Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / ஸம்மோஹவினோத³னீ-அட்ட²கதா² • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
15. படிஸம்பி⁴தா³விப⁴ங்கோ³
15. Paṭisambhidāvibhaṅgo
1. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயங்
1. Suttantabhājanīyaṃ
1. ஸங்க³ஹவாரவண்ணனா
1. Saṅgahavāravaṇṇanā
718. இதா³னி தத³னந்தரே படிஸம்பி⁴தா³விப⁴ங்கே³ சதஸ்ஸோதி க³ணனபரிச்சே²தோ³. படிஸம்பி⁴தா³தி பபே⁴தா³. யஸ்மா பன பரதோ அத்தே² ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³திஆதி³மாஹ, தஸ்மா ந அஞ்ஞஸ்ஸ கஸ்ஸசி பபே⁴தா³, ஞாணஸ்ஸேவ பபே⁴தா³தி வேதி³தப்³பா³. இதி ‘‘சதஸ்ஸோ படிஸம்பி⁴தா³’’தி பதே³ன சத்தாரோ ஞாணப்பபே⁴தா³தி அயமத்தோ² ஸங்க³ஹிதோ. அத்த²படிஸம்பி⁴தா³தி அத்தே² படிஸம்பி⁴தா³; அத்த²ப்பபே⁴த³ஸ்ஸ ஸல்லக்க²ணவிபா⁴வனாவவத்தா²னகரணஸமத்த²ங் அத்தே² பபே⁴த³க³தங் ஞாணந்தி அத்தோ². ஸேஸபதே³ஸுபி ஏஸேவ நயோ. த⁴ம்மப்பபே⁴த³ஸ்ஸ ஹி ஸல்லக்க²ணவிபா⁴வனாவவத்தா²னகரணஸமத்த²ங் த⁴ம்மே பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³ நாம. நிருத்திப்பபே⁴த³ஸ்ஸ ஸல்லக்க²ணவிபா⁴வனாவவத்தா²னகரணஸமத்த²ங் நிருத்தாபி⁴லாபே பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³ நாம. படிபா⁴னப்பபே⁴த³ஸ்ஸ ஸல்லக்க²ணவிபா⁴வனாவவத்தா²னகரணஸமத்த²ங் படிபா⁴னே பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³ நாம.
718. Idāni tadanantare paṭisambhidāvibhaṅge catassoti gaṇanaparicchedo. Paṭisambhidāti pabhedā. Yasmā pana parato atthe ñāṇaṃ atthapaṭisambhidātiādimāha, tasmā na aññassa kassaci pabhedā, ñāṇasseva pabhedāti veditabbā. Iti ‘‘catasso paṭisambhidā’’ti padena cattāro ñāṇappabhedāti ayamattho saṅgahito. Atthapaṭisambhidāti atthe paṭisambhidā; atthappabhedassa sallakkhaṇavibhāvanāvavatthānakaraṇasamatthaṃ atthe pabhedagataṃ ñāṇanti attho. Sesapadesupi eseva nayo. Dhammappabhedassa hi sallakkhaṇavibhāvanāvavatthānakaraṇasamatthaṃ dhamme pabhedagataṃ ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā nāma. Niruttippabhedassa sallakkhaṇavibhāvanāvavatthānakaraṇasamatthaṃ niruttābhilāpe pabhedagataṃ ñāṇaṃ niruttipaṭisambhidā nāma. Paṭibhānappabhedassa sallakkhaṇavibhāvanāvavatthānakaraṇasamatthaṃ paṭibhāne pabhedagataṃ ñāṇaṃ paṭibhānapaṭisambhidā nāma.
இதா³னி யதா²னிக்கி²த்தா படிஸம்பி⁴தா³ பா⁴ஜெத்வா த³ஸ்ஸெந்தோ அத்தே² ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³திஆதி³மாஹ. தத்த² அத்தோ²தி ஸங்கே²பதோ ஹேதுப²லங். தஞ்ஹி ஹேதுவஸேன அரணீயங் க³ந்தப்³ப³ங் பத்தப்³ப³ங், தஸ்மா அத்தோ²தி வுச்சதி. பபே⁴த³தோ பன யங்கிஞ்சி பச்சயஸமுப்பன்னங், நிப்³பா³னங், பா⁴ஸிதத்தோ², விபாகோ, கிரியாதி இமே பஞ்ச த⁴ம்மா அத்தோ²தி வேதி³தப்³பா³. தங் அத்த²ங் பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ தஸ்மிங் அத்தே² பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் அத்த²படிஸம்பி⁴தா³.
Idāni yathānikkhittā paṭisambhidā bhājetvā dassento atthe ñāṇaṃ atthapaṭisambhidātiādimāha. Tattha atthoti saṅkhepato hetuphalaṃ. Tañhi hetuvasena araṇīyaṃ gantabbaṃ pattabbaṃ, tasmā atthoti vuccati. Pabhedato pana yaṃkiñci paccayasamuppannaṃ, nibbānaṃ, bhāsitattho, vipāko, kiriyāti ime pañca dhammā atthoti veditabbā. Taṃ atthaṃ paccavekkhantassa tasmiṃ atthe pabhedagataṃ ñāṇaṃ atthapaṭisambhidā.
த⁴ம்மோதி ஸங்கே²பதோ பச்சயோ. ஸோ ஹி யஸ்மா தங் தங் வித³ஹதி பவத்தேதி சேவ பாபேதி ச, தஸ்மா த⁴ம்மோதி வுச்சதி. பபே⁴த³தோ பன யோ கோசி ப²லனிப்³ப³த்தகோ ஹேது, அரியமக்³கோ³, பா⁴ஸிதங் , குஸலங், அகுஸலந்தி இமே பஞ்ச த⁴ம்மா த⁴ம்மோதி வேதி³தப்³பா³. தங் த⁴ம்மங் பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ தஸ்மிங் த⁴ம்மே பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³.
Dhammoti saṅkhepato paccayo. So hi yasmā taṃ taṃ vidahati pavatteti ceva pāpeti ca, tasmā dhammoti vuccati. Pabhedato pana yo koci phalanibbattako hetu, ariyamaggo, bhāsitaṃ , kusalaṃ, akusalanti ime pañca dhammā dhammoti veditabbā. Taṃ dhammaṃ paccavekkhantassa tasmiṃ dhamme pabhedagataṃ ñāṇaṃ dhammapaṭisambhidā.
தத்ர த⁴ம்மனிருத்தாபி⁴லாபே ஞாணந்தி தஸ்மிங் அத்தே² ச த⁴ம்மே ச யா ஸபா⁴வனிருத்தி, தஸ்ஸா அபி⁴லாபே தங் ஸபா⁴வனிருத்திங் ஸத்³த³ங் ஆரம்மணங் கத்வா பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ தஸ்மிங் ஸபா⁴வனிருத்தாபி⁴லாபே பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³. ஏவமயங் நிருத்திபடிஸம்பி⁴தா³ ஸத்³தா³ரம்மணா நாம ஜாதா, ந பஞ்ஞத்திஆரம்மணா. கஸ்மா? யஸ்மா ஸத்³த³ங் ஸுத்வா ‘‘அயங் ஸபா⁴வனிருத்தி, அயங் ந ஸபா⁴வனிருத்தீ’’தி ஜானந்தி. படிஸம்பி⁴தா³ப்பத்தோ ஹி ‘‘ப²ஸ்ஸோ’’தி வுத்தே ‘‘அயங் ஸபா⁴வனிருத்தீ’’தி ஜானாதி, ‘‘ப²ஸ்ஸா’’தி வா ‘‘ப²ஸ்ஸ’’ந்தி வா வுத்தே பன ‘‘அயங் ந ஸபா⁴வனிருத்தீ’’தி ஜானாதி. வேத³னாதீ³ஸுபி ஏஸேவ நயோ. அஞ்ஞங் பனேஸ நாமஆக்²யாதஉபஸக்³க³ப்³யஞ்ஜனஸத்³த³ங் ஜானாதி ந ஜானாதீதி? யத³க்³கே³ன ஸத்³த³ங் ஸுத்வா ‘‘அயங் ஸபா⁴வனிருத்தி, அயங் ந ஸபா⁴வனிருத்தீ’’தி ஜானாதி, தத³க்³கே³ன தம்பி ஜானிஸ்ஸதீதி. தங் பன நயித³ங் படிஸம்பி⁴தா³கிச்சந்தி படிக்கி²பித்வா இத³ங் வத்து² கதி²தங் –
Tatra dhammaniruttābhilāpe ñāṇanti tasmiṃ atthe ca dhamme ca yā sabhāvanirutti, tassā abhilāpe taṃ sabhāvaniruttiṃ saddaṃ ārammaṇaṃ katvā paccavekkhantassa tasmiṃ sabhāvaniruttābhilāpe pabhedagataṃ ñāṇaṃ niruttipaṭisambhidā. Evamayaṃ niruttipaṭisambhidā saddārammaṇā nāma jātā, na paññattiārammaṇā. Kasmā? Yasmā saddaṃ sutvā ‘‘ayaṃ sabhāvanirutti, ayaṃ na sabhāvaniruttī’’ti jānanti. Paṭisambhidāppatto hi ‘‘phasso’’ti vutte ‘‘ayaṃ sabhāvaniruttī’’ti jānāti, ‘‘phassā’’ti vā ‘‘phassa’’nti vā vutte pana ‘‘ayaṃ na sabhāvaniruttī’’ti jānāti. Vedanādīsupi eseva nayo. Aññaṃ panesa nāmaākhyātaupasaggabyañjanasaddaṃ jānāti na jānātīti? Yadaggena saddaṃ sutvā ‘‘ayaṃ sabhāvanirutti, ayaṃ na sabhāvaniruttī’’ti jānāti, tadaggena tampi jānissatīti. Taṃ pana nayidaṃ paṭisambhidākiccanti paṭikkhipitvā idaṃ vatthu kathitaṃ –
திஸ்ஸத³த்தத்தே²ரோ கிர போ³தி⁴மண்டே³ ஸுவண்ணஸலாகங் க³ஹெத்வா அட்டா²ரஸஸு பா⁴ஸாஸு ‘கதரபா⁴ஸாய கதே²மீ’தி பவாரேஸி. தங் பன தேன அத்தனோ உக்³க³ஹே ட²த்வா பவாரிதங், ந படிஸம்பி⁴தா³ய டி²தேன. ஸோ ஹி மஹாபஞ்ஞதாய தங் தங் பா⁴ஸங் கதா²பெத்வா கதா²பெத்வா உக்³க³ண்ஹி; ததோ உக்³க³ஹே ட²த்வா ஏவங் பவாரேஸி.
Tissadattatthero kira bodhimaṇḍe suvaṇṇasalākaṃ gahetvā aṭṭhārasasu bhāsāsu ‘katarabhāsāya kathemī’ti pavāresi. Taṃ pana tena attano uggahe ṭhatvā pavāritaṃ, na paṭisambhidāya ṭhitena. So hi mahāpaññatāya taṃ taṃ bhāsaṃ kathāpetvā kathāpetvā uggaṇhi; tato uggahe ṭhatvā evaṃ pavāresi.
பா⁴ஸங் நாம ஸத்தா உக்³க³ண்ஹந்தீதி வத்வா ச பனெத்த² இத³ங் கதி²தங். மாதாபிதரோ ஹி த³ஹரகாலே குமாரகே மஞ்சே வா பீடே² வா நிபஜ்ஜாபெத்வா தங் தங் கத²யமானா தானி தானி கிச்சானி கரொந்தி. தா³ரகா தேஸங் தங் தங் பா⁴ஸங் வவத்தா²பெந்தி – இமினா இத³ங் வுத்தங், இமினா இத³ங் வுத்தந்தி. க³ச்ச²ந்தே க³ச்ச²ந்தே காலே ஸப்³ப³ம்பி பா⁴ஸங் ஜானந்தி. மாதா த³மிளீ, பிதா அந்த⁴கோ. தேஸங் ஜாதோ தா³ரகோ ஸசே மாதுகத²ங் பட²மங் ஸுணாதி, த³மிளபா⁴ஸங் பா⁴ஸிஸ்ஸதி; ஸசே பிதுகத²ங் பட²மங் ஸுணாதி, அந்த⁴கபா⁴ஸங் பா⁴ஸிஸ்ஸதி. உபி⁴ன்னம்பி பன கத²ங் அஸ்ஸுணந்தோ மாக³த⁴பா⁴ஸங் பா⁴ஸிஸ்ஸதி.
Bhāsaṃ nāma sattā uggaṇhantīti vatvā ca panettha idaṃ kathitaṃ. Mātāpitaro hi daharakāle kumārake mañce vā pīṭhe vā nipajjāpetvā taṃ taṃ kathayamānā tāni tāni kiccāni karonti. Dārakā tesaṃ taṃ taṃ bhāsaṃ vavatthāpenti – iminā idaṃ vuttaṃ, iminā idaṃ vuttanti. Gacchante gacchante kāle sabbampi bhāsaṃ jānanti. Mātā damiḷī, pitā andhako. Tesaṃ jāto dārako sace mātukathaṃ paṭhamaṃ suṇāti, damiḷabhāsaṃ bhāsissati; sace pitukathaṃ paṭhamaṃ suṇāti, andhakabhāsaṃ bhāsissati. Ubhinnampi pana kathaṃ assuṇanto māgadhabhāsaṃ bhāsissati.
யோபி அகா³மகே மஹாரஞ்ஞே நிப்³ப³த்தோ, தத்த² அஞ்ஞோ கதெ²ந்தோ நாம நத்தி², ஸோபி அத்தனோ த⁴ம்மதாய வசனங் ஸமுட்டா²பெந்தோ மாக³த⁴பா⁴ஸமேவ பா⁴ஸிஸ்ஸதி. நிரயே, திரச்சா²னயோனியங், பெத்திவிஸயே, மனுஸ்ஸலோகே, தே³வலோகேதி ஸப்³ப³த்த² மாக³த⁴பா⁴ஸாவ உஸ்ஸன்னா. தத்த² ஸேஸா ஒட்டகிராதஅந்த⁴கயோனகத³மிளபா⁴ஸாதி³கா அட்டா²ரஸ பா⁴ஸா பரிவத்தந்தி . அயமேவேகா யதா²பு⁴ச்சப்³ரஹ்மவோஹாரஅரியவோஹாரஸங்கா²தா மாக³த⁴பா⁴ஸா ந பரிவத்ததி. ஸம்மாஸபு³த்³தோ⁴பி தேபிடகங் பு³த்³த⁴வசனங் தந்திங் ஆரோபெந்தோ மாக³த⁴பா⁴ஸாய ஏவ ஆரோபேஸி. கஸ்மா? ஏவஞ்ஹி அத்த²ங் ஆஹரிதுங் ஸுக²ங் ஹோதி. மாக³த⁴பா⁴ஸாய ஹி தந்திங் ஆருள்ஹஸ்ஸ பு³த்³த⁴வசனஸ்ஸ படிஸம்பி⁴தா³ப்பத்தானங் ஸோதபதா²க³மனமேவ பபஞ்சோ; ஸோதே பன ஸங்க⁴ட்டிதமத்தேயேவ நயஸதேன நயஸஹஸ்ஸேன அத்தோ² உபட்டா²தி. அஞ்ஞாய பன பா⁴ஸாய தந்திங் ஆருள்ஹங் போதெ²த்வா போதெ²த்வா உக்³க³ஹேதப்³ப³ங் ஹோதி. ப³ஹும்பி உக்³க³ஹெத்வா பன புது²ஜ்ஜனஸ்ஸ படிஸம்பி⁴தா³ப்பத்தி நாம நத்தி². அரியஸாவகோ நோ படிஸம்பி⁴தா³ப்பதோ நாம நத்தி².
Yopi agāmake mahāraññe nibbatto, tattha añño kathento nāma natthi, sopi attano dhammatāya vacanaṃ samuṭṭhāpento māgadhabhāsameva bhāsissati. Niraye, tiracchānayoniyaṃ, pettivisaye, manussaloke, devaloketi sabbattha māgadhabhāsāva ussannā. Tattha sesā oṭṭakirātaandhakayonakadamiḷabhāsādikā aṭṭhārasa bhāsā parivattanti . Ayamevekā yathābhuccabrahmavohāraariyavohārasaṅkhātā māgadhabhāsā na parivattati. Sammāsabuddhopi tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ tantiṃ āropento māgadhabhāsāya eva āropesi. Kasmā? Evañhi atthaṃ āharituṃ sukhaṃ hoti. Māgadhabhāsāya hi tantiṃ āruḷhassa buddhavacanassa paṭisambhidāppattānaṃ sotapathāgamanameva papañco; sote pana saṅghaṭṭitamatteyeva nayasatena nayasahassena attho upaṭṭhāti. Aññāya pana bhāsāya tantiṃ āruḷhaṃ pothetvā pothetvā uggahetabbaṃ hoti. Bahumpi uggahetvā pana puthujjanassa paṭisambhidāppatti nāma natthi. Ariyasāvako no paṭisambhidāppato nāma natthi.
ஞாணேஸு ஞாணந்தி ஸப்³ப³த்த²கஞாணங் ஆரம்மணங் கத்வா ஞாணங் பச்சவெக்க²ந்தஸ்ஸ பபே⁴த³க³தங் ஞாணங் படிபா⁴னபடிஸம்பி⁴தா³தி. இமா பன சதஸ்ஸோபி படிஸம்பி⁴தா³ த்³வீஸு டா²னேஸு பபே⁴த³ங் க³ச்ச²ந்தி, பஞ்சஹி காரணேஹி விஸதா³ ஹொந்தீதி வேதி³தப்³பா³. கதமேஸு த்³வீஸு? ஸெக்க²பூ⁴மியஞ்ச அஸெக்க²பூ⁴மியஞ்ச. தத்த² ஸாரிபுத்தத்தே²ரஸ்ஸ மஹாமொக்³க³ல்லானத்தே²ரஸ்ஸ மஹாகஸ்ஸபத்தே²ரஸ்ஸ மஹாகச்சாயனத்தே²ரஸ்ஸ மஹாகொட்டி²தத்தே²ரஸ்ஸாதி அஸீதியாபி மஹாதே²ரானங் படிஸம்பி⁴தா³ அஸெக்க²பூ⁴மியங் பபே⁴த³ங் க³தா. ஆனந்த³த்தே²ரஸ்ஸ சித்தஸ்ஸ க³ஹபதினோ த⁴ம்மிகஸ்ஸ உபாஸகஸ்ஸ உபாலிஸ்ஸ க³ஹபதினோ கு²ஜ்ஜுத்தராய உபாஸிகாயாதி ஏவமாதீ³னங் படிஸம்பி⁴தா³ ஸெக்க²பூ⁴மியங் பபே⁴த³ங் க³தாதி இமாஸு த்³வீஸு பூ⁴மீஸு பபே⁴த³ங் க³ச்ச²ந்தி.
Ñāṇesu ñāṇanti sabbatthakañāṇaṃ ārammaṇaṃ katvā ñāṇaṃ paccavekkhantassa pabhedagataṃ ñāṇaṃ paṭibhānapaṭisambhidāti. Imā pana catassopi paṭisambhidā dvīsu ṭhānesu pabhedaṃ gacchanti, pañcahi kāraṇehi visadā hontīti veditabbā. Katamesu dvīsu? Sekkhabhūmiyañca asekkhabhūmiyañca. Tattha sāriputtattherassa mahāmoggallānattherassa mahākassapattherassa mahākaccāyanattherassa mahākoṭṭhitattherassāti asītiyāpi mahātherānaṃ paṭisambhidā asekkhabhūmiyaṃ pabhedaṃ gatā. Ānandattherassa cittassa gahapatino dhammikassa upāsakassa upālissa gahapatino khujjuttarāya upāsikāyāti evamādīnaṃ paṭisambhidā sekkhabhūmiyaṃ pabhedaṃ gatāti imāsu dvīsu bhūmīsu pabhedaṃ gacchanti.
கதமேஹி பஞ்சஹி காரணேஹி படிஸம்பி⁴தா³ விஸதா³ ஹொந்தீதி? அதி⁴க³மேன, பரியத்தியா, ஸவனேன, பரிபுச்சா²ய, புப்³ப³யோகே³னாதி. தத்த² ‘அதி⁴க³மோ’ நாம அரஹத்தங். தஞ்ஹி பத்தஸ்ஸ படிஸம்பி⁴தா³ விஸதா³ ஹொந்தி. ‘பரியத்தி’ நாம பு³த்³த⁴வசனங். தஞ்ஹி உக்³க³ண்ஹந்தஸ்ஸ படிஸம்பி⁴தா³ விஸதா³ ஹொந்தி. ‘ஸவனங்’ நாம த⁴ம்மஸ்ஸவனங். ஸக்கச்சஞ்ஹி த⁴ம்மங் ஸுணந்தஸ்ஸ படிஸம்பி⁴தா³ விஸதா³ ஹொந்தி. ‘பரிபுச்சா²’ நாம அட்ட²கதா². உக்³க³ஹிதபாளியா அத்த²ங் கதெ²ந்தஸ்ஸ ஹி படிஸம்பி⁴தா³ விஸதா³ ஹொந்தி. ‘புப்³ப³யோகோ³’ நாம புப்³ப³யோகா³வசரதா, அதீதப⁴வே ஹரணபச்சாஹரணனயேன பரிக்³க³ஹிதகம்மட்டா²னதா; புப்³ப³யோகா³வசரஸ்ஸ ஹி படிஸம்பி⁴தா³ விஸதா³ ஹொந்தி . தத்த² அரஹத்தப்பத்தியா புனப்³ப³ஸுகுடும்பி³கபுத்தஸ்ஸ திஸ்ஸத்தே²ரஸ்ஸ படிஸம்பி⁴தா³ விஸதா³ அஹேஸுங். ஸோ கிர தம்ப³பண்ணிதீ³பே பு³த்³த⁴வசனங் உக்³க³ண்ஹித்வா பரதீரங் க³ந்த்வா யோனகத⁴ம்மரக்கி²தத்தே²ரஸ்ஸ ஸந்திகே பு³த்³த⁴வசனங் உக்³க³ண்ஹித்வா ஆக³ச்ச²ந்தோ நாவங் அபி⁴ருஹனதித்தே² ஏகஸ்மிங் பதே³ உப்பன்னகங்கோ² யோஜனஸதமக்³க³ங் நிவத்தித்வா ஆசரியஸ்ஸ ஸந்திகங் க³ச்ச²ந்தோ அந்தராமக்³கே³ ஏகஸ்ஸ குடும்பி³கஸ்ஸ பஞ்ஹங் கதே²ஸி. ஸோ பஸீதி³த்வா ஸதஸஹஸ்ஸக்³க⁴னிகங் கம்ப³லங் அதா³ஸி. ஸோபி தங் ஆஹரித்வா ஆசரியஸ்ஸ அதா³ஸி. தே²ரோ வாஸியா கொட்டெத்வா நிஸீத³னட்டா²னே பரிப⁴ண்ட³ங் காரேஸி. கிமத்தா²யாதி? பச்சி²மாய ஜனதாய அனுக்³க³ஹத்தா²யாதி. ஏவங் கிரஸ்ஸ அஹோஸி – ‘‘அம்ஹாகங் க³தமக்³க³ங் ஆவஜ்ஜெத்வா அனாக³தே ஸப்³ரஹ்மசாரினோ படிபத்திங் பூரேதப்³ப³ங் மஞ்ஞிஸ்ஸந்தீ’’தி. திஸ்ஸத்தே²ரோபி ஆசரியஸ்ஸ ஸந்திகே கங்க²ங் சி²ந்தி³த்வா ஜம்பு³கோலபட்டனே ஓருய்ஹ சேதியங்க³ணங் ஸம்மஜ்ஜனவேலாய வாலிகவிஹாரங் பத்வா ஸம்மஜ்ஜி. தஸ்ஸ ஸம்மஜ்ஜிதட்டா²னங் தி³ஸ்வா ‘இத³ங் வீதராக³ஸ்ஸ பி⁴க்கு²னோ ஸம்மட்ட²ட்டா²ன’ந்தி தே²ரஸ்ஸ வீமங்ஸனத்தா²ய பஞ்ஹங் புச்சி²ங்ஸு. தே²ரோ படிஸம்பி⁴தா³ப்பத்ததாய புச்சி²தபுச்சி²தே பஞ்ஹே கதே²ஸீதி.
Katamehi pañcahi kāraṇehi paṭisambhidā visadā hontīti? Adhigamena, pariyattiyā, savanena, paripucchāya, pubbayogenāti. Tattha ‘adhigamo’ nāma arahattaṃ. Tañhi pattassa paṭisambhidā visadā honti. ‘Pariyatti’ nāma buddhavacanaṃ. Tañhi uggaṇhantassa paṭisambhidā visadā honti. ‘Savanaṃ’ nāma dhammassavanaṃ. Sakkaccañhi dhammaṃ suṇantassa paṭisambhidā visadā honti. ‘Paripucchā’ nāma aṭṭhakathā. Uggahitapāḷiyā atthaṃ kathentassa hi paṭisambhidā visadā honti. ‘Pubbayogo’ nāma pubbayogāvacaratā, atītabhave haraṇapaccāharaṇanayena pariggahitakammaṭṭhānatā; pubbayogāvacarassa hi paṭisambhidā visadā honti . Tattha arahattappattiyā punabbasukuṭumbikaputtassa tissattherassa paṭisambhidā visadā ahesuṃ. So kira tambapaṇṇidīpe buddhavacanaṃ uggaṇhitvā paratīraṃ gantvā yonakadhammarakkhitattherassa santike buddhavacanaṃ uggaṇhitvā āgacchanto nāvaṃ abhiruhanatitthe ekasmiṃ pade uppannakaṅkho yojanasatamaggaṃ nivattitvā ācariyassa santikaṃ gacchanto antarāmagge ekassa kuṭumbikassa pañhaṃ kathesi. So pasīditvā satasahassagghanikaṃ kambalaṃ adāsi. Sopi taṃ āharitvā ācariyassa adāsi. Thero vāsiyā koṭṭetvā nisīdanaṭṭhāne paribhaṇḍaṃ kāresi. Kimatthāyāti? Pacchimāya janatāya anuggahatthāyāti. Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘amhākaṃ gatamaggaṃ āvajjetvā anāgate sabrahmacārino paṭipattiṃ pūretabbaṃ maññissantī’’ti. Tissattheropi ācariyassa santike kaṅkhaṃ chinditvā jambukolapaṭṭane oruyha cetiyaṅgaṇaṃ sammajjanavelāya vālikavihāraṃ patvā sammajji. Tassa sammajjitaṭṭhānaṃ disvā ‘idaṃ vītarāgassa bhikkhuno sammaṭṭhaṭṭhāna’nti therassa vīmaṃsanatthāya pañhaṃ pucchiṃsu. Thero paṭisambhidāppattatāya pucchitapucchite pañhe kathesīti.
பரியத்தியா பன திஸ்ஸத³த்தத்தே²ரஸ்ஸ சேவ நாக³ஸேனத்தே²ரஸ்ஸ ச படிஸம்பி⁴தா³ விஸதா³ அஹேஸுங். ஸக்கச்சத⁴ம்மஸவனேன ஸுத⁴ம்மஸாமணேரஸ்ஸ படிஸம்பி⁴தா³ விஸதா³ அஹேஸுங். ஸோ கிர தலங்க³ரவாஸீ த⁴ம்மதி³ன்னத்தே²ரஸ்ஸ பா⁴கி³னெய்யோ கு²ரக்³கே³யேவ அரஹத்தங் பத்தோ மாதுலத்தே²ரஸ்ஸ த⁴ம்மவினிச்ச²யட்டா²னே நிஸீதி³த்வா ஸுணந்தோயேவ தீணி பிடகானி பகு³ணானி அகாஸி. உக்³க³ஹிதபாளியா அத்த²ங் கதெ²ந்தஸ்ஸ பன திஸ்ஸத³த்தத்தே²ரஸ்ஸ ஏவ படிஸம்பி⁴தா³ விஸதா³ அஹேஸுங். க³தபச்சாக³தவத்தங் பன பூரெத்வா யாவ அனுலோமங் கம்மட்டா²னங் உஸ்ஸுக்காபெத்வா ஆக³தானங் விஸத³பா⁴வப்பத்தபடிஸம்பி⁴தா³னங் புப்³ப³யோகா³வசரானங் அந்தோ நத்தி².
Pariyattiyā pana tissadattattherassa ceva nāgasenattherassa ca paṭisambhidā visadā ahesuṃ. Sakkaccadhammasavanena sudhammasāmaṇerassa paṭisambhidā visadā ahesuṃ. So kira talaṅgaravāsī dhammadinnattherassa bhāgineyyo khuraggeyeva arahattaṃ patto mātulattherassa dhammavinicchayaṭṭhāne nisīditvā suṇantoyeva tīṇi piṭakāni paguṇāni akāsi. Uggahitapāḷiyā atthaṃ kathentassa pana tissadattattherassa eva paṭisambhidā visadā ahesuṃ. Gatapaccāgatavattaṃ pana pūretvā yāva anulomaṃ kammaṭṭhānaṃ ussukkāpetvā āgatānaṃ visadabhāvappattapaṭisambhidānaṃ pubbayogāvacarānaṃ anto natthi.
ஏதேஸு பன காரணேஸு பரியத்தி, ஸவனங், பரிபுச்சா²தி இமானி தீணி பபே⁴த³ஸ்ஸேவ ப³லவகாரணானி. புப்³ப³யோகோ³ அதி⁴க³மஸ்ஸ ப³லவபச்சயோ, பபே⁴த³ஸ்ஸ ஹோதி ந ஹோதீதி? ஹோதி, ந பன ததா². பரியத்திஸவனபரிபுச்சா² ஹி புப்³பே³ ஹொந்து வா மா வா, புப்³ப³யோகே³ன புப்³பே³ சேவ ஏதரஹி ச ஸங்கா²ரஸம்மஸனங் வினா படிஸம்பி⁴தா³ நாம நத்தி². இமே பன த்³வேபி ஏகதோ ஹுத்வா படிஸம்பி⁴தா³ உபத்த²ம்பெ⁴த்வா விஸதா³ கரொந்தீதி.
Etesu pana kāraṇesu pariyatti, savanaṃ, paripucchāti imāni tīṇi pabhedasseva balavakāraṇāni. Pubbayogo adhigamassa balavapaccayo, pabhedassa hoti na hotīti? Hoti, na pana tathā. Pariyattisavanaparipucchā hi pubbe hontu vā mā vā, pubbayogena pubbe ceva etarahi ca saṅkhārasammasanaṃ vinā paṭisambhidā nāma natthi. Ime pana dvepi ekato hutvā paṭisambhidā upatthambhetvā visadā karontīti.
ஸங்க³ஹவாரவண்ணனா.
Saṅgahavāravaṇṇanā.
2. ஸச்சவாராதி³வண்ணனா
2. Saccavārādivaṇṇanā
719. இதா³னி யே ஸங்க³ஹவாரே பஞ்ச அத்தா² ச த⁴ம்மா ச ஸங்க³ஹிதா, தேஸங் பபே⁴த³த³ஸ்ஸனநயேன படிஸம்பி⁴தா³ விப⁴ஜிதுங் புன சதஸ்ஸோதிஆதி³னா நயேன பபே⁴த³வாரோ ஆரத்³தோ⁴. ஸோ ஸச்சவாரஹேதுவாரத⁴ம்மவாரபச்சயாகாரவாரபரியத்திவாரவஸேன பஞ்சவிதோ⁴. தத்த² பச்சயஸமுப்பன்னஸ்ஸ து³க்க²ஸச்சஸ்ஸ பச்சயேன பத்தப்³ப³ஸ்ஸ நிப்³பா³னஸ்ஸ ச அத்த²பா⁴வங், ப²லனிப்³ப³த்தகஸ்ஸ ஸமுத³யஸ்ஸ நிப்³பா³னஸம்பாபகஸ்ஸ அரியமக்³க³ஸ்ஸ ச த⁴ம்மபா⁴வஞ்ச த³ஸ்ஸேதுங் ‘ஸச்சவாரோ’ வுத்தோ. யஸ்ஸ கஸ்ஸசி பன ஹேதுப²லனிப்³ப³த்தகஸ்ஸ ஹேதுனோ த⁴ம்மபா⁴வங், ஹேதுப²லஸ்ஸ ச அத்த²பா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘ஹேதுவாரோ’ வுத்தோ. தத்த² ச ஹேதுப²லக்கமவஸேன உப்படிபாடியா பட²மங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³ நித்³தி³ட்டா². யே பன த⁴ம்மா தம்ஹா தம்ஹா ரூபாரூபப்பபே⁴தா³ ஹேதுதோ ஜாதா, தேஸங் அத்த²பா⁴வங், தஸ்ஸ தஸ்ஸ ச ரூபாரூபத⁴ம்மப்பபே⁴த³ஸ்ஸ ஹேதுனோ த⁴ம்மபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘த⁴ம்மவாரோ’ வுத்தோ. ஜராமரணாதீ³னங் பன அத்த²பா⁴வங், ஜராமரணாதி³ஸமுத³யஸங்கா²தானங் ஜாதிஆதீ³னஞ்ச த⁴ம்மபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘பச்சயாகாரவாரோ’ வுத்தோ. ததோ பரியத்திஸங்கா²தஸ்ஸ தஸ்ஸ தஸ்ஸ பா⁴ஸிதஸ்ஸ த⁴ம்மபா⁴வங், பா⁴ஸிதஸங்கா²தேன பச்சயேன பத்தப்³ப³ஸ்ஸ பா⁴ஸிதத்த²ஸ்ஸ ச அத்த²பா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘பரியத்திவாரோ’ வுத்தோ.
719. Idāni ye saṅgahavāre pañca atthā ca dhammā ca saṅgahitā, tesaṃ pabhedadassananayena paṭisambhidā vibhajituṃ puna catassotiādinā nayena pabhedavāro āraddho. So saccavārahetuvāradhammavārapaccayākāravārapariyattivāravasena pañcavidho. Tattha paccayasamuppannassa dukkhasaccassa paccayena pattabbassa nibbānassa ca atthabhāvaṃ, phalanibbattakassa samudayassa nibbānasampāpakassa ariyamaggassa ca dhammabhāvañca dassetuṃ ‘saccavāro’ vutto. Yassa kassaci pana hetuphalanibbattakassa hetuno dhammabhāvaṃ, hetuphalassa ca atthabhāvaṃ dassetuṃ ‘hetuvāro’ vutto. Tattha ca hetuphalakkamavasena uppaṭipāṭiyā paṭhamaṃ dhammapaṭisambhidā niddiṭṭhā. Ye pana dhammā tamhā tamhā rūpārūpappabhedā hetuto jātā, tesaṃ atthabhāvaṃ, tassa tassa ca rūpārūpadhammappabhedassa hetuno dhammabhāvaṃ dassetuṃ ‘dhammavāro’ vutto. Jarāmaraṇādīnaṃ pana atthabhāvaṃ, jarāmaraṇādisamudayasaṅkhātānaṃ jātiādīnañca dhammabhāvaṃ dassetuṃ ‘paccayākāravāro’ vutto. Tato pariyattisaṅkhātassa tassa tassa bhāsitassa dhammabhāvaṃ, bhāsitasaṅkhātena paccayena pattabbassa bhāsitatthassa ca atthabhāvaṃ dassetuṃ ‘pariyattivāro’ vutto.
தத்த² ச யஸ்மா பா⁴ஸிதங் ஞத்வா தஸ்ஸத்தோ² ஞாயதி, தஸ்மா பா⁴ஸிதபா⁴ஸிதத்த²க்கமேன உப்படிபாடியா பட²மங் த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³ நித்³தி³ட்டா². பரியத்தித⁴ம்மஸ்ஸ ச பபே⁴த³த³ஸ்ஸனத்த²ங் ‘‘தத்த² கதமா த⁴ம்மபடிஸம்பி⁴தா³’’தி புச்சா²புப்³ப³ங்க³மோ படினித்³தே³ஸவாரோ வுத்தோ. தத்த² ஸுத்தந்திஆதீ³ஹி நவஹி அங்கே³ஹி நிப்பதே³ஸதோ தந்தி க³ஹிதா. அயங் இமஸ்ஸ பா⁴ஸிதஸ்ஸ அத்தோ², அயங் இமஸ்ஸ பா⁴ஸிதஸ்ஸ அத்தோ²தி இமஸ்மிம்பி டா²னே பா⁴ஸிதவஸேன நிப்பதே³ஸதோ தந்தி ஏவ க³ஹிதாதி.
Tattha ca yasmā bhāsitaṃ ñatvā tassattho ñāyati, tasmā bhāsitabhāsitatthakkamena uppaṭipāṭiyā paṭhamaṃ dhammapaṭisambhidā niddiṭṭhā. Pariyattidhammassa ca pabhedadassanatthaṃ ‘‘tattha katamā dhammapaṭisambhidā’’ti pucchāpubbaṅgamo paṭiniddesavāro vutto. Tattha suttantiādīhi navahi aṅgehi nippadesato tanti gahitā. Ayaṃ imassa bhāsitassa attho, ayaṃ imassa bhāsitassa atthoti imasmimpi ṭhāne bhāsitavasena nippadesato tanti eva gahitāti.
ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா.
Suttantabhājanīyavaṇṇanā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / விப⁴ங்க³பாளி • Vibhaṅgapāḷi / 15. படிஸம்பி⁴தா³விப⁴ங்கோ³ • 15. Paṭisambhidāvibhaṅgo
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-மூலடீகா • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / 15. படிஸம்பி⁴தா³விப⁴ங்கோ³ • 15. Paṭisambhidāvibhaṅgo
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-அனுடீகா • Vibhaṅga-anuṭīkā / 15. படிஸம்பி⁴தா³விப⁴ங்கோ³ • 15. Paṭisambhidāvibhaṅgo