Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปฎิสมฺภิทามคฺคปาฬิ • Paṭisambhidāmaggapāḷi

    ๑. ญาณกถา

    1. Ñāṇakathā

    ๑. สุตมยญาณนิเทฺทโส

    1. Sutamayañāṇaniddeso

    ๑. กถํ โสตาวธาเน ปญฺญา สุตมเย ญาณํ?

    1. Kathaṃ sotāvadhāne paññā sutamaye ñāṇaṃ?

    ‘‘อิเม ธมฺมา อภิเญฺญยฺยา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํฯ

    ‘‘Ime dhammā abhiññeyyā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.

    ‘‘อิเม ธมฺมา ปริเญฺญยฺยา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํฯ

    ‘‘Ime dhammā pariññeyyā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.

    ‘‘อิเม ธมฺมา ปหาตพฺพา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํฯ

    ‘‘Ime dhammā pahātabbā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.

    ‘‘อิเม ธมฺมา ภาเวตพฺพา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํฯ

    ‘‘Ime dhammā bhāvetabbā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.

    ‘‘อิเม ธมฺมา สจฺฉิกาตพฺพา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํฯ

    ‘‘Ime dhammā sacchikātabbā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.

    ‘‘อิเม ธมฺมา หานภาคิยา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํฯ

    ‘‘Ime dhammā hānabhāgiyā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.

    ‘‘อิเม ธมฺมา ฐิติภาคิยา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํฯ

    ‘‘Ime dhammā ṭhitibhāgiyā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.

    ‘‘อิเม ธมฺมา วิเสสภาคิยา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํฯ

    ‘‘Ime dhammā visesabhāgiyā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.

    ‘‘อิเม ธมฺมา นิเพฺพธภาคิยา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํฯ

    ‘‘Ime dhammā nibbedhabhāgiyā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.

    ‘‘สเพฺพ สงฺขารา อนิจฺจา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํฯ

    ‘‘Sabbe saṅkhārā aniccā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.

    ‘‘สเพฺพ สงฺขารา ทุกฺขา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํฯ

    ‘‘Sabbe saṅkhārā dukkhā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.

    ‘‘สเพฺพ ธมฺมา อนตฺตา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํฯ

    ‘‘Sabbe dhammā anattā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.

    ‘‘อิทํ ทุกฺขํ อริยสจฺจ’’นฺติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํฯ

    ‘‘Idaṃ dukkhaṃ ariyasacca’’nti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.

    ‘‘อิทํ ทุกฺขสมุทยํ 1 อริยสจฺจ’’นฺติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํฯ

    ‘‘Idaṃ dukkhasamudayaṃ 2 ariyasacca’’nti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.

    ‘‘อิทํ ทุกฺขนิโรธํ 3 อริยสจฺจ’’นฺติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํฯ

    ‘‘Idaṃ dukkhanirodhaṃ 4 ariyasacca’’nti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.

    ‘‘อิทํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฎิปทา อริยสจฺจ’’นฺติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํฯ

    ‘‘Idaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasacca’’nti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.

    ๒. กถํ ‘‘อิเม ธมฺมา อภิเญฺญยฺยา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํ?

    2. Kathaṃ ‘‘ime dhammā abhiññeyyā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ?

    เอโก ธโมฺม อภิเญฺญโยฺย – สเพฺพ สตฺตา อาหารฎฺฐิติกาฯ เทฺว ธมฺมา อภิเญฺญยฺยา – เทฺว ธาตุโยฯ ตโย ธมฺมา อภิเญฺญยฺยา – ติโสฺส ธาตุโยฯ จตฺตาโร ธมฺมา อภิเญฺญยฺยา – จตฺตาริ อริยสจฺจานิฯ ปญฺจ ธมฺมา อภิเญฺญยฺยา – ปญฺจ วิมุตฺตายตนานิฯ ฉ ธมฺมา อภิเญฺญยฺยา – ฉ อนุตฺตริยานิฯ สตฺต ธมฺมา อภิเญฺญยฺยา – สตฺต นิทฺทสวตฺถูนิฯ อฎฺฐ ธมฺมา อภิเญฺญยฺยา – อฎฺฐ อภิภายตนานิฯ นว ธมฺมา อภิเญฺญยฺยา – นว อนุปุพฺพวิหาราฯ ทส ธมฺมา อภิเญฺญยฺยา – ทส นิชฺชรวตฺถูนิฯ

    Eko dhammo abhiññeyyo – sabbe sattā āhāraṭṭhitikā. Dve dhammā abhiññeyyā – dve dhātuyo. Tayo dhammā abhiññeyyā – tisso dhātuyo. Cattāro dhammā abhiññeyyā – cattāri ariyasaccāni. Pañca dhammā abhiññeyyā – pañca vimuttāyatanāni. Cha dhammā abhiññeyyā – cha anuttariyāni. Satta dhammā abhiññeyyā – satta niddasavatthūni. Aṭṭha dhammā abhiññeyyā – aṭṭha abhibhāyatanāni. Nava dhammā abhiññeyyā – nava anupubbavihārā. Dasa dhammā abhiññeyyā – dasa nijjaravatthūni.

    ๓. ‘‘สพฺพํ, ภิกฺขเว, อภิเญฺญยฺยํฯ กิญฺจ, ภิกฺขเว, สพฺพํ อภิเญฺญยฺยํ? จกฺขุ 5, ภิกฺขเว, อภิเญฺญยฺยํ; รูปา อภิเญฺญยฺยา; จกฺขุวิญฺญาณํ อภิเญฺญยฺยํ; จกฺขุสมฺผโสฺส อภิเญฺญโยฺย; ยมฺปิทํ 6 จกฺขุสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา, ตมฺปิ อภิเญฺญยฺยํฯ โสตํ อภิเญฺญยฺยํ; สทฺทา อภิเญฺญยฺยา…เป.… ฆานํ อภิเญฺญยฺยํ; คนฺธา อภิเญฺญยฺยา… ชิวฺหา อภิเญฺญยฺยา; รสา อภิเญฺญยฺยา… กาโย อภิเญฺญโยฺย; โผฎฺฐพฺพา อภิเญฺญยฺยา… มโน อภิเญฺญโยฺย; ธมฺมา อภิเญฺญยฺยา; มโนวิญฺญาณํ อภิเญฺญยฺยํ, มโนสมฺผโสฺส อภิเญฺญโยฺย; ยมฺปิทํ มโนสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา, ตมฺปิ อภิเญฺญยฺยํฯ’’

    3. ‘‘Sabbaṃ, bhikkhave, abhiññeyyaṃ. Kiñca, bhikkhave, sabbaṃ abhiññeyyaṃ? Cakkhu 7, bhikkhave, abhiññeyyaṃ; rūpā abhiññeyyā; cakkhuviññāṇaṃ abhiññeyyaṃ; cakkhusamphasso abhiññeyyo; yampidaṃ 8 cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, tampi abhiññeyyaṃ. Sotaṃ abhiññeyyaṃ; saddā abhiññeyyā…pe… ghānaṃ abhiññeyyaṃ; gandhā abhiññeyyā… jivhā abhiññeyyā; rasā abhiññeyyā… kāyo abhiññeyyo; phoṭṭhabbā abhiññeyyā… mano abhiññeyyo; dhammā abhiññeyyā; manoviññāṇaṃ abhiññeyyaṃ, manosamphasso abhiññeyyo; yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, tampi abhiññeyyaṃ.’’

    รูปํ อภิเญฺญยฺยํ; เวทนา อภิเญฺญยฺยา; สญฺญา อภิเญฺญยฺยา; สงฺขารา อภิเญฺญยฺยา; วิญฺญาณํ อภิเญฺญยฺยํฯ

    Rūpaṃ abhiññeyyaṃ; vedanā abhiññeyyā; saññā abhiññeyyā; saṅkhārā abhiññeyyā; viññāṇaṃ abhiññeyyaṃ.

    จกฺขุ อภิเญฺญยฺยํ; โสตํ อภิเญฺญยฺยํ; ฆานํ อภิเญฺญยฺยํ; ชิวฺหา อภิเญฺญยฺยา; กาโย อภิเญฺญโยฺย; มโน อภิเญฺญโยฺยฯ รูปา อภิเญฺญยฺยา; สทฺทา อภิเญฺญยฺยา; คนฺธา อภิเญฺญยฺยา; รสา อภิเญฺญยฺยา; โผฎฺฐพฺพา อภิเญฺญยฺยา; ธมฺมา อภิเญฺญยฺยาฯ จกฺขุวฺตฺตฺญฺญาณํ อภิเญฺญยฺยํ; โสตวิญฺญาณํ อภิเญฺญยฺยํ; ฆานวิญฺญาณํ อภิเญฺญยฺยํ; ชิวฺหาวิญฺญาณํ อภิเญฺญยฺยํ; กายวิญฺญาณํ อภิเญฺญยฺยํ; มโนวิญฺญาณํ อภิเญฺญยฺยํฯ จกฺขุสมฺผโสฺส อภิเญฺญโยฺย ; โสตสมฺผโสฺส อภิเญฺญโยฺย; ฆานสมฺผโสฺส อภิเญฺญโยฺย; ชิวฺหาสมฺผโสฺส อภิเญฺญโยฺย; กายสมฺผโสฺส อภิเญฺญโยฺย; มโนสมฺผโสฺส อภิเญฺญโยฺย; จกฺขุสมฺผสฺสชา เวทนา อภิเญฺญยฺยา; โสตสมฺผสฺสชา เวทนา อภิเญฺญยฺยา; ฆานสมฺผสฺสชา เวทนา อภิเญฺญยฺยา ; ชิวฺหาสมฺผสฺสชา เวทนา อภิเญฺญยฺยา; กายสมฺผสฺสชา เวทนา อภิเญฺญยฺยา; มโนสมฺผสฺสชา เวทนา อภิเญฺญยฺยาฯ รูปสญฺญา อภิเญฺญยฺยา; สทฺทสญฺญา อภิเญฺญยฺยา; คนฺธสญฺญา อภิเญฺญยฺยา ; รสสญฺญา อภิเญฺญยฺยา; โผฎฺฐพฺพสญฺญา อภิเญฺญยฺยา; ธมฺมสญฺญา อภิเญฺญยฺยาฯ รูปสเญฺจตนา อภิเญฺญยฺยา; สทฺทสเญฺจตนา อภิเญฺญยฺยา; คนฺธสเญฺจตนา อภิเญฺญยฺยา; รสสเญฺจตนา อภิเญฺญยฺยา; โผฎฺฐพฺพสเญฺจตนา อภิเญฺญยฺยา; ธมฺมสเญฺจตนา อภิเญฺญยฺยาฯ รูปตณฺหา อภิเญฺญยฺยา; สทฺทตณฺหา อภิเญฺญยฺยา; คนฺธตณฺหา อภิเญฺญยฺยา; รสตณฺหา อภิเญฺญยฺยา; โผฎฺฐพฺพตณฺหา อภิเญฺญยฺยา; ธมฺมตณฺหา อภิเญฺญยฺยาฯ รูปวิตโกฺก อภิเญฺญโยฺย; สทฺทวิตโกฺก อภิเญฺญโยฺย; คนฺธวิตโกฺก อภิเญฺญโยฺย; รสวิตโกฺก อภิเญฺญโยฺย; โผฎฺฐพฺพวิตโกฺก อภิเญฺญโยฺย; ธมฺมวิตโกฺก อภิเญฺญโยฺยฯ รูปวิจาโร อภิเญฺญโยฺย; สทฺทวิจาโร อภิเญฺญโยฺย ; คนฺธวิจาโร อภิเญฺญโยฺย; รสวิจาโร อภิเญฺญโยฺย; โผฎฺฐพฺพวิจาโร อภิเญฺญโยฺย; ธมฺมวิจาโร อภิเญฺญโยฺยฯ

    Cakkhu abhiññeyyaṃ; sotaṃ abhiññeyyaṃ; ghānaṃ abhiññeyyaṃ; jivhā abhiññeyyā; kāyo abhiññeyyo; mano abhiññeyyo. Rūpā abhiññeyyā; saddā abhiññeyyā; gandhā abhiññeyyā; rasā abhiññeyyā; phoṭṭhabbā abhiññeyyā; dhammā abhiññeyyā. Cakkhuvttññāṇaṃ abhiññeyyaṃ; sotaviññāṇaṃ abhiññeyyaṃ; ghānaviññāṇaṃ abhiññeyyaṃ; jivhāviññāṇaṃ abhiññeyyaṃ; kāyaviññāṇaṃ abhiññeyyaṃ; manoviññāṇaṃ abhiññeyyaṃ. Cakkhusamphasso abhiññeyyo ; sotasamphasso abhiññeyyo; ghānasamphasso abhiññeyyo; jivhāsamphasso abhiññeyyo; kāyasamphasso abhiññeyyo; manosamphasso abhiññeyyo; cakkhusamphassajā vedanā abhiññeyyā; sotasamphassajā vedanā abhiññeyyā; ghānasamphassajā vedanā abhiññeyyā ; jivhāsamphassajā vedanā abhiññeyyā; kāyasamphassajā vedanā abhiññeyyā; manosamphassajā vedanā abhiññeyyā. Rūpasaññā abhiññeyyā; saddasaññā abhiññeyyā; gandhasaññā abhiññeyyā ; rasasaññā abhiññeyyā; phoṭṭhabbasaññā abhiññeyyā; dhammasaññā abhiññeyyā. Rūpasañcetanā abhiññeyyā; saddasañcetanā abhiññeyyā; gandhasañcetanā abhiññeyyā; rasasañcetanā abhiññeyyā; phoṭṭhabbasañcetanā abhiññeyyā; dhammasañcetanā abhiññeyyā. Rūpataṇhā abhiññeyyā; saddataṇhā abhiññeyyā; gandhataṇhā abhiññeyyā; rasataṇhā abhiññeyyā; phoṭṭhabbataṇhā abhiññeyyā; dhammataṇhā abhiññeyyā. Rūpavitakko abhiññeyyo; saddavitakko abhiññeyyo; gandhavitakko abhiññeyyo; rasavitakko abhiññeyyo; phoṭṭhabbavitakko abhiññeyyo; dhammavitakko abhiññeyyo. Rūpavicāro abhiññeyyo; saddavicāro abhiññeyyo ; gandhavicāro abhiññeyyo; rasavicāro abhiññeyyo; phoṭṭhabbavicāro abhiññeyyo; dhammavicāro abhiññeyyo.

    ๔. ปถวีธาตุ อภิเญฺญยฺยา; อาโปธาตุ อภิเญฺญยฺยา; เตโชธาตุ อภิเญฺญยฺยา; วาโยธาตุ อภิเญฺญยฺยา; อากาสธาตุ อภิเญฺญยฺยา; วิญฺญาณธาตุ อภิเญฺญยฺยาฯ

    4. Pathavīdhātu abhiññeyyā; āpodhātu abhiññeyyā; tejodhātu abhiññeyyā; vāyodhātu abhiññeyyā; ākāsadhātu abhiññeyyā; viññāṇadhātu abhiññeyyā.

    ปถวีกสิณํ อภิเญฺญยฺยํ; อาโปกสิณํ อภิเญฺญยฺยํ; เตโชกสิณํ อภิเญฺญยฺยํ; วาโยกสิณํ อภิเญฺญยฺยํ; นีลกสิณํ อภิเญฺญยฺยํ; ปีตกสิณํ อภิเญฺญยฺยํ; โลหิตกสิณํ อภิเญฺญยฺยํ; โอทาตกสิณํ อภิเญฺญยฺยํ; อากาสกสิณํ อภิเญฺญยฺยํ; วิญฺญาณกสิณํ อภิเญฺญยฺยํฯ

    Pathavīkasiṇaṃ abhiññeyyaṃ; āpokasiṇaṃ abhiññeyyaṃ; tejokasiṇaṃ abhiññeyyaṃ; vāyokasiṇaṃ abhiññeyyaṃ; nīlakasiṇaṃ abhiññeyyaṃ; pītakasiṇaṃ abhiññeyyaṃ; lohitakasiṇaṃ abhiññeyyaṃ; odātakasiṇaṃ abhiññeyyaṃ; ākāsakasiṇaṃ abhiññeyyaṃ; viññāṇakasiṇaṃ abhiññeyyaṃ.

    เกสา อภิเญฺญยฺยา; โลมา อภิเญฺญยฺยา; นขา อภิเญฺญยฺยา; ทนฺตา อภิเญฺญยฺยา; ตโจ อภิเญฺญโยฺย, มํสํ อภิเญฺญยฺยํ; นฺหารู 9 อภิเญฺญยฺยา; อฎฺฐี อภิเญฺญยฺยา; อฎฺฐิมิญฺชา อภิเญฺญยฺยา 10; วกฺกํ อภิเญฺญยฺยํ; หทยํ อภิเญฺญยฺยํ; ยกนํ อภิเญฺญยฺยํ; กิโลมกํ อภิเญฺญยฺยํ; ปิหกํ อภิเญฺญยฺยํ; ปปฺผาสํ อภิเญฺญยฺยํ; อนฺตํ อภิเญฺญยฺยํ อนฺตคุณํ อภิเญฺญยฺยํ; อุทริยํ อภิเญฺญยฺยํ; กรีสํ อภิเญฺญยฺยํ; ปิตฺตํ อภิเญฺญยฺยํ; เสมฺหํ อภิเญฺญยฺยํ; ปุโพฺพ อภิเญฺญโยฺย; โลหิตํ อภิเญฺญยฺยํ; เสโท อภิเญฺญโยฺย; เมโท อภิเญฺญโยฺย; อสฺสุ อภิเญฺญยฺยํ; วสา อภิเญฺญยฺยา; เขโฬ อภิเญฺญโยฺย; สิงฺฆาณิกา อภิเญฺญยฺยา; ลสิกา อภิเญฺญยฺยา; มุตฺตํ อภิเญฺญยฺยํ; มตฺถลุงฺคํ อภิเญฺญยฺยํฯ

    Kesā abhiññeyyā; lomā abhiññeyyā; nakhā abhiññeyyā; dantā abhiññeyyā; taco abhiññeyyo, maṃsaṃ abhiññeyyaṃ; nhārū 11 abhiññeyyā; aṭṭhī abhiññeyyā; aṭṭhimiñjā abhiññeyyā 12; vakkaṃ abhiññeyyaṃ; hadayaṃ abhiññeyyaṃ; yakanaṃ abhiññeyyaṃ; kilomakaṃ abhiññeyyaṃ; pihakaṃ abhiññeyyaṃ; papphāsaṃ abhiññeyyaṃ; antaṃ abhiññeyyaṃ antaguṇaṃ abhiññeyyaṃ; udariyaṃ abhiññeyyaṃ; karīsaṃ abhiññeyyaṃ; pittaṃ abhiññeyyaṃ; semhaṃ abhiññeyyaṃ; pubbo abhiññeyyo; lohitaṃ abhiññeyyaṃ; sedo abhiññeyyo; medo abhiññeyyo; assu abhiññeyyaṃ; vasā abhiññeyyā; kheḷo abhiññeyyo; siṅghāṇikā abhiññeyyā; lasikā abhiññeyyā; muttaṃ abhiññeyyaṃ; matthaluṅgaṃ abhiññeyyaṃ.

    จกฺขายตนํ อภิเญฺญยฺยํ; รูปายตนํ อภิเญฺญยฺยํฯ โสตายตนํ อภิเญฺญยฺยํ; สทฺทายตนํ อภิเญฺญยฺยํ ฯ ฆานายตนํ อภิเญฺญยฺยํ; คนฺธายตนํ อภิเญฺญยฺยํฯ ชิวฺหายตนํ อภิเญฺญยฺยํ; รสายตนํ อภิเญฺญยฺยํฯ กายายตนํ อภิเญฺญยฺยํ; โผฎฺฐพฺพายตนํ อภิเญฺญยฺยํฯ มนายตนํ อภิเญฺญยฺยํ; ธมฺมายตนํ อภิเญฺญยฺยํฯ

    Cakkhāyatanaṃ abhiññeyyaṃ; rūpāyatanaṃ abhiññeyyaṃ. Sotāyatanaṃ abhiññeyyaṃ; saddāyatanaṃ abhiññeyyaṃ . Ghānāyatanaṃ abhiññeyyaṃ; gandhāyatanaṃ abhiññeyyaṃ. Jivhāyatanaṃ abhiññeyyaṃ; rasāyatanaṃ abhiññeyyaṃ. Kāyāyatanaṃ abhiññeyyaṃ; phoṭṭhabbāyatanaṃ abhiññeyyaṃ. Manāyatanaṃ abhiññeyyaṃ; dhammāyatanaṃ abhiññeyyaṃ.

    จกฺขุธาตุ อภิเญฺญยฺยา; รูปธาตุ อภิเญฺญยฺยา; จกฺขุวิญฺญาณธาตุ อภิเญฺญยฺยาฯ โสตธาตุ อภิเญฺญยฺยา; สทฺทธาตุ อภิเญฺญยฺยา; โสตวิญฺญาณธาตุ อภิเญฺญยฺยาฯ ฆานธาตุ อภิเญฺญยฺยา; คนฺธธาตุ อภิเญฺญยฺยา; ฆานวิญฺญาณธาตุ อภิเญฺญยฺยาฯ ชิวฺหาธาตุ อภิเญฺญยฺยา ; รสธาตุ อภิเญฺญยฺยา; ชิวฺหาวิญฺญาณธาตุ อภิเญฺญยฺยาฯ กายธาตุ อภิเญฺญยฺยา; โผฎฺฐพฺพธาตุ อภิเญฺญยฺยา; กายวิญฺญาณธาตุ อภิเญฺญยฺยาฯ มโนธาตุ อภิเญฺญยฺยา; ธมฺมธาตุ อภิเญฺญยฺยา; มโนวิญฺญาณธาตุ อภิเญฺญยฺยาฯ

    Cakkhudhātu abhiññeyyā; rūpadhātu abhiññeyyā; cakkhuviññāṇadhātu abhiññeyyā. Sotadhātu abhiññeyyā; saddadhātu abhiññeyyā; sotaviññāṇadhātu abhiññeyyā. Ghānadhātu abhiññeyyā; gandhadhātu abhiññeyyā; ghānaviññāṇadhātu abhiññeyyā. Jivhādhātu abhiññeyyā ; rasadhātu abhiññeyyā; jivhāviññāṇadhātu abhiññeyyā. Kāyadhātu abhiññeyyā; phoṭṭhabbadhātu abhiññeyyā; kāyaviññāṇadhātu abhiññeyyā. Manodhātu abhiññeyyā; dhammadhātu abhiññeyyā; manoviññāṇadhātu abhiññeyyā.

    จกฺขุนฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; โสตินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; ฆานินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; ชิวฺหินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; กายินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; มนินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; ชีวิตินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; อิตฺถินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; ปุริสินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; สุขินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; ทุกฺขินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; โสมนสฺสินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; โทมนสฺสินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; อุเปกฺขินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; สทฺธินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; วีริยินฺทฺริยํ 13 อภิเญฺญยฺยํ; สตินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; สมาธินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; ปญฺญินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; อนญฺญาตญฺญสฺสามีตินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; อญฺญินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; อญฺญาตาวินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํฯ

    Cakkhundriyaṃ abhiññeyyaṃ; sotindriyaṃ abhiññeyyaṃ; ghānindriyaṃ abhiññeyyaṃ; jivhindriyaṃ abhiññeyyaṃ; kāyindriyaṃ abhiññeyyaṃ; manindriyaṃ abhiññeyyaṃ; jīvitindriyaṃ abhiññeyyaṃ; itthindriyaṃ abhiññeyyaṃ; purisindriyaṃ abhiññeyyaṃ; sukhindriyaṃ abhiññeyyaṃ; dukkhindriyaṃ abhiññeyyaṃ; somanassindriyaṃ abhiññeyyaṃ; domanassindriyaṃ abhiññeyyaṃ; upekkhindriyaṃ abhiññeyyaṃ; saddhindriyaṃ abhiññeyyaṃ; vīriyindriyaṃ 14 abhiññeyyaṃ; satindriyaṃ abhiññeyyaṃ; samādhindriyaṃ abhiññeyyaṃ; paññindriyaṃ abhiññeyyaṃ; anaññātaññassāmītindriyaṃ abhiññeyyaṃ; aññindriyaṃ abhiññeyyaṃ; aññātāvindriyaṃ abhiññeyyaṃ.

    ๕. กามธาตุ อภิเญฺญยฺยา; รูปธาตุ อภิเญฺญยฺยา; อรูปธาตุ อภิเญฺญยฺยาฯ กามภโว อภิเญฺญโยฺย; รูปภโว อภิเญฺญโยฺย ; อรูปภโว อภิเญฺญโยฺยฯ สญฺญาภโว อภิเญฺญโยฺย; อสญฺญาภโว อภิเญฺญโยฺย; เนวสญฺญานาสญฺญาภโว อภิเญฺญโยฺยฯ เอกโวการภโว อภิเญฺญโยฺย; จตุโวการภโว อภิเญฺญโยฺย; ปญฺจโวการภโว อภิเญฺญโยฺยฯ

    5. Kāmadhātu abhiññeyyā; rūpadhātu abhiññeyyā; arūpadhātu abhiññeyyā. Kāmabhavo abhiññeyyo; rūpabhavo abhiññeyyo ; arūpabhavo abhiññeyyo. Saññābhavo abhiññeyyo; asaññābhavo abhiññeyyo; nevasaññānāsaññābhavo abhiññeyyo. Ekavokārabhavo abhiññeyyo; catuvokārabhavo abhiññeyyo; pañcavokārabhavo abhiññeyyo.

    ๖. ปฐมํ ฌานํ 15 อภิเญฺญยฺยํ; ทุติยํ ฌานํ อภิเญฺญยฺยํ; ตติยํ ฌานํ อภิเญฺญยฺยํ; จตุตฺถํ ฌานํ อภิเญฺญยฺยํฯ เมตฺตาเจโตวิมุตฺติ อภิเญฺญยฺยา; กรุณาเจโตวิมุตฺติ อภิเญฺญยฺยา; มุทิตาเจโตวิมุตฺติ อภิเญฺญยฺยา; อุเปกฺขาเจโตวิมุตฺติ อภิเญฺญยฺยาฯ อากาสานญฺจายตนสมาปตฺติ อภิเญฺญยฺยา; วิญฺญาณญฺจายตนสมาปตฺติ อภิเญฺญยฺยา; อากิญฺจญฺญายตนสมาปตฺติ อภิเญฺญยฺยา; เนวสญฺญานาสญฺญายตนสมาปตฺติ อภิเญฺญยฺยาฯ

    6. Paṭhamaṃ jhānaṃ 16 abhiññeyyaṃ; dutiyaṃ jhānaṃ abhiññeyyaṃ; tatiyaṃ jhānaṃ abhiññeyyaṃ; catutthaṃ jhānaṃ abhiññeyyaṃ. Mettācetovimutti abhiññeyyā; karuṇācetovimutti abhiññeyyā; muditācetovimutti abhiññeyyā; upekkhācetovimutti abhiññeyyā. Ākāsānañcāyatanasamāpatti abhiññeyyā; viññāṇañcāyatanasamāpatti abhiññeyyā; ākiñcaññāyatanasamāpatti abhiññeyyā; nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti abhiññeyyā.

    อวิชฺชา อภิเญฺญยฺยา; สงฺขารา อภิเญฺญยฺยา; วิญฺญาณํ อภิเญฺญยฺยํ; นามรูปํ อภิเญฺญยฺยํ; สฬายตนํ อภิเญฺญยฺยํ; ผโสฺส อภิเญฺญโยฺย; เวทนา อภิเญฺญยฺยา; ตณฺหา อภิเญฺญยฺยา; อุปาทานํ อภิเญฺญยฺยํ; ภโว อภิเญฺญโยฺย; ชาติ อภิเญฺญยฺยา; ชรามรณํ อภิเญฺญยฺยํฯ

    Avijjā abhiññeyyā; saṅkhārā abhiññeyyā; viññāṇaṃ abhiññeyyaṃ; nāmarūpaṃ abhiññeyyaṃ; saḷāyatanaṃ abhiññeyyaṃ; phasso abhiññeyyo; vedanā abhiññeyyā; taṇhā abhiññeyyā; upādānaṃ abhiññeyyaṃ; bhavo abhiññeyyo; jāti abhiññeyyā; jarāmaraṇaṃ abhiññeyyaṃ.

    ๗. ทุกฺขํ อภิเญฺญยฺยํ; ทุกฺขสมุทโย อภิเญฺญโยฺย; ทุกฺขนิโรโธ อภิเญฺญโยฺย; ทุกฺขนิโรธคามินี ปฎิปทา อภิเญฺญยฺยาฯ รูปํ อภิเญฺญยฺยํ; รูปสมุทโย อภิเญฺญโยฺย; รูปนิโรโธ อภิเญฺญโยฺย; รูปนิโรธคามินี ปฎิปทา อภิเญฺญยฺยาฯ เวทนา อภิเญฺญยฺยา…เป.… สญฺญา อภิเญฺญยฺยา…เป.… สงฺขารา อภิเญฺญยฺยา…เป.… วิญฺญาณํ อภิเญฺญยฺยํฯ จกฺขุ อภิเญฺญยฺยํ…เป.… ชรามรณํ อภิเญฺญยฺยํ; ชรามรณสมุทโย อภิเญฺญโยฺย; ชรามรณนิโรโธ อภิเญฺญโยฺย; ชรามรณนิโรธคามินี ปฎิปทา อภิเญฺญยฺยาฯ

    7. Dukkhaṃ abhiññeyyaṃ; dukkhasamudayo abhiññeyyo; dukkhanirodho abhiññeyyo; dukkhanirodhagāminī paṭipadā abhiññeyyā. Rūpaṃ abhiññeyyaṃ; rūpasamudayo abhiññeyyo; rūpanirodho abhiññeyyo; rūpanirodhagāminī paṭipadā abhiññeyyā. Vedanā abhiññeyyā…pe… saññā abhiññeyyā…pe… saṅkhārā abhiññeyyā…pe… viññāṇaṃ abhiññeyyaṃ. Cakkhu abhiññeyyaṃ…pe… jarāmaraṇaṃ abhiññeyyaṃ; jarāmaraṇasamudayo abhiññeyyo; jarāmaraṇanirodho abhiññeyyo; jarāmaraṇanirodhagāminī paṭipadā abhiññeyyā.

    ทุกฺขสฺส ปริญฺญโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ทุกฺขสมุทยสฺส ปหานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ทุกฺขนิโรธสฺส สจฺฉิกิริยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ทุกฺขนิโรธคามินิยา ปฎิปทาย ภาวนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ รูปสฺส ปริญฺญโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; รูปสมุทยสฺส ปหานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; รูปนิโรธสฺส สจฺฉิกิริยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; รูปนิโรธคามินิยา ปฎิปทาย ภาวนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ เวทนาย…เป.… สญฺญาย… สงฺขารานํ… วิญฺญาณสฺส… จกฺขุสฺส…เป.… ชรามรณสฺส ปริญฺญโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ชรามรณสมุทยสฺส ปหานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ชรามรณนิโรธสฺส สจฺฉิกิริยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ชรามรณนิโรธคามินิยา ปฎิปทาย ภาวนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ

    Dukkhassa pariññaṭṭho abhiññeyyo; dukkhasamudayassa pahānaṭṭho abhiññeyyo; dukkhanirodhassa sacchikiriyaṭṭho abhiññeyyo; dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya bhāvanaṭṭho abhiññeyyo. Rūpassa pariññaṭṭho abhiññeyyo; rūpasamudayassa pahānaṭṭho abhiññeyyo; rūpanirodhassa sacchikiriyaṭṭho abhiññeyyo; rūpanirodhagāminiyā paṭipadāya bhāvanaṭṭho abhiññeyyo. Vedanāya…pe… saññāya… saṅkhārānaṃ… viññāṇassa… cakkhussa…pe… jarāmaraṇassa pariññaṭṭho abhiññeyyo; jarāmaraṇasamudayassa pahānaṭṭho abhiññeyyo; jarāmaraṇanirodhassa sacchikiriyaṭṭho abhiññeyyo; jarāmaraṇanirodhagāminiyā paṭipadāya bhāvanaṭṭho abhiññeyyo.

    ทุกฺขสฺส ปริญฺญาปฎิเวธโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ทุกฺขสมุทยสฺส ปหานปฎิเวธโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ทุกฺขนิโรธสฺส สจฺฉิกิริยาปฎิเวธโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ทุกฺขนิโรธคามินิยา ปฎิปทาย ภาวนาปฎิเวธโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ รูปสฺส ปริญฺญาปฎิเวธโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; รูปสมุทยสฺส ปหานปฎิเวธโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; รูปนิโรธสฺส สจฺฉิกิริยาปฎิเวธโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; รูปนิโรธคามินิยา ปฎิปทาย ภาวนาปฎิเวธโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ เวทนาย…เป.… สญฺญาย… สงฺขารานํ… วิญฺญาณสฺส… จกฺขุสฺส…เป.… ชรามรณสฺส ปริญฺญาปฎิเวธโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ชรามรณสมุทยสฺส ปหานปฎิเวธโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ชรามรณนิโรธสฺส สจฺฉิกิริยาปฎิเวธโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ชรามรณนิโรธคามินิยา ปฎิปทาย ภาวนาปฎิเวธโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ

    Dukkhassa pariññāpaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; dukkhasamudayassa pahānapaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; dukkhanirodhassa sacchikiriyāpaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya bhāvanāpaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo. Rūpassa pariññāpaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; rūpasamudayassa pahānapaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; rūpanirodhassa sacchikiriyāpaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; rūpanirodhagāminiyā paṭipadāya bhāvanāpaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo. Vedanāya…pe… saññāya… saṅkhārānaṃ… viññāṇassa… cakkhussa…pe… jarāmaraṇassa pariññāpaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; jarāmaraṇasamudayassa pahānapaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; jarāmaraṇanirodhassa sacchikiriyāpaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; jarāmaraṇanirodhagāminiyā paṭipadāya bhāvanāpaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo.

    ๘. ทุกฺขํ อภิเญฺญยฺยํ; ทุกฺขสมุทโย อภิเญฺญโยฺย; ทุกฺขนิโรโธ อภิเญฺญโยฺย; ทุกฺขสฺส สมุทยนิโรโธ อภิเญฺญโยฺย; ทุกฺขสฺส ฉนฺทราคนิโรโธ อภิเญฺญโยฺย; ทุกฺขสฺส อสฺสาโท อภิเญฺญโยฺย; ทุกฺขสฺส อาทีนโว อภิเญฺญโยฺย; ทุกฺขสฺส นิสฺสรณํ อภิเญฺญยฺยํฯ รูปํ อภิเญฺญยฺยํ; รูปสมุทโย อภิเญฺญโยฺย; รูปนิโรโธ อภิเญฺญโยฺย; รูปสฺส สมุทยนิโรโธ อภิเญฺญโยฺย; รูปสฺส ฉนฺทราคนิโรโธ อภิเญฺญโยฺย; รูปสฺส อสฺสาโท อภิเญฺญโยฺย; รูปสฺส อาทีนโว อภิเญฺญโยฺย; รูปสฺส นิสฺสรณํ อภิเญฺญยฺยํฯ เวทนา อภิเญฺญยฺยา…เป.… สญฺญา อภิเญฺญยฺยา… สงฺขารา อภิเญฺญยฺยา… วิญฺญาณํ อภิเญฺญยฺยํ… จกฺขุ อภิเญฺญยฺยํ…เป.… ชรามรณํ อภิเญฺญยฺยํ; ชรามรณสมุทโย อภิเญฺญโยฺย; ชรามรณนิโรโธ อภิเญฺญโยฺย; ชรามรณสฺส สมุทยนิโรโธ อภิเญฺญโยฺย; ชรามรณสฺส ฉนฺทราคนิโรโธ อภิเญฺญโยฺย; ชรามรณสฺส อสฺสาโท อภิเญฺญโยฺย; ชรามรณสฺส อาทีนโว อภิเญฺญโยฺย; ชรามรณสฺส นิสฺสรณํ อภิเญฺญยฺยํฯ

    8. Dukkhaṃ abhiññeyyaṃ; dukkhasamudayo abhiññeyyo; dukkhanirodho abhiññeyyo; dukkhassa samudayanirodho abhiññeyyo; dukkhassa chandarāganirodho abhiññeyyo; dukkhassa assādo abhiññeyyo; dukkhassa ādīnavo abhiññeyyo; dukkhassa nissaraṇaṃ abhiññeyyaṃ. Rūpaṃ abhiññeyyaṃ; rūpasamudayo abhiññeyyo; rūpanirodho abhiññeyyo; rūpassa samudayanirodho abhiññeyyo; rūpassa chandarāganirodho abhiññeyyo; rūpassa assādo abhiññeyyo; rūpassa ādīnavo abhiññeyyo; rūpassa nissaraṇaṃ abhiññeyyaṃ. Vedanā abhiññeyyā…pe… saññā abhiññeyyā… saṅkhārā abhiññeyyā… viññāṇaṃ abhiññeyyaṃ… cakkhu abhiññeyyaṃ…pe… jarāmaraṇaṃ abhiññeyyaṃ; jarāmaraṇasamudayo abhiññeyyo; jarāmaraṇanirodho abhiññeyyo; jarāmaraṇassa samudayanirodho abhiññeyyo; jarāmaraṇassa chandarāganirodho abhiññeyyo; jarāmaraṇassa assādo abhiññeyyo; jarāmaraṇassa ādīnavo abhiññeyyo; jarāmaraṇassa nissaraṇaṃ abhiññeyyaṃ.

    ทุกฺขํ อภิเญฺญยฺยํ; ทุกฺขสมุทโย อภิเญฺญโยฺย ; ทุกฺขนิโรโธ อภิเญฺญโยฺย; ทุกฺขนิโรธคามินี ปฎิปทา อภิเญฺญยฺยา; ทุกฺขสฺส อสฺสาโท อภิเญฺญโยฺย; ทุกฺขสฺส อาทีนโว อภิเญฺญโยฺย; ทุกฺขสฺส นิสฺสรณํ อภิเญฺญยฺยํฯ รูปํ อภิเญฺญยฺยํ; รูปสมุทโย อภิเญฺญโยฺย; รูปนิโรโธ อภิเญฺญโยฺย; รูปนิโรธคามินี ปฎิปทา อภิเญฺญยฺยา; รูปสฺส อสฺสาโท อภิเญฺญโยฺย; รูปสฺส อาทีนโว อภิเญฺญโยฺย; รูปสฺส นิสฺสรณํ อภิเญฺญยฺยํฯ เวทนา อภิเญฺญยฺยา…เป.… สญฺญา อภิเญฺญยฺยา… สงฺขารา อภิเญฺญยฺยา… วิญฺญาณํ อภิเญฺญยฺยํ… จกฺขุ อภิเญฺญยฺยํ…เป.… ชรามรณํ อภิเญฺญยฺยํ; ชรามรณสมุทโย อภิเญฺญโยฺย; ชรามรณนิโรโธ อภิเญฺญโยฺย; ชรามรณนิโรธคามินี ปฎิปทา อภิเญฺญยฺยา; ชรามรณสฺส อสฺสาโท อภิเญฺญโยฺย; ชรามรณสฺส อาทีนโว อภิเญฺญโยฺย; ชรามรณสฺส นิสฺสรณํ อภิเญฺญยฺยํฯ

    Dukkhaṃ abhiññeyyaṃ; dukkhasamudayo abhiññeyyo ; dukkhanirodho abhiññeyyo; dukkhanirodhagāminī paṭipadā abhiññeyyā; dukkhassa assādo abhiññeyyo; dukkhassa ādīnavo abhiññeyyo; dukkhassa nissaraṇaṃ abhiññeyyaṃ. Rūpaṃ abhiññeyyaṃ; rūpasamudayo abhiññeyyo; rūpanirodho abhiññeyyo; rūpanirodhagāminī paṭipadā abhiññeyyā; rūpassa assādo abhiññeyyo; rūpassa ādīnavo abhiññeyyo; rūpassa nissaraṇaṃ abhiññeyyaṃ. Vedanā abhiññeyyā…pe… saññā abhiññeyyā… saṅkhārā abhiññeyyā… viññāṇaṃ abhiññeyyaṃ… cakkhu abhiññeyyaṃ…pe… jarāmaraṇaṃ abhiññeyyaṃ; jarāmaraṇasamudayo abhiññeyyo; jarāmaraṇanirodho abhiññeyyo; jarāmaraṇanirodhagāminī paṭipadā abhiññeyyā; jarāmaraṇassa assādo abhiññeyyo; jarāmaraṇassa ādīnavo abhiññeyyo; jarāmaraṇassa nissaraṇaṃ abhiññeyyaṃ.

    ๙. อนิจฺจานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; ทุกฺขานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; อนตฺตานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; นิพฺพิทานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; วิราคานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; นิโรธานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; ปฎินิสฺสคฺคานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยาฯ รูเป อนิจฺจานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; รูเป ทุกฺขานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; รูเป อนตฺตานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; รูเป นิพฺพิทานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; รูเป วิราคานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; รูเป นิโรธานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; รูเป ปฎินิสฺสคฺคานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยาฯ เวทนาย…เป.… สญฺญาย… สงฺขาเรสุ… วิญฺญาเณ… จกฺขุสฺมิํ…เป.… ชรามรเณ อนิจฺจานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; ชรามรเณ ทุกฺขานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; ชรามรเณ อนตฺตานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; ชรามรเณ นิพฺพิทานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; ชรามรเณ วิราคานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา ; ชรามรเณ นิโรธานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; ชรามรเณ ปฎินิสฺสคฺคานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยาฯ

    9. Aniccānupassanā abhiññeyyā; dukkhānupassanā abhiññeyyā; anattānupassanā abhiññeyyā; nibbidānupassanā abhiññeyyā; virāgānupassanā abhiññeyyā; nirodhānupassanā abhiññeyyā; paṭinissaggānupassanā abhiññeyyā. Rūpe aniccānupassanā abhiññeyyā; rūpe dukkhānupassanā abhiññeyyā; rūpe anattānupassanā abhiññeyyā; rūpe nibbidānupassanā abhiññeyyā; rūpe virāgānupassanā abhiññeyyā; rūpe nirodhānupassanā abhiññeyyā; rūpe paṭinissaggānupassanā abhiññeyyā. Vedanāya…pe… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe… cakkhusmiṃ…pe… jarāmaraṇe aniccānupassanā abhiññeyyā; jarāmaraṇe dukkhānupassanā abhiññeyyā; jarāmaraṇe anattānupassanā abhiññeyyā; jarāmaraṇe nibbidānupassanā abhiññeyyā; jarāmaraṇe virāgānupassanā abhiññeyyā ; jarāmaraṇe nirodhānupassanā abhiññeyyā; jarāmaraṇe paṭinissaggānupassanā abhiññeyyā.

    ๑๐. อุปฺปาโท อภิเญฺญโยฺย; ปวตฺตํ อภิเญฺญยฺยํ; นิมิตฺตํ อภิเญฺญยฺยํ; อายูหนา 17 อภิเญฺญยฺยา; ปฎิสนฺธิ อภิเญฺญยฺยา; คติ อภิเญฺญยฺยา; นิพฺพตฺติ อภิเญฺญยฺยา; อุปปตฺติ อภิเญฺญยฺยา; ชาติ อภิเญฺญยฺยา; ชรา อภิเญฺญยฺยา; พฺยาธิ อภิเญฺญโยฺย , มรณํ อภิเญฺญยฺยํ; โสโก อภิเญฺญโยฺย; ปริเทโว อภิเญฺญโยฺย; อุปายาโส อภิเญฺญโยฺยฯ

    10. Uppādo abhiññeyyo; pavattaṃ abhiññeyyaṃ; nimittaṃ abhiññeyyaṃ; āyūhanā 18 abhiññeyyā; paṭisandhi abhiññeyyā; gati abhiññeyyā; nibbatti abhiññeyyā; upapatti abhiññeyyā; jāti abhiññeyyā; jarā abhiññeyyā; byādhi abhiññeyyo , maraṇaṃ abhiññeyyaṃ; soko abhiññeyyo; paridevo abhiññeyyo; upāyāso abhiññeyyo.

    อนุปฺปาโท อภิเญฺญโยฺย; อปฺปวตฺตํ อภิเญฺญยฺยํ; อนิมิตฺตํ อภิเญฺญยฺยํ; อนายูหนา 19 อภิเญฺญยฺยา; อปฺปฎิสนฺธิ อภิเญฺญยฺยา; อคติ อภิเญฺญยฺยา; อนิพฺพตฺติ อภิเญฺญยฺยา; อนุปปตฺติ อภิเญฺญยฺยา; อชาติ อภิเญฺญยฺยา; อชรา อภิเญฺญยฺยา; อพฺยาธิ อภิเญฺญโยฺย; อมตํ อภิเญฺญยฺยํ; อโสโก อภิเญฺญโยฺย; อปริเทโว อภิเญฺญโยฺย; อนุปายาโส อภิเญฺญโยฺยฯ

    Anuppādo abhiññeyyo; appavattaṃ abhiññeyyaṃ; animittaṃ abhiññeyyaṃ; anāyūhanā 20 abhiññeyyā; appaṭisandhi abhiññeyyā; agati abhiññeyyā; anibbatti abhiññeyyā; anupapatti abhiññeyyā; ajāti abhiññeyyā; ajarā abhiññeyyā; abyādhi abhiññeyyo; amataṃ abhiññeyyaṃ; asoko abhiññeyyo; aparidevo abhiññeyyo; anupāyāso abhiññeyyo.

    อุปฺปาโท อภิเญฺญโยฺย; อนุปฺปาโท อภิเญฺญโยฺย; ปวตฺตํ อภิเญฺญยฺยํ; อปฺปวตฺตํ อภิเญฺญยฺยํฯ นิมิตฺตํ อภิเญฺญยฺยํ; อนิมิตฺตํ อภิเญฺญยฺยํฯ อายูหนา อภิเญฺญยฺยา; อนายูหนา อภิเญฺญยฺยาฯ ปฎิสนฺธิ อภิเญฺญยฺยา; อปฺปฎิสนฺธิ อภิเญฺญยฺยาฯ คติ อภิเญฺญยฺยา; อคติ อภิเญฺญยฺยาฯ นิพฺพตฺติ อภิเญฺญยฺยา; อนิพฺพตฺติ อภิเญฺญยฺยาฯ อุปปตฺติ อภิเญฺญยฺยา; อนุปปตฺติ อภิเญฺญยฺยา ฯ ชาติ อภิเญฺญยฺยา; อชาติ อภิเญฺญยฺยาฯ ชรา อภิเญฺญยฺยา; อชรา อภิเญฺญยฺยาฯ พฺยาธิ อภิเญฺญโยฺย; อพฺยาธิ อภิเญฺญโยฺยฯ มรณํ อภิเญฺญยฺยํ; อมตํ อภิเญฺญยฺยํฯ โสโก อภิเญฺญโยฺย; อโสโก อภิเญฺญโยฺยฯ ปริเทโว อภิเญฺญโยฺย; อปริเทโว อภิเญฺญโยฺยฯ อุปายาโส อภิเญฺญโยฺย; อนุปายาโส อภิเญฺญโยฺยฯ

    Uppādo abhiññeyyo; anuppādo abhiññeyyo; pavattaṃ abhiññeyyaṃ; appavattaṃ abhiññeyyaṃ. Nimittaṃ abhiññeyyaṃ; animittaṃ abhiññeyyaṃ. Āyūhanā abhiññeyyā; anāyūhanā abhiññeyyā. Paṭisandhi abhiññeyyā; appaṭisandhi abhiññeyyā. Gati abhiññeyyā; agati abhiññeyyā. Nibbatti abhiññeyyā; anibbatti abhiññeyyā. Upapatti abhiññeyyā; anupapatti abhiññeyyā . Jāti abhiññeyyā; ajāti abhiññeyyā. Jarā abhiññeyyā; ajarā abhiññeyyā. Byādhi abhiññeyyo; abyādhi abhiññeyyo. Maraṇaṃ abhiññeyyaṃ; amataṃ abhiññeyyaṃ. Soko abhiññeyyo; asoko abhiññeyyo. Paridevo abhiññeyyo; aparidevo abhiññeyyo. Upāyāso abhiññeyyo; anupāyāso abhiññeyyo.

    อุปฺปาโท ทุกฺขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปวตฺตํ ทุกฺขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ นิมิตฺตํ ทุกฺขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อายูหนา ทุกฺขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปฎิสนฺธิ ทุกฺขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ คติ ทุกฺขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ นิพฺพตฺติ ทุกฺขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อุปปตฺติ ทุกฺขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ชาติ ทุกฺขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ชรา ทุกฺขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ พฺยาธิ ทุกฺขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ มรณํ ทุกฺขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ โสโก ทุกฺขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปริเทโว ทุกฺขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อุปายาโส ทุกฺขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ

    Uppādo dukkhanti abhiññeyyaṃ. Pavattaṃ dukkhanti abhiññeyyaṃ. Nimittaṃ dukkhanti abhiññeyyaṃ. Āyūhanā dukkhanti abhiññeyyaṃ. Paṭisandhi dukkhanti abhiññeyyaṃ. Gati dukkhanti abhiññeyyaṃ. Nibbatti dukkhanti abhiññeyyaṃ. Upapatti dukkhanti abhiññeyyaṃ. Jāti dukkhanti abhiññeyyaṃ. Jarā dukkhanti abhiññeyyaṃ. Byādhi dukkhanti abhiññeyyaṃ. Maraṇaṃ dukkhanti abhiññeyyaṃ. Soko dukkhanti abhiññeyyaṃ. Paridevo dukkhanti abhiññeyyaṃ. Upāyāso dukkhanti abhiññeyyaṃ.

    อนุปฺปาโท สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อปฺปวตฺตํ สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อนิมิตฺตํ สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อนายูหนา สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อปฺปฎิสนฺธิ สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อคติ สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อนิพฺพตฺติ สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อนุปปตฺติ สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อชาติ สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อชรา สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อพฺยาธิ สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อมตํ สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อโสโก สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อปริเทโว สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อนุปายาโส สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ

    Anuppādo sukhanti abhiññeyyaṃ. Appavattaṃ sukhanti abhiññeyyaṃ. Animittaṃ sukhanti abhiññeyyaṃ. Anāyūhanā sukhanti abhiññeyyaṃ. Appaṭisandhi sukhanti abhiññeyyaṃ. Agati sukhanti abhiññeyyaṃ. Anibbatti sukhanti abhiññeyyaṃ. Anupapatti sukhanti abhiññeyyaṃ. Ajāti sukhanti abhiññeyyaṃ. Ajarā sukhanti abhiññeyyaṃ. Abyādhi sukhanti abhiññeyyaṃ. Amataṃ sukhanti abhiññeyyaṃ. Asoko sukhanti abhiññeyyaṃ. Aparidevo sukhanti abhiññeyyaṃ. Anupāyāso sukhanti abhiññeyyaṃ.

    อุปฺปาโท ทุกฺขํ, อนุปฺปาโท สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปวตฺตํ ทุกฺขํ, อปฺปวตฺตํ สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ นิมิตฺตํ ทุกฺขํ, อนิมิตฺตํ สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อายูหนา ทุกฺขํ, อนายูหนา สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปฎิสนฺธิ ทุกฺขํ, อปฺปฎิสนฺธิ สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ คติ ทุกฺขํ, อคติ สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ นิพฺพตฺติ ทุกฺขํ, อนิพฺพตฺติ สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อุปปตฺติ ทุกฺขํ, อนุปปตฺติ สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ชาติ ทุกฺขํ, อชาติ สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ชรา ทุกฺขํ, อชรา สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ พฺยาธิ ทุกฺขํ, อพฺยาธิ สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ มรณํ ทุกฺขํ, อมตํ สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ โสโก ทุกฺขํ, อโสโก สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปริเทโว ทุกฺขํ, อปริเทโว สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อุปายาโส ทุกฺขํ, อนุปายาโส สุขนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ

    Uppādo dukkhaṃ, anuppādo sukhanti abhiññeyyaṃ. Pavattaṃ dukkhaṃ, appavattaṃ sukhanti abhiññeyyaṃ. Nimittaṃ dukkhaṃ, animittaṃ sukhanti abhiññeyyaṃ. Āyūhanā dukkhaṃ, anāyūhanā sukhanti abhiññeyyaṃ. Paṭisandhi dukkhaṃ, appaṭisandhi sukhanti abhiññeyyaṃ. Gati dukkhaṃ, agati sukhanti abhiññeyyaṃ. Nibbatti dukkhaṃ, anibbatti sukhanti abhiññeyyaṃ. Upapatti dukkhaṃ, anupapatti sukhanti abhiññeyyaṃ. Jāti dukkhaṃ, ajāti sukhanti abhiññeyyaṃ. Jarā dukkhaṃ, ajarā sukhanti abhiññeyyaṃ. Byādhi dukkhaṃ, abyādhi sukhanti abhiññeyyaṃ. Maraṇaṃ dukkhaṃ, amataṃ sukhanti abhiññeyyaṃ. Soko dukkhaṃ, asoko sukhanti abhiññeyyaṃ. Paridevo dukkhaṃ, aparidevo sukhanti abhiññeyyaṃ. Upāyāso dukkhaṃ, anupāyāso sukhanti abhiññeyyaṃ.

    อุปฺปาโท ภยนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปวตฺตํ ภยนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ นิมิตฺตํ ภยนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อายูหนา ภยนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปฎิสนฺธิ ภยนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ คติ ภยนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ นิพฺพตฺติ ภยนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อุปปตฺติ ภยนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ชาติ ภยนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ชรา ภยนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ พฺยาธิ ภยนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ มรณํ ภยนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ โสโก ภยนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปริเทโว ภยนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อุปายาโส ภยนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ

    Uppādo bhayanti abhiññeyyaṃ. Pavattaṃ bhayanti abhiññeyyaṃ. Nimittaṃ bhayanti abhiññeyyaṃ. Āyūhanā bhayanti abhiññeyyaṃ. Paṭisandhi bhayanti abhiññeyyaṃ. Gati bhayanti abhiññeyyaṃ. Nibbatti bhayanti abhiññeyyaṃ. Upapatti bhayanti abhiññeyyaṃ. Jāti bhayanti abhiññeyyaṃ. Jarā bhayanti abhiññeyyaṃ. Byādhi bhayanti abhiññeyyaṃ. Maraṇaṃ bhayanti abhiññeyyaṃ. Soko bhayanti abhiññeyyaṃ. Paridevo bhayanti abhiññeyyaṃ. Upāyāso bhayanti abhiññeyyaṃ.

    อนุปฺปาโท เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อปฺปวตฺตํ เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อนิมิตฺตํ เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อนายูหนา เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อปฺปฎิสนฺธิ เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อคติ เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อนิพฺพตฺติ เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อนุปปตฺติ เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อชาติ เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํ ฯ อชรา เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อพฺยาธิ เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อมตํ เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อโสโก เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อปริเทโว เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อนุปายาโส เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ

    Anuppādo khemanti abhiññeyyaṃ. Appavattaṃ khemanti abhiññeyyaṃ. Animittaṃ khemanti abhiññeyyaṃ. Anāyūhanā khemanti abhiññeyyaṃ. Appaṭisandhi khemanti abhiññeyyaṃ. Agati khemanti abhiññeyyaṃ. Anibbatti khemanti abhiññeyyaṃ. Anupapatti khemanti abhiññeyyaṃ. Ajāti khemanti abhiññeyyaṃ . Ajarā khemanti abhiññeyyaṃ. Abyādhi khemanti abhiññeyyaṃ. Amataṃ khemanti abhiññeyyaṃ. Asoko khemanti abhiññeyyaṃ. Aparidevo khemanti abhiññeyyaṃ. Anupāyāso khemanti abhiññeyyaṃ.

    อุปฺปาโท ภยํ, อนุปฺปาโท เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปวตฺตํ ภยํ, อปฺปวตฺตํ เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ นิมิตฺตํ ภยํ, อนิมิตฺตํ เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อายูหนา ภยํ, อนายูหนา เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปฎิสนฺธิ ภยํ, อปฺปฎิสนฺธิ เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ คติ ภยํ, อคติ เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ นิพฺพตฺติ ภยํ, อนิพฺพตฺติ เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อุปปตฺติ ภยํ, อนุปปตฺติ เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ชาติ ภยํ, อชาติ เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ชรา ภยํ, อชรา เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ พฺยาธิ ภยํ, อพฺยาธิ เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ มรณํ ภยํ, อมตํ เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ โสโก ภยํ, อโสโก เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปริเทโว ภยํ, อปริเทโว เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อุปายาโส ภยํ, อนุปายาโส เขมนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ

    Uppādo bhayaṃ, anuppādo khemanti abhiññeyyaṃ. Pavattaṃ bhayaṃ, appavattaṃ khemanti abhiññeyyaṃ. Nimittaṃ bhayaṃ, animittaṃ khemanti abhiññeyyaṃ. Āyūhanā bhayaṃ, anāyūhanā khemanti abhiññeyyaṃ. Paṭisandhi bhayaṃ, appaṭisandhi khemanti abhiññeyyaṃ. Gati bhayaṃ, agati khemanti abhiññeyyaṃ. Nibbatti bhayaṃ, anibbatti khemanti abhiññeyyaṃ. Upapatti bhayaṃ, anupapatti khemanti abhiññeyyaṃ. Jāti bhayaṃ, ajāti khemanti abhiññeyyaṃ. Jarā bhayaṃ, ajarā khemanti abhiññeyyaṃ. Byādhi bhayaṃ, abyādhi khemanti abhiññeyyaṃ. Maraṇaṃ bhayaṃ, amataṃ khemanti abhiññeyyaṃ. Soko bhayaṃ, asoko khemanti abhiññeyyaṃ. Paridevo bhayaṃ, aparidevo khemanti abhiññeyyaṃ. Upāyāso bhayaṃ, anupāyāso khemanti abhiññeyyaṃ.

    อุปฺปาโท สามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปวตฺตํ สามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํ ฯ นิมิตฺตํ สามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อายูหนา สามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปฎิสนฺธิ สามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ คติ สามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ นิพฺพตฺติ สามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อุปปตฺติ สามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ชาติ สามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ชรา สามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ พฺยาธิ สามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ มรณํ สามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ โสโก สามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปริเทโว สามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อุปายาโส สามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ

    Uppādo sāmisanti abhiññeyyaṃ. Pavattaṃ sāmisanti abhiññeyyaṃ . Nimittaṃ sāmisanti abhiññeyyaṃ. Āyūhanā sāmisanti abhiññeyyaṃ. Paṭisandhi sāmisanti abhiññeyyaṃ. Gati sāmisanti abhiññeyyaṃ. Nibbatti sāmisanti abhiññeyyaṃ. Upapatti sāmisanti abhiññeyyaṃ. Jāti sāmisanti abhiññeyyaṃ. Jarā sāmisanti abhiññeyyaṃ. Byādhi sāmisanti abhiññeyyaṃ. Maraṇaṃ sāmisanti abhiññeyyaṃ. Soko sāmisanti abhiññeyyaṃ. Paridevo sāmisanti abhiññeyyaṃ. Upāyāso sāmisanti abhiññeyyaṃ.

    อนุปฺปาโท นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อปฺปวตฺตํ นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อนิมิตฺตํ นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อนายูหนา นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อปฺปฎิสนฺธิ นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อคติ นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อนิพฺพตฺติ นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อนุปปตฺติ นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อชาติ นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อชรา นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อพฺยาธิ นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อมตํ นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อโสโก นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อปริเทโว นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อนุปายาโส นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ

    Anuppādo nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Appavattaṃ nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Animittaṃ nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Anāyūhanā nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Appaṭisandhi nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Agati nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Anibbatti nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Anupapatti nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Ajāti nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Ajarā nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Abyādhi nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Amataṃ nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Asoko nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Aparidevo nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Anupāyāso nirāmisanti abhiññeyyaṃ.

    อุปฺปาโท สามิสํ, อนุปฺปาโท นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปวตฺตํ สามิสํ, อปฺปวตฺตํ นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ นิมิตฺตํ สามิสํ, อนิมิตฺตํ นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อายูหนา สามิสํ, อนายูหนา นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปฎิสนฺธิ สามิสํ, อปฺปฎิสนฺธิ นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํ ฯ คติ สามิสํ, อคติ นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ นิพฺพตฺติ สามิสํ, อนิพฺพตฺติ นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อุปปตฺติ สามิสํ, อนุปปตฺติ นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ชาติ สามิสํ, อชาติ นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ชรา สามิสํ, อชรา นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ พฺยาธิ สามิสํ, อพฺยาธิ นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ มรณํ สามิสํ, อมตํ นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ โสโก สามิสํ, อโสโก นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปริเทโว สามิสํ, อปริเทโว นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อุปายาโส สามิสํ, อนุปายาโส นิรามิสนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ

    Uppādo sāmisaṃ, anuppādo nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Pavattaṃ sāmisaṃ, appavattaṃ nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Nimittaṃ sāmisaṃ, animittaṃ nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Āyūhanā sāmisaṃ, anāyūhanā nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Paṭisandhi sāmisaṃ, appaṭisandhi nirāmisanti abhiññeyyaṃ . Gati sāmisaṃ, agati nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Nibbatti sāmisaṃ, anibbatti nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Upapatti sāmisaṃ, anupapatti nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Jāti sāmisaṃ, ajāti nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Jarā sāmisaṃ, ajarā nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Byādhi sāmisaṃ, abyādhi nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Maraṇaṃ sāmisaṃ, amataṃ nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Soko sāmisaṃ, asoko nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Paridevo sāmisaṃ, aparidevo nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Upāyāso sāmisaṃ, anupāyāso nirāmisanti abhiññeyyaṃ.

    อุปฺปาโท สงฺขาราติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปวตฺตํ สงฺขาราติ อภิเญฺญยฺยํฯ นิมิตฺตํ สงฺขาราติ อภิเญฺญยฺยํฯ อายูหนา สงฺขาราติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปฎิสนฺธิ สงฺขาราติ อภิเญฺญยฺยํฯ คติ สงฺขาราติ อภิเญฺญยฺยํฯ นิพฺพตฺติ สงฺขาราติ อภิเญฺญยฺยํฯ อุปปตฺติ สงฺขาราติ อภิเญฺญยฺยํฯ ชาติ สงฺขาราติ อภิเญฺญยฺยํฯ ชรา สงฺขาราติ อภิเญฺญยฺยํฯ พฺยาธิ สงฺขาราติ อภิเญฺญยฺยํฯ มรณํ สงฺขาราติ อภิเญฺญยฺยํฯ โสโก สงฺขาราติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปริเทโว สงฺขาราติ อภิเญฺญยฺยํฯ อุปายาโส สงฺขาราติ อภิเญฺญยฺยํฯ

    Uppādo saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Pavattaṃ saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Nimittaṃ saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Āyūhanā saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Paṭisandhi saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Gati saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Nibbatti saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Upapatti saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Jāti saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Jarā saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Byādhi saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Maraṇaṃ saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Soko saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Paridevo saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Upāyāso saṅkhārāti abhiññeyyaṃ.

    อนุปฺปาโท นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อปฺปวตฺตํ นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อนิมิตฺตํ นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อนายูหนา นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อปฺปฎิสนฺธิ นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อคติ นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อนิพฺพตฺติ นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อนุปปตฺติ นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อชาติ นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อชรํ นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อพฺยาธิ นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อมตํ นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํ ฯ อโสโก นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อปริเทโว นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อนุปายาโส นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ

    Anuppādo nibbānanti abhiññeyyaṃ. Appavattaṃ nibbānanti abhiññeyyaṃ. Animittaṃ nibbānanti abhiññeyyaṃ. Anāyūhanā nibbānanti abhiññeyyaṃ. Appaṭisandhi nibbānanti abhiññeyyaṃ. Agati nibbānanti abhiññeyyaṃ. Anibbatti nibbānanti abhiññeyyaṃ. Anupapatti nibbānanti abhiññeyyaṃ. Ajāti nibbānanti abhiññeyyaṃ. Ajaraṃ nibbānanti abhiññeyyaṃ. Abyādhi nibbānanti abhiññeyyaṃ. Amataṃ nibbānanti abhiññeyyaṃ . Asoko nibbānanti abhiññeyyaṃ. Aparidevo nibbānanti abhiññeyyaṃ. Anupāyāso nibbānanti abhiññeyyaṃ.

    อุปฺปาโท สงฺขารา, อนุปฺปาโท นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปวตฺตํ สงฺขารา, อปฺปวตฺตํ นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ นิมิตฺตํ สงฺขารา, อนิมิตฺตํ นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อายูหนา สงฺขารา, อนายูหนา นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปฎิสนฺธิ สงฺขารา, อปฺปฎิสนฺธิ นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ คติ สงฺขารา, อคติ นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ นิพฺพตฺติ สงฺขารา, อนิพฺพตฺติ นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อุปปตฺติ สงฺขารา, อนุปปตฺติ นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ชาติ สงฺขารา, อชาติ นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ชรา สงฺขารา, อชรา นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ พฺยาธิ สงฺขารา, อพฺยาธิ นิพฺพาน’’นฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ มรณํ สงฺขารา, อมตํ นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ โสโก สงฺขารา, อโสโก นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ ปริเทโว สงฺขารา, อปริเทโว นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ อุปายาโส สงฺขารา, อนุปายาโส นิพฺพานนฺติ อภิเญฺญยฺยํฯ

    Uppādo saṅkhārā, anuppādo nibbānanti abhiññeyyaṃ. Pavattaṃ saṅkhārā, appavattaṃ nibbānanti abhiññeyyaṃ. Nimittaṃ saṅkhārā, animittaṃ nibbānanti abhiññeyyaṃ. Āyūhanā saṅkhārā, anāyūhanā nibbānanti abhiññeyyaṃ. Paṭisandhi saṅkhārā, appaṭisandhi nibbānanti abhiññeyyaṃ. Gati saṅkhārā, agati nibbānanti abhiññeyyaṃ. Nibbatti saṅkhārā, anibbatti nibbānanti abhiññeyyaṃ. Upapatti saṅkhārā, anupapatti nibbānanti abhiññeyyaṃ. Jāti saṅkhārā, ajāti nibbānanti abhiññeyyaṃ. Jarā saṅkhārā, ajarā nibbānanti abhiññeyyaṃ. Byādhi saṅkhārā, abyādhi nibbāna’’nti abhiññeyyaṃ. Maraṇaṃ saṅkhārā, amataṃ nibbānanti abhiññeyyaṃ. Soko saṅkhārā, asoko nibbānanti abhiññeyyaṃ. Paridevo saṅkhārā, aparidevo nibbānanti abhiññeyyaṃ. Upāyāso saṅkhārā, anupāyāso nibbānanti abhiññeyyaṃ.

    ปฐมภาณวาโรฯ

    Paṭhamabhāṇavāro.

    ๑๑. ปริคฺคหโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ปริวารโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ปริปูรโฎฺฐ 21 อภิเญฺญโยฺย; เอกคฺคโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; อวิเกฺขปโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย ; ปคฺคหโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; อวิสารโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; อนาวิลโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; อนิญฺชนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกตฺตุปฎฺฐานวเสน จิตฺตสฺส ฐิตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; อารมฺมณโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; โคจรโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ปหานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ปริจฺจาคโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วุฎฺฐานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วิวฎฺฎนโฎฺฐ 22 อภิเญฺญโยฺย; สนฺตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ปณีตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วิมุตฺตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; อนาสวโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ตรณโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; อนิมิตฺตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; อปฺปณิหิตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สุญฺญตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกรสโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย ; อนติวตฺตนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ยุคนทฺธโฎฺฐ 23 อภิเญฺญโยฺย; นิยฺยานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เหตุโฎฺฐ 24 อภิเญฺญโยฺย; ทสฺสนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; อาธิปเตยฺยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ

    11. Pariggahaṭṭho abhiññeyyo; parivāraṭṭho abhiññeyyo; paripūraṭṭho 25 abhiññeyyo; ekaggaṭṭho abhiññeyyo; avikkhepaṭṭho abhiññeyyo ; paggahaṭṭho abhiññeyyo; avisāraṭṭho abhiññeyyo; anāvilaṭṭho abhiññeyyo; aniñjanaṭṭho abhiññeyyo; ekattupaṭṭhānavasena cittassa ṭhitaṭṭho abhiññeyyo; ārammaṇaṭṭho abhiññeyyo; gocaraṭṭho abhiññeyyo; pahānaṭṭho abhiññeyyo; pariccāgaṭṭho abhiññeyyo; vuṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; vivaṭṭanaṭṭho 26 abhiññeyyo; santaṭṭho abhiññeyyo; paṇītaṭṭho abhiññeyyo; vimuttaṭṭho abhiññeyyo; anāsavaṭṭho abhiññeyyo; taraṇaṭṭho abhiññeyyo; animittaṭṭho abhiññeyyo; appaṇihitaṭṭho abhiññeyyo; suññataṭṭho abhiññeyyo; ekarasaṭṭho abhiññeyyo ; anativattanaṭṭho abhiññeyyo; yuganaddhaṭṭho 27 abhiññeyyo; niyyānaṭṭho abhiññeyyo; hetuṭṭho 28 abhiññeyyo; dassanaṭṭho abhiññeyyo; ādhipateyyaṭṭho abhiññeyyo.

    ๑๒. สมถสฺส อวิเกฺขปโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วิปสฺสนาย อนุปสฺสนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สมถวิปสฺสนานํ เอกรสโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ยุคนทฺธสฺส อนติวตฺตนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สิกฺขาย สมาทานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; อารมฺมณสฺส โคจรโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ลีนสฺส จิตฺตสฺส ปคฺคหโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; อุทฺธตสฺส จิตฺตสฺส นิคฺคหโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; อุโภวิสุทฺธานํ อชฺฌุเปกฺขนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วิเสสาธิคมโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; อุตฺตริ ปฎิเวธโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สจฺจาภิสมยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; นิโรเธ ปติฎฺฐาปกโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย ฯ

    12. Samathassa avikkhepaṭṭho abhiññeyyo; vipassanāya anupassanaṭṭho abhiññeyyo; samathavipassanānaṃ ekarasaṭṭho abhiññeyyo; yuganaddhassa anativattanaṭṭho abhiññeyyo; sikkhāya samādānaṭṭho abhiññeyyo; ārammaṇassa gocaraṭṭho abhiññeyyo; līnassa cittassa paggahaṭṭho abhiññeyyo; uddhatassa cittassa niggahaṭṭho abhiññeyyo; ubhovisuddhānaṃ ajjhupekkhanaṭṭho abhiññeyyo; visesādhigamaṭṭho abhiññeyyo; uttari paṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; saccābhisamayaṭṭho abhiññeyyo; nirodhe patiṭṭhāpakaṭṭho abhiññeyyo .

    สทฺธินฺทฺริยสฺส อธิโมกฺขโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วีริยินฺทฺริยสฺส ปคฺคหโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สตินฺทฺริยสฺส อุปฎฺฐานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สมาธินฺทฺริยสฺส อวิเกฺขปโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ปญฺญินฺทฺริยสฺส ทสฺสนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ

    Saddhindriyassa adhimokkhaṭṭho abhiññeyyo; vīriyindriyassa paggahaṭṭho abhiññeyyo; satindriyassa upaṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; samādhindriyassa avikkhepaṭṭho abhiññeyyo; paññindriyassa dassanaṭṭho abhiññeyyo.

    สทฺธาพลสฺส อสฺสทฺธิเย อกมฺปิยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วีริยพลสฺส โกสเชฺช อกมฺปิยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สติพลสฺส ปมาเท อกมฺปิยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สมาธิพลสฺส อุทฺธเจฺจ อกมฺปิยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ปญฺญาพลสฺส อวิชฺชาย อกมฺปิยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ

    Saddhābalassa assaddhiye akampiyaṭṭho abhiññeyyo; vīriyabalassa kosajje akampiyaṭṭho abhiññeyyo; satibalassa pamāde akampiyaṭṭho abhiññeyyo; samādhibalassa uddhacce akampiyaṭṭho abhiññeyyo; paññābalassa avijjāya akampiyaṭṭho abhiññeyyo.

    สติสโมฺพชฺฌงฺคสฺส อุปฎฺฐานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ธมฺมวิจยสโมฺพชฺฌงฺคสฺส ปวิจยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วีริยสโมฺพชฺฌงฺคสฺส ปคฺคหโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ปีติสโมฺพชฺฌงฺคสฺส ผรณโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ปสฺสทฺธิสโมฺพชฺฌงฺคสฺส อุปสมโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สมาธิสโมฺพชฺฌงฺคสฺส อวิเกฺขปโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; อุเปกฺขาสโมฺพชฺฌงฺคสฺส ปฎิสงฺขานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ

    Satisambojjhaṅgassa upaṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; dhammavicayasambojjhaṅgassa pavicayaṭṭho abhiññeyyo; vīriyasambojjhaṅgassa paggahaṭṭho abhiññeyyo; pītisambojjhaṅgassa pharaṇaṭṭho abhiññeyyo; passaddhisambojjhaṅgassa upasamaṭṭho abhiññeyyo; samādhisambojjhaṅgassa avikkhepaṭṭho abhiññeyyo; upekkhāsambojjhaṅgassa paṭisaṅkhānaṭṭho abhiññeyyo.

    สมฺมาทิฎฺฐิยา ทสฺสนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สมฺมาสงฺกปฺปสฺส อภินิโรปนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สมฺมาวาจาย ปริคฺคหโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สมฺมากมฺมนฺตสฺส สมุฎฺฐานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สมฺมาอาชีวสฺส โวทานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย ; สมฺมาวายามสฺส ปคฺคหโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สมฺมาสติยา อุปฎฺฐานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สมฺมาสมาธิสฺส อวิเกฺขปโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ

    Sammādiṭṭhiyā dassanaṭṭho abhiññeyyo; sammāsaṅkappassa abhiniropanaṭṭho abhiññeyyo; sammāvācāya pariggahaṭṭho abhiññeyyo; sammākammantassa samuṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; sammāājīvassa vodānaṭṭho abhiññeyyo ; sammāvāyāmassa paggahaṭṭho abhiññeyyo; sammāsatiyā upaṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; sammāsamādhissa avikkhepaṭṭho abhiññeyyo.

    ๑๓. อินฺทฺริยานํ อาธิปเตยฺยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; พลานํ อกมฺปิยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; โพชฺฌงฺคานํ นิยฺยานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; มคฺคสฺส เหตุโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สติปฎฺฐานานํ อุปฎฺฐานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สมฺมปฺปธานานํ ปทหนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; อิทฺธิปาทานํ อิชฺฌนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สจฺจานํ ตถโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ปโยคานํ 29 ปฎิปฺปสฺสทฺธโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ผลานํ สจฺฉิกิริยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ

    13. Indriyānaṃ ādhipateyyaṭṭho abhiññeyyo; balānaṃ akampiyaṭṭho abhiññeyyo; bojjhaṅgānaṃ niyyānaṭṭho abhiññeyyo; maggassa hetuṭṭho abhiññeyyo; satipaṭṭhānānaṃ upaṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; sammappadhānānaṃ padahanaṭṭho abhiññeyyo; iddhipādānaṃ ijjhanaṭṭho abhiññeyyo; saccānaṃ tathaṭṭho abhiññeyyo; payogānaṃ 30 paṭippassaddhaṭṭho abhiññeyyo; phalānaṃ sacchikiriyaṭṭho abhiññeyyo.

    วิตกฺกสฺส อภินิโรปนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วิจารสฺส อุปวิจารโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ปีติยา ผรณโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สุขสฺส อภิสนฺทนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ จิตฺตสฺส เอกคฺคโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ อาวชฺชนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วิชานนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ปชานนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สญฺชานนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอโกทโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย ฯ อภิญฺญาย ญาตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ปริญฺญาย ตีรณโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ปหานสฺส ปริจฺจาคโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ภาวนาย เอกรสโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สจฺฉิกิริยาย ผสฺสนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ขนฺธานํ ขนฺธโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ธาตูนํ ธาตุโฎฺฐ 31 อภิเญฺญโยฺย; อายตนานํ อายตนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สงฺขตานํ สงฺขตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; อสงฺขตสฺส อสงฺขตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ

    Vitakkassa abhiniropanaṭṭho abhiññeyyo; vicārassa upavicāraṭṭho abhiññeyyo; pītiyā pharaṇaṭṭho abhiññeyyo; sukhassa abhisandanaṭṭho abhiññeyyo. Cittassa ekaggaṭṭho abhiññeyyo. Āvajjanaṭṭho abhiññeyyo; vijānanaṭṭho abhiññeyyo; pajānanaṭṭho abhiññeyyo; sañjānanaṭṭho abhiññeyyo; ekodaṭṭho abhiññeyyo . Abhiññāya ñātaṭṭho abhiññeyyo; pariññāya tīraṇaṭṭho abhiññeyyo; pahānassa pariccāgaṭṭho abhiññeyyo; bhāvanāya ekarasaṭṭho abhiññeyyo; sacchikiriyāya phassanaṭṭho abhiññeyyo; khandhānaṃ khandhaṭṭho abhiññeyyo; dhātūnaṃ dhātuṭṭho 32 abhiññeyyo; āyatanānaṃ āyatanaṭṭho abhiññeyyo; saṅkhatānaṃ saṅkhataṭṭho abhiññeyyo; asaṅkhatassa asaṅkhataṭṭho abhiññeyyo.

    ๑๔. จิตฺตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตานนฺตริยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส วุฎฺฐานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส วิวฎฺฎนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส เหตุโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส ปจฺจยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส วตฺถุโฎฺฐ 33 อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส ภูมโฎฺฐ 34 อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส อารมฺมณโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส โคจรโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส จริยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส คตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส อภินีหารโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส นิยฺยานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส นิสฺสรณโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ

    14. Cittaṭṭho abhiññeyyo; cittānantariyaṭṭho abhiññeyyo; cittassa vuṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; cittassa vivaṭṭanaṭṭho abhiññeyyo; cittassa hetuṭṭho abhiññeyyo; cittassa paccayaṭṭho abhiññeyyo; cittassa vatthuṭṭho 35 abhiññeyyo; cittassa bhūmaṭṭho 36 abhiññeyyo; cittassa ārammaṇaṭṭho abhiññeyyo; cittassa gocaraṭṭho abhiññeyyo; cittassa cariyaṭṭho abhiññeyyo; cittassa gataṭṭho abhiññeyyo; cittassa abhinīhāraṭṭho abhiññeyyo; cittassa niyyānaṭṭho abhiññeyyo; cittassa nissaraṇaṭṭho abhiññeyyo.

    ๑๕. เอกเตฺต อาวชฺชนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต วิชานนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย ; เอกเตฺต ปชานนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต สญฺชานนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต เอกทโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต อุปนิพนฺธโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต ปกฺขนฺทนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต ปสีทนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย ; เอกเตฺต สนฺติฎฺฐนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต วิมุจฺจนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต ‘‘เอตํ สนฺต’’นฺติ ปสฺสนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต ยานีกตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต วตฺถุกตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต อนุฎฺฐิตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต ปริจิตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต สุสมารทฺธโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย ; เอกเตฺต ปริคฺคหโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต ปริวารโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต ปริปูรโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต สโมธานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต อธิฎฺฐานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต อาเสวนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต ภาวนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต พหุลีกมฺมโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต สุสมุคฺคตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต สุวิมุตฺตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย ; เอกเตฺต พุชฺฌนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต อนุพุชฺฌนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต ปฎิพุชฺฌนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต สมฺพุชฺฌนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต โพธนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต อนุโพธนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต ปฎิโพธนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต สโมฺพธนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต โพธิปกฺขิยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต อนุโพธิปกฺขิยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต ปฎิโพธิปกฺขิยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต สโมฺพธิปกฺขิยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต โชตนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต อุโชฺชตนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต อนุโชตนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต ปฎิโชตนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; เอกเตฺต สโญฺชตนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ

    15. Ekatte āvajjanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte vijānanaṭṭho abhiññeyyo ; ekatte pajānanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte sañjānanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte ekadaṭṭho abhiññeyyo; ekatte upanibandhaṭṭho abhiññeyyo; ekatte pakkhandanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte pasīdanaṭṭho abhiññeyyo ; ekatte santiṭṭhanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte vimuccanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte ‘‘etaṃ santa’’nti passanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte yānīkataṭṭho abhiññeyyo; ekatte vatthukataṭṭho abhiññeyyo; ekatte anuṭṭhitaṭṭho abhiññeyyo; ekatte paricitaṭṭho abhiññeyyo; ekatte susamāraddhaṭṭho abhiññeyyo ; ekatte pariggahaṭṭho abhiññeyyo; ekatte parivāraṭṭho abhiññeyyo; ekatte paripūraṭṭho abhiññeyyo; ekatte samodhānaṭṭho abhiññeyyo; ekatte adhiṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; ekatte āsevanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte bhāvanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte bahulīkammaṭṭho abhiññeyyo; ekatte susamuggataṭṭho abhiññeyyo; ekatte suvimuttaṭṭho abhiññeyyo ; ekatte bujjhanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte anubujjhanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte paṭibujjhanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte sambujjhanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte bodhanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte anubodhanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte paṭibodhanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte sambodhanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte bodhipakkhiyaṭṭho abhiññeyyo; ekatte anubodhipakkhiyaṭṭho abhiññeyyo; ekatte paṭibodhipakkhiyaṭṭho abhiññeyyo; ekatte sambodhipakkhiyaṭṭho abhiññeyyo; ekatte jotanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte ujjotanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte anujotanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte paṭijotanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte sañjotanaṭṭho abhiññeyyo.

    ๑๖. ปตาปนโฎฺฐ 37 อภิเญฺญโยฺย; วิโรจนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; กิเลสานํ สนฺตาปนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; อมลโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วิมลโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; นิมฺมลโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สมโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สมยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วิเวกโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วิเวกจริยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วิราคโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วิราคจริยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; นิโรธโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; นิโรธจริยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; โวสคฺคโฎฺฐ 38 อภิเญฺญโยฺย; โวสคฺคจริยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วิมุตฺตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วิมุตฺติจริยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ

    16. Patāpanaṭṭho 39 abhiññeyyo; virocanaṭṭho abhiññeyyo; kilesānaṃ santāpanaṭṭho abhiññeyyo; amalaṭṭho abhiññeyyo; vimalaṭṭho abhiññeyyo; nimmalaṭṭho abhiññeyyo; samaṭṭho abhiññeyyo; samayaṭṭho abhiññeyyo; vivekaṭṭho abhiññeyyo; vivekacariyaṭṭho abhiññeyyo; virāgaṭṭho abhiññeyyo; virāgacariyaṭṭho abhiññeyyo; nirodhaṭṭho abhiññeyyo; nirodhacariyaṭṭho abhiññeyyo; vosaggaṭṭho 40 abhiññeyyo; vosaggacariyaṭṭho abhiññeyyo; vimuttaṭṭho abhiññeyyo; vimutticariyaṭṭho abhiññeyyo.

    ฉนฺทโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ฉนฺทสฺส มูลโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ฉนฺทสฺส ปาทโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ฉนฺทสฺส ปธานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ฉนฺทสฺส อิชฺฌนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ฉนฺทสฺส อธิโมกฺขโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ฉนฺทสฺส ปคฺคหโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ฉนฺทสฺส อุปฎฺฐานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ฉนฺทสฺส อวิเกฺขปโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ฉนฺทสฺส ทสฺสนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ

    Chandaṭṭho abhiññeyyo; chandassa mūlaṭṭho abhiññeyyo; chandassa pādaṭṭho abhiññeyyo; chandassa padhānaṭṭho abhiññeyyo; chandassa ijjhanaṭṭho abhiññeyyo; chandassa adhimokkhaṭṭho abhiññeyyo; chandassa paggahaṭṭho abhiññeyyo; chandassa upaṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; chandassa avikkhepaṭṭho abhiññeyyo; chandassa dassanaṭṭho abhiññeyyo.

    วีริยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วีริยสฺส มูลโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วีริยสฺส ปาทโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วีริยสฺส ปธานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วีริยสฺส อิชฺฌนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วีริยสฺส อธิโมกฺขโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วีริยสฺส ปคฺคหโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วีริยสฺส อุปฎฺฐานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วีริยสฺส อวิเกฺขปโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วีริยสฺส ทสฺสนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ

    Vīriyaṭṭho abhiññeyyo; vīriyassa mūlaṭṭho abhiññeyyo; vīriyassa pādaṭṭho abhiññeyyo; vīriyassa padhānaṭṭho abhiññeyyo; vīriyassa ijjhanaṭṭho abhiññeyyo; vīriyassa adhimokkhaṭṭho abhiññeyyo; vīriyassa paggahaṭṭho abhiññeyyo; vīriyassa upaṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; vīriyassa avikkhepaṭṭho abhiññeyyo; vīriyassa dassanaṭṭho abhiññeyyo.

    จิตฺตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส มูลโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส ปาทโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส ปธานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส อิชฺฌนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส อธิโมกฺขโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส ปคฺคหโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส อุปฎฺฐานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส อวิเกฺขปโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; จิตฺตสฺส ทสฺสนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ

    Cittaṭṭho abhiññeyyo; cittassa mūlaṭṭho abhiññeyyo; cittassa pādaṭṭho abhiññeyyo; cittassa padhānaṭṭho abhiññeyyo; cittassa ijjhanaṭṭho abhiññeyyo; cittassa adhimokkhaṭṭho abhiññeyyo; cittassa paggahaṭṭho abhiññeyyo; cittassa upaṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; cittassa avikkhepaṭṭho abhiññeyyo; cittassa dassanaṭṭho abhiññeyyo.

    วีมํสโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วีมํสาย มูลโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วีมํสาย ปาทโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วีมํสาย ปธานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วีมํสาย อิชฺฌนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วีมํสาย อธิโมกฺขโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วีมํสาย ปคฺคหโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วีมํสาย อุปฎฺฐานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วีมํสาย อวิเกฺขปโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; วีมํสาย ทสฺสนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ

    Vīmaṃsaṭṭho abhiññeyyo; vīmaṃsāya mūlaṭṭho abhiññeyyo; vīmaṃsāya pādaṭṭho abhiññeyyo; vīmaṃsāya padhānaṭṭho abhiññeyyo; vīmaṃsāya ijjhanaṭṭho abhiññeyyo; vīmaṃsāya adhimokkhaṭṭho abhiññeyyo; vīmaṃsāya paggahaṭṭho abhiññeyyo; vīmaṃsāya upaṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; vīmaṃsāya avikkhepaṭṭho abhiññeyyo; vīmaṃsāya dassanaṭṭho abhiññeyyo.

    ๑๗. ทุกฺขโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ทุกฺขสฺส ปีฬนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ทุกฺขสฺส สงฺขตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ทุกฺขสฺส สนฺตาปโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ทุกฺขสฺส วิปริณามโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ สมุทยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สมุทยสฺส อายูหนโฎฺฐ 41 อภิเญฺญโยฺย; สมุทยสฺส นิทานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สมุทยสฺส สโญฺญคโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สมุทยสฺส ปลิโพธโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; นิโรธโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย ; นิโรธสฺส นิสฺสรณโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; นิโรธสฺส วิเวกโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; นิโรธสฺส อสงฺขตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; นิโรธสฺส อมตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ มคฺคโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; มคฺคสฺส นิยฺยานโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; มคฺคสฺส เหตุโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; มคฺคสฺส ทสฺสนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; มคฺคสฺส อาธิปเตยฺยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ

    17. Dukkhaṭṭho abhiññeyyo; dukkhassa pīḷanaṭṭho abhiññeyyo; dukkhassa saṅkhataṭṭho abhiññeyyo; dukkhassa santāpaṭṭho abhiññeyyo; dukkhassa vipariṇāmaṭṭho abhiññeyyo. Samudayaṭṭho abhiññeyyo; samudayassa āyūhanaṭṭho 42 abhiññeyyo; samudayassa nidānaṭṭho abhiññeyyo; samudayassa saññogaṭṭho abhiññeyyo; samudayassa palibodhaṭṭho abhiññeyyo; nirodhaṭṭho abhiññeyyo ; nirodhassa nissaraṇaṭṭho abhiññeyyo; nirodhassa vivekaṭṭho abhiññeyyo; nirodhassa asaṅkhataṭṭho abhiññeyyo; nirodhassa amataṭṭho abhiññeyyo. Maggaṭṭho abhiññeyyo; maggassa niyyānaṭṭho abhiññeyyo; maggassa hetuṭṭho abhiññeyyo; maggassa dassanaṭṭho abhiññeyyo; maggassa ādhipateyyaṭṭho abhiññeyyo.

    ตถโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; อนตฺตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สจฺจโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ปฎิเวธโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; อภิชานนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ปริชานนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ธมฺมโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ธาตุโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ญาตโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; สจฺฉิกิริยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; ผสฺสนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย; อภิสมยโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺยฯ

    Tathaṭṭho abhiññeyyo; anattaṭṭho abhiññeyyo; saccaṭṭho abhiññeyyo; paṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; abhijānanaṭṭho abhiññeyyo; parijānanaṭṭho abhiññeyyo; dhammaṭṭho abhiññeyyo; dhātuṭṭho abhiññeyyo; ñātaṭṭho abhiññeyyo; sacchikiriyaṭṭho abhiññeyyo; phassanaṭṭho abhiññeyyo; abhisamayaṭṭho abhiññeyyo.

    ๑๘. เนกฺขมฺมํ อภิเญฺญยฺยํ; อพฺยาปาโท อภิเญฺญโยฺย; อาโลกสญฺญา อภิเญฺญยฺยา; อวิเกฺขโป อภิเญฺญโยฺย; ธมฺมววตฺถานํ อภิเญฺญยฺยํ; ญาณํ อภิเญฺญยฺยํ; ปาโมชฺชํ 43 อภิเญฺญยฺยํฯ

    18. Nekkhammaṃ abhiññeyyaṃ; abyāpādo abhiññeyyo; ālokasaññā abhiññeyyā; avikkhepo abhiññeyyo; dhammavavatthānaṃ abhiññeyyaṃ; ñāṇaṃ abhiññeyyaṃ; pāmojjaṃ 44 abhiññeyyaṃ.

    ปฐมํ ฌานํ อภิเญฺญยฺยํ; ทุติยํ ฌานํ อภิเญฺญยฺยํ; ตติยํ ฌานํ อภิเญฺญยฺยํ; จตุตฺถํ ฌานํ อภิเญฺญยฺยํฯ อากาสานญฺจายตนสมาปตฺติ อภิเญฺญยฺยา; วิญฺญาณญฺจายตนสมาปตฺติ อภิเญฺญยฺยา; อากิญฺจญฺญายตนสมาปตฺติ อภิเญฺญยฺยา; เนวสญฺญานาสญฺญายตนสมาปตฺติ อภิเญฺญยฺยาฯ

    Paṭhamaṃ jhānaṃ abhiññeyyaṃ; dutiyaṃ jhānaṃ abhiññeyyaṃ; tatiyaṃ jhānaṃ abhiññeyyaṃ; catutthaṃ jhānaṃ abhiññeyyaṃ. Ākāsānañcāyatanasamāpatti abhiññeyyā; viññāṇañcāyatanasamāpatti abhiññeyyā; ākiñcaññāyatanasamāpatti abhiññeyyā; nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti abhiññeyyā.

    อนิจฺจานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; ทุกฺขานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; อนตฺตานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; นิพฺพิทานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; วิราคานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; นิโรธานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; ปฎินิสฺสคฺคานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; ขยานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; วยานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; วิปริณามานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; อนิมิตฺตานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; อปฺปณิหิตานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; สุญฺญตานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; อธิปญฺญาธมฺมวิปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; ยถาภูตญาณทสฺสนํ อภิเญฺญยฺยํ; อาทีนวานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; ปฎิสงฺขานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; วิวฎฺฎนานุปสฺสนา อภิเญฺญยฺยาฯ

    Aniccānupassanā abhiññeyyā; dukkhānupassanā abhiññeyyā; anattānupassanā abhiññeyyā; nibbidānupassanā abhiññeyyā; virāgānupassanā abhiññeyyā; nirodhānupassanā abhiññeyyā; paṭinissaggānupassanā abhiññeyyā; khayānupassanā abhiññeyyā; vayānupassanā abhiññeyyā; vipariṇāmānupassanā abhiññeyyā; animittānupassanā abhiññeyyā; appaṇihitānupassanā abhiññeyyā; suññatānupassanā abhiññeyyā; adhipaññādhammavipassanā abhiññeyyā; yathābhūtañāṇadassanaṃ abhiññeyyaṃ; ādīnavānupassanā abhiññeyyā; paṭisaṅkhānupassanā abhiññeyyā; vivaṭṭanānupassanā abhiññeyyā.

    ๑๙. โสตาปตฺติมโคฺค อภิเญฺญโยฺย; โสตาปตฺติผลสมาปตฺติ อภิเญฺญยฺยา; สกทาคามิมโคฺค อภิเญฺญโยฺย; สกทาคามิผลสมาปตฺติ อภิเญฺญยฺยา; อนาคามิมโคฺค อภิเญฺญโยฺย ; อนาคามิผลสมาปตฺติ อภิเญฺญยฺยา; อรหตฺตมโคฺค อภิเญฺญโยฺย; อรหตฺตผลสมาปตฺติ อภิเญฺญยฺยาฯ

    19. Sotāpattimaggo abhiññeyyo; sotāpattiphalasamāpatti abhiññeyyā; sakadāgāmimaggo abhiññeyyo; sakadāgāmiphalasamāpatti abhiññeyyā; anāgāmimaggo abhiññeyyo ; anāgāmiphalasamāpatti abhiññeyyā; arahattamaggo abhiññeyyo; arahattaphalasamāpatti abhiññeyyā.

    อธิโมกฺขเฎฺฐน สทฺธินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; ปคฺคหเฎฺฐน วีริยินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; อุปฎฺฐานเฎฺฐน สตินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; อวิเกฺขปเฎฺฐน สมาธินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; ทสฺสนเฎฺฐน ปญฺญินฺทฺริยํ อภิเญฺญยฺยํ; อสฺสทฺธิเย อกมฺปิยเฎฺฐน สทฺธาพลํ อภิเญฺญยฺยํ; โกสเชฺช อกมฺปิยเฎฺฐน วีริยพลํ อภิเญฺญยฺยํ; ปมาเท อกมฺปิยเฎฺฐน สติพลํ อภิเญฺญยฺยํ; อุทฺธเจฺจ อกมฺปิยเฎฺฐน สมาธิพลํ อภิเญฺญยฺยํ; อวิชฺชาย อกมฺปิยเฎฺฐน ปญฺญาพลํ อภิเญฺญยฺยํ; อุปฎฺฐานเฎฺฐน สติสโมฺพชฺฌโงฺค อภิเญฺญโยฺย; ปวิจยเฎฺฐน ธมฺมวิจยสโมฺพชฺฌโงฺค อภิเญฺญโยฺย; ปคฺคหเฎฺฐน วีริยสโมฺพชฺฌโงฺค อภิเญฺญโยฺย; ผรณเฎฺฐน ปีติสโมฺพชฺฌโงฺค อภิเญฺญโยฺย ; อุปสมเฎฺฐน ปสฺสทฺธิสโมฺพชฺฌโงฺค อภิเญฺญโยฺย; อวิเกฺขปเฎฺฐน สมาธิสโมฺพชฺฌโงฺค อภิเญฺญโยฺย; ปฎิสงฺขานเฎฺฐน อุเปกฺขาสโมฺพชฺฌโงฺค อภิเญฺญโยฺยฯ

    Adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ abhiññeyyaṃ; paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ abhiññeyyaṃ; upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ abhiññeyyaṃ; avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ abhiññeyyaṃ; dassanaṭṭhena paññindriyaṃ abhiññeyyaṃ; assaddhiye akampiyaṭṭhena saddhābalaṃ abhiññeyyaṃ; kosajje akampiyaṭṭhena vīriyabalaṃ abhiññeyyaṃ; pamāde akampiyaṭṭhena satibalaṃ abhiññeyyaṃ; uddhacce akampiyaṭṭhena samādhibalaṃ abhiññeyyaṃ; avijjāya akampiyaṭṭhena paññābalaṃ abhiññeyyaṃ; upaṭṭhānaṭṭhena satisambojjhaṅgo abhiññeyyo; pavicayaṭṭhena dhammavicayasambojjhaṅgo abhiññeyyo; paggahaṭṭhena vīriyasambojjhaṅgo abhiññeyyo; pharaṇaṭṭhena pītisambojjhaṅgo abhiññeyyo ; upasamaṭṭhena passaddhisambojjhaṅgo abhiññeyyo; avikkhepaṭṭhena samādhisambojjhaṅgo abhiññeyyo; paṭisaṅkhānaṭṭhena upekkhāsambojjhaṅgo abhiññeyyo.

    ทสฺสนเฎฺฐน สมฺมาทิฎฺฐิ อภิเญฺญยฺยา; อภินิโรปนเฎฺฐน สมฺมาสงฺกโปฺป อภิเญฺญโยฺย; ปริคฺคหเฎฺฐน สมฺมาวาจา อภิเญฺญยฺยา; สมุฎฺฐานเฎฺฐน สมฺมากมฺมโนฺต อภิเญฺญโยฺย; โวทานเฎฺฐน สมฺมาอาชีโว อภิเญฺญโยฺย; ปคฺคหเฎฺฐน สมฺมาวายาโม อภิเญฺญโยฺย; อุปฎฺฐานเฎฺฐน สมฺมาสติ อภิเญฺญยฺยา; อวิเกฺขปเฎฺฐน สมฺมาสมาธิ อภิเญฺญโยฺยฯ

    Dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi abhiññeyyā; abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo abhiññeyyo; pariggahaṭṭhena sammāvācā abhiññeyyā; samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto abhiññeyyo; vodānaṭṭhena sammāājīvo abhiññeyyo; paggahaṭṭhena sammāvāyāmo abhiññeyyo; upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati abhiññeyyā; avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi abhiññeyyo.

    อาธิปเตยฺยเฎฺฐน อินฺทฺริยา อภิเญฺญยฺยา; อกมฺปิยเฎฺฐน พลา อภิเญฺญยฺยา; นิยฺยานเฎฺฐน โพชฺฌงฺคา อภิเญฺญยฺยา; เหตุเฎฺฐน มโคฺค อภิเญฺญโยฺย; อุปฎฺฐานเฎฺฐน สติปฎฺฐานา อภิเญฺญยฺยา; ปทหนเฎฺฐน สมฺมปฺปธานา อภิเญฺญยฺยา; อิชฺฌนเฎฺฐน อิทฺธิปาทา อภิเญฺญยฺยา; ตถเฎฺฐน สจฺจา อภิเญฺญยฺยา; อวิเกฺขปเฎฺฐน สมโถ อภิเญฺญโยฺย; อนุปสฺสนเฎฺฐน วิปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; เอกรสเฎฺฐน สมถวิปสฺสนา อภิเญฺญยฺยา; อนติวตฺตนเฎฺฐน ยุคนทฺธํ อภิเญฺญยฺยํฯ

    Ādhipateyyaṭṭhena indriyā abhiññeyyā; akampiyaṭṭhena balā abhiññeyyā; niyyānaṭṭhena bojjhaṅgā abhiññeyyā; hetuṭṭhena maggo abhiññeyyo; upaṭṭhānaṭṭhena satipaṭṭhānā abhiññeyyā; padahanaṭṭhena sammappadhānā abhiññeyyā; ijjhanaṭṭhena iddhipādā abhiññeyyā; tathaṭṭhena saccā abhiññeyyā; avikkhepaṭṭhena samatho abhiññeyyo; anupassanaṭṭhena vipassanā abhiññeyyā; ekarasaṭṭhena samathavipassanā abhiññeyyā; anativattanaṭṭhena yuganaddhaṃ abhiññeyyaṃ.

    สํวรเฎฺฐน สีลวิสุทฺธิ อภิเญฺญยฺยา; อวิเกฺขปเฎฺฐน จิตฺตวิสุทฺธิ อภิเญฺญยฺยา; ทสฺสนเฎฺฐน ทิฎฺฐิวิสุทฺธิ อภิเญฺญยฺยา; มุตฺตเฎฺฐน วิโมโกฺข อภิเญฺญโยฺย; ปฎิเวธเฎฺฐน วิชฺชา อภิเญฺญยฺยา ; ปริจฺจาคเฎฺฐน วิมุตฺติ อภิเญฺญยฺยา; สมุเจฺฉทเฎฺฐน ขเย ญาณํ อภิเญฺญยฺยํ; ปฎิปฺปสฺสทฺธเฎฺฐน อนุปฺปาเท ญาณํ อภิเญฺญยฺยํฯ

    Saṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi abhiññeyyā; avikkhepaṭṭhena cittavisuddhi abhiññeyyā; dassanaṭṭhena diṭṭhivisuddhi abhiññeyyā; muttaṭṭhena vimokkho abhiññeyyo; paṭivedhaṭṭhena vijjā abhiññeyyā ; pariccāgaṭṭhena vimutti abhiññeyyā; samucchedaṭṭhena khaye ñāṇaṃ abhiññeyyaṃ; paṭippassaddhaṭṭhena anuppāde ñāṇaṃ abhiññeyyaṃ.

    ๒๐. ฉโนฺท มูลเฎฺฐน อภิเญฺญโยฺย; มนสิกาโร สมุฎฺฐานเฎฺฐน อภิเญฺญโยฺย; ผโสฺส สโมธานเฎฺฐน อภิเญฺญโยฺย; เวทนา สโมสรณเฎฺฐน อภิเญฺญยฺยา; สมาธิ ปมุขเฎฺฐน อภิเญฺญโยฺย; สติ อาธิปเตยฺยเฎฺฐน อภิเญฺญยฺยา; ปญฺญา ตตุตฺตรเฎฺฐน อภิเญฺญยฺยา; วิมุตฺติ สารเฎฺฐน อภิเญฺญยฺยา; อมโตคธํ นิพฺพานํ ปริโยสานเฎฺฐน อภิเญฺญยฺยํฯ

    20. Chando mūlaṭṭhena abhiññeyyo; manasikāro samuṭṭhānaṭṭhena abhiññeyyo; phasso samodhānaṭṭhena abhiññeyyo; vedanā samosaraṇaṭṭhena abhiññeyyā; samādhi pamukhaṭṭhena abhiññeyyo; sati ādhipateyyaṭṭhena abhiññeyyā; paññā tatuttaraṭṭhena abhiññeyyā; vimutti sāraṭṭhena abhiññeyyā; amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena abhiññeyyaṃ.

    เย เย ธมฺมา อภิญฺญาตา โหนฺติ เต เต ธมฺมา ญาตา โหนฺติฯ ตํ ญาตเฎฺฐน ญาณํ, ปชานนเฎฺฐน ปญฺญาฯ เตน วุจฺจติ – ‘‘อิเม ธมฺมา อภิเญฺญยฺยาติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณ’’นฺติฯ

    Ye ye dhammā abhiññātā honti te te dhammā ñātā honti. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘ime dhammā abhiññeyyāti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇa’’nti.

    ทุติยภาณวาโรฯ

    Dutiyabhāṇavāro.

    ๒๑. กถํ ‘‘อิเม ธมฺมา ปริเญฺญยฺยา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํ?

    21. Kathaṃ ‘‘ime dhammā pariññeyyā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ?

    เอโก ธโมฺม ปริเญฺญโยฺย – ผโสฺส สาสโว อุปาทานิโยฯ เทฺว ธมฺมา ปริเญฺญยฺยา – นามญฺจ รูปญฺจฯ ตโย ธมฺมา ปริเญฺญยฺยา – ติโสฺส เวทนาฯ จตฺตาโร ธมฺมา ปริเญฺญยฺยา – จตฺตาโร อาหาราฯ ปญฺจ ธมฺมา ปริเญฺญยฺยา – ปญฺจุปาทานกฺขนฺธาฯ ฉ ธมฺมา ปริเญฺญยฺยา – ฉ อชฺฌตฺติกานิ อายตนานิฯ สตฺต ธมฺมา ปริเญฺญยฺยา – สตฺต วิญฺญาณฎฺฐิติโยฯ อฎฺฐ ธมฺมา ปริเญฺญยฺยา – อฎฺฐ โลกธมฺมาฯ นว ธมฺมา ปริเญฺญยฺยา – นว สตฺตาวาสาฯ ทส ธมฺมา ปริเญฺญยฺยา – ทสายตนานิฯ

    Eko dhammo pariññeyyo – phasso sāsavo upādāniyo. Dve dhammā pariññeyyā – nāmañca rūpañca. Tayo dhammā pariññeyyā – tisso vedanā. Cattāro dhammā pariññeyyā – cattāro āhārā. Pañca dhammā pariññeyyā – pañcupādānakkhandhā. Cha dhammā pariññeyyā – cha ajjhattikāni āyatanāni. Satta dhammā pariññeyyā – satta viññāṇaṭṭhitiyo. Aṭṭha dhammā pariññeyyā – aṭṭha lokadhammā. Nava dhammā pariññeyyā – nava sattāvāsā. Dasa dhammā pariññeyyā – dasāyatanāni.

    ‘‘สพฺพํ, ภิกฺขเว, ปริเญฺญยฺยํฯ กิญฺจ, ภิกฺขเว, สพฺพํ ปริเญฺญยฺยํ? จกฺขุ, ภิกฺขเว, ปริเญฺญยฺยํ; รูปา ปริเญฺญยฺยา; จกฺขุวิญฺญาณํ ปริเญฺญยฺยํ; จกฺขุสมฺผโสฺส ปริเญฺญโยฺย; ยมฺปิทํ จกฺขุสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา, ตมฺปิ ปริเญฺญยฺยํฯ โสตํ ปริเญฺญยฺยํ; สทฺทา ปริเญฺญยฺยา…เป.… ฆานํ ปริเญฺญยฺยํ, คนฺธา ปริเญฺญยฺยา… ชิวฺหา ปริเญฺญยฺยา; รสา ปริเญฺญยฺยา… กาโย ปริเญฺญโยฺย; โผฎฺฐพฺพา ปริเญฺญยฺยา…เป.… มโน ปริเญฺญโยฺย; ธมฺมา ปริเญฺญยฺยา… มโนวิญฺญาณํ ปริเญฺญยฺยํ; มโนสมฺผโสฺส ปริเญฺญโยฺย; ยมฺปิทํ มโนสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา, ตมฺปิ ปริเญฺญยฺยํฯ’’ รูปํ ปริเญฺญยฺยํ…เป.… เวทนา ปริเญฺญยฺยา… สญฺญา ปริเญฺญยฺยา… สงฺขารา ปริเญฺญยฺยา… วิญฺญาณํ ปริเญฺญยฺยํ… จกฺขุ ปริเญฺญยฺยํ…เป.… ชรามรณํ ปริเญฺญยฺยํ… อมโตคธํ นิพฺพานํ ปริโยสานเฎฺฐน ปริเญฺญยฺยํฯ เยสํ เยสํ ธมฺมานํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส เต เต ธมฺมา ปฎิลทฺธา โหนฺติ, เอวํ เต ธมฺมา ปริญฺญาตา เจว โหนฺติ ตีริตา จฯ

    ‘‘Sabbaṃ, bhikkhave, pariññeyyaṃ. Kiñca, bhikkhave, sabbaṃ pariññeyyaṃ? Cakkhu, bhikkhave, pariññeyyaṃ; rūpā pariññeyyā; cakkhuviññāṇaṃ pariññeyyaṃ; cakkhusamphasso pariññeyyo; yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, tampi pariññeyyaṃ. Sotaṃ pariññeyyaṃ; saddā pariññeyyā…pe… ghānaṃ pariññeyyaṃ, gandhā pariññeyyā… jivhā pariññeyyā; rasā pariññeyyā… kāyo pariññeyyo; phoṭṭhabbā pariññeyyā…pe… mano pariññeyyo; dhammā pariññeyyā… manoviññāṇaṃ pariññeyyaṃ; manosamphasso pariññeyyo; yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, tampi pariññeyyaṃ.’’ Rūpaṃ pariññeyyaṃ…pe… vedanā pariññeyyā… saññā pariññeyyā… saṅkhārā pariññeyyā… viññāṇaṃ pariññeyyaṃ… cakkhu pariññeyyaṃ…pe… jarāmaraṇaṃ pariññeyyaṃ… amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena pariññeyyaṃ. Yesaṃ yesaṃ dhammānaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa te te dhammā paṭiladdhā honti, evaṃ te dhammā pariññātā ceva honti tīritā ca.

    ๒๒. เนกฺขมฺมํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส เนกฺขมฺมํ ปฎิลทฺธํ โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ อพฺยาปาทํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส อพฺยาปาโท ปฎิลโทฺธ โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ อาโลกสญฺญํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส อาโลกสญฺญา ปฎิลทฺธา โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ อวิเกฺขปํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส อวิเกฺขโป ปฎิลโทฺธ โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ ธมฺมววตฺถานํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส ธมฺมววตฺถานํ ปฎิลทฺธํ โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ ญาณํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส ญาณํ ปฎิลทฺธํ โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ ปาโมชฺชํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส ปาโมชฺชํ ปฎิลทฺธํ โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ

    22. Nekkhammaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa nekkhammaṃ paṭiladdhaṃ hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Abyāpādaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa abyāpādo paṭiladdho hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Ālokasaññaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa ālokasaññā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Avikkhepaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa avikkhepo paṭiladdho hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Dhammavavatthānaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa dhammavavatthānaṃ paṭiladdhaṃ hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Ñāṇaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa ñāṇaṃ paṭiladdhaṃ hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Pāmojjaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa pāmojjaṃ paṭiladdhaṃ hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca.

    ปฐมํ ฌานํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส ปฐมํ ฌานํ ปฎิลทฺธํ โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ ทุติยํ ฌานํ…เป.… ตติยํ ฌานํ… จตุตฺถํ ฌานํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส จตุตฺถํ ฌานํ ปฎิลทฺธํ โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ อากาสานญฺจายตนสมาปตฺติํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส อากาสานญฺจายตนสมาปตฺติ ปฎิลทฺธา โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ วิญฺญาณญฺจายตนสมาปตฺติํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส วิญฺญาณญฺจายตนสมาปตฺติ ปฎิลทฺธา โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ อากิญฺจญฺญายตนสมาปตฺติํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส อากิญฺจญฺญายตนสมาปตฺติ ปฎิลทฺธา โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ เนวสญฺญานาสญฺญายตนสมาปตฺติํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส เนวสญฺญานาสญฺญายตนสมาปตฺติ ปฎิลทฺธา โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ

    Paṭhamaṃ jhānaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa paṭhamaṃ jhānaṃ paṭiladdhaṃ hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa catutthaṃ jhānaṃ paṭiladdhaṃ hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Ākāsānañcāyatanasamāpattiṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa ākāsānañcāyatanasamāpatti paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Viññāṇañcāyatanasamāpattiṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa viññāṇañcāyatanasamāpatti paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Ākiñcaññāyatanasamāpattiṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa ākiñcaññāyatanasamāpatti paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca.

    อนิจฺจานุปสฺสนํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส อนิจฺจานุปสฺสนา ปฎิลทฺธา โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ ทุกฺขานุปสฺสนํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส ทุกฺขานุปสฺสนา ปฎิลทฺธา โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ อนตฺตานุปสฺสนํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส อนตฺตานุปสฺสนา ปฎิลทฺธา โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ นิพฺพิทานุปสฺสนํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส นิพฺพิทานุปสฺสนา ปฎิลทฺธา โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ วิราคานุปสฺสนํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส วิราคานุปสฺสนา ปฎิลทฺธา โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ นิโรธานุปสฺสนํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส นิโรธานุปสฺสนา ปฎิลทฺธา โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ ปฎินิสฺสคฺคานุปสฺสนํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส ปฎินิสฺสคฺคานุปสฺสนา ปฎิลทฺธา โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ ขยานุปสฺสนํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส ขยานุปสฺสนา ปฎิลทฺธา โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ วยานุปสฺสนํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส วยานุปสฺสนา ปฎิลทฺธา โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ วิปริณามานุปสฺสนํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส วิปริณามานุปสฺสนา ปฎิลทฺธา โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ อนิมิตฺตานุปสฺสนํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส อนิมิตฺตานุปสฺสนา ปฎิลทฺธา โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ อปฺปณิหิตานุปสฺสนํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส อปฺปณิหิตานุปสฺสนา ปฎิลทฺธา โหติ ฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ สุญฺญตานุปสฺสนํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส สุญฺญตานุปสฺสนา ปฎิลทฺธา โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ

    Aniccānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa aniccānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Dukkhānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa dukkhānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Anattānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa anattānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Nibbidānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa nibbidānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Virāgānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa virāgānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Nirodhānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa nirodhānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Paṭinissaggānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa paṭinissaggānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Khayānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa khayānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Vayānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa vayānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Vipariṇāmānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa vipariṇāmānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Animittānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa animittānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Appaṇihitānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa appaṇihitānupassanā paṭiladdhā hoti . Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Suññatānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa suññatānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca.

    อธิปญฺญาธมฺมวิปสฺสนํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส อธิปญฺญาธมฺมวิปสฺสนา ปฎิลทฺธา โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ ยถาภูตญาณทสฺสนํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส ยถาภูตญาณทสฺสนํ ปฎิลทฺธํ โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ อาทีนวานุปสฺสนํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส อาทีนวานุปสฺสนา ปฎิลทฺธา โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ ปฎิสงฺขานุปสฺสนํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส ปฎิสงฺขานุปสฺสนา ปฎิลทฺธา โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ วิวฎฺฎนานุปสฺสนํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส วิวฎฺฎนานุปสฺสนา ปฎิลทฺธา โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ

    Adhipaññādhammavipassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa adhipaññādhammavipassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Yathābhūtañāṇadassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa yathābhūtañāṇadassanaṃ paṭiladdhaṃ hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Ādīnavānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa ādīnavānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Paṭisaṅkhānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa paṭisaṅkhānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Vivaṭṭanānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa vivaṭṭanānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca.

    โสตาปตฺติมคฺคํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส โสตาปตฺติมโคฺค ปฎิลโทฺธ โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ สกทาคามิมคฺคํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส สกทาคามิมโคฺค ปฎิลโทฺธ โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ อนาคามิมคฺคํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส อนาคามิมโคฺค ปฎิลโทฺธ โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ อรหตฺตมคฺคํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส อรหตฺตมโคฺค ปฎิลโทฺธ โหติฯ เอวํ โส ธโมฺม ปริญฺญาโต เจว โหติ ตีริโต จฯ

    Sotāpattimaggaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa sotāpattimaggo paṭiladdho hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Sakadāgāmimaggaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa sakadāgāmimaggo paṭiladdho hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Anāgāmimaggaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa anāgāmimaggo paṭiladdho hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Arahattamaggaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa arahattamaggo paṭiladdho hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca.

    เยสํ เยสํ ธมฺมานํ ปฎิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส เต เต ธมฺมา ปฎิลทฺธา โหนฺติฯ เอวํ เต ธมฺมา ปริญฺญาตา เจว โหนฺติ ตีริตา จฯ ตํ ญาตเฎฺฐน ญาณํ, ปชานนเฎฺฐน ปญฺญาฯ เตน วุจฺจติ – ‘‘อิเม ธมฺมา ปริเญฺญยฺยาติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณ’’นฺติฯ

    Yesaṃ yesaṃ dhammānaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa te te dhammā paṭiladdhā honti. Evaṃ te dhammā pariññātā ceva honti tīritā ca. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘ime dhammā pariññeyyāti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇa’’nti.

    ๒๓. กถํ ‘‘อิเม ธมฺมา ปหาตพฺพา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํ?

    23. Kathaṃ ‘‘ime dhammā pahātabbā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ?

    เอโก ธโมฺม ปหาตโพฺพ – อสฺมิมาโนฯ เทฺว ธมฺมา ปหาตพฺพา – อวิชฺชา จ ภวตณฺหา จฯ ตโย ธมฺมา ปหาตพฺพา – ติโสฺส ตณฺหาฯ จตฺตาโร ธมฺมา ปหาตพฺพา – จตฺตาโร โอฆาฯ ปญฺจ ธมฺมา ปหาตพฺพา – ปญฺจ นีวรณานิฯ ฉ ธมฺมา ปหาตพฺพา – ฉ ตณฺหากายาฯ สตฺต ธมฺมา ปหาตพฺพา – สตฺตานุสยาฯ อฎฺฐ ธมฺมา ปหาตพฺพา – อฎฺฐ มิจฺฉตฺตาฯ นว ธมฺมา ปหาตพฺพา – นว ตณฺหามูลกาฯ ทส ธมฺมา ปหาตพฺพา – ทส มิจฺฉตฺตาฯ

    Eko dhammo pahātabbo – asmimāno. Dve dhammā pahātabbā – avijjā ca bhavataṇhā ca. Tayo dhammā pahātabbā – tisso taṇhā. Cattāro dhammā pahātabbā – cattāro oghā. Pañca dhammā pahātabbā – pañca nīvaraṇāni. Cha dhammā pahātabbā – cha taṇhākāyā. Satta dhammā pahātabbā – sattānusayā. Aṭṭha dhammā pahātabbā – aṭṭha micchattā. Nava dhammā pahātabbā – nava taṇhāmūlakā. Dasa dhammā pahātabbā – dasa micchattā.

    ๒๔. เทฺว ปหานานิ – สมุเจฺฉทปฺปหานํ, ปฎิปฺปสฺสทฺธิปฺปหานํฯ สมุเจฺฉทปฺปหานญฺจ โลกุตฺตรํ ขยคามิมคฺคํ ภาวยโต; ปฎิปฺปสฺสทฺธิปฺปหานญฺจ ผลกฺขเณฯ ตีณิ ปหานานิ – กามานเมตํ นิสฺสรณํ ยทิทํ เนกฺขมฺมํ; รูปานเมตํ นิสฺสรณํ ยทิทํ อารุปฺปํ; ยํ โข ปน กิญฺจิ ภูตํ สงฺขตํ ปฎิจฺจสมุปฺปนฺนํ, นิโรโธ ตสฺส นิสฺสรณํฯ เนกฺขมฺมํ ปฎิลทฺธสฺส กามา ปหีนา เจว โหนฺติ ปริจฺจตฺตา จฯ อารุปฺปํ ปฎิลทฺธสฺส รูปา ปหีนา เจว โหนฺติ ปริจฺจตฺตา จฯ นิโรธํ ปฎิลทฺธสฺส สงฺขารา ปหีนา เจว โหนฺติ ปริจฺจตฺตา จฯ จตฺตาริ ปหานานิ ทุกฺขสจฺจํ ปริญฺญาปฎิเวธํ ปฎิวิชฺฌโนฺต ปชหติ; สมุทยสจฺจํ ปหานปฎิเวธํ ปฎิวิชฺฌโนฺต ปชหติ; นิโรธสจฺจํ สจฺฉิกิริยาปฎิเวธํ ปฎิวิชฺฌโนฺต ปชหติ; มคฺคสจฺจํ ภาวนาปฎิเวธํ ปฎิวิชฺฌโนฺต ปชหติฯ ปญฺจ ปหานานิ – วิกฺขมฺภนปฺปหานํ, ตทงฺคปฺปหานํ, สมุเจฺฉทปฺปหานํ, ปฎิปฺปสฺสทฺธิปฺปหานํ, นิสฺสรณปฺปหานํฯ วิกฺขมฺภนปฺปหานญฺจ นีวรณานํ ปฐมํ ฌานํ ภาวยโต; ตทงฺคปฺปหานญฺจ ทิฎฺฐิคตานํ นิเพฺพธภาคิยํ สมาธิํ ภาวยโต; สมุเจฺฉทปฺปหานญฺจ โลกุตฺตรํ ขยคามิมคฺคํ ภาวยโต; ปฎิปฺปสฺสทฺธิปฺปหานญฺจ ผลกฺขเณ; นิสฺสรณปฺปหานญฺจ นิโรโธ นิพฺพานํฯ

    24. Dve pahānāni – samucchedappahānaṃ, paṭippassaddhippahānaṃ. Samucchedappahānañca lokuttaraṃ khayagāmimaggaṃ bhāvayato; paṭippassaddhippahānañca phalakkhaṇe. Tīṇi pahānāni – kāmānametaṃ nissaraṇaṃ yadidaṃ nekkhammaṃ; rūpānametaṃ nissaraṇaṃ yadidaṃ āruppaṃ; yaṃ kho pana kiñci bhūtaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ, nirodho tassa nissaraṇaṃ. Nekkhammaṃ paṭiladdhassa kāmā pahīnā ceva honti pariccattā ca. Āruppaṃ paṭiladdhassa rūpā pahīnā ceva honti pariccattā ca. Nirodhaṃ paṭiladdhassa saṅkhārā pahīnā ceva honti pariccattā ca. Cattāri pahānāni dukkhasaccaṃ pariññāpaṭivedhaṃ paṭivijjhanto pajahati; samudayasaccaṃ pahānapaṭivedhaṃ paṭivijjhanto pajahati; nirodhasaccaṃ sacchikiriyāpaṭivedhaṃ paṭivijjhanto pajahati; maggasaccaṃ bhāvanāpaṭivedhaṃ paṭivijjhanto pajahati. Pañca pahānāni – vikkhambhanappahānaṃ, tadaṅgappahānaṃ, samucchedappahānaṃ, paṭippassaddhippahānaṃ, nissaraṇappahānaṃ. Vikkhambhanappahānañca nīvaraṇānaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ bhāvayato; tadaṅgappahānañca diṭṭhigatānaṃ nibbedhabhāgiyaṃ samādhiṃ bhāvayato; samucchedappahānañca lokuttaraṃ khayagāmimaggaṃ bhāvayato; paṭippassaddhippahānañca phalakkhaṇe; nissaraṇappahānañca nirodho nibbānaṃ.

    ‘‘สพฺพํ, ภิกฺขเว, ปหาตพฺพํฯ กิญฺจ, ภิกฺขเว, สพฺพํ ปหาตพฺพํ? จกฺขุ, ภิกฺขเว, ปหาตพฺพํ; รูปา ปหาตพฺพา; จกฺขุวิญฺญาณํ ปหาตพฺพํ; จกฺขุสมฺผโสฺส ปหาตโพฺพ; ยมฺปิทํ จกฺขุสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา, ตมฺปิ ปหาตพฺพํฯ โสตํ ปหาตพฺพํ; สทฺทา ปหาตพฺพา…เป.… ฆานํ ปหาตพฺพํ; คนฺธา ปหาตพฺพา… ชิวฺหา ปหาตพฺพา; รสา ปหาตพฺพา… กาโย ปหาตโพฺพ; โผฎฺฐพฺพา ปหาตพฺพา… มโน ปหาตโพฺพ; ธมฺมา ปหาตพฺพา… มโนวิญฺญาณํ ปหาตพฺพํ;… มโนสมฺผโสฺส ปหาตโพฺพ; ยมฺปิทํ มโนสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา, ตมฺปิ ปหาตพฺพํฯ’’ รูปํ ปสฺสโนฺต ปชหติ, เวทนํ ปสฺสโนฺต ปชหติ, สญฺญํ ปสฺสโนฺต ปชหติ, สงฺขาเร ปสฺสโนฺต ปชหติ, วิญฺญาณํ ปสฺสโนฺต ปชหติฯ จกฺขุํ…เป.… ชรามรณํ…เป.… อมโตคธํ นิพฺพานํ ปริโยสานเฎฺฐน ปสฺสโนฺต ปชหติฯ เย เย ธมฺมา ปหีนา โหนฺติ เต เต ธมฺมา ปริจฺจตฺตา โหนฺติฯ ตํ ญาตเฎฺฐน ญาณํ, ปชานนเฎฺฐน ปญฺญาฯ เตน วุจฺจติ – ‘‘อิเม ธมฺมา ปหาตพฺพาติ โสตาวธานํ, ตํ ปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณ’’นฺติฯ

    ‘‘Sabbaṃ, bhikkhave, pahātabbaṃ. Kiñca, bhikkhave, sabbaṃ pahātabbaṃ? Cakkhu, bhikkhave, pahātabbaṃ; rūpā pahātabbā; cakkhuviññāṇaṃ pahātabbaṃ; cakkhusamphasso pahātabbo; yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, tampi pahātabbaṃ. Sotaṃ pahātabbaṃ; saddā pahātabbā…pe… ghānaṃ pahātabbaṃ; gandhā pahātabbā… jivhā pahātabbā; rasā pahātabbā… kāyo pahātabbo; phoṭṭhabbā pahātabbā… mano pahātabbo; dhammā pahātabbā… manoviññāṇaṃ pahātabbaṃ;… manosamphasso pahātabbo; yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, tampi pahātabbaṃ.’’ Rūpaṃ passanto pajahati, vedanaṃ passanto pajahati, saññaṃ passanto pajahati, saṅkhāre passanto pajahati, viññāṇaṃ passanto pajahati. Cakkhuṃ…pe… jarāmaraṇaṃ…pe… amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena passanto pajahati. Ye ye dhammā pahīnā honti te te dhammā pariccattā honti. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘ime dhammā pahātabbāti sotāvadhānaṃ, taṃ pajānanā paññā sutamaye ñāṇa’’nti.

    ตติยภาณวาโรฯ

    Tatiyabhāṇavāro.

    ๒๕. กถํ ‘‘อิเม ธมฺมา ภาเวตพฺพา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํ?

    25. Kathaṃ ‘‘ime dhammā bhāvetabbā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ?

    เอโก ธโมฺม ภาเวตโพฺพ – กายคตาสติ สาตสหคตาฯ เทฺว ธมฺมา ภาเวตพฺพา – สมโถ จ วิปสฺสนา จฯ ตโย ธมฺมา ภาเวตพฺพา – ตโย สมาธีฯ จตฺตาโร ธมฺมา ภาเวตพฺพา – จตฺตาโร สติปฎฺฐานาฯ ปญฺจ ธมฺมา ภาเวตพฺพา – ปญฺจงฺคิโก สมาธิ 45ฯ ฉ ธมฺมา ภาเวตพฺพา – ฉ อนุสฺสติฎฺฐานานิฯ สตฺต ธมฺมา ภาเวตพฺพา – สตฺต โพชฺฌงฺคาฯ อฎฺฐ ธมฺมา ภาเวตพฺพา – อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺคฯ นว ธมฺมา ภาเวตพฺพา – นว ปาริสุทฺธิปธานิยงฺคานิฯ ทส ธมฺมา ภาเวตพฺพา – ทส กสิณายตนานิฯ

    Eko dhammo bhāvetabbo – kāyagatāsati sātasahagatā. Dve dhammā bhāvetabbā – samatho ca vipassanā ca. Tayo dhammā bhāvetabbā – tayo samādhī. Cattāro dhammā bhāvetabbā – cattāro satipaṭṭhānā. Pañca dhammā bhāvetabbā – pañcaṅgiko samādhi 46. Cha dhammā bhāvetabbā – cha anussatiṭṭhānāni. Satta dhammā bhāvetabbā – satta bojjhaṅgā. Aṭṭha dhammā bhāvetabbā – ariyo aṭṭhaṅgiko maggo. Nava dhammā bhāvetabbā – nava pārisuddhipadhāniyaṅgāni. Dasa dhammā bhāvetabbā – dasa kasiṇāyatanāni.

    ๒๖. เทฺว ภาวนา – โลกิยา จ ภาวนา, โลกุตฺตรา จ ภาวนาฯ ติโสฺส ภาวนา – รูปาวจรกุสลานํ ธมฺมานํ ภาวนา, อรูปาวจรกุสลานํ ธมฺมานํ ภาวนา, อปริยาปนฺนกุสลานํ ธมฺมานํ ภาวนาฯ รูปาวจรกุสลานํ ธมฺมานํ ภาวนา อตฺถิ หีนา, อตฺถิ มชฺฌิมา, อตฺถิ ปณีตาฯ อรูปาวจรกุสลานํ ธมฺมานํ ภาวนา อตฺถิ หีนา , อตฺถิ มชฺฌิมา, อตฺถิ ปณีตาฯ อปริยาปนฺนกุสลานํ ธมฺมานํ ภาวนา ปณีตาฯ

    26. Dve bhāvanā – lokiyā ca bhāvanā, lokuttarā ca bhāvanā. Tisso bhāvanā – rūpāvacarakusalānaṃ dhammānaṃ bhāvanā, arūpāvacarakusalānaṃ dhammānaṃ bhāvanā, apariyāpannakusalānaṃ dhammānaṃ bhāvanā. Rūpāvacarakusalānaṃ dhammānaṃ bhāvanā atthi hīnā, atthi majjhimā, atthi paṇītā. Arūpāvacarakusalānaṃ dhammānaṃ bhāvanā atthi hīnā , atthi majjhimā, atthi paṇītā. Apariyāpannakusalānaṃ dhammānaṃ bhāvanā paṇītā.

    ๒๗. จตโสฺส ภาวนา – ทุกฺขสจฺจํ ปริญฺญาปฎิเวธํ ปฎิวิชฺฌโนฺต ภาเวติ, สมุทยสจฺจํ ปหานปฺปฎิเวธํ ปฎิวิชฺฌโนฺต ภาเวติ, นิโรธสจฺจํ สจฺฉิกิริยาปฎิเวธํ ปฎิวิชฺฌโนฺต ภาเวติ, มคฺคสจฺจํ ภาวนาปฎิเวธํ ปฎิวิชฺฌโนฺต ภาเวติฯ อิมา จตโสฺส ภาวนาฯ

    27. Catasso bhāvanā – dukkhasaccaṃ pariññāpaṭivedhaṃ paṭivijjhanto bhāveti, samudayasaccaṃ pahānappaṭivedhaṃ paṭivijjhanto bhāveti, nirodhasaccaṃ sacchikiriyāpaṭivedhaṃ paṭivijjhanto bhāveti, maggasaccaṃ bhāvanāpaṭivedhaṃ paṭivijjhanto bhāveti. Imā catasso bhāvanā.

    อปราปิ จตโสฺส ภาวนา – เอสนาภาวนา, ปฎิลาภาภาวนา, เอกรสาภาวนา, อาเสวนาภาวนาฯ กตมา เอสนาภาวนา? สเพฺพสํ สมาธิํ สมาปชฺชนฺตานํ ตตฺถ ชาตา ธมฺมา เอกรสา โหนฺตีติ – อยํ เอสนาภาวนาฯ กตมา ปฎิลาภาภาวนา? สเพฺพสํ สมาธิํ สมาปนฺนานํ ตตฺถ ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – อยํ ปฎิลาภาภาวนาฯ กตมา เอกรสาภาวนา? อธิโมกฺขเฎฺฐน สทฺธินฺทฺริยํ ภาวยโต สทฺธินฺทฺริยสฺส วเสน จตฺตาริ อินฺทฺริยานิ เอกรสา โหนฺตีติ – อินฺทฺริยานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ ปคฺคหเฎฺฐน วีริยินฺทฺริยํ ภาวยโต วีริยินฺทฺริยสฺส วเสน จตฺตาริ อินฺทฺริยานิ เอกรสา โหนฺตีติ – อินฺทฺริยานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนา ฯ อุปฎฺฐานเฎฺฐน สตินฺทฺริยํ ภาวยโต สตินฺทฺริยสฺส วเสน จตฺตาริ อินฺทฺริยานิ เอกรสา โหนฺตีติ – อินฺทฺริยานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ อวิเกฺขปเฎฺฐน สมาธินฺทฺริยํ ภาวยโต สมาธินฺทฺริยสฺส วเสน จตฺตาริ อินฺทฺริยานิ เอกรสา โหนฺตีติ – อินฺทฺริยานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ ทสฺสนเฎฺฐน ปญฺญินฺทฺริยํ ภาวยโต ปญฺญินฺทฺริยสฺส วเสน จตฺตาริ อินฺทฺริยานิ เอกรสา โหนฺตีติ – อินฺทฺริยานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ

    Aparāpi catasso bhāvanā – esanābhāvanā, paṭilābhābhāvanā, ekarasābhāvanā, āsevanābhāvanā. Katamā esanābhāvanā? Sabbesaṃ samādhiṃ samāpajjantānaṃ tattha jātā dhammā ekarasā hontīti – ayaṃ esanābhāvanā. Katamā paṭilābhābhāvanā? Sabbesaṃ samādhiṃ samāpannānaṃ tattha jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – ayaṃ paṭilābhābhāvanā. Katamā ekarasābhāvanā? Adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ bhāvayato saddhindriyassa vasena cattāri indriyāni ekarasā hontīti – indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ bhāvayato vīriyindriyassa vasena cattāri indriyāni ekarasā hontīti – indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā . Upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ bhāvayato satindriyassa vasena cattāri indriyāni ekarasā hontīti – indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ bhāvayato samādhindriyassa vasena cattāri indriyāni ekarasā hontīti – indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Dassanaṭṭhena paññindriyaṃ bhāvayato paññindriyassa vasena cattāri indriyāni ekarasā hontīti – indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā.

    อสฺสทฺธิเย อกมฺปิยเฎฺฐน สทฺธาพลํ ภาวยโต สทฺธาพลสฺส วเสน จตฺตาริ พลานิ เอกรสา โหนฺตีติ – พลานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ โกสเชฺช อกมฺปิยเฎฺฐน วีริยพลํ ภาวยโต วีริยพลสฺส วเสน จตฺตาริ พลานิ เอกรสา โหนฺตีติ – พลานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ ปมาเท อกมฺปิยเฎฺฐน สติพลํ ภาวยโต สติพลสฺส วเสน จตฺตาริ พลานิ เอกรสา โหนฺตีติ – พลานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ อุทฺธเจฺจ อกมฺปิยเฎฺฐน สมาธิพลํ ภาวยโต สมาธิพลสฺส วเสน จตฺตาริ พลานิ เอกรสา โหนฺตีติ – พลานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ อวิชฺชาย อกมฺปิยเฎฺฐน ปญฺญาพลํ ภาวยโต ปญฺญาพลสฺส วเสน จตฺตาริ พลานิ เอกรสา โหนฺตีติ – พลานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ

    Assaddhiye akampiyaṭṭhena saddhābalaṃ bhāvayato saddhābalassa vasena cattāri balāni ekarasā hontīti – balānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Kosajje akampiyaṭṭhena vīriyabalaṃ bhāvayato vīriyabalassa vasena cattāri balāni ekarasā hontīti – balānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Pamāde akampiyaṭṭhena satibalaṃ bhāvayato satibalassa vasena cattāri balāni ekarasā hontīti – balānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Uddhacce akampiyaṭṭhena samādhibalaṃ bhāvayato samādhibalassa vasena cattāri balāni ekarasā hontīti – balānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Avijjāya akampiyaṭṭhena paññābalaṃ bhāvayato paññābalassa vasena cattāri balāni ekarasā hontīti – balānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā.

    อุปฎฺฐานเฎฺฐน สติสโมฺพชฺฌงฺคํ ภาวยโต สติสโมฺพชฺฌงฺคสฺส วเสน ฉ โพชฺฌงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ – โพชฺฌงฺคานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ ปวิจยเฎฺฐน ธมฺมวิจยสโมฺพชฺฌงฺคํ ภาวยโต ธมฺมวิจยสโมฺพชฺฌงฺคสฺส วเสน ฉ โพชฺฌงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ – โพชฺฌงฺคานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ ปคฺคหเฎฺฐน วีริยสโมฺพชฺฌงฺคํ ภาวยโต วีริยสโมฺพชฺฌงฺคสฺส วเสน ฉ โพชฺฌงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ – โพชฺฌงฺคานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ ผรณเฎฺฐน ปีติสโมฺพชฺฌงฺคํ ภาวยโต ปีติสโมฺพชฺฌงฺคสฺส วเสน ฉ โพชฺฌงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ – โพชฺฌงฺคานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ อุปสมเฎฺฐน ปสฺสทฺธิสโมฺพชฺฌงฺคํ ภาวยโต ปสฺสทฺธิสโมฺพชฺฌงฺคสฺส วเสน ฉ โพชฺฌงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ – โพชฺฌงฺคานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ อวิเกฺขปเฎฺฐน สมาธิสโมฺพชฺฌงฺคํ ภาวยโต สมาธิสโมฺพชฺฌงฺคสฺส วเสน ฉ โพชฺฌงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ – โพชฺฌงฺคานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ ปฎิสงฺขานเฎฺฐน อุเปกฺขาสโมฺพชฺฌงฺคํ ภาวยโต อุเปกฺขาสโมฺพชฺฌงฺคสฺส วเสน ฉ โพชฺฌงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ – โพชฺฌงฺคานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ

    Upaṭṭhānaṭṭhena satisambojjhaṅgaṃ bhāvayato satisambojjhaṅgassa vasena cha bojjhaṅgā ekarasā hontīti – bojjhaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Pavicayaṭṭhena dhammavicayasambojjhaṅgaṃ bhāvayato dhammavicayasambojjhaṅgassa vasena cha bojjhaṅgā ekarasā hontīti – bojjhaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Paggahaṭṭhena vīriyasambojjhaṅgaṃ bhāvayato vīriyasambojjhaṅgassa vasena cha bojjhaṅgā ekarasā hontīti – bojjhaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Pharaṇaṭṭhena pītisambojjhaṅgaṃ bhāvayato pītisambojjhaṅgassa vasena cha bojjhaṅgā ekarasā hontīti – bojjhaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Upasamaṭṭhena passaddhisambojjhaṅgaṃ bhāvayato passaddhisambojjhaṅgassa vasena cha bojjhaṅgā ekarasā hontīti – bojjhaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Avikkhepaṭṭhena samādhisambojjhaṅgaṃ bhāvayato samādhisambojjhaṅgassa vasena cha bojjhaṅgā ekarasā hontīti – bojjhaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Paṭisaṅkhānaṭṭhena upekkhāsambojjhaṅgaṃ bhāvayato upekkhāsambojjhaṅgassa vasena cha bojjhaṅgā ekarasā hontīti – bojjhaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā.

    ทสฺสนเฎฺฐน สมฺมาทิฎฺฐิํ ภาวยโต สมฺมาทิฎฺฐิยา วเสน สตฺต มคฺคงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ – มคฺคงฺคานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ อภินิโรปนเฎฺฐน สมฺมาสงฺกปฺปํ ภาวยโต สมฺมาสงฺกปฺปสฺส วเสน สตฺต มคฺคงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ – มคฺคงฺคานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ ปริคฺคหเฎฺฐน สมฺมาวาจํ ภาวยโต สมฺมาวาจาย วเสน สตฺต มคฺคงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ – มคฺคงฺคานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ สมุฎฺฐานเฎฺฐน สมฺมากมฺมนฺตํ ภาวยโต สมฺมากมฺมนฺตสฺส วเสน สตฺต มคฺคงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ – มคฺคงฺคานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ โวทานเฎฺฐน สมฺมาอาชีวํ ภาวยโต สมฺมาอาชีวสฺส วเสน สตฺต มคฺคงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ – มคฺคงฺคานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนา ฯ ปคฺคหเฎฺฐน สมฺมาวายามํ ภาวยโต สมฺมาวายามสฺส วเสน สตฺต มคฺคงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ – มคฺคงฺคานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ อุปฎฺฐานเฎฺฐน สมฺมาสติํ ภาวยโต สมฺมาสติยา วเสน สตฺต มคฺคงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ – มคฺคงฺคานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ อวิเกฺขปเฎฺฐน สมฺมาสมาธิํ ภาวยโต สมฺมาสมาธิสฺส วเสน สตฺต มคฺคงฺคา เอกรสา โหนฺตีติ – มคฺคงฺคานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ อยํ เอกรสาภาวนาฯ

    Dassanaṭṭhena sammādiṭṭhiṃ bhāvayato sammādiṭṭhiyā vasena satta maggaṅgā ekarasā hontīti – maggaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappaṃ bhāvayato sammāsaṅkappassa vasena satta maggaṅgā ekarasā hontīti – maggaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Pariggahaṭṭhena sammāvācaṃ bhāvayato sammāvācāya vasena satta maggaṅgā ekarasā hontīti – maggaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Samuṭṭhānaṭṭhena sammākammantaṃ bhāvayato sammākammantassa vasena satta maggaṅgā ekarasā hontīti – maggaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Vodānaṭṭhena sammāājīvaṃ bhāvayato sammāājīvassa vasena satta maggaṅgā ekarasā hontīti – maggaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā . Paggahaṭṭhena sammāvāyāmaṃ bhāvayato sammāvāyāmassa vasena satta maggaṅgā ekarasā hontīti – maggaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Upaṭṭhānaṭṭhena sammāsatiṃ bhāvayato sammāsatiyā vasena satta maggaṅgā ekarasā hontīti – maggaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Avikkhepaṭṭhena sammāsamādhiṃ bhāvayato sammāsamādhissa vasena satta maggaṅgā ekarasā hontīti – maggaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Ayaṃ ekarasābhāvanā.

    กตมา อาเสวนาภาวนา? อิธ ภิกฺขุ ปุพฺพณฺหสมยํ อาเสวติ, มชฺฌนฺหิกสมยมฺปิ 47 อาเสวติ, สายนฺหสมยมฺปิ อาเสวติ, ปุเรภตฺตมฺปิ อาเสวติ, ปจฺฉาภตฺตมฺปิ อาเสวติ, ปุริเมปิ ยาเม อาเสวติ, มชฺฌิเมปิ ยาเม อาเสวติ, ปจฺฉิเมปิ ยาเม อาเสวติ, รตฺติมฺปิ อาเสวติ, ทิวาปิ อาเสวติ, รตฺตินฺทิวาปิ 48 อาเสวติ, กาเฬปิ อาเสวติ, ชุเณฺหปิ อาเสวติ, วเสฺสปิ อาเสวติ, เหมเนฺตปิ อาเสวติ, คิเมฺหปิ อาเสวติ, ปุริเมปิ วโยขเนฺธ อาเสวติ, มชฺฌิเมปิ วโยขเนฺธ อาเสวติ, ปจฺฉิเมปิ วโยขเนฺธ อาเสวติ – อยํ อาเสวนาภาวนาฯ อิมา จตโสฺส ภาวนาฯ

    Katamā āsevanābhāvanā? Idha bhikkhu pubbaṇhasamayaṃ āsevati, majjhanhikasamayampi 49 āsevati, sāyanhasamayampi āsevati, purebhattampi āsevati, pacchābhattampi āsevati, purimepi yāme āsevati, majjhimepi yāme āsevati, pacchimepi yāme āsevati, rattimpi āsevati, divāpi āsevati, rattindivāpi 50 āsevati, kāḷepi āsevati, juṇhepi āsevati, vassepi āsevati, hemantepi āsevati, gimhepi āsevati, purimepi vayokhandhe āsevati, majjhimepi vayokhandhe āsevati, pacchimepi vayokhandhe āsevati – ayaṃ āsevanābhāvanā. Imā catasso bhāvanā.

    ๒๘. อปราปิ จตโสฺส ภาวนา – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนา, อินฺทฺริยานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนา, ตทุปควีริยวาหนเฎฺฐน ภาวนา, อาเสวนเฎฺฐน ภาวนาฯ กถํ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนา? กามจฺฉนฺทํ ปชหโต เนกฺขมฺมวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ พฺยาปาทํ ปชหโต อพฺยาปาทวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ ถินมิทฺธํ 51 ปชหโต อาโลกสญฺญาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ อุทฺธจฺจํ ปชหโต อวิเกฺขปวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ วิจิกิจฺฉํ ปชหโต ธมฺมววตฺถานวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ อวิชฺชํ ปชหโต ญาณวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนา ฯ อรติํ ปชหโต ปาโมชฺชวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ นีวรเณ ปชหโต ปฐมชฺฌานวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ วิตกฺกวิจาเร ปชหโต ทุติยชฺฌานวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ ปีติํ ปชหโต ตติยชฺฌานวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ สุขทุเกฺข ปชหโต จตุตฺถชฺฌานวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ

    28. Aparāpi catasso bhāvanā – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagavīriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā. Kathaṃ tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā? Kāmacchandaṃ pajahato nekkhammavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Byāpādaṃ pajahato abyāpādavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Thinamiddhaṃ 52 pajahato ālokasaññāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Uddhaccaṃ pajahato avikkhepavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Vicikicchaṃ pajahato dhammavavatthānavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Avijjaṃ pajahato ñāṇavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā . Aratiṃ pajahato pāmojjavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Nīvaraṇe pajahato paṭhamajjhānavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Vitakkavicāre pajahato dutiyajjhānavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Pītiṃ pajahato tatiyajjhānavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Sukhadukkhe pajahato catutthajjhānavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā.

    รูปสญฺญํ ปฎิฆสญฺญํ นานตฺตสญฺญํ ปชหโต อากาสานญฺจายตนสมาปตฺติวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนา ฯ อากาสานญฺจายตนสญฺญํ ปชหโต วิญฺญาณญฺจายตนสมาปตฺติวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ วิญฺญาณญฺจายตนสญฺญํ ปชหโต อากิญฺจญฺญายตนสมาปตฺติวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ อากิญฺจญฺญายตนสญฺญํ ปชหโต เนวสญฺญานาสญฺญายตนสมาปตฺติวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ

    Rūpasaññaṃ paṭighasaññaṃ nānattasaññaṃ pajahato ākāsānañcāyatanasamāpattivasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā . Ākāsānañcāyatanasaññaṃ pajahato viññāṇañcāyatanasamāpattivasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Viññāṇañcāyatanasaññaṃ pajahato ākiñcaññāyatanasamāpattivasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Ākiñcaññāyatanasaññaṃ pajahato nevasaññānāsaññāyatanasamāpattivasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā.

    นิจฺจสญฺญํ ปชหโต อนิจฺจานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ สุขสญฺญํ ปชหโต ทุกฺขานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ อตฺตสญฺญํ ปชหโต อนตฺตานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ นนฺทิํ ปชหโต นิพฺพิทานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ ราคํ ปชหโต วิราคานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ สมุทยํ ปชหโต นิโรธานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนา ฯ อาทานํ ปชหโต ปฎินิสฺสคฺคานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ ฆนสญฺญํ ปชหโต ขยานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ อายูหนํ ปชหโต วยานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ ธุวสญฺญํ ปชหโต วิปริณามานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ นิมิตฺตํ ปชหโต อนิมิตฺตานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ ปณิธิํ ปชหโต อปฺปณิหิตานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ อภินิเวสํ ปชหโต สุญฺญตานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ สาราทานาภินิเวสํ ปชหโต อธิปญฺญา ธมฺมวิปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ สโมฺมหาภินิเวสํ ปชหโต ยถาภูตญาณทสฺสนวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ อาลยาภินิเวสํ ปชหโต อาทีนวานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ อปฺปฎิสงฺขํ ปชหโต ปฎิสงฺขานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ สโญฺญคาภินิเวสํ ปชหโต วิวฎฺฎนานุปสฺสนาวเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ

    Niccasaññaṃ pajahato aniccānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Sukhasaññaṃ pajahato dukkhānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Attasaññaṃ pajahato anattānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Nandiṃ pajahato nibbidānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Rāgaṃ pajahato virāgānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Samudayaṃ pajahato nirodhānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā . Ādānaṃ pajahato paṭinissaggānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Ghanasaññaṃ pajahato khayānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Āyūhanaṃ pajahato vayānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Dhuvasaññaṃ pajahato vipariṇāmānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Nimittaṃ pajahato animittānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Paṇidhiṃ pajahato appaṇihitānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Abhinivesaṃ pajahato suññatānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Sārādānābhinivesaṃ pajahato adhipaññā dhammavipassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Sammohābhinivesaṃ pajahato yathābhūtañāṇadassanavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Ālayābhinivesaṃ pajahato ādīnavānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Appaṭisaṅkhaṃ pajahato paṭisaṅkhānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Saññogābhinivesaṃ pajahato vivaṭṭanānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā.

    ทิเฎฺฐกเฎฺฐ กิเลเส ปชหโต โสตาปตฺติมคฺควเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ โอฬาริเก กิเลเส ปชหโต สกทาคามิมคฺควเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ อนุสหคเต กิเลเส ปชหโต อนาคามิมคฺควเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ สพฺพกิเลเส ปชหโต อรหตฺตมคฺควเสน ชาตา ธมฺมา อญฺญมญฺญํ นาติวตฺตนฺตีติ – ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ เอวํ ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนเฎฺฐน ภาวนาฯ

    Diṭṭhekaṭṭhe kilese pajahato sotāpattimaggavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Oḷārike kilese pajahato sakadāgāmimaggavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Anusahagate kilese pajahato anāgāmimaggavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Sabbakilese pajahato arahattamaggavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Evaṃ tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā.

    กถํ อินฺทฺริยานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนา? กามจฺฉนฺทํ ปชหโต เนกฺขมฺมวเสน ปญฺจินฺทฺริยานิ เอกรสา โหนฺตีติ – อินฺทฺริยานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ พฺยาปาทํ ปชหโต อพฺยาปาทวเสน ปญฺจินฺทฺริยานิ เอกรสา โหนฺตีติ – อินฺทฺริยานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนา…เป.… สพฺพกิเลเส ปชหโต อรหตฺตมคฺควเสน ปญฺจินฺทฺริยานิ เอกรสา โหนฺตีติ – อินฺทฺริยานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ เอวํ อินฺทฺริยานํ เอกรสเฎฺฐน ภาวนาฯ

    Kathaṃ indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā? Kāmacchandaṃ pajahato nekkhammavasena pañcindriyāni ekarasā hontīti – indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Byāpādaṃ pajahato abyāpādavasena pañcindriyāni ekarasā hontīti – indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā…pe… sabbakilese pajahato arahattamaggavasena pañcindriyāni ekarasā hontīti – indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Evaṃ indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā.

    กถํ ตทุปควีริยวาหนเฎฺฐน ภาวนา? กามจฺฉนฺทํ ปชหโต เนกฺขมฺมวเสน วีริยํ วาเหตีติ – ตทุปควีริยวาหนเฎฺฐน ภาวนาฯ พฺยาปาทํ ปชหโต อพฺยาปาทวเสน วีริยํ วาเหตีติ – ตทุปควีริยวาหนเฎฺฐน ภาวนา…เป.… สพฺพกิเลเส ปชหโต อรหตฺตมคฺควเสน วีริยํ วาเหตีติ – ตทุปควีริยวาหนเฎฺฐน ภาวนาฯ เอวํ ตทุปควีริยวาหนเฎฺฐน ภาวนาฯ

    Kathaṃ tadupagavīriyavāhanaṭṭhena bhāvanā? Kāmacchandaṃ pajahato nekkhammavasena vīriyaṃ vāhetīti – tadupagavīriyavāhanaṭṭhena bhāvanā. Byāpādaṃ pajahato abyāpādavasena vīriyaṃ vāhetīti – tadupagavīriyavāhanaṭṭhena bhāvanā…pe… sabbakilese pajahato arahattamaggavasena vīriyaṃ vāhetīti – tadupagavīriyavāhanaṭṭhena bhāvanā. Evaṃ tadupagavīriyavāhanaṭṭhena bhāvanā.

    กถํ อาเสวนเฎฺฐน ภาวนา? กามจฺฉนฺทํ ปชหโนฺต เนกฺขมฺมํ อาเสวตีติ – อาเสวนเฎฺฐน ภาวนาฯ พฺยาปาทํ ปชหโนฺต อพฺยาปาทํ อาเสวตีติ – อาเสวนเฎฺฐน ภาวนา…เป.… สพฺพกิเลเส ปชหโนฺต อรหตฺตมคฺคํ อาเสวตีติ – อาเสวนเฎฺฐน ภาวนาฯ เอวํ อาเสวนเฎฺฐน ภาวนาฯ

    Kathaṃ āsevanaṭṭhena bhāvanā? Kāmacchandaṃ pajahanto nekkhammaṃ āsevatīti – āsevanaṭṭhena bhāvanā. Byāpādaṃ pajahanto abyāpādaṃ āsevatīti – āsevanaṭṭhena bhāvanā…pe… sabbakilese pajahanto arahattamaggaṃ āsevatīti – āsevanaṭṭhena bhāvanā. Evaṃ āsevanaṭṭhena bhāvanā.

    อิมา จตโสฺส ภาวนา รูปํ ปสฺสโนฺต ภาเวติ, เวทนํ ปสฺสโนฺต ภาเวติ, สญฺญํ ปสฺสโนฺต ภาเวติ, สงฺขาเร ปสฺสโนฺต ภาเวติ, วิญฺญาณํ ปสฺสโนฺต ภาเวติ, จกฺขุํ…เป.… ชรามรณํ…เป.… อมโตคธํ นิพฺพานํ ปริโยสานเฎฺฐน ปสฺสโนฺต ภาเวติฯ เย เย ธมฺมา ภาวิตา โหนฺติ เต เต ธมฺมา เอกรสา โหนฺติฯ ตํ ญาตเฎฺฐน ญาณํ, ปชานนเฎฺฐน ปญฺญาฯ เตน วุจฺจติ – ‘‘อิเม ธมฺมา ภาเวตพฺพาติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณ’’นฺติฯ

    Imā catasso bhāvanā rūpaṃ passanto bhāveti, vedanaṃ passanto bhāveti, saññaṃ passanto bhāveti, saṅkhāre passanto bhāveti, viññāṇaṃ passanto bhāveti, cakkhuṃ…pe… jarāmaraṇaṃ…pe… amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena passanto bhāveti. Ye ye dhammā bhāvitā honti te te dhammā ekarasā honti. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘ime dhammā bhāvetabbāti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇa’’nti.

    จตุตฺถภาณวาโรฯ

    Catutthabhāṇavāro.

    ๒๙. กถํ ‘‘อิเม ธมฺมา สจฺฉิกาตพฺพา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํ?

    29. Kathaṃ ‘‘ime dhammā sacchikātabbā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ?

    เอโก ธโมฺม สจฺฉิกาตโพฺพ – อกุปฺปา เจโตวิมุตฺติฯ เทฺว ธมฺมา สจฺฉิกาตพฺพา – วิชฺชา จ วิมุตฺติ จฯ ตโย ธมฺมา สจฺฉิกาตพฺพา – ติโสฺส วิชฺชาฯ จตฺตาโร ธมฺมา สจฺฉิกาตพฺพา – จตฺตาริ สามญฺญผลานิฯ ปญฺจ ธมฺมา สจฺฉิกาตพฺพา – ปญฺจ ธมฺมกฺขนฺธาฯ ฉ ธมฺมา สจฺฉิกาตพฺพา – ฉ อภิญฺญาฯ สตฺต ธมฺมา สจฺฉิกาตพฺพา – สตฺต ขีณาสวพลานิฯ อฎฺฐ ธมฺมา สจฺฉิกาตพฺพา – อฎฺฐ วิโมกฺขาฯ นว ธมฺมา สจฺฉิกาตพฺพา – นว อนุปุพฺพนิโรธาฯ ทส ธมฺมา สจฺฉิกาตพฺพา – ทส อเสกฺขา ธมฺมาฯ

    Eko dhammo sacchikātabbo – akuppā cetovimutti. Dve dhammā sacchikātabbā – vijjā ca vimutti ca. Tayo dhammā sacchikātabbā – tisso vijjā. Cattāro dhammā sacchikātabbā – cattāri sāmaññaphalāni. Pañca dhammā sacchikātabbā – pañca dhammakkhandhā. Cha dhammā sacchikātabbā – cha abhiññā. Satta dhammā sacchikātabbā – satta khīṇāsavabalāni. Aṭṭha dhammā sacchikātabbā – aṭṭha vimokkhā. Nava dhammā sacchikātabbā – nava anupubbanirodhā. Dasa dhammā sacchikātabbā – dasa asekkhā dhammā.

    ‘‘สพฺพํ, ภิกฺขเว, สจฺฉิกาตพฺพํฯ กิญฺจ, ภิกฺขเว, สพฺพํ สจฺฉิกาตพฺพํ? จกฺขุ, ภิกฺขเว, สจฺฉิกาตพฺพํ; รูปา สจฺฉิกาตพฺพา; จกฺขุวิญฺญาณํ สจฺฉิกาตพฺพํ; จกฺขุสมฺผโสฺส สจฺฉิกาตโพฺพ ; ยมฺปิทํ จกฺขุสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา, ตมฺปิ สจฺฉิกาตพฺพํฯ โสตํ สจฺฉิกาตพฺพํ; สทฺทา สจฺฉิกาตพฺพา…เป.… ฆานํ สจฺฉิกาตพฺพํ; คนฺธา สจฺฉิกาตพฺพา… ชิวฺหา สจฺฉิกาตพฺพา; รสา สจฺฉิกาตพฺพา… กาโย สจฺฉิกาตโพฺพ; โผฎฺฐพฺพา สจฺฉิกาตพฺพา… มโน สจฺฉิกาตโพฺพ; ธมฺมา สจฺฉิกาตพฺพา; มโนวิญฺญาณํ สจฺฉิกาตพฺพํ; มโนสมฺผโสฺส สจฺฉิกาตโพฺพ ; ยมฺปิทํ มโนสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา, ตมฺปิ สจฺฉิกาตพฺพํ’’ฯ รูปํ ปสฺสโนฺต สจฺฉิกโรติ, เวทนํ ปสฺสโนฺต สจฺฉิกโรติ, สญฺญํ ปสฺสโนฺต สจฺฉิกโรติ, สงฺขาเร ปสฺสโนฺต สจฺฉิกโรติ, วิญฺญาณํ ปสฺสโนฺต สจฺฉิกโรติฯ จกฺขุํ…เป.… ชรามรณํ…เป.… อมโตคธํ นิพฺพานํ ปริโยสานเฎฺฐน ปสฺสโนฺต สจฺฉิกโรติฯ เย เย ธมฺมา สจฺฉิกตา โหนฺติ เต เต ธมฺมา ผสฺสิตา 53 โหนฺติฯ ตํ ญาตเฎฺฐน ญาณํ, ปชานนเฎฺฐน ปญฺญาฯ เตน วุจฺจติ – ‘‘อิเม ธมฺมา สจฺฉิกาตพฺพาติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณ’’นฺติฯ

    ‘‘Sabbaṃ, bhikkhave, sacchikātabbaṃ. Kiñca, bhikkhave, sabbaṃ sacchikātabbaṃ? Cakkhu, bhikkhave, sacchikātabbaṃ; rūpā sacchikātabbā; cakkhuviññāṇaṃ sacchikātabbaṃ; cakkhusamphasso sacchikātabbo ; yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, tampi sacchikātabbaṃ. Sotaṃ sacchikātabbaṃ; saddā sacchikātabbā…pe… ghānaṃ sacchikātabbaṃ; gandhā sacchikātabbā… jivhā sacchikātabbā; rasā sacchikātabbā… kāyo sacchikātabbo; phoṭṭhabbā sacchikātabbā… mano sacchikātabbo; dhammā sacchikātabbā; manoviññāṇaṃ sacchikātabbaṃ; manosamphasso sacchikātabbo ; yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, tampi sacchikātabbaṃ’’. Rūpaṃ passanto sacchikaroti, vedanaṃ passanto sacchikaroti, saññaṃ passanto sacchikaroti, saṅkhāre passanto sacchikaroti, viññāṇaṃ passanto sacchikaroti. Cakkhuṃ…pe… jarāmaraṇaṃ…pe… amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena passanto sacchikaroti. Ye ye dhammā sacchikatā honti te te dhammā phassitā 54 honti. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘ime dhammā sacchikātabbāti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇa’’nti.

    ๓๐. กถํ ‘‘อิเม ธมฺมา หานภาคิยา, อิเม ธมฺมา ฐิติภาคิยา, อิเม ธมฺมา วิเสสภาคิยา, อิเม ธมฺมา นิเพฺพธภาคิยา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํ?

    30. Kathaṃ ‘‘ime dhammā hānabhāgiyā, ime dhammā ṭhitibhāgiyā, ime dhammā visesabhāgiyā, ime dhammā nibbedhabhāgiyā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ?

    ปฐมสฺส ฌานสฺส ลาภิํ กามสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ – หานภาคิโย ธโมฺมฯ ตทนุธมฺมตา สติ สนฺติฎฺฐติ – ฐิติภาคิโย ธโมฺมฯ อวิตกฺกสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ – วิเสสภาคิโย ธโมฺมฯ นิพฺพิทาสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ วิราคูปสํหิตา – นิเพฺพธภาคิโย ธโมฺมฯ

    Paṭhamassa jhānassa lābhiṃ kāmasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – hānabhāgiyo dhammo. Tadanudhammatā sati santiṭṭhati – ṭhitibhāgiyo dhammo. Avitakkasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – visesabhāgiyo dhammo. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasaṃhitā – nibbedhabhāgiyo dhammo.

    ทุติยสฺส ฌานสฺส ลาภิํ วิตกฺกสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ – หานภาคิโย ธโมฺมฯ ตทนุธมฺมตา สติ สนฺติฎฺฐติ – ฐิติภาคิโย ธโมฺมฯ อุเปกฺขาสุขสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ – วิเสสภาคิโย ธโมฺมฯ นิพฺพิทาสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ วิราคูปสํหิตา – นิเพฺพธภาคิโย ธโมฺมฯ

    Dutiyassa jhānassa lābhiṃ vitakkasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – hānabhāgiyo dhammo. Tadanudhammatā sati santiṭṭhati – ṭhitibhāgiyo dhammo. Upekkhāsukhasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – visesabhāgiyo dhammo. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasaṃhitā – nibbedhabhāgiyo dhammo.

    ตติยสฺส ฌานสฺส ลาภิํ ปีติสุขสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ – หานภาคิโย ธโมฺมฯ ตทนุธมฺมตา สติ สนฺติฎฺฐติ – ฐิติภาคิโย ธโมฺมฯ อทุกฺขมสุขสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ – วิเสสภาคิโย ธโมฺมฯ นิพฺพิทาสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ วิราคูปสํหิตา – นิเพฺพธภาคิโย ธโมฺมฯ

    Tatiyassa jhānassa lābhiṃ pītisukhasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – hānabhāgiyo dhammo. Tadanudhammatā sati santiṭṭhati – ṭhitibhāgiyo dhammo. Adukkhamasukhasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – visesabhāgiyo dhammo. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasaṃhitā – nibbedhabhāgiyo dhammo.

    จตุตฺถสฺส ฌานสฺส ลาภิํ อุเปกฺขาสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ – หานภาคิโย ธโมฺมฯ ตทนุธมฺมตา สติ สนฺติฎฺฐติ – ฐิติภาคิโย ธโมฺมฯ อากาสานญฺจายตนสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ – วิเสสภาคิโย ธโมฺมฯ นิพฺพิทาสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ วิราคูปสํหิตา – นิเพฺพธภาคิโย ธโมฺมฯ

    Catutthassa jhānassa lābhiṃ upekkhāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – hānabhāgiyo dhammo. Tadanudhammatā sati santiṭṭhati – ṭhitibhāgiyo dhammo. Ākāsānañcāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – visesabhāgiyo dhammo. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasaṃhitā – nibbedhabhāgiyo dhammo.

    อากาสานญฺจายตนสฺส ลาภิํ รูปสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ – หานภาคิโย ธโมฺมฯ ตทนุธมฺมตา สติ สนฺติฎฺฐติ – ฐิติภาคิโย ธโมฺมฯ วิญฺญาณญฺจายตนสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ – วิเสสภาคิโย ธโมฺมฯ นิพฺพิทาสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ วิราคูปสํหิตา – นิเพฺพธภาคิโย ธโมฺมฯ

    Ākāsānañcāyatanassa lābhiṃ rūpasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – hānabhāgiyo dhammo. Tadanudhammatā sati santiṭṭhati – ṭhitibhāgiyo dhammo. Viññāṇañcāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – visesabhāgiyo dhammo. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasaṃhitā – nibbedhabhāgiyo dhammo.

    วิญฺญาณญฺจายตนสฺส ลาภิํ อากาสานญฺจายตนสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ – หานภาคิโย ธโมฺมฯ ตทนุธมฺมตา สติ สนฺติฎฺฐติ – ฐิติภาคิโย ธโมฺมฯ อากิญฺจญฺญายตนสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ – วิเสสภาคิโย ธโมฺมฯ นิพฺพิทาสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ วิราคูปสํหิตา – นิเพฺพธภาคิโย ธโมฺมฯ

    Viññāṇañcāyatanassa lābhiṃ ākāsānañcāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – hānabhāgiyo dhammo. Tadanudhammatā sati santiṭṭhati – ṭhitibhāgiyo dhammo. Ākiñcaññāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – visesabhāgiyo dhammo. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasaṃhitā – nibbedhabhāgiyo dhammo.

    อากิญฺจญฺญายตนสฺส ลาภิํ วิญฺญาณญฺจายตนสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ – หานภาคิโย ธโมฺมฯ ตทนุธมฺมตา สติ สนฺติฎฺฐติ – ฐิติภาคิโย ธโมฺมฯ เนวสญฺญานาสญฺญายตนสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ – วิเสสภาคิโย ธโมฺมฯ นิพฺพิทาสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติ วิราคูปสํหิตา – นิเพฺพธภาคิโย ธโมฺมฯ ตํ ญาตเฎฺฐน ญาณํ, ปชานนเฎฺฐน ปญฺญาฯ เตน วุจฺจติ – ‘‘อิเม ธมฺมา หานภาคิยา, อิเม ธมฺมา ฐิติภาคิยา, อิเม ธมฺมา วิเสสภาคิยา, อิเม ธมฺมา นิเพฺพธภาคิยาติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํ’’ฯ

    Ākiñcaññāyatanassa lābhiṃ viññāṇañcāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – hānabhāgiyo dhammo. Tadanudhammatā sati santiṭṭhati – ṭhitibhāgiyo dhammo. Nevasaññānāsaññāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – visesabhāgiyo dhammo. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasaṃhitā – nibbedhabhāgiyo dhammo. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘ime dhammā hānabhāgiyā, ime dhammā ṭhitibhāgiyā, ime dhammā visesabhāgiyā, ime dhammā nibbedhabhāgiyāti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ’’.

    ๓๑. กถํ ‘‘สเพฺพ สงฺขารา อนิจฺจา, สเพฺพ สงฺขารา ทุกฺขา, สเพฺพ ธมฺมา อนตฺตา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํ? ‘‘รูปํ อนิจฺจํ ขยเฎฺฐน, ทุกฺขํ ภยเฎฺฐน, อนตฺตา อสารกเฎฺฐนา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํฯ ‘‘เวทนา…เป.… สญฺญา… สงฺขารา… วิญฺญาณํ… จกฺขุ…เป.… ชรามรณํ อนิจฺจํ ขยเฎฺฐน, ทุกฺขํ ภยเฎฺฐน, อนตฺตา อสารกเฎฺฐนา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํฯ ตํ ญาตเฎฺฐน ญาณํ, ปชานนเฎฺฐน ปญฺญาฯ เตน วุจฺจติ – ‘‘สเพฺพ สงฺขารา อนิจฺจา, สเพฺพ สงฺขารา ทุกฺขา, สเพฺพ ธมฺมา อนตฺตา’’ติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํฯ

    31. Kathaṃ ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā, sabbe saṅkhārā dukkhā, sabbe dhammā anattā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ? ‘‘Rūpaṃ aniccaṃ khayaṭṭhena, dukkhaṃ bhayaṭṭhena, anattā asārakaṭṭhenā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ. ‘‘Vedanā…pe… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ… cakkhu…pe… jarāmaraṇaṃ aniccaṃ khayaṭṭhena, dukkhaṃ bhayaṭṭhena, anattā asārakaṭṭhenā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā, sabbe saṅkhārā dukkhā, sabbe dhammā anattā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.

    ๓๒. กถํ ‘‘อิทํ ทุกฺขํ อริยสจฺจํ, อิทํ ทุกฺขสมุทยํ อริยสจฺจํ, อิทํ ทุกฺขนิโรธํ อริยสจฺจํ, อิทํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฎิปทา อริยสจฺจ’’นฺติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํ?

    32. Kathaṃ ‘‘idaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ, idaṃ dukkhasamudayaṃ ariyasaccaṃ, idaṃ dukkhanirodhaṃ ariyasaccaṃ, idaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasacca’’nti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ?

    ๓๓. ตตฺถ กตมํ ทุกฺขํ อริยสจฺจํ? ชาติปิ ทุกฺขา, ชราปิ ทุกฺขา, มรณมฺปิ ทุกฺขํ, โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสาปิ ทุกฺขา, อปฺปิเยหิ สมฺปโยโค ทุโกฺข, ปิเยหิ วิปฺปโยโค ทุโกฺข, ยมฺปิจฺฉํ น ลภติ ตมฺปิ ทุกฺขํ; สงฺขิเตฺตน ปญฺจุปาทานกฺขนฺธา 55 ทุกฺขาฯ

    33. Tattha katamaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ? Jātipi dukkhā, jarāpi dukkhā, maraṇampi dukkhaṃ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsāpi dukkhā, appiyehi sampayogo dukkho, piyehi vippayogo dukkho, yampicchaṃ na labhati tampi dukkhaṃ; saṅkhittena pañcupādānakkhandhā 56 dukkhā.

    ตตฺถ กตมา ชาติ? ยา เตสํ เตสํ สตฺตานํ ตมฺหิ ตมฺหิ สตฺตนิกาเย ชาติ สญฺชาติ โอกฺกนฺติ อภินิพฺพตฺติ ขนฺธานํ ปาตุภาโว อายตนานํ ปฎิลาโภ – อยํ วุจฺจติ ชาติฯ

    Tattha katamā jāti? Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhi tamhi sattanikāye jāti sañjāti okkanti abhinibbatti khandhānaṃ pātubhāvo āyatanānaṃ paṭilābho – ayaṃ vuccati jāti.

    ตตฺถ กตมา ชรา ยา เตสํ เตสํ สตฺตานํ ตมฺหิ ตมฺหิ สตฺตนิกาเย ชรา ชีรณตา ขณฺฑิจฺจํ ปาลิจฺจํ วลิตฺตจตา อายุโน สํหานิ อินฺทฺริยานํ ปริปาโก – อยํ วุจฺจติ ชราฯ

    Tattha katamā jarā yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhi tamhi sattanikāye jarā jīraṇatā khaṇḍiccaṃ pāliccaṃ valittacatā āyuno saṃhāni indriyānaṃ paripāko – ayaṃ vuccati jarā.

    ตตฺถ กตมํ มรณํ? ยา เตสํ เตสํ สตฺตานํ ตมฺหา ตมฺหา สตฺตนิกายา จุติ จวนตา เภโท อนฺตรธานํ มจฺจุ มรณํ กาลกิริยา 57 ขนฺธานํ เภโท กเฬวรสฺส นิเกฺขโป ชีวิตินฺทฺริยสฺสุปเจฺฉโท – อิทํ วุจฺจติ มรณํฯ

    Tattha katamaṃ maraṇaṃ? Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhā tamhā sattanikāyā cuti cavanatā bhedo antaradhānaṃ maccu maraṇaṃ kālakiriyā 58 khandhānaṃ bhedo kaḷevarassa nikkhepo jīvitindriyassupacchedo – idaṃ vuccati maraṇaṃ.

    ตตฺถ กตโม โสโก? ญาติพฺยสเนน 59 วา ผุฎฺฐสฺส, โภคพฺยสเนน วา ผุฎฺฐสฺส, โรคพฺยสเนน วา ผุฎฺฐสฺส, สีลพฺยสเนน วา ผุฎฺฐสฺส, ทิฎฺฐิพฺยสเนน วา ผุฎฺฐสฺส, อญฺญตรญฺญตเรน พฺยสเนน สมนฺนาคตสฺส, อญฺญตรญฺญตเรน ทุกฺขธเมฺมน ผุฎฺฐสฺส โสโก โสจนา โสจิตตฺตํ อโนฺตโสโก อโนฺตปริโสโก เจตโส ปริชฺฌายนา โทมนสฺสํ โสกสลฺลํ – อยํ วุจฺจติ โสโกฯ

    Tattha katamo soko? Ñātibyasanena 60 vā phuṭṭhassa, bhogabyasanena vā phuṭṭhassa, rogabyasanena vā phuṭṭhassa, sīlabyasanena vā phuṭṭhassa, diṭṭhibyasanena vā phuṭṭhassa, aññataraññatarena byasanena samannāgatassa, aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa soko socanā socitattaṃ antosoko antoparisoko cetaso parijjhāyanā domanassaṃ sokasallaṃ – ayaṃ vuccati soko.

    ตตฺถ กตโม ปริเทโว? ญาติพฺยสเนน วา ผุฎฺฐสฺส, โภคพฺยสเนน วา ผุฎฺฐสฺส, โรคพฺยสเนน วา ผุฎฺฐสฺส, สีลพฺยสเนน วา ผุฎฺฐสฺส, ทิฎฺฐิพฺยสเนน วา ผุฎฺฐสฺส, อญฺญตรญฺญตเรน พฺยสเนน สมนฺนาคตสฺส, อญฺญตรญฺญตเรน ทุกฺขธเมฺมน ผุฎฺฐสฺส อาเทโว ปริเทโว อาเทวนา, ปริเทวนา อาเทวิตตฺตํ ปริเทวิตตฺตํ วาจา ปลาโป วิปฺปลาโป ลาลโปฺป ลาลปฺปนา ลาลปฺปิตตฺตํ – อยํ วุจฺจติ ปริเทโวฯ

    Tattha katamo paridevo? Ñātibyasanena vā phuṭṭhassa, bhogabyasanena vā phuṭṭhassa, rogabyasanena vā phuṭṭhassa, sīlabyasanena vā phuṭṭhassa, diṭṭhibyasanena vā phuṭṭhassa, aññataraññatarena byasanena samannāgatassa, aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa ādevo paridevo ādevanā, paridevanā ādevitattaṃ paridevitattaṃ vācā palāpo vippalāpo lālappo lālappanā lālappitattaṃ – ayaṃ vuccati paridevo.

    ตตฺถ กตมํ ทุกฺขํ? ยํ กายิกํ อสาตํ กายิกํ ทุกฺขํ กายสมฺผสฺสชํ อสาตํ ทุกฺขํ เวทยิตํ, กายสมฺผสฺสชา อสาตา ทุกฺขา เวทนา – อิทํ วุจฺจติ ทุกฺขํฯ

    Tattha katamaṃ dukkhaṃ? Yaṃ kāyikaṃ asātaṃ kāyikaṃ dukkhaṃ kāyasamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ, kāyasamphassajā asātā dukkhā vedanā – idaṃ vuccati dukkhaṃ.

    ตตฺถ กตมํ โทมนสฺสํ? ยํ เจตสิกํ อสาตํ เจตสิกํ ทุกฺขํ, เจโตสมฺผสฺสชํ อสาตํ เวทยิตํ, เจโตสมฺผสฺสชา อสาตา ทุกฺขา เวทนา – อิทํ วุจฺจติ โทมนสฺสํฯ

    Tattha katamaṃ domanassaṃ? Yaṃ cetasikaṃ asātaṃ cetasikaṃ dukkhaṃ, cetosamphassajaṃ asātaṃ vedayitaṃ, cetosamphassajā asātā dukkhā vedanā – idaṃ vuccati domanassaṃ.

    ตตฺถ กตโม อุปายาโส? ญาติพฺยสเนน วา ผุฎฺฐสฺส, โภคพฺยสเนน วา ผุฎฺฐสฺส, โรคพฺยสเนน วา ผุฎฺฐสฺส, สีลพฺยสเนน วา ผุฎฺฐสฺส, ทิฎฺฐิพฺยสเนน วา ผุฎฺฐสฺส, อญฺญตรญฺญตเรน พฺยสเนน สมนฺนาคตสฺส, อญฺญตรญฺญตเรน ทุกฺขธเมฺมน ผุฎฺฐสฺส อายาโส อุปายาโส อายาสนา อุปายาสนา อายาสิตตฺตํ อุปายาสิตตฺตํ – อยํ วุจฺจติ อุปายาโสฯ

    Tattha katamo upāyāso? Ñātibyasanena vā phuṭṭhassa, bhogabyasanena vā phuṭṭhassa, rogabyasanena vā phuṭṭhassa, sīlabyasanena vā phuṭṭhassa, diṭṭhibyasanena vā phuṭṭhassa, aññataraññatarena byasanena samannāgatassa, aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa āyāso upāyāso āyāsanā upāyāsanā āyāsitattaṃ upāyāsitattaṃ – ayaṃ vuccati upāyāso.

    ตตฺถ กตโม อปฺปิเยหิ สมฺปโยโค ทุโกฺข? อิธ ยสฺส เต โหนฺติ อนิฎฺฐา อกนฺตา อมนาปา รูปา สทฺทา คนฺธา รสา โผฎฺฐพฺพา, เย วา ปนสฺส เต โหนฺติ อนตฺถกามา อหิตกามา อผาสุกามา อโยคเกฺขมกามา, ยา เตหิ สทฺธิํ สงฺคติ สมาคโม สโมธานํ มิสฺสีภาโว – อยํ วุจฺจติ อปฺปิเยหิ สมฺปโยโค ทุโกฺขฯ

    Tattha katamo appiyehi sampayogo dukkho? Idha yassa te honti aniṭṭhā akantā amanāpā rūpā saddā gandhā rasā phoṭṭhabbā, ye vā panassa te honti anatthakāmā ahitakāmā aphāsukāmā ayogakkhemakāmā, yā tehi saddhiṃ saṅgati samāgamo samodhānaṃ missībhāvo – ayaṃ vuccati appiyehi sampayogo dukkho.

    ตตฺถ กตโม ปิเยหิ วิปฺปโยโค ทุโกฺข? อิธ ยสฺส เต โหนฺติ อิฎฺฐา กนฺตา มนาปา รูปา สทฺทา คนฺธา รสา โผฎฺฐพฺพา, เย วา ปนสฺส เต โหนฺติ อตฺถกามา หิตกามา ผาสุกามา โยคเกฺขมกามา มาตา วา ปิตา วา ภาตา วา ภคินี วา มิตฺตา วา อมจฺจา วา ญาตี วา สาโลหิตา วา, ยา เตหิ สทฺธิํ อสงฺคติ อสมาคโม อสโมธานํ อมิสฺสีภาโว – อยํ วุจฺจติ ปิเยหิ วิปฺปโยโค ทุโกฺขฯ

    Tattha katamo piyehi vippayogo dukkho? Idha yassa te honti iṭṭhā kantā manāpā rūpā saddā gandhā rasā phoṭṭhabbā, ye vā panassa te honti atthakāmā hitakāmā phāsukāmā yogakkhemakāmā mātā vā pitā vā bhātā vā bhaginī vā mittā vā amaccā vā ñātī vā sālohitā vā, yā tehi saddhiṃ asaṅgati asamāgamo asamodhānaṃ amissībhāvo – ayaṃ vuccati piyehi vippayogo dukkho.

    ตตฺถ กตมํ ยมฺปิจฺฉํ น ลภติ ตมฺปิ ทุกฺขํ? ชาติธมฺมานํ สตฺตานํ เอวํ อิจฺฉา อุปฺปชฺชติ – ‘‘อโห วต มยํ น ชาติธมฺมา อสฺสาม, น จ วต โน ชาติ อาคเจฺฉยฺยา’’ติฯ น โข ปเนตํ อิจฺฉาย ปตฺตพฺพํ – อิทมฺปิ ยมฺปิจฺฉํ น ลภติ ตมฺปิ ทุกฺขํฯ ชราธมฺมานํ สตฺตานํ…เป.… พฺยาธิธมฺมานํ สตฺตานํ… มรณธมฺมานํ สตฺตานํ… โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสธมฺมานํ สตฺตานํ เอวํ อิจฺฉา อุปฺปชฺชติ – ‘‘อโห วต มยํ น โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสธมฺมา อสฺสาม, น จ วต โน โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา อาคเจฺฉยฺยุ’’นฺติฯ น โข ปเนตํ อิจฺฉาย ปตฺตพฺพํ – อิทมฺปิ ยมฺปิจฺฉํ น ลภติ ตมฺปิ ทุกฺขํฯ

    Tattha katamaṃ yampicchaṃ na labhati tampi dukkhaṃ? Jātidhammānaṃ sattānaṃ evaṃ icchā uppajjati – ‘‘aho vata mayaṃ na jātidhammā assāma, na ca vata no jāti āgaccheyyā’’ti. Na kho panetaṃ icchāya pattabbaṃ – idampi yampicchaṃ na labhati tampi dukkhaṃ. Jarādhammānaṃ sattānaṃ…pe… byādhidhammānaṃ sattānaṃ… maraṇadhammānaṃ sattānaṃ… sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammānaṃ sattānaṃ evaṃ icchā uppajjati – ‘‘aho vata mayaṃ na sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā assāma, na ca vata no sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā āgaccheyyu’’nti. Na kho panetaṃ icchāya pattabbaṃ – idampi yampicchaṃ na labhati tampi dukkhaṃ.

    ตตฺถ กตเม สงฺขิเตฺตน ปญฺจุปาทานกฺขนฺธา ทุกฺขา? เสยฺยถิทํ 61 – รูปุปาทานกฺขโนฺธ, 62, เวทนุปาทานกฺขโนฺธ สญฺญุปาทานกฺขโนฺธ, สงฺขารุปาทานกฺขโนฺธ, วิญฺญาณุปาทานกฺขโนฺธ – อิเม วุจฺจนฺติ สงฺขิเตฺตน ปญฺจุปาทานกฺขนฺธา ทุกฺขาฯ อิทํ วุจฺจติ ทุกฺขํ อริยสจฺจํฯ

    Tattha katame saṅkhittena pañcupādānakkhandhā dukkhā? Seyyathidaṃ 63 – rūpupādānakkhandho, 64, vedanupādānakkhandho saññupādānakkhandho, saṅkhārupādānakkhandho, viññāṇupādānakkhandho – ime vuccanti saṅkhittena pañcupādānakkhandhā dukkhā. Idaṃ vuccati dukkhaṃ ariyasaccaṃ.

    ๓๔. ตตฺถ กตมํ ทุกฺขสมุทยํ อริยสจฺจํ? ยายํ ตณฺหา โปโนภวิกา 65 นนฺทิราคสหคตา ตตฺรตตฺราภินนฺทินี, เสยฺยถิทํ – กามตณฺหา ภวตณฺหา วิภวตณฺหา , สา โข ปเนสา ตณฺหา กตฺถ อุปฺปชฺชมานา อุปฺปชฺชติ, กตฺถ นิวิสมานา นิวิสติ? ยํ โลเก ปิยรูปํ สาตรูปํ, เอเตฺถสา ตณฺหา อุปฺปชฺชมานา อุปฺปชฺชติ, เอตฺถ นิวิสมานา นิวิสติฯ กิญฺจ โลเก ปิยรูปํ สาตรูปํ? จกฺขุ โลเก ปิยรูปํ สาตรูปํ, เอเตฺถสา ตณฺหา อุปฺปชฺชมานา อุปฺปชฺชติ, เอตฺถ นิวิสมานา นิวิสติฯ โสตํ โลเก…เป.… ฆานํ โลเก… ชิวฺหา โลเก… กาโย โลเก… มโน โลเก ปิยรูปํ สาตรูปํ, เอเตฺถสา ตณฺหา อุปฺปชฺชมานา อุปฺปชฺชติ, เอตฺถ นิวิสมานา นิวิสติฯ รูปา โลเก ปิยรูปํ สาตรูปํ, เอเตฺถสา ตณฺหา อุปฺปชฺชมานา อุปฺปชฺชติ, เอตฺถ นิวิสมานา นิวิสติฯ สทฺทา โลเก ปิยรูปํ สาตรูปํ…เป.… ธมฺมา โลเก… จกฺขุวิญฺญาณํ โลเก…เป.… มโนวิญฺญาณํ โลเก… จกฺขุสมฺผโสฺส โลเก…เป.… มโนสมฺผโสฺส โลเก… จกฺขุสมฺผสฺสชา เวทนา โลเก…เป.… มโนสมฺผสฺสชา เวทนา โลเก… รูปสญฺญา โลเก…เป.… ธมฺมสญฺญา โลเก… รูปสเญฺจตนา โลเก…เป.… ธมฺมสเญฺจตนา โลเก… รูปตณฺหา โลเก…เป.… ธมฺมตณฺหา โลเก… รูปวิตโกฺก โลเก…เป.… ธมฺมวิตโกฺก โลเก… รูปวิจาโร โลเก…เป.… ธมฺมวิจาโร โลเก ปิยรูปํ สาตรูปํ, เอเตฺถสา ตณฺหา อุปฺปชฺชมานา อุปฺปชฺชติ, เอตฺถ นิวิสมานา นิวิสติฯ อิทํ วุจฺจติ ทุกฺขสมุทยํ อริยสจฺจํฯ

    34. Tattha katamaṃ dukkhasamudayaṃ ariyasaccaṃ? Yāyaṃ taṇhā ponobhavikā 66 nandirāgasahagatā tatratatrābhinandinī, seyyathidaṃ – kāmataṇhā bhavataṇhā vibhavataṇhā , sā kho panesā taṇhā kattha uppajjamānā uppajjati, kattha nivisamānā nivisati? Yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, etthesā taṇhā uppajjamānā uppajjati, ettha nivisamānā nivisati. Kiñca loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ? Cakkhu loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, etthesā taṇhā uppajjamānā uppajjati, ettha nivisamānā nivisati. Sotaṃ loke…pe… ghānaṃ loke… jivhā loke… kāyo loke… mano loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, etthesā taṇhā uppajjamānā uppajjati, ettha nivisamānā nivisati. Rūpā loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, etthesā taṇhā uppajjamānā uppajjati, ettha nivisamānā nivisati. Saddā loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ…pe… dhammā loke… cakkhuviññāṇaṃ loke…pe… manoviññāṇaṃ loke… cakkhusamphasso loke…pe… manosamphasso loke… cakkhusamphassajā vedanā loke…pe… manosamphassajā vedanā loke… rūpasaññā loke…pe… dhammasaññā loke… rūpasañcetanā loke…pe… dhammasañcetanā loke… rūpataṇhā loke…pe… dhammataṇhā loke… rūpavitakko loke…pe… dhammavitakko loke… rūpavicāro loke…pe… dhammavicāro loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, etthesā taṇhā uppajjamānā uppajjati, ettha nivisamānā nivisati. Idaṃ vuccati dukkhasamudayaṃ ariyasaccaṃ.

    ๓๕. ตตฺถ กตมํ ทุกฺขนิโรธํ อริยสจฺจํ? โย ตสฺสาเยว ตณฺหาย อเสสวิราคนิโรโธ จาโค ปฎินิสฺสโคฺค มุตฺติ อนาลโย, สา โข ปเนสา ตณฺหา กตฺถ ปหียมานา ปหียติ, กตฺถ นิรุชฺฌมานา นิรุชฺฌติ? ยํ โลเก ปิยรูปํ สาตรูปํ, เอเตฺถสา ตณฺหา ปหียมานา ปหียติ, เอตฺถ นิรุชฺฌมานา นิรุชฺฌติฯ กิญฺจ โลเก ปิยรูปํ สาตรูปํ? จกฺขุโลเก ปิยรูปํ สาตรูปํ, เอเตฺถสา ตณฺหา ปหียมานา ปหียติ, เอตฺถ นิรุชฺฌมานา นิรุชฺฌติ…เป.… ธมฺมวิจาโร โลเก ปิยรูปํ สาตรูปํ, เอเตฺถสา ตณฺหา ปหียมานา ปหียติ, เอตฺถ นิรุชฺฌมานา นิรุชฺฌติฯ อิทํ วุจฺจติ ทุกฺขนิโรธํ อริยสจฺจํฯ

    35. Tattha katamaṃ dukkhanirodhaṃ ariyasaccaṃ? Yo tassāyeva taṇhāya asesavirāganirodho cāgo paṭinissaggo mutti anālayo, sā kho panesā taṇhā kattha pahīyamānā pahīyati, kattha nirujjhamānā nirujjhati? Yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, etthesā taṇhā pahīyamānā pahīyati, ettha nirujjhamānā nirujjhati. Kiñca loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ? Cakkhuloke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, etthesā taṇhā pahīyamānā pahīyati, ettha nirujjhamānā nirujjhati…pe… dhammavicāro loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, etthesā taṇhā pahīyamānā pahīyati, ettha nirujjhamānā nirujjhati. Idaṃ vuccati dukkhanirodhaṃ ariyasaccaṃ.

    ๓๖. ตตฺถ กตมํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฎิปทา อริยสจฺจํ? อยเมว อริโย อฎฺฐงฺคิโก มโคฺค, เสยฺยถิทํ – สมฺมาทิฎฺฐิ สมฺมาสงฺกโปฺป สมฺมาวาจา สมฺมากมฺมโนฺต สมฺมาอาชีโว สมฺมาวายาโม สมฺมาสติ สมฺมาสมาธิฯ ตตฺถ กตมา สมฺมาทิฎฺฐิ? ทุเกฺข ญาณํ, ทุกฺขสมุทเย ญาณํ, ทุกฺขนิโรเธ ญาณํ, ทุกฺขนิโรธคามินิยา ปฎิปทาย ญาณํ – อยํ วุจฺจติ สมฺมาทิฎฺฐิฯ

    36. Tattha katamaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaṃ? Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi. Tattha katamā sammādiṭṭhi? Dukkhe ñāṇaṃ, dukkhasamudaye ñāṇaṃ, dukkhanirodhe ñāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ñāṇaṃ – ayaṃ vuccati sammādiṭṭhi.

    ตตฺถ กตโม สมฺมาสงฺกโปฺป? เนกฺขมฺมสงฺกโปฺป, อพฺยาปาทสงฺกโปฺป, อวิหิํสาสงฺกโปฺป – อยํ วุจฺจติ สมฺมาสงฺกโปฺปฯ

    Tattha katamo sammāsaṅkappo? Nekkhammasaṅkappo, abyāpādasaṅkappo, avihiṃsāsaṅkappo – ayaṃ vuccati sammāsaṅkappo.

    ตตฺถ กตมา สมฺมาวาจา? มุสาวาทา เวรมณี 67, ปิสุณาย วาจาย เวรมณี, ผรุสาย วาจาย เวรมณี, สมฺผปฺปลาปา เวรมณี – อยํ วุจฺจติ สมฺมาวาจาฯ

    Tattha katamā sammāvācā? Musāvādā veramaṇī 68, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī – ayaṃ vuccati sammāvācā.

    ตตฺถ กตโม สมฺมากมฺมโนฺต? ปาณาติปาตา เวรมณี, อทินฺนาทานา เวรมณี, กาเมสุมิจฺฉาจารา เวรมณี – อยํ วุจฺจติ สมฺมากมฺมโนฺตฯ

    Tattha katamo sammākammanto? Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesumicchācārā veramaṇī – ayaṃ vuccati sammākammanto.

    ตตฺถ กตโม สมฺมาอาชีโว? อิธ อริยสาวโก มิจฺฉาอาชีวํ ปหาย สมฺมาอาชีเวน ชีวิกํ 69 กเปฺปติ – อยํ วุจฺจติ สมฺมาอาชีโวฯ

    Tattha katamo sammāājīvo? Idha ariyasāvako micchāājīvaṃ pahāya sammāājīvena jīvikaṃ 70 kappeti – ayaṃ vuccati sammāājīvo.

    ตตฺถ กตโม สมฺมาวายาโม? อิธ ภิกฺขุ อนุปฺปนฺนานํ ปาปกานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ อนุปฺปาทาย ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วีริยํ อารภติ จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติ, อุปฺปนฺนานํ ปาปกานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ ปหานาย…เป.… อนุปฺปนฺนานํ กุสลานํ ธมฺมานํ อุปฺปาทาย …เป.… อุปฺปนฺนานํ กุสลานํ ธมฺมานํ ฐิติยา อสโมฺมสาย ภิโยฺยภาวาย เวปุลฺลาย ภาวนาย ปาริปูริยา ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วีริยํ อารภติ จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติ – อยํ วุจฺจติ สมฺมาวายาโมฯ

    Tattha katamo sammāvāyāmo? Idha bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya…pe… anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya …pe… uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati – ayaṃ vuccati sammāvāyāmo.

    ตตฺถ กตมา สมฺมาสติ? อิธ ภิกฺขุ กาเย กายานุปสฺสี วิหรติ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํฯ เวทนาสุ…เป.… จิเตฺต…เป.… ธเมฺมสุ ธมฺมานุปสฺสี วิหรติ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํ – อยํ วุจฺจติ สมฺมาสติฯ

    Tattha katamā sammāsati? Idha bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Vedanāsu…pe… citte…pe… dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ – ayaṃ vuccati sammāsati.

    ตตฺถ กตโม สมฺมาสมาธิ? อิธ ภิกฺขุ วิวิเจฺจว กาเมหิ วิวิจฺจ อกุสเลหิ ธเมฺมหิ สวิตกฺกํ สวิจารํ วิเวกชํ ปีติสุขํ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ วิตกฺกวิจารานํ วูปสมา อชฺฌตฺตํ สมฺปสาทนํ เจตโส เอโกทิภาวํ อวิตกฺกํ อวิจารํ สมาธิชํ ปีติสุขํ ทุติยํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ ปีติยา จ วิราคา อุเปกฺขโก จ วิหรติ สโต จ สมฺปชาโน สุขญฺจ กาเยน ปฎิสํเวเทติ, ยํ ตํ อริยา อาจิกฺขนฺติ – ‘‘อุเปกฺขโก สติมา สุขวิหารี’’ติ ตติยํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ สุขสฺส จ ปหานา ทุกฺขสฺส จ ปหานา ปุเพฺพว โสมนสฺสโทมนสฺสานํ อตฺถงฺคมา อทุกฺขมสุขํ อุเปกฺขาสติปาริสุทฺธิํ จตุตฺถํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ อยํ วุจฺจติ สมฺมาสมาธิฯ อิทํ วุจฺจติ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฎิปทา อริยสจฺจํฯ ตํ ญาตเฎฺฐน ญาณํ, ปชานนเฎฺฐน ปญฺญาฯ เตน วุจฺจติ – ‘‘อิทํ ทุกฺขํ อริยสจฺจํ, อิทํ ทุกฺขสมุทยํ อริยสจฺจํ, อิทํ ทุกฺขนิโรธํ อริยสจฺจํ, อิทํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฎิปทา อริยสจฺจ’’นฺติ โสตาวธานํ, ตํปชานนา ปญฺญา สุตมเย ญาณํฯ เอวํ โสตาวธาเน ปญฺญา สุตมเย ญาณํฯ

    Tattha katamo sammāsamādhi? Idha bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘‘upekkhako satimā sukhavihārī’’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati sammāsamādhi. Idaṃ vuccati dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaṃ. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘idaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ, idaṃ dukkhasamudayaṃ ariyasaccaṃ, idaṃ dukkhanirodhaṃ ariyasaccaṃ, idaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasacca’’nti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ. Evaṃ sotāvadhāne paññā sutamaye ñāṇaṃ.

    สุตมยญาณนิเทฺทโส ปฐโมฯ

    Sutamayañāṇaniddeso paṭhamo.




    Next: ๒. สีลมยญาณนิเทฺทโส • 2. Sīlamayañāṇaniddeso




    Footnotes:
    1. ทุกฺขสมุทโย (สฺยา.)
    2. dukkhasamudayo (syā.)
    3. ทุกฺขนิโรโธ (สฺยา.) อฎฺฐกถา โอโลเกตพฺพา
    4. dukkhanirodho (syā.) aṭṭhakathā oloketabbā
    5. จกฺขุํ (สฺยา. ก.)
    6. ยมิทํ (ก.) สํ. นิ. ๔.๕๒ ปสฺสิตโพฺพ
    7. cakkhuṃ (syā. ka.)
    8. yamidaṃ (ka.) saṃ. ni. 4.52 passitabbo
    9. นหารู (สฺยา.)
    10. อฎฺฐิมญฺชํ อภิเญฺญยฺยํ (สฺยา. ก.)
    11. nahārū (syā.)
    12. aṭṭhimañjaṃ abhiññeyyaṃ (syā. ka.)
    13. วิริยินฺทฺริยํ (สฺยา.)
    14. viriyindriyaṃ (syā.)
    15. ปฐมชฺฌานํ (สฺยา.) เอวมีทิเสสุ ฐาเนสุ
    16. paṭhamajjhānaṃ (syā.) evamīdisesu ṭhānesu
    17. อายุหนา (สฺยา.) เอวมุปริปิ
    18. āyuhanā (syā.) evamuparipi
    19. อนายุหนา (สฺยา.) เอวมุปริปิ
    20. anāyuhanā (syā.) evamuparipi
    21. ปริปูรณโฎฺฐ (ก.), ปริปูริโฎฺฐ (สี. อฎฺฐ.)
    22. นิวตฺตนโฎฺฐ (ก.)
    23. ยุคนนฺธนโฎฺฐ (ก.)
    24. เหตโฎฺฐ (สฺยา.)
    25. paripūraṇaṭṭho (ka.), paripūriṭṭho (sī. aṭṭha.)
    26. nivattanaṭṭho (ka.)
    27. yuganandhanaṭṭho (ka.)
    28. hetaṭṭho (syā.)
    29. มคฺคานํ (สพฺพตฺถ) อฎฺฐกถา ปสฺสิตพฺพา
    30. maggānaṃ (sabbattha) aṭṭhakathā passitabbā
    31. ธาตโฎฺฐ (สฺยา.)
    32. dhātaṭṭho (syā.)
    33. วตฺถโฎฺฐ (สฺยา.)
    34. ภุมฺมโฎฺฐ (สฺยา. สี. อฎฺฐ.) (เอกเตฺต อุปนิพนฺธนโฎฺฐ อภิเญฺญโยฺย) (ก.) อฎฺฐกถา ปสฺสิตพฺพา
    35. vatthaṭṭho (syā.)
    36. bhummaṭṭho (syā. sī. aṭṭha.) (ekatte upanibandhanaṭṭho abhiññeyyo) (ka.) aṭṭhakathā passitabbā
    37. ปกาสนโฎฺฐ (ก.)
    38. โวสฺสคฺคโฎฺฐ (สฺยา. ก.)
    39. pakāsanaṭṭho (ka.)
    40. vossaggaṭṭho (syā. ka.)
    41. อายุหนโฎฺฐ (สฺยา.)
    42. āyuhanaṭṭho (syā.)
    43. ปามุชฺชํ (สฺยา.)
    44. pāmujjaṃ (syā.)
    45. สมฺมาสมาธี (สฺยา.)
    46. sammāsamādhī (syā.)
    47. มชฺฌนฺติกสมยมฺปิ (สฺยา. ก.)
    48. รตฺติทิวาปิ (ก.)
    49. majjhantikasamayampi (syā. ka.)
    50. rattidivāpi (ka.)
    51. ถีนมิทฺธํ (สฺยา. สี. อฎฺฐ.)
    52. thīnamiddhaṃ (syā. sī. aṭṭha.)
    53. ผุสิตา (สฺยา.)
    54. phusitā (syā.)
    55. ปญฺจุปาทานกฺขนฺธาปิ (ก.) สติปฎฺฐานสุเตฺต สจฺจวิภเงฺค จ ปสฺสิตพฺพํ
    56. pañcupādānakkhandhāpi (ka.) satipaṭṭhānasutte saccavibhaṅge ca passitabbaṃ
    57. กาลํกิริยา (ก.)
    58. kālaṃkiriyā (ka.)
    59. โย ญาติพฺยสเนน (สฺยา.) ปสฺส สจฺจวิภเงฺค
    60. yo ñātibyasanena (syā.) passa saccavibhaṅge
    61. เสยฺยถีทํ (สฺยา. สี. อฎฺฐ.)
    62. รูปูปาทานกฺขโนฺธ (สฺยา.) เอวมุปริปิ
    63. seyyathīdaṃ (syā. sī. aṭṭha.)
    64. rūpūpādānakkhandho (syā.) evamuparipi
    65. โปโนพฺภวิกา (สฺยา.)
    66. ponobbhavikā (syā.)
    67. เวรมณิ (ก.)
    68. veramaṇi (ka.)
    69. ชีวิตํ (ก.)
    70. jīvitaṃ (ka.)



    Related texts:



    อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ปฎิสมฺภิทามคฺค-อฎฺฐกถา • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā
    วิสฺสชฺชนุเทฺทสวณฺณนา • Vissajjanuddesavaṇṇanā
    อภิเญฺญยฺยนิเทฺทสวณฺณนา • Abhiññeyyaniddesavaṇṇanā
    ปริเญฺญยฺยนิเทฺทสวณฺณนา • Pariññeyyaniddesavaṇṇanā
    ปหาตพฺพนิเทฺทสวณฺณนา • Pahātabbaniddesavaṇṇanā
    ภาเวตพฺพนิเทฺทสวณฺณนา • Bhāvetabbaniddesavaṇṇanā
    สจฺฉิกาตพฺพนิเทฺทสวณฺณนา • Sacchikātabbaniddesavaṇṇanā
    หานภาคิยจตุกฺกนิเทฺทสวณฺณนา • Hānabhāgiyacatukkaniddesavaṇṇanā
    ลกฺขณตฺติกนิเทฺทสวณฺณนา • Lakkhaṇattikaniddesavaṇṇanā
    ทุกฺขสจฺจนิเทฺทสวณฺณนา • Dukkhasaccaniddesavaṇṇanā
    สมุทยสจฺจนิเทฺทสวณฺณนา • Samudayasaccaniddesavaṇṇanā
    นิโรธสจฺจนิเทฺทสวณฺณนา • Nirodhasaccaniddesavaṇṇanā
    มคฺคสจฺจนิเทฺทสวณฺณนา • Maggasaccaniddesavaṇṇanā
    สจฺจปกิณฺณกวณฺณนา • Saccapakiṇṇakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact