| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
១០. សូរិយសុត្តវណ្ណនា
10. Sūriyasuttavaṇṇanā
៩១. ទសមេ សូរិយោតិ សូរិយវិមានវាសី ទេវបុត្តោ។ អន្ធការេតិ ចក្ខុវិញ្ញាណុប្បត្តិនិវារណេន អន្ធភាវករណេ។ វិរោចតីតិ វេរោចនោ។ មណ្ឌលីតិ មណ្ឌលសណ្ឋានោ។ មា, រាហុ, គិលី ចរមន្តលិក្ខេតិ អន្តលិក្ខេ ចរំ សូរិយំ, រាហុ, មា គិលីតិ វទតិ។ កិំ បនេស តំ គិលតីតិ ? អាម, គិលតិ។ រាហុស្ស ហិ អត្តភាវោ មហា, ឧច្ចត្តនេន អដ្ឋយោជនសតាធិកានិ ចត្តារិ យោជនសហស្សានិ, ពាហន្តរមស្ស ទ្វាទសយោជនសតានិ, ពហលត្តេន ឆ យោជនសតានិ, សីសំ នវ យោជនសតំ, នលាដំ តិយោជនសតំ, ភមុកន្តរំ បណ្ណាសយោជនំ, មុខំ ទ្វិយោជនសតំ, ឃានំ តិយោជនសតំ, មុខាធានំ តិយោជនសតគម្ភីរំ ហត្ថតលបាទតលានិ បុថុលតោ ទ្វិយោជនសតានិ ។ អង្គុលិបព្ពានិ បណ្ណាស យោជនានិ។ សោ ចន្ទិមសូរិយេ វិរោចមានេ ទិស្វា ឥស្សាបកតោ តេសំ គមនវីថិំ ឱតរិត្វា មុខំ វិវរិត្វា តិដ្ឋតិ។ ចន្ទវិមានំ សូរិយវិមានំ វា តិយោជនសតិកេ មហានរកេ បក្ខិត្តំ វិយ ហោតិ។ វិមានេ អធិវត្ថា ទេវតា មរណភយតជ្ជិតា ឯកប្បហារេនេវ វិរវន្តិ។ សោ បន វិមានំ កទាចិ ហត្ថេន ឆាទេតិ, កទាចិ ហនុកស្ស ហេដ្ឋា បក្ខិបតិ, កទាចិ ជិវ្ហាយ បរិមជ្ជតិ, កទាចិ អវគណ្ឌការកំ ភុញ្ជន្តោ វិយ កបោលន្តរេ ឋបេតិ។ វេគំ បន វារេតុំ ន សក្កោតិ។ សចេ វារេស្សាមីតិ គណ្ឌកំ កត្វា តិដ្ឋេយ្យ, មត្ថកំ តស្ស ភិន្ទិត្វា និក្ខមេយ្យ, អាកឌ្ឍិត្វា វា នំ ឱនមេយ្យ។ តស្មា វិមានេន សហេវ គច្ឆតិ។ បជំ មមន្តិ ចន្ទិមសូរិយា កិរ ទ្វេបិ ទេវបុត្តា មហាសមយសុត្តកថនទិវសេ សោតាបត្តិផលំ បត្តា។ តេន ភគវា ‘‘បជំ មម’’ន្តិ អាហ, បុត្តោ មម ឯសោតិ អត្ថោ។ ទសមំ។
91. Dasame sūriyoti sūriyavimānavāsī devaputto. Andhakāreti cakkhuviññāṇuppattinivāraṇena andhabhāvakaraṇe. Virocatīti verocano. Maṇḍalīti maṇḍalasaṇṭhāno. Mā, rāhu, gilī caramantalikkheti antalikkhe caraṃ sūriyaṃ, rāhu, mā gilīti vadati. Kiṃ panesa taṃ gilatīti ? Āma, gilati. Rāhussa hi attabhāvo mahā, uccattanena aṭṭhayojanasatādhikāni cattāri yojanasahassāni, bāhantaramassa dvādasayojanasatāni, bahalattena cha yojanasatāni, sīsaṃ nava yojanasataṃ, nalāṭaṃ tiyojanasataṃ, bhamukantaraṃ paṇṇāsayojanaṃ, mukhaṃ dviyojanasataṃ, ghānaṃ tiyojanasataṃ, mukhādhānaṃ tiyojanasatagambhīraṃ hatthatalapādatalāni puthulato dviyojanasatāni . Aṅgulipabbāni paṇṇāsa yojanāni. So candimasūriye virocamāne disvā issāpakato tesaṃ gamanavīthiṃ otaritvā mukhaṃ vivaritvā tiṭṭhati. Candavimānaṃ sūriyavimānaṃ vā tiyojanasatike mahānarake pakkhittaṃ viya hoti. Vimāne adhivatthā devatā maraṇabhayatajjitā ekappahāreneva viravanti. So pana vimānaṃ kadāci hatthena chādeti, kadāci hanukassa heṭṭhā pakkhipati, kadāci jivhāya parimajjati, kadāci avagaṇḍakārakaṃ bhuñjanto viya kapolantare ṭhapeti. Vegaṃ pana vāretuṃ na sakkoti. Sace vāressāmīti gaṇḍakaṃ katvā tiṭṭheyya, matthakaṃ tassa bhinditvā nikkhameyya, ākaḍḍhitvā vā naṃ onameyya. Tasmā vimānena saheva gacchati. Pajaṃ mamanti candimasūriyā kira dvepi devaputtā mahāsamayasuttakathanadivase sotāpattiphalaṃ pattā. Tena bhagavā ‘‘pajaṃ mama’’nti āha, putto mama esoti attho. Dasamaṃ.
បឋមោ វគ្គោ។
Paṭhamo vaggo.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ១០. សូរិយសុត្តំ • 10. Sūriyasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ១០. សូរិយសុត្តវណ្ណនា • 10. Sūriyasuttavaṇṇanā
