| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya |
9. සුසිමසුත්‌තං
9. Susimasuttaṃ
110. සාවත්‌ථිනිදානං . අථ ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නං ඛො ආයස්‌මන්‌තං ආනන්‌දං භගවා එතදවොච – ‘‘තුය්‌හම්‌පි නො, ආනන්‌ද, සාරිපුත්‌තො රුච්‌චතී’’ති?
110. Sāvatthinidānaṃ . Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ ānandaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘tuyhampi no, ānanda, sāriputto ruccatī’’ti?
‘‘කස්‌ස හි නාම, භන්‌තෙ, අබාලස්‌ස අදුට්‌ඨස්‌ස අමූළ්‌හස්‌ස අවිපල්‌ලත්‌ථචිත්‌තස්‌ස ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො න රුච්‌චෙය්‍ය? පණ්‌ඩිතො, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො . මහාපඤ්‌ඤො, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො. පුථුපඤ්‌ඤො, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො. හාසපඤ්‌ඤො 1, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො. ජවනපඤ්‌ඤො, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො. තික්‌ඛපඤ්‌ඤො, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො. නිබ්‌බෙධිකපඤ්‌ඤො, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො. අප්‌පිච්‌ඡො, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො. සන්‌තුට්‌ඨො, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො. පවිවිත්‌තො, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො. අසංසට්‌ඨො, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො. ආරද්‌ධවීරියො, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො. වත්‌තා, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො. වචනක්‌ඛමො, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො. චොදකො, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො. පාපගරහී, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො. කස්‌ස හි නාම, භන්‌තෙ, අබාලස්‌ස අදුට්‌ඨස්‌ස අමූළ්‌හස්‌ස අවිපල්‌ලත්‌ථචිත්‌තස්‌ස ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො න රුච්‌චෙය්‍යා’’ති?
‘‘Kassa hi nāma, bhante, abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avipallatthacittassa āyasmā sāriputto na rucceyya? Paṇḍito, bhante, āyasmā sāriputto . Mahāpañño, bhante, āyasmā sāriputto. Puthupañño, bhante, āyasmā sāriputto. Hāsapañño 2, bhante, āyasmā sāriputto. Javanapañño, bhante, āyasmā sāriputto. Tikkhapañño, bhante, āyasmā sāriputto. Nibbedhikapañño, bhante, āyasmā sāriputto. Appiccho, bhante, āyasmā sāriputto. Santuṭṭho, bhante, āyasmā sāriputto. Pavivitto, bhante, āyasmā sāriputto. Asaṃsaṭṭho, bhante, āyasmā sāriputto. Āraddhavīriyo, bhante, āyasmā sāriputto. Vattā, bhante, āyasmā sāriputto. Vacanakkhamo, bhante, āyasmā sāriputto. Codako, bhante, āyasmā sāriputto. Pāpagarahī, bhante, āyasmā sāriputto. Kassa hi nāma, bhante, abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avipallatthacittassa āyasmā sāriputto na rucceyyā’’ti?
‘‘එවමෙතං , ආනන්‌ද, එවමෙතං, ආනන්‌ද! කස්‌ස හි නාම, ආනන්‌ද, අබාලස්‌ස අදුට්‌ඨස්‌ස අමූළ්‌හස්‌ස අවිපල්‌ලත්‌ථචිත්‌තස්‌ස සාරිපුත්‌තො න රුච්‌චෙය්‍ය? පණ්‌ඩිතො, ආනන්‌ද, සාරිපුත්‌තො. මහාපඤ්‌ඤො, ආනන්‌ද, සාරිපුත්‌තො. පුථුපඤ්‌ඤො, ආනන්‌ද, සාරිපුත්‌තො. හාසපඤ්‌ඤො, ආනන්‌ද, සාරිපුත්‌තො. ජවනපඤ්‌ඤො, ආනන්‌ද, සාරිපුත්‌තො. තික්‌ඛපඤ්‌ඤො, ආනන්‌ද, සාරිපුත්‌තො. නිබ්‌බෙධිකපඤ්‌ඤො, ආනන්‌ද, සාරිපුත්‌තො. අප්‌පිච්‌ඡො, ආනන්‌ද, සාරිපුත්‌තො. සන්‌තුට්‌ඨො, ආනන්‌ද, සාරිපුත්‌තො. පවිවිත්‌තො, ආනන්‌ද, සාරිපුත්‌තො. අසංසට්‌ඨො, ආනන්‌ද, සාරිපුත්‌තො. ආරද්‌ධවීරියො, ආනන්‌ද, සාරිපුත්‌තො. වත්‌තා, ආනන්‌ද, සාරිපුත්‌තො. වචනක්‌ඛමො, ආනන්‌ද, සාරිපුත්‌තො . චොදකො, ආනන්‌ද, සාරිපුත්‌තො. පාපගරහී, ආනන්‌ද, සාරිපුත්‌තො. කස්‌ස හි නාම, ආනන්‌ද, අබාලස්‌ස අදුට්‌ඨස්‌ස අමූළ්‌හස්‌ස අවිපල්‌ලත්‌ථචිත්‌තස්‌ස සාරිපුත්‌තො න රුච්‌චෙය්‍යා’’ති?
‘‘Evametaṃ , ānanda, evametaṃ, ānanda! Kassa hi nāma, ānanda, abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avipallatthacittassa sāriputto na rucceyya? Paṇḍito, ānanda, sāriputto. Mahāpañño, ānanda, sāriputto. Puthupañño, ānanda, sāriputto. Hāsapañño, ānanda, sāriputto. Javanapañño, ānanda, sāriputto. Tikkhapañño, ānanda, sāriputto. Nibbedhikapañño, ānanda, sāriputto. Appiccho, ānanda, sāriputto. Santuṭṭho, ānanda, sāriputto. Pavivitto, ānanda, sāriputto. Asaṃsaṭṭho, ānanda, sāriputto. Āraddhavīriyo, ānanda, sāriputto. Vattā, ānanda, sāriputto. Vacanakkhamo, ānanda, sāriputto . Codako, ānanda, sāriputto. Pāpagarahī, ānanda, sāriputto. Kassa hi nāma, ānanda, abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avipallatthacittassa sāriputto na rucceyyā’’ti?
අථ ඛො සුසිමො 3 දෙවපුත්‌තො ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස වණ්‌ණෙ භඤ්‌ඤමානෙ මහතියා දෙවපුත්‌තපරිසාය පරිවුතො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං අට්‌ඨාසි. එකමන්‌තං ඨිතො ඛො සුසිමො දෙවපුත්‌තො භගවන්‌තං එතදවොච –
Atha kho susimo 4 devaputto āyasmato sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne mahatiyā devaputtaparisāya parivuto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho susimo devaputto bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘එවමෙතං , භගවා, එවමෙතං, සුගත. කස්‌ස හි නාම, භන්‌තෙ, අබාලස්‌ස අදුට්‌ඨස්‌ස අමූළ්‌හස්‌ස අවිපල්‌ලත්‌ථචිත්‌තස්‌ස ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො න රුච්‌චෙය්‍ය? පණ්‌ඩිතො, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො. මහාපඤ්‌ඤො, භන්‌තෙ, පුථුපඤ්‌ඤො, භන්‌තෙ, හාසපඤ්‌ඤො, භන්‌තෙ, ජවනපඤ්‌ඤො, භන්‌තෙ, තික්‌ඛපඤ්‌ඤො, භන්‌තෙ, නිබ්‌බෙධිකපඤ්‌ඤො, භන්‌තෙ, අප්‌පිච්‌ඡො, භන්‌තෙ, සන්‌තුට්‌ඨො, භන්‌තෙ, පවිවිත්‌තො, භන්‌තෙ, අසංසට්‌ඨො, භන්‌තෙ, ආරද්‌ධවීරියො, භන්‌තෙ, වත්‌තා, භන්‌තෙ, වචනක්‌ඛමො, භන්‌තෙ, චොදකො, භන්‌තෙ, පාපගරහී, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො. කස්‌ස හි නාම, භන්‌තෙ, අබාලස්‌ස අදුට්‌ඨස්‌ස අමූළ්‌හස්‌ස අවිපල්‌ලත්‌ථචිත්‌තස්‌ස ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො න රුච්‌චෙය්‍ය?
‘‘Evametaṃ , bhagavā, evametaṃ, sugata. Kassa hi nāma, bhante, abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avipallatthacittassa āyasmā sāriputto na rucceyya? Paṇḍito, bhante, āyasmā sāriputto. Mahāpañño, bhante, puthupañño, bhante, hāsapañño, bhante, javanapañño, bhante, tikkhapañño, bhante, nibbedhikapañño, bhante, appiccho, bhante, santuṭṭho, bhante, pavivitto, bhante, asaṃsaṭṭho, bhante, āraddhavīriyo, bhante, vattā, bhante, vacanakkhamo, bhante, codako, bhante, pāpagarahī, bhante, āyasmā sāriputto. Kassa hi nāma, bhante, abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avipallatthacittassa āyasmā sāriputto na rucceyya?
‘‘අහම්‌පි හි, භන්‌තෙ, යඤ්‌ඤදෙව දෙවපුත්‌තපරිසං උපසඞ්‌කමිං, එතදෙව බහුලං සද්‌දං සුණාමි – ‘පණ්‌ඩිතො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො; මහාපඤ්‌ඤො ආයස්‌මා, පුථුපඤ්‌ඤො ආයස්‌මා, හාසපඤ්‌ඤො ආයස්‌මා, ජවනපඤ්‌ඤො ආයස්‌මා, තික්‌ඛපඤ්‌ඤො ආයස්‌මා, නිබ්‌බෙධිකපඤ්‌ඤො ආයස්‌මා, අප්‌පිච්‌ඡො ආයස්‌මා, සන්‌තුට්‌ඨො ආයස්‌මා, පවිවිත්‌තො ආයස්‌මා, අසංසට්‌ඨො ආයස්‌මා, ආරද්‌ධවීරියො ආයස්‌මා, වත්‌තා ආයස්‌මා, වචනක්‌ඛමො ආයස්‌මා, චොදකො ආයස්‌මා, පාපගරහී ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො’ති . කස්‌ස හි නාම, භන්‌තෙ, අබාලස්‌ස අදුට්‌ඨස්‌ස අමූළ්‌හස්‌ස අවිපල්‌ලත්‌ථචිත්‌තස්‌ස ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො න රුච්‌චෙය්‍යා’’ති?
‘‘Ahampi hi, bhante, yaññadeva devaputtaparisaṃ upasaṅkamiṃ, etadeva bahulaṃ saddaṃ suṇāmi – ‘paṇḍito āyasmā sāriputto; mahāpañño āyasmā, puthupañño āyasmā, hāsapañño āyasmā, javanapañño āyasmā, tikkhapañño āyasmā, nibbedhikapañño āyasmā, appiccho āyasmā, santuṭṭho āyasmā, pavivitto āyasmā, asaṃsaṭṭho āyasmā, āraddhavīriyo āyasmā, vattā āyasmā, vacanakkhamo āyasmā, codako āyasmā, pāpagarahī āyasmā sāriputto’ti . Kassa hi nāma, bhante, abālassa aduṭṭhassa amūḷhassa avipallatthacittassa āyasmā sāriputto na rucceyyā’’ti?
අථ ඛො සුසිමස්‌ස දෙවපුත්‌තස්‌ස දෙවපුත්‌තපරිසා ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස වණ්‌ණෙ භඤ්‌ඤමානෙ අත්‌තමනා පමුදිතා පීතිසොමනස්‌සජාතා උච්‌චාවචා වණ්‌ණනිභා උපදංසෙති.
Atha kho susimassa devaputtassa devaputtaparisā āyasmato sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne attamanā pamuditā pītisomanassajātā uccāvacā vaṇṇanibhā upadaṃseti.
‘‘සෙය්‍යථාපි නාම මණි වෙළුරියො සුභො ජාතිමා අට්‌ඨංසො සුපරිකම්‌මකතො පණ්‌ඩුකම්‌බලෙ නික්‌ඛිත්‌තො භාසතෙ ච තපතෙ ච විරොචති ච; එවමෙවං සුසිමස්‌ස දෙවපුත්‌තස්‌ස දෙවපුත්‌තපරිසා ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස වණ්‌ණෙ භඤ්‌ඤමානෙ අත්‌තමනා පමුදිතා පීතිසොමනස්‌සජාතා උච්‌චාවචා වණ්‌ණනිභා උපදංසෙති.
‘‘Seyyathāpi nāma maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato paṇḍukambale nikkhitto bhāsate ca tapate ca virocati ca; evamevaṃ susimassa devaputtassa devaputtaparisā āyasmato sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne attamanā pamuditā pītisomanassajātā uccāvacā vaṇṇanibhā upadaṃseti.
‘‘සෙය්‍යථාපි නාම නික්‌ඛං ජම්‌බොනදං දක්‌ඛකම්‌මාරපුත්‌තඋක්‌කාමුඛසුකුසලසම්‌පහට්‌ඨං පණ්‌ඩුකම්‌බලෙ නික්‌ඛිත්‌තං භාසතෙ ච තපතෙ ච විරොචති ච; එවමෙවං සුසිමස්‌ස දෙවපුත්‌තස්‌ස දෙවපුත්‌තපරිසා ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස වණ්‌ණෙ භඤ්‌ඤමානෙ අත්‌තමනා පමුදිතා පීතිසොමනස්‌සජාතා උච්‌චාවචා වණ්‌ණනිභා උපදංසෙති.
‘‘Seyyathāpi nāma nikkhaṃ jambonadaṃ dakkhakammāraputtaukkāmukhasukusalasampahaṭṭhaṃ paṇḍukambale nikkhittaṃ bhāsate ca tapate ca virocati ca; evamevaṃ susimassa devaputtassa devaputtaparisā āyasmato sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne attamanā pamuditā pītisomanassajātā uccāvacā vaṇṇanibhā upadaṃseti.
‘‘සෙය්‍යථාපි නාම සරදසමයෙ විද්‌ධෙ විගතවලාහකෙ දෙවෙ රත්‌තියා පච්‌චූසසමයං ඔසධිතාරකා භාසතෙ ච තපතෙ ච විරොචති ච; එවමෙවං සුසිමස්‌ස දෙවපුත්‌තස්‌ස දෙවපුත්‌තපරිසා ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස වණ්‌ණෙ භඤ්‌ඤමානෙ අත්‌තමනා පමුදිතා පීතිසොමනස්‌සජාතා උච්‌චාවචා වණ්‌ණනිභා උපදංසෙති.
‘‘Seyyathāpi nāma saradasamaye viddhe vigatavalāhake deve rattiyā paccūsasamayaṃ osadhitārakā bhāsate ca tapate ca virocati ca; evamevaṃ susimassa devaputtassa devaputtaparisā āyasmato sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne attamanā pamuditā pītisomanassajātā uccāvacā vaṇṇanibhā upadaṃseti.
‘‘සෙය්‍යථාපි නාම සරදසමයෙ විද්‌ධෙ විගතවලාහකෙ දෙවෙ ආදිච්‌චො නභං අබ්‌භුස්‌සක්‌කමානො 5 සබ්‌බං ආකාසගතං තමගතං අභිවිහච්‌ච භාසතෙ ච තපතෙ ච විරොචති ච; එවමෙවං සුසිමස්‌ස දෙවපුත්‌තස්‌ස දෙවපුත්‌තපරිසා ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස වණ්‌ණෙ භඤ්‌ඤමානෙ අත්‌තමනා පමුදිතා පීතිසොමනස්‌සජාතා උච්‌චාවචා වණ්‌ණනිභා උපදංසෙති.
‘‘Seyyathāpi nāma saradasamaye viddhe vigatavalāhake deve ādicco nabhaṃ abbhussakkamāno 6 sabbaṃ ākāsagataṃ tamagataṃ abhivihacca bhāsate ca tapate ca virocati ca; evamevaṃ susimassa devaputtassa devaputtaparisā āyasmato sāriputtassa vaṇṇe bhaññamāne attamanā pamuditā pītisomanassajātā uccāvacā vaṇṇanibhā upadaṃseti.
අථ ඛො සුසිමො දෙවපුත්‌තො ආයස්‌මන්‌තං සාරිපුත්‌තං ආරබ්‌භ භගවතො සන්‌තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි –
Atha kho susimo devaputto āyasmantaṃ sāriputtaṃ ārabbha bhagavato santike imaṃ gāthaṃ abhāsi –
‘‘පණ්‌ඩිතොති සමඤ්‌ඤාතො, සාරිපුත්‌තො අකොධනො;
‘‘Paṇḍitoti samaññāto, sāriputto akodhano;
අප්‌පිච්‌ඡො සොරතො දන්‌තො, සත්‌ථුවණ්‌ණාභතො ඉසී’’ති.
Appiccho sorato danto, satthuvaṇṇābhato isī’’ti.
අථ ඛො භගවා ආයස්‌මන්‌තං සාරිපුත්‌තං ආරබ්‌භ සුසිමං දෙවපුත්‌තං ගාථාය පච්‌චභාසි –
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ ārabbha susimaṃ devaputtaṃ gāthāya paccabhāsi –
‘‘පණ්‌ඩිතොති සමඤ්‌ඤාතො, සාරිපුත්‌තො අකොධනො;
‘‘Paṇḍitoti samaññāto, sāriputto akodhano;
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 9. සුසිමසුත්‌තවණ්‌ණනා • 9. Susimasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 9. සුසිමසුත්‌තවණ්‌ණනා • 9. Susimasuttavaṇṇanā
