| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มิลินฺทปญฺหปาฬิ • Milindapañhapāḷi |
๘. สูริยงฺคปโญฺห
8. Sūriyaṅgapañho
๘. ‘‘ภเนฺต นาคเสน, ‘สูริยสฺส 1 สตฺต องฺคานิ คเหตพฺพานี’ติ ยํ วเทสิ, กตมานิ ตานิ สตฺต องฺคานิ คเหตพฺพานี’’ติ? ‘‘ยถา, มหาราช, สูริโย สพฺพํ อุทกํ ปริโสเสติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน สพฺพกิเลสา อนวเสสํ ปริโสเสตพฺพาฯ อิทํ, มหาราช, สูริยสฺส ปฐมํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ
8. ‘‘Bhante nāgasena, ‘sūriyassa 2 satta aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni satta aṅgāni gahetabbānī’’ti? ‘‘Yathā, mahārāja, sūriyo sabbaṃ udakaṃ parisoseti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sabbakilesā anavasesaṃ parisosetabbā. Idaṃ, mahārāja, sūriyassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, สูริโย ตมนฺธการํ วิธมติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน สพฺพํ ราคตมํ โทสตมํ โมหตมํ มานตมํ ทิฎฺฐิตมํ กิเลสตมํ สพฺพํ ทุจฺจริตตมํ วิธมยิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, สูริยสฺส ทุติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, sūriyo tamandhakāraṃ vidhamati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sabbaṃ rāgatamaṃ dosatamaṃ mohatamaṃ mānatamaṃ diṭṭhitamaṃ kilesatamaṃ sabbaṃ duccaritatamaṃ vidhamayitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, sūriyassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, สูริโย อภิกฺขณํ จรติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน อภิกฺขณํ โยนิโส มนสิกาโร กาตโพฺพฯ อิทํ, มหาราช, สูริยสฺส ตติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, sūriyo abhikkhaṇaṃ carati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena abhikkhaṇaṃ yoniso manasikāro kātabbo. Idaṃ, mahārāja, sūriyassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, สูริโย รํสิมาลี, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน อารมฺมณมาลินา ภวิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, สูริยสฺส จตุตฺถํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, sūriyo raṃsimālī, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena ārammaṇamālinā bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, sūriyassa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, สูริโย มหาชนกายํ สนฺตาเปโนฺต จรติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน อาจารสีลคุณวตฺตปฺปฎิปตฺติยา ฌานวิโมกฺขสมาธิสมาปตฺติอินฺทฺริยพลโพชฺฌงฺคสติปฎฺฐานสมฺมปฺปธานอิทฺธิปาเทหิ สเทวโก โลโก สนฺตาปยิตโพฺพฯ อิทํ, มหาราช, สูริยสฺส ปญฺจมํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, sūriyo mahājanakāyaṃ santāpento carati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena ācārasīlaguṇavattappaṭipattiyā jhānavimokkhasamādhisamāpattiindriyabalabojjhaṅgasatipaṭṭhānasammappadhānaiddhipādehi sadevako loko santāpayitabbo. Idaṃ, mahārāja, sūriyassa pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, สูริโย ราหุภยา ภีโต จรติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน ทุจฺจริตทุคฺคติวิสมกนฺตารวิปากวินิปาตกิเลสชาลชฎิเต ทิฎฺฐิสงฺฆาฎปฎิมุเกฺก กุปถปกฺขเนฺท กุมฺมคฺคปฎิปเนฺน 3 สเตฺต ทิสฺวา มหตา สํเวคภเยน มานสํ สํเวเชตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, สูริยสฺส ฉฎฺฐํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, sūriyo rāhubhayā bhīto carati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena duccaritaduggativisamakantāravipākavinipātakilesajālajaṭite diṭṭhisaṅghāṭapaṭimukke kupathapakkhande kummaggapaṭipanne 4 satte disvā mahatā saṃvegabhayena mānasaṃ saṃvejetabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, sūriyassa chaṭṭhaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, สูริโย กลฺยาณปาปเก ทเสฺสติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน อินฺทฺริยพลโพชฺฌงฺคสติปฎฺฐานสมฺมปฺปธานอิทฺธิปาทโลกิยโลกุตฺตรธมฺมา ทเสฺสตพฺพาฯ อิทํ, มหาราช, สูริยสฺส สตฺตมํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ ภาสิตเมฺปตํ, มหาราช, เถเรน วงฺคีเสน –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, sūriyo kalyāṇapāpake dasseti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena indriyabalabojjhaṅgasatipaṭṭhānasammappadhānaiddhipādalokiyalokuttaradhammā dassetabbā. Idaṃ, mahārāja, sūriyassa sattamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, therena vaṅgīsena –
‘‘‘ยถาปิ สูริโย อุทยโนฺต, รูปํ ทเสฺสติ ปาณินํ;
‘‘‘Yathāpi sūriyo udayanto, rūpaṃ dasseti pāṇinaṃ;
สุจิญฺจ อสุจิญฺจาปิ, กลฺยาณญฺจาปิ ปาปกํฯ
Suciñca asuciñcāpi, kalyāṇañcāpi pāpakaṃ.
‘‘‘ตถา ภิกฺขุ ธมฺมธโร, อวิชฺชาปิหิตํ ชนํ;
‘‘‘Tathā bhikkhu dhammadharo, avijjāpihitaṃ janaṃ;
ปถํ ทเสฺสติ วิวิธํ, อาทิโจฺจวุทยํ ยถา’’’ติฯ
Pathaṃ dasseti vividhaṃ, ādiccovudayaṃ yathā’’’ti.
สูริยงฺคปโญฺห อฎฺฐโมฯ
Sūriyaṅgapañho aṭṭhamo.
Footnotes:
