Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi |
౬. సురుసురువగ్గ-అత్థయోజనా
6. Surusuruvagga-atthayojanā
౬౨౭. ‘‘సురుసురూ’’తి ఏవం సద్దన్తి ‘‘సురుసురూ’’తి ఏవం అనుకరణరవం. దవనం కీళనన్తి ఇమినా వచనత్థేన పరిహాసో దవో నామాతి ఆహ ‘‘దవోతి పరిహాసవచన’’న్తి. తన్తి సో దవో. లిఙ్గవిపల్లాసో హేస. న కాతబ్బం న కాతబ్బోతి సమ్బన్ధో. సిలకబుద్ధోతి సిలాయ కతో, సిలేన నియుత్తో వా బుద్ధో. అపటిబుద్ధోతి అపటివిద్ధో బుద్ధో, పరిహాసవచనమేతం. గోధమ్మోతి గున్నం ధమ్మో. అజధమ్మోతి అజానం ధమ్మో. మిగసఙ్ఘోతి మిగానం సఙ్ఘో. పసుసఙ్ఘోతి పసూనం సఙ్ఘో.
627.‘‘Surusurū’’ti evaṃ saddanti ‘‘surusurū’’ti evaṃ anukaraṇaravaṃ. Davanaṃ kīḷananti iminā vacanatthena parihāso davo nāmāti āha ‘‘davoti parihāsavacana’’nti. Tanti so davo. Liṅgavipallāso hesa. Na kātabbaṃ na kātabboti sambandho. Silakabuddhoti silāya kato, silena niyutto vā buddho. Apaṭibuddhoti apaṭividdho buddho, parihāsavacanametaṃ. Godhammoti gunnaṃ dhammo. Ajadhammoti ajānaṃ dhammo. Migasaṅghoti migānaṃ saṅgho. Pasusaṅghoti pasūnaṃ saṅgho.
౬౨౮. ‘‘భుఞ్జన్తేనా’’తి పదం ‘‘నిల్లేహితు’’న్తి పదే భావకత్తా.
628. ‘‘Bhuñjantenā’’ti padaṃ ‘‘nillehitu’’nti pade bhāvakattā.
౬౩౧. ఏవంనామకేతి ‘‘కోకనుద’’న్తి ఏవం నామం అస్స పాసాదస్సాతి ఏవంనామకో, పాసాదో, తస్మిం. ‘‘పదుమసణ్ఠానో’’తి ఇమినా పాసాదస్స సదిసూపచారేన ‘‘కోకనుదో’’తి నామలభనం దస్సేతి. తేనాతి పదుమసణ్ఠానత్తా. అస్సాతి పాసాదస్స. పుగ్గలికమ్పీతి పరపుగ్గలసన్తకం గహేతబ్బం ‘‘అత్తనో సన్తకమ్పీ’’తి అత్తపుగ్గలసన్తకస్స విసుం గయ్హమానత్తా. సఙ్ఖమ్పీతి పానీయసఙ్ఖమ్పి. సరావమ్పీతి పానీయసరావమ్పి. థాలకమ్పీతి పానీయథాలకమ్పి.
631.Evaṃnāmaketi ‘‘kokanuda’’nti evaṃ nāmaṃ assa pāsādassāti evaṃnāmako, pāsādo, tasmiṃ. ‘‘Padumasaṇṭhāno’’ti iminā pāsādassa sadisūpacārena ‘‘kokanudo’’ti nāmalabhanaṃ dasseti. Tenāti padumasaṇṭhānattā. Assāti pāsādassa. Puggalikampīti parapuggalasantakaṃ gahetabbaṃ ‘‘attano santakampī’’ti attapuggalasantakassa visuṃ gayhamānattā. Saṅkhampīti pānīyasaṅkhampi. Sarāvampīti pānīyasarāvampi. Thālakampīti pānīyathālakampi.
౬౩౨. ‘‘ఉద్ధరిత్వా’’తి సామఞ్ఞతో వుత్తవచనస్స కమ్మాపాదానాని దస్సేతుం వుత్తం ‘‘సిత్థాని ఉదకతో’’తి. భిన్దిత్వాతి చుణ్ణవిచుణ్ణాని కత్వా. బహీతి అన్తరఘరతో బహి.
632. ‘‘Uddharitvā’’ti sāmaññato vuttavacanassa kammāpādānāni dassetuṃ vuttaṃ ‘‘sitthāni udakato’’ti. Bhinditvāti cuṇṇavicuṇṇāni katvā. Bahīti antaragharato bahi.
౬౩౪. సేతచ్ఛత్తన్తి ఏత్థ సేతసద్దో పణ్డరపరియాయోతి ఆహ ‘‘పణ్డరచ్ఛత్త’’న్తి. వత్థపలిగుణ్ఠితన్తి వత్థేహి సమన్తతో వేఠితం. సేతం ఛత్తం సేతచ్ఛత్తం. కిళఞ్జేహి కతం ఛత్తం కిళఞ్జచ్ఛత్తం. పణ్ణేహి కతం ఛత్తం పణ్ణచ్ఛత్తం. మణ్డలేన బద్ధం మణ్డలబద్ధం. సలాకాహి బద్ధం సలాకబద్ధం. తానీతి తీణి ఛత్తాని. హీతి సచ్చం. యమ్పి ఏకపణ్ణచ్ఛత్తన్తి యోజనా. ఏతేసూతి తీసు ఛత్తేసు. అస్సాతి యస్స కస్సచి గహట్ఠస్స వా పబ్బజితస్స వా. సోతి యో కోచి గహట్ఠో వా పబ్బజితో వా. ఛత్తపాదుకాయ వాతి ఛత్తదణ్డనిక్ఖేపనాయ పాదుకాయ వా. ఏత్థాతి ఇమస్మిం సిక్ఖాపదే.
634.Setacchattanti ettha setasaddo paṇḍarapariyāyoti āha ‘‘paṇḍaracchatta’’nti. Vatthapaliguṇṭhitanti vatthehi samantato veṭhitaṃ. Setaṃ chattaṃ setacchattaṃ. Kiḷañjehi kataṃ chattaṃ kiḷañjacchattaṃ. Paṇṇehi kataṃ chattaṃ paṇṇacchattaṃ. Maṇḍalena baddhaṃ maṇḍalabaddhaṃ. Salākāhi baddhaṃ salākabaddhaṃ. Tānīti tīṇi chattāni. Hīti saccaṃ. Yampi ekapaṇṇacchattanti yojanā. Etesūti tīsu chattesu. Assāti yassa kassaci gahaṭṭhassa vā pabbajitassa vā. Soti yo koci gahaṭṭho vā pabbajito vā. Chattapādukāya vāti chattadaṇḍanikkhepanāya pādukāya vā. Etthāti imasmiṃ sikkhāpade.
౬౩౫. మజ్ఝిమస్సాతి పమాణమజ్ఝిమస్స. ‘‘చతుహత్థప్పమాణో’’తిఇమినా చతుహత్థతో ఊనాతిరేకో దణ్డో న దణ్డో నామాతి దస్సేతి. దణ్డో పాణిమ్హి అస్సాతి వచనత్థం అతిదిసన్తో ఆహ ‘‘వుత్తనయేనేవా’’తి.
635.Majjhimassāti pamāṇamajjhimassa. ‘‘Catuhatthappamāṇo’’tiiminā catuhatthato ūnātireko daṇḍo na daṇḍo nāmāti dasseti. Daṇḍo pāṇimhi assāti vacanatthaṃ atidisanto āha ‘‘vuttanayenevā’’ti.
౬౩౬. ‘‘సత్థపాణిమ్హీ’’తి ఏత్థ అసి ఏవ అధిప్పేతోతి ఆహ ‘‘అసి’’న్తి. అసిన్తి ఖగ్గం.
636.‘‘Satthapāṇimhī’’ti ettha asi eva adhippetoti āha ‘‘asi’’nti. Asinti khaggaṃ.
౬౩౭. ‘‘ఆవుధం నామ చాపో కోదణ్డో’’తి పాళియం వుత్తవచనం ఉపలక్ఖణమేవాతి దస్సేన్తో ఆహ ‘‘ఆవుధపాణిస్సాతి ఏత్థా’’తిఆది. సబ్బాపి ధనువికతి ఆవుధన్తి వేదితబ్బాతి యోజనా. యథా అసిం సన్నహిత్వా ఠితో సత్థపాణీతి సఙ్ఖ్యం న గచ్ఛతి, ఏవం ధనుం కణ్ఠే పటిముక్కో ఆవుధపాణీతి ఆహ ‘‘సచే పనా’’తిఆది, ఇమినా ఆవుధో పాణినా గహితోయేవ ఆవుధపాణి నామాతి దస్సేతీతి. ఛట్ఠో వగ్గో.
637. ‘‘Āvudhaṃ nāma cāpo kodaṇḍo’’ti pāḷiyaṃ vuttavacanaṃ upalakkhaṇamevāti dassento āha ‘‘āvudhapāṇissāti etthā’’tiādi. Sabbāpi dhanuvikati āvudhanti veditabbāti yojanā. Yathā asiṃ sannahitvā ṭhito satthapāṇīti saṅkhyaṃ na gacchati, evaṃ dhanuṃ kaṇṭhe paṭimukko āvudhapāṇīti āha ‘‘sace panā’’tiādi, iminā āvudho pāṇinā gahitoyeva āvudhapāṇi nāmāti dassetīti. Chaṭṭho vaggo.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౬. సురుసురువగ్గో • 6. Surusuruvaggo
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౬. సురుసురువగ్గవణ్ణనా • 6. Surusuruvaggavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ౬. సురుసురువగ్గవణ్ణనా • 6. Surusuruvaggavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ౬. సురుసురువగ్గవణ్ణనా • 6. Surusuruvaggavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ౬. సురుసురువగ్గవణ్ణనా • 6. Surusuruvaggavaṇṇanā