Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
൧൦. സൂരിയസുത്തവണ്ണനാ
10. Sūriyasuttavaṇṇanā
൯൧. അന്ധഭാവകരണേതി ലോകസ്സ അന്ധകരണേതിപി അപരേ. തേനാഹ ‘‘തമസീ’’തി. വിരോചതീതി വിജ്ജോതതി. കാമം ദേവപുത്തവസേന പഠമം ദേവതാ ഉദ്ധടാ, രാഹുനോ പന പയോഗോ തസ്സ വിമാനേതി ആഹ ‘‘മണ്ഡലീതി മണ്ഡലസണ്ഠാനോ’’തി. വദതി തദാ മുഖേന ഗഹിതത്താ. മുഖേന ഗഹണഞ്ചേത്ഥ ‘‘ഗിലീ’’തി അധിപ്പേതം, ന ച അജ്ഝോഹരണന്തി ആഹ ‘‘ഗിലീതി വദതീ’’തി. ഇദാനി തസ്സ മുഖേന ഗഹണസമത്ഥതം ദസ്സേതും ‘‘രാഹുസ്സ ഹീ’’തിആദി വുത്തം. സോതിആദി തസ്സ ചന്ദിമസൂരിയാനം ഗഹണകാരണദസ്സനം. അധിവത്ഥാ ദേവതാതി ചന്ദിമസൂരിയാനം പരിചാരകദേവതാ. വേഗന്തി ജവം. സോ ഹി കേനചി അഭിമുഖം അതിദുന്നിവാരോ കമ്മനിയാമസിദ്ധോ. മത്ഥകന്തി കണ്ഠസ്സ ഉപരിമദേസം. കേചി ‘‘സീസമത്ഥകമേവാ’’തി വദന്തി. നിക്ഖമേയ്യ വേഗസ്സ തിക്ഖസീഘഥാമഭാവതോ. ആകഡ്ഢിത്വാതി അത്തനോ ഗമനദിസാഭിമുഖം ആകഡ്ഢിത്വാ. നന്തി രാഹും. ഉദ്ധം ഉല്ലങ്ഘേതുകാമമ്പി ഓനമേയ്യ. പദദ്വയേനപി സോ മഹാസരീരോ മഹാബലോ, ചന്ദിമസൂരിയാനം പന ഗമനവേഗോ തേന സബ്ബഥാപി ദുന്നിവാരിയോവാതി ദസ്സേതി. വിമാനേനാതി ചന്ദഗ്ഗഹേ ചന്ദവിമാനേന, സൂരിയഗ്ഗഹേ സൂരിയവിമാനേന ഉഭിന്നമ്പി വിമാനേന സഹേവ. അമാവാസിയഞ്ഹി ദ്വേ വിമാനാനി യോജനമത്തന്തരിതാനി ഹുത്വാ സഹേവ പവത്തന്തി. യദി ദ്വേപി ദേവപുത്താ സോതാപത്തിഫലം പത്താ, അഥ കസ്മാ സൂരിയസുത്തേ ഏവ ‘‘പജം മമ’’ന്തി വുത്തം, ന ചന്ദസുത്തേതി? ‘‘സോ ച കിര ന ചിരസ്സേവ തതോ ചവിത്വാ അഞ്ഞത്ഥ നിബ്ബത്തോ, അഞ്ഞാ ഏവ ച ദേവതാ തത്ഥ വസി, യസ്മിം ചന്ദഗ്ഗഹേ ഭഗവാ തം ഗാഥം അഭാസി, ന തഥാ സൂരിയോ, അപരഭാഗേ പന തത്ഥപി കാലേന കാലം രാഹുഗ്ഗഹോ ഹോതീ’’തി വദന്തി.
91.Andhabhāvakaraṇeti lokassa andhakaraṇetipi apare. Tenāha ‘‘tamasī’’ti. Virocatīti vijjotati. Kāmaṃ devaputtavasena paṭhamaṃ devatā uddhaṭā, rāhuno pana payogo tassa vimāneti āha ‘‘maṇḍalīti maṇḍalasaṇṭhāno’’ti. Vadati tadā mukhena gahitattā. Mukhena gahaṇañcettha ‘‘gilī’’ti adhippetaṃ, na ca ajjhoharaṇanti āha ‘‘gilīti vadatī’’ti. Idāni tassa mukhena gahaṇasamatthataṃ dassetuṃ ‘‘rāhussa hī’’tiādi vuttaṃ. Sotiādi tassa candimasūriyānaṃ gahaṇakāraṇadassanaṃ. Adhivatthā devatāti candimasūriyānaṃ paricārakadevatā. Veganti javaṃ. So hi kenaci abhimukhaṃ atidunnivāro kammaniyāmasiddho. Matthakanti kaṇṭhassa uparimadesaṃ. Keci ‘‘sīsamatthakamevā’’ti vadanti. Nikkhameyya vegassa tikkhasīghathāmabhāvato. Ākaḍḍhitvāti attano gamanadisābhimukhaṃ ākaḍḍhitvā. Nanti rāhuṃ. Uddhaṃ ullaṅghetukāmampi onameyya. Padadvayenapi so mahāsarīro mahābalo, candimasūriyānaṃ pana gamanavego tena sabbathāpi dunnivāriyovāti dasseti. Vimānenāti candaggahe candavimānena, sūriyaggahe sūriyavimānena ubhinnampi vimānena saheva. Amāvāsiyañhi dve vimānāni yojanamattantaritāni hutvā saheva pavattanti. Yadi dvepi devaputtā sotāpattiphalaṃ pattā, atha kasmā sūriyasutte eva ‘‘pajaṃ mama’’nti vuttaṃ, na candasutteti? ‘‘So ca kira na cirasseva tato cavitvā aññattha nibbatto, aññā eva ca devatā tattha vasi, yasmiṃ candaggahe bhagavā taṃ gāthaṃ abhāsi, na tathā sūriyo, aparabhāge pana tatthapi kālena kālaṃ rāhuggaho hotī’’ti vadanti.
സൂരിയസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Sūriyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
പഠമവഗ്ഗവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Paṭhamavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya / ൧൦. സൂരിയസുത്തം • 10. Sūriyasuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ൧൦. സൂരിയസുത്തവണ്ണനാ • 10. Sūriyasuttavaṇṇanā