| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪೇಟಕೋಪದೇಸಪಾಳಿ • Peṭakopadesapāḷi |
೩. ಸುತ್ತಾಧಿಟ್ಠಾನತತಿಯಭೂಮಿ
3. Suttādhiṭṭhānatatiyabhūmi
೩೨. ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಸುತ್ತಾಧಿಟ್ಠಾನಂ?
32. Tattha katamaṃ suttādhiṭṭhānaṃ?
ಲೋಭಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ದೋಸಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ಮೋಹಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ಅಲೋಭಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ಅದೋಸಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ಅಮೋಹಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ವಾಚಾಕಮ್ಮಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ಮನೋಕಮ್ಮಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ಸದ್ಧಿನ್ದ್ರಿಯಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ವೀರಿಯಿನ್ದ್ರಿಯಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ಸತಿನ್ದ್ರಿಯಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ಸಮಾಧಿನ್ದ್ರಿಯಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ಪಞ್ಞಿನ್ದ್ರಿಯಾಧಿಟ್ಠಾನಂ।
Lobhādhiṭṭhānaṃ dosādhiṭṭhānaṃ mohādhiṭṭhānaṃ alobhādhiṭṭhānaṃ adosādhiṭṭhānaṃ amohādhiṭṭhānaṃ kāyakammādhiṭṭhānaṃ vācākammādhiṭṭhānaṃ manokammādhiṭṭhānaṃ saddhindriyādhiṭṭhānaṃ vīriyindriyādhiṭṭhānaṃ satindriyādhiṭṭhānaṃ samādhindriyādhiṭṭhānaṃ paññindriyādhiṭṭhānaṃ.
ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಲೋಭಾಧಿಟ್ಠಾನಂ?
Tattha katamaṃ lobhādhiṭṭhānaṃ?
ವಿತಕ್ಕಮಥಿತಸ್ಸ 1 ಜನ್ತುನೋ, ತಿಬ್ಬರಾಗಸ್ಸ ಸುಭಾನುಪಸ್ಸಿನೋ।
Vitakkamathitassa 2 jantuno, tibbarāgassa subhānupassino;
ಭಿಯ್ಯೋ ತಣ್ಹಾ ಪವಡ್ಢತಿ, ಏಸ ಖೋ ಗಾಳ್ಹಂ ಕರೋತಿ ಬನ್ಧನಂ॥
Bhiyyo taṇhā pavaḍḍhati, esa kho gāḷhaṃ karoti bandhanaṃ.
ವಿತಕ್ಕಮಥಿತಸ್ಸಾತಿ ಕಾಮರಾಗೋ। ಸುಭಾನುಪಸ್ಸಿನೋತಿ ಕಾಮರಾಗವತ್ಥು। ಭಿಯ್ಯೋ ತಣ್ಹಾ ಪವಡ್ಢತೀತಿ ಕಾಮತಣ್ಹಾ। ಏಸ ಗಾಳ್ಹಂ ಕರೋತಿ ಬನ್ಧನನ್ತಿ ರಾಗಂ, ಇತಿ ಯೋ ಯೋ ಧಮ್ಮೋ ಮೂಲನಿಕ್ಖಿತ್ತೋ, ಸೋ ಯೇವೇತ್ಥ ಧಮ್ಮೋ ಉಗ್ಗಾವಹಿತಬ್ಬೋ 3। ನ ಭಗವಾ ಏಕಂ ಧಮ್ಮಂ ಆರಬ್ಭ ಅಞ್ಞಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ। ಯಸ್ಸ ವಿತಕ್ಕೇತಿ ಕಾಮವಿತಕ್ಕೋ ತಮೇವ ವಿತಕ್ಕಂ ಕಾಮವಿತಕ್ಕೇನ ನಿದ್ದಿಸೀಯತಿ। ತಿಬ್ಬರಾಗಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸೇವ ವಿತಕ್ಕಸ್ಸ ವತ್ಥುಂ ನಿದ್ದಿಸತಿ। ಸುಭಾನುಪಸ್ಸಿನೋ ಭಿಯ್ಯೋ ತಣ್ಹಾ ಪವಡ್ಢತೀತಿ ತಮೇವ ರಾಗಂ ಕಾಮತಣ್ಹಾತಿ ನಿದ್ದಿಸತಿ। ಏಸ ಗಾಳ್ಹಂ ಕರೋತಿ ಬನ್ಧನನ್ತಿ ತಮೇವ ತಣ್ಹಾಸಂಯೋಜನಂ ನಿದ್ದಿಸತಿ। ಏವಂ ಗಾಥಾಸು ಅನುಮಿನಿತಬ್ಬಂ। ಏವಂ ಸವೇಯ್ಯಾಕರಣೇಸು।
Vitakkamathitassāti kāmarāgo. Subhānupassinoti kāmarāgavatthu. Bhiyyo taṇhā pavaḍḍhatīti kāmataṇhā. Esa gāḷhaṃ karoti bandhananti rāgaṃ, iti yo yo dhammo mūlanikkhitto, so yevettha dhammo uggāvahitabbo 4. Na bhagavā ekaṃ dhammaṃ ārabbha aññaṃ dhammaṃ deseti. Yassa vitakketi kāmavitakko tameva vitakkaṃ kāmavitakkena niddisīyati. Tibbarāgassāti tasseva vitakkassa vatthuṃ niddisati. Subhānupassino bhiyyo taṇhā pavaḍḍhatīti tameva rāgaṃ kāmataṇhāti niddisati. Esa gāḷhaṃ karoti bandhananti tameva taṇhāsaṃyojanaṃ niddisati. Evaṃ gāthāsu anuminitabbaṃ. Evaṃ saveyyākaraṇesu.
ತತ್ಥ ಭಗವಾ ಏಕಂ ಧಮ್ಮಂ ತಿವಿಧಂ ನಿದ್ದಿಸತಿ, ನಿಸ್ಸನ್ದತೋ ಹೇತುತೋ ಫಲತೋ।
Tattha bhagavā ekaṃ dhammaṃ tividhaṃ niddisati, nissandato hetuto phalato.
ದದಂ ಪಿಯೋ 5 ಹೋತಿ ಭಜನ್ತಿ ನಂ ಬಹೂ, ಕಿತ್ತಿಞ್ಚ ಪಪ್ಪೋತಿ ಯಸೋ ಚ ವಡ್ಢತಿ।
Dadaṃ piyo 6 hoti bhajanti naṃ bahū, kittiñca pappoti yaso ca vaḍḍhati;
ಅಮಙ್ಕುಭೂತೋ ಪರಿಸಂ ವಿಗಾಹತಿ, ವಿಸಾರದೋ ಹೋತಿ ನರೋ ಅಮಚ್ಛರೀ॥
Amaṅkubhūto parisaṃ vigāhati, visārado hoti naro amaccharī.
ದದನ್ತಿ ಯಂ ಯಂ ದಾನಂ, ಇದಂ ದಾನಮಯಿಕಂ ಪುಞ್ಞಕ್ರಿಯಂ। ತತ್ಥ ಹೇತು। ಯಂ ಚೇತಂ। ಭಜನ್ತಿ ನಂ ಬಹೂ, ಕಿತ್ತಿನ್ತಿ ಯೋ ಚ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಲೋಕೇ ಅಬ್ಭುಗ್ಗಚ್ಛತಿ, ಯಂ ಬಹುಕಸ್ಸ ಜನಸ್ಸ ಪಿಯೋ ಭವತಿ ಮನಾಪೋ ಚ। ಯಞ್ಚ ಅವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೀ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ ಅಯಂ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ। ಯಂ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ದೇವೇಸು ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ಇದಂ ಫಲಂ। ಇದಂ ಲೋಭಾಧಿಟ್ಠಾನಂ।
Dadanti yaṃ yaṃ dānaṃ, idaṃ dānamayikaṃ puññakriyaṃ. Tattha hetu. Yaṃ cetaṃ. Bhajanti naṃ bahū, kittinti yo ca kalyāṇo kittisaddo loke abbhuggacchati, yaṃ bahukassa janassa piyo bhavati manāpo ca. Yañca avippaṭisārī kālaṅkaroti ayaṃ nissando. Yaṃ kāyassa bhedā devesu upapajjatīti idaṃ phalaṃ. Idaṃ lobhādhiṭṭhānaṃ.
೩೩. ತತ್ಥ ಕತಮಂ ದೋಸಾಧಿಟ್ಠಾನಂ?
33. Tattha katamaṃ dosādhiṭṭhānaṃ?
ಯೋ ಪಾಣಮತಿಪಾತೇತಿ, ಮುಸಾವಾದಞ್ಚ ಭಾಸತಿ।
Yo pāṇamatipāteti, musāvādañca bhāsati;
ಲೋಕೇ ಅದಿನ್ನಂ ಆದಿಯತಿ, ಪರದಾರಞ್ಚ ಗಚ್ಛತಿ।
Loke adinnaṃ ādiyati, paradārañca gacchati;
ಅಪ್ಪಹಾಯ ಪಞ್ಚ ವೇರಾನಿ, ದುಸ್ಸೀಲೋ ಇತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
Appahāya pañca verāni, dussīlo iti vuccati;
ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ದುಪ್ಪಞ್ಞೋ, ನಿರಯಂ ಸೋಪಪಜ್ಜತಿ॥
Kāyassa bhedā duppañño, nirayaṃ sopapajjati.
ಯೋ ಪಾಣಮತಿಪಾತೇತೀತಿ ದುಟ್ಠೋ ಪಾಣಮತಿಪಾತೇತಿ। ಮುಸಾವಾದಞ್ಚ ಭಾಸತೀತಿ ದೋಸೋಪಘಾತಾಯ ಮುಸಾವಾದಞ್ಚ ಭಾಸತಿ। ಸುರಾಮೇರಯಪಾನಞ್ಚ, ಯೋ ನರೋ ಅನುಯುಞ್ಜತೀತಿ ದೋಸೋ ನಿದಾನಂ। ಯೋ ಚ ಸುರಾಮೇರಯಪಾನಂ ಅನುಯುಞ್ಜತಿ ಯಥಾಪರದಾರವಿಹಾರೀ 9 ಅಮಿತ್ತಾ ಜನಯನ್ತಿ।
Yo pāṇamatipātetīti duṭṭho pāṇamatipāteti. Musāvādañca bhāsatīti dosopaghātāya musāvādañca bhāsati. Surāmerayapānañca, yo naro anuyuñjatīti doso nidānaṃ. Yo ca surāmerayapānaṃ anuyuñjati yathāparadāravihārī 10 amittā janayanti.
ಪಞ್ಚ ವೇರಾನಿ ಅಪ್ಪಹಾಯಾತಿ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭಿಕ್ಖಾಪದಾನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮನಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ದೋಸಜಾನಂ ಸಾ ಪಣ್ಣತ್ತಿ, ತೇನೇವ ದೋಸಜನಿತೇನ ಕಮ್ಮೇನ ದುಸ್ಸೀಲೋ ಇತಿ ವುಚ್ಚತಿ ಸೋಪಿ ಧಮ್ಮೋ ಹೇತುನಾ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬೋ, ನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ಫಲೇನ ಚ।
Pañca verāni appahāyāti pañcannaṃ bhikkhāpadānaṃ samatikkamanaṃ sabbesaṃ dosajānaṃ sā paṇṇatti, teneva dosajanitena kammena dussīlo iti vuccati sopi dhammo hetunā niddisitabbo, nissandena phalena ca.
ತೀಣಿ ಬಾಲಸ್ಸ ಬಾಲಲಕ್ಖಣಾನಿ – ದುಬ್ಭಾಸಿತಭಾಸೀ 11 ಚ ಹೋತಿ, ದುಚ್ಚಿನ್ತಿತಚಿನ್ತೀ ಚ ದುಕ್ಕಟಕಮ್ಮಕಾರೀ ಚ। ತತ್ಥ ಯಂ ಕಾಯೇನ ಚ ವಾಚಾಯ ಚ ಪರಕ್ಕಮತಿ, ಇದಮಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಕಮ್ಮಕಾರೀ। ತಾಯಂ ಯಥಾ ಚ ಮುಸಾವಾದಂ ಭಾಸತಿ ಯಥಾ ಪುಬ್ಬನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ , ಇದಮಸ್ಸ ದುಬ್ಭಾಸಿತಾ। ಯಞ್ಚ ಸಙ್ಕಪ್ಪೇತಿ ಮನೋದುಚ್ಚರಿತಂ ಬ್ಯಾಪಾದಂ, ಇದಮಸ್ಸ ದುಚ್ಚಿನ್ತಿತಚಿನ್ತಿತಾ। ಯಂ ಸೋ ಇಮೇಹಿ ತೀಹಿ ಬಾಲಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ತೀಣಿ ತಜ್ಜಾನಿ ದುಕ್ಖಾನಿ ದೋಮನಸ್ಸಾನಿ ಅನುಭವತಿ, ಸೋ ಚ ಹೋತಿ ಸಭಗ್ಗತೋ ವಾ ಪರಿಸಗ್ಗತೋ ವಾ ತಜ್ಜಂ ಕಥಂ ಕಥನ್ತಿ। ಯದಾ ಭವತಿ ಸೋ ಚ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದಿದಸಅಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಾ, ಸೋ ತತೋನಿದಾನಂ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತೀತಿ। ಪುನ ಚಪರಂ ಯದಾ ಪಸ್ಸತಿ ಚೋರಂ ರಾಜಾಪರಾಧಿಕಂ ರಞ್ಞಾ ಗಹಿತಂ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತಂ, ತಸ್ಸೇವಂ ಭವತಿ ಸಚೇ ಮಮಮ್ಪಿ ರಾಜಾ ಜಾನೇಯ್ಯ ಮಮಮ್ಪಿ ರಾಜಾ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇಯ್ಯಾತಿ, ಸೋ ತತೋನಿದಾನಂ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ। ಪುನ ಚಪರಂ ಬಾಲೋ ಯದಾ ಭವತಿ ಆಸನಾ ಸಮಾರೂಳ್ಹೋ ಯಾವ ಯಾ ಮೇ ಗತಿ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಇತೋ ಪೇಚ್ಚ ಪರಂ ಮರಣಾತಿ ಸೋ ತತೋನಿದಾನಂ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ ಇತಿ ಬಾಲಲಕ್ಖಣಂ ಹೇತು। ತೀಣಿ ತಜ್ಜಾನಿ ದುಕ್ಖಾನಿ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ। ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ನಿರಯೇಸು ಉಪಪಜ್ಜತಿ, ಇದಂ ಫಲಂ। ಇದಂ ದೋಸಾಧಿಟ್ಠಾನಂ।
Tīṇi bālassa bālalakkhaṇāni – dubbhāsitabhāsī 12 ca hoti, duccintitacintī ca dukkaṭakammakārī ca. Tattha yaṃ kāyena ca vācāya ca parakkamati, idamassa dukkaṭakammakārī. Tāyaṃ yathā ca musāvādaṃ bhāsati yathā pubbaniddiṭṭhaṃ , idamassa dubbhāsitā. Yañca saṅkappeti manoduccaritaṃ byāpādaṃ, idamassa duccintitacintitā. Yaṃ so imehi tīhi bālalakkhaṇehi samannāgato tīṇi tajjāni dukkhāni domanassāni anubhavati, so ca hoti sabhaggato vā parisaggato vā tajjaṃ kathaṃ kathanti. Yadā bhavati so ca pāṇātipātādidasaakusalakammapathā, so tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedetīti. Puna caparaṃ yadā passati coraṃ rājāparādhikaṃ raññā gahitaṃ jīvitā voropetaṃ, tassevaṃ bhavati sace mamampi rājā jāneyya mamampi rājā gāhāpetvā jīvitā voropeyyāti, so tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Puna caparaṃ bālo yadā bhavati āsanā samārūḷho yāva yā me gati bhavissati ito pecca paraṃ maraṇāti so tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti iti bālalakkhaṇaṃ hetu. Tīṇi tajjāni dukkhāni nissando. Kāyassa bhedā nirayesu upapajjati, idaṃ phalaṃ. Idaṃ dosādhiṭṭhānaṃ.
೩೪. ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಮೋಹಾಧಿಟ್ಠಾನಂ?
34. Tattha katamaṃ mohādhiṭṭhānaṃ?
ಸತಞ್ಚೇವ ಸಹಸ್ಸಾನಂ, ಕಪ್ಪಾನಂ ಸಂಸರಿಸ್ಸತಿ।
Satañceva sahassānaṃ, kappānaṃ saṃsarissati;
ಅಥವಾ ಪಿ ತತೋ ಭಿಯ್ಯೋ, ಗಬ್ಭಾ ಗಬ್ಭಂ ಗಮಿಸ್ಸಥ॥
Athavā pi tato bhiyyo, gabbhā gabbhaṃ gamissatha.
ಅನುಪಾದಾಯ ಬುದ್ಧವಚನಂ, ಸಙ್ಖಾರೇ ಅತ್ತತೋ ಉಪಾದಾಯ।
Anupādāya buddhavacanaṃ, saṅkhāre attato upādāya;
ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಠಾನಮೇತಂ ನ ವಿಜ್ಜತಿ॥
Dukkhassantaṃ karissanti, ṭhānametaṃ na vijjati.
ಯೋ ಯಂ ಅನಮತಗ್ಗಸಂಸಾರಂ ಸಮಾಪನ್ನೋ ಜಾಯತೇ ಚ ಮೀಯತೇ ಚ, ಅಯಂ ಅವಿಜ್ಜಾಹೇತುಕಾ। ಯಾನಿಪಿ ಚ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಪಯೋಜನಾನಿ, ತಾನಿಪಿ ಅವಿಜ್ಜಾಪಚ್ಚಯಾನಿ, ಯಂ ಅದಸ್ಸನಂ ಬುದ್ಧವಚನಸ್ಸ, ಅಯಂ ಅವಿಜ್ಜಾಸುತ್ತೇಯೇವ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ। ಯೋ ಚ ಸಙ್ಖಾರೇ ಅತ್ತತೋ ಹರತಿ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧೇ ಪಞ್ಚ ದಿಟ್ಠಿಯೋ ಉಪಗಚ್ಛತಿ। ‘‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’ತಿ ಇದಂ ಸುತ್ತಂ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಅವಿಜ್ಜಾಯ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಂ। ಏವಂ ಸತ್ಥಾ ಸುತ್ತೇ ನಯೇನ 13 ಧಮ್ಮೇನ ನಿದ್ದಿಸತಿ। ಅಸಾಧಾರಣೇನ ತಂಯೇವ ತತ್ಥ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ। ನ ಅಞ್ಞಂ।
Yo yaṃ anamataggasaṃsāraṃ samāpanno jāyate ca mīyate ca, ayaṃ avijjāhetukā. Yānipi ca saṅkhārānaṃ payojanāni, tānipi avijjāpaccayāni, yaṃ adassanaṃ buddhavacanassa, ayaṃ avijjāsutteyeva niddiṭṭhaṃ. Yo ca saṅkhāre attato harati pañcakkhandhe pañca diṭṭhiyo upagacchati. ‘‘Etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’ti idaṃ suttaṃ avijjāya nikkhittaṃ, avijjāya nikkhipitaṃ. Evaṃ satthā sutte nayena 14 dhammena niddisati. Asādhāraṇena taṃyeva tattha niddisitabbaṃ. Na aññaṃ.
ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ‘‘ಇದಂ ದುಕ್ಖ’’ನ್ತಿ ನಪ್ಪಜಾನನ್ತಿ ಚತ್ತಾರಿ ಸಚ್ಚಾನಿ ವಿತ್ಥಾರೇನ, ಯಂ ತತ್ಥ ಅಪ್ಪಜಾನನಾ, ಇದಂ ದುಕ್ಖಂ, ಅಯಂ ಹೇತು। ಅಪ್ಪಜಾನನ್ತೋ ವಿವಿಧೇ ಸಙ್ಖಾರೇ ಅಭಿಸಙ್ಖರೋತಿ, ಅಯಂ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ। ಯಞ್ಚ ದಿಟ್ಠಿಗತಾನಿ ಪರಾಮಸತಿ ‘‘ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’’ನ್ತಿ ಅಯಂ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ। ಯಂ ಪುನಬ್ಭವಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ, ಇದಂ ಫಲಂ। ಅಯಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮೋ ಸನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ ಹೇತುತೋ ಚ ಫಲತೋ ಚ ನಿಸ್ಸನ್ದತೋ ಚ।
Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā ‘‘idaṃ dukkha’’nti nappajānanti cattāri saccāni vitthārena, yaṃ tattha appajānanā, idaṃ dukkhaṃ, ayaṃ hetu. Appajānanto vividhe saṅkhāre abhisaṅkharoti, ayaṃ nissando. Yañca diṭṭhigatāni parāmasati ‘‘idameva saccaṃ moghamañña’’nti ayaṃ nissando. Yaṃ punabbhavaṃ nibbatteti, idaṃ phalaṃ. Ayampi dhammo saniddiṭṭho hetuto ca phalato ca nissandato ca.
ಏತ್ಥ ಪನ ಕೇಚಿ ಧಮ್ಮಾ ಸಾಧಾರಣಾ ಭವನ್ತಿ। ಹೇತು ಖಲು ಆದಿತೋಯೇವ ಸುತ್ತೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಯಥಾ ಕಿಂ ಭವೇ ಚತ್ತಾರಿಮಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಗತಿಗಮನಾನಿ। ತತ್ಥ ಯಞ್ಚ ಛನ್ದಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ಯಞ್ಚ ಭಯಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ಲೋಭೋ ಅಕುಸಲಮೂಲಂ। ಯಂ ದೋಸಾ, ಅಯಂ ದೋಸೋಯೇವ । ಯಂ ಮೋಹಾ, ಅಯಂ ಮೋಹೋಯೇವ। ಏವಂ ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಅಕುಸಲಮೂಲಾನಿ ಆದಿತೋಯೇವ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಾನಿ। ಯತ್ಥ ಏಕಂ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ, ತತ್ಥ ಏಕಂ ನಿದ್ದಿಸೀಯತಿ। ತಥಾ ದ್ವೇ ಯಥಾ ತೀಣಿ, ನ ಹಿ ಆದೀಹಿ ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತೇ ಹೇತು ವಾ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ ವಾ ಫಲಂ ವಾ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ।
Ettha pana keci dhammā sādhāraṇā bhavanti. Hetu khalu āditoyeva sutte nikkhipissanti. Yathā kiṃ bhave cattārimāni, bhikkhave, agatigamanāni. Tattha yañca chandāgatiṃ gacchati yañca bhayāgatiṃ gacchati, ayaṃ lobho akusalamūlaṃ. Yaṃ dosā, ayaṃ dosoyeva . Yaṃ mohā, ayaṃ mohoyeva. Evaṃ imāni tīṇi akusalamūlāni āditoyeva upaparikkhitabbāni. Yattha ekaṃ niddisitabbaṃ, tattha ekaṃ niddisīyati. Tathā dve yathā tīṇi, na hi ādīhi anikkhitte hetu vā nissando vā phalaṃ vā niddisitabbaṃ.
ಅಯಞ್ಚೇತ್ಥ ಗಾಥಾ –
Ayañcettha gāthā –
ಛನ್ದಾ ದೋಸಾ ಭಯಾ ಮೋಹಾ, ಯೋ ಧಮ್ಮಂ ಅತಿವತ್ತತಿ।
Chandā dosā bhayā mohā, yo dhammaṃ ativattati;
ಕತ್ಥ ಛನ್ದಾ ಚ ಅಯಂ ಲೋಭೋ ಯಥಾ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ ಪುಬ್ಬೇ। ಇದಂ ಮೋಹಾಧಿಟ್ಠಾನಂ।
Kattha chandā ca ayaṃ lobho yathā niddiṭṭhaṃ pubbe. Idaṃ mohādhiṭṭhānaṃ.
೩೫. ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಅಲೋಭಾಧಿಟ್ಠಾನಂ?
35. Tattha katamaṃ alobhādhiṭṭhānaṃ?
‘‘ಅಸುಭಾನುಪಸ್ಸಿಂ 17 ವಿಹರನ್ತಂ, ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಸುಸಂವುತಂ।
‘‘Asubhānupassiṃ 18 viharantaṃ, indriyesu susaṃvutaṃ;
ಭೋಜನಮ್ಹಿ ಚ ಮತ್ತಞ್ಞುಂ, ಸದ್ಧಂ ಆರದ್ಧವೀರಿಯಂ।
Bhojanamhi ca mattaññuṃ, saddhaṃ āraddhavīriyaṃ;
ತಂ ವೇ ನಪ್ಪಸಹತಿ ಮಾರೋ, ವಾತೋ ಸೇಲಂವ ಪಬ್ಬತ’’ನ್ತಿ॥
Taṃ ve nappasahati māro, vāto selaṃva pabbata’’nti.
ತತ್ಥ ಯಾ ಅಸುಭಾಯ ಉಪಪರಿಕ್ಖಾ, ಅಯಂ ಕಾಮೇಸು ಆದೀನವದಸ್ಸನೇನ ಪರಿಚ್ಚಾಗೋ। ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಸುಸಂವುತೋ ತಸ್ಸೇವ ಅಲೋಭಸ್ಸ ಪಾರಿಪೂರಿಯಂ ಮಮ ಆಯತನಸೋಚಿತಂ ಅನುಪಾದಾಯ। ಭೋಜನಮ್ಹಿ ಚ ಮತ್ತಞ್ಞುನ್ತಿ ರಸತಣ್ಹಾಪಹಾನಂ। ಇತಿ ಅಯಂ ಅಲೋಭೋ ಅಸುಭಾನುಪಸ್ಸಿತಾಯ ವತ್ಥುತೋ ಧಾರಯತಿ, ಸೋ ಅಲೋಭೋ ಹೇತು। ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರತಾಯ ಗೋಚರತೋ ಧಾರಯತಿ, ಭೋಜನೇಮತ್ತಞ್ಞುತಾಯ ಪರತೋ ಧಾರಯತಿ, ಅಯಂ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ। ತಂ ವೇ ನಪ್ಪಸಹತಿ ಮಾರೋ, ವಾತೋ ಸೇಲಂ ವ ಪಬ್ಬತನ್ತಿ, ಇದಂ ಫಲಂ। ಇತಿ ಯೋಯೇವ ಧಮ್ಮೋ ಆದಿಮ್ಹಿ ನಿಕ್ಖಿತ್ತೋ, ಸೋಯೇವ ಮಜ್ಝೇ ಚೇವ ಅವಸಾನೇ ಚ।
Tattha yā asubhāya upaparikkhā, ayaṃ kāmesu ādīnavadassanena pariccāgo. Indriyesu susaṃvuto tasseva alobhassa pāripūriyaṃ mama āyatanasocitaṃ anupādāya. Bhojanamhi ca mattaññunti rasataṇhāpahānaṃ. Iti ayaṃ alobho asubhānupassitāya vatthuto dhārayati, so alobho hetu. Indriyesu guttadvāratāya gocarato dhārayati, bhojanemattaññutāya parato dhārayati, ayaṃ nissando. Taṃ ve nappasahati māro, vāto selaṃ va pabbatanti, idaṃ phalaṃ. Iti yoyeva dhammo ādimhi nikkhitto, soyeva majjhe ceva avasāne ca.
ನಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞಂ ಏಕಧಮ್ಮಮ್ಪಿ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮಿ ಅಸಮುಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಸ್ಸ ಅನುಪ್ಪಾದಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ವಾ ಪಹಾನಾಯ, ಯಥಯಿದಂ 19 ಅಸುಭನಿಮಿತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಅಸುಭನಿಮಿತ್ತಂ ಮನಸಿಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ಚೇವ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಚ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ಪಹೀಯತಿ। ಇದಂ ಅಲೋಭಸ್ಸ ವತ್ಥು। ಯಂ ಪುನ ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ಕಾಮರಾಗೋ ಪರಿಯಾದಿಯತಿ ರೂಪರಾಗಂ ಅರೂಪರಾಗಂ, ಇತಿ ಫಲಂ। ಇತಿ ಅಯಮ್ಪಿ ಚ ಧಮ್ಮೋ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ ಹೇತುತೋ ಚ ನಿಸ್ಸನ್ದತೋ ಚ ಫಲತೋ ಚ। ಇದಂ ಅಲೋಭಾಧಿಟ್ಠಾನಂ।
Nāhaṃ, bhikkhave, aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi asamuppannassa kāmacchandassa anuppādāya uppannassa vā pahānāya, yathayidaṃ 20 asubhanimittaṃ. Tattha asubhanimittaṃ manasikarontassa anuppanno ceva kāmacchando na uppajjati, uppanno ca kāmacchando pahīyati. Idaṃ alobhassa vatthu. Yaṃ puna anuppanno kāmarāgo pariyādiyati rūparāgaṃ arūparāgaṃ, iti phalaṃ. Iti ayampi ca dhammo niddiṭṭho hetuto ca nissandato ca phalato ca. Idaṃ alobhādhiṭṭhānaṃ.
ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಅದೋಸಾಧಿಟ್ಠಾನಂ?
Tattha katamaṃ adosādhiṭṭhānaṃ?
ಏಕಮ್ಪಿ ಚೇ ಪಾಣಮದುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ, ಮೇತ್ತಾಯತಿ ಕುಸಲೋ 21 ತೇನ ಹೋತಿ।
Ekampi ce pāṇamaduṭṭhacitto, mettāyati kusalo 22 tena hoti;
ಸಬ್ಬೇ ಚ ಪಾಣೇ ಮನಸಾನುಕಮ್ಪಂ 23, ಪಹೂತಮರಿಯೋ ಪಕರೋತಿ ಪುಞ್ಞಂ॥
Sabbe ca pāṇe manasānukampaṃ 24, pahūtamariyo pakaroti puññaṃ.
ಏಕಮ್ಪಿ ಚೇ ಪಾಣಮದುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ಮೇತ್ತಾಯತೀತಿ ಅಯಂ ಅದೋಸೋ। ನಿಗ್ಘಾತೇನ ಅಸ್ಸಾದೋ, ಕುಸಲೋ ತೇನ ಹೋತೀತಿ ತೇನ ಕುಸಲೇನ ಧಮ್ಮೇನ ಸಂಯುತ್ತೋ ಧಮ್ಮಪಞ್ಞತ್ತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಕುಸಲೋತಿ ಯಥಾ ಪಞ್ಞಾಯ ಪಞ್ಞೋ ಪಣ್ಡಿಚ್ಚೇನ ಪಣ್ಡಿತೋ। ಪಹೂತಮರಿಯೋ ಪಕರೋತಿ ಪುಞ್ಞನ್ತಿ ತಸ್ಸಾಯೇವ ವಿಪಾಕೋ ಅಯಂ ಲೋಕಿಯಸ್ಸ, ನ ಹಿ ಲೋಕುತ್ತರಸ್ಸ। ತತ್ಥ ಯಾ ಮೇತ್ತಾಯನಾ, ಅಯಂ ಹೇತು। ಯಂ ಕುಸಲೋ ಭವತಿ ಅಯಂ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ। ಯಾವ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜೋ ಭೂಮಿಯಂ ಬಹುಪುಞ್ಞಂ ಪಸವತಿ, ಇದಂ ಫಲಂ। ಇತಿ ಅದೋಸೋ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ ಹೇತುತೋ ಚ ನಿಸ್ಸನ್ದತೋ ಚ ಫಲತೋ ಚ।
Ekampi ce pāṇamaduṭṭhacitto mettāyatīti ayaṃ adoso. Nigghātena assādo, kusalo tena hotīti tena kusalena dhammena saṃyutto dhammapaññattiṃ gacchati. Kusaloti yathā paññāya pañño paṇḍiccena paṇḍito. Pahūtamariyo pakaroti puññanti tassāyeva vipāko ayaṃ lokiyassa, na hi lokuttarassa. Tattha yā mettāyanā, ayaṃ hetu. Yaṃ kusalo bhavati ayaṃ nissando. Yāva abyāpajjo bhūmiyaṃ bahupuññaṃ pasavati, idaṃ phalaṃ. Iti adoso niddiṭṭho hetuto ca nissandato ca phalato ca.
ಏಕಾದಸಾನಿಸಂಸಾ ಮೇತ್ತಾಯ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯಾ। ತತ್ಥ ಯಾ ಮೇತ್ತಾಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ, ಅಯಂ ಅರಿಯಧಮ್ಮೇಸು ರಾಗವಿರಾಗಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ, ಲೋಕಿಕಾಯ ಭೂಮಿಕಾ ಹೇತು, ಯಂ ಸುಖಂ ಆಯತಿಂ ಮನಾಪೋ ಹೋತಿ ಮನುಸ್ಸಾನಂ, ಇಮೇ ಏಕಾದಸ ಧಮ್ಮಾ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ। ಯಞ್ಚ ಅಕತಾವೀ ಬ್ರಹ್ಮಕಾಯೇ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಇದಂ ಫಲಂ। ಇದಂ ಅದೋಸಾಧಿಟ್ಠಾನಂ।
Ekādasānisaṃsā mettāya cetovimuttiyā. Tattha yā mettācetovimutti, ayaṃ ariyadhammesu rāgavirāgā cetovimutti, lokikāya bhūmikā hetu, yaṃ sukhaṃ āyatiṃ manāpo hoti manussānaṃ, ime ekādasa dhammā nissando. Yañca akatāvī brahmakāye upapajjati. Idaṃ phalaṃ. Idaṃ adosādhiṭṭhānaṃ.
೩೬. ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಅಮೋಹಾಧಿಟ್ಠಾನಂ?
36. Tattha katamaṃ amohādhiṭṭhānaṃ?
ಯಾಯ ಸಮ್ಮಾ ಪಜಾನಾತಿ, ಜಾತಿಮರಣಸಙ್ಖಯಂ॥
Yāya sammā pajānāti, jātimaraṇasaṅkhayaṃ.
ಪಞ್ಞಾ ಹಿ ಸೇಟ್ಠಾತಿ ವತ್ಥುಂ। ನಿಬ್ಬೇಧಗಾಮಿನೀತಿ ನಿಬ್ಬಾನಗಾಮಿನಿಯಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝತಿ। ಸಮ್ಮಾ ಪಜಾನಾತಿ, ಜಾತಿಮರಣಸಙ್ಖಯನ್ತಿ ಅಮೋಹೋ। ಪಞ್ಞಾತಿ ಹೇತು। ಯಂ ಪಜಾನಾತಿ ಅಯಂ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ। ಯೋ ಜಾತಿಮರಣಸಙ್ಖಯೋ, ಇದಂ ಫಲಂ। ಇತಿ ಅಮೋಹೋ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ ಹೇತುನಾ ಚ ನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ಚ ಫಲೇನ ಚ।
Paññā hi seṭṭhāti vatthuṃ. Nibbedhagāminīti nibbānagāminiyaṃ yathābhūtaṃ paṭivijjhati. Sammā pajānāti, jātimaraṇasaṅkhayanti amoho. Paññāti hetu. Yaṃ pajānāti ayaṃ nissando. Yo jātimaraṇasaṅkhayo, idaṃ phalaṃ. Iti amoho niddiṭṭho hetunā ca nissandena ca phalena ca.
ತೀಣಿಮಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ 27, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಅನಞ್ಞಾತಞ್ಞಸ್ಸಾಮೀತಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಅಞ್ಞಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಅಞ್ಞಾತಾವಿನ್ದ್ರಿಯಂ। ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಅನಞ್ಞಾತಞ್ಞಸ್ಸಾಮೀತಿನ್ದ್ರಿಯಂ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಅನಭಿಸಮೇತಸ್ಸ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅರಿಯಸಚ್ಚಸ್ಸ ಅಭಿಸಮಯಾಯ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ ವಾಯಮತಿ, ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ , ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಪದಹತಿ। ಏವಂ ಚತುನ್ನಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚಾನಂ ಕಾತಬ್ಬಂ। ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಅಞ್ಞಿನ್ದ್ರಿಯಂ? ಇಧ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಇದಂ ದುಕ್ಖಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚ’’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ಯಾ ಚ ಮಗ್ಗೋ, ಇದಂ ಅಞ್ಞಿನ್ದ್ರಿಯಂ। ಆಸವಕ್ಖಯಾ ಅನಾಸವೋ ಹೋತಿ, ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಅಞ್ಞಾತಾವಿನ್ದ್ರಿಯಂ। ತಥಾಯಂ ಪಞ್ಞಾ, ಅಯಂ ಹೇತು। ಯಂ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ ವಾಯಮತಿ, ಯಾ ಪಜಾನಾತಿ, ಅಯಂ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ। ಯೇನ ಸಬ್ಬಸೋ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಹೇತು, ಯಂ ಖಯೇ ಞಾಣಮುಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಅನುಪ್ಪಾದೇ ಞಾಣಞ್ಚ, ಅಯಂ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ। ಯಂ ಅರಹತ್ತಂ, ಇದಂ ಫಲಂ। ತತ್ಥ ಖೀಣಾ ಮೇ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯನ್ತಿ, ಇದಂ ಖಯೇ ಞಾಣಂ। ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾತಿ ಪಜಾನಾಮೀತಿ ಇದಂ ಅನುಪ್ಪಾದೇ ಞಾಣಂ। ಇತಿ ಇಮಾನಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಅಮೋಹೋ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ ಹೇತುನಾ ಚ ನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ಚ ಫಲೇನ ಚ। ಇಮಾನಿ ಅಸಾಧಾರಣಾನಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾನಿ।
Tīṇimāni, bhikkhave 28, indriyāni anaññātaññassāmītindriyaṃ aññindriyaṃ aññātāvindriyaṃ. Tattha katamaṃ anaññātaññassāmītindriyaṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhu anabhisametassa dukkhassa ariyasaccassa abhisamayāya chandaṃ janeti vāyamati, vīriyaṃ ārabhati , cittaṃ paggaṇhāti padahati. Evaṃ catunnaṃ ariyasaccānaṃ kātabbaṃ. Tattha katamaṃ aññindriyaṃ? Idha , bhikkhave, bhikkhu ‘‘idaṃ dukkhaṃ ariyasacca’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, yā ca maggo, idaṃ aññindriyaṃ. Āsavakkhayā anāsavo hoti, idaṃ vuccati aññātāvindriyaṃ. Tathāyaṃ paññā, ayaṃ hetu. Yaṃ chandaṃ janeti vāyamati, yā pajānāti, ayaṃ nissando. Yena sabbaso āsavānaṃ khayā hetu, yaṃ khaye ñāṇamuppajjati, anuppāde ñāṇañca, ayaṃ nissando. Yaṃ arahattaṃ, idaṃ phalaṃ. Tattha khīṇā me jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyanti, idaṃ khaye ñāṇaṃ. Nāparaṃ itthattāyāti pajānāmīti idaṃ anuppāde ñāṇaṃ. Iti imāni indriyāni amoho niddiṭṭho hetunā ca nissandena ca phalena ca. Imāni asādhāraṇāni niddiṭṭhāni.
ತತ್ಥ ಕತಮಾನಿ ಕುಸಲಮೂಲಾನಿ ಸಾಧಾರಣಾನಿ? ಕುಸಲಞ್ಚ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ ಕುಸಲಮೂಲಞ್ಚೇವ। ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಕುಸಲಮೂಲಂ? ಅಲೋಭೋ ಅದೋಸೋ ಅಮೋಹೋ। ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಕುಸಲಂ? ಅಟ್ಠ ಸಮ್ಮತ್ತಾನಿ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಯಾವ ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿ। ತತ್ಥ ಯಾನಿ ಕುಸಲಮೂಲಾನಿ, ಅಯಂ ಹೇತು। ಯಞ್ಚ ಅಲೋಭೋ ತೀಣಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತಿ ಸಙ್ಕಪ್ಪಂ ವಾಯಾಮಂ ಸಮಾಧಿಞ್ಚ, ಅಯಂ ಅಲೋಭಸ್ಸ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ। ತತ್ಥ ಯೋ ಅದೋಸೋ, ಅಯಂ ಹೇತು। ಯಂ ತಯೋ ಧಮ್ಮೇ ಪಟ್ಠಪೇತಿ ಸಮ್ಮಾವಾಚಂ ಸಮ್ಮಾಕಮ್ಮನ್ತಂ ಸಮ್ಮಾಆಜೀವಞ್ಚ, ಅಯಂ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ। ತತ್ಥ ಯೋ ಅಮೋಹೋ ಹೇತು, ಯಂ ದ್ವೇ ಧಮ್ಮೇ ಉಪಟ್ಠಪೇತಿ ಅವಿಪರೀತದಸ್ಸನಮ್ಪಿ ಚ ಅನಭಿಲಾಪನಂ, ಅಯಂ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ। ಇಮಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಸ್ಸ ಯಂ ಫಲಂ, ತಾ ದ್ವೇ ವಿಮುತ್ತಿಯೋ ರಾಗವಿರಾಗಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಅವಿಜ್ಜಾ ವಿರಾಗಾ ಚ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿ, ಇದಂ ಫಲಂ। ಇತಿ ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಕುಸಲಮೂಲಾನಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾನಿ ಹೇತುತೋ ಚ ನಿಸ್ಸನ್ದತೋ ಚ ಫಲತೋ ಚ। ಏವಂ ಸಾಧಾರಣಾನಿ ಕುಸಲಾನಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತಬ್ಬಾನಿ।
Tattha katamāni kusalamūlāni sādhāraṇāni? Kusalañca vo, bhikkhave, desessāmi kusalamūlañceva. Tattha katamaṃ kusalamūlaṃ? Alobho adoso amoho. Tattha katamaṃ kusalaṃ? Aṭṭha sammattāni sammādiṭṭhi yāva sammāsamādhi. Tattha yāni kusalamūlāni, ayaṃ hetu. Yañca alobho tīṇi kammāni samuṭṭhāpeti saṅkappaṃ vāyāmaṃ samādhiñca, ayaṃ alobhassa nissando. Tattha yo adoso, ayaṃ hetu. Yaṃ tayo dhamme paṭṭhapeti sammāvācaṃ sammākammantaṃ sammāājīvañca, ayaṃ nissando. Tattha yo amoho hetu, yaṃ dve dhamme upaṭṭhapeti aviparītadassanampi ca anabhilāpanaṃ, ayaṃ nissando. Imassa brahmacariyassa yaṃ phalaṃ, tā dve vimuttiyo rāgavirāgā cetovimutti avijjā virāgā ca paññāvimutti, idaṃ phalaṃ. Iti imāni tīṇi kusalamūlāni niddiṭṭhāni hetuto ca nissandato ca phalato ca. Evaṃ sādhāraṇāni kusalāni paṭivijjhitabbāni.
ಯತ್ಥ ದುವೇ ಯತ್ಥ ತೀಣಿ। ಅಯಞ್ಚೇತ್ಥ ಗಾಥಾ।
Yattha duve yattha tīṇi. Ayañcettha gāthā.
‘‘ತುಲಮತುಲಞ್ಚ ಸಮ್ಭವಂ, ಭವಸಙ್ಖಾರಮವಸ್ಸಜಿ ಮುನಿ।
‘‘Tulamatulañca sambhavaṃ, bhavasaṅkhāramavassaji muni;
ಅಜ್ಝತ್ತರತೋ ಸಮಾಹಿತೋ, ಅಭಿನ್ದಿ ಕವಚಮಿವತ್ತಸಮ್ಭವ’’ನ್ತಿ॥
Ajjhattarato samāhito, abhindi kavacamivattasambhava’’nti.
ತುಲಮತುಲಞ್ಚ ಸಮ್ಭವನ್ತಿ ತುಲಸಙ್ಖತಂ ಅತುಲಸಙ್ಖತಂ। ತತ್ಥ ಯೇ ಸಙ್ಖತಾ ತುಲಂ, ತೇ ದ್ವೇ ಧಮ್ಮಾ ಅಸ್ಸಾದೋ ಚ ಆದೀನವೋ ಚ ತುಲಿತಾ ಭವನ್ತಿ। ಏತ್ತಕೋ ಕಾಮೇಸು ಅಸ್ಸಾದೋ। ಏತ್ತಕೋ ಆದೀನವೋ ಇಮಸ್ಸ, ಇದಂ ನಿಸ್ಸರಣನ್ತಿ ಇತಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಜಾನಾತಿ। ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಅತುಲಂ ನ ಚ ಸಕ್ಕಾ ತುಲಯಿತುಂ। ಏತ್ತಕಂ ಏತಂ ನೇತಂ ಪರಮತ್ಥೀತಿ ತೇನ ಅತುಲಂ। ಅಥ ಪಾಪುಣಾ ರತನಂ ಕರಿತ್ವಾ ಅಚ್ಛರಿಯಭಾವೇನ ಅತುಲಂ। ತತ್ಥ ಕುಸಲಸ್ಸ ಚ ಅಭಿಸಮ್ಭವಾ ಜಾನನಾ ಪಸ್ಸನಾ, ಅಯಂ ಅಮೋಹೋ। ಯಂ ತತ್ಥ ಞಾತಾ ಓಸಿರಣಾ ಭವಸಙ್ಖಾರಾನಂ, ಅಯಂ ಅಲೋಭೋ। ಯಂ ಅಜ್ಝತ್ತರತೋ ಸಮಾಹಿತೋತಿ ವಿಕ್ಖೇಪಪಟಿಸಂಹರಣಾ, ಅಯಂ ಅದೋಸೋ। ಇತಿ ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಕುಸಲಮೂಲಾನಿ। ತುಲಮತುಲಸಮ್ಭವನ್ತಿ ಅಯಂ ಅಮೋಹೋ। ಯೋ ಭವಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಸಮೋಸರಣಂ ಲೋಭೋ ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧೀನಂ ಅಸ್ಸಾದೋ, ಅಯಂ ಹೇತು। ಯಂ ಅಜ್ಝತ್ತರತೋ ಅವಿಜ್ಜಣ್ಡಕೋಸಂ ಸಮ್ಭೇದೋ, ಅಯಂ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ। ಸಾ ಪವತ್ತಿ ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾನಿ ಕುಸಲಮೂಲಾನಿ ಹೇತುತೋ ಚ ನಿಸ್ಸನ್ದತೋ ಚ ಫಲತೋ ಚ।
Tulamatulañca sambhavanti tulasaṅkhataṃ atulasaṅkhataṃ. Tattha ye saṅkhatā tulaṃ, te dve dhammā assādo ca ādīnavo ca tulitā bhavanti. Ettako kāmesu assādo. Ettako ādīnavo imassa, idaṃ nissaraṇanti iti nibbānaṃ pajānāti. Dvīhi kāraṇehi atulaṃ na ca sakkā tulayituṃ. Ettakaṃ etaṃ netaṃ paramatthīti tena atulaṃ. Atha pāpuṇā ratanaṃ karitvā acchariyabhāvena atulaṃ. Tattha kusalassa ca abhisambhavā jānanā passanā, ayaṃ amoho. Yaṃ tattha ñātā osiraṇā bhavasaṅkhārānaṃ, ayaṃ alobho. Yaṃ ajjhattarato samāhitoti vikkhepapaṭisaṃharaṇā, ayaṃ adoso. Iti imāni tīṇi kusalamūlāni. Tulamatulasambhavanti ayaṃ amoho. Yo bhavasaṅkhārānaṃ samosaraṇaṃ lobho sammāsamādhīnaṃ assādo, ayaṃ hetu. Yaṃ ajjhattarato avijjaṇḍakosaṃ sambhedo, ayaṃ nissando. Sā pavatti imāni tīṇi niddiṭṭhāni kusalamūlāni hetuto ca nissandato ca phalato ca.
ಏತ್ತಾವತಾ ಏಸಾ ಪವತ್ತಿ ಚ ನಿವತ್ತಿ ಚ ಅಕುಸಲಮೂಲೇಹಿ ಪವತ್ತತಿ, ಕುಸಲಮೂಲೇಹಿ ನಿವತ್ತತೀತಿ ಇಮೇಹಿ ಚ ತೀಹಿ ಸಬ್ಬಂ ಅಕುಸಲಮೂಲಂ ಸಮೋಸರಣಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಸೋ ಧಮ್ಮೇ ವಾ ವಚನತೋ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ ತಣ್ಹಾತಿ ವಾ ಕೋಧೋತಿ ವಾ ಅಸಮ್ಪಜಞ್ಞನ್ತಿ ವಾ ಅನುಸಯೋತಿ ವಾ ಮಕ್ಖೋತಿ ವಾ ಪಳಾಸೋತಿ ವಾ ಅಸ್ಸತೀತಿ ವಾ ಇಸ್ಸಾತಿ ವಾ ಮಚ್ಛರಿಯನ್ತಿ ವಾ ಅಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ವಾ, ತೇಹಿ ಯೇ ಚ ವತ್ಥೂಹಿ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ। ಯಸ್ಸಿಮಾನಿ ದ್ವೇ ವಚನಾನಿ ಧಮ್ಮಪದಾನಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾನಿ ನ ಸೋ ಅತ್ಥಿ ಕಿಲೇಸಾ, ಯೋ ಇಮೇಸು ನವಸು ಪದೇಸು ಸಮೋಧಾನಂ ಸಮೋಸರಣಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಅಯಂ ಕಿಲೇಸೋ, ನ ಚ ಲೋಭೋ, ನ ಚ ದೋಸೋ, ನ ಚ ಮೋಹೋ।
Ettāvatā esā pavatti ca nivatti ca akusalamūlehi pavattati, kusalamūlehi nivattatīti imehi ca tīhi sabbaṃ akusalamūlaṃ samosaraṇaṃ gacchati. So dhamme vā vacanato niddiṭṭho taṇhāti vā kodhoti vā asampajaññanti vā anusayoti vā makkhoti vā paḷāsoti vā assatīti vā issāti vā macchariyanti vā aññāṇanti vā, tehi ye ca vatthūhi niddisitabbaṃ. Yassimāni dve vacanāni dhammapadāni niddiṭṭhāni na so atthi kilesā, yo imesu navasu padesu samodhānaṃ samosaraṇaṃ gacchati. Ayaṃ kileso, na ca lobho, na ca doso, na ca moho.
ಯಥಾ ಅಕುಸಲಮೂಲಾನಿ, ಏವಂ ಕುಸಲಾನಿ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೇನ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾನಿ।
Yathā akusalamūlāni, evaṃ kusalāni paṭikkhepena niddisitabbāni.
ಇದಂ ಅಮೋಹಾಧಿಟ್ಠಾನಂ।
Idaṃ amohādhiṭṭhānaṃ.
೩೭. ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಾಧಿಟ್ಠಾನಂ?
37. Tattha katamaṃ kāyakammādhiṭṭhānaṃ?
ಕಾಯೇನ ಕುಸಲಂ ಕರೇ, ಅಸ್ಸ ಕಾಯೇನ ಸಂವುತೋ।
Kāyena kusalaṃ kare, assa kāyena saṃvuto;
ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಂ ಹಿತ್ವಾ, ಕಾಯೇನ ಸುಚರಿತಂ ಚರೇ॥
Kāyaduccaritaṃ hitvā, kāyena sucaritaṃ care.
ತೀಣಿಮಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸುಚರಿತಾನಿ 29। ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವೇರಮಣೀ, ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ವೇರಮಣೀ, ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಾ ವೇರಮಣೀ, ಇದಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಾಧಿಟ್ಠಾನಂ।
Tīṇimāni, bhikkhave, sucaritāni 30. Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesumicchācārā veramaṇī, idaṃ kāyakammādhiṭṭhānaṃ.
ತತ್ಥ ಕತಮಂ ವಾಚಾಕಮ್ಮಾಧಿಟ್ಠಾನಂ?
Tattha katamaṃ vācākammādhiṭṭhānaṃ?
ಸುಭಾಸಿತಂ 31 ಉತ್ತಮಮಾಹು ಸನ್ತೋ, ಧಮ್ಮಂ ಭಣೇ ನಾಧಮ್ಮಂ ತಂ ದುತಿಯಂ।
Subhāsitaṃ 32 uttamamāhu santo, dhammaṃ bhaṇe nādhammaṃ taṃ dutiyaṃ;
ಪಿಯಂ ಭಣೇ ನಾಪ್ಪಿಯಂ ತಂ ತತಿಯಂ, ಸಚ್ಚಂ ಭಣೇ ನಾಲಿಕಂ ತಂ ಚತುತ್ಥಂ॥
Piyaṃ bhaṇe nāppiyaṃ taṃ tatiyaṃ, saccaṃ bhaṇe nālikaṃ taṃ catutthaṃ.
ಚತ್ತಾರಿಮಾನಿ ಚ ವಚೀಸುಚರಿತಾನಿ ಇದಂ ವಾಚಾಕಮ್ಮಾಧಿಟ್ಠಾನಂ।
Cattārimāni ca vacīsucaritāni idaṃ vācākammādhiṭṭhānaṃ.
ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಮನೋಕಮ್ಮಾಧಿಟ್ಠಾನಂ?
Tattha katamaṃ manokammādhiṭṭhānaṃ?
ಮನೇನ ಕುಸಲಂ ಕಮ್ಮಂ, ಮನಸಾ ಸಂವುತೋ ಭವೇ।
Manena kusalaṃ kammaṃ, manasā saṃvuto bhave;
ಮನೋದುಚ್ಚರಿತಂ ಹಿತ್ವಾ, ಮನಸಾ ಸುಚರಿತಂ ಚರೇ॥
Manoduccaritaṃ hitvā, manasā sucaritaṃ care.
ತೀಣಿಮಾನಿ ಮನೋಸುಚರಿತಾನಿ, ಅನಭಿಜ್ಝಾ, ಅಬ್ಯಾಪಾದೋ, ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ, ಇದಂ ಮನೋಕಮ್ಮಾಧಿಟ್ಠಾನಂ। ಇಮಾನಿ ಅಸಾಧಾರಣಾನಿ ಸುತ್ತಾನಿ।
Tīṇimāni manosucaritāni, anabhijjhā, abyāpādo, sammādiṭṭhi, idaṃ manokammādhiṭṭhānaṃ. Imāni asādhāraṇāni suttāni.
ತತ್ಥ ಕತಮಾನಿ ಸಾಧಾರಣಾನಿ ಸುತ್ತಾನಿ?
Tattha katamāni sādhāraṇāni suttāni?
ವಾಚಾನುರಕ್ಖೀ ಮನಸಾ ಸುಸಂವುತೋ, ಕಾಯೇನ ಚ ನಾಕುಸಲಂ ಕಯಿರಾ 33।
Vācānurakkhī manasā susaṃvuto, kāyena ca nākusalaṃ kayirā 34;
ಏತೇ ತಯೋ ಕಮ್ಮಪಥೇ ವಿಸೋಧಯೇ, ಆರಾಧಯೇ ಮಗ್ಗಮಿಸಿಪ್ಪವೇದಿತಂ॥
Ete tayo kammapathe visodhaye, ārādhaye maggamisippaveditaṃ.
ತಿಸ್ಸೋ ಇಮಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಯೋ – ಕಾಯಕಮ್ಮಪಾರಿಸುದ್ಧಿ, ವಾಚಾಕಮ್ಮಪಾರಿಸುದ್ಧಿ, ಮನೋಕಮ್ಮಪಾರಿಸುದ್ಧಿ।
Tisso imā, bhikkhave, pārisuddhiyo – kāyakammapārisuddhi, vācākammapārisuddhi, manokammapārisuddhi.
ತತ್ಥ ಕತಮಾ ಕಾಯಕಮ್ಮಪಾರಿಸುದ್ಧಿ? ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವೇರಮಣೀ, ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ವೇರಮಣೀ, ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಾ ವೇರಮಣೀ। ತತ್ಥ ಕತಮಾ ವಚೀಕಮ್ಮಪಾರಿಸುದ್ಧಿ? ಮುಸಾವಾದಾ ವೇರಮಣೀ…ಪೇ॰… ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಾ ವೇರಮಣೀ। ತತ್ಥ ಕತಮಾ ಮನೋಕಮ್ಮಪಾರಿಸುದ್ಧಿ? ಅನಭಿಜ್ಝಾ ಅಬ್ಯಾಪಾದೋ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ। ಇದಂ ಸಾಧಾರಣಸುತ್ತಂ।
Tattha katamā kāyakammapārisuddhi? Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesumicchācārā veramaṇī. Tattha katamā vacīkammapārisuddhi? Musāvādā veramaṇī…pe… samphappalāpā veramaṇī. Tattha katamā manokammapārisuddhi? Anabhijjhā abyāpādo sammādiṭṭhi. Idaṃ sādhāraṇasuttaṃ.
ಇತಿ ಸಾಧಾರಣಾನಿ ಚ ಸುತ್ತಾನಿ ಅಸಾಧಾರಣಾನಿ ಚ ಸುತ್ತಾನಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತಬ್ಬಾನಿ। ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ವಾಚಾಯ ಕಾಯೇನ ಚ ಸುತ್ತಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬೋ।
Iti sādhāraṇāni ca suttāni asādhāraṇāni ca suttāni paṭivijjhitabbāni. Paṭivijjhitvā vācāya kāyena ca suttassa attho niddisitabbo.
೩೮. ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಸದ್ಧಿನ್ದ್ರಿಯಾಧಿಟ್ಠಾನಂ?
38. Tattha katamaṃ saddhindriyādhiṭṭhānaṃ?
ಸೀಲಞ್ಚ ಯಸ್ಸ ಕಲ್ಯಾಣಂ, ಅರಿಯಕನ್ತಂ ಪಸಂಸಿತಂ॥
Sīlañca yassa kalyāṇaṃ, ariyakantaṃ pasaṃsitaṃ.
ಸಙ್ಘೇ ಪಸಾದೋ ಯಸ್ಸತ್ಥಿ, ಉಜುಭೂತಞ್ಚ ದಸ್ಸನಂ।
Saṅghe pasādo yassatthi, ujubhūtañca dassanaṃ;
ಅದಲಿದ್ದೋತಿ ತಂ ಆಹು, ಅಮೋಘಂ ತಸ್ಸ ಜೀವಿತಂ॥
Adaliddoti taṃ āhu, amoghaṃ tassa jīvitaṃ.
ಸದ್ಧಾ ವೇ ನನ್ದಿಕಾ ಆರಾಧಿಕೋ, ನೋ ತಸ್ಸ ಸದ್ಧೋತಿ।
Saddhā ve nandikā ārādhiko, no tassa saddhoti;
ಸಬ್ಬಂ ಸಿಯಾತಿ ಭಗವನ್ತಂ, ತಥಾರೂಪೋ ಧಮ್ಮಸಮ್ಪಸಾದೋ॥
Sabbaṃ siyāti bhagavantaṃ, tathārūpo dhammasampasādo.
ಇದಂ ಸದ್ಧಿನ್ದ್ರಿಯಾಧಿಟ್ಠಾನಂ।
Idaṃ saddhindriyādhiṭṭhānaṃ.
ತತ್ಥ ಕತಮಂ ವೀರಿಯಾಧಿಟ್ಠಾನಂ?
Tattha katamaṃ vīriyādhiṭṭhānaṃ?
ಧುನಾಥ ಮಚ್ಚುನೋ ಸೇನಂ, ನಳಾಗಾರಂವ ಕುಞ್ಜರೋ॥
Dhunātha maccuno senaṃ, naḷāgāraṃva kuñjaro.
ಚತ್ತಾರೋಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಾ, ಇದಂ ವೀರಿಯಾಧಿಟ್ಠಾನಂ॥
Cattārome, bhikkhave, sammappadhānā, idaṃ vīriyādhiṭṭhānaṃ.
ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಸತಿನ್ದ್ರಿಯಾಧಿಟ್ಠಾನಂ?
Tattha katamaṃ satindriyādhiṭṭhānaṃ?
ಸತೀಮತೋ ಸದಾ ಭದ್ದಂ, ಭದ್ದಮತ್ಥು ಸತೀಮತೋ।
Satīmato sadā bhaddaṃ, bhaddamatthu satīmato;
ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಕಾತಬ್ಬಾ, ಇದಂ ಸತಿನ್ದ್ರಿಯಾಧಿಟ್ಠಾನಂ।
Cattāro satipaṭṭhānā vitthārena kātabbā, idaṃ satindriyādhiṭṭhānaṃ.
ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಸಮಾಧಿನ್ದ್ರಿಯಾಧಿಟ್ಠಾನಂ?
Tattha katamaṃ samādhindriyādhiṭṭhānaṃ?
ಆಕಙ್ಖತೋ ತೇ ನರದಮ್ಮಸಾರಥಿ, ದೇವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಮನಸಾ ವಿಚಿನ್ತಿತಂ।
Ākaṅkhato te naradammasārathi, devā manussā manasā vicintitaṃ;
ಸಬ್ಬೇನ ಜಞ್ಞಾ ಕಸಿಣಾಪಿ ಪಾಣಿನೋ, ಸನ್ತಂ ಸಮಾಧಿಂ ಅರಣಂ ನಿಸೇವತೋ॥
Sabbena jaññā kasiṇāpi pāṇino, santaṃ samādhiṃ araṇaṃ nisevato.
ತಯೋಮೇ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಾಧೀ – ಸವಿತಕ್ಕೋ ಸವಿಚಾರೋ, ಅವಿತಕ್ಕೋ ವಿಚಾರಮತ್ತೋ, ಅವಿತಕ್ಕೋ ಅವಿಚಾರೋ। ಇದಂ ಸಮಾಧಿನ್ದ್ರಿಯಾಧಿಟ್ಠಾನಂ।
Tayome , bhikkhave, samādhī – savitakko savicāro, avitakko vicāramatto, avitakko avicāro. Idaṃ samādhindriyādhiṭṭhānaṃ.
ತತ್ಥ ಕತಮಂ ಪಞ್ಞಿನ್ದ್ರಿಯಾಧಿಟ್ಠಾನಂ?
Tattha katamaṃ paññindriyādhiṭṭhānaṃ?
ಪಞ್ಞಾ ಹಿ ಸೇಟ್ಠಾ ಲೋಕಸ್ಮಿನ್ತಿ ವಿತ್ಥಾರೇನ।
Paññā hi seṭṭhā lokasminti vitthārena.
ತಿಸ್ಸೋ ಇಮಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಞಾ – ಸುತಮಯೀ, ಚಿನ್ತಾಮಯೀ, ಭಾವನಾಮಯೀ, ಇದಂ ಪಞ್ಞಿನ್ದ್ರಿಯಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ಸುತ್ತಂ, ಇಮಾನಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾಧಿಟ್ಠಾನಾನಿ ಅಸಾಧಾರಣಾನಿ ಸುತ್ತಾನಿ।
Tisso imā, bhikkhave, paññā – sutamayī, cintāmayī, bhāvanāmayī, idaṃ paññindriyādhiṭṭhānaṃ suttaṃ, imāni indriyādhiṭṭhānāni asādhāraṇāni suttāni.
೩೯. ತತ್ಥ ಕತಮಾನಿ ಸಾಧಾರಣಾನಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾಧಿಟ್ಠಾನಾನಿ ಸುತ್ತಾನಿ?
39. Tattha katamāni sādhāraṇāni indriyādhiṭṭhānāni suttāni?
ಸದ್ಧಾ ಸತಿ ಚ ವೀರಿಯಂ, ಸಮಥೋ ಚ ವಿಪಸ್ಸನಾ।
Saddhā sati ca vīriyaṃ, samatho ca vipassanā;
ತಾದಿಸಂ ಭಿಕ್ಖುಮಾಸಜ್ಜ, ಪುಬ್ಬೇವ ಉಪಹಞ್ಞತಿ॥
Tādisaṃ bhikkhumāsajja, pubbeva upahaññati.
ಪಞ್ಚಿಮಾನಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ। ಸದ್ಧಿನ್ದ್ರಿಯಾದಿಇನ್ದ್ರಿಯಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ತೀಸು ಅವೇಚ್ಚಪ್ಪಸಾದೇ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಸುತ್ತಂ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಇಮಾನಿ ಸಾಧಾರಣಾನಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾಧಿಟ್ಠಾನಾನಿ ಸುತ್ತಾನಿ। ಯಂ ಯಸ್ಸ ಸಮ್ಬನ್ಧಂ ಕುಸಲಸ್ಸ ವಾ ಅಕುಸಲಸ್ಸ ವಾ ತೇನ ತೇನ ಅಧಿಟ್ಠಾನೇನ ತಂ ಸುತ್ತಂ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ, ನತ್ಥಞ್ಞೋ ಧಮ್ಮೋ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥ ಸಾಧಾರಣಂ ಕುಸಲಂ ನಾಪಿ ಕುಸಲಂ ಅಕುಸಲಂ ಯಥಾ ಸಾಧಾರಣಾನಿ ಚ ಕುಸಲಮೂಲಾನಿ ಸಾಧಾರಣಾನಿ ಚ ಅಕುಸಲಮೂಲಾನಿ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಕಾಮವಿತಕ್ಕಂ ಪಜಹತಿ…ಪೇ॰… ಚತ್ತಾರೋ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಾ ಕುಸಲಂ ಅಕುಸಲಞ್ಚ।
Pañcimāni indriyāni. Saddhindriyādiindriyaṃ daṭṭhabbaṃ. Tīsu aveccappasāde vitthārena suttaṃ kātabbaṃ. Imāni sādhāraṇāni indriyādhiṭṭhānāni suttāni. Yaṃ yassa sambandhaṃ kusalassa vā akusalassa vā tena tena adhiṭṭhānena taṃ suttaṃ niddisitabbaṃ, natthañño dhammo niddisitabbo. Tattha sādhāraṇaṃ kusalaṃ nāpi kusalaṃ akusalaṃ yathā sādhāraṇāni ca kusalamūlāni sādhāraṇāni ca akusalamūlāni uppannaṃ kāmavitakkaṃ pajahati…pe… cattāro sammappadhānā kusalaṃ akusalañca.
ತತ್ಥಿಮಾ ಉದ್ದಾನಗಾಥಾ
Tatthimā uddānagāthā
ಯೋ ಪಾಣಮತಿಪಾತೇತಿ, ತೀಣಿ ತಸ್ಸ ಬಾಲಲಕ್ಖಣಂ॥
Yo pāṇamatipāteti, tīṇi tassa bālalakkhaṇaṃ.
ಸತಞ್ಚೇವ ಸಹಸ್ಸಾನಂ, ಯೇ ಚ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ।
Satañceva sahassānaṃ, ye ca samaṇabrāhmaṇā;
ಛನ್ದಾ ದೋಸಾ ಭಯಾ ಮೋಹಾ, ಚತೂಹಿ ಅಗತೀಹಿ ಚ॥
Chandā dosā bhayā mohā, catūhi agatīhi ca.
ಅಸುಭಾನುಪಸ್ಸಿಂ ವಿಹರನ್ತಂ, ನಿಮಿತ್ತೇಸು ಅಸುಭಾ ಚ।
Asubhānupassiṃ viharantaṃ, nimittesu asubhā ca;
ಏಕಮ್ಪಿ ಚೇ ಪಿಯಂ ಪಾಣಂ, ಮಿತ್ತಾ ಸಚೇ ಸುಭಾಸಿತಾ॥
Ekampi ce piyaṃ pāṇaṃ, mittā sace subhāsitā.
ಪಞ್ಞಾ ಹಿ ಸೇಟ್ಠಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ, ಅನುಞ್ಞಾ ತೀಣಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ।
Paññā hi seṭṭhā lokasmiṃ, anuññā tīṇi indriyāni;
ಕುಸಲಾಕುಸಲಮೂಲಾನಿ ಚ, ತುಲಮತುಲಞ್ಚ ಸಮ್ಭವಂ॥
Kusalākusalamūlāni ca, tulamatulañca sambhavaṃ.
ಕಾಯೇನ ಕುಸಲಂ ಕರೇ, ತೀಣಿ ಸುಚರಿತಾನಿ ಚ।
Kāyena kusalaṃ kare, tīṇi sucaritāni ca;
ಸುಭಾಸಿತಂ ಉತ್ತಮಮಾಹು, ಸನ್ತೋ ವಚೀಸುಚರಿತಾನಿ ಚ॥
Subhāsitaṃ uttamamāhu, santo vacīsucaritāni ca.
ಕಾಯೇನ ಚ ಕುಸಲಂ ಕಯಿರಾ, ಮನೋದುಚ್ಚರಿತಾನಿ ಚ।
Kāyena ca kusalaṃ kayirā, manoduccaritāni ca;
ಕಾಯಾನುರಕ್ಖೀ ಚ ಸದಾ, ತಿಸ್ಸೋ ಚ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಯೋ॥
Kāyānurakkhī ca sadā, tisso ca pārisuddhiyo.
ಯಸ್ಸ ಸದ್ಧಾ ತಥಾಗತೇ, ಸಮುಪ್ಪಾದೇ ಚ ದೇಸಿತೋ।
Yassa saddhā tathāgate, samuppāde ca desito;
ಆರಮ್ಭಥ ನಿಕ್ಕಮಥ, ಯಾ ಚ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನತಾ॥
Ārambhatha nikkamatha, yā ca sammappadhānatā.
ಸತೀಮತೋ ಸದಾ ಭದ್ದಂ, ಸತಿಪಟ್ಠಾನಭಾವನಾ।
Satīmato sadā bhaddaṃ, satipaṭṭhānabhāvanā;
ಆಕಙ್ಖತೋ ಚ ಅನಞ್ಞಾಣಂ, ಯೇ ಚ ತೀಣಿ ಸಮಾಧಯೋ॥
Ākaṅkhato ca anaññāṇaṃ, ye ca tīṇi samādhayo.
ಪಞ್ಞಾ ಹಿ ಸೇಟ್ಠಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ, ತಿಸ್ಸೋ ಪಞ್ಞಾ ಪಕಾಸಿತಾ।
Paññā hi seṭṭhā lokasmiṃ, tisso paññā pakāsitā;
ಅವೀತರಾಗೋ ಕಾಮೇಸು, ತಥೇವ ಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯಾ॥
Avītarāgo kāmesu, tatheva pañcindriyā.
ಇತಿ ಥೇರಸ್ಸ ಮಹಾಕಚ್ಚಾಯನಸ್ಸ
Iti therassa mahākaccāyanassa
ಜಮ್ಬುವನವಾಸಿನೋ ಪೇಟಕೋಪದೇಸೇ
Jambuvanavāsino peṭakopadese
ತತಿಯಭೂಮಿ ಸುತ್ತಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ।
Tatiyabhūmi suttādhiṭṭhānaṃ nāma.
Footnotes:
