| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๙. สุสิมสุตฺตํ
9. Susimasuttaṃ
๑๑๐. สาวตฺถินิทานํ ฯ อถ โข อายสฺมา อานโนฺท เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนํ โข อายสฺมนฺตํ อานนฺทํ ภควา เอตทโวจ – ‘‘ตุยฺหมฺปิ โน, อานนฺท, สาริปุโตฺต รุจฺจตี’’ติ?
110. Sāvatthinidānaṃ . Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ ānandaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘tuyhampi no, ānanda, sāriputto ruccatī’’ti?
‘‘กสฺส หิ นาม, ภเนฺต, อพาลสฺส อทุฎฺฐสฺส อมูฬฺหสฺส อวิปลฺลตฺถจิตฺตสฺส อายสฺมา สาริปุโตฺต น รุเจฺจยฺย? ปณฺฑิโต, ภเนฺต, อายสฺมา สาริปุโตฺต ฯ มหาปโญฺญ, ภเนฺต, อายสฺมา สาริปุโตฺตฯ ปุถุปโญฺญ, ภเนฺต, อายสฺมา สาริปุโตฺตฯ หาสปโญฺญ 1, ภเนฺต, อายสฺมา สาริปุโตฺตฯ ชวนปโญฺญ, ภเนฺต, อายสฺมา สาริปุโตฺตฯ ติกฺขปโญฺญ, ภเนฺต, อายสฺมา สาริปุโตฺตฯ นิเพฺพธิกปโญฺญ, ภเนฺต, อายสฺมา สาริปุโตฺตฯ อปฺปิโจฺฉ, ภเนฺต, อายสฺมา สาริปุโตฺตฯ สนฺตุโฎฺฐ, ภเนฺต, อายสฺมา สาริปุโตฺตฯ ปวิวิโตฺต, ภเนฺต, อายสฺมา สาริปุโตฺตฯ อสํสโฎฺฐ, ภเนฺต, อายสฺมา สาริปุโตฺตฯ อารทฺธวีริโย, ภเนฺต, อายสฺมา สาริปุโตฺตฯ วตฺตา, ภเนฺต, อายสฺมา สาริปุโตฺตฯ วจนกฺขโม, ภเนฺต, อายสฺมา สาริปุโตฺตฯ โจทโก, ภเนฺต, อายสฺมา สาริปุโตฺตฯ ปาปครหี, ภเนฺต, อายสฺมา สาริปุโตฺตฯ กสฺส หิ นาม, ภเนฺต, อพาลสฺส อทุฎฺฐสฺส อมูฬฺหสฺส อวิปลฺลตฺถจิตฺตสฺส อายสฺมา สาริปุโตฺต น รุเจฺจยฺยา’’ติ?
‘‘Kassa hi nāma, bhante, abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avipallatthacittassa āyasmā sāriputto na rucceyya? Paṇḍito, bhante, āyasmā sāriputto . Mahāpañño, bhante, āyasmā sāriputto. Puthupañño, bhante, āyasmā sāriputto. Hāsapañño 2, bhante, āyasmā sāriputto. Javanapañño, bhante, āyasmā sāriputto. Tikkhapañño, bhante, āyasmā sāriputto. Nibbedhikapañño, bhante, āyasmā sāriputto. Appiccho, bhante, āyasmā sāriputto. Santuṭṭho, bhante, āyasmā sāriputto. Pavivitto, bhante, āyasmā sāriputto. Asaṃsaṭṭho, bhante, āyasmā sāriputto. Āraddhavīriyo, bhante, āyasmā sāriputto. Vattā, bhante, āyasmā sāriputto. Vacanakkhamo, bhante, āyasmā sāriputto. Codako, bhante, āyasmā sāriputto. Pāpagarahī, bhante, āyasmā sāriputto. Kassa hi nāma, bhante, abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avipallatthacittassa āyasmā sāriputto na rucceyyā’’ti?
‘‘เอวเมตํ , อานนฺท, เอวเมตํ, อานนฺท! กสฺส หิ นาม, อานนฺท, อพาลสฺส อทุฎฺฐสฺส อมูฬฺหสฺส อวิปลฺลตฺถจิตฺตสฺส สาริปุโตฺต น รุเจฺจยฺย? ปณฺฑิโต, อานนฺท, สาริปุโตฺตฯ มหาปโญฺญ, อานนฺท, สาริปุโตฺตฯ ปุถุปโญฺญ, อานนฺท, สาริปุโตฺตฯ หาสปโญฺญ, อานนฺท, สาริปุโตฺตฯ ชวนปโญฺญ, อานนฺท, สาริปุโตฺตฯ ติกฺขปโญฺญ, อานนฺท, สาริปุโตฺตฯ นิเพฺพธิกปโญฺญ, อานนฺท, สาริปุโตฺตฯ อปฺปิโจฺฉ, อานนฺท, สาริปุโตฺตฯ สนฺตุโฎฺฐ, อานนฺท, สาริปุโตฺตฯ ปวิวิโตฺต, อานนฺท, สาริปุโตฺตฯ อสํสโฎฺฐ, อานนฺท, สาริปุโตฺตฯ อารทฺธวีริโย, อานนฺท, สาริปุโตฺตฯ วตฺตา, อานนฺท, สาริปุโตฺตฯ วจนกฺขโม, อานนฺท, สาริปุโตฺต ฯ โจทโก, อานนฺท, สาริปุโตฺตฯ ปาปครหี, อานนฺท, สาริปุโตฺตฯ กสฺส หิ นาม, อานนฺท, อพาลสฺส อทุฎฺฐสฺส อมูฬฺหสฺส อวิปลฺลตฺถจิตฺตสฺส สาริปุโตฺต น รุเจฺจยฺยา’’ติ?
‘‘Evametaṃ , ānanda, evametaṃ, ānanda! Kassa hi nāma, ānanda, abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avipallatthacittassa sāriputto na rucceyya? Paṇḍito, ānanda, sāriputto. Mahāpañño, ānanda, sāriputto. Puthupañño, ānanda, sāriputto. Hāsapañño, ānanda, sāriputto. Javanapañño, ānanda, sāriputto. Tikkhapañño, ānanda, sāriputto. Nibbedhikapañño, ānanda, sāriputto. Appiccho, ānanda, sāriputto. Santuṭṭho, ānanda, sāriputto. Pavivitto, ānanda, sāriputto. Asaṃsaṭṭho, ānanda, sāriputto. Āraddhavīriyo, ānanda, sāriputto. Vattā, ānanda, sāriputto. Vacanakkhamo, ānanda, sāriputto . Codako, ānanda, sāriputto. Pāpagarahī, ānanda, sāriputto. Kassa hi nāma, ānanda, abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avipallatthacittassa sāriputto na rucceyyā’’ti?
อถ โข สุสิโม 3 เทวปุโตฺต อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส วเณฺณ ภญฺญมาเน มหติยา เทวปุตฺตปริสาย ปริวุโต เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ อฎฺฐาสิฯ เอกมนฺตํ ฐิโต โข สุสิโม เทวปุโตฺต ภควนฺตํ เอตทโวจ –
Atha kho susimo 4 devaputto āyasmato sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne mahatiyā devaputtaparisāya parivuto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho susimo devaputto bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘เอวเมตํ , ภควา, เอวเมตํ, สุคตฯ กสฺส หิ นาม, ภเนฺต, อพาลสฺส อทุฎฺฐสฺส อมูฬฺหสฺส อวิปลฺลตฺถจิตฺตสฺส อายสฺมา สาริปุโตฺต น รุเจฺจยฺย? ปณฺฑิโต, ภเนฺต, อายสฺมา สาริปุโตฺตฯ มหาปโญฺญ, ภเนฺต, ปุถุปโญฺญ, ภเนฺต, หาสปโญฺญ, ภเนฺต, ชวนปโญฺญ, ภเนฺต, ติกฺขปโญฺญ, ภเนฺต, นิเพฺพธิกปโญฺญ, ภเนฺต, อปฺปิโจฺฉ, ภเนฺต, สนฺตุโฎฺฐ, ภเนฺต, ปวิวิโตฺต, ภเนฺต, อสํสโฎฺฐ, ภเนฺต, อารทฺธวีริโย, ภเนฺต, วตฺตา, ภเนฺต, วจนกฺขโม, ภเนฺต, โจทโก, ภเนฺต, ปาปครหี, ภเนฺต, อายสฺมา สาริปุโตฺตฯ กสฺส หิ นาม, ภเนฺต, อพาลสฺส อทุฎฺฐสฺส อมูฬฺหสฺส อวิปลฺลตฺถจิตฺตสฺส อายสฺมา สาริปุโตฺต น รุเจฺจยฺย?
‘‘Evametaṃ , bhagavā, evametaṃ, sugata. Kassa hi nāma, bhante, abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avipallatthacittassa āyasmā sāriputto na rucceyya? Paṇḍito, bhante, āyasmā sāriputto. Mahāpañño, bhante, puthupañño, bhante, hāsapañño, bhante, javanapañño, bhante, tikkhapañño, bhante, nibbedhikapañño, bhante, appiccho, bhante, santuṭṭho, bhante, pavivitto, bhante, asaṃsaṭṭho, bhante, āraddhavīriyo, bhante, vattā, bhante, vacanakkhamo, bhante, codako, bhante, pāpagarahī, bhante, āyasmā sāriputto. Kassa hi nāma, bhante, abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avipallatthacittassa āyasmā sāriputto na rucceyya?
‘‘อหมฺปิ หิ, ภเนฺต, ยญฺญเทว เทวปุตฺตปริสํ อุปสงฺกมิํ, เอตเทว พหุลํ สทฺทํ สุณามิ – ‘ปณฺฑิโต อายสฺมา สาริปุโตฺต; มหาปโญฺญ อายสฺมา, ปุถุปโญฺญ อายสฺมา, หาสปโญฺญ อายสฺมา, ชวนปโญฺญ อายสฺมา, ติกฺขปโญฺญ อายสฺมา, นิเพฺพธิกปโญฺญ อายสฺมา, อปฺปิโจฺฉ อายสฺมา, สนฺตุโฎฺฐ อายสฺมา, ปวิวิโตฺต อายสฺมา, อสํสโฎฺฐ อายสฺมา, อารทฺธวีริโย อายสฺมา, วตฺตา อายสฺมา, วจนกฺขโม อายสฺมา, โจทโก อายสฺมา, ปาปครหี อายสฺมา สาริปุโตฺต’ติ ฯ กสฺส หิ นาม, ภเนฺต, อพาลสฺส อทุฎฺฐสฺส อมูฬฺหสฺส อวิปลฺลตฺถจิตฺตสฺส อายสฺมา สาริปุโตฺต น รุเจฺจยฺยา’’ติ?
‘‘Ahampi hi, bhante, yaññadeva devaputtaparisaṃ upasaṅkamiṃ, etadeva bahulaṃ saddaṃ suṇāmi – ‘paṇḍito āyasmā sāriputto; mahāpañño āyasmā, puthupañño āyasmā, hāsapañño āyasmā, javanapañño āyasmā, tikkhapañño āyasmā, nibbedhikapañño āyasmā, appiccho āyasmā, santuṭṭho āyasmā, pavivitto āyasmā, asaṃsaṭṭho āyasmā, āraddhavīriyo āyasmā, vattā āyasmā, vacanakkhamo āyasmā, codako āyasmā, pāpagarahī āyasmā sāriputto’ti . Kassa hi nāma, bhante, abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avipallatthacittassa āyasmā sāriputto na rucceyyā’’ti?
อถ โข สุสิมสฺส เทวปุตฺตสฺส เทวปุตฺตปริสา อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส วเณฺณ ภญฺญมาเน อตฺตมนา ปมุทิตา ปีติโสมนสฺสชาตา อุจฺจาวจา วณฺณนิภา อุปทํเสติฯ
Atha kho susimassa devaputtassa devaputtaparisā āyasmato sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne attamanā pamuditā pītisomanassajātā uccāvacā vaṇṇanibhā upadaṃseti.
‘‘เสยฺยถาปิ นาม มณิ เวฬุริโย สุโภ ชาติมา อฎฺฐํโส สุปริกมฺมกโต ปณฺฑุกมฺพเล นิกฺขิโตฺต ภาสเต จ ตปเต จ วิโรจติ จ; เอวเมวํ สุสิมสฺส เทวปุตฺตสฺส เทวปุตฺตปริสา อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส วเณฺณ ภญฺญมาเน อตฺตมนา ปมุทิตา ปีติโสมนสฺสชาตา อุจฺจาวจา วณฺณนิภา อุปทํเสติฯ
‘‘Seyyathāpi nāma maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato paṇḍukambale nikkhitto bhāsate ca tapate ca virocati ca; evamevaṃ susimassa devaputtassa devaputtaparisā āyasmato sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne attamanā pamuditā pītisomanassajātā uccāvacā vaṇṇanibhā upadaṃseti.
‘‘เสยฺยถาปิ นาม นิกฺขํ ชโมฺพนทํ ทกฺขกมฺมารปุตฺตอุกฺกามุขสุกุสลสมฺปหฎฺฐํ ปณฺฑุกมฺพเล นิกฺขิตฺตํ ภาสเต จ ตปเต จ วิโรจติ จ; เอวเมวํ สุสิมสฺส เทวปุตฺตสฺส เทวปุตฺตปริสา อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส วเณฺณ ภญฺญมาเน อตฺตมนา ปมุทิตา ปีติโสมนสฺสชาตา อุจฺจาวจา วณฺณนิภา อุปทํเสติฯ
‘‘Seyyathāpi nāma nikkhaṃ jambonadaṃ dakkhakammāraputtaukkāmukhasukusalasampahaṭṭhaṃ paṇḍukambale nikkhittaṃ bhāsate ca tapate ca virocati ca; evamevaṃ susimassa devaputtassa devaputtaparisā āyasmato sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne attamanā pamuditā pītisomanassajātā uccāvacā vaṇṇanibhā upadaṃseti.
‘‘เสยฺยถาปิ นาม สรทสมเย วิเทฺธ วิคตวลาหเก เทเว รตฺติยา ปจฺจูสสมยํ โอสธิตารกา ภาสเต จ ตปเต จ วิโรจติ จ; เอวเมวํ สุสิมสฺส เทวปุตฺตสฺส เทวปุตฺตปริสา อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส วเณฺณ ภญฺญมาเน อตฺตมนา ปมุทิตา ปีติโสมนสฺสชาตา อุจฺจาวจา วณฺณนิภา อุปทํเสติฯ
‘‘Seyyathāpi nāma saradasamaye viddhe vigatavalāhake deve rattiyā paccūsasamayaṃ osadhitārakā bhāsate ca tapate ca virocati ca; evamevaṃ susimassa devaputtassa devaputtaparisā āyasmato sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne attamanā pamuditā pītisomanassajātā uccāvacā vaṇṇanibhā upadaṃseti.
‘‘เสยฺยถาปิ นาม สรทสมเย วิเทฺธ วิคตวลาหเก เทเว อาทิโจฺจ นภํ อพฺภุสฺสกฺกมาโน 5 สพฺพํ อากาสคตํ ตมคตํ อภิวิหจฺจ ภาสเต จ ตปเต จ วิโรจติ จ; เอวเมวํ สุสิมสฺส เทวปุตฺตสฺส เทวปุตฺตปริสา อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส วเณฺณ ภญฺญมาเน อตฺตมนา ปมุทิตา ปีติโสมนสฺสชาตา อุจฺจาวจา วณฺณนิภา อุปทํเสติฯ
‘‘Seyyathāpi nāma saradasamaye viddhe vigatavalāhake deve ādicco nabhaṃ abbhussakkamāno 6 sabbaṃ ākāsagataṃ tamagataṃ abhivihacca bhāsate ca tapate ca virocati ca; evamevaṃ susimassa devaputtassa devaputtaparisā āyasmato sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne attamanā pamuditā pītisomanassajātā uccāvacā vaṇṇanibhā upadaṃseti.
อถ โข สุสิโม เทวปุโตฺต อายสฺมนฺตํ สาริปุตฺตํ อารพฺภ ภควโต สนฺติเก อิมํ คาถํ อภาสิ –
Atha kho susimo devaputto āyasmantaṃ sāriputtaṃ ārabbha bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
‘‘ปณฺฑิโตติ สมญฺญาโต, สาริปุโตฺต อโกธโน;
‘‘Paṇḍitoti samaññāto, sāriputto akodhano;
อปฺปิโจฺฉ โสรโต ทโนฺต, สตฺถุวณฺณาภโต อิสี’’ติฯ
Appiccho sorato danto, satthuvaṇṇābhato isī’’ti.
อถ โข ภควา อายสฺมนฺตํ สาริปุตฺตํ อารพฺภ สุสิมํ เทวปุตฺตํ คาถาย ปจฺจภาสิ –
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ ārabbha susimaṃ devaputtaṃ gāthāya paccabhāsi –
‘‘ปณฺฑิโตติ สมญฺญาโต, สาริปุโตฺต อโกธโน;
‘‘Paṇḍitoti samaññāto, sāriputto akodhano;
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๙. สุสิมสุตฺตวณฺณนา • 9. Susimasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๙. สุสิมสุตฺตวณฺณนา • 9. Susimasuttavaṇṇanā
