Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സംയുത്തനികായ (അട്ഠകഥാ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā)

    ൯. സുസിമസുത്തവണ്ണനാ

    9. Susimasuttavaṇṇanā

    ൧൧൦. നവമേ തുയ്ഹമ്പി നോ, ആനന്ദ, സാരിപുത്തോ രുച്ചതീതി സത്ഥാ ഥേരസ്സ വണ്ണം കഥേതുകാമോ, വണ്ണോ ച നാമേസ വിസഭാഗപുഗ്ഗലസ്സ സന്തികേ കഥേതും ന വട്ടതി. തസ്സ സന്തികേ കഥിതോ ഹി മത്ഥകം ന പാപുണാതി. സോ ഹി ‘‘അസുകോ നാമ ഭിക്ഖു സീലവാ’’തി വുത്തേ. ‘‘കിം തസ്സ സീലം? ഗോരൂപസീലോ സോ. കിം തയാ അഞ്ഞോ സീലവാ ന ദിട്ഠപുബ്ബോ’’തി വാ? ‘‘പഞ്ഞവാ’’തി വുത്തേ, ‘‘കിം പഞ്ഞോ സോ? കിം തയാ അഞ്ഞോ പഞ്ഞവാ ന ദിട്ഠപുബ്ബോ’’തി? വാ, ആദീനി വത്വാ വണ്ണകഥായ അന്തരായം കരോതി. ആനന്ദത്ഥേരോ പന സാരിപുത്തത്ഥേരസ്സ സഭാഗോ, പണീതാനി ലഭിത്വാ ഥേരസ്സ ദേതി, അത്തനോ ഉപട്ഠാകദാരകേ പബ്ബാജേത്വാ ഥേരസ്സ സന്തികേ ഉപജ്ഝം ഗണ്ഹാപേതി, ഉപസമ്പാദേതി. സാരിപുത്തത്ഥേരോപി ആനന്ദത്ഥേരസ്സ തഥേവ കരോതി. കിം കാരണാ? അഞ്ഞമഞ്ഞസ്സ ഗുണേസു പസീദിത്വാ. ആനന്ദത്ഥേരോ ഹി – ‘‘അമ്ഹാകം ജേട്ഠഭാതികോ ഏകം അസങ്ഖ്യേയ്യം സതസഹസ്സഞ്ച കപ്പേ പാരമിയോ പൂരേത്വാ സോളസവിധം പഞ്ഞം പടിവിജ്ഝിത്വാ ധമ്മസേനാപതിട്ഠാനേ ഠിതോ’’തി ഥേരസ്സ ഗുണേസു പസീദിത്വാവ ഥേരം മമായതി. സാരിപുത്തത്ഥേരോപി – ‘‘സമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ മയാ കത്തബ്ബം മുഖോദകദാനാദികിച്ചം സബ്ബം ആനന്ദോ കരോതി. ആനന്ദം നിസ്സായ അഹം ഇച്ഛിതിച്ഛിതം സമാപത്തിം സമാപജ്ജിതും ലഭാമീ’’തി ആയസ്മതോ ആനന്ദസ്സ ഗുണേസു പസീദിത്വാവ തം മമായതി. തസ്മാ ഭഗവാ സാരിപുത്തത്ഥേരസ്സ വണ്ണം കഥേതുകാമോ ആനന്ദത്ഥേരസ്സ സന്തികേ കഥേതും ആരദ്ധോ.

    110. Navame tuyhampi no, ānanda, sāriputto ruccatīti satthā therassa vaṇṇaṃ kathetukāmo, vaṇṇo ca nāmesa visabhāgapuggalassa santike kathetuṃ na vaṭṭati. Tassa santike kathito hi matthakaṃ na pāpuṇāti. So hi ‘‘asuko nāma bhikkhu sīlavā’’ti vutte. ‘‘Kiṃ tassa sīlaṃ? Gorūpasīlo so. Kiṃ tayā añño sīlavā na diṭṭhapubbo’’ti vā? ‘‘Paññavā’’ti vutte, ‘‘kiṃ pañño so? Kiṃ tayā añño paññavā na diṭṭhapubbo’’ti? Vā, ādīni vatvā vaṇṇakathāya antarāyaṃ karoti. Ānandatthero pana sāriputtattherassa sabhāgo, paṇītāni labhitvā therassa deti, attano upaṭṭhākadārake pabbājetvā therassa santike upajjhaṃ gaṇhāpeti, upasampādeti. Sāriputtattheropi ānandattherassa tatheva karoti. Kiṃ kāraṇā? Aññamaññassa guṇesu pasīditvā. Ānandatthero hi – ‘‘amhākaṃ jeṭṭhabhātiko ekaṃ asaṅkhyeyyaṃ satasahassañca kappe pāramiyo pūretvā soḷasavidhaṃ paññaṃ paṭivijjhitvā dhammasenāpatiṭṭhāne ṭhito’’ti therassa guṇesu pasīditvāva theraṃ mamāyati. Sāriputtattheropi – ‘‘sammāsambuddhassa mayā kattabbaṃ mukhodakadānādikiccaṃ sabbaṃ ānando karoti. Ānandaṃ nissāya ahaṃ icchiticchitaṃ samāpattiṃ samāpajjituṃ labhāmī’’ti āyasmato ānandassa guṇesu pasīditvāva taṃ mamāyati. Tasmā bhagavā sāriputtattherassa vaṇṇaṃ kathetukāmo ānandattherassa santike kathetuṃ āraddho.

    തത്ഥ തുയ്ഹമ്പീതി സമ്പിണ്ഡനത്ഥോ പി-കാരോ. ഇദം വുത്തം ഹോതി – ‘‘ആനന്ദ, സാരിപുത്തസ്സ ആചാരോ ഗോചരോ വിഹാരോ അഭിക്കമോ പടിക്കമോ ആലോകിതവിലോകിതം സമിഞ്ജിതപസാരണം മയ്ഹം രുച്ചതി, അസീതിമഹാഥേരാനം രുച്ചതി, സദേവകസ്സ ലോകസ്സ രുച്ചതി. തുയ്ഹമ്പി രുച്ചതീ’’തി?

    Tattha tuyhampīti sampiṇḍanattho pi-kāro. Idaṃ vuttaṃ hoti – ‘‘ānanda, sāriputtassa ācāro gocaro vihāro abhikkamo paṭikkamo ālokitavilokitaṃ samiñjitapasāraṇaṃ mayhaṃ ruccati, asītimahātherānaṃ ruccati, sadevakassa lokassa ruccati. Tuyhampi ruccatī’’ti?

    തതോ ഥേരോ സാടകന്തരേ ലദ്ധോകാസോ ബലവമല്ലോ വിയ തുട്ഠമാനസോ ഹുത്വാ – ‘‘സത്ഥാ മയ്ഹം പിയസഹായസ്സ വണ്ണം കഥാപേതുകാമോ. ലഭിസ്സാമി നോ അജ്ജ, ദീപധജഭൂതം മഹാജമ്ബും വിധുനന്തോ വിയ വലാഹകന്തരതോ ചന്ദം നീഹരിത്വാ ദസ്സേന്തോ വിയ സാരിപുത്തത്ഥേരസ്സ വണ്ണം കഥേതു’’ന്തി ചിന്തേത്വാ പഠമതരം താവ ചതൂഹി പദേഹി പുഗ്ഗലപലാപേ ഹരന്തോ കസ്സ ഹി നാമ, ഭന്തേ, അബാലസ്സാതിആദിമാഹ. ബാലോ ഹി ബാലതായ, ദുട്ഠോ ദോസതായ, മൂള്ഹോ മോഹേന, വിപല്ലത്ഥചിത്തോ ഉമ്മത്തകോ ചിത്തവിപല്ലാസേന വണ്ണം ‘‘വണ്ണോ’’തി വാ അവണ്ണം ‘‘അവണ്ണേ’’തി വാ, ‘‘അയം ബുദ്ധോ, അയം സാവകോ’’തി വാ ന ജാനാതി. അബാലാദയോ പന ജാനന്തി, തസ്മാ അബാലസ്സാതിആദിമാഹ. ന രുച്ചേയ്യാതി ബാലാദീനംയേവ ഹി സോ ന രുച്ചേയ്യ, ന അഞ്ഞസ്സ കസ്സചി ന രുച്ചേയ്യ.

    Tato thero sāṭakantare laddhokāso balavamallo viya tuṭṭhamānaso hutvā – ‘‘satthā mayhaṃ piyasahāyassa vaṇṇaṃ kathāpetukāmo. Labhissāmi no ajja, dīpadhajabhūtaṃ mahājambuṃ vidhunanto viya valāhakantarato candaṃ nīharitvā dassento viya sāriputtattherassa vaṇṇaṃ kathetu’’nti cintetvā paṭhamataraṃ tāva catūhi padehi puggalapalāpe haranto kassa hi nāma, bhante, abālassātiādimāha. Bālo hi bālatāya, duṭṭho dosatāya, mūḷho mohena, vipallatthacitto ummattako cittavipallāsena vaṇṇaṃ ‘‘vaṇṇo’’ti vā avaṇṇaṃ ‘‘avaṇṇe’’ti vā, ‘‘ayaṃ buddho, ayaṃ sāvako’’ti vā na jānāti. Abālādayo pana jānanti, tasmā abālassātiādimāha. Na rucceyyāti bālādīnaṃyeva hi so na rucceyya, na aññassa kassaci na rucceyya.

    ഏവം പുഗ്ഗലപലാപേ ഹരിത്വാ ഇദാനി സോളസഹി പദേഹി യഥാഭൂതം വണ്ണം കഥേന്തോ പണ്ഡിതോ, ഭന്തേതിആദിമാഹ. തത്ഥ പണ്ഡിതോതി പണ്ഡിച്ചേന സമന്നാഗതോ, ചതൂസു കോസല്ലേസു ഠിതസ്സേതം നാമം. വുത്തഞ്ഹേതം – ‘‘യതോ ഖോ, ആനന്ദ, ഭിക്ഖു ധാതുകുസലോ ച ഹോതി ആയതനകുസലോ ച പടിച്ചസമുപ്പാദകുസലോ ച ഠാനാട്ഠാനകുസലോ ച, ഏത്താവതാ ഖോ, ആനന്ദ, ‘പണ്ഡിതോ ഭിക്ഖൂ’തി അലം വചനായാ’’തി (മ॰ നി॰ ൩.൧൨൪). മഹാപഞ്ഞോതിആദീസു മഹാപഞ്ഞാദീഹി സമന്നാഗതോതി അത്ഥോ. തത്രിദം മഹാപഞ്ഞാദീനം നാനത്തം (പടി॰ മ॰ ൩.൪) – കതമാ മഹാപഞ്ഞാ? മഹന്തേ സീലക്ഖന്ധേ പരിഗ്ഗണ്ഹാതീതി മഹാപഞ്ഞാ, മഹന്തേ സമാധിക്ഖന്ധേ, പഞ്ഞാക്ഖന്ധേ, വിമുത്തിക്ഖന്ധേ, വിമുത്തിഞാണദസ്സനക്ഖന്ധേ പരിഗ്ഗണ്ഹാതീതി മഹാപഞ്ഞാ. മഹന്താനി ഠാനാട്ഠാനാനി, മഹാവിഹാരസമാപത്തിയോ, മഹന്താനി അരിയസച്ചാനി, മഹന്തേ സതിപട്ഠാനേ, സമ്മപ്പധാനേ, ഇദ്ധിപാദേ, മഹന്താനി ഇന്ദ്രിയാനി, ബലാനി, ബോജ്ഝങ്ഗാനി, മഹന്തേ അരിയമഗ്ഗേ , മഹന്താനി സാമഞ്ഞഫലാനി, മഹാഅഭിഞ്ഞായോ, മഹന്തം പരമത്ഥം നിബ്ബാനം പരിഗ്ഗണ്ഹാതീതി മഹാപഞ്ഞാ.

    Evaṃ puggalapalāpe haritvā idāni soḷasahi padehi yathābhūtaṃ vaṇṇaṃ kathento paṇḍito, bhantetiādimāha. Tattha paṇḍitoti paṇḍiccena samannāgato, catūsu kosallesu ṭhitassetaṃ nāmaṃ. Vuttañhetaṃ – ‘‘yato kho, ānanda, bhikkhu dhātukusalo ca hoti āyatanakusalo ca paṭiccasamuppādakusalo ca ṭhānāṭṭhānakusalo ca, ettāvatā kho, ānanda, ‘paṇḍito bhikkhū’ti alaṃ vacanāyā’’ti (ma. ni. 3.124). Mahāpaññotiādīsu mahāpaññādīhi samannāgatoti attho. Tatridaṃ mahāpaññādīnaṃ nānattaṃ (paṭi. ma. 3.4) – katamā mahāpaññā? Mahante sīlakkhandhe pariggaṇhātīti mahāpaññā, mahante samādhikkhandhe, paññākkhandhe, vimuttikkhandhe, vimuttiñāṇadassanakkhandhe pariggaṇhātīti mahāpaññā. Mahantāni ṭhānāṭṭhānāni, mahāvihārasamāpattiyo, mahantāni ariyasaccāni, mahante satipaṭṭhāne, sammappadhāne, iddhipāde, mahantāni indriyāni, balāni, bojjhaṅgāni, mahante ariyamagge , mahantāni sāmaññaphalāni, mahāabhiññāyo, mahantaṃ paramatthaṃ nibbānaṃ pariggaṇhātīti mahāpaññā.

    സാ പന ഥേരസ്സ ദേവോരോഹനം കത്വാ സങ്കസ്സനഗരദ്വാരേ ഠിതേന സത്ഥാരാ പുഥുജ്ജനപഞ്ചകേ പഞ്ഹേ പുച്ഛിതേ തം വിസ്സജ്ജേന്തസ്സ പാകടാ ജാതാ.

    Sā pana therassa devorohanaṃ katvā saṅkassanagaradvāre ṭhitena satthārā puthujjanapañcake pañhe pucchite taṃ vissajjentassa pākaṭā jātā.

    കതമാ പുഥുപഞ്ഞാ? പുഥു നാനാഖന്ധേസു, (ഞാണം പവത്തതീതി പുഥുപഞ്ഞാ.) പുഥു നാനാധാതൂസു, പുഥു നാനാആയതനേസു, പുഥു നാനാപടിച്ചസമുപ്പാദേസു, പുഥു നാനാസുഞ്ഞതമനുപലബ്ഭേസു, പുഥു നാനാഅത്ഥേസു, ധമ്മേസു നിരുത്തീസു പടിഭാനേസു, പുഥു നാനാസീലക്ഖന്ധേസു, പുഥു നാനാസമാധി-പഞ്ഞാവിമുത്തി-വിമുത്തിഞാണദസ്സനക്ഖന്ധേസു, പുഥു നാനാഠാനാട്ഠാനേസു, പുഥു നാനാവിഹാരസമാപത്തീസു, പുഥു നാനാഅരിയസച്ചേസു, പുഥു നാനാസതിപട്ഠാനേസു, സമ്മപ്പധാനേസു, ഇദ്ധിപാദേസു, ഇന്ദ്രിയേസു, ബലേസു, ബോജ്ഝങ്ഗേസു, പുഥു നാനാഅരിയമഗ്ഗേസു, സാമഞ്ഞഫലേസു, അഭിഞ്ഞാസു, പുഥു നാനാജനസാധാരണേ ധമ്മേ സമതിക്കമ്മ പരമത്ഥേ നിബ്ബാനേ ഞാണം പവത്തതീതി പുഥുപഞ്ഞാ.

    Katamā puthupaññā? Puthu nānākhandhesu, (ñāṇaṃ pavattatīti puthupaññā.) Puthu nānādhātūsu, puthu nānāāyatanesu, puthu nānāpaṭiccasamuppādesu, puthu nānāsuññatamanupalabbhesu, puthu nānāatthesu, dhammesu niruttīsu paṭibhānesu, puthu nānāsīlakkhandhesu, puthu nānāsamādhi-paññāvimutti-vimuttiñāṇadassanakkhandhesu, puthu nānāṭhānāṭṭhānesu, puthu nānāvihārasamāpattīsu, puthu nānāariyasaccesu, puthu nānāsatipaṭṭhānesu, sammappadhānesu, iddhipādesu, indriyesu, balesu, bojjhaṅgesu, puthu nānāariyamaggesu, sāmaññaphalesu, abhiññāsu, puthu nānājanasādhāraṇe dhamme samatikkamma paramatthe nibbāne ñāṇaṃ pavattatīti puthupaññā.

    കതമാ ഹാസപഞ്ഞാ? ഇധേകച്ചോ ഹാസബഹുലോ വേദബഹുലോ തുട്ഠിബഹുലോ പാമോജ്ജബഹുലോ സീലം പരിപൂരേതി, ഇന്ദ്രിയസംവരം പരിപൂരേതി, ഭോജനേ മത്തഞ്ഞുതം, ജാഗരിയാനുയോഗം, സീലക്ഖന്ധം, സമാധിക്ഖന്ധം, പഞ്ഞാക്ഖന്ധം, വിമുത്തിക്ഖന്ധം, വിമുത്തിഞാണദസ്സനക്ഖന്ധം പരിപൂരേതീതി, ഹാസപഞ്ഞാ. ഹാസബഹുലോ പാമോജ്ജബഹുലോ ഠാനാട്ഠാനം പടിവിജ്ഝതീതി ഹാസപഞ്ഞാ. ഹാസബഹുലോ വിഹാരസമാപത്തിയോ പരിപൂരേതീതി ഹാസപഞ്ഞാ. ഹാസബഹുലോ അരിയസച്ചാനി പടിവിജ്ഝതി. സതിപട്ഠാനേ , സമ്മപ്പധാനേ, ഇദ്ധിപാദേ, ഇന്ദ്രിയാനി, ബലാനി , ബോജ്ഝങ്ഗാനി, അരിയമഗ്ഗം ഭാവേതീതി ഹാസപഞ്ഞാ. ഹാസബഹുലോ സാമഞ്ഞഫലാനി സച്ഛികരോതി, അഭിഞ്ഞായോ പടിവിജ്ഝതീതി ഹാസപഞ്ഞാ, ഹാസബഹുലോ വേദതുട്ഠിപാമോജ്ജബഹുലോ പരമത്ഥം നിബ്ബാനം സച്ഛികരോതീതി ഹാസപഞ്ഞാ.

    Katamā hāsapaññā? Idhekacco hāsabahulo vedabahulo tuṭṭhibahulo pāmojjabahulo sīlaṃ paripūreti, indriyasaṃvaraṃ paripūreti, bhojane mattaññutaṃ, jāgariyānuyogaṃ, sīlakkhandhaṃ, samādhikkhandhaṃ, paññākkhandhaṃ, vimuttikkhandhaṃ, vimuttiñāṇadassanakkhandhaṃ paripūretīti, hāsapaññā. Hāsabahulo pāmojjabahulo ṭhānāṭṭhānaṃ paṭivijjhatīti hāsapaññā. Hāsabahulo vihārasamāpattiyo paripūretīti hāsapaññā. Hāsabahulo ariyasaccāni paṭivijjhati. Satipaṭṭhāne , sammappadhāne, iddhipāde, indriyāni, balāni , bojjhaṅgāni, ariyamaggaṃ bhāvetīti hāsapaññā. Hāsabahulo sāmaññaphalāni sacchikaroti, abhiññāyo paṭivijjhatīti hāsapaññā, hāsabahulo vedatuṭṭhipāmojjabahulo paramatthaṃ nibbānaṃ sacchikarotīti hāsapaññā.

    ഥേരോ ച സരദോ നാമ താപസോ ഹുത്വാ അനോമദസ്സിസ്സ ഭഗവതോ പാദമൂലേ അഗ്ഗസാവകപത്ഥനം പട്ഠപേസി. തംകാലതോ പട്ഠായ ഹാസബഹുലോ സീലപരിപൂരണാദീനി അകാസീതി ഹാസപഞ്ഞോ.

    Thero ca sarado nāma tāpaso hutvā anomadassissa bhagavato pādamūle aggasāvakapatthanaṃ paṭṭhapesi. Taṃkālato paṭṭhāya hāsabahulo sīlaparipūraṇādīni akāsīti hāsapañño.

    കതമാ ജവനപഞ്ഞാ? യംകിഞ്ചി രൂപം അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നം…പേ॰… യം ദൂരേ സന്തികേ വാ, സബ്ബം രൂപം അനിച്ചതോ ഖിപ്പം ജവതീതി ജവനപഞ്ഞാ. ദുക്ഖതോ ഖിപ്പം, അനത്തതോ ഖിപ്പം ജവതീതി ജവനപഞ്ഞാ. യാ കാചി വേദനാ…പേ॰… യാ കാചി സഞ്ഞാ… യേ കേചി സങ്ഖാരാ… യംകിഞ്ചി വിഞ്ഞാണം അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നം…പേ॰… സബ്ബം വിഞ്ഞാണം അനിച്ചതോ, ദുക്ഖതോ, അനത്തതോ ഖിപ്പം ജവതീതി ജവനപഞ്ഞാ. ചക്ഖു…പേ॰… ജരാമരണം അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നം അനിച്ചതോ, ദുക്ഖതോ, അനത്തതോ ഖിപ്പം ജവതീതി ജവനപഞ്ഞാ. രൂപം അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നം അനിച്ചം ഖയട്ഠേന, ദുക്ഖം ഭയട്ഠേന, അനത്താ അസാരകട്ഠേനാതി തുലയിത്വാ തീരയിത്വാ വിഭാവയിത്വാ വിഭൂതം കത്വാ രൂപനിരോധേ നിബ്ബാനേ ഖിപ്പം ജവതീതി ജവനപഞ്ഞാ. വേദനാ… സഞ്ഞാ… സങ്ഖാരാ… വിഞ്ഞാണം… ചക്ഖു…പേ॰… ജരാമരണം അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നം അനിച്ചം ഖയട്ഠേന…പേ॰… വിഭൂതം കത്വാ ജരാമരണനിരോധേ നിബ്ബാനേ ഖിപ്പം ജവതീതി ജവനപഞ്ഞാ. രൂപം അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നം…പേ॰… വിഞ്ഞാണം. ചക്ഖു…പേ॰… ജരാമരണം അനിച്ചം സങ്ഖതം പടിച്ചസമുപ്പന്നം ഖയധമ്മം വയധമ്മം വിരാഗധമ്മം നിരോധധമ്മന്തി തുലയിത്വാ തീരയിത്വാ വിഭാവയിത്വാ വിഭൂതം കത്വാ ജരാമരണനിരോധേ നിബ്ബാനേ ഖിപ്പം ജവതീതി ജവനപഞ്ഞാ.

    Katamā javanapaññā? Yaṃkiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ…pe… yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ rūpaṃ aniccato khippaṃ javatīti javanapaññā. Dukkhato khippaṃ, anattato khippaṃ javatīti javanapaññā. Yā kāci vedanā…pe… yā kāci saññā… ye keci saṅkhārā… yaṃkiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ…pe… sabbaṃ viññāṇaṃ aniccato, dukkhato, anattato khippaṃ javatīti javanapaññā. Cakkhu…pe… jarāmaraṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ aniccato, dukkhato, anattato khippaṃ javatīti javanapaññā. Rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ aniccaṃ khayaṭṭhena, dukkhaṃ bhayaṭṭhena, anattā asārakaṭṭhenāti tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā rūpanirodhe nibbāne khippaṃ javatīti javanapaññā. Vedanā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ… cakkhu…pe… jarāmaraṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ aniccaṃ khayaṭṭhena…pe… vibhūtaṃ katvā jarāmaraṇanirodhe nibbāne khippaṃ javatīti javanapaññā. Rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ…pe… viññāṇaṃ. Cakkhu…pe… jarāmaraṇaṃ aniccaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ khayadhammaṃ vayadhammaṃ virāgadhammaṃ nirodhadhammanti tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvā jarāmaraṇanirodhe nibbāne khippaṃ javatīti javanapaññā.

    കതമാ തിക്ഖപഞ്ഞാ? ഖിപ്പം കിലേസേ ഛിന്ദതീതി തിക്ഖപഞ്ഞാ. ഉപ്പന്നം കാമവിതക്കം നാധിവാസേതി, ഉപ്പന്നം ബ്യാപാദവിതക്കം… ഉപ്പന്നം വിഹിംസാവിതക്കം… ഉപ്പന്നുപ്പന്നേ പാപകേ അകുസലേ ധമ്മേ… ഉപ്പന്നം രാഗം… ദോസം… മോഹം… കോധം… ഉപനാഹം… മക്ഖം… പളാസം… ഇസ്സം… മച്ഛരിയം… മായം… സാഠേയ്യം… ഥമ്ഭം… സാരമ്ഭം… മാനം… അതിമാനം… മദം… പമാദം… സബ്ബേ കിലേസേ… സബ്ബേ ദുച്ചരിതേ… സബ്ബേ അഭിസങ്ഖാരേ… സബ്ബേ ഭവഗാമികമ്മേ നാധിവാസേതി പജഹതി വിനോദേതി, ബ്യന്തീകരോതി, അനഭാവം ഗമേതീതി തിക്ഖപഞ്ഞാ. ഏകസ്മിം ആസനേ ചത്താരോ ച അരിയമഗ്ഗാ, ചത്താരി ച സാമഞ്ഞഫലാനി, ചതസ്സോ ച പടിസമ്ഭിദായോ, ഛ ച അഭിഞ്ഞായോ അധിഗതാ ഹോന്തി സച്ഛികതാ ഫസ്സിതാ പഞ്ഞായാതി തിക്ഖപഞ്ഞാ.

    Katamā tikkhapaññā? Khippaṃ kilese chindatīti tikkhapaññā. Uppannaṃ kāmavitakkaṃ nādhivāseti, uppannaṃ byāpādavitakkaṃ… uppannaṃ vihiṃsāvitakkaṃ… uppannuppanne pāpake akusale dhamme… uppannaṃ rāgaṃ… dosaṃ… mohaṃ… kodhaṃ… upanāhaṃ… makkhaṃ… paḷāsaṃ… issaṃ… macchariyaṃ… māyaṃ… sāṭheyyaṃ… thambhaṃ… sārambhaṃ… mānaṃ… atimānaṃ… madaṃ… pamādaṃ… sabbe kilese… sabbe duccarite… sabbe abhisaṅkhāre… sabbe bhavagāmikamme nādhivāseti pajahati vinodeti, byantīkaroti, anabhāvaṃ gametīti tikkhapaññā. Ekasmiṃ āsane cattāro ca ariyamaggā, cattāri ca sāmaññaphalāni, catasso ca paṭisambhidāyo, cha ca abhiññāyo adhigatā honti sacchikatā phassitā paññāyāti tikkhapaññā.

    ഥേരോ ച ഭാഗിനേയ്യസ്സ ദീഘനഖപരിബ്ബാജകസ്സ വേദനാപരിഗ്ഗഹസുത്തേ ദേസിയമാനേ ഠിതകോവ സബ്ബകിലേസേ ഛിന്ദിത്വാ സാവകപാരമിഞാണം പടിവിദ്ധകാലതോ പട്ഠായ തിക്ഖപഞ്ഞോ നാമ ജാതോ. തേനാഹ – ‘‘തിക്ഖപഞ്ഞോ, ഭന്തേ, ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ’’തി.

    Thero ca bhāgineyyassa dīghanakhaparibbājakassa vedanāpariggahasutte desiyamāne ṭhitakova sabbakilese chinditvā sāvakapāramiñāṇaṃ paṭividdhakālato paṭṭhāya tikkhapañño nāma jāto. Tenāha – ‘‘tikkhapañño, bhante, āyasmā sāriputto’’ti.

    കതമാ നിബ്ബേധികപഞ്ഞാ? ഇധേകച്ചോ സബ്ബസങ്ഖാരേസു ഉബ്ബേഗബഹുലോ ഹോതി ഉത്താസബഹുലോ ഉക്കണ്ഠനബഹുലോ അരതിബഹുലോ അനഭിരതിബഹുലോ ബഹിമുഖോ ന രമതി സബ്ബസങ്ഖാരേസു, അനിബ്ബിദ്ധപുബ്ബം അപ്പദാലിതപുബ്ബം ലോഭക്ഖന്ധം നിബ്ബിജ്ഝതി പദാലേതീതി നിബ്ബേധികപഞ്ഞാ. അനിബ്ബിദ്ധപുബ്ബം അപ്പദാലിതപുബ്ബം ദോസക്ഖന്ധം… മോഹക്ഖന്ധം… കോധം… ഉപനാഹം…പേ॰… സബ്ബേ ഭവഗാമികമ്മേ നിബ്ബിജ്ഝതി പദാലേതീതി നിബ്ബേധികപഞ്ഞാ.

    Katamā nibbedhikapaññā? Idhekacco sabbasaṅkhāresu ubbegabahulo hoti uttāsabahulo ukkaṇṭhanabahulo aratibahulo anabhiratibahulo bahimukho na ramati sabbasaṅkhāresu, anibbiddhapubbaṃ appadālitapubbaṃ lobhakkhandhaṃ nibbijjhati padāletīti nibbedhikapaññā. Anibbiddhapubbaṃ appadālitapubbaṃ dosakkhandhaṃ… mohakkhandhaṃ… kodhaṃ… upanāhaṃ…pe… sabbe bhavagāmikamme nibbijjhati padāletīti nibbedhikapaññā.

    അപ്പിച്ഛോതി സന്തഗുണനിഗുഹനതാ, പച്ചയപടിഗ്ഗഹണേ ച മത്തഞ്ഞുതാ, ഏതം അപ്പിച്ഛലക്ഖണന്തി ഇമിനാ ലക്ഖണേന സമന്നാഗതോ. സന്തുട്ഠോതി ചതൂസു പച്ചയേസു യഥാലാഭസന്തോസോ യഥാബലസന്തോസോ യഥാസാരുപ്പസന്തോസോതി, ഇമേഹി തീഹി സന്തോസേഹി സമന്നാഗതോ. പവിവിത്തോതി കായവിവേകോ ച വിവേകട്ഠകായാനം നേക്ഖമ്മാഭിരതാനം, ചിത്തവിവേകോ ച പരിസുദ്ധചിത്താനം പരമവോദാനപ്പത്താനം, ഉപധിവിവേകോ ച നിരുപധീനം പുഗ്ഗലാനം വിസങ്ഖാരഗതാനന്തി, ഇമേസം തിണ്ണം വിവേകാനം ലാഭീ. അസംസട്ഠോതി ദസ്സനസംസഗ്ഗോ സവനസംസഗ്ഗോ സമുല്ലപനസംസഗ്ഗോ പരിഭോഗസംസഗ്ഗോ കായസംസഗ്ഗോതി, ഇമേഹി പഞ്ചഹി സംസഗ്ഗേഹി വിരഹിതോ. അയഞ്ച പഞ്ചവിധോ സംസഗ്ഗോ രാജൂഹി രാജമഹാമത്തേഹി തിത്ഥിയേഹി തിത്ഥിയസാവകേഹി ഉപാസകേഹി ഉപസികാഹി ഭിക്ഖൂഹി ഭിക്ഖുനീഹീതി അട്ഠഹി പുഗ്ഗലേഹി സദ്ധിം ജായതി, സോ സബ്ബോപി ഥേരസ്സ നത്ഥീതി അസംസട്ഠോ.

    Appicchoti santaguṇaniguhanatā, paccayapaṭiggahaṇe ca mattaññutā, etaṃ appicchalakkhaṇanti iminā lakkhaṇena samannāgato. Santuṭṭhoti catūsu paccayesu yathālābhasantoso yathābalasantoso yathāsāruppasantosoti, imehi tīhi santosehi samannāgato. Pavivittoti kāyaviveko ca vivekaṭṭhakāyānaṃ nekkhammābhiratānaṃ, cittaviveko ca parisuddhacittānaṃ paramavodānappattānaṃ, upadhiviveko ca nirupadhīnaṃ puggalānaṃ visaṅkhāragatānanti, imesaṃ tiṇṇaṃ vivekānaṃ lābhī. Asaṃsaṭṭhoti dassanasaṃsaggo savanasaṃsaggo samullapanasaṃsaggo paribhogasaṃsaggo kāyasaṃsaggoti, imehi pañcahi saṃsaggehi virahito. Ayañca pañcavidho saṃsaggo rājūhi rājamahāmattehi titthiyehi titthiyasāvakehi upāsakehi upasikāhi bhikkhūhi bhikkhunīhīti aṭṭhahi puggalehi saddhiṃ jāyati, so sabbopi therassa natthīti asaṃsaṭṭho.

    ആരദ്ധവീരിയോതി പഗ്ഗഹിതവീരിയോ പരിപുണ്ണവീരിയോ. തത്ഥ ആരദ്ധവീരിയോ ഭിക്ഖു ഗമനേ ഉപ്പന്നകിലേസസ്സ ഠാനം പാപുണിതും ന ദേതി, ഠാനേ ഉപ്പന്നസ്സ നിസജ്ജം, നിസജ്ജായ ഉപ്പന്നസ്സ സേയ്യം പാപുണിതും ന ദേതി, തസ്മിം തസ്മിം ഇരിയാപഥേ ഉപ്പന്നം തത്ഥ തത്ഥേവ നിഗ്ഗണ്ഹാതി. ഥേരോ പന ചതുചത്താലീസ വസ്സാനി മഞ്ചേ പിട്ഠിം ന പസാരേതി. തം സന്ധായ ‘‘ആരദ്ധവീരിയോ’’തി ആഹ. വത്താതി ഓധുനനവത്താ. ഭിക്ഖൂനം അജ്ഝാചാരം ദിസ്വാ ‘‘അജ്ജ കഥേസ്സാമി, സ്വേ കഥേസ്സാമീ’’തി കഥാവവത്ഥാനം ന കരോതി, തസ്മിം തസ്മിം യേവ ഠാനേ ഓവദതി അനുസാസതീതി അത്ഥോ.

    Āraddhavīriyoti paggahitavīriyo paripuṇṇavīriyo. Tattha āraddhavīriyo bhikkhu gamane uppannakilesassa ṭhānaṃ pāpuṇituṃ na deti, ṭhāne uppannassa nisajjaṃ, nisajjāya uppannassa seyyaṃ pāpuṇituṃ na deti, tasmiṃ tasmiṃ iriyāpathe uppannaṃ tattha tattheva niggaṇhāti. Thero pana catucattālīsa vassāni mañce piṭṭhiṃ na pasāreti. Taṃ sandhāya ‘‘āraddhavīriyo’’ti āha. Vattāti odhunanavattā. Bhikkhūnaṃ ajjhācāraṃ disvā ‘‘ajja kathessāmi, sve kathessāmī’’ti kathāvavatthānaṃ na karoti, tasmiṃ tasmiṃ yeva ṭhāne ovadati anusāsatīti attho.

    വചനക്ഖമോതി വചനം ഖമതി. ഏകോ ഹി പരസ്സ ഓവാദം ദേതി, സയം പന അഞ്ഞേന ഓവദിയമാനോ കുജ്ഝതി. ഥേരോ പന പരസ്സപി ഓവാദം ദേതി, സയം ഓവദിയമാനോപി സിരസാ സമ്പടിച്ഛതി. ഏകദിവസം കിര സാരിപുത്തത്ഥേരം സത്തവസ്സികോ സാമണേരോ – ‘‘ഭന്തേ, സാരിപുത്ത, തുമ്ഹാകം നിവാസനകണ്ണോ ഓലമ്ബതീ’’തി ആഹ. ഥേരോ കിഞ്ചി അവത്വാവ ഏകമന്തം ഗന്ത്വാ പരിമണ്ഡലം നിവാസേത്വാ ആഗമ്മ ‘‘ഏത്തകം വട്ടതി ആചരിയാ’’തി അഞ്ജലിം പഗ്ഗയ്ഹ അട്ഠാസി.

    Vacanakkhamoti vacanaṃ khamati. Eko hi parassa ovādaṃ deti, sayaṃ pana aññena ovadiyamāno kujjhati. Thero pana parassapi ovādaṃ deti, sayaṃ ovadiyamānopi sirasā sampaṭicchati. Ekadivasaṃ kira sāriputtattheraṃ sattavassiko sāmaṇero – ‘‘bhante, sāriputta, tumhākaṃ nivāsanakaṇṇo olambatī’’ti āha. Thero kiñci avatvāva ekamantaṃ gantvā parimaṇḍalaṃ nivāsetvā āgamma ‘‘ettakaṃ vaṭṭati ācariyā’’ti añjaliṃ paggayha aṭṭhāsi.

    ‘‘തദഹു പബ്ബജിതോ സന്തോ, ജാതിയാ സത്തവസ്സികോ;

    ‘‘Tadahu pabbajito santo, jātiyā sattavassiko;

    സോപി മം അനുസാസേയ്യ, സമ്പടിച്ഛാമി മത്ഥകേ’’തി. (മി॰ പ॰ ൬.൪.൮) –

    Sopi maṃ anusāseyya, sampaṭicchāmi matthake’’ti. (mi. pa. 6.4.8) –

    ആഹ.

    Āha.

    ചോദകോതി വത്ഥുസ്മിം ഓതിണ്ണേ വാ അനോതിണ്ണേ വാ വീതിക്കമം ദിസ്വാ – ‘‘ആവുസോ, ഭിക്ഖുനാ നാമ ഏവം നിവാസേതബ്ബം, ഏവം പാരുപിതബ്ബം, ഏവം ഗന്തബ്ബം, ഏവം ഠാതബ്ബം, ഏവം നിസീദിതബ്ബം, ഏവം ഖാദിതബ്ബം, ഏവം ഭുഞ്ജിതബ്ബ’’ന്തി തന്തിവസേന അനുസിട്ഠിം ദേതി.

    Codakoti vatthusmiṃ otiṇṇe vā anotiṇṇe vā vītikkamaṃ disvā – ‘‘āvuso, bhikkhunā nāma evaṃ nivāsetabbaṃ, evaṃ pārupitabbaṃ, evaṃ gantabbaṃ, evaṃ ṭhātabbaṃ, evaṃ nisīditabbaṃ, evaṃ khāditabbaṃ, evaṃ bhuñjitabba’’nti tantivasena anusiṭṭhiṃ deti.

    പാപഗരഹീതി പാപപുഗ്ഗലേ ന പസ്സേ, ന തേസം വചനം സുണേ, തേഹി സദ്ധിം ഏകചക്കവാളേപി ന വസേയ്യം.

    Pāpagarahīti pāpapuggale na passe, na tesaṃ vacanaṃ suṇe, tehi saddhiṃ ekacakkavāḷepi na vaseyyaṃ.

    ‘‘മാ മേ കദാചി പാപിച്ഛോ, കുസീതോ ഹീനവീരിയോ;

    ‘‘Mā me kadāci pāpiccho, kusīto hīnavīriyo;

    അപ്പസ്സുതോ അനാദരോ, സമേതോ അഹു കത്ഥചീ’’തി. –

    Appassuto anādaro, sameto ahu katthacī’’ti. –

    ഏവം പാപപുഗ്ഗലേപി ഗരഹതി, ‘‘സമണേന നാമ രാഗവസികേന ദോസമോഹവസികേന ന ഹോതബ്ബം, ഉപ്പന്നോ രാഗോ ദോസോ മോഹോ പഹാതബ്ബോ’’തി ഏവം പാപധമ്മേപി ഗരഹതീതി ദ്വീഹി കാരണേഹി ‘‘പാപഗരഹീ, ഭന്തേ, ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ’’തി വദതി.

    Evaṃ pāpapuggalepi garahati, ‘‘samaṇena nāma rāgavasikena dosamohavasikena na hotabbaṃ, uppanno rāgo doso moho pahātabbo’’ti evaṃ pāpadhammepi garahatīti dvīhi kāraṇehi ‘‘pāpagarahī, bhante, āyasmā sāriputto’’ti vadati.

    ഏവം ആയസ്മതാ ആനന്ദേന സോളസഹി പദേഹി ഥേരസ്സ യഥാഭൂതവണ്ണപ്പകാസനേ കതേ – ‘‘കിം ആനന്ദോ അത്തനോ പിയസഹായസ്സ വണ്ണം കഥേതും ന ലഭതി, കഥേതു കിം പന തേന കഥിതം തഥേവ ഹോതി, കിം സോ സബ്ബഞ്ഞൂ’’തി? കോചി പാപപുഗ്ഗലോ വത്തും മാ ലഭതൂതി സത്ഥാ തം വണ്ണഭണനം അകുപ്പം സബ്ബഞ്ഞുഭാസിതം കരോന്തോ ജിനമുദ്ദികായ ലഞ്ഛന്തോ ഏവമേതന്തിആദിമാഹ.

    Evaṃ āyasmatā ānandena soḷasahi padehi therassa yathābhūtavaṇṇappakāsane kate – ‘‘kiṃ ānando attano piyasahāyassa vaṇṇaṃ kathetuṃ na labhati, kathetu kiṃ pana tena kathitaṃ tatheva hoti, kiṃ so sabbaññū’’ti? Koci pāpapuggalo vattuṃ mā labhatūti satthā taṃ vaṇṇabhaṇanaṃ akuppaṃ sabbaññubhāsitaṃ karonto jinamuddikāya lañchanto evametantiādimāha.

    ഏവം തഥാഗതേന ച ആനന്ദത്ഥേരേന ച മഹാഥേരസ്സ വണ്ണേ കഥിയമാനേ ഭുമട്ഠകാ ദേവതാ ഉട്ഠഹിത്വാ ഏതേഹേവ സോളസഹി പദേഹി വണ്ണം കഥയിംസു. തതോ ആകാസട്ഠകദേവതാ സീതവലാഹകാ ഉണ്ഹവലാഹകാ ചാതുമഹാരാജികാതി യാവ അകനിട്ഠബ്രഹ്മലോകാ ദേവതാ ഉട്ഠഹിത്വാ ഏതേഹേവ സോളസഹി പദേഹി വണ്ണം കഥയിംസു. ഏതേനുപായേന ഏകചക്കവാളം ആദിം കത്വാ ദസസു ചക്കവാളസഹസ്സേസു ദേവതാ ഉട്ഠഹിത്വാ കഥയിംസു. അഥായസ്മതോ സാരിപുത്തസ്സ സദ്ധിവിഹാരികോ സുസീമോ ദേവപുത്തോ ചിന്തേസി – ‘‘ഇമാ ദേവതാ അത്തനോ അത്തനോ നക്ഖത്തകീളം പഹായ തത്ഥ തത്ഥ ഗന്ത്വാ മയ്ഹം ഉപജ്ഝായസ്സേവ വണ്ണം കഥേന്തി, ഗച്ഛാമി തഥാഗതസ്സ സന്തികം, ഗന്ത്വാ ഏതദേവ വണ്ണഭണനം ദേവതാഭാസിതം കരോമീ’’തി, സോ തഥാ അകാസി. തം ദസ്സേതും അഥ ഖോ സുസീമോതിആദി വുത്തം.

    Evaṃ tathāgatena ca ānandattherena ca mahātherassa vaṇṇe kathiyamāne bhumaṭṭhakā devatā uṭṭhahitvā eteheva soḷasahi padehi vaṇṇaṃ kathayiṃsu. Tato ākāsaṭṭhakadevatā sītavalāhakā uṇhavalāhakā cātumahārājikāti yāva akaniṭṭhabrahmalokā devatā uṭṭhahitvā eteheva soḷasahi padehi vaṇṇaṃ kathayiṃsu. Etenupāyena ekacakkavāḷaṃ ādiṃ katvā dasasu cakkavāḷasahassesu devatā uṭṭhahitvā kathayiṃsu. Athāyasmato sāriputtassa saddhivihāriko susīmo devaputto cintesi – ‘‘imā devatā attano attano nakkhattakīḷaṃ pahāya tattha tattha gantvā mayhaṃ upajjhāyasseva vaṇṇaṃ kathenti, gacchāmi tathāgatassa santikaṃ, gantvā etadeva vaṇṇabhaṇanaṃ devatābhāsitaṃ karomī’’ti, so tathā akāsi. Taṃ dassetuṃ atha kho susīmotiādi vuttaṃ.

    ഉച്ചാവചാതി അഞ്ഞേസു ഠാനേസു പണീതം ഉച്ചം വുച്ചതി, ഹീനം അവചം. ഇധ പന ഉച്ചാവചാതി നാനാവിധാ വണ്ണനിഭാ. തസ്സാ കിര ദേവപരിസായ നീലട്ഠാനം അതിനീലം, പീതകട്ഠാനം അതിപീതകം, ലോഹിതട്ഠാനം അതിലോഹിതം, ഓദാതട്ഠാനം അച്ചോദാതന്തി, ചതുബ്ബിധാ വണ്ണനിഭാ പാതുഭവി. തേനേവ സേയ്യഥാപി നാമാതി ചതസ്സോ ഉപമാ ആഗതാ. തത്ഥ സുഭോതി സുന്ദരോ. ജാതിമാതി ജാതിസമ്പന്നോ. സുപരികമ്മകതോതി ധോവനാദിപരികമ്മേന സുട്ഠു പരികമ്മകതോ. പണ്ഡുകമ്ബലേ നിക്ഖിത്തോതി രത്തകമ്ബലേ ഠപിതോ. ഏവമേവന്തി രത്തകമ്ബലേ നിക്ഖിത്തമണി വിയ സബ്ബാ ഏകപ്പഹാരേനേവ വിരോചിതും ആരദ്ധാ. നിക്ഖന്തി അതിരേകപഞ്ചസുവണ്ണേന കതപിളന്ധനം. തഞ്ഹി ഘട്ടനമജ്ജനക്ഖമം ഹോതി. ജമ്ബോനദന്തി മഹാജമ്ബുസാഖായ പവത്തനദിയം നിബ്ബത്തം, മഹാജമ്ബുഫലരസേ വാ പഥവിയം പവിട്ഠേ സുവണ്ണങ്കുരാ ഉട്ഠഹന്തി, തേന സുവണ്ണേന കതപിളന്ധനന്തിപി അത്ഥോ. ദക്ഖകമ്മാരപുത്തഉക്കാമുഖസുകുസലസമ്പഹട്ഠന്തി സുകുസലേന കമ്മാരപുത്തേന ഉക്കാമുഖേ പചിത്വാ സമ്പഹട്ഠം. ധാതുവിഭങ്ഗേ (മ॰ നി॰ ൩.൩൫൭ ആദയോ) അകതഭണ്ഡം ഗഹിതം, ഇധ പന കതഭണ്ഡം.

    Uccāvacāti aññesu ṭhānesu paṇītaṃ uccaṃ vuccati, hīnaṃ avacaṃ. Idha pana uccāvacāti nānāvidhā vaṇṇanibhā. Tassā kira devaparisāya nīlaṭṭhānaṃ atinīlaṃ, pītakaṭṭhānaṃ atipītakaṃ, lohitaṭṭhānaṃ atilohitaṃ, odātaṭṭhānaṃ accodātanti, catubbidhā vaṇṇanibhā pātubhavi. Teneva seyyathāpi nāmāti catasso upamā āgatā. Tattha subhoti sundaro. Jātimāti jātisampanno. Suparikammakatoti dhovanādiparikammena suṭṭhu parikammakato. Paṇḍukambale nikkhittoti rattakambale ṭhapito. Evamevanti rattakambale nikkhittamaṇi viya sabbā ekappahāreneva virocituṃ āraddhā. Nikkhanti atirekapañcasuvaṇṇena katapiḷandhanaṃ. Tañhi ghaṭṭanamajjanakkhamaṃ hoti. Jambonadanti mahājambusākhāya pavattanadiyaṃ nibbattaṃ, mahājambuphalarase vā pathaviyaṃ paviṭṭhe suvaṇṇaṅkurā uṭṭhahanti, tena suvaṇṇena katapiḷandhanantipi attho. Dakkhakammāraputtaukkāmukhasukusalasampahaṭṭhanti sukusalena kammāraputtena ukkāmukhe pacitvā sampahaṭṭhaṃ. Dhātuvibhaṅge (ma. ni. 3.357 ādayo) akatabhaṇḍaṃ gahitaṃ, idha pana katabhaṇḍaṃ.

    വിദ്ധേതി ദൂരീഭൂതേ. ദേവേതി ആകാസേ. നഭം അബ്ഭുസ്സക്കമാനോതി ആകാസം അഭിലങ്ഘന്തോ. ഇമിനാ തരുണസൂരിയഭാവോ ദസ്സിതോ. സോരതോതി സോരച്ചേന സമന്നാഗതോ. ദന്തോതി നിബ്ബിസേവനോ. സത്ഥുവണ്ണാഭതോതി സത്ഥാരാ ആഭതവണ്ണോ. സത്ഥാ ഹി അട്ഠപരിസമജ്ഝേ നിസീദിത്വാ ‘‘സേവഥ, ഭിക്ഖവേ, സാരിപുത്തമോഗ്ഗല്ലാനേ’’തിആദിനാ (മ॰ നി॰ ൩.൩൭൧) നയേന ഥേരസ്സ വണ്ണം ആഹരീതി ഥേരോ ആഭതവണ്ണോ നാമ ഹോതി. കാലം കങ്ഖതീതി പരിനിബ്ബാനകാലം പത്ഥേതി. ഖീണാസവോ ഹി നേവ മരണം അഭിനന്ദതി, ന ജീവിതം പത്ഥേതി, ദിവസസങ്ഖേപം വേതനം ഗഹേത്വാ ഠിതപുരിസോ വിയ കാലം പന പത്ഥേതി, ഓലോകേന്തോ തിട്ഠതീതി അത്ഥോ. തേനേവാഹ –

    Viddheti dūrībhūte. Deveti ākāse. Nabhaṃ abbhussakkamānoti ākāsaṃ abhilaṅghanto. Iminā taruṇasūriyabhāvo dassito. Soratoti soraccena samannāgato. Dantoti nibbisevano. Satthuvaṇṇābhatoti satthārā ābhatavaṇṇo. Satthā hi aṭṭhaparisamajjhe nisīditvā ‘‘sevatha, bhikkhave, sāriputtamoggallāne’’tiādinā (ma. ni. 3.371) nayena therassa vaṇṇaṃ āharīti thero ābhatavaṇṇo nāma hoti. Kālaṃ kaṅkhatīti parinibbānakālaṃ pattheti. Khīṇāsavo hi neva maraṇaṃ abhinandati, na jīvitaṃ pattheti, divasasaṅkhepaṃ vetanaṃ gahetvā ṭhitapuriso viya kālaṃ pana pattheti, olokento tiṭṭhatīti attho. Tenevāha –

    ‘‘നാഭിനന്ദാമി മരണം, നാഭിനന്ദാമി ജീവിതം;

    ‘‘Nābhinandāmi maraṇaṃ, nābhinandāmi jīvitaṃ;

    കാലഞ്ച പടികങ്ഖാമി, നിബ്ബിസം ഭതകോ യഥാ’’തി. (ഥേരഗാ॰ ൧൦൦൧-൧൦൦൨); നവമം;

    Kālañca paṭikaṅkhāmi, nibbisaṃ bhatako yathā’’ti. (theragā. 1001-1002); Navamaṃ;







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / സംയുത്തനികായ • Saṃyuttanikāya / ൯. സുസിമസുത്തം • 9. Susimasuttaṃ

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / സംയുത്തനികായ (ടീകാ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ൯. സുസിമസുത്തവണ്ണനാ • 9. Susimasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact