| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
6. සුරුසුරුවග්‌ග-අත්‌ථයොජනා
6. Surusuruvagga-atthayojanā
627. ‘‘සුරුසුරූ’’ති එවං සද්‌දන්‌ති ‘‘සුරුසුරූ’’ති එවං අනුකරණරවං. දවනං කීළනන්‌ති ඉමිනා වචනත්‌ථෙන පරිහාසො දවො නාමාති ආහ ‘‘දවොති පරිහාසවචන’’න්‌ති. තන්‌ති සො දවො. ලිඞ්‌ගවිපල්‌ලාසො හෙස. න කාතබ්‌බං න කාතබ්‌බොති සම්‌බන්‌ධො. සිලකබුද්‌ධොති සිලාය කතො, සිලෙන නියුත්‌තො වා බුද්‌ධො. අපටිබුද්‌ධොති අපටිවිද්‌ධො බුද්‌ධො, පරිහාසවචනමෙතං. ගොධම්‌මොති ගුන්‌නං ධම්‌මො. අජධම්‌මොති අජානං ධම්‌මො. මිගසඞ්‌ඝොති මිගානං සඞ්‌ඝො. පසුසඞ්‌ඝොති පසූනං සඞ්‌ඝො.
627.‘‘Surusurū’’ti evaṃ saddanti ‘‘surusurū’’ti evaṃ anukaraṇaravaṃ. Davanaṃ kīḷananti iminā vacanatthena parihāso davo nāmāti āha ‘‘davoti parihāsavacana’’nti. Tanti so davo. Liṅgavipallāso hesa. Na kātabbaṃ na kātabboti sambandho. Silakabuddhoti silāya kato, silena niyutto vā buddho. Apaṭibuddhoti apaṭividdho buddho, parihāsavacanametaṃ. Godhammoti gunnaṃ dhammo. Ajadhammoti ajānaṃ dhammo. Migasaṅghoti migānaṃ saṅgho. Pasusaṅghoti pasūnaṃ saṅgho.
628. ‘‘භුඤ්‌ජන්‌තෙනා’’ති පදං ‘‘නිල්‌ලෙහිතු’’න්‌ති පදෙ භාවකත්‌තා.
628. ‘‘Bhuñjantenā’’ti padaṃ ‘‘nillehitu’’nti pade bhāvakattā.
631. එවංනාමකෙති ‘‘කොකනුද’’න්‌ති එවං නාමං අස්‌ස පාසාදස්‌සාති එවංනාමකො, පාසාදො, තස්‌මිං. ‘‘පදුමසණ්‌ඨානො’’ති ඉමිනා පාසාදස්‌ස සදිසූපචාරෙන ‘‘කොකනුදො’’ති නාමලභනං දස්‌සෙති. තෙනාති පදුමසණ්‌ඨානත්‌තා. අස්‌සාති පාසාදස්‌ස. පුග්‌ගලිකම්‌පීති පරපුග්‌ගලසන්‌තකං ගහෙතබ්‌බං ‘‘අත්‌තනො සන්‌තකම්‌පී’’ති අත්‌තපුග්‌ගලසන්‌තකස්‌ස විසුං ගය්‌හමානත්‌තා. සඞ්‌ඛම්‌පීති පානීයසඞ්‌ඛම්‌පි. සරාවම්‌පීති පානීයසරාවම්‌පි. ථාලකම්‌පීති පානීයථාලකම්‌පි.
631.Evaṃnāmaketi ‘‘kokanuda’’nti evaṃ nāmaṃ assa pāsādassāti evaṃnāmako, pāsādo, tasmiṃ. ‘‘Padumasaṇṭhāno’’ti iminā pāsādassa sadisūpacārena ‘‘kokanudo’’ti nāmalabhanaṃ dasseti. Tenāti padumasaṇṭhānattā. Assāti pāsādassa. Puggalikampīti parapuggalasantakaṃ gahetabbaṃ ‘‘attano santakampī’’ti attapuggalasantakassa visuṃ gayhamānattā. Saṅkhampīti pānīyasaṅkhampi. Sarāvampīti pānīyasarāvampi. Thālakampīti pānīyathālakampi.
632. ‘‘උද්‌ධරිත්‌වා’’ති සාමඤ්‌ඤතො වුත්‌තවචනස්‌ස කම්‌මාපාදානානි දස්‌සෙතුං වුත්‌තං ‘‘සිත්‌ථානි උදකතො’’ති. භින්‌දිත්‌වාති චුණ්‌ණවිචුණ්‌ණානි කත්‌වා. බහීති අන්‌තරඝරතො බහි.
632. ‘‘Uddharitvā’’ti sāmaññato vuttavacanassa kammāpādānāni dassetuṃ vuttaṃ ‘‘sitthāni udakato’’ti. Bhinditvāti cuṇṇavicuṇṇāni katvā. Bahīti antaragharato bahi.
634. සෙතච්‌ඡත්‌තන්‌ති එත්‌ථ සෙතසද්‌දො පණ්‌ඩරපරියායොති ආහ ‘‘පණ්‌ඩරච්‌ඡත්‌ත’’න්‌ති. වත්‌ථපලිගුණ්‌ඨිතන්‌ති වත්‌ථෙහි සමන්‌තතො වෙඨිතං. සෙතං ඡත්‌තං සෙතච්‌ඡත්‌තං. කිළඤ්‌ජෙහි කතං ඡත්‌තං කිළඤ්‌ජච්‌ඡත්‌තං. පණ්‌ණෙහි කතං ඡත්‌තං පණ්‌ණච්‌ඡත්‌තං. මණ්‌ඩලෙන බද්‌ධං මණ්‌ඩලබද්‌ධං. සලාකාහි බද්‌ධං සලාකබද්‌ධං. තානීති තීණි ඡත්‌තානි. හීති සච්‌චං. යම්‌පි එකපණ්‌ණච්‌ඡත්‌තන්‌ති යොජනා. එතෙසූති තීසු ඡත්‌තෙසු. අස්‌සාති යස්‌ස කස්‌සචි ගහට්‌ඨස්‌ස වා පබ්‌බජිතස්‌ස වා. සොති යො කොචි ගහට්‌ඨො වා පබ්‌බජිතො වා. ඡත්‌තපාදුකාය වාති ඡත්‌තදණ්‌ඩනික්‌ඛෙපනාය පාදුකාය වා. එත්‌ථාති ඉමස්‌මිං සික්‌ඛාපදෙ.
634.Setacchattanti ettha setasaddo paṇḍarapariyāyoti āha ‘‘paṇḍaracchatta’’nti. Vatthapaliguṇṭhitanti vatthehi samantato veṭhitaṃ. Setaṃ chattaṃ setacchattaṃ. Kiḷañjehi kataṃ chattaṃ kiḷañjacchattaṃ. Paṇṇehi kataṃ chattaṃ paṇṇacchattaṃ. Maṇḍalena baddhaṃ maṇḍalabaddhaṃ. Salākāhi baddhaṃ salākabaddhaṃ. Tānīti tīṇi chattāni. Hīti saccaṃ. Yampi ekapaṇṇacchattanti yojanā. Etesūti tīsu chattesu. Assāti yassa kassaci gahaṭṭhassa vā pabbajitassa vā. Soti yo koci gahaṭṭho vā pabbajito vā. Chattapādukāya vāti chattadaṇḍanikkhepanāya pādukāya vā. Etthāti imasmiṃ sikkhāpade.
635. මජ්‌ඣිමස්‌සාති පමාණමජ්‌ඣිමස්‌ස. ‘‘චතුහත්‌ථප්‌පමාණො’’තිඉමිනා චතුහත්‌ථතො ඌනාතිරෙකො දණ්‌ඩො න දණ්‌ඩො නාමාති දස්‌සෙති. දණ්‌ඩො පාණිම්‌හි අස්‌සාති වචනත්‌ථං අතිදිසන්‌තො ආහ ‘‘වුත්‌තනයෙනෙවා’’ති.
635.Majjhimassāti pamāṇamajjhimassa. ‘‘Catuhatthappamāṇo’’tiiminā catuhatthato ūnātireko daṇḍo na daṇḍo nāmāti dasseti. Daṇḍo pāṇimhi assāti vacanatthaṃ atidisanto āha ‘‘vuttanayenevā’’ti.
636. ‘‘සත්‌ථපාණිම්‌හී’’ති එත්‌ථ අසි එව අධිප්‌පෙතොති ආහ ‘‘අසි’’න්‌ති. අසින්‌ති ඛග්‌ගං.
636.‘‘Satthapāṇimhī’’ti ettha asi eva adhippetoti āha ‘‘asi’’nti. Asinti khaggaṃ.
637. ‘‘ආවුධං නාම චාපො කොදණ්‌ඩො’’ති පාළියං වුත්‌තවචනං උපලක්‌ඛණමෙවාති දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘ආවුධපාණිස්‌සාති එත්‌ථා’’තිආදි. සබ්‌බාපි ධනුවිකති ආවුධන්‌ති වෙදිතබ්‌බාති යොජනා. යථා අසිං සන්‌නහිත්‌වා ඨිතො සත්‌ථපාණීති සඞ්‌ඛ්‍යං න ගච්‌ඡති, එවං ධනුං කණ්‌ඨෙ පටිමුක්‌කො ආවුධපාණීති ආහ ‘‘සචෙ පනා’’තිආදි, ඉමිනා ආවුධො පාණිනා ගහිතොයෙව ආවුධපාණි නාමාති දස්‌සෙතීති. ඡට්‌ඨො වග්‌ගො.
637. ‘‘Āvudhaṃ nāma cāpo kodaṇḍo’’ti pāḷiyaṃ vuttavacanaṃ upalakkhaṇamevāti dassento āha ‘‘āvudhapāṇissāti etthā’’tiādi. Sabbāpi dhanuvikati āvudhanti veditabbāti yojanā. Yathā asiṃ sannahitvā ṭhito satthapāṇīti saṅkhyaṃ na gacchati, evaṃ dhanuṃ kaṇṭhe paṭimukko āvudhapāṇīti āha ‘‘sace panā’’tiādi, iminā āvudho pāṇinā gahitoyeva āvudhapāṇi nāmāti dassetīti. Chaṭṭho vaggo.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 6. සුරුසුරුවග්‌ගො • 6. Surusuruvaggo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 6. සුරුසුරුවග්‌ගවණ්‌ණනා • 6. Surusuruvaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 6. සුරුසුරුවග්‌ගවණ්‌ණනා • 6. Surusuruvaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 6. සුරුසුරුවග්‌ගවණ්‌ණනා • 6. Surusuruvaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 6. සුරුසුරුවග්‌ගවණ්‌ණනා • 6. Surusuruvaggavaṇṇanā
