikkhu agilāno visibbanāpekkho jotiṃ samādaheyya vā samādahāpeyya vā, aññatra tathārūpappaccayā, pācittiya’’nti.
३५४. यो पनाति यो यादिसो…पे॰… भिक्खूति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेतो भिक्खूति।
354.Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.
अगिलानो नाम यस्स विना अग्गिना फासु होति।
Agilāno nāma yassa vinā agginā phāsu hoti.
गिलानो नाम यस्स विना अग्गिना न फासु होति।
Gilāno nāma yassa vinā agginā na phāsu hoti.
विसिब्बनापेक्खोति तप्पितुकामो।
Visibbanāpekkhoti tappitukāmo.
जोति नाम अग्गि वुच्चति।
Joti nāma aggi vuccati.
समादहेय्याति सयं समादहति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
Samādaheyyāti sayaṃ samādahati, āpatti pācittiyassa.
समादहापेय्याति अञ्ञं आणापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। सकिं आणत्तो बहुकम्पि समादहति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
Samādahāpeyyāti aññaṃ āṇāpeti, āpatti pācittiyassa. Sakiṃ āṇatto bahukampi samādahati, āpatti pācittiyassa.
अञ्ञत्र तथा रूपप्पच्चयाति ठपेत्वा तथारूपप्पच्चयं।
Aññatra tathā rūpappaccayāti ṭhapetvā tathārūpappaccayaṃ.
३५५. अगिलानो अगिलानसञ्ञी विसिब्बनापेक्खो जोतिं समादहति वा समादहापेति वा, अञ्ञत्र तथारूपप्पच्चया, आपत्ति पाचित्तियस्स। अगिलानो वेमतिको विसिब्बनापेक्खो जोतिं समादहति वा समादहापेति वा, अञ्ञत्र तथारूपप्पच्चया, आपत्ति पाचित्तियस्स। अगिलानो गिलानसञ्ञी विसिब्बनापेक्खो जोतिं समादहति वा समादहापेति वा, अञ्ञत्र तथारूपप्पच्चया, आपत्ति पाचित्तियस्स।
355. Agilāno agilānasaññī visibbanāpekkho jotiṃ samādahati vā samādahāpeti vā, aññatra tathārūpappaccayā, āpatti pācittiyassa. Agilāno vematiko visibbanāpekkho jotiṃ samādahati vā samādahāpeti vā, aññatra tathārūpappaccayā, āpatti pācittiyassa. Agilāno gilānasaññī visibbanāpekkho jotiṃ samādahati vā samādahāpeti vā, aññatra tathārūpappaccayā, āpatti pācittiyassa.
पटिलातं उक्खिपति, आपत्ति दुक्कटस्स। गिलानो अगिलानसञ्ञी, आपत्ति दुक्कटस्स। गिलानो वेमतिको, आपत्ति दुक्कटस्स। गिलानो गिलानसञ्ञी, अनापत्ति।
Paṭilātaṃ ukkhipati, āpatti dukkaṭassa. Gilāno agilānasaññī, āpatti dukkaṭassa. Gilāno vematiko, āpatti dukkaṭassa. Gilāno gilānasaññī, anāpatti.
३५६. अनापत्ति गिलानस्स, अञ्ञेन कतं विसिब्बेति, वीतच्चितङ्गारं विसिब्बेति, पदीपे जोतिके जन्ताघरे तथारूपप्पच्चया, आपदासु, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।
356. Anāpatti gilānassa, aññena kataṃ visibbeti, vītaccitaṅgāraṃ visibbeti, padīpe jotike jantāghare tathārūpappaccayā, āpadāsu, ummattakassa, ādikammikassāti.
जोतिकसिक्खापदं निट्ठितं छट्ठं।
Jotikasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.
७. नहानसिक्खापदं
7. Nahānasikkhāpadaṃ
३५७. तेन समयेन बुद्धो भगवा राजगहे विहरति वेळुवने कलन्दकनिवापे। तेन खो पन समयेन भिक्खू तपोदे नहायन्ति। तेन खो पन समयेन 21 राजा मागधो सेनियो बिम्बिसारो ‘‘सीसं नहायिस्सामी’’ति तपोदं गन्त्वा – ‘‘यावाय्या नहायन्ती’’ति एकमन्तं पटिमानेसि। भिक्खू याव समन्धकारा नहायिंसु। अथ खो राजा मागधो सेनियो बिम्बिसारो विकाले सीसं नहायित्वा, नगरद्वारे थकिते बहिनगरे वसित्वा, कालस्सेव असम्भिन्नेन विलेपनेन येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवन्तं अभिवादेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्नं खो राजानं मागधं सेनियं बिम्बिसारं भगवा एतदवोच – ‘‘किस्स त्वं, महाराज, कालस्सेव आगतो असम्भिन्नेन विलेपनेना’’ति? अथ खो राजा मागधो सेनियो बिम्बिसारो भगवतो एतमत्थं आरोचेसि। अथ खो भगवा राजानं मागधं सेनियं बिम्बिसारं धम्मिया कथाय सन्दस्सेसि समादपेसि समुत्तेजेसि सम्पहंसेसि। अथ खो राजा मागधो सेनियो बिम्बिसारो भगवता धम्मिया कथाय सन्दस्सितो समादपितो समुत्तेजितो सम्पहंसितो उट्ठायासना भगवन्तं अभिवादेत्वा पदक्खिणं कत्वा पक्कामि। अथ खो भगवा एतस्मिं निदाने एतस्मिं पकरणे भिक्खुसङ्घं सन्निपातापेत्वा भिक्खू पटिपुच्छि – ‘‘सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खू राजानम्पि पस्सित्वा न मत्तं जानित्वा नहायन्ती’’ति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम ते, भिक्खवे, मोघपुरिसा राजानम्पि पस्सित्वा न मत्तं जानित्वा नहायिस्सन्ति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
357. Tena samayena buddho bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena bhikkhū tapode nahāyanti. Tena kho pana samayena 22 rājā māgadho seniyo bimbisāro ‘‘sīsaṃ nahāyissāmī’’ti tapodaṃ gantvā – ‘‘yāvāyyā nahāyantī’’ti ekamantaṃ paṭimānesi. Bhikkhū yāva samandhakārā nahāyiṃsu. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro vikāle sīsaṃ nahāyitvā, nagaradvāre thakite bahinagare vasitvā, kālasseva asambhinnena vilepanena yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho rājānaṃ māgadhaṃ seniyaṃ bimbisāraṃ bhagavā etadavoca – ‘‘kissa tvaṃ, mahārāja, kālasseva āgato asambhinnena vilepanenā’’ti? Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro bhagavato etamatthaṃ ārocesi. Atha kho bhagavā rājānaṃ māgadhaṃ seniyaṃ bimbisāraṃ dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaṃsito uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā bhikkhū paṭipucchi – ‘‘saccaṃ kira, bhikkhave, bhikkhū rājānampi passitvā na mattaṃ jānitvā nahāyantī’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma te, bhikkhave, moghapurisā rājānampi passitvā na mattaṃ jānitvā nahāyissanti! Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
‘‘यो पन भिक्खु ओरेनद्धमासं नहायेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
‘‘Yo pana bhikkhu orenaddhamāsaṃ nahāyeyya, pācittiya’’nti.
एवञ्चिदं भगवता भिक्खूनं सिक्खापदं पञ्ञत्तं होति।
Evañcidaṃ bhagavatā bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ hoti.
३५८. तेन खो पन समयेन भिक्खू उण्हसमये परिळाहसमये कुक्कुच्चायन्ता न नहायन्ति, सेदगतेन गत्तेन सयन्ति। चीवरम्पि सेनासनम्पि दुस्सति। भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं…पे॰… अनुजानामि, भिक्खवे, उण्हसमये परिळाहसमये ओरेनद्धमासं नहायितुं। एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
358. Tena kho pana samayena bhikkhū uṇhasamaye pariḷāhasamaye kukkuccāyantā na nahāyanti, sedagatena gattena sayanti. Cīvarampi senāsanampi dussati. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… anujānāmi, bhikkhave, uṇhasamaye pariḷāhasamaye orenaddhamāsaṃ nahāyituṃ. Evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
‘‘यो पन भिक्खु ओरेनद्धमासं नहायेय्य, अञ्ञत्र समया, पाचित्तियं। तत्थायं समयो। दियड्ढो मासो सेसो गिम्हानन्ति 23 वस्सानस्स पठमो मासो इच्चेते अड्ढतेय्यमासा उण्हसमयो परिळाहसमयो – अयं तत्थ समयो’’ति।
‘‘Yopana bhikkhu orenaddhamāsaṃ nahāyeyya, aññatra samayā, pācittiyaṃ. Tatthāyaṃ samayo. Diyaḍḍho māso seso gimhānanti24vassānassa paṭhamo māso iccete aḍḍhateyyamāsā uṇhasamayo pariḷāhasamayo – ayaṃ tattha samayo’’ti.
एवञ्चिदं भगवता भिक्खूनं सिक्खापदं पञ्ञत्तं होति।
Evañcidaṃ bhagavatā bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ hoti.
३५९. तेन खो पन समयेन भिक्खू गिलाना होन्ति। गिलानपुच्छका भिक्खू गिलाने भिक्खू एतदवोचुं – ‘‘कच्चावुसो, खमनीयं, कच्चि यापनीय’’न्ति? ‘‘पुब्बे मयं, आवुसो, ओरेनद्धमासं नहायाम, तेन नो फासु होति; इदानि पन ‘‘भगवता पटिक्खित्त’’न्ति कुक्कुच्चायन्ता न नहायाम, तेन नो न फासु होती’’ति। भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं…पे॰… अनुजानामि, भिक्खवे, गिलानेन भिक्खुना ओरेनद्धमासं नहायितुं। एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
359. Tena kho pana samayena bhikkhū gilānā honti. Gilānapucchakā bhikkhū gilāne bhikkhū etadavocuṃ – ‘‘kaccāvuso, khamanīyaṃ, kacci yāpanīya’’nti? ‘‘Pubbe mayaṃ, āvuso, orenaddhamāsaṃ nahāyāma, tena no phāsu hoti; idāni pana ‘‘bhagavatā paṭikkhitta’’nti kukkuccāyantā na nahāyāma, tena no na phāsu hotī’’ti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… anujānāmi, bhikkhave, gilānena bhikkhunā orenaddhamāsaṃ nahāyituṃ. Evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
‘‘यो पन भिक्खु ओरेनद्धमासं नहायेय्य, अञ्ञत्र समया, पाचित्तियं। तत्थायं समयो। दियड्ढो मासो सेसो गिम्हानन्ति 25 वस्सानस्स पठमो मासो इच्चेते अड्ढतेय्यमासा उण्हसमयो, परिळाहसमयो, गिलानसमयो – अयं तत्थ समयो’’ति।
‘‘Yo pana bhikkhu orenaddhamāsaṃ nahāyeyya, aññatra samayā, pācittiyaṃ. Tatthāyaṃ samayo. Diyaḍḍho māso seso gimhānanti26vassānassapaṭhamo māso iccete aḍḍhateyyamāsā uṇhasamayo, pariḷāhasamayo, gilānasamayo – ayaṃ tattha samayo’’ti.
एवञ्चिदं भगवता भिक्खूनं सिक्खापदं पञ्ञत्तं होति।
Evañcidaṃ bhagavatā bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ hoti.
३६०. तेन खो पन समयेन भिक्खू नवकम्मं कत्वा कुक्कुच्चायन्ता न नहायन्ति। ते सेदगतेन गत्तेन सयन्ति। चीवरम्पि सेनासनम्पि दुस्सति। भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं…पे॰… अनुजानामि, भिक्खवे, कम्मसमये ओरेनद्धमासं नहायितुं। एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
360. Tena kho pana samayena bhikkhū navakammaṃ katvā kukkuccāyantā na nahāyanti. Te sedagatena gattena sayanti. Cīvarampi senāsanampi dussati. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… anujānāmi, bhikkhave, kammasamaye orenaddhamāsaṃ nahāyituṃ. Evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
‘‘यो पन भिक्खु ओरेनद्धमासं नहायेय्य, अञ्ञत्र समया, पाचित्तियं। तत्थायं समयो। दियड्ढो मासो सेसो गिम्हानन्ति वस्सानस्स पठमो मासो इच्चेते अड्ढतेय्यमासा उण्हसमयो, परिळाहसमयो, गिलानसमयो, कम्मसमयो – अयं तत्थ समयो’’ति।
‘‘Yo pana bhikkhu orenaddhamāsaṃ nahāyeyya, aññatra samayā, pācittiyaṃ. Tatthāyaṃ samayo. Diyaḍḍho māso seso gimhānanti vassānassa paṭhamo māso iccete aḍḍhateyyamāsā uṇhasamayo, pariḷāhasamayo, gilānasamayo, kammasamayo – ayaṃ tattha samayo’’ti.
एवञ्चिदं भगवता भिक्खूनं सिक्खापदं पञ्ञत्तं होति।
Evañcidaṃ bhagavatā bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ hoti.
३६१. तेन खो पन समयेन भिक्खू अद्धानं गन्त्वा कुक्कुच्चायन्ता न नहायन्ति। ते सेदगतेन गत्तेन सयन्ति। चीवरम्पि सेनासनम्पि दुस्सति। भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं…पे॰… अनुजानामि, भिक्खवे, अद्धानगमनसमये ओरेनद्धमासं नहायितुं। एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
361. Tena kho pana samayena bhikkhū addhānaṃ gantvā kukkuccāyantā na nahāyanti. Te sedagatena gattena sayanti. Cīvarampi senāsanampi dussati. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… anujānāmi, bhikkhave, addhānagamanasamaye orenaddhamāsaṃ nahāyituṃ. Evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
‘‘यो पन भिक्खु ओरेनद्धमासं नहायेय्य, अञ्ञत्र समया, पाचित्तियं। तत्थायं समयो। दियड्ढो मासो सेसो गिम्हानन्ति वस्सानस्स पठमो मासो इच्चेते अड्ढतेय्यमासा उण्हसमयो, परिळाहसमयो, गिलानसमयो, कम्मसमयो, अद्धानगमनसमयो – अयं तत्थ समयो’’ति।
‘‘Yo pana bhikkhu orenaddhamāsaṃ nahāyeyya, aññatra samayā, pācittiyaṃ. Tatthāyaṃ samayo. Diyaḍḍho māso seso gimhānanti vassānassa paṭhamo māso iccete aḍḍhateyyamāsā uṇhasamayo, pariḷāhasamayo, gilānasamayo, kammasamayo, addhānagamanasamayo – ayaṃ tattha samayo’’ti.
एवञ्चिदं भगवता भिक्खूनं सिक्खापदं पञ्ञत्तं होति।
Evañcidaṃ bhagavatā bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ hoti.
३६२. तेन खो पन समयेन सम्बहुला भिक्खू अज्झोकासे चीवरकम्मं करोन्ता सरजेन वातेन ओकिण्णा होन्ति। देवो च थोकं थोकं फुसायति। भिक्खू कुक्कुच्चायन्ता न नहायन्ति, किलिन्नेन गत्तेन सयन्ति। चीवरम्पि सेनासनम्पि दुस्सति। भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं…पे॰… अनुजानामि, भिक्खवे, वातवुट्ठिसमये ओरेनद्धमासं नहायितुं। एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
362. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū ajjhokāse cīvarakammaṃ karontā sarajena vātena okiṇṇā honti. Devo ca thokaṃ thokaṃ phusāyati. Bhikkhū kukkuccāyantā na nahāyanti, kilinnena gattena sayanti. Cīvarampi senāsanampi dussati. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… anujānāmi, bhikkhave, vātavuṭṭhisamaye orenaddhamāsaṃ nahāyituṃ. Evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
३६३. ‘‘यो पन भिक्खु ओरेनद्धमासं नहायेय्य, अञ्ञत्र समया, पाचित्तियं। तत्थायं समयो। दियड्ढो मासो सेसो गिम्हानन्ति वस्सानस्स पठमो मासो इच्चेते अड्ढतेय्यमासा उण्हसमयो, परिळाहसमयो, गिलानसमयो, कम्मसमयो, अद्धानगमनसमयो, वातवुट्ठिसमयो – अयं तत्थ समयो’’ति।
363.‘‘Yo pana bhikkhu orenaddhamāsaṃ nahāyeyya, aññatra samayā, pācittiyaṃ. Tatthāyaṃ samayo. Diyaḍḍho māso seso gimhānanti vassānassa paṭhamo māso iccete aḍḍhateyyamāsā uṇhasamayo, pariḷāhasamayo, gilānasamayo, kammasamayo, addhānagamanasamayo, vātavuṭṭhisamayo– ayaṃ tattha samayo’’ti.
३६४. यो पनाति यो यादिसो…पे॰… भिक्खूति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेतो भिक्खूति।
364.Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.
ओरेनद्धमासन्ति ऊनकद्धमासं।
Orenaddhamāsanti ūnakaddhamāsaṃ.
नहायेय्याति चुण्णेन वा मत्तिकाय वा नहायति, पयोगे पयोगे दुक्कटं। नहानपरियोसाने, आपत्ति पाचित्तियस्स।
Nahāyeyyāti cuṇṇena vā mattikāya vā nahāyati, payoge payoge dukkaṭaṃ. Nahānapariyosāne, āpatti pācittiyassa.
अञ्ञत्र समयाति ठपेत्वा समयं।
Aññatrasamayāti ṭhapetvā samayaṃ.
उण्हसमयो नाम दियड्ढो मासो सेसो गिम्हानं। परिळाहसमयो नाम वस्सानस्स पठमो मासो ‘‘इच्चेते अड्ढतेय्यमासा उण्हसमयो परिळाहसमयो’’ति नहायितब्बं।
Uṇhasamayo nāma diyaḍḍho māso seso gimhānaṃ. Pariḷāhasamayo nāma vassānassa paṭhamo māso ‘‘iccete aḍḍhateyyamāsā uṇhasamayo pariḷāhasamayo’’ti nahāyitabbaṃ.
गिलानसमयो नाम यस्स विना नहानेन न फासु होति। गिलानसमयोति नहायितब्बं।
Gilānasamayo nāma yassa vinā nahānena na phāsu hoti. Gilānasamayoti nahāyitabbaṃ.
कम्मसमयो नाम अन्तमसो परिवेणम्पि सम्मट्ठं होति। ‘‘कम्मसमयो’’ति नहायितब्बं।
Kammasamayo nāma antamaso pariveṇampi sammaṭṭhaṃ hoti. ‘‘Kammasamayo’’ti nahāyitabbaṃ.
अद्धानगमनसमयो नाम ‘‘अद्धयोजनं गच्छिस्सामी’’ति नहायितब्बं, गच्छन्तेन नहायितब्बं, गतेन नहायितब्बं।
Addhānagamanasamayo nāma ‘‘addhayojanaṃ gacchissāmī’’ti nahāyitabbaṃ, gacchantena nahāyitabbaṃ, gatena nahāyitabbaṃ.
वातवुट्ठिसमयो नाम भिक्खू सरजेन वातेन ओकिण्णा होन्ति, द्वे वा तीणि वा उदकफुसितानि काये पतितानि होन्ति। ‘‘वातवुट्ठिसमयो’’ति नहायितब्बं।
Vātavuṭṭhisamayo nāma bhikkhū sarajena vātena okiṇṇā honti, dve vā tīṇi vā udakaphusitāni kāye patitāni honti. ‘‘Vātavuṭṭhisamayo’’ti nahāyitabbaṃ.
३६५. ऊनकद्धमासे ऊनकसञ्ञी, अञ्ञत्र समया, नहायति, आपत्ति पाचित्तियस्स। ऊनकद्धमासे वेमतिको, अञ्ञत्र समया, नहायति, आपत्ति पाचित्तियस्स। ऊनकद्धमासे अतिरेकसञ्ञी, अञ्ञत्र समया, नहायति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
365. Ūnakaddhamāse ūnakasaññī, aññatra samayā, nahāyati, āpatti pācittiyassa. Ūnakaddhamāse vematiko, aññatra samayā, nahāyati, āpatti pācittiyassa. Ūnakaddhamāse atirekasaññī, aññatra samayā, nahāyati, āpatti pācittiyassa.
अतिरेकद्धमासे ऊनकसञ्ञी, आपत्ति दुक्कटस्स। अतिरेकद्धमासे वेमतिको , आपत्ति दुक्कटस्स। अतिरेकद्धमासे अतिरेकसञ्ञी, अनापत्ति।
Atirekaddhamāse ūnakasaññī, āpatti dukkaṭassa. Atirekaddhamāse vematiko , āpatti dukkaṭassa. Atirekaddhamāse atirekasaññī, anāpatti.
३६६. अनापत्ति समये, अद्धमासं नहायति, अतिरेकद्धमासं नहायति, पारं गच्छन्तो नहायति, सब्बपच्चन्तिमेसु जनपदेसु, आपदासु, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।
366. Anāpatti samaye, addhamāsaṃ nahāyati, atirekaddhamāsaṃ nahāyati, pāraṃ gacchanto nahāyati, sabbapaccantimesu janapadesu, āpadāsu, ummattakassa, ādikammikassāti.
नहानसिक्खापदं निट्ठितं सत्तमं।
Nahānasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.
८. दुब्बण्णकरणसिक्खापदं
8. Dubbaṇṇakaraṇasikkhāpadaṃ
३६७. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन सम्बहुला भिक्खू च परिब्बाजका च साकेता सावत्थिं अद्धानमग्गप्पटिपन्ना होन्ति। अन्तरामग्गे चोरा निक्खमित्वा ते अच्छिन्दिंसु। सावत्थिया राजभटा निक्खमित्वा ते चोरे सभण्डे गहेत्वा भिक्खूनं सन्तिके दूतं पाहेसुं – ‘‘आगच्छन्तु, भदन्ता, सकं सकं चीवरं सञ्जानित्वा गण्हन्तू’’ति। भिक्खू न सञ्जानन्ति। ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भदन्ता अत्तनो अत्तनो चीवरं न सञ्जानिस्सन्ती’’ति! अस्सोसुं खो भिक्खू तेसं मनुस्सानं उज्झायन्तानं खिय्यन्तानं विपाचेन्तानं। अथ खो ते भिक्खू भगवतो एतमत्थं आरोचेसुं। अथ खो भगवा एतस्मिं निदाने एतस्मिं पकरणे भिक्खुसङ्घं सन्निपातापेत्वा भिक्खूनं तदनुच्छविकं तदनुलोमिकं धम्मिं कथं कत्वा भिक्खू आमन्तेसि – ‘‘तेन हि, भिक्खवे, भिक्खूनं सिक्खापदं पञ्ञपेस्सामि दस अत्थवसे पटिच्च – सङ्घसुट्ठुताय, सङ्घफासुताय…पे॰… सद्धम्मट्ठितिया, विनयानुग्गहाय। एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
367. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū ca paribbājakā ca sāketā sāvatthiṃ addhānamaggappaṭipannā honti. Antarāmagge corā nikkhamitvā te acchindiṃsu. Sāvatthiyā rājabhaṭā nikkhamitvā te core sabhaṇḍe gahetvā bhikkhūnaṃ santike dūtaṃ pāhesuṃ – ‘‘āgacchantu, bhadantā, sakaṃ sakaṃ cīvaraṃ sañjānitvā gaṇhantū’’ti. Bhikkhū na sañjānanti. Te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma bhadantā attano attano cīvaraṃ na sañjānissantī’’ti! Assosuṃ kho bhikkhū tesaṃ manussānaṃ ujjhāyantānaṃ khiyyantānaṃ vipācentānaṃ. Atha kho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā bhikkhūnaṃ tadanucchavikaṃ tadanulomikaṃ dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘tena hi, bhikkhave, bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññapessāmi dasa atthavase paṭicca – saṅghasuṭṭhutāya, saṅghaphāsutāya…pe… saddhammaṭṭhitiyā, vinayānuggahāya. Evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
३६८. ‘‘नवं पन भिक्खुना चीवरलाभेन तिण्णं दुब्बण्णकरणानं अञ्ञतरं दुब्बण्णकरणं आदातब्बं – नीलं वा कद्दमं वा काळसामं वा। अनादा चे भिक्खु तिण्णं दुब्बण्णकरणानं अञ्ञतरं दुब्बण्णकरणं नवं चीवरं परिभुञ्जेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
368.‘‘Navaṃ pana bhikkhunā cīvaralābhena tiṇṇaṃ dubbaṇṇakaraṇānaṃ aññataraṃ dubbaṇṇakaraṇaṃ ādātabbaṃ – nīlaṃ vā kaddamaṃ vā kāḷasāmaṃ vā. Anādāce bhikkhu tiṇṇaṃ dubbaṇṇakaraṇānaṃ aññataraṃ dubbaṇṇakaraṇaṃnavaṃ cīvaraṃ paribhuñjeyya, pācittiya’’nti.
३६९. नवं नाम अकतकप्पं वुच्चति।
369.Navaṃ nāma akatakappaṃ vuccati.
चीवरं नाम छन्नं चीवरानं अञ्ञतरं चीवरं।
Cīvaraṃ nāma channaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaraṃ.
तिण्णं दुब्बण्णकरणानं अञ्ञतरं दुब्बण्णकरणं आदातब्बन्ति अन्तमसो कुसग्गेनपि आदातब्बं।
Tiṇṇaṃ dubbaṇṇakaraṇānaṃ aññataraṃ dubbaṇṇakaraṇaṃ ādātabbanti antamaso kusaggenapi ādātabbaṃ.
नीलं नाम द्वे नीलानि – कंसनीलं, पलासनीलं।
Nīlaṃ nāma dve nīlāni – kaṃsanīlaṃ, palāsanīlaṃ.
कद्दमो नाम ओदको वुच्चति।
Kaddamo nāma odako vuccati.
अनादा चे भिक्खु तिण्णं दुब्बण्णकरणानं अञ्ञतरं दुब्बण्णकरणन्ति अन्तमसो कुसग्गेनपि अनादियित्वा तिण्णं दुब्बण्णकरणानं अञ्ञतरं दुब्बण्णकरणं नवं चीवरं परिभुञ्जति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
Anādā ce bhikkhu tiṇṇaṃ dubbaṇṇakaraṇānaṃ aññataraṃ dubbaṇṇakaraṇanti antamaso kusaggenapi anādiyitvā tiṇṇaṃ dubbaṇṇakaraṇānaṃ aññataraṃ dubbaṇṇakaraṇaṃ navaṃ cīvaraṃ paribhuñjati, āpatti pācittiyassa.
३७०. अनादिन्ने अनादिन्नसञ्ञी परिभुञ्जति, आपत्ति पाचित्तियस्स। अनादिन्ने वेमतिको परिभुञ्जति, आपत्ति पाचित्तियस्स। अनादिन्ने आदिन्नसञ्ञी परिभुञ्जति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
370. Anādinne anādinnasaññī paribhuñjati, āpatti pācittiyassa. Anādinne vematiko paribhuñjati, āpatti pācittiyassa. Anādinne ādinnasaññī paribhuñjati, āpatti pācittiyassa.
आदिन्ने अनादिन्नसञ्ञी, आपत्ति दुक्कटस्स। आदिन्ने वेमतिको, आपत्ति दुक्कटस्स। आदिन्ने आदिन्नसञ्ञी, अनापत्ति।
Ādinne anādinnasaññī, āpatti dukkaṭassa. Ādinne vematiko, āpatti dukkaṭassa. Ādinne ādinnasaññī, anāpatti.
३७१. अनापत्तिआदियित्वा परिभुञ्जति, कप्पो नट्ठो होति, कप्पकतोकासो जिण्णो होति, कप्पकतेन अकप्पकतं संसिब्बितं होति, अग्गळे अनुवाते परिभण्डे, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।
371. Anāpattiādiyitvā paribhuñjati, kappo naṭṭho hoti, kappakatokāso jiṇṇo hoti, kappakatena akappakataṃ saṃsibbitaṃ hoti, aggaḷe anuvāte paribhaṇḍe, ummattakassa, ādikammikassāti.
दुब्बण्णकरणसिक्खापदं निट्ठितं अट्ठमं।
Dubbaṇṇakaraṇasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.
९. विकप्पनसिक्खापदं
9. Vikappanasikkhāpadaṃ
३७२. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन आयस्मा उपनन्दो सक्यपुत्तो भातुनो सद्धिविहारिकस्स भिक्खुनो सामं चीवरं विकप्पेत्वा अप्पच्चुद्धारणं 29 परिभुञ्जति। अथ खो सो भिक्खु भिक्खूनं एतमत्थं आरोचेसि – ‘‘अयं, आवुसो, आयस्मा उपनन्दो सक्यपुत्तो मय्हं चीवरं सामं विकप्पेत्वा अप्पच्चुद्धारणं परिभुञ्जती’’ति। ये ते भिक्खू अप्पिच्छा…पे॰… ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम आयस्मा उपनन्दो सक्यपुत्तो भिक्खुस्स सामं चीवरं विकप्पेत्वा अप्पच्चुद्धारणं परिभुञ्जिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर त्वं, उपनन्द, भिक्खुस्स सामं चीवरं विकप्पेत्वा अप्पच्चुद्धारणं परिभुञ्जसीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम त्वं, मोघपुरिस, भिक्खुस्स सामं चीवरं विकप्पेत्वा अप्पच्चुद्धारणं परिभुञ्जिस्ससि! नेतं, मोघपुरिस, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
372. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā upanando sakyaputto bhātuno saddhivihārikassa bhikkhuno sāmaṃ cīvaraṃ vikappetvā appaccuddhāraṇaṃ 30 paribhuñjati. Atha kho so bhikkhu bhikkhūnaṃ etamatthaṃ ārocesi – ‘‘ayaṃ, āvuso, āyasmā upanando sakyaputto mayhaṃ cīvaraṃ sāmaṃ vikappetvā appaccuddhāraṇaṃ paribhuñjatī’’ti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma āyasmā upanando sakyaputto bhikkhussa sāmaṃ cīvaraṃ vikappetvā appaccuddhāraṇaṃ paribhuñjissatī’’ti…pe… saccaṃ kira tvaṃ, upananda, bhikkhussa sāmaṃ cīvaraṃ vikappetvā appaccuddhāraṇaṃ paribhuñjasīti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tvaṃ, moghapurisa, bhikkhussa sāmaṃ cīvaraṃ vikappetvā appaccuddhāraṇaṃ paribhuñjissasi! Netaṃ, moghapurisa, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
३७३. ‘‘यो पन भिक्खु भिक्खुस्स वा भिक्खुनिया वा सिक्खमानाय वा सामणेरस्स वा सामणेरिया वा सामं चीवरं विकप्पेत्वा अप्पच्चुद्धारणं 31 परिभुञ्जेय्य, पाचित्तिय’’न्ति।
373.‘‘Yo pana bhikkhu bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā sikkhamānāya vā sāmaṇerassa vā sāmaṇeriyā vā sāmaṃ cīvaraṃ vikappetvā appaccuddhāraṇaṃ32paribhuñjeyya, pācittiya’’nti.
३७४. यो पनाति यो यादिसो…पे॰… भिक्खूति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेतो भिक्खूति।
374.Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.
भिक्खुस्साति अञ्ञस्स भिक्खुस्स।
Bhikkhussāti aññassa bhikkhussa.
भिक्खुनी नाम उभतोसङ्घे उपसम्पन्ना।
Bhikkhunī nāma ubhatosaṅghe upasampannā.
सिक्खमाना नाम द्वे वस्सानि छसु धम्मेसु सिक्खितसिक्खा।
Sikkhamānā nāma dve vassāni chasu dhammesu sikkhitasikkhā.
सामणेरो नाम दससिक्खापदिको।
Sāmaṇero nāma dasasikkhāpadiko.
सामणेरी नाम दससिक्खापदिका।
Sāmaṇerī nāma dasasikkhāpadikā.
सामन्ति सयं विकप्पेत्वा।
Sāmanti sayaṃ vikappetvā.
चीवरं नाम छन्नं चीवरानं अञ्ञतरं चीवरं विकप्पनुपगं पच्छिमं।
Cīvaraṃ nāma channaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaraṃ vikappanupagaṃ pacchimaṃ.
विकप्पना नाम द्वे विकप्पना – सम्मुखाविकप्पना च परम्मुखाविकप्पना च।
Vikappanā nāma dve vikappanā – sammukhāvikappanā ca parammukhāvikappanā ca.
सम्मुखाविकप्पना नाम ‘‘इमं चीवरं तुय्हं विकप्पेमि इत्थन्नामस्स वा’’ति।
Sammukhāvikappanā nāma ‘‘imaṃ cīvaraṃ tuyhaṃ vikappemi itthannāmassa vā’’ti.
परम्मुखाविकप्पना नाम ‘‘इमं चीवरं विकप्पनत्थाय तुय्हं दम्मी’’ति। तेन वत्तब्बो – ‘‘को ते मित्तो वा सन्दिट्ठो वा’’ति? ‘‘इत्थन्नामो च इत्थन्नामो चा’’ति। तेन वत्तब्बो – ‘‘अहं तेसं दम्मि, तेसं सन्तकं परिभुञ्ज वा विस्सज्जेहि वा यथापच्चयं वा करोही’’ति।
Parammukhāvikappanā nāma ‘‘imaṃ cīvaraṃ vikappanatthāya tuyhaṃ dammī’’ti. Tena vattabbo – ‘‘ko te mitto vā sandiṭṭho vā’’ti? ‘‘Itthannāmo ca itthannāmo cā’’ti. Tena vattabbo – ‘‘ahaṃ tesaṃ dammi, tesaṃ santakaṃ paribhuñja vā vissajjehi vā yathāpaccayaṃ vā karohī’’ti.
अप्पच्चुद्धारणं नाम तस्स वा अदिन्नं, तस्स वा अविस्ससन्तो परिभुञ्जति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
Appaccuddhāraṇaṃ nāma tassa vā adinnaṃ, tassa vā avissasanto paribhuñjati, āpatti pācittiyassa.
३७५. अप्पच्चुद्धारणे अप्पच्चुद्धारणसञ्ञी परिभुञ्जति, आपत्ति पाचित्तियस्स। अप्पच्चुद्धारणे वेमतिको परिभुञ्जति, आपत्ति पाचित्तियस्स। अप्पच्चुद्धारणे अप्पच्चुद्धारणसञ्ञी परिभुञ्जति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
375. Appaccuddhāraṇe appaccuddhāraṇasaññī paribhuñjati, āpatti pācittiyassa. Appaccuddhāraṇe vematiko paribhuñjati, āpatti pācittiyassa. Appaccuddhāraṇe appaccuddhāraṇasaññī paribhuñjati, āpatti pācittiyassa.
अधिट्ठेति वा विस्सज्जेति वा, आपत्ति दुक्कटस्स। पच्चुद्धारणे अप्पच्चुद्धारणसञ्ञी, आपत्ति दुक्कटस्स । पच्चुद्धारणे वेमतिको, आपत्ति दुक्कटस्स। पच्चुद्धारणे पच्चुद्धारणसञ्ञी, अनापत्ति।
Adhiṭṭheti vā vissajjeti vā, āpatti dukkaṭassa. Paccuddhāraṇe appaccuddhāraṇasaññī, āpatti dukkaṭassa . Paccuddhāraṇe vematiko, āpatti dukkaṭassa. Paccuddhāraṇe paccuddhāraṇasaññī, anāpatti.
३७६. अनापत्ति सो वा देति, तस्स वा विस्ससन्तो परिभुञ्जति, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।
376. Anāpatti so vā deti, tassa vā vissasanto paribhuñjati, ummattakassa, ādikammikassāti.
विकप्पनसिक्खापदं निट्ठितं नवमं।
Vikappanasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ navamaṃ.
१०. चीवरअपनिधानसिक्खापदं
10. Cīvaraapanidhānasikkhāpadaṃ
३७७. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन सत्तरसवग्गिया भिक्खू असन्निहितपरिक्खारा होन्ति। छब्बग्गिया भिक्खू सत्तरसवग्गियानं भिक्खूनं पत्तम्पि चीवरम्पि अपनिधेन्ति। सत्तरसवग्गिया भिक्खू छब्बग्गिये भिक्खू एतदवोचुं – ‘‘देथावुसो, अम्हाकं पत्तम्पि चीवरम्पी’’ति। छब्बग्गिया भिक्खू हसन्ति, ते रोदन्ति। भिक्खू एवमाहंसु – ‘‘किस्स तुम्हे, आवुसो, रोदथा’’ति? ‘‘इमे, आवुसो, छब्बग्गिया भिक्खू अम्हाकं पत्तम्पि चीवरम्पि अपनिधेन्ती’’ति। ये ते भिक्खू अप्पिच्छा…पे॰… ते उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम छब्बग्गिया भिक्खू भिक्खूनं पत्तम्पि चीवरम्पि अपनिधेस्सन्ती’’ति…पे॰… सच्चं किर तुम्हे, भिक्खवे, भिक्खूनं पत्तम्पि चीवरम्पि अपनिधेथाति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम तुम्हे, मोघपुरिसा, भिक्खूनं पत्तम्पि चीवरम्पि अपनिधेस्सथ! नेतं, मोघपुरिसा, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, इमं सिक्खापदं उद्दिसेय्याथ –
377. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena sattarasavaggiyā bhikkhū asannihitaparikkhārā honti. Chabbaggiyā bhikkhū sattarasavaggiyānaṃ bhikkhūnaṃ pattampi cīvarampi apanidhenti. Sattarasavaggiyā bhikkhū chabbaggiye bhikkhū etadavocuṃ – ‘‘dethāvuso, amhākaṃ pattampi cīvarampī’’ti. Chabbaggiyā bhikkhū hasanti, te rodanti. Bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘kissa tumhe, āvuso, rodathā’’ti? ‘‘Ime, āvuso, chabbaggiyā bhikkhū amhākaṃ pattampi cīvarampi apanidhentī’’ti. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma chabbaggiyā bhikkhū bhikkhūnaṃ pattampi cīvarampi apanidhessantī’’ti…pe… saccaṃ kira tumhe, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pattampi cīvarampi apanidhethāti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma tumhe, moghapurisā, bhikkhūnaṃ pattampi cīvarampi apanidhessatha! Netaṃ, moghapurisā, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
३७८. ‘‘यो पन भिक्खु भिक्खुस्स पत्तं वा चीवरं वा निसीदनं वा सूचिघरं वा कायबन्धनं वा अपनिधेय्य वा अपनिधापेय्य वा, अन्तमसो हसापेक्खोपि, पाचित्तिय’’न्ति।
378.‘‘Yopana bhikkhu bhikkhussa pattaṃ vā cīvaraṃ vā nisīdanaṃ vā sūcigharaṃ vā kāyabandhanaṃ vā apanidheyya vā apanidhāpeyya vā, antamaso hasāpekkhopi, pācittiya’’nti.
३७९. यो पनाति यो यादिसो…पे॰… भिक्खूति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेतो भिक्खूति।
379.Yopanāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.
भिक्खुस्साति अञ्ञस्स भिक्खुस्स।
Bhikkhussāti aññassa bhikkhussa.
पत्तो नाम द्वे पत्ता – अयोपत्तो, मत्तिकापत्तो।
Patto nāma dve pattā – ayopatto, mattikāpatto.
चीवरं नाम छन्नं चीवरानं अञ्ञतरं चीवरं, विकप्पनुपगं पच्छिमं।
Cīvaraṃ nāma channaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaraṃ, vikappanupagaṃ pacchimaṃ.
निसीदनं नाम सदसं वुच्चति।
Nisīdanaṃ nāma sadasaṃ vuccati.
सूचिघरं नाम ससूचिकं वा असूचिकं वा।
Sūcigharaṃ nāma sasūcikaṃ vā asūcikaṃ vā.
कायबन्धनं नाम द्वे कायबन्धनानि – पट्टिका, सूकरन्तकं।
Kāyabandhanaṃ nāma dve kāyabandhanāni – paṭṭikā, sūkarantakaṃ.
अपनिधेय्य वाति सयं अपनिधेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
Apanidheyya vāti sayaṃ apanidheti, āpatti pācittiyassa.
अपनिधापेय्य वाति अञ्ञं आणापेसि, आपत्ति पाचित्तियस्स। अपनिधापेय्य वा ति अय्यं आणापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स। सकिं आणत्तो बहुकम्पि अपनिधेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
Apanidhāpeyya vāti aññaṃ āṇāpesi, āpatti pācittiyassa. Apanidhāpeyya vā ti ayyaṃ āṇāpeti, āpatti pācittiyassa. Sakiṃ āṇatto bahukampi apanidheti, āpatti pācittiyassa.
अन्तमसो हसापेक्खोपीति कीळाधिप्पायो।
Antamaso hasāpekkhopīti kīḷādhippāyo.
३८०. उपसम्पन्ने उपसम्पन्नसञ्ञी पत्तं वा चीवरं वा निसीदनं वा सूचिघरं वा कायबन्धनं वा अपनिधेति वा अपनिधापेति वा, अन्तमसो हसापेक्खोपि, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्ने वेमतिको…पे॰… उपसम्पन्ने अनुपसम्पन्नसञ्ञी पत्तं वा चीवरं वा निसीदनं वा सूचिघरं वा कायबन्धनं वा अपनिधेति वा अपनिधापेति वा, अन्तमसो हसापेक्खोपि, आपत्ति पाचित्तियस्स।
380. Upasampanne upasampannasaññī pattaṃ vā cīvaraṃ vā nisīdanaṃ vā sūcigharaṃ vā kāyabandhanaṃ vā apanidheti vā apanidhāpeti vā, antamaso hasāpekkhopi, āpatti pācittiyassa. Upasampanne vematiko…pe… upasampanne anupasampannasaññī pattaṃ vā cīvaraṃ vā nisīdanaṃ vā sūcigharaṃ vā kāyabandhanaṃ vā apanidheti vā apanidhāpeti vā, antamaso hasāpekkhopi, āpatti pācittiyassa.
अञ्ञं परिक्खारं अपनिधेति वा अपनिधापेति वा, अन्तमसो हसापेक्खोपि, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नस्स पत्तं वा चीवरं वा अञ्ञं वा परिक्खारं अपनिधेति वा अपनिधापेति वा, अन्तमसो हसापेक्खोपि, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्ने उपसम्पन्नसञ्ञी, आपत्ति दुक्कटस्स । अनुपसम्पन्ने वेमतिको, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्ने अनुपसम्पन्नसञ्ञी, आपत्ति दुक्कटस्स।
Aññaṃ parikkhāraṃ apanidheti vā apanidhāpeti vā, antamaso hasāpekkhopi, āpatti dukkaṭassa. Anupasampannassa pattaṃ vā cīvaraṃ vā aññaṃ vā parikkhāraṃ apanidheti vā apanidhāpeti vā, antamaso hasāpekkhopi, āpatti dukkaṭassa. Anupasampanne upasampannasaññī, āpatti dukkaṭassa . Anupasampanne vematiko, āpatti dukkaṭassa. Anupasampanne anupasampannasaññī, āpatti dukkaṭassa.
३८१. अनापत्ति नहसाधिप्पायो, दुन्निक्खित्तं पटिसामेति, ‘‘धम्मिं कथं कत्वा दस्सामी’’ति पटिसामेति, उम्मत्तकस्स, आदिकम्मिकस्साति।
381. Anāpatti nahasādhippāyo, dunnikkhittaṃ paṭisāmeti, ‘‘dhammiṃ kathaṃ katvā dassāmī’’ti paṭisāmeti, ummattakassa, ādikammikassāti.
चीवरअपनिधानसिक्खापदं निट्ठितं दसमं।
Cīvaraapanidhānasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.
सुरापानवग्गो छट्ठो।
Surāpānavaggo chaṭṭho.
तस्सुद्दानं –
Tassuddānaṃ –
जोतिनहानदुब्बण्णं, सामं अपनिधेन चाति॥
Jotinahānadubbaṇṇaṃ, sāmaṃ apanidhena cāti.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā
१. सुरापानसिक्खापदवण्णना • 1. Surāpānasikkhāpadavaṇṇanā
२. अङ्गुलिपतोदकसिक्खापदवण्णना • 2. Aṅgulipatodakasikkhāpadavaṇṇanā
३. हसधम्मसिक्खापदवण्णना • 3. Hasadhammasikkhāpadavaṇṇanā
४. अनादरियसिक्खापदवण्णना • 4. Anādariyasikkhāpadavaṇṇanā
५. भिंसापनसिक्खापदवण्णना • 5. Bhiṃsāpanasikkhāpadavaṇṇanā
६. जोतिसिक्खापदवण्णना • 6. Jotisikkhāpadavaṇṇanā
७. नहानसिक्खापदवण्णना • 7. Nahānasikkhāpadavaṇṇanā
८. दुब्बण्णकरणसिक्खापदवण्णना • 8. Dubbaṇṇakaraṇasikkhāpadavaṇṇanā
९. विकप्पनसिक्खापदवण्णना • 9. Vikappanasikkhāpadavaṇṇanā
१०. चीवरापनिधानसिक्खापदवण्णना • 10. Cīvarāpanidhānasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā
१. सुरापानसिक्खापदवण्णना • 1. Surāpānasikkhāpadavaṇṇanā
२. अङ्गुलिपतोदकसिक्खापदवण्णना • 2. Aṅgulipatodakasikkhāpadavaṇṇanā
३. हसधम्मसिक्खापदवण्णना • 3. Hasadhammasikkhāpadavaṇṇanā
४. अनादरियसिक्खापदवण्णना • 4. Anādariyasikkhāpadavaṇṇanā
५. भिंसापनसिक्खापदवण्णना • 5. Bhiṃsāpanasikkhāpadavaṇṇanā
६. जोतिसिक्खापदवण्णना • 6. Jotisikkhāpadavaṇṇanā
७. नहानसिक्खापदवण्णना • 7. Nahānasikkhāpadavaṇṇanā
८. दुब्बण्णकरणसिक्खापदवण्णना • 8. Dubbaṇṇakaraṇasikkhāpadavaṇṇanā
९. विकप्पनसिक्खापदवण्णना • 9. Vikappanasikkhāpadavaṇṇanā
१०. चीवरअपनिधानसिक्खापदवण्णना • 10. Cīvaraapanidhānasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā
१. सुरापानसिक्खापदवण्णना • 1. Surāpānasikkhāpadavaṇṇanā
२. अङ्गुलिपतोदकसिक्खापदवण्णना • 2. Aṅgulipatodakasikkhāpadavaṇṇanā
३. हसधम्मसिक्खापदवण्णना • 3. Hasadhammasikkhāpadavaṇṇanā
४. अनादरियसिक्खापदवण्णना • 4. Anādariyasikkhāpadavaṇṇanā
५. भिंसापनसिक्खापदवण्णना • 5. Bhiṃsāpanasikkhāpadavaṇṇanā
६. जोतिसिक्खापदवण्णना • 6. Jotisikkhāpadavaṇṇanā
७. नहानसिक्खापदवण्णना • 7. Nahānasikkhāpadavaṇṇanā
८. दुब्बण्णकरणसिक्खापदवण्णना • 8. Dubbaṇṇakaraṇasikkhāpadavaṇṇanā
९. विकप्पनसिक्खापदवण्णना • 9. Vikappanasikkhāpadavaṇṇanā
१०. चीवरापनिधानसिक्खापदवण्णना • 10. Cīvarāpanidhānasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā
१. सुरापानसिक्खापदवण्णना • 1. Surāpānasikkhāpadavaṇṇanā
२. अङ्गुलिपतोदकसिक्खापदवण्णना • 2. Aṅgulipatodakasikkhāpadavaṇṇanā
३. हसधम्मसिक्खापदवण्णना • 3. Hasadhammasikkhāpadavaṇṇanā
४. अनादरियसिक्खापदवण्णना • 4. Anādariyasikkhāpadavaṇṇanā
५. भिंसापनसिक्खापदवण्णना • 5. Bhiṃsāpanasikkhāpadavaṇṇanā
६. जोतिसिक्खापदवण्णना • 6. Jotisikkhāpadavaṇṇanā
७. नहानसिक्खापदवण्णना • 7. Nahānasikkhāpadavaṇṇanā
८. दुब्बण्णकरणसिक्खापदवण्णना • 8. Dubbaṇṇakaraṇasikkhāpadavaṇṇanā
९. विकप्पनसिक्खापदवण्णना • 9. Vikappanasikkhāpadavaṇṇanā
१०. चीवरअपनिधानसिक्खापदवण्णना • 10. Cīvaraapanidhānasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi
१. सुरापानसिक्खापद-अत्थयोजना • 1. Surāpānasikkhāpada-atthayojanā
२. अङ्गुलिपतोदकसिक्खापदं • 2. Aṅgulipatodakasikkhāpadaṃ
३. हसधम्मसिक्खापदं • 3. Hasadhammasikkhāpadaṃ
४. अनादरियसिक्खापदं • 4. Anādariyasikkhāpadaṃ
६. जोतिसिक्खापदं • 6. Jotisikkhāpadaṃ
७. नहानसिक्खापदं • 7. Nahānasikkhāpadaṃ
८. दुब्बण्णकरणसिक्खापदं • 8. Dubbaṇṇakaraṇasikkhāpadaṃ
९. विकप्पनसिक्खापदं • 9. Vikappanasikkhāpadaṃ
१०. चीवरापनिधानसिक्खापदं • 10. Cīvarāpanidhānasikkhāpadaṃ
