Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പേടകോപദേസപാളി • Peṭakopadesapāḷi |
൩. സുത്താധിട്ഠാനതതിയഭൂമി
3. Suttādhiṭṭhānatatiyabhūmi
൩൨. തത്ഥ കതമം സുത്താധിട്ഠാനം?
32. Tattha katamaṃ suttādhiṭṭhānaṃ?
ലോഭാധിട്ഠാനം ദോസാധിട്ഠാനം മോഹാധിട്ഠാനം അലോഭാധിട്ഠാനം അദോസാധിട്ഠാനം അമോഹാധിട്ഠാനം കായകമ്മാധിട്ഠാനം വാചാകമ്മാധിട്ഠാനം മനോകമ്മാധിട്ഠാനം സദ്ധിന്ദ്രിയാധിട്ഠാനം വീരിയിന്ദ്രിയാധിട്ഠാനം സതിന്ദ്രിയാധിട്ഠാനം സമാധിന്ദ്രിയാധിട്ഠാനം പഞ്ഞിന്ദ്രിയാധിട്ഠാനം.
Lobhādhiṭṭhānaṃ dosādhiṭṭhānaṃ mohādhiṭṭhānaṃ alobhādhiṭṭhānaṃ adosādhiṭṭhānaṃ amohādhiṭṭhānaṃ kāyakammādhiṭṭhānaṃ vācākammādhiṭṭhānaṃ manokammādhiṭṭhānaṃ saddhindriyādhiṭṭhānaṃ vīriyindriyādhiṭṭhānaṃ satindriyādhiṭṭhānaṃ samādhindriyādhiṭṭhānaṃ paññindriyādhiṭṭhānaṃ.
തത്ഥ കതമം ലോഭാധിട്ഠാനം?
Tattha katamaṃ lobhādhiṭṭhānaṃ?
വിതക്കമഥിതസ്സ 1 ജന്തുനോ, തിബ്ബരാഗസ്സ സുഭാനുപസ്സിനോ;
Vitakkamathitassa 2 jantuno, tibbarāgassa subhānupassino;
ഭിയ്യോ തണ്ഹാ പവഡ്ഢതി, ഏസ ഖോ ഗാള്ഹം കരോതി ബന്ധനം.
Bhiyyo taṇhā pavaḍḍhati, esa kho gāḷhaṃ karoti bandhanaṃ.
വിതക്കമഥിതസ്സാതി കാമരാഗോ. സുഭാനുപസ്സിനോതി കാമരാഗവത്ഥു. ഭിയ്യോ തണ്ഹാ പവഡ്ഢതീതി കാമതണ്ഹാ. ഏസ ഗാള്ഹം കരോതി ബന്ധനന്തി രാഗം, ഇതി യോ യോ ധമ്മോ മൂലനിക്ഖിത്തോ, സോ യേവേത്ഥ ധമ്മോ ഉഗ്ഗാവഹിതബ്ബോ 3. ന ഭഗവാ ഏകം ധമ്മം ആരബ്ഭ അഞ്ഞം ധമ്മം ദേസേതി. യസ്സ വിതക്കേതി കാമവിതക്കോ തമേവ വിതക്കം കാമവിതക്കേന നിദ്ദിസീയതി. തിബ്ബരാഗസ്സാതി തസ്സേവ വിതക്കസ്സ വത്ഥും നിദ്ദിസതി. സുഭാനുപസ്സിനോ ഭിയ്യോ തണ്ഹാ പവഡ്ഢതീതി തമേവ രാഗം കാമതണ്ഹാതി നിദ്ദിസതി. ഏസ ഗാള്ഹം കരോതി ബന്ധനന്തി തമേവ തണ്ഹാസംയോജനം നിദ്ദിസതി. ഏവം ഗാഥാസു അനുമിനിതബ്ബം. ഏവം സവേയ്യാകരണേസു.
Vitakkamathitassāti kāmarāgo. Subhānupassinoti kāmarāgavatthu. Bhiyyo taṇhā pavaḍḍhatīti kāmataṇhā. Esa gāḷhaṃ karoti bandhananti rāgaṃ, iti yo yo dhammo mūlanikkhitto, so yevettha dhammo uggāvahitabbo 4. Na bhagavā ekaṃ dhammaṃ ārabbha aññaṃ dhammaṃ deseti. Yassa vitakketi kāmavitakko tameva vitakkaṃ kāmavitakkena niddisīyati. Tibbarāgassāti tasseva vitakkassa vatthuṃ niddisati. Subhānupassino bhiyyo taṇhā pavaḍḍhatīti tameva rāgaṃ kāmataṇhāti niddisati. Esa gāḷhaṃ karoti bandhananti tameva taṇhāsaṃyojanaṃ niddisati. Evaṃ gāthāsu anuminitabbaṃ. Evaṃ saveyyākaraṇesu.
തത്ഥ ഭഗവാ ഏകം ധമ്മം തിവിധം നിദ്ദിസതി, നിസ്സന്ദതോ ഹേതുതോ ഫലതോ.
Tattha bhagavā ekaṃ dhammaṃ tividhaṃ niddisati, nissandato hetuto phalato.
ദദം പിയോ 5 ഹോതി ഭജന്തി നം ബഹൂ, കിത്തിഞ്ച പപ്പോതി യസോ ച വഡ്ഢതി;
Dadaṃ piyo 6 hoti bhajanti naṃ bahū, kittiñca pappoti yaso ca vaḍḍhati;
അമങ്കുഭൂതോ പരിസം വിഗാഹതി, വിസാരദോ ഹോതി നരോ അമച്ഛരീ.
Amaṅkubhūto parisaṃ vigāhati, visārado hoti naro amaccharī.
ദദന്തി യം യം ദാനം, ഇദം ദാനമയികം പുഞ്ഞക്രിയം. തത്ഥ ഹേതു. യം ചേതം. ഭജന്തി നം ബഹൂ, കിത്തിന്തി യോ ച കല്യാണോ കിത്തിസദ്ദോ ലോകേ അബ്ഭുഗ്ഗച്ഛതി, യം ബഹുകസ്സ ജനസ്സ പിയോ ഭവതി മനാപോ ച. യഞ്ച അവിപ്പടിസാരീ കാലങ്കരോതി അയം നിസ്സന്ദോ. യം കായസ്സ ഭേദാ ദേവേസു ഉപപജ്ജതീതി ഇദം ഫലം. ഇദം ലോഭാധിട്ഠാനം.
Dadanti yaṃ yaṃ dānaṃ, idaṃ dānamayikaṃ puññakriyaṃ. Tattha hetu. Yaṃ cetaṃ. Bhajanti naṃ bahū, kittinti yo ca kalyāṇo kittisaddo loke abbhuggacchati, yaṃ bahukassa janassa piyo bhavati manāpo ca. Yañca avippaṭisārī kālaṅkaroti ayaṃ nissando. Yaṃ kāyassa bhedā devesu upapajjatīti idaṃ phalaṃ. Idaṃ lobhādhiṭṭhānaṃ.
൩൩. തത്ഥ കതമം ദോസാധിട്ഠാനം?
33. Tattha katamaṃ dosādhiṭṭhānaṃ?
യോ പാണമതിപാതേതി, മുസാവാദഞ്ച ഭാസതി;
Yo pāṇamatipāteti, musāvādañca bhāsati;
ലോകേ അദിന്നം ആദിയതി, പരദാരഞ്ച ഗച്ഛതി;
Loke adinnaṃ ādiyati, paradārañca gacchati;
അപ്പഹായ പഞ്ച വേരാനി, ദുസ്സീലോ ഇതി വുച്ചതി;
Appahāya pañca verāni, dussīlo iti vuccati;
കായസ്സ ഭേദാ ദുപ്പഞ്ഞോ, നിരയം സോപപജ്ജതി.
Kāyassa bhedā duppañño, nirayaṃ sopapajjati.
യോ പാണമതിപാതേതീതി ദുട്ഠോ പാണമതിപാതേതി. മുസാവാദഞ്ച ഭാസതീതി ദോസോപഘാതായ മുസാവാദഞ്ച ഭാസതി. സുരാമേരയപാനഞ്ച, യോ നരോ അനുയുഞ്ജതീതി ദോസോ നിദാനം. യോ ച സുരാമേരയപാനം അനുയുഞ്ജതി യഥാപരദാരവിഹാരീ 9 അമിത്താ ജനയന്തി.
Yo pāṇamatipātetīti duṭṭho pāṇamatipāteti. Musāvādañca bhāsatīti dosopaghātāya musāvādañca bhāsati. Surāmerayapānañca, yo naro anuyuñjatīti doso nidānaṃ. Yo ca surāmerayapānaṃ anuyuñjati yathāparadāravihārī 10 amittā janayanti.
പഞ്ച വേരാനി അപ്പഹായാതി പഞ്ചന്നം ഭിക്ഖാപദാനം സമതിക്കമനം സബ്ബേസം ദോസജാനം സാ പണ്ണത്തി, തേനേവ ദോസജനിതേന കമ്മേന ദുസ്സീലോ ഇതി വുച്ചതി സോപി ധമ്മോ ഹേതുനാ നിദ്ദിസിതബ്ബോ, നിസ്സന്ദേന ഫലേന ച.
Pañca verāni appahāyāti pañcannaṃ bhikkhāpadānaṃ samatikkamanaṃ sabbesaṃ dosajānaṃ sā paṇṇatti, teneva dosajanitena kammena dussīlo iti vuccati sopi dhammo hetunā niddisitabbo, nissandena phalena ca.
തീണി ബാലസ്സ ബാലലക്ഖണാനി – ദുബ്ഭാസിതഭാസീ 11 ച ഹോതി, ദുച്ചിന്തിതചിന്തീ ച ദുക്കടകമ്മകാരീ ച. തത്ഥ യം കായേന ച വാചായ ച പരക്കമതി, ഇദമസ്സ ദുക്കടകമ്മകാരീ. തായം യഥാ ച മുസാവാദം ഭാസതി യഥാ പുബ്ബനിദ്ദിട്ഠം , ഇദമസ്സ ദുബ്ഭാസിതാ. യഞ്ച സങ്കപ്പേതി മനോദുച്ചരിതം ബ്യാപാദം, ഇദമസ്സ ദുച്ചിന്തിതചിന്തിതാ. യം സോ ഇമേഹി തീഹി ബാലലക്ഖണേഹി സമന്നാഗതോ തീണി തജ്ജാനി ദുക്ഖാനി ദോമനസ്സാനി അനുഭവതി, സോ ച ഹോതി സഭഗ്ഗതോ വാ പരിസഗ്ഗതോ വാ തജ്ജം കഥം കഥന്തി. യദാ ഭവതി സോ ച പാണാതിപാതാദിദസഅകുസലകമ്മപഥാ, സോ തതോനിദാനം ദുക്ഖം ദോമനസ്സം പടിസംവേദേതീതി. പുന ചപരം യദാ പസ്സതി ചോരം രാജാപരാധികം രഞ്ഞാ ഗഹിതം ജീവിതാ വോരോപേതം, തസ്സേവം ഭവതി സചേ മമമ്പി രാജാ ജാനേയ്യ മമമ്പി രാജാ ഗാഹാപേത്വാ ജീവിതാ വോരോപേയ്യാതി, സോ തതോനിദാനം ദുക്ഖം ദോമനസ്സം പടിസംവേദേതി. പുന ചപരം ബാലോ യദാ ഭവതി ആസനാ സമാരൂള്ഹോ യാവ യാ മേ ഗതി ഭവിസ്സതി ഇതോ പേച്ച പരം മരണാതി സോ തതോനിദാനം ദുക്ഖം ദോമനസ്സം പടിസംവേദേതി ഇതി ബാലലക്ഖണം ഹേതു. തീണി തജ്ജാനി ദുക്ഖാനി നിസ്സന്ദോ. കായസ്സ ഭേദാ നിരയേസു ഉപപജ്ജതി, ഇദം ഫലം. ഇദം ദോസാധിട്ഠാനം.
Tīṇi bālassa bālalakkhaṇāni – dubbhāsitabhāsī 12 ca hoti, duccintitacintī ca dukkaṭakammakārī ca. Tattha yaṃ kāyena ca vācāya ca parakkamati, idamassa dukkaṭakammakārī. Tāyaṃ yathā ca musāvādaṃ bhāsati yathā pubbaniddiṭṭhaṃ , idamassa dubbhāsitā. Yañca saṅkappeti manoduccaritaṃ byāpādaṃ, idamassa duccintitacintitā. Yaṃ so imehi tīhi bālalakkhaṇehi samannāgato tīṇi tajjāni dukkhāni domanassāni anubhavati, so ca hoti sabhaggato vā parisaggato vā tajjaṃ kathaṃ kathanti. Yadā bhavati so ca pāṇātipātādidasaakusalakammapathā, so tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedetīti. Puna caparaṃ yadā passati coraṃ rājāparādhikaṃ raññā gahitaṃ jīvitā voropetaṃ, tassevaṃ bhavati sace mamampi rājā jāneyya mamampi rājā gāhāpetvā jīvitā voropeyyāti, so tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti. Puna caparaṃ bālo yadā bhavati āsanā samārūḷho yāva yā me gati bhavissati ito pecca paraṃ maraṇāti so tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvedeti iti bālalakkhaṇaṃ hetu. Tīṇi tajjāni dukkhāni nissando. Kāyassa bhedā nirayesu upapajjati, idaṃ phalaṃ. Idaṃ dosādhiṭṭhānaṃ.
൩൪. തത്ഥ കതമം മോഹാധിട്ഠാനം?
34. Tattha katamaṃ mohādhiṭṭhānaṃ?
സതഞ്ചേവ സഹസ്സാനം, കപ്പാനം സംസരിസ്സതി;
Satañceva sahassānaṃ, kappānaṃ saṃsarissati;
അഥവാ പി തതോ ഭിയ്യോ, ഗബ്ഭാ ഗബ്ഭം ഗമിസ്സഥ.
Athavā pi tato bhiyyo, gabbhā gabbhaṃ gamissatha.
അനുപാദായ ബുദ്ധവചനം, സങ്ഖാരേ അത്തതോ ഉപാദായ;
Anupādāya buddhavacanaṃ, saṅkhāre attato upādāya;
ദുക്ഖസ്സന്തം കരിസ്സന്തി, ഠാനമേതം ന വിജ്ജതി.
Dukkhassantaṃ karissanti, ṭhānametaṃ na vijjati.
യോ യം അനമതഗ്ഗസംസാരം സമാപന്നോ ജായതേ ച മീയതേ ച, അയം അവിജ്ജാഹേതുകാ. യാനിപി ച സങ്ഖാരാനം പയോജനാനി, താനിപി അവിജ്ജാപച്ചയാനി, യം അദസ്സനം ബുദ്ധവചനസ്സ, അയം അവിജ്ജാസുത്തേയേവ നിദ്ദിട്ഠം. യോ ച സങ്ഖാരേ അത്തതോ ഹരതി പഞ്ചക്ഖന്ധേ പഞ്ച ദിട്ഠിയോ ഉപഗച്ഛതി. ‘‘ഏതം മമ, ഏസോഹമസ്മി, ഏസോ മേ അത്താ’’തി ഇദം സുത്തം അവിജ്ജായ നിക്ഖിത്തം, അവിജ്ജായ നിക്ഖിപിതം. ഏവം സത്ഥാ സുത്തേ നയേന 13 ധമ്മേന നിദ്ദിസതി. അസാധാരണേന തംയേവ തത്ഥ നിദ്ദിസിതബ്ബം. ന അഞ്ഞം.
Yo yaṃ anamataggasaṃsāraṃ samāpanno jāyate ca mīyate ca, ayaṃ avijjāhetukā. Yānipi ca saṅkhārānaṃ payojanāni, tānipi avijjāpaccayāni, yaṃ adassanaṃ buddhavacanassa, ayaṃ avijjāsutteyeva niddiṭṭhaṃ. Yo ca saṅkhāre attato harati pañcakkhandhe pañca diṭṭhiyo upagacchati. ‘‘Etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’ti idaṃ suttaṃ avijjāya nikkhittaṃ, avijjāya nikkhipitaṃ. Evaṃ satthā sutte nayena 14 dhammena niddisati. Asādhāraṇena taṃyeva tattha niddisitabbaṃ. Na aññaṃ.
യേ ഹി കേചി, ഭിക്ഖവേ, സമണാ വാ ബ്രാഹ്മണാ വാ ‘‘ഇദം ദുക്ഖ’’ന്തി നപ്പജാനന്തി ചത്താരി സച്ചാനി വിത്ഥാരേന, യം തത്ഥ അപ്പജാനനാ, ഇദം ദുക്ഖം, അയം ഹേതു. അപ്പജാനന്തോ വിവിധേ സങ്ഖാരേ അഭിസങ്ഖരോതി, അയം നിസ്സന്ദോ. യഞ്ച ദിട്ഠിഗതാനി പരാമസതി ‘‘ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’’ന്തി അയം നിസ്സന്ദോ. യം പുനബ്ഭവം നിബ്ബത്തേതി, ഇദം ഫലം. അയമ്പി ധമ്മോ സനിദ്ദിട്ഠോ ഹേതുതോ ച ഫലതോ ച നിസ്സന്ദതോ ച.
Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā ‘‘idaṃ dukkha’’nti nappajānanti cattāri saccāni vitthārena, yaṃ tattha appajānanā, idaṃ dukkhaṃ, ayaṃ hetu. Appajānanto vividhe saṅkhāre abhisaṅkharoti, ayaṃ nissando. Yañca diṭṭhigatāni parāmasati ‘‘idameva saccaṃ moghamañña’’nti ayaṃ nissando. Yaṃ punabbhavaṃ nibbatteti, idaṃ phalaṃ. Ayampi dhammo saniddiṭṭho hetuto ca phalato ca nissandato ca.
ഏത്ഥ പന കേചി ധമ്മാ സാധാരണാ ഭവന്തി. ഹേതു ഖലു ആദിതോയേവ സുത്തേ നിക്ഖിപിസ്സന്തി. യഥാ കിം ഭവേ ചത്താരിമാനി, ഭിക്ഖവേ, അഗതിഗമനാനി. തത്ഥ യഞ്ച ഛന്ദാഗതിം ഗച്ഛതി യഞ്ച ഭയാഗതിം ഗച്ഛതി, അയം ലോഭോ അകുസലമൂലം. യം ദോസാ, അയം ദോസോയേവ . യം മോഹാ, അയം മോഹോയേവ. ഏവം ഇമാനി തീണി അകുസലമൂലാനി ആദിതോയേവ ഉപപരിക്ഖിതബ്ബാനി. യത്ഥ ഏകം നിദ്ദിസിതബ്ബം, തത്ഥ ഏകം നിദ്ദിസീയതി. തഥാ ദ്വേ യഥാ തീണി, ന ഹി ആദീഹി അനിക്ഖിത്തേ ഹേതു വാ നിസ്സന്ദോ വാ ഫലം വാ നിദ്ദിസിതബ്ബം.
Ettha pana keci dhammā sādhāraṇā bhavanti. Hetu khalu āditoyeva sutte nikkhipissanti. Yathā kiṃ bhave cattārimāni, bhikkhave, agatigamanāni. Tattha yañca chandāgatiṃ gacchati yañca bhayāgatiṃ gacchati, ayaṃ lobho akusalamūlaṃ. Yaṃ dosā, ayaṃ dosoyeva . Yaṃ mohā, ayaṃ mohoyeva. Evaṃ imāni tīṇi akusalamūlāni āditoyeva upaparikkhitabbāni. Yattha ekaṃ niddisitabbaṃ, tattha ekaṃ niddisīyati. Tathā dve yathā tīṇi, na hi ādīhi anikkhitte hetu vā nissando vā phalaṃ vā niddisitabbaṃ.
അയഞ്ചേത്ഥ ഗാഥാ –
Ayañcettha gāthā –
ഛന്ദാ ദോസാ ഭയാ മോഹാ, യോ ധമ്മം അതിവത്തതി;
Chandā dosā bhayā mohā, yo dhammaṃ ativattati;
കത്ഥ ഛന്ദാ ച അയം ലോഭോ യഥാ നിദ്ദിട്ഠം പുബ്ബേ. ഇദം മോഹാധിട്ഠാനം.
Kattha chandā ca ayaṃ lobho yathā niddiṭṭhaṃ pubbe. Idaṃ mohādhiṭṭhānaṃ.
൩൫. തത്ഥ കതമം അലോഭാധിട്ഠാനം?
35. Tattha katamaṃ alobhādhiṭṭhānaṃ?
‘‘അസുഭാനുപസ്സിം 17 വിഹരന്തം, ഇന്ദ്രിയേസു സുസംവുതം;
‘‘Asubhānupassiṃ 18 viharantaṃ, indriyesu susaṃvutaṃ;
ഭോജനമ്ഹി ച മത്തഞ്ഞും, സദ്ധം ആരദ്ധവീരിയം;
Bhojanamhi ca mattaññuṃ, saddhaṃ āraddhavīriyaṃ;
തം വേ നപ്പസഹതി മാരോ, വാതോ സേലംവ പബ്ബത’’ന്തി.
Taṃ ve nappasahati māro, vāto selaṃva pabbata’’nti.
തത്ഥ യാ അസുഭായ ഉപപരിക്ഖാ, അയം കാമേസു ആദീനവദസ്സനേന പരിച്ചാഗോ. ഇന്ദ്രിയേസു സുസംവുതോ തസ്സേവ അലോഭസ്സ പാരിപൂരിയം മമ ആയതനസോചിതം അനുപാദായ. ഭോജനമ്ഹി ച മത്തഞ്ഞുന്തി രസതണ്ഹാപഹാനം. ഇതി അയം അലോഭോ അസുഭാനുപസ്സിതായ വത്ഥുതോ ധാരയതി, സോ അലോഭോ ഹേതു. ഇന്ദ്രിയേസു ഗുത്തദ്വാരതായ ഗോചരതോ ധാരയതി, ഭോജനേമത്തഞ്ഞുതായ പരതോ ധാരയതി, അയം നിസ്സന്ദോ. തം വേ നപ്പസഹതി മാരോ, വാതോ സേലം വ പബ്ബതന്തി, ഇദം ഫലം. ഇതി യോയേവ ധമ്മോ ആദിമ്ഹി നിക്ഖിത്തോ, സോയേവ മജ്ഝേ ചേവ അവസാനേ ച.
Tattha yā asubhāya upaparikkhā, ayaṃ kāmesu ādīnavadassanena pariccāgo. Indriyesu susaṃvuto tasseva alobhassa pāripūriyaṃ mama āyatanasocitaṃ anupādāya. Bhojanamhi ca mattaññunti rasataṇhāpahānaṃ. Iti ayaṃ alobho asubhānupassitāya vatthuto dhārayati, so alobho hetu. Indriyesu guttadvāratāya gocarato dhārayati, bhojanemattaññutāya parato dhārayati, ayaṃ nissando. Taṃ ve nappasahati māro, vāto selaṃ va pabbatanti, idaṃ phalaṃ. Iti yoyeva dhammo ādimhi nikkhitto, soyeva majjhe ceva avasāne ca.
നാഹം, ഭിക്ഖവേ, അഞ്ഞം ഏകധമ്മമ്പി സമനുപസ്സാമി അസമുപ്പന്നസ്സ കാമച്ഛന്ദസ്സ അനുപ്പാദായ ഉപ്പന്നസ്സ വാ പഹാനായ, യഥയിദം 19 അസുഭനിമിത്തം. തത്ഥ അസുഭനിമിത്തം മനസികരോന്തസ്സ അനുപ്പന്നോ ചേവ കാമച്ഛന്ദോ ന ഉപ്പജ്ജതി, ഉപ്പന്നോ ച കാമച്ഛന്ദോ പഹീയതി. ഇദം അലോഭസ്സ വത്ഥു. യം പുന അനുപ്പന്നോ കാമരാഗോ പരിയാദിയതി രൂപരാഗം അരൂപരാഗം, ഇതി ഫലം. ഇതി അയമ്പി ച ധമ്മോ നിദ്ദിട്ഠോ ഹേതുതോ ച നിസ്സന്ദതോ ച ഫലതോ ച. ഇദം അലോഭാധിട്ഠാനം.
Nāhaṃ, bhikkhave, aññaṃ ekadhammampi samanupassāmi asamuppannassa kāmacchandassa anuppādāya uppannassa vā pahānāya, yathayidaṃ 20 asubhanimittaṃ. Tattha asubhanimittaṃ manasikarontassa anuppanno ceva kāmacchando na uppajjati, uppanno ca kāmacchando pahīyati. Idaṃ alobhassa vatthu. Yaṃ puna anuppanno kāmarāgo pariyādiyati rūparāgaṃ arūparāgaṃ, iti phalaṃ. Iti ayampi ca dhammo niddiṭṭho hetuto ca nissandato ca phalato ca. Idaṃ alobhādhiṭṭhānaṃ.
തത്ഥ കതമം അദോസാധിട്ഠാനം?
Tattha katamaṃ adosādhiṭṭhānaṃ?
ഏകമ്പി ചേ പാണമദുട്ഠചിത്തോ, മേത്തായതി കുസലോ 21 തേന ഹോതി;
Ekampi ce pāṇamaduṭṭhacitto, mettāyati kusalo 22 tena hoti;
സബ്ബേ ച പാണേ മനസാനുകമ്പം 23, പഹൂതമരിയോ പകരോതി പുഞ്ഞം.
Sabbe ca pāṇe manasānukampaṃ 24, pahūtamariyo pakaroti puññaṃ.
ഏകമ്പി ചേ പാണമദുട്ഠചിത്തോ മേത്തായതീതി അയം അദോസോ. നിഗ്ഘാതേന അസ്സാദോ, കുസലോ തേന ഹോതീതി തേന കുസലേന ധമ്മേന സംയുത്തോ ധമ്മപഞ്ഞത്തിം ഗച്ഛതി. കുസലോതി യഥാ പഞ്ഞായ പഞ്ഞോ പണ്ഡിച്ചേന പണ്ഡിതോ. പഹൂതമരിയോ പകരോതി പുഞ്ഞന്തി തസ്സായേവ വിപാകോ അയം ലോകിയസ്സ, ന ഹി ലോകുത്തരസ്സ. തത്ഥ യാ മേത്തായനാ, അയം ഹേതു. യം കുസലോ ഭവതി അയം നിസ്സന്ദോ. യാവ അബ്യാപജ്ജോ ഭൂമിയം ബഹുപുഞ്ഞം പസവതി, ഇദം ഫലം. ഇതി അദോസോ നിദ്ദിട്ഠോ ഹേതുതോ ച നിസ്സന്ദതോ ച ഫലതോ ച.
Ekampi ce pāṇamaduṭṭhacitto mettāyatīti ayaṃ adoso. Nigghātena assādo, kusalo tena hotīti tena kusalena dhammena saṃyutto dhammapaññattiṃ gacchati. Kusaloti yathā paññāya pañño paṇḍiccena paṇḍito. Pahūtamariyo pakaroti puññanti tassāyeva vipāko ayaṃ lokiyassa, na hi lokuttarassa. Tattha yā mettāyanā, ayaṃ hetu. Yaṃ kusalo bhavati ayaṃ nissando. Yāva abyāpajjo bhūmiyaṃ bahupuññaṃ pasavati, idaṃ phalaṃ. Iti adoso niddiṭṭho hetuto ca nissandato ca phalato ca.
ഏകാദസാനിസംസാ മേത്തായ ചേതോവിമുത്തിയാ. തത്ഥ യാ മേത്താചേതോവിമുത്തി, അയം അരിയധമ്മേസു രാഗവിരാഗാ ചേതോവിമുത്തി, ലോകികായ ഭൂമികാ ഹേതു, യം സുഖം ആയതിം മനാപോ ഹോതി മനുസ്സാനം, ഇമേ ഏകാദസ ധമ്മാ നിസ്സന്ദോ. യഞ്ച അകതാവീ ബ്രഹ്മകായേ ഉപപജ്ജതി. ഇദം ഫലം. ഇദം അദോസാധിട്ഠാനം.
Ekādasānisaṃsā mettāya cetovimuttiyā. Tattha yā mettācetovimutti, ayaṃ ariyadhammesu rāgavirāgā cetovimutti, lokikāya bhūmikā hetu, yaṃ sukhaṃ āyatiṃ manāpo hoti manussānaṃ, ime ekādasa dhammā nissando. Yañca akatāvī brahmakāye upapajjati. Idaṃ phalaṃ. Idaṃ adosādhiṭṭhānaṃ.
൩൬. തത്ഥ കതമം അമോഹാധിട്ഠാനം?
36. Tattha katamaṃ amohādhiṭṭhānaṃ?
യായ സമ്മാ പജാനാതി, ജാതിമരണസങ്ഖയം.
Yāya sammā pajānāti, jātimaraṇasaṅkhayaṃ.
പഞ്ഞാ ഹി സേട്ഠാതി വത്ഥും. നിബ്ബേധഗാമിനീതി നിബ്ബാനഗാമിനിയം യഥാഭൂതം പടിവിജ്ഝതി. സമ്മാ പജാനാതി, ജാതിമരണസങ്ഖയന്തി അമോഹോ. പഞ്ഞാതി ഹേതു. യം പജാനാതി അയം നിസ്സന്ദോ. യോ ജാതിമരണസങ്ഖയോ, ഇദം ഫലം. ഇതി അമോഹോ നിദ്ദിട്ഠോ ഹേതുനാ ച നിസ്സന്ദേന ച ഫലേന ച.
Paññā hi seṭṭhāti vatthuṃ. Nibbedhagāminīti nibbānagāminiyaṃ yathābhūtaṃ paṭivijjhati. Sammā pajānāti, jātimaraṇasaṅkhayanti amoho. Paññāti hetu. Yaṃ pajānāti ayaṃ nissando. Yo jātimaraṇasaṅkhayo, idaṃ phalaṃ. Iti amoho niddiṭṭho hetunā ca nissandena ca phalena ca.
തീണിമാനി, ഭിക്ഖവേ 27, ഇന്ദ്രിയാനി അനഞ്ഞാതഞ്ഞസ്സാമീതിന്ദ്രിയം അഞ്ഞിന്ദ്രിയം അഞ്ഞാതാവിന്ദ്രിയം. തത്ഥ കതമം അനഞ്ഞാതഞ്ഞസ്സാമീതിന്ദ്രിയം? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു അനഭിസമേതസ്സ ദുക്ഖസ്സ അരിയസച്ചസ്സ അഭിസമയായ ഛന്ദം ജനേതി വായമതി, വീരിയം ആരഭതി , ചിത്തം പഗ്ഗണ്ഹാതി പദഹതി. ഏവം ചതുന്നം അരിയസച്ചാനം കാതബ്ബം. തത്ഥ കതമം അഞ്ഞിന്ദ്രിയം? ഇധ , ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ‘‘ഇദം ദുക്ഖം അരിയസച്ച’’ന്തി യഥാഭൂതം പജാനാതി, യാ ച മഗ്ഗോ, ഇദം അഞ്ഞിന്ദ്രിയം. ആസവക്ഖയാ അനാസവോ ഹോതി, ഇദം വുച്ചതി അഞ്ഞാതാവിന്ദ്രിയം. തഥായം പഞ്ഞാ, അയം ഹേതു. യം ഛന്ദം ജനേതി വായമതി, യാ പജാനാതി, അയം നിസ്സന്ദോ. യേന സബ്ബസോ ആസവാനം ഖയാ ഹേതു, യം ഖയേ ഞാണമുപ്പജ്ജതി, അനുപ്പാദേ ഞാണഞ്ച, അയം നിസ്സന്ദോ. യം അരഹത്തം, ഇദം ഫലം. തത്ഥ ഖീണാ മേ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയന്തി, ഇദം ഖയേ ഞാണം. നാപരം ഇത്ഥത്തായാതി പജാനാമീതി ഇദം അനുപ്പാദേ ഞാണം. ഇതി ഇമാനി ഇന്ദ്രിയാനി അമോഹോ നിദ്ദിട്ഠോ ഹേതുനാ ച നിസ്സന്ദേന ച ഫലേന ച. ഇമാനി അസാധാരണാനി നിദ്ദിട്ഠാനി.
Tīṇimāni, bhikkhave 28, indriyāni anaññātaññassāmītindriyaṃ aññindriyaṃ aññātāvindriyaṃ. Tattha katamaṃ anaññātaññassāmītindriyaṃ? Idha, bhikkhave, bhikkhu anabhisametassa dukkhassa ariyasaccassa abhisamayāya chandaṃ janeti vāyamati, vīriyaṃ ārabhati , cittaṃ paggaṇhāti padahati. Evaṃ catunnaṃ ariyasaccānaṃ kātabbaṃ. Tattha katamaṃ aññindriyaṃ? Idha , bhikkhave, bhikkhu ‘‘idaṃ dukkhaṃ ariyasacca’’nti yathābhūtaṃ pajānāti, yā ca maggo, idaṃ aññindriyaṃ. Āsavakkhayā anāsavo hoti, idaṃ vuccati aññātāvindriyaṃ. Tathāyaṃ paññā, ayaṃ hetu. Yaṃ chandaṃ janeti vāyamati, yā pajānāti, ayaṃ nissando. Yena sabbaso āsavānaṃ khayā hetu, yaṃ khaye ñāṇamuppajjati, anuppāde ñāṇañca, ayaṃ nissando. Yaṃ arahattaṃ, idaṃ phalaṃ. Tattha khīṇā me jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyanti, idaṃ khaye ñāṇaṃ. Nāparaṃ itthattāyāti pajānāmīti idaṃ anuppāde ñāṇaṃ. Iti imāni indriyāni amoho niddiṭṭho hetunā ca nissandena ca phalena ca. Imāni asādhāraṇāni niddiṭṭhāni.
തത്ഥ കതമാനി കുസലമൂലാനി സാധാരണാനി? കുസലഞ്ച വോ, ഭിക്ഖവേ, ദേസേസ്സാമി കുസലമൂലഞ്ചേവ. തത്ഥ കതമം കുസലമൂലം? അലോഭോ അദോസോ അമോഹോ. തത്ഥ കതമം കുസലം? അട്ഠ സമ്മത്താനി സമ്മാദിട്ഠി യാവ സമ്മാസമാധി. തത്ഥ യാനി കുസലമൂലാനി, അയം ഹേതു. യഞ്ച അലോഭോ തീണി കമ്മാനി സമുട്ഠാപേതി സങ്കപ്പം വായാമം സമാധിഞ്ച, അയം അലോഭസ്സ നിസ്സന്ദോ. തത്ഥ യോ അദോസോ, അയം ഹേതു. യം തയോ ധമ്മേ പട്ഠപേതി സമ്മാവാചം സമ്മാകമ്മന്തം സമ്മാആജീവഞ്ച, അയം നിസ്സന്ദോ. തത്ഥ യോ അമോഹോ ഹേതു, യം ദ്വേ ധമ്മേ ഉപട്ഠപേതി അവിപരീതദസ്സനമ്പി ച അനഭിലാപനം, അയം നിസ്സന്ദോ. ഇമസ്സ ബ്രഹ്മചരിയസ്സ യം ഫലം, താ ദ്വേ വിമുത്തിയോ രാഗവിരാഗാ ചേതോവിമുത്തി അവിജ്ജാ വിരാഗാ ച പഞ്ഞാവിമുത്തി, ഇദം ഫലം. ഇതി ഇമാനി തീണി കുസലമൂലാനി നിദ്ദിട്ഠാനി ഹേതുതോ ച നിസ്സന്ദതോ ച ഫലതോ ച. ഏവം സാധാരണാനി കുസലാനി പടിവിജ്ഝിതബ്ബാനി.
Tattha katamāni kusalamūlāni sādhāraṇāni? Kusalañca vo, bhikkhave, desessāmi kusalamūlañceva. Tattha katamaṃ kusalamūlaṃ? Alobho adoso amoho. Tattha katamaṃ kusalaṃ? Aṭṭha sammattāni sammādiṭṭhi yāva sammāsamādhi. Tattha yāni kusalamūlāni, ayaṃ hetu. Yañca alobho tīṇi kammāni samuṭṭhāpeti saṅkappaṃ vāyāmaṃ samādhiñca, ayaṃ alobhassa nissando. Tattha yo adoso, ayaṃ hetu. Yaṃ tayo dhamme paṭṭhapeti sammāvācaṃ sammākammantaṃ sammāājīvañca, ayaṃ nissando. Tattha yo amoho hetu, yaṃ dve dhamme upaṭṭhapeti aviparītadassanampi ca anabhilāpanaṃ, ayaṃ nissando. Imassa brahmacariyassa yaṃ phalaṃ, tā dve vimuttiyo rāgavirāgā cetovimutti avijjā virāgā ca paññāvimutti, idaṃ phalaṃ. Iti imāni tīṇi kusalamūlāni niddiṭṭhāni hetuto ca nissandato ca phalato ca. Evaṃ sādhāraṇāni kusalāni paṭivijjhitabbāni.
യത്ഥ ദുവേ യത്ഥ തീണി. അയഞ്ചേത്ഥ ഗാഥാ.
Yattha duve yattha tīṇi. Ayañcettha gāthā.
‘‘തുലമതുലഞ്ച സമ്ഭവം, ഭവസങ്ഖാരമവസ്സജി മുനി;
‘‘Tulamatulañca sambhavaṃ, bhavasaṅkhāramavassaji muni;
അജ്ഝത്തരതോ സമാഹിതോ, അഭിന്ദി കവചമിവത്തസമ്ഭവ’’ന്തി.
Ajjhattarato samāhito, abhindi kavacamivattasambhava’’nti.
തുലമതുലഞ്ച സമ്ഭവന്തി തുലസങ്ഖതം അതുലസങ്ഖതം. തത്ഥ യേ സങ്ഖതാ തുലം, തേ ദ്വേ ധമ്മാ അസ്സാദോ ച ആദീനവോ ച തുലിതാ ഭവന്തി. ഏത്തകോ കാമേസു അസ്സാദോ. ഏത്തകോ ആദീനവോ ഇമസ്സ, ഇദം നിസ്സരണന്തി ഇതി നിബ്ബാനം പജാനാതി. ദ്വീഹി കാരണേഹി അതുലം ന ച സക്കാ തുലയിതും. ഏത്തകം ഏതം നേതം പരമത്ഥീതി തേന അതുലം. അഥ പാപുണാ രതനം കരിത്വാ അച്ഛരിയഭാവേന അതുലം. തത്ഥ കുസലസ്സ ച അഭിസമ്ഭവാ ജാനനാ പസ്സനാ, അയം അമോഹോ. യം തത്ഥ ഞാതാ ഓസിരണാ ഭവസങ്ഖാരാനം, അയം അലോഭോ. യം അജ്ഝത്തരതോ സമാഹിതോതി വിക്ഖേപപടിസംഹരണാ, അയം അദോസോ. ഇതി ഇമാനി തീണി കുസലമൂലാനി. തുലമതുലസമ്ഭവന്തി അയം അമോഹോ. യോ ഭവസങ്ഖാരാനം സമോസരണം ലോഭോ സമ്മാസമാധീനം അസ്സാദോ, അയം ഹേതു. യം അജ്ഝത്തരതോ അവിജ്ജണ്ഡകോസം സമ്ഭേദോ, അയം നിസ്സന്ദോ. സാ പവത്തി ഇമാനി തീണി നിദ്ദിട്ഠാനി കുസലമൂലാനി ഹേതുതോ ച നിസ്സന്ദതോ ച ഫലതോ ച.
Tulamatulañca sambhavanti tulasaṅkhataṃ atulasaṅkhataṃ. Tattha ye saṅkhatā tulaṃ, te dve dhammā assādo ca ādīnavo ca tulitā bhavanti. Ettako kāmesu assādo. Ettako ādīnavo imassa, idaṃ nissaraṇanti iti nibbānaṃ pajānāti. Dvīhi kāraṇehi atulaṃ na ca sakkā tulayituṃ. Ettakaṃ etaṃ netaṃ paramatthīti tena atulaṃ. Atha pāpuṇā ratanaṃ karitvā acchariyabhāvena atulaṃ. Tattha kusalassa ca abhisambhavā jānanā passanā, ayaṃ amoho. Yaṃ tattha ñātā osiraṇā bhavasaṅkhārānaṃ, ayaṃ alobho. Yaṃ ajjhattarato samāhitoti vikkhepapaṭisaṃharaṇā, ayaṃ adoso. Iti imāni tīṇi kusalamūlāni. Tulamatulasambhavanti ayaṃ amoho. Yo bhavasaṅkhārānaṃ samosaraṇaṃ lobho sammāsamādhīnaṃ assādo, ayaṃ hetu. Yaṃ ajjhattarato avijjaṇḍakosaṃ sambhedo, ayaṃ nissando. Sā pavatti imāni tīṇi niddiṭṭhāni kusalamūlāni hetuto ca nissandato ca phalato ca.
ഏത്താവതാ ഏസാ പവത്തി ച നിവത്തി ച അകുസലമൂലേഹി പവത്തതി, കുസലമൂലേഹി നിവത്തതീതി ഇമേഹി ച തീഹി സബ്ബം അകുസലമൂലം സമോസരണം ഗച്ഛതി. സോ ധമ്മേ വാ വചനതോ നിദ്ദിട്ഠോ തണ്ഹാതി വാ കോധോതി വാ അസമ്പജഞ്ഞന്തി വാ അനുസയോതി വാ മക്ഖോതി വാ പളാസോതി വാ അസ്സതീതി വാ ഇസ്സാതി വാ മച്ഛരിയന്തി വാ അഞ്ഞാണന്തി വാ, തേഹി യേ ച വത്ഥൂഹി നിദ്ദിസിതബ്ബം. യസ്സിമാനി ദ്വേ വചനാനി ധമ്മപദാനി നിദ്ദിട്ഠാനി ന സോ അത്ഥി കിലേസാ, യോ ഇമേസു നവസു പദേസു സമോധാനം സമോസരണം ഗച്ഛതി. അയം കിലേസോ, ന ച ലോഭോ, ന ച ദോസോ, ന ച മോഹോ.
Ettāvatā esā pavatti ca nivatti ca akusalamūlehi pavattati, kusalamūlehi nivattatīti imehi ca tīhi sabbaṃ akusalamūlaṃ samosaraṇaṃ gacchati. So dhamme vā vacanato niddiṭṭho taṇhāti vā kodhoti vā asampajaññanti vā anusayoti vā makkhoti vā paḷāsoti vā assatīti vā issāti vā macchariyanti vā aññāṇanti vā, tehi ye ca vatthūhi niddisitabbaṃ. Yassimāni dve vacanāni dhammapadāni niddiṭṭhāni na so atthi kilesā, yo imesu navasu padesu samodhānaṃ samosaraṇaṃ gacchati. Ayaṃ kileso, na ca lobho, na ca doso, na ca moho.
യഥാ അകുസലമൂലാനി, ഏവം കുസലാനി പടിക്ഖേപേന നിദ്ദിസിതബ്ബാനി.
Yathā akusalamūlāni, evaṃ kusalāni paṭikkhepena niddisitabbāni.
ഇദം അമോഹാധിട്ഠാനം.
Idaṃ amohādhiṭṭhānaṃ.
൩൭. തത്ഥ കതമം കായകമ്മാധിട്ഠാനം?
37. Tattha katamaṃ kāyakammādhiṭṭhānaṃ?
കായേന കുസലം കരേ, അസ്സ കായേന സംവുതോ;
Kāyena kusalaṃ kare, assa kāyena saṃvuto;
കായദുച്ചരിതം ഹിത്വാ, കായേന സുചരിതം ചരേ.
Kāyaduccaritaṃ hitvā, kāyena sucaritaṃ care.
തീണിമാനി, ഭിക്ഖവേ, സുചരിതാനി 29. പാണാതിപാതാ വേരമണീ, അദിന്നാദാനാ വേരമണീ, കാമേസുമിച്ഛാചാരാ വേരമണീ, ഇദം കായകമ്മാധിട്ഠാനം.
Tīṇimāni, bhikkhave, sucaritāni 30. Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesumicchācārā veramaṇī, idaṃ kāyakammādhiṭṭhānaṃ.
തത്ഥ കതമം വാചാകമ്മാധിട്ഠാനം?
Tattha katamaṃ vācākammādhiṭṭhānaṃ?
സുഭാസിതം 31 ഉത്തമമാഹു സന്തോ, ധമ്മം ഭണേ നാധമ്മം തം ദുതിയം;
Subhāsitaṃ 32 uttamamāhu santo, dhammaṃ bhaṇe nādhammaṃ taṃ dutiyaṃ;
പിയം ഭണേ നാപ്പിയം തം തതിയം, സച്ചം ഭണേ നാലികം തം ചതുത്ഥം.
Piyaṃ bhaṇe nāppiyaṃ taṃ tatiyaṃ, saccaṃ bhaṇe nālikaṃ taṃ catutthaṃ.
ചത്താരിമാനി ച വചീസുചരിതാനി ഇദം വാചാകമ്മാധിട്ഠാനം.
Cattārimāni ca vacīsucaritāni idaṃ vācākammādhiṭṭhānaṃ.
തത്ഥ കതമം മനോകമ്മാധിട്ഠാനം?
Tattha katamaṃ manokammādhiṭṭhānaṃ?
മനേന കുസലം കമ്മം, മനസാ സംവുതോ ഭവേ;
Manena kusalaṃ kammaṃ, manasā saṃvuto bhave;
മനോദുച്ചരിതം ഹിത്വാ, മനസാ സുചരിതം ചരേ.
Manoduccaritaṃ hitvā, manasā sucaritaṃ care.
തീണിമാനി മനോസുചരിതാനി, അനഭിജ്ഝാ, അബ്യാപാദോ, സമ്മാദിട്ഠി, ഇദം മനോകമ്മാധിട്ഠാനം. ഇമാനി അസാധാരണാനി സുത്താനി.
Tīṇimāni manosucaritāni, anabhijjhā, abyāpādo, sammādiṭṭhi, idaṃ manokammādhiṭṭhānaṃ. Imāni asādhāraṇāni suttāni.
തത്ഥ കതമാനി സാധാരണാനി സുത്താനി?
Tattha katamāni sādhāraṇāni suttāni?
വാചാനുരക്ഖീ മനസാ സുസംവുതോ, കായേന ച നാകുസലം കയിരാ 33;
Vācānurakkhī manasā susaṃvuto, kāyena ca nākusalaṃ kayirā 34;
ഏതേ തയോ കമ്മപഥേ വിസോധയേ, ആരാധയേ മഗ്ഗമിസിപ്പവേദിതം.
Ete tayo kammapathe visodhaye, ārādhaye maggamisippaveditaṃ.
തിസ്സോ ഇമാ, ഭിക്ഖവേ, പാരിസുദ്ധിയോ – കായകമ്മപാരിസുദ്ധി, വാചാകമ്മപാരിസുദ്ധി, മനോകമ്മപാരിസുദ്ധി.
Tisso imā, bhikkhave, pārisuddhiyo – kāyakammapārisuddhi, vācākammapārisuddhi, manokammapārisuddhi.
തത്ഥ കതമാ കായകമ്മപാരിസുദ്ധി? പാണാതിപാതാ വേരമണീ, അദിന്നാദാനാ വേരമണീ, കാമേസുമിച്ഛാചാരാ വേരമണീ. തത്ഥ കതമാ വചീകമ്മപാരിസുദ്ധി? മുസാവാദാ വേരമണീ…പേ॰… സമ്ഫപ്പലാപാ വേരമണീ. തത്ഥ കതമാ മനോകമ്മപാരിസുദ്ധി? അനഭിജ്ഝാ അബ്യാപാദോ സമ്മാദിട്ഠി. ഇദം സാധാരണസുത്തം.
Tattha katamā kāyakammapārisuddhi? Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesumicchācārā veramaṇī. Tattha katamā vacīkammapārisuddhi? Musāvādā veramaṇī…pe… samphappalāpā veramaṇī. Tattha katamā manokammapārisuddhi? Anabhijjhā abyāpādo sammādiṭṭhi. Idaṃ sādhāraṇasuttaṃ.
ഇതി സാധാരണാനി ച സുത്താനി അസാധാരണാനി ച സുത്താനി പടിവിജ്ഝിതബ്ബാനി. പടിവിജ്ഝിത്വാ വാചായ കായേന ച സുത്തസ്സ അത്ഥോ നിദ്ദിസിതബ്ബോ.
Iti sādhāraṇāni ca suttāni asādhāraṇāni ca suttāni paṭivijjhitabbāni. Paṭivijjhitvā vācāya kāyena ca suttassa attho niddisitabbo.
൩൮. തത്ഥ കതമം സദ്ധിന്ദ്രിയാധിട്ഠാനം?
38. Tattha katamaṃ saddhindriyādhiṭṭhānaṃ?
സീലഞ്ച യസ്സ കല്യാണം, അരിയകന്തം പസംസിതം.
Sīlañca yassa kalyāṇaṃ, ariyakantaṃ pasaṃsitaṃ.
സങ്ഘേ പസാദോ യസ്സത്ഥി, ഉജുഭൂതഞ്ച ദസ്സനം;
Saṅghe pasādo yassatthi, ujubhūtañca dassanaṃ;
അദലിദ്ദോതി തം ആഹു, അമോഘം തസ്സ ജീവിതം.
Adaliddoti taṃ āhu, amoghaṃ tassa jīvitaṃ.
സദ്ധാ വേ നന്ദികാ ആരാധികോ, നോ തസ്സ സദ്ധോതി;
Saddhā ve nandikā ārādhiko, no tassa saddhoti;
സബ്ബം സിയാതി ഭഗവന്തം, തഥാരൂപോ ധമ്മസമ്പസാദോ.
Sabbaṃ siyāti bhagavantaṃ, tathārūpo dhammasampasādo.
ഇദം സദ്ധിന്ദ്രിയാധിട്ഠാനം.
Idaṃ saddhindriyādhiṭṭhānaṃ.
തത്ഥ കതമം വീരിയാധിട്ഠാനം?
Tattha katamaṃ vīriyādhiṭṭhānaṃ?
ധുനാഥ മച്ചുനോ സേനം, നളാഗാരംവ കുഞ്ജരോ.
Dhunātha maccuno senaṃ, naḷāgāraṃva kuñjaro.
ചത്താരോമേ, ഭിക്ഖവേ, സമ്മപ്പധാനാ, ഇദം വീരിയാധിട്ഠാനം.
Cattārome, bhikkhave, sammappadhānā, idaṃ vīriyādhiṭṭhānaṃ.
തത്ഥ കതമം സതിന്ദ്രിയാധിട്ഠാനം?
Tattha katamaṃ satindriyādhiṭṭhānaṃ?
സതീമതോ സദാ ഭദ്ദം, ഭദ്ദമത്ഥു സതീമതോ;
Satīmato sadā bhaddaṃ, bhaddamatthu satīmato;
ചത്താരോ സതിപട്ഠാനാ വിത്ഥാരേന കാതബ്ബാ, ഇദം സതിന്ദ്രിയാധിട്ഠാനം.
Cattāro satipaṭṭhānā vitthārena kātabbā, idaṃ satindriyādhiṭṭhānaṃ.
തത്ഥ കതമം സമാധിന്ദ്രിയാധിട്ഠാനം?
Tattha katamaṃ samādhindriyādhiṭṭhānaṃ?
ആകങ്ഖതോ തേ നരദമ്മസാരഥി, ദേവാ മനുസ്സാ മനസാ വിചിന്തിതം;
Ākaṅkhato te naradammasārathi, devā manussā manasā vicintitaṃ;
സബ്ബേന ജഞ്ഞാ കസിണാപി പാണിനോ, സന്തം സമാധിം അരണം നിസേവതോ.
Sabbena jaññā kasiṇāpi pāṇino, santaṃ samādhiṃ araṇaṃ nisevato.
തയോമേ , ഭിക്ഖവേ, സമാധീ – സവിതക്കോ സവിചാരോ, അവിതക്കോ വിചാരമത്തോ, അവിതക്കോ അവിചാരോ. ഇദം സമാധിന്ദ്രിയാധിട്ഠാനം.
Tayome , bhikkhave, samādhī – savitakko savicāro, avitakko vicāramatto, avitakko avicāro. Idaṃ samādhindriyādhiṭṭhānaṃ.
തത്ഥ കതമം പഞ്ഞിന്ദ്രിയാധിട്ഠാനം?
Tattha katamaṃ paññindriyādhiṭṭhānaṃ?
പഞ്ഞാ ഹി സേട്ഠാ ലോകസ്മിന്തി വിത്ഥാരേന.
Paññā hi seṭṭhā lokasminti vitthārena.
തിസ്സോ ഇമാ, ഭിക്ഖവേ, പഞ്ഞാ – സുതമയീ, ചിന്താമയീ, ഭാവനാമയീ, ഇദം പഞ്ഞിന്ദ്രിയാധിട്ഠാനം സുത്തം, ഇമാനി ഇന്ദ്രിയാധിട്ഠാനാനി അസാധാരണാനി സുത്താനി.
Tisso imā, bhikkhave, paññā – sutamayī, cintāmayī, bhāvanāmayī, idaṃ paññindriyādhiṭṭhānaṃ suttaṃ, imāni indriyādhiṭṭhānāni asādhāraṇāni suttāni.
൩൯. തത്ഥ കതമാനി സാധാരണാനി ഇന്ദ്രിയാധിട്ഠാനാനി സുത്താനി?
39. Tattha katamāni sādhāraṇāni indriyādhiṭṭhānāni suttāni?
സദ്ധാ സതി ച വീരിയം, സമഥോ ച വിപസ്സനാ;
Saddhā sati ca vīriyaṃ, samatho ca vipassanā;
താദിസം ഭിക്ഖുമാസജ്ജ, പുബ്ബേവ ഉപഹഞ്ഞതി.
Tādisaṃ bhikkhumāsajja, pubbeva upahaññati.
പഞ്ചിമാനി ഇന്ദ്രിയാനി. സദ്ധിന്ദ്രിയാദിഇന്ദ്രിയം ദട്ഠബ്ബം. തീസു അവേച്ചപ്പസാദേ വിത്ഥാരേന സുത്തം കാതബ്ബം. ഇമാനി സാധാരണാനി ഇന്ദ്രിയാധിട്ഠാനാനി സുത്താനി. യം യസ്സ സമ്ബന്ധം കുസലസ്സ വാ അകുസലസ്സ വാ തേന തേന അധിട്ഠാനേന തം സുത്തം നിദ്ദിസിതബ്ബം, നത്ഥഞ്ഞോ ധമ്മോ നിദ്ദിസിതബ്ബോ. തത്ഥ സാധാരണം കുസലം നാപി കുസലം അകുസലം യഥാ സാധാരണാനി ച കുസലമൂലാനി സാധാരണാനി ച അകുസലമൂലാനി ഉപ്പന്നം കാമവിതക്കം പജഹതി…പേ॰… ചത്താരോ സമ്മപ്പധാനാ കുസലം അകുസലഞ്ച.
Pañcimāni indriyāni. Saddhindriyādiindriyaṃ daṭṭhabbaṃ. Tīsu aveccappasāde vitthārena suttaṃ kātabbaṃ. Imāni sādhāraṇāni indriyādhiṭṭhānāni suttāni. Yaṃ yassa sambandhaṃ kusalassa vā akusalassa vā tena tena adhiṭṭhānena taṃ suttaṃ niddisitabbaṃ, natthañño dhammo niddisitabbo. Tattha sādhāraṇaṃ kusalaṃ nāpi kusalaṃ akusalaṃ yathā sādhāraṇāni ca kusalamūlāni sādhāraṇāni ca akusalamūlāni uppannaṃ kāmavitakkaṃ pajahati…pe… cattāro sammappadhānā kusalaṃ akusalañca.
തത്ഥിമാ ഉദ്ദാനഗാഥാ
Tatthimā uddānagāthā
യോ പാണമതിപാതേതി, തീണി തസ്സ ബാലലക്ഖണം.
Yo pāṇamatipāteti, tīṇi tassa bālalakkhaṇaṃ.
സതഞ്ചേവ സഹസ്സാനം, യേ ച സമണബ്രാഹ്മണാ;
Satañceva sahassānaṃ, ye ca samaṇabrāhmaṇā;
ഛന്ദാ ദോസാ ഭയാ മോഹാ, ചതൂഹി അഗതീഹി ച.
Chandā dosā bhayā mohā, catūhi agatīhi ca.
അസുഭാനുപസ്സിം വിഹരന്തം, നിമിത്തേസു അസുഭാ ച;
Asubhānupassiṃ viharantaṃ, nimittesu asubhā ca;
ഏകമ്പി ചേ പിയം പാണം, മിത്താ സചേ സുഭാസിതാ.
Ekampi ce piyaṃ pāṇaṃ, mittā sace subhāsitā.
പഞ്ഞാ ഹി സേട്ഠാ ലോകസ്മിം, അനുഞ്ഞാ തീണി ഇന്ദ്രിയാനി;
Paññā hi seṭṭhā lokasmiṃ, anuññā tīṇi indriyāni;
കുസലാകുസലമൂലാനി ച, തുലമതുലഞ്ച സമ്ഭവം.
Kusalākusalamūlāni ca, tulamatulañca sambhavaṃ.
കായേന കുസലം കരേ, തീണി സുചരിതാനി ച;
Kāyena kusalaṃ kare, tīṇi sucaritāni ca;
സുഭാസിതം ഉത്തമമാഹു, സന്തോ വചീസുചരിതാനി ച.
Subhāsitaṃ uttamamāhu, santo vacīsucaritāni ca.
കായേന ച കുസലം കയിരാ, മനോദുച്ചരിതാനി ച;
Kāyena ca kusalaṃ kayirā, manoduccaritāni ca;
കായാനുരക്ഖീ ച സദാ, തിസ്സോ ച പാരിസുദ്ധിയോ.
Kāyānurakkhī ca sadā, tisso ca pārisuddhiyo.
യസ്സ സദ്ധാ തഥാഗതേ, സമുപ്പാദേ ച ദേസിതോ;
Yassa saddhā tathāgate, samuppāde ca desito;
ആരമ്ഭഥ നിക്കമഥ, യാ ച സമ്മപ്പധാനതാ.
Ārambhatha nikkamatha, yā ca sammappadhānatā.
സതീമതോ സദാ ഭദ്ദം, സതിപട്ഠാനഭാവനാ;
Satīmato sadā bhaddaṃ, satipaṭṭhānabhāvanā;
ആകങ്ഖതോ ച അനഞ്ഞാണം, യേ ച തീണി സമാധയോ.
Ākaṅkhato ca anaññāṇaṃ, ye ca tīṇi samādhayo.
പഞ്ഞാ ഹി സേട്ഠാ ലോകസ്മിം, തിസ്സോ പഞ്ഞാ പകാസിതാ;
Paññā hi seṭṭhā lokasmiṃ, tisso paññā pakāsitā;
അവീതരാഗോ കാമേസു, തഥേവ പഞ്ചിന്ദ്രിയാ.
Avītarāgo kāmesu, tatheva pañcindriyā.
ഇതി ഥേരസ്സ മഹാകച്ചായനസ്സ
Iti therassa mahākaccāyanassa
ജമ്ബുവനവാസിനോ പേടകോപദേസേ
Jambuvanavāsino peṭakopadese
തതിയഭൂമി സുത്താധിട്ഠാനം നാമ.
Tatiyabhūmi suttādhiṭṭhānaṃ nāma.
Footnotes: