Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi |
၆. သုရုသုရုဝဂ္ဂ-အတ္ထယောဇနာ
6. Surusuruvagga-atthayojanā
၆၂၇. ‘‘သုရုသုရူ’’တိ ဧဝံ သဒ္ဒန္တိ ‘‘သုရုသုရူ’’တိ ဧဝံ အနုကရဏရဝံ။ ဒဝနံ ကီဠနန္တိ ဣမိနာ ဝစနတ္ထေန ပရိဟာသော ဒဝော နာမာတိ အာဟ ‘‘ဒဝောတိ ပရိဟာသဝစန’’န္တိ။ တန္တိ သော ဒဝော။ လိင္ဂဝိပလ္လာသော ဟေသ။ န ကာတဗ္ဗံ န ကာတဗ္ဗောတိ သမ္ဗန္ဓော။ သိလကဗုဒ္ဓောတိ သိလာယ ကတော, သိလေန နိယုတ္တော ဝာ ဗုဒ္ဓော။ အပဋိဗုဒ္ဓောတိ အပဋိဝိဒ္ဓော ဗုဒ္ဓော, ပရိဟာသဝစနမေတံ။ ဂောဓမ္မောတိ ဂုန္နံ ဓမ္မော။ အဇဓမ္မောတိ အဇာနံ ဓမ္မော။ မိဂသင္ဃောတိ မိဂာနံ သင္ဃော။ ပသုသင္ဃောတိ ပသူနံ သင္ဃော။
627.‘‘Surusurū’’ti evaṃ saddanti ‘‘surusurū’’ti evaṃ anukaraṇaravaṃ. Davanaṃ kīḷananti iminā vacanatthena parihāso davo nāmāti āha ‘‘davoti parihāsavacana’’nti. Tanti so davo. Liṅgavipallāso hesa. Na kātabbaṃ na kātabboti sambandho. Silakabuddhoti silāya kato, silena niyutto vā buddho. Apaṭibuddhoti apaṭividdho buddho, parihāsavacanametaṃ. Godhammoti gunnaṃ dhammo. Ajadhammoti ajānaṃ dhammo. Migasaṅghoti migānaṃ saṅgho. Pasusaṅghoti pasūnaṃ saṅgho.
၆၂၈. ‘‘ဘုဉ္ဇန္တေနာ’’တိ ပဒံ ‘‘နိလ္လေဟိတု’’န္တိ ပဒေ ဘာဝကတ္တာ။
628. ‘‘Bhuñjantenā’’ti padaṃ ‘‘nillehitu’’nti pade bhāvakattā.
၆၃၁. ဧဝံနာမကေတိ ‘‘ကောကနုဒ’’န္တိ ဧဝံ နာမံ အသ္သ ပာသာဒသ္သာတိ ဧဝံနာမကော, ပာသာဒော, တသ္မိံ။ ‘‘ပဒုမသဏ္ဌာနော’’တိ ဣမိနာ ပာသာဒသ္သ သဒိသူပစာရေန ‘‘ကောကနုဒော’’တိ နာမလဘနံ ဒသ္သေတိ။ တေနာတိ ပဒုမသဏ္ဌာနတ္တာ။ အသ္သာတိ ပာသာဒသ္သ။ ပုဂ္ဂလိကမ္ပီတိ ပရပုဂ္ဂလသန္တကံ ဂဟေတဗ္ဗံ ‘‘အတ္တနော သန္တကမ္ပီ’’တိ အတ္တပုဂ္ဂလသန္တကသ္သ ဝိသုံ ဂယ္ဟမာနတ္တာ။ သင္ခမ္ပီတိ ပာနီယသင္ခမ္ပိ။ သရာဝမ္ပီတိ ပာနီယသရာဝမ္ပိ။ ထာလကမ္ပီတိ ပာနီယထာလကမ္ပိ။
631.Evaṃnāmaketi ‘‘kokanuda’’nti evaṃ nāmaṃ assa pāsādassāti evaṃnāmako, pāsādo, tasmiṃ. ‘‘Padumasaṇṭhāno’’ti iminā pāsādassa sadisūpacārena ‘‘kokanudo’’ti nāmalabhanaṃ dasseti. Tenāti padumasaṇṭhānattā. Assāti pāsādassa. Puggalikampīti parapuggalasantakaṃ gahetabbaṃ ‘‘attano santakampī’’ti attapuggalasantakassa visuṃ gayhamānattā. Saṅkhampīti pānīyasaṅkhampi. Sarāvampīti pānīyasarāvampi. Thālakampīti pānīyathālakampi.
၆၃၂. ‘‘ဥဒ္ဓရိတ္ဝာ’’တိ သာမညတော ဝုတ္တဝစနသ္သ ကမ္မာပာဒာနာနိ ဒသ္သေတုံ ဝုတ္တံ ‘‘သိတ္ထာနိ ဥဒကတော’’တိ။ ဘိန္ဒိတ္ဝာတိ စုဏ္ဏဝိစုဏ္ဏာနိ ကတ္ဝာ။ ဗဟီတိ အန္တရဃရတော ဗဟိ။
632. ‘‘Uddharitvā’’ti sāmaññato vuttavacanassa kammāpādānāni dassetuṃ vuttaṃ ‘‘sitthāni udakato’’ti. Bhinditvāti cuṇṇavicuṇṇāni katvā. Bahīti antaragharato bahi.
၆၃၄. သေတစ္ဆတ္တန္တိ ဧတ္ထ သေတသဒ္ဒော ပဏ္ဍရပရိယာယောတိ အာဟ ‘‘ပဏ္ဍရစ္ဆတ္တ’’န္တိ။ ဝတ္ထပလိဂုဏ္ဌိတန္တိ ဝတ္ထေဟိ သမန္တတော ဝေဌိတံ။ သေတံ ဆတ္တံ သေတစ္ဆတ္တံ။ ကိဠဉ္ဇေဟိ ကတံ ဆတ္တံ ကိဠဉ္ဇစ္ဆတ္တံ။ ပဏ္ဏေဟိ ကတံ ဆတ္တံ ပဏ္ဏစ္ဆတ္တံ။ မဏ္ဍလေန ဗဒ္ဓံ မဏ္ဍလဗဒ္ဓံ။ သလာကာဟိ ဗဒ္ဓံ သလာကဗဒ္ဓံ။ တာနီတိ တီဏိ ဆတ္တာနိ။ ဟီတိ သစ္စံ။ ယမ္ပိ ဧကပဏ္ဏစ္ဆတ္တန္တိ ယောဇနာ။ ဧတေသူတိ တီသု ဆတ္တေသု။ အသ္သာတိ ယသ္သ ကသ္သစိ ဂဟဋ္ဌသ္သ ဝာ ပဗ္ဗဇိတသ္သ ဝာ။ သောတိ ယော ကောစိ ဂဟဋ္ဌော ဝာ ပဗ္ဗဇိတော ဝာ။ ဆတ္တပာဒုကာယ ဝာတိ ဆတ္တဒဏ္ဍနိက္ခေပနာယ ပာဒုကာယ ဝာ။ ဧတ္ထာတိ ဣမသ္မိံ သိက္ခာပဒေ။
634.Setacchattanti ettha setasaddo paṇḍarapariyāyoti āha ‘‘paṇḍaracchatta’’nti. Vatthapaliguṇṭhitanti vatthehi samantato veṭhitaṃ. Setaṃ chattaṃ setacchattaṃ. Kiḷañjehi kataṃ chattaṃ kiḷañjacchattaṃ. Paṇṇehi kataṃ chattaṃ paṇṇacchattaṃ. Maṇḍalena baddhaṃ maṇḍalabaddhaṃ. Salākāhi baddhaṃ salākabaddhaṃ. Tānīti tīṇi chattāni. Hīti saccaṃ. Yampi ekapaṇṇacchattanti yojanā. Etesūti tīsu chattesu. Assāti yassa kassaci gahaṭṭhassa vā pabbajitassa vā. Soti yo koci gahaṭṭho vā pabbajito vā. Chattapādukāya vāti chattadaṇḍanikkhepanāya pādukāya vā. Etthāti imasmiṃ sikkhāpade.
၆၃၅. မဇ္ဈိမသ္သာတိ ပမာဏမဇ္ဈိမသ္သ။ ‘‘စတုဟတ္ထပ္ပမာဏော’’တိဣမိနာ စတုဟတ္ထတော ဦနာတိရေကော ဒဏ္ဍော န ဒဏ္ဍော နာမာတိ ဒသ္သေတိ။ ဒဏ္ဍော ပာဏိမ္ဟိ အသ္သာတိ ဝစနတ္ထံ အတိဒိသန္တော အာဟ ‘‘ဝုတ္တနယေနေဝာ’’တိ။
635.Majjhimassāti pamāṇamajjhimassa. ‘‘Catuhatthappamāṇo’’tiiminā catuhatthato ūnātireko daṇḍo na daṇḍo nāmāti dasseti. Daṇḍo pāṇimhi assāti vacanatthaṃ atidisanto āha ‘‘vuttanayenevā’’ti.
၆၃၆. ‘‘သတ္ထပာဏိမ္ဟီ’’တိ ဧတ္ထ အသိ ဧဝ အဓိပ္ပေတောတိ အာဟ ‘‘အသိ’’န္တိ။ အသိန္တိ ခဂ္ဂံ။
636.‘‘Satthapāṇimhī’’ti ettha asi eva adhippetoti āha ‘‘asi’’nti. Asinti khaggaṃ.
၆၃၇. ‘‘အာဝုဓံ နာမ စာပော ကောဒဏ္ဍော’’တိ ပာဠိယံ ဝုတ္တဝစနံ ဥပလက္ခဏမေဝာတိ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘အာဝုဓပာဏိသ္သာတိ ဧတ္ထာ’’တိအာဒိ။ သဗ္ဗာပိ ဓနုဝိကတိ အာဝုဓန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗာတိ ယောဇနာ။ ယထာ အသိံ သန္နဟိတ္ဝာ ဌိတော သတ္ထပာဏီတိ သင္ခ္ယံ န ဂစ္ဆတိ, ဧဝံ ဓနုံ ကဏ္ဌေ ပဋိမုက္ကော အာဝုဓပာဏီတိ အာဟ ‘‘သစေ ပနာ’’တိအာဒိ, ဣမိနာ အာဝုဓော ပာဏိနာ ဂဟိတောယေဝ အာဝုဓပာဏိ နာမာတိ ဒသ္သေတီတိ။ ဆဋ္ဌော ဝဂ္ဂော။
637. ‘‘Āvudhaṃ nāma cāpo kodaṇḍo’’ti pāḷiyaṃ vuttavacanaṃ upalakkhaṇamevāti dassento āha ‘‘āvudhapāṇissāti etthā’’tiādi. Sabbāpi dhanuvikati āvudhanti veditabbāti yojanā. Yathā asiṃ sannahitvā ṭhito satthapāṇīti saṅkhyaṃ na gacchati, evaṃ dhanuṃ kaṇṭhe paṭimukko āvudhapāṇīti āha ‘‘sace panā’’tiādi, iminā āvudho pāṇinā gahitoyeva āvudhapāṇi nāmāti dassetīti. Chaṭṭho vaggo.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga / ၆. သုရုသုရုဝဂ္ဂော • 6. Surusuruvaggo
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ၆. သုရုသုရုဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ • 6. Surusuruvaggavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ၆. သုရုသုရုဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ • 6. Surusuruvaggavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ၆. သုရုသုရုဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ • 6. Surusuruvaggavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ၆. သုရုသုရုဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ • 6. Surusuruvaggavaṇṇanā