Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
၆. သုရုသုရုဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ
6. Surusuruvaggavaṇṇanā
၆၂၇. သုရုသုရုကာရကန္တိ သုရုသုရူတိ ဧဝံ သဒ္ဒံ ကတ္ဝာ ကတ္ဝာ။ ဒဝောတိ ပရိဟာသဝစနံ; တံ ယေန ကေနစိ ပရိယာယေန ‘‘ကိံ ဗုဒ္ဓော , သိလကဗုဒ္ဓော, ပဋိဗုဒ္ဓော; ကိံ ဓမ္မော, ဂောဓမ္မော, အဇဓမ္မော; ကိံ သင္ဃော, မိဂသင္ဃော, ပသုသင္ဃော’’တိအာဒိနာ နယေန တီဏိ ရတနာနိ အာရဗ္ဘ န ကာတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။
627.Surusurukārakanti surusurūti evaṃ saddaṃ katvā katvā. Davoti parihāsavacanaṃ; taṃ yena kenaci pariyāyena ‘‘kiṃ buddho , silakabuddho, paṭibuddho; kiṃ dhammo, godhammo, ajadhammo; kiṃ saṅgho, migasaṅgho, pasusaṅgho’’tiādinā nayena tīṇi ratanāni ārabbha na kātabbanti attho.
၆၂၈. ဟတ္ထနိလ္လေဟကန္တိ ဟတ္ထံ နိလ္လေဟိတ္ဝာ နိလ္လေဟိတ္ဝာ။ ဘုဉ္ဇန္တေန ဟိ အင္ဂုလိမတ္တမ္ပိ နိလ္လေဟိတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ ဃနယာဂုဖာဏိတပာယာသာဒိကေ ပန အင္ဂုလီဟိ ဂဟေတ္ဝာ အင္ဂုလိယော မုခေ ပဝေသေတ္ဝာ ဘုဉ္ဇိတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ပတ္တနိလ္လေဟကဩဋ္ဌနိလ္လေဟကေသုပိ ဧသေဝ နယော။ တသ္မာ ဧကင္ဂုလိယာပိ ပတ္တော န နိလ္လေဟိတဗ္ဗော, ဧကဩဋ္ဌောပိ ဇိဝ္ဟာယ န နိလ္လေဟိတဗ္ဗော, ဩဋ္ဌမံသေဟိ ဧဝ ပန ဂဟေတ္ဝာ အန္တော ပဝေသေတုံ ဝဋ္ဋတိ။
628.Hatthanillehakanti hatthaṃ nillehitvā nillehitvā. Bhuñjantena hi aṅgulimattampi nillehituṃ na vaṭṭati. Ghanayāguphāṇitapāyāsādike pana aṅgulīhi gahetvā aṅguliyo mukhe pavesetvā bhuñjituṃ vaṭṭati. Pattanillehakaoṭṭhanillehakesupi eseva nayo. Tasmā ekaṅguliyāpi patto na nillehitabbo, ekaoṭṭhopi jivhāya na nillehitabbo, oṭṭhamaṃsehi eva pana gahetvā anto pavesetuṃ vaṭṭati.
၆၃၁. ကောကနဒေတိ ဧဝံနာမကေ။ ကောကနဒန္တိ ပဒုမံ ဝုစ္စတိ, သော စ ပာသာဒော ပဒုမသဏ္ဌာနော, တေနသ္သ ကောကနဒောတ္ဝေဝ နာမံ အကံသု။ န သာမိသေန ဟတ္ထေန ပာနီယထာလကန္တိ ဧတံ ပဋိက္ကူလဝသေန ပဋိက္ခိတ္တံ, တသ္မာ သင္ဃိကမ္ပိ ပုဂ္ဂလိကမ္ပိ ဂိဟိသန္တကမ္ပိ အတ္တနော သန္တကမ္ပိ သင္ခမ္ပိ သရာဝမ္ပိ ထာလကမ္ပိ န ဂဟေတဗ္ဗမေဝ, ဂဏ္ဟန္တသ္သ ဒုက္ကဋံ။ သစေ ပန ဟတ္ထသ္သ ဧကဒေသော အာမိသမက္ခိတော န ဟောတိ, တေန ပဒေသေန ဂဟေတုံ ဝဋ္ဋတိ။
631.Kokanadeti evaṃnāmake. Kokanadanti padumaṃ vuccati, so ca pāsādo padumasaṇṭhāno, tenassa kokanadotveva nāmaṃ akaṃsu. Na sāmisena hatthena pānīyathālakanti etaṃ paṭikkūlavasena paṭikkhittaṃ, tasmā saṅghikampi puggalikampi gihisantakampi attano santakampi saṅkhampi sarāvampi thālakampi na gahetabbameva, gaṇhantassa dukkaṭaṃ. Sace pana hatthassa ekadeso āmisamakkhito na hoti, tena padesena gahetuṃ vaṭṭati.
၆၃၂. ဥဒ္ဓရိတ္ဝာ ဝာတိ သိတ္ထာနိ ဥဒကတော ဥဒ္ဓရိတ္ဝာ ဧကသ္မိံ ဌာနေ ရာသိံ ကတ္ဝာ ဥဒကံ ဆဍ္ဍေတိ။ ဘိန္ဒိတ္ဝာ ဝာတိ သိတ္ထာနိ ဘိန္ဒိတ္ဝာ ဥဒကဂတိကာနိ ကတ္ဝာ ဆဍ္ဍေတိ။ ပဋိဂ္ဂဟေ ဝာတိ ပဋိဂ္ဂဟေန ပဋိစ္ဆန္တော နံ ပဋိဂ္ဂဟေ ဆဍ္ဍေတိ။ နီဟရိတ္ဝာတိ ဗဟိ နီဟရိတ္ဝာ ဆဍ္ဍေတိ; ဧဝံ ဆဍ္ဍေန္တသ္သ အနာပတ္တိ။
632.Uddharitvā vāti sitthāni udakato uddharitvā ekasmiṃ ṭhāne rāsiṃ katvā udakaṃ chaḍḍeti. Bhinditvā vāti sitthāni bhinditvā udakagatikāni katvā chaḍḍeti. Paṭiggahe vāti paṭiggahena paṭicchanto naṃ paṭiggahe chaḍḍeti. Nīharitvāti bahi nīharitvā chaḍḍeti; evaṃ chaḍḍentassa anāpatti.
၆၃၄. သေတစ္ဆတ္တန္တိ ဝတ္ထပလိဂုဏ္ဌိတံ ပဏ္ဍရစ္ဆတ္တံ။ ကိလဉ္ဇစ္ဆတ္တန္တိ ဝိလီဝစ္ဆတ္တံ။ ပဏ္ဏစ္ဆတ္တန္တိ တာလပဏ္ဏာဒီဟိ ယေဟိ ကေဟိစိ ကတံ။ မဏ္ဍလဗဒ္ဓံ သလာကဗဒ္ဓန္တိ ဣဒံ ပန တိဏ္ဏမ္ပိ ဆတ္တာနံ ပဉ္ဇရဒသ္သနတ္ထံ ဝုတ္တံ။ တာနိ ဟိ မဏ္ဍလဗဒ္ဓာနိ စေဝ ဟောန္တိ သလာကဗဒ္ဓာနိ စ။ ယမ္ပိ တတ္ထဇာတကဒဏ္ဍကေန ကတံ ဧကပဏ္ဏစ္ဆတ္တံ ဟောတိ, တမ္ပိ ဆတ္တမေဝ။ ဧတေသု ယံကိဉ္စိ ဆတ္တံ ပာဏိမ္ဟိ အသ္သာတိ ဆတ္တပာဏိ။ သော တံ ဆတ္တံ ဓာရယမာနော ဝာ အံသေ ဝာ ကတ္ဝာ ဦရုမ္ဟိ ဝာ ဌပေတ္ဝာ ယာဝ ဟတ္ထေန န မုစ္စတိ, တာဝသ္သ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ န ဝဋ္ဋတိ, ဒေသေန္တသ္သ ဝုတ္တနယေန ဒုက္ကဋံ။ သစေ ပနသ္သ အညော ဆတ္တံ ဓာရေတိ, ဆတ္တပာဒုကာယ ဝာ ဌိတံ ဟောတိ, ဟတ္ထတော အပဂတမတ္တေ ဆတ္တပာဏိ နာမ န ဟောတိ။ တသ္သ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဓမ္မပရိစ္ဆေဒော ပနေတ္ထ ပဒသောဓမ္မေ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။
634.Setacchattanti vatthapaliguṇṭhitaṃ paṇḍaracchattaṃ. Kilañjacchattanti vilīvacchattaṃ. Paṇṇacchattanti tālapaṇṇādīhi yehi kehici kataṃ. Maṇḍalabaddhaṃ salākabaddhanti idaṃ pana tiṇṇampi chattānaṃ pañjaradassanatthaṃ vuttaṃ. Tāni hi maṇḍalabaddhāni ceva honti salākabaddhāni ca. Yampi tatthajātakadaṇḍakena kataṃ ekapaṇṇacchattaṃ hoti, tampi chattameva. Etesu yaṃkiñci chattaṃ pāṇimhi assāti chattapāṇi. So taṃ chattaṃ dhārayamāno vā aṃse vā katvā ūrumhi vā ṭhapetvā yāva hatthena na muccati, tāvassa dhammaṃ desetuṃ na vaṭṭati, desentassa vuttanayena dukkaṭaṃ. Sace panassa añño chattaṃ dhāreti, chattapādukāya vā ṭhitaṃ hoti, hatthato apagatamatte chattapāṇi nāma na hoti. Tassa dhammaṃ desetuṃ vaṭṭati. Dhammaparicchedo panettha padasodhamme vuttanayeneva veditabbo.
၆၃၅. ဒဏ္ဍပာဏိသ္သာတိ ဧတ္ထ ဒဏ္ဍော နာမ မဇ္ဈိမသ္သ ပုရိသသ္သ စတုဟတ္ထပ္ပမာဏော ဒဏ္ဍပာဏိဘာဝော ပနသ္သ ဆတ္တပာဏိမ္ဟိ ဝုတ္တနယေနေဝ ဝေဒိတဗ္ဗော။
635.Daṇḍapāṇissāti ettha daṇḍo nāma majjhimassa purisassa catuhatthappamāṇo daṇḍapāṇibhāvo panassa chattapāṇimhi vuttanayeneva veditabbo.
၆၃၆. သတ္ထပာဏိမ္ဟိပိ ဧသေဝ နယော။ အသိံ သန္နဟိတ္ဝာ ဌိတောပိ ဟိ သတ္ထပာဏိသင္ခ္ယံ န ဂစ္ဆတိ။
636.Satthapāṇimhipi eseva nayo. Asiṃ sannahitvā ṭhitopi hi satthapāṇisaṅkhyaṃ na gacchati.
၆၃၇. အာဝုဓပာဏိသ္သာတိ ဧတ္ထ ကိဉ္စာပိ ဝုတ္တံ – ‘‘အာဝုဓံ နာမ စာပော ကောဒဏ္ဍော’’တိ, အထ ခော သဗ္ဗာပိ ဓနုဝိကတိ သဒ္ဓိံ သရဝိကတိယာ အာဝုဓန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ တသ္မာ သဒ္ဓိံ ဝာ သရေန ဓနုံ ဂဟေတ္ဝာ သုဒ္ဓဓနုံ ဝာ သုဒ္ဓသရံ ဝာ သဇိယဓနုံ ဝာ နိဇ္ဇိယဓနုံ ဝာ ဂဟေတ္ဝာ ဌိတသ္သ ဝာ နိသိန္နသ္သ ဝာ ဓမ္မော ဒေသေတုံ န ဝဋ္ဋတိ။ သစေ ပနသ္သ ဓနုံ ကဏ္ဌေပိ ပဋိမုက္ကံ ဟောတိ, ယာဝ ဟတ္ထေန န ဂဏ္ဟာတိ, တာဝ ဓမ္မံ ဒေသေတုံ ဝဋ္ဋတိယေဝာတိ။
637.Āvudhapāṇissāti ettha kiñcāpi vuttaṃ – ‘‘āvudhaṃ nāma cāpo kodaṇḍo’’ti, atha kho sabbāpi dhanuvikati saddhiṃ saravikatiyā āvudhanti veditabbaṃ. Tasmā saddhiṃ vā sarena dhanuṃ gahetvā suddhadhanuṃ vā suddhasaraṃ vā sajiyadhanuṃ vā nijjiyadhanuṃ vā gahetvā ṭhitassa vā nisinnassa vā dhammo desetuṃ na vaṭṭati. Sace panassa dhanuṃ kaṇṭhepi paṭimukkaṃ hoti, yāva hatthena na gaṇhāti, tāva dhammaṃ desetuṃ vaṭṭatiyevāti.
ဆဋ္ဌော ဝဂ္ဂော။
Chaṭṭho vaggo.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga / ၆. သုရုသုရုဝဂ္ဂော • 6. Surusuruvaggo
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ၆. သုရုသုရုဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ • 6. Surusuruvaggavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ၆. သုရုသုရုဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ • 6. Surusuruvaggavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ၆. သုရုသုရုဝဂ္ဂဝဏ္ဏနာ • 6. Surusuruvaggavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၆. သုရုသုရုဝဂ္ဂ-အတ္ထယောဇနာ • 6. Surusuruvagga-atthayojanā