| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
6. සුරුසුරුවග්‌ගවණ්‌ණනා
6. Surusuruvaggavaṇṇanā
627. සුරුසුරුකාරකන්‌ති සුරුසුරූති එවං සද්‌දං කත්‌වා කත්‌වා. දවොති පරිහාසවචනං; තං යෙන කෙනචි පරියායෙන ‘‘කිං බුද්‌ධො , සිලකබුද්‌ධො, පටිබුද්‌ධො; කිං ධම්‌මො, ගොධම්‌මො, අජධම්‌මො; කිං සඞ්‌ඝො, මිගසඞ්‌ඝො, පසුසඞ්‌ඝො’’තිආදිනා නයෙන තීණි රතනානි ආරබ්‌භ න කාතබ්‌බන්‌ති අත්‌ථො.
627.Surusurukārakanti surusurūti evaṃ saddaṃ katvā katvā. Davoti parihāsavacanaṃ; taṃ yena kenaci pariyāyena ‘‘kiṃ buddho , silakabuddho, paṭibuddho; kiṃ dhammo, godhammo, ajadhammo; kiṃ saṅgho, migasaṅgho, pasusaṅgho’’tiādinā nayena tīṇi ratanāni ārabbha na kātabbanti attho.
628. හත්‌ථනිල්‌ලෙහකන්‌ති හත්‌ථං නිල්‌ලෙහිත්‌වා නිල්‌ලෙහිත්‌වා. භුඤ්‌ජන්‌තෙන හි අඞ්‌ගුලිමත්‌තම්‌පි නිල්‌ලෙහිතුං න වට්‌ටති. ඝනයාගුඵාණිතපායාසාදිකෙ පන අඞ්‌ගුලීහි ගහෙත්‌වා අඞ්‌ගුලියො මුඛෙ පවෙසෙත්‌වා භුඤ්‌ජිතුං වට්‌ටති. පත්‌තනිල්‌ලෙහකඔට්‌ඨනිල්‌ලෙහකෙසුපි එසෙව නයො. තස්‌මා එකඞ්‌ගුලියාපි පත්‌තො න නිල්‌ලෙහිතබ්‌බො, එකඔට්‌ඨොපි ජිව්‌හාය න නිල්‌ලෙහිතබ්‌බො, ඔට්‌ඨමංසෙහි එව පන ගහෙත්‌වා අන්‌තො පවෙසෙතුං වට්‌ටති.
628.Hatthanillehakanti hatthaṃ nillehitvā nillehitvā. Bhuñjantena hi aṅgulimattampi nillehituṃ na vaṭṭati. Ghanayāguphāṇitapāyāsādike pana aṅgulīhi gahetvā aṅguliyo mukhe pavesetvā bhuñjituṃ vaṭṭati. Pattanillehakaoṭṭhanillehakesupi eseva nayo. Tasmā ekaṅguliyāpi patto na nillehitabbo, ekaoṭṭhopi jivhāya na nillehitabbo, oṭṭhamaṃsehi eva pana gahetvā anto pavesetuṃ vaṭṭati.
631. කොකනදෙති එවංනාමකෙ. කොකනදන්‌ති පදුමං වුච්‌චති, සො ච පාසාදො පදුමසණ්‌ඨානො, තෙනස්‌ස කොකනදොත්‌වෙව නාමං අකංසු. න සාමිසෙන හත්‌ථෙන පානීයථාලකන්‌ති එතං පටික්‌කූලවසෙන පටික්‌ඛිත්‌තං, තස්‌මා සඞ්‌ඝිකම්‌පි පුග්‌ගලිකම්‌පි ගිහිසන්‌තකම්‌පි අත්‌තනො සන්‌තකම්‌පි සඞ්‌ඛම්‌පි සරාවම්‌පි ථාලකම්‌පි න ගහෙතබ්‌බමෙව, ගණ්‌හන්‌තස්‌ස දුක්‌කටං. සචෙ පන හත්‌ථස්‌ස එකදෙසො ආමිසමක්‌ඛිතො න හොති, තෙන පදෙසෙන ගහෙතුං වට්‌ටති.
631.Kokanadeti evaṃnāmake. Kokanadanti padumaṃ vuccati, so ca pāsādo padumasaṇṭhāno, tenassa kokanadotveva nāmaṃ akaṃsu. Na sāmisena hatthena pānīyathālakanti etaṃ paṭikkūlavasena paṭikkhittaṃ, tasmā saṅghikampi puggalikampi gihisantakampi attano santakampi saṅkhampi sarāvampi thālakampi na gahetabbameva, gaṇhantassa dukkaṭaṃ. Sace pana hatthassa ekadeso āmisamakkhito na hoti, tena padesena gahetuṃ vaṭṭati.
632. උද්‌ධරිත්‌වා වාති සිත්‌ථානි උදකතො උද්‌ධරිත්‌වා එකස්‌මිං ඨානෙ රාසිං කත්‌වා උදකං ඡඩ්‌ඩෙති. භින්‌දිත්‌වා වාති සිත්‌ථානි භින්‌දිත්‌වා උදකගතිකානි කත්‌වා ඡඩ්‌ඩෙති. පටිග්‌ගහෙ වාති පටිග්‌ගහෙන පටිච්‌ඡන්‌තො නං පටිග්‌ගහෙ ඡඩ්‌ඩෙති. නීහරිත්‌වාති බහි නීහරිත්‌වා ඡඩ්‌ඩෙති; එවං ඡඩ්‌ඩෙන්‌තස්‌ස අනාපත්‌ති.
632.Uddharitvā vāti sitthāni udakato uddharitvā ekasmiṃ ṭhāne rāsiṃ katvā udakaṃ chaḍḍeti. Bhinditvā vāti sitthāni bhinditvā udakagatikāni katvā chaḍḍeti. Paṭiggahe vāti paṭiggahena paṭicchanto naṃ paṭiggahe chaḍḍeti. Nīharitvāti bahi nīharitvā chaḍḍeti; evaṃ chaḍḍentassa anāpatti.
634. සෙතච්‌ඡත්‌තන්‌ති වත්‌ථපලිගුණ්‌ඨිතං පණ්‌ඩරච්‌ඡත්‌තං. කිලඤ්‌ජච්‌ඡත්‌තන්‌ති විලීවච්‌ඡත්‌තං. පණ්‌ණච්‌ඡත්‌තන්‌ති තාලපණ්‌ණාදීහි යෙහි කෙහිචි කතං. මණ්‌ඩලබද්‌ධං සලාකබද්‌ධන්‌ති ඉදං පන තිණ්‌ණම්‌පි ඡත්‌තානං පඤ්‌ජරදස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තං. තානි හි මණ්‌ඩලබද්‌ධානි චෙව හොන්‌ති සලාකබද්‌ධානි ච. යම්‌පි තත්‌ථජාතකදණ්‌ඩකෙන කතං එකපණ්‌ණච්‌ඡත්‌තං හොති, තම්‌පි ඡත්‌තමෙව. එතෙසු යංකිඤ්‌චි ඡත්‌තං පාණිම්‌හි අස්‌සාති ඡත්‌තපාණි. සො තං ඡත්‌තං ධාරයමානො වා අංසෙ වා කත්‌වා ඌරුම්‌හි වා ඨපෙත්‌වා යාව හත්‌ථෙන න මුච්‌චති, තාවස්‌ස ධම්‌මං දෙසෙතුං න වට්‌ටති, දෙසෙන්‌තස්‌ස වුත්‌තනයෙන දුක්‌කටං. සචෙ පනස්‌ස අඤ්‌ඤො ඡත්‌තං ධාරෙති, ඡත්‌තපාදුකාය වා ඨිතං හොති, හත්‌ථතො අපගතමත්‌තෙ ඡත්‌තපාණි නාම න හොති. තස්‌ස ධම්‌මං දෙසෙතුං වට්‌ටති. ධම්‌මපරිච්‌ඡෙදො පනෙත්‌ථ පදසොධම්‌මෙ වුත්‌තනයෙනෙව වෙදිතබ්‌බො.
634.Setacchattanti vatthapaliguṇṭhitaṃ paṇḍaracchattaṃ. Kilañjacchattanti vilīvacchattaṃ. Paṇṇacchattanti tālapaṇṇādīhi yehi kehici kataṃ. Maṇḍalabaddhaṃ salākabaddhanti idaṃ pana tiṇṇampi chattānaṃ pañjaradassanatthaṃ vuttaṃ. Tāni hi maṇḍalabaddhāni ceva honti salākabaddhāni ca. Yampi tatthajātakadaṇḍakena kataṃ ekapaṇṇacchattaṃ hoti, tampi chattameva. Etesu yaṃkiñci chattaṃ pāṇimhi assāti chattapāṇi. So taṃ chattaṃ dhārayamāno vā aṃse vā katvā ūrumhi vā ṭhapetvā yāva hatthena na muccati, tāvassa dhammaṃ desetuṃ na vaṭṭati, desentassa vuttanayena dukkaṭaṃ. Sace panassa añño chattaṃ dhāreti, chattapādukāya vā ṭhitaṃ hoti, hatthato apagatamatte chattapāṇi nāma na hoti. Tassa dhammaṃ desetuṃ vaṭṭati. Dhammaparicchedo panettha padasodhamme vuttanayeneva veditabbo.
635. දණ්‌ඩපාණිස්‌සාති එත්‌ථ දණ්‌ඩො නාම මජ්‌ඣිමස්‌ස පුරිසස්‌ස චතුහත්‌ථප්‌පමාණො දණ්‌ඩපාණිභාවො පනස්‌ස ඡත්‌තපාණිම්‌හි වුත්‌තනයෙනෙව වෙදිතබ්‌බො.
635.Daṇḍapāṇissāti ettha daṇḍo nāma majjhimassa purisassa catuhatthappamāṇo daṇḍapāṇibhāvo panassa chattapāṇimhi vuttanayeneva veditabbo.
636. සත්‌ථපාණිම්‌හිපි එසෙව නයො. අසිං සන්‌නහිත්‌වා ඨිතොපි හි සත්‌ථපාණිසඞ්‌ඛ්‍යං න ගච්‌ඡති.
636.Satthapāṇimhipi eseva nayo. Asiṃ sannahitvā ṭhitopi hi satthapāṇisaṅkhyaṃ na gacchati.
637. ආවුධපාණිස්‌සාති එත්‌ථ කිඤ්‌චාපි වුත්‌තං – ‘‘ආවුධං නාම චාපො කොදණ්‌ඩො’’ති, අථ ඛො සබ්‌බාපි ධනුවිකති සද්‌ධිං සරවිකතියා ආවුධන්‌ති වෙදිතබ්‌බං. තස්‌මා සද්‌ධිං වා සරෙන ධනුං ගහෙත්‌වා සුද්‌ධධනුං වා සුද්‌ධසරං වා සජියධනුං වා නිජ්‌ජියධනුං වා ගහෙත්‌වා ඨිතස්‌ස වා නිසින්‌නස්‌ස වා ධම්‌මො දෙසෙතුං න වට්‌ටති. සචෙ පනස්‌ස ධනුං කණ්‌ඨෙපි පටිමුක්‌කං හොති, යාව හත්‌ථෙන න ගණ්‌හාති, තාව ධම්‌මං දෙසෙතුං වට්‌ටතියෙවාති.
637.Āvudhapāṇissāti ettha kiñcāpi vuttaṃ – ‘‘āvudhaṃ nāma cāpo kodaṇḍo’’ti, atha kho sabbāpi dhanuvikati saddhiṃ saravikatiyā āvudhanti veditabbaṃ. Tasmā saddhiṃ vā sarena dhanuṃ gahetvā suddhadhanuṃ vā suddhasaraṃ vā sajiyadhanuṃ vā nijjiyadhanuṃ vā gahetvā ṭhitassa vā nisinnassa vā dhammo desetuṃ na vaṭṭati. Sace panassa dhanuṃ kaṇṭhepi paṭimukkaṃ hoti, yāva hatthena na gaṇhāti, tāva dhammaṃ desetuṃ vaṭṭatiyevāti.
ඡට්‌ඨො වග්‌ගො.
Chaṭṭho vaggo.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 6. සුරුසුරුවග්‌ගො • 6. Surusuruvaggo
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 6. සුරුසුරුවග්‌ගවණ්‌ණනා • 6. Surusuruvaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 6. සුරුසුරුවග්‌ගවණ්‌ණනා • 6. Surusuruvaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 6. සුරුසුරුවග්‌ගවණ්‌ණනා • 6. Surusuruvaggavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 6. සුරුසුරුවග්‌ග-අත්‌ථයොජනා • 6. Surusuruvagga-atthayojanā
