| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
10. සූරියසුත්‌තවණ්‌ණනා
10. Sūriyasuttavaṇṇanā
91. දසමෙ සූරියොති සූරියවිමානවාසී දෙවපුත්‌තො. අන්‌ධකාරෙති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණුප්‌පත්‌තිනිවාරණෙන අන්‌ධභාවකරණෙ. විරොචතීති වෙරොචනො. මණ්‌ඩලීති මණ්‌ඩලසණ්‌ඨානො. මා, රාහු, ගිලී චරමන්‌තලික්‌ඛෙති අන්‌තලික්‌ඛෙ චරං සූරියං, රාහු, මා ගිලීති වදති. කිං පනෙස තං ගිලතීති ? ආම, ගිලති. රාහුස්‌ස හි අත්‌තභාවො මහා, උච්‌චත්‌තනෙන අට්‌ඨයොජනසතාධිකානි චත්‌තාරි යොජනසහස්‌සානි, බාහන්‌තරමස්‌ස ද්‌වාදසයොජනසතානි, බහලත්‌තෙන ඡ යොජනසතානි, සීසං නව යොජනසතං, නලාටං තියොජනසතං, භමුකන්‌තරං පණ්‌ණාසයොජනං, මුඛං ද්‌වියොජනසතං, ඝානං තියොජනසතං, මුඛාධානං තියොජනසතගම්‌භීරං හත්‌ථතලපාදතලානි පුථුලතො ද්‌වියොජනසතානි . අඞ්‌ගුලිපබ්‌බානි පණ්‌ණාස යොජනානි. සො චන්‌දිමසූරියෙ විරොචමානෙ දිස්‌වා ඉස්‌සාපකතො තෙසං ගමනවීථිං ඔතරිත්‌වා මුඛං විවරිත්‌වා තිට්‌ඨති. චන්‌දවිමානං සූරියවිමානං වා තියොජනසතිකෙ මහානරකෙ පක්‌ඛිත්‌තං විය හොති. විමානෙ අධිවත්‌ථා දෙවතා මරණභයතජ්‌ජිතා එකප්‌පහාරෙනෙව විරවන්‌ති. සො පන විමානං කදාචි හත්‌ථෙන ඡාදෙති, කදාචි හනුකස්‌ස හෙට්‌ඨා පක්‌ඛිපති, කදාචි ජිව්‌හාය පරිමජ්‌ජති, කදාචි අවගණ්‌ඩකාරකං භුඤ්‌ජන්‌තො විය කපොලන්‌තරෙ ඨපෙති. වෙගං පන වාරෙතුං න සක්‌කොති. සචෙ වාරෙස්‌සාමීති ගණ්‌ඩකං කත්‌වා තිට්‌ඨෙය්‍ය, මත්‌ථකං තස්‌ස භින්‌දිත්‌වා නික්‌ඛමෙය්‍ය, ආකඩ්‌ඪිත්‌වා වා නං ඔනමෙය්‍ය. තස්‌මා විමානෙන සහෙව ගච්‌ඡති. පජං මමන්‌ති චන්‌දිමසූරියා කිර ද්‌වෙපි දෙවපුත්‌තා මහාසමයසුත්‌තකථනදිවසෙ සොතාපත්‌තිඵලං පත්‌තා. තෙන භගවා ‘‘පජං මම’’න්‌ති ආහ, පුත්‌තො මම එසොති අත්‌ථො. දසමං.
91. Dasame sūriyoti sūriyavimānavāsī devaputto. Andhakāreti cakkhuviññāṇuppattinivāraṇena andhabhāvakaraṇe. Virocatīti verocano. Maṇḍalīti maṇḍalasaṇṭhāno. Mā, rāhu, gilī caramantalikkheti antalikkhe caraṃ sūriyaṃ, rāhu, mā gilīti vadati. Kiṃ panesa taṃ gilatīti ? Āma, gilati. Rāhussa hi attabhāvo mahā, uccattanena aṭṭhayojanasatādhikāni cattāri yojanasahassāni, bāhantaramassa dvādasayojanasatāni, bahalattena cha yojanasatāni, sīsaṃ nava yojanasataṃ, nalāṭaṃ tiyojanasataṃ, bhamukantaraṃ paṇṇāsayojanaṃ, mukhaṃ dviyojanasataṃ, ghānaṃ tiyojanasataṃ, mukhādhānaṃ tiyojanasatagambhīraṃ hatthatalapādatalāni puthulato dviyojanasatāni . Aṅgulipabbāni paṇṇāsa yojanāni. So candimasūriye virocamāne disvā issāpakato tesaṃ gamanavīthiṃ otaritvā mukhaṃ vivaritvā tiṭṭhati. Candavimānaṃ sūriyavimānaṃ vā tiyojanasatike mahānarake pakkhittaṃ viya hoti. Vimāne adhivatthā devatā maraṇabhayatajjitā ekappahāreneva viravanti. So pana vimānaṃ kadāci hatthena chādeti, kadāci hanukassa heṭṭhā pakkhipati, kadāci jivhāya parimajjati, kadāci avagaṇḍakārakaṃ bhuñjanto viya kapolantare ṭhapeti. Vegaṃ pana vāretuṃ na sakkoti. Sace vāressāmīti gaṇḍakaṃ katvā tiṭṭheyya, matthakaṃ tassa bhinditvā nikkhameyya, ākaḍḍhitvā vā naṃ onameyya. Tasmā vimānena saheva gacchati. Pajaṃ mamanti candimasūriyā kira dvepi devaputtā mahāsamayasuttakathanadivase sotāpattiphalaṃ pattā. Tena bhagavā ‘‘pajaṃ mama’’nti āha, putto mama esoti attho. Dasamaṃ.
පඨමො වග්‌ගො.
Paṭhamo vaggo.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 10. සූරියසුත්‌තං • 10. Sūriyasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 10. සූරියසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Sūriyasuttavaṇṇanā
