Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೫. ಸುಸಾರದತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    5. Susāradattheragāthāvaṇṇanā

    ಸಾಧು ಸುವಿಹಿತಾನ ದಸ್ಸನನ್ತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸುಸಾರದತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಸೋ ಕಿರ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಜ್ಜಾಪದೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಾಮೇಸು ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಪ್ಪದೇಸೇ ಅರಞ್ಞಾಯತನೇ ಅಸ್ಸಮಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ। ಅಥ ನಂ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರವೇಲಾಯಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ। ಸೋ ದೂರತೋವ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಪಚ್ಚುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಧುರಾನಿ ಫಲಾನಿ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅದಾಸಿ। ಭಗವಾ ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅನುಮೋದನಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿನೋ ಞಾತಿಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಮನ್ದಪಞ್ಞತ್ತಾ ಸುಸಾರದೋತಿ ಗಹಿತನಾಮೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೧.೧೩.೭೫-೮೩) –

    Sādhusuvihitāna dassananti āyasmato susāradattherassa gāthā. Kā uppatti? So kira padumuttarassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbattitvā vijjāpadesu nipphattiṃ gantvā kāmesu ādīnavaṃ disvā gharāvāsaṃ pahāya tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā himavantappadese araññāyatane assamaṃ kāretvā vihāsi. Atha naṃ anuggaṇhanto padumuttaro bhagavā bhikkhācāravelāyaṃ upasaṅkami. So dūratova disvā pasannamānaso paccuggantvā pattaṃ gahetvā madhurāni phalāni pakkhipitvā adāsi. Bhagavā taṃ paṭiggahetvā anumodanaṃ katvā pakkāmi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde dhammasenāpatino ñātibrāhmaṇakule nibbattitvā mandapaññattā susāradoti gahitanāmo aparabhāge dhammasenāpatissa santike dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.13.75-83) –

    ‘‘ಅಜ್ಝಾಯಕೋ ಮನ್ತಧರೋ, ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನ ಪಾರಗೂ।

    ‘‘Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū;

    ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇ, ವಸಾಮಿ ಅಸ್ಸಮೇ ಅಹಂ॥

    Himavantassāvidūre, vasāmi assame ahaṃ.

    ‘‘ಅಗ್ಗಿಹುತ್ತಞ್ಚ ಮೇ ಅತ್ಥಿ, ಪುಣ್ಡರೀಕಫಲಾನಿ ಚ।

    ‘‘Aggihuttañca me atthi, puṇḍarīkaphalāni ca;

    ಪುಟಕೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾನ, ದುಮಗ್ಗೇ ಲಗ್ಗಿತಂ ಮಯಾ॥

    Puṭake nikkhipitvāna, dumagge laggitaṃ mayā.

    ‘‘ಪದುಮುತ್ತರೋ ಲೋಕವಿದೂ, ಆಹುತೀನಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೋ।

    ‘‘Padumuttaro lokavidū, āhutīnaṃ paṭiggaho;

    ಮಮುದ್ಧರಿತುಕಾಮೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖನ್ತೋ ಮಮುಪಾಗಮಿ॥

    Mamuddharitukāmo so, bhikkhanto mamupāgami.

    ‘‘ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಸುಮನೋ, ಫಲಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸದಾಸಹಂ।

    ‘‘Pasannacitto sumano, phalaṃ buddhassadāsahaṃ;

    ವಿತ್ತಿಸಞ್ಜನನೋ ಮಯ್ಹಂ, ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖಾವಹೋ॥

    Vittisañjanano mayhaṃ, diṭṭhadhammasukhāvaho.

    ‘‘ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ಆಹುತೀನಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೋ।

    ‘‘Suvaṇṇavaṇṇo sambuddho, āhutīnaṃ paṭiggaho;

    ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇ ಠಿತೋ ಸತ್ಥಾ, ಇಮಂ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಥ॥

    Antalikkhe ṭhito satthā, imaṃ gāthaṃ abhāsatha.

    ‘‘ಇಮಿನಾ ಫಲದಾನೇನ, ಚೇತನಾಪಣಿಧೀಹಿ ಚ।

    ‘‘Iminā phaladānena, cetanāpaṇidhīhi ca;

    ಕಪ್ಪಾನಂ ಸತಸಹಸ್ಸಂ, ದುಗ್ಗತಿಂ ನುಪಪಜ್ಜಸಿ॥

    Kappānaṃ satasahassaṃ, duggatiṃ nupapajjasi.

    ‘‘ತೇನೇವ ಸುಕ್ಕಮೂಲೇನ, ಅನುಭೋತ್ವಾನ ಸಮ್ಪದಾ।

    ‘‘Teneva sukkamūlena, anubhotvāna sampadā;

    ಪತ್ತೋಮ್ಹಿ ಅಚಲಂ ಠಾನಂ, ಹಿತ್ವಾ ಜಯಪರಾಜಯಂ॥

    Pattomhi acalaṃ ṭhānaṃ, hitvā jayaparājayaṃ.

    ‘‘ಇತೋ ಸತ್ತಸತೇ ಕಪ್ಪೇ, ರಾಜಾ ಆಸಿಂ ಸುಮಙ್ಗಲೋ।

    ‘‘Ito sattasate kappe, rājā āsiṃ sumaṅgalo;

    ಸತ್ತರತನಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಮಹಬ್ಬಲೋ॥

    Sattaratanasampanno, cakkavattī mahabbalo.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ಸಪ್ಪುರಿಸೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿಸಂಸಕಿತ್ತನಾಪದೇಸೇನ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋ –

    Arahattaṃ pana patvā sappurisūpanissayānisaṃsakittanāpadesena aññaṃ byākaronto –

    ೭೫.

    75.

    ‘‘ಸಾಧು ಸುವಿಹಿತಾನ ದಸ್ಸನಂ, ಕಙ್ಖಾ ಛಿಜ್ಜತಿ ಬುದ್ಧಿ ವಡ್ಢತಿ।

    ‘‘Sādhu suvihitāna dassanaṃ, kaṅkhā chijjati buddhi vaḍḍhati;

    ಬಾಲಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತಂ, ತಸ್ಮಾ ಸಾಧು ಸತಂ ಸಮಾಗಮೋ’’ತಿ॥ –

    Bālampi karonti paṇḍitaṃ, tasmā sādhu sataṃ samāgamo’’ti. –

    ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ।

    Gāthaṃ abhāsi.

    ತತ್ಥ ಸಾಧೂತಿ ಸುನ್ದರಂ, ಭದ್ದಕನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸುವಿಹಿತಾನ ದಸ್ಸನನ್ತಿ ಸುವಿಹಿತಾನಂ ದಸ್ಸನಂ। ಗಾಥಾಸುಖತ್ಥಂ ಅನುಸ್ವಾರಲೋಪೋ ಕತೋ। ಸೀಲಾದಿಗುಣೇಹಿ ಸುಸಂವಿಹಿತತ್ತಭಾವಾನಂ ಪರಾನುದ್ದಯಾಯ ಸುಟ್ಠು ವಿಹಿತಧಮ್ಮದೇಸನಾನಂ ಅರಿಯಾನಂ ದಸ್ಸನಂ ಸಾಧೂತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ದಸ್ಸನ’’ನ್ತಿ ನಿದಸ್ಸನಮತ್ತಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ ಸವನಾದೀನಮ್ಪಿ ಬಹುಕಾರತ್ತಾ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ –

    Tattha sādhūti sundaraṃ, bhaddakanti attho. Suvihitāna dassananti suvihitānaṃ dassanaṃ. Gāthāsukhatthaṃ anusvāralopo kato. Sīlādiguṇehi susaṃvihitattabhāvānaṃ parānuddayāya suṭṭhu vihitadhammadesanānaṃ ariyānaṃ dassanaṃ sādhūti yojanā. ‘‘Dassana’’nti nidassanamattaṃ daṭṭhabbaṃ savanādīnampi bahukārattā. Vuttañhetaṃ bhagavatā –

    ‘‘ಯೇ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನಾ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪನ್ನಾ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನಾ ವಿಮುತ್ತಿಸಮ್ಪನ್ನಾ ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಸಮ್ಪನ್ನಾ ಓವಾದಕಾ ವಿಞ್ಞಾಪಕಾ ಸನ್ದಸ್ಸಕಾ ಸಮಾದಪಕಾ ಸಮುತ್ತೇಜಕಾ ಸಮ್ಪಹಂಸಕಾ ಅಲಂಸಮಕ್ಖಾತಾರೋ ಸದ್ಧಮ್ಮಸ್ಸ, ದಸ್ಸನಮ್ಪಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಬಹೂಪಕಾರಂ ವದಾಮಿ, ಸವನಂ…ಪೇ॰… ಉಪಸಙ್ಕಮನಂ…ಪೇ॰… ಪಯಿರುಪಾಸನಂ…ಪೇ॰… ಅನುಸ್ಸರಣಂ…ಪೇ॰… ಅನುಪಬ್ಬಜ್ಜಮ್ಪಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಬಹೂಪಕಾರಂ ವದಾಮೀ’’ತಿ (ಇತಿವು॰ ೧೦೪)।

    ‘‘Ye te bhikkhū sīlasampannā samādhisampannā paññāsampannā vimuttisampannā vimuttiñāṇadassanasampannā ovādakā viññāpakā sandassakā samādapakā samuttejakā sampahaṃsakā alaṃsamakkhātāro saddhammassa, dassanampāhaṃ, bhikkhave, tesaṃ bhikkhūnaṃ bahūpakāraṃ vadāmi, savanaṃ…pe… upasaṅkamanaṃ…pe… payirupāsanaṃ…pe… anussaraṇaṃ…pe… anupabbajjampāhaṃ, bhikkhave, tesaṃ bhikkhūnaṃ bahūpakāraṃ vadāmī’’ti (itivu. 104).

    ದಸ್ಸನಮೂಲಕತ್ತಾ ವಾ ಇತರೇಸಂ ದಸ್ಸನಮೇವೇತ್ಥ ವುತ್ತಂ, ಕಙ್ಖಾ ಛಿಜ್ಜತೀತಿಆದಿ ತತ್ಥ ಕಾರಣವಚನಂ। ತಾದಿಸಾನಞ್ಹಿ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸನೇ ಸತಿ ವಿಞ್ಞುಜಾತಿಕೋ ಅತ್ಥಕಾಮೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ತೇ ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ ಪಯಿರುಪಾಸತಿ ‘‘ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಕುಸಲಂ, ಕಿಂ ಅಕುಸಲ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ (ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೨೯೬) ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛತಿ। ತೇ ಚಸ್ಸ ಅನೇಕವಿಹಿತೇಸು ಕಙ್ಖಾಟ್ಠಾನೀಯೇಸು ಕಙ್ಖಂ ಪಟಿವಿನೋದೇನ್ತಿ, ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಕಙ್ಖಾ ಛಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ। ಯಸ್ಮಾ ಚ ತೇ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ತೇಸಂ ಕಙ್ಖಂ ಪಟಿವಿನೋದೇತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ಕಮ್ಮಪಥಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಂ ವಿಪಸ್ಸನಾಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಞ್ಚ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ಬುದ್ಧಿ ವಡ್ಢತಿ। ಯದಾ ಪನ ತೇ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಸಚ್ಚಾನಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝನ್ತಿ, ತದಾ ಸೋಳಸವತ್ಥುಕಾ ಅಟ್ಠವತ್ಥುಕಾ ಚ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಛಿಜ್ಜತಿ ಸಮುಚ್ಛಿಜ್ಜತಿ, ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯೇನ ಪಞ್ಞಾ ಬುದ್ಧಿ ವಡ್ಢತಿ। ಬಾಲ್ಯಸಮತಿಕ್ಕಮನತೋ ತೇ ಪಣ್ಡಿತಾ ಹೋನ್ತಿ। ಸೋ ತೇಹಿ ಬುದ್ಧಿಂ ವಡ್ಢೇತಿ, ಬಾಲಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾತಿಆದಿ ನಿಗಮನಂ, ಯಸ್ಮಾ ಸಾಧೂನಂ ದಸ್ಸನಂ ವುತ್ತನಯೇನ ಕಙ್ಖಾ ಛಿಜ್ಜತಿ ಬುದ್ಧಿ ವಡ್ಢತಿ, ತೇ ಬಾಲಂ ಪಣ್ಡಿತಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇನ ಕಾರಣೇನ ಸಾಧು ಸುನ್ದರಂ ಸತಂ ಸಪ್ಪುರಿಸಾನಂ ಅರಿಯಾನಂ ಸಮಾಗಮೋ, ತೇಹಿ ಸಮೋಧಾನಂ ಸಮ್ಮಾ ವಡ್ಢನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Dassanamūlakattā vā itaresaṃ dassanamevettha vuttaṃ, kaṅkhā chijjatītiādi tattha kāraṇavacanaṃ. Tādisānañhi kalyāṇamittānaṃ dassane sati viññujātiko atthakāmo kulaputto te upasaṅkamati payirupāsati ‘‘kiṃ, bhante, kusalaṃ, kiṃ akusala’’ntiādinā (ma. ni. 3.296) pañhaṃ pucchati. Te cassa anekavihitesu kaṅkhāṭṭhānīyesu kaṅkhaṃ paṭivinodenti, tena vuttaṃ ‘‘kaṅkhā chijjatī’’ti. Yasmā ca te dhammadesanāya tesaṃ kaṅkhaṃ paṭivinodetvā pubbabhāge kammapathasammādiṭṭhiṃ vipassanāsammādiṭṭhiñca uppādenti, tasmā tesaṃ buddhi vaḍḍhati. Yadā pana te vipassanaṃ vaḍḍhetvā saccāni paṭivijjhanti, tadā soḷasavatthukā aṭṭhavatthukā ca vicikicchā chijjati samucchijjati, nippariyāyena paññā buddhi vaḍḍhati. Bālyasamatikkamanato te paṇḍitā honti. So tehi buddhiṃ vaḍḍheti, bālampi karonti paṇḍitanti. Tasmātiādi nigamanaṃ, yasmā sādhūnaṃ dassanaṃ vuttanayena kaṅkhā chijjati buddhi vaḍḍhati, te bālaṃ paṇḍitaṃ karonti, tasmā tena kāraṇena sādhu sundaraṃ sataṃ sappurisānaṃ ariyānaṃ samāgamo, tehi samodhānaṃ sammā vaḍḍhananti attho.

    ಸುಸಾರದತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Susāradattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೫. ಸುಸಾರದತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 5. Susāradattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact