Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / ஸம்மோஹவினோத³னீ-அட்ட²கதா² • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā

    4. ஸச்சவிப⁴ங்கோ³

    4. Saccavibhaṅgo

    1. ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா

    1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā

    189. இதா³னி தத³னந்தரே ஸச்சவிப⁴ங்கே³ சத்தாரீதி க³ணனபரிச்சே²தோ³. அரியஸச்சானீதி பரிச்சி²ன்னத⁴ம்மனித³ஸ்ஸனங். து³க்க²ங் அரியஸச்சந்திஆதி³ம்ஹி பன உத்³தே³ஸவாரே –

    189. Idāni tadanantare saccavibhaṅge cattārīti gaṇanaparicchedo. Ariyasaccānīti paricchinnadhammanidassanaṃ. Dukkhaṃ ariyasaccantiādimhi pana uddesavāre –

    விபா⁴க³தோ நிப்³ப³சன-லக்க²ணாதி³ப்பபே⁴த³தோ;

    Vibhāgato nibbacana-lakkhaṇādippabhedato;

    அத்த²த்து²த்³தா⁴ரதோ சேவ, அனூனாதி⁴கதோ ததா².

    Atthatthuddhārato ceva, anūnādhikato tathā.

    கமதோ அரியஸச்சேஸு, யங் ஞாணங் தஸ்ஸ கிச்சதோ;

    Kamato ariyasaccesu, yaṃ ñāṇaṃ tassa kiccato;

    அந்தோக³தா⁴னங் பபே⁴தோ³, உபமாதோ சதுக்கதோ.

    Antogadhānaṃ pabhedo, upamāto catukkato.

    ஸுஞ்ஞதேகவிதா⁴தீ³ஹி, ஸபா⁴க³விஸபா⁴க³தோ;

    Suññatekavidhādīhi, sabhāgavisabhāgato;

    வினிச்ச²யோ வேதி³தப்³போ³, விஞ்ஞுனா ஸாஸனக்கமே.

    Vinicchayo veditabbo, viññunā sāsanakkame.

    தத்த² ‘விபா⁴க³தோ’தி து³க்கா²தீ³னஞ்ஹி சத்தாரோ சத்தாரோ அத்தா² விப⁴த்தா ததா² அவிததா² அனஞ்ஞதா², யே து³க்கா²தீ³னி அபி⁴ஸமெந்தேஹி அபி⁴ஸமேதப்³பா³. யதா²ஹ, ‘‘து³க்க²ஸ்ஸ பீளனட்டோ², ஸங்க²தட்டோ², ஸந்தாபட்டோ², விபரிணாமட்டோ² – இமே சத்தாரோ து³க்க²ஸ்ஸ து³க்க²ட்டா² ததா² அவிததா² அனஞ்ஞதா². ஸமுத³யஸ்ஸ ஆயூஹனட்டோ², நிதா³னட்டோ², ஸங்யோக³ட்டோ², பலிபோ³த⁴ட்டோ²…பே॰… நிரோத⁴ஸ்ஸ நிஸ்ஸரணட்டோ², விவேகட்டோ², அஸங்க²தட்டோ², அமதட்டோ²…பே॰… மக்³க³ஸ்ஸ நிய்யானட்டோ², ஹெத்வட்டோ², த³ஸ்ஸனட்டோ², ஆதி⁴பதெய்யட்டோ² – இமே சத்தாரோ மக்³க³ஸ்ஸ மக்³க³ட்டா² ததா² அவிததா² அனஞ்ஞதா²’’தி (படி॰ ம॰ 2.8). ததா² ‘‘து³க்க²ஸ்ஸ பீளனட்டோ², ஸங்க²தட்டோ², ஸந்தாபட்டோ², விபரினாமட்டோ², அபி⁴ஸமயட்டோ²’’தி (படி॰ ம॰ 2.11) ஏவமாதி³. இதி ஏவங் விப⁴த்தானங் சதுன்னங் சதுன்னங் அத்தா²னங் வஸேன து³க்கா²தீ³னி வேதி³தப்³பா³னீதி. அயங் தாவெத்த² விபா⁴க³தோ வினிச்ச²யோ வேதி³தப்³போ³.

    Tattha ‘vibhāgato’ti dukkhādīnañhi cattāro cattāro atthā vibhattā tathā avitathā anaññathā, ye dukkhādīni abhisamentehi abhisametabbā. Yathāha, ‘‘dukkhassa pīḷanaṭṭho, saṅkhataṭṭho, santāpaṭṭho, vipariṇāmaṭṭho – ime cattāro dukkhassa dukkhaṭṭhā tathā avitathā anaññathā. Samudayassa āyūhanaṭṭho, nidānaṭṭho, saṃyogaṭṭho, palibodhaṭṭho…pe… nirodhassa nissaraṇaṭṭho, vivekaṭṭho, asaṅkhataṭṭho, amataṭṭho…pe… maggassa niyyānaṭṭho, hetvaṭṭho, dassanaṭṭho, ādhipateyyaṭṭho – ime cattāro maggassa maggaṭṭhā tathā avitathā anaññathā’’ti (paṭi. ma. 2.8). Tathā ‘‘dukkhassa pīḷanaṭṭho, saṅkhataṭṭho, santāpaṭṭho, viparināmaṭṭho, abhisamayaṭṭho’’ti (paṭi. ma. 2.11) evamādi. Iti evaṃ vibhattānaṃ catunnaṃ catunnaṃ atthānaṃ vasena dukkhādīni veditabbānīti. Ayaṃ tāvettha vibhāgato vinicchayo veditabbo.

    ‘நிப்³ப³சனலக்க²ணாதி³ப்பபே⁴த³தோ’தி எத்த² பன ‘நிப்³ப³சனதோ’ தாவ இத⁴ ‘து³’இதி அயங் ஸத்³தோ³ குச்சி²தே தி³ஸ்ஸதி; குச்சி²தஞ்ஹி புத்தங் து³புத்தோதி வத³ந்தி. ‘க²ங்’ஸத்³தோ³ பன துச்சே²; துச்ச²ஞ்ஹி ஆகாஸங் க²ந்தி வுச்சதி. இத³ஞ்ச பட²மஸச்சங் குச்சி²தங் அனேகஉபத்³த³வாதி⁴ட்டா²னதோ, துச்ச²ங் பா³லஜனபரிகப்பிதது⁴வஸுப⁴ஸுக²த்தபா⁴வவிரஹிததோ. தஸ்மா குச்சி²தத்தா துச்ச²த்தா ச து³க்க²ந்தி வுச்சதி. ‘ஸங்’இதி ச அயங் ஸத்³தோ³ ‘‘ஸமாக³மோ ஸமேத’’ந்திஆதீ³ஸு (விப⁴॰ 199; தீ³॰ நி॰ 2.396) ஸங்யோக³ங் தீ³பேதி; ‘உ’இதி அயங் ஸத்³தோ³ ‘‘உப்பன்னங் உதி³த’’ந்திஆதீ³ஸு (பாரா॰ 172; சூளனி॰ க²க்³க³விஸாணஸுத்தனித்³தே³ஸ 141) உப்பத்திங். ‘அய’ஸத்³தோ³ பன காரணங் தீ³பேதி. இத³ஞ்சாபி து³தியஸச்சங் அவஸேஸபச்சயஸமாயோகே³ ஸதி து³க்க²ஸ்ஸுப்பத்திகாரணங். இதி து³க்க²ஸ்ஸ ஸங்யோகே³ உப்பத்திகாரணத்தா து³க்க²ஸமுத³யந்தி வுச்சதி.

    ‘Nibbacanalakkhaṇādippabhedato’ti ettha pana ‘nibbacanato’ tāva idha ‘du’iti ayaṃ saddo kucchite dissati; kucchitañhi puttaṃ duputtoti vadanti. ‘Khaṃ’saddo pana tucche; tucchañhi ākāsaṃ khanti vuccati. Idañca paṭhamasaccaṃ kucchitaṃ anekaupaddavādhiṭṭhānato, tucchaṃ bālajanaparikappitadhuvasubhasukhattabhāvavirahitato. Tasmā kucchitattā tucchattā ca dukkhanti vuccati. ‘Saṃ’iti ca ayaṃ saddo ‘‘samāgamo sameta’’ntiādīsu (vibha. 199; dī. ni. 2.396) saṃyogaṃ dīpeti; ‘u’iti ayaṃ saddo ‘‘uppannaṃ udita’’ntiādīsu (pārā. 172; cūḷani. khaggavisāṇasuttaniddesa 141) uppattiṃ. ‘Aya’saddo pana kāraṇaṃ dīpeti. Idañcāpi dutiyasaccaṃ avasesapaccayasamāyoge sati dukkhassuppattikāraṇaṃ. Iti dukkhassa saṃyoge uppattikāraṇattā dukkhasamudayanti vuccati.

    ததியஸச்சங் பன யஸ்மா ‘நி’ஸத்³தோ³ அபா⁴வங் ‘ரோத⁴’ஸத்³தோ³ ச சாரகங் தீ³பேதி, தஸ்மா அபா⁴வோ எத்த² ஸங்ஸாரசாரகஸங்கா²தஸ்ஸ து³க்க²ரோத⁴ஸ்ஸ ஸப்³ப³க³திஸுஞ்ஞத்தா, ஸமதி⁴க³தே வா தஸ்மிங் ஸங்ஸாரசாரகஸங்கா²தஸ்ஸ து³க்க²ரோத⁴ஸ்ஸ அபா⁴வோ ஹோதி தப்படிபக்க²த்தாதிபி து³க்க²னிரோத⁴ந்தி வுச்சதி, து³க்க²ஸ்ஸ வா அனுப்பாத³னிரோத⁴பச்சயத்தா து³க்க²னிரோத⁴ந்தி. சதுத்த²ஸச்சங் பன யஸ்மா ஏதங் து³க்க²னிரோத⁴ங் க³ச்ச²தி ஆரம்மணவஸேன தத³பி⁴முகீ²பூ⁴தத்தா, படிபதா³ ச ஹோதி து³க்க²னிரோத⁴ப்பத்தியா, தஸ்மா து³க்க²னிரோத⁴கா³மினீ படிபதா³தி வுச்சதி.

    Tatiyasaccaṃ pana yasmā ‘ni’saddo abhāvaṃ ‘rodha’saddo ca cārakaṃ dīpeti, tasmā abhāvo ettha saṃsāracārakasaṅkhātassa dukkharodhassa sabbagatisuññattā, samadhigate vā tasmiṃ saṃsāracārakasaṅkhātassa dukkharodhassa abhāvo hoti tappaṭipakkhattātipi dukkhanirodhanti vuccati, dukkhassa vā anuppādanirodhapaccayattā dukkhanirodhanti. Catutthasaccaṃ pana yasmā etaṃ dukkhanirodhaṃ gacchati ārammaṇavasena tadabhimukhībhūtattā, paṭipadā ca hoti dukkhanirodhappattiyā, tasmā dukkhanirodhagāminī paṭipadāti vuccati.

    யஸ்மா பனேதானி பு³த்³தா⁴த³யோ அரியா படிவிஜ்ஜ²ந்தி, தஸ்மா அரியஸச்சானீதி வுச்சந்தி. யதா²ஹ – ‘‘சதாரிமானி, பி⁴க்க²வே, அரியஸச்சானி (ஸங்॰ நி॰ 5.1097). கதமானி…பே॰… இமானி கோ², பி⁴க்க²வே, சத்தாரி அரியஸச்சானி. அரியா இமானி படிவிஜ்ஜ²ந்தி, தஸ்மா அரியஸச்சானீதி வுச்சந்தீ’’தி. அபிச அரியஸ்ஸ ஸச்சானீதிபி அரியஸச்சானி. யதா²ஹ – ‘‘ஸதே³வகே, பி⁴க்க²வே, லோகே…பே॰… ஸதே³வமனுஸ்ஸாய ததா²க³தோ அரியோ, தஸ்மா அரியஸச்சானீதி வுச்சந்தீ’’தி. அத² வா ஏதேஸங் அபி⁴ஸம்பு³த்³த⁴த்தா அரியபா⁴வஸித்³தி⁴தோபி அரியஸச்சானி. யதா²ஹ – ‘‘இமேஸங் கோ², பி⁴க்க²வே, சதுன்னங் அரியஸச்சானங் யதா²பூ⁴தங் அபி⁴ஸம்பு³த்³த⁴த்தா ததா²க³தோ அரஹங் ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ ‘அரியோ’தி வுச்சதீ’’தி. அபிச கோ² பன அரியானி ஸச்சானீதிபி அரியஸச்சானி; அரியானீதி ததா²னி அவிததா²னி அவிஸங்வாத³கானீதி அத்தோ². யதா²ஹ – ‘‘இமானி கோ², பி⁴க்க²வே, சத்தாரி அரியஸச்சானி ததா²னி அவிததா²னி அனஞ்ஞதா²னி, தஸ்மா அரியஸச்சானீதி வுச்சந்தீ’’தி. ஏவமெத்த² நிப்³ப³சனதோ வினிச்ச²யோ வேதி³தப்³போ³.

    Yasmā panetāni buddhādayo ariyā paṭivijjhanti, tasmā ariyasaccānīti vuccanti. Yathāha – ‘‘catārimāni, bhikkhave, ariyasaccāni (saṃ. ni. 5.1097). Katamāni…pe… imāni kho, bhikkhave, cattāri ariyasaccāni. Ariyā imāni paṭivijjhanti, tasmā ariyasaccānīti vuccantī’’ti. Apica ariyassa saccānītipi ariyasaccāni. Yathāha – ‘‘sadevake, bhikkhave, loke…pe… sadevamanussāya tathāgato ariyo, tasmā ariyasaccānīti vuccantī’’ti. Atha vā etesaṃ abhisambuddhattā ariyabhāvasiddhitopi ariyasaccāni. Yathāha – ‘‘imesaṃ kho, bhikkhave, catunnaṃ ariyasaccānaṃ yathābhūtaṃ abhisambuddhattā tathāgato arahaṃ sammāsambuddho ‘ariyo’ti vuccatī’’ti. Apica kho pana ariyāni saccānītipi ariyasaccāni; ariyānīti tathāni avitathāni avisaṃvādakānīti attho. Yathāha – ‘‘imāni kho, bhikkhave, cattāri ariyasaccāni tathāni avitathāni anaññathāni, tasmā ariyasaccānīti vuccantī’’ti. Evamettha nibbacanato vinicchayo veditabbo.

    கத²ங் ‘லக்க²ணாதி³ப்பபே⁴த³தோ’? எத்த² ஹி பா³த⁴னலக்க²ணங் து³க்க²ஸச்சங், ஸந்தாபனரஸங், பவத்திபச்சுபட்டா²னங். பப⁴வலக்க²ணங் ஸமுத³யஸச்சங், அனுபச்சே²த³கரணரஸங், பலிபோ³த⁴பச்சுபட்டா²னங். ஸந்திலக்க²ணங் நிரோத⁴ஸச்சங், அச்சுதிரஸங், அனிமித்தபச்சுபட்டா²னங் . நிய்யானலக்க²ணங் மக்³க³ஸச்சங், கிலேஸப்பஹானகரணரஸங், வுட்டா²னபச்சுபட்டா²னங். அபிச பவத்திபவத்தகனிவத்தினிவத்தகலக்க²ணானி படிபாடியா. ததா² ஸங்க²ததண்ஹாஅஸங்க²தத³ஸ்ஸனலக்க²ணானி சாதி ஏவமெத்த² ‘லக்க²ணாதி³ப்பபே⁴த³தோ’ வினிச்ச²யோ வேதி³தப்³போ³.

    Kathaṃ ‘lakkhaṇādippabhedato’? Ettha hi bādhanalakkhaṇaṃ dukkhasaccaṃ, santāpanarasaṃ, pavattipaccupaṭṭhānaṃ. Pabhavalakkhaṇaṃ samudayasaccaṃ, anupacchedakaraṇarasaṃ, palibodhapaccupaṭṭhānaṃ. Santilakkhaṇaṃ nirodhasaccaṃ, accutirasaṃ, animittapaccupaṭṭhānaṃ . Niyyānalakkhaṇaṃ maggasaccaṃ, kilesappahānakaraṇarasaṃ, vuṭṭhānapaccupaṭṭhānaṃ. Apica pavattipavattakanivattinivattakalakkhaṇāni paṭipāṭiyā. Tathā saṅkhatataṇhāasaṅkhatadassanalakkhaṇāni cāti evamettha ‘lakkhaṇādippabhedato’ vinicchayo veditabbo.

    ‘அத்த²த்து²த்³தா⁴ரதோ சேவா’தி எத்த² பன அத்த²தோ தாவ கோ ஸச்சட்டோ²தி சே? யோ பஞ்ஞாசக்கு²னா உபபரிக்க²மானானங் மாயாவ விபரீதகோ, மரீசீவ விஸங்வாத³கோ, தித்தி²யானங் அத்தாவ அனுபலப்³ப⁴ஸபா⁴வோ ச ந ஹோதி; அத² கோ² பா³த⁴னபப⁴வஸந்தினிய்யானப்பகாரேன தச்சா²விபரீதபூ⁴தபா⁴வேன அரியஞாணஸ்ஸ கோ³சரோ ஹோதியேவ; ஏஸ அக்³கி³லக்க²ணங் விய, லோகபகதி விய ச தச்சா²விபரீதபூ⁴தபா⁴வோ ஸச்சட்டோ²தி வேதி³தப்³போ³. யதா²ஹ – ‘‘இத³ங் து³க்க²ந்தி கோ², பி⁴க்க²வே, தத²மேதங் அவிதத²மேதங் அனஞ்ஞத²மேத’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 5.1090) வித்தா²ரோ. அபிச –

    ‘Atthatthuddhārato cevā’ti ettha pana atthato tāva ko saccaṭṭhoti ce? Yo paññācakkhunā upaparikkhamānānaṃ māyāva viparītako, marīcīva visaṃvādako, titthiyānaṃ attāva anupalabbhasabhāvo ca na hoti; atha kho bādhanapabhavasantiniyyānappakārena tacchāviparītabhūtabhāvena ariyañāṇassa gocaro hotiyeva; esa aggilakkhaṇaṃ viya, lokapakati viya ca tacchāviparītabhūtabhāvo saccaṭṭhoti veditabbo. Yathāha – ‘‘idaṃ dukkhanti kho, bhikkhave, tathametaṃ avitathametaṃ anaññathameta’’nti (saṃ. ni. 5.1090) vitthāro. Apica –

    நாபா³த⁴கங் யதோ து³க்க²ங், து³க்கா² அஞ்ஞங் ந பா³த⁴கங்;

    Nābādhakaṃ yato dukkhaṃ, dukkhā aññaṃ na bādhakaṃ;

    பா³த⁴கத்தனியாமேன, ததோ ஸச்சமித³ங் மதங்.

    Bādhakattaniyāmena, tato saccamidaṃ mataṃ.

    தங் வினா நாஞ்ஞதோ து³க்க²ங், ந ஹோதி ந ச தங் ததோ;

    Taṃ vinā nāññato dukkhaṃ, na hoti na ca taṃ tato;

    து³க்க²ஹேதுனியாமேன, இதி ஸச்சங் விஸத்திகா.

    Dukkhahetuniyāmena, iti saccaṃ visattikā.

    நாஞ்ஞா நிப்³பா³னதோ ஸந்தி, ஸந்தங் ந ச ந தங் யதோ;

    Nāññā nibbānato santi, santaṃ na ca na taṃ yato;

    ஸந்தபா⁴வனியாமேன, ததோ ஸச்சமித³ங் மதங்.

    Santabhāvaniyāmena, tato saccamidaṃ mataṃ.

    மக்³கா³ அஞ்ஞங் ந நிய்யானங், அனிய்யானோ ந சாபி ஸோ;

    Maggā aññaṃ na niyyānaṃ, aniyyāno na cāpi so;

    தச்ச²னிய்யானபா⁴வத்தா, இதி ஸோ ஸச்சஸம்மதோ.

    Tacchaniyyānabhāvattā, iti so saccasammato.

    இதி தச்சா²விபல்லாஸ-பூ⁴தபா⁴வங் சதூஸுபி;

    Iti tacchāvipallāsa-bhūtabhāvaṃ catūsupi;

    து³க்கா²தீ³ஸ்வவிஸேஸேன, ஸச்சட்ட²ங் ஆஹு பண்டி³தாதி.

    Dukkhādīsvavisesena, saccaṭṭhaṃ āhu paṇḍitāti.

    ஏவங் ‘அத்த²தோ’ வினிச்ச²யோ வேதி³தப்³போ³.

    Evaṃ ‘atthato’ vinicchayo veditabbo.

    கத²ங் ‘அத்து²த்³தா⁴ரதோ’? இதா⁴யங் ‘ஸச்ச’ஸத்³தோ³ அனேகேஸு அத்தே²ஸு தி³ஸ்ஸதி, ஸெய்யதி²த³ங் – ‘‘ஸச்சங் ப⁴ணே, ந குஜ்ஜெ²ய்யா’’திஆதீ³ஸு (த⁴॰ ப॰ 224) வாசாஸச்சே. ‘‘ஸச்சே டி²தா ஸமணப்³ராஹ்மணா சா’’திஆதீ³ஸு (ஜா॰ 2.21.433) விரதிஸச்சே. ‘‘கஸ்மா நு ஸச்சானி வத³ந்தி நானா, பவாதி³யாஸே குஸலாவதா³னா’’திஆதீ³ஸு (ஸு॰ நி॰ 891) தி³ட்டி²ஸச்சே. ‘‘ஏகஞ்ஹி ஸச்சங் ந து³தியமத்தீ²’’திஆதீ³ஸு (ஸு॰ நி॰ 890) பரமத்த²ஸச்சே நிப்³பா³னே சேவ மக்³கே³ ச. ‘‘சதுன்னங் அரியஸச்சானங் கதி குஸலா’’திஆதீ³ஸு (விப⁴॰ 216) அரியஸச்சே. ஸ்வாயமிதா⁴பி அரியஸச்சே வத்ததீதி ஏவமெத்த² ‘அத்து²த்³தா⁴ரதோ’பி வினிச்ச²யோ வேதி³தப்³போ³.

    Kathaṃ ‘atthuddhārato’? Idhāyaṃ ‘sacca’saddo anekesu atthesu dissati, seyyathidaṃ – ‘‘saccaṃ bhaṇe, na kujjheyyā’’tiādīsu (dha. pa. 224) vācāsacce. ‘‘Sacce ṭhitā samaṇabrāhmaṇā cā’’tiādīsu (jā. 2.21.433) viratisacce. ‘‘Kasmā nu saccāni vadanti nānā, pavādiyāse kusalāvadānā’’tiādīsu (su. ni. 891) diṭṭhisacce. ‘‘Ekañhi saccaṃ na dutiyamatthī’’tiādīsu (su. ni. 890) paramatthasacce nibbāne ceva magge ca. ‘‘Catunnaṃ ariyasaccānaṃ kati kusalā’’tiādīsu (vibha. 216) ariyasacce. Svāyamidhāpi ariyasacce vattatīti evamettha ‘atthuddhārato’pi vinicchayo veditabbo.

    ‘அனூனாதி⁴கதோ’தி கஸ்மா பன சத்தாரேவ அரியஸச்சானி வுத்தானி, அனூனானி அனதி⁴கானீதி சே? அஞ்ஞஸ்ஸாஸம்ப⁴வதோ, அஞ்ஞதரஸ்ஸ ச அனபனெய்யபா⁴வதோ; ந ஹி ஏதேஹி அஞ்ஞங் அதி⁴கங் வா ஏதேஸங் வா ஏகம்பி அபனேதப்³ப³ங் ஸம்போ⁴தி. யதா²ஹ – ‘‘இத⁴, பி⁴க்க²வே, ஆக³ச்செ²ய்ய ஸமணோ வா ப்³ராஹ்மணோ வா ‘நேதங் து³க்க²ங் அரியஸச்சங், அஞ்ஞங் து³க்க²ங் அரியஸச்சங் யங் ஸமணேன கோ³தமேன தே³ஸிதங். அஹமேதங் து³க்க²ங் அரியஸச்சங் ட²பெத்வா அஞ்ஞங் து³க்க²ங் அரியஸச்சங் பஞ்ஞபெஸ்ஸாமீ’தி நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’’திஆதி³. யதா² சாஹ – ‘‘யோ ஹி கோசி, பி⁴க்க²வே, ஸமணோ வா ப்³ராஹ்மணோ வா ஏவங் வதெ³ய்ய ‘நேதங் து³க்க²ங் பட²மங் அரியஸச்சங், யங் ஸமணேன கோ³தமேன தே³ஸிதங். அஹமேதங் து³க்க²ங் பட²மங் அரியஸச்சங் பச்சக்கா²ய அஞ்ஞங் து³க்க²ங் பட²மங் அரியஸச்சங் பஞ்ஞபெஸ்ஸாமீ’தி நேதங் டா²னங் விஜ்ஜதீ’’திஆதி³ (ஸங்॰ நி॰ 5.1086).

    ‘Anūnādhikato’ti kasmā pana cattāreva ariyasaccāni vuttāni, anūnāni anadhikānīti ce? Aññassāsambhavato, aññatarassa ca anapaneyyabhāvato; na hi etehi aññaṃ adhikaṃ vā etesaṃ vā ekampi apanetabbaṃ sambhoti. Yathāha – ‘‘idha, bhikkhave, āgaccheyya samaṇo vā brāhmaṇo vā ‘netaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ, aññaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ yaṃ samaṇena gotamena desitaṃ. Ahametaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ ṭhapetvā aññaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ paññapessāmī’ti netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’tiādi. Yathā cāha – ‘‘yo hi koci, bhikkhave, samaṇo vā brāhmaṇo vā evaṃ vadeyya ‘netaṃ dukkhaṃ paṭhamaṃ ariyasaccaṃ, yaṃ samaṇena gotamena desitaṃ. Ahametaṃ dukkhaṃ paṭhamaṃ ariyasaccaṃ paccakkhāya aññaṃ dukkhaṃ paṭhamaṃ ariyasaccaṃ paññapessāmī’ti netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’tiādi (saṃ. ni. 5.1086).

    அபிச பவத்திமாசிக்க²ந்தோ ப⁴க³வா ஸஹேதுகங் ஆசிக்கி², நிவத்திஞ்ச ஸஉபாயங். இதி பவத்தினிவத்திதது³ப⁴யஹேதூனங் ஏதப்பரமதோ சத்தாரேவ வுத்தானி. ததா² பரிஞ்ஞெய்ய பஹாதப்³ப³ ஸச்சி²காதப்³ப³ பா⁴வேதப்³பா³னங், தண்ஹாவத்து²தண்ஹாதண்ஹானிரோத⁴தண்ஹானிரோது⁴பாயானங், ஆலயாலயராமதாஆலயஸமுக்³கா⁴தஆலயஸமுக்³கா⁴தூபாயானஞ்ச வஸேனாபி சத்தாரேவ வுத்தானீதி. ஏவமெத்த² ‘அனூனாதி⁴கதோ’ வினிச்ச²யோ வேதி³தப்³போ³.

    Apica pavattimācikkhanto bhagavā sahetukaṃ ācikkhi, nivattiñca saupāyaṃ. Iti pavattinivattitadubhayahetūnaṃ etapparamato cattāreva vuttāni. Tathā pariññeyya pahātabba sacchikātabba bhāvetabbānaṃ, taṇhāvatthutaṇhātaṇhānirodhataṇhānirodhupāyānaṃ, ālayālayarāmatāālayasamugghātaālayasamugghātūpāyānañca vasenāpi cattāreva vuttānīti. Evamettha ‘anūnādhikato’ vinicchayo veditabbo.

    ‘கமதோ’தி அயம்பி தே³ஸனாக்கமோவ. எத்த² ச ஓளாரிகத்தா ஸப்³ப³ஸத்தஸாதா⁴ரணத்தா ச ஸுவிஞ்ஞெய்யந்தி து³க்க²ஸச்சங் பட²மங் வுத்தங், தஸ்ஸேவ ஹேதுத³ஸ்ஸனத்த²ங் தத³னந்தரங் ஸமுத³யஸச்சங், ஹேதுனிரோதா⁴ ப²லனிரோதோ⁴தி ஞாபனத்த²ங் ததோ நிரோத⁴ஸச்சங், தத³தி⁴க³முபாயத³ஸ்ஸனத்த²ங் அந்தே மக்³க³ஸச்சங். ப⁴வஸுக²ஸ்ஸாத³க³தி⁴தானங் வா ஸத்தானங் ஸங்வேக³ஜனநத்த²ங் பட²மங் து³க்க²மாஹ. தங் நேவ அகதங் ஆக³ச்ச²தி, ந இஸ்ஸரனிம்மானாதி³தோ ஹோதி, இதோ பன ஹோதீதி ஞாபனத்த²ங் தத³னந்தரங் ஸமுத³யங். ததோ ஸஹேதுகேன து³க்கே²ன அபி⁴பூ⁴தத்தா ஸங்விக்³க³மானஸானங் து³க்க²னிஸ்ஸரணக³வேஸீனங் நிஸ்ஸரணத³ஸ்ஸனேன அஸ்ஸாஸஜனநத்த²ங் நிரோத⁴ங். ததோ நிரோதா⁴தி⁴க³மத்த²ங் நிரோத⁴ஸம்பாபகங் மக்³க³ந்தி ஏவமெத்த² ‘கமதோ’ வினிச்ச²யோ வேதி³தப்³போ³.

    ‘Kamato’ti ayampi desanākkamova. Ettha ca oḷārikattā sabbasattasādhāraṇattā ca suviññeyyanti dukkhasaccaṃ paṭhamaṃ vuttaṃ, tasseva hetudassanatthaṃ tadanantaraṃ samudayasaccaṃ, hetunirodhā phalanirodhoti ñāpanatthaṃ tato nirodhasaccaṃ, tadadhigamupāyadassanatthaṃ ante maggasaccaṃ. Bhavasukhassādagadhitānaṃ vā sattānaṃ saṃvegajananatthaṃ paṭhamaṃ dukkhamāha. Taṃ neva akataṃ āgacchati, na issaranimmānādito hoti, ito pana hotīti ñāpanatthaṃ tadanantaraṃ samudayaṃ. Tato sahetukena dukkhena abhibhūtattā saṃviggamānasānaṃ dukkhanissaraṇagavesīnaṃ nissaraṇadassanena assāsajananatthaṃ nirodhaṃ. Tato nirodhādhigamatthaṃ nirodhasampāpakaṃ magganti evamettha ‘kamato’ vinicchayo veditabbo.

    ‘அரியஸச்சேஸு யங் ஞாணங் தஸ்ஸ கிச்சதோ’தி ஸச்சஞாணகிச்சதோபி வினிச்ச²யோ வேதி³தப்³போ³தி அத்தோ². து³வித⁴ஞ்ஹி ஸச்சஞாணங் – அனுபோ³த⁴ஞாணஞ்ச படிவேத⁴ஞாணஞ்ச. தத்த² அனுபோ³த⁴ஞாணங் லோகியங் அனுஸ்ஸவாதி³வஸேன நிரோதே⁴ மக்³கே³ ச பவத்ததி. படிவேத⁴ஞாணங் லோகுத்தரங் நிரோதா⁴ரம்மணங் கத்வா கிச்சதோ சத்தாரிபி ஸச்சானி படிவிஜ்ஜ²தி. யதா²ஹ – ‘‘யோ, பி⁴க்க²வே, து³க்க²ங் பஸ்ஸதி து³க்க²ஸமுத³யம்பி ஸோ பஸ்ஸதி, து³க்க²னிரோத⁴ம்பி பஸ்ஸதி, து³க்க²னிரோத⁴கா³மினிங் படிபத³ம்பி பஸ்ஸதீ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 5.1100) ஸப்³ப³ங் வத்தப்³ப³ங். யங் பனேதங் லோகியங், தத்த² து³க்க²ஞாணங் பரியுட்டா²னாபி⁴ப⁴வனவஸேன பவத்தமானங் ஸக்காயதி³ட்டி²ங் நிவத்தேதி, ஸமுத³யஞாணங் உச்சே²த³தி³ட்டி²ங், நிரோத⁴ஞாணங் ஸஸ்ஸததி³ட்டி²ங், மக்³க³ஞாணங் அகிரியதி³ட்டி²ங்; து³க்க²ஞாணங் வா து⁴வஸுப⁴ஸுக²த்தபா⁴வரஹிதேஸு க²ந்தே⁴ஸு து⁴வஸுப⁴ஸுக²த்தபா⁴வஸஞ்ஞாஸங்கா²தங் ப²லே விப்படிபத்திங், ஸமுத³யஞாணங் இஸ்ஸரப்பதா⁴னகாலஸபா⁴வாதீ³ஹி லோகோ பவத்ததீதி அகாரணே காரணாபி⁴மானப்பவத்தங் ஹேதும்ஹி விப்படிபத்திங், நிரோத⁴ஞாணங் அரூபலோகலோகதூ²பிகாதீ³ஸு அபவக்³க³க்³கா³ஹபூ⁴தங் நிரோதே⁴ விப்படிபத்திங், மக்³க³ஞாணங் காமஸுக²ல்லிகஅத்தகிலமதா²னுயோக³ப்பபே⁴தே³ அவிஸுத்³தி⁴மக்³கே³ விஸுத்³தி⁴மக்³க³க்³கா³ஹவஸேன பவத்தங் உபாயே விப்படிபத்திங் நிவத்தேதி. தேனேதங் வுச்சதி –

    ‘Ariyasaccesu yaṃ ñāṇaṃ tassa kiccato’ti saccañāṇakiccatopi vinicchayo veditabboti attho. Duvidhañhi saccañāṇaṃ – anubodhañāṇañca paṭivedhañāṇañca. Tattha anubodhañāṇaṃ lokiyaṃ anussavādivasena nirodhe magge ca pavattati. Paṭivedhañāṇaṃ lokuttaraṃ nirodhārammaṇaṃ katvā kiccato cattāripi saccāni paṭivijjhati. Yathāha – ‘‘yo, bhikkhave, dukkhaṃ passati dukkhasamudayampi so passati, dukkhanirodhampi passati, dukkhanirodhagāminiṃ paṭipadampi passatī’’ti (saṃ. ni. 5.1100) sabbaṃ vattabbaṃ. Yaṃ panetaṃ lokiyaṃ, tattha dukkhañāṇaṃ pariyuṭṭhānābhibhavanavasena pavattamānaṃ sakkāyadiṭṭhiṃ nivatteti, samudayañāṇaṃ ucchedadiṭṭhiṃ, nirodhañāṇaṃ sassatadiṭṭhiṃ, maggañāṇaṃ akiriyadiṭṭhiṃ; dukkhañāṇaṃ vā dhuvasubhasukhattabhāvarahitesu khandhesu dhuvasubhasukhattabhāvasaññāsaṅkhātaṃ phale vippaṭipattiṃ, samudayañāṇaṃ issarappadhānakālasabhāvādīhi loko pavattatīti akāraṇe kāraṇābhimānappavattaṃ hetumhi vippaṭipattiṃ, nirodhañāṇaṃ arūpalokalokathūpikādīsu apavaggaggāhabhūtaṃ nirodhe vippaṭipattiṃ, maggañāṇaṃ kāmasukhallikaattakilamathānuyogappabhede avisuddhimagge visuddhimaggaggāhavasena pavattaṃ upāye vippaṭipattiṃ nivatteti. Tenetaṃ vuccati –

    லோகே லோகப்பப⁴வே, லோகத்த²க³மே ஸிவே ச தது³பாயே;

    Loke lokappabhave, lokatthagame sive ca tadupāye;

    ஸம்முய்ஹதி தாவ நரோ, ந விஜானாதி யாவ ஸச்சானீதி.

    Sammuyhati tāva naro, na vijānāti yāva saccānīti.

    ஏவமெத்த² ‘ஞாணகிச்சதோ’பி வினிச்ச²யோ வேதி³தப்³போ³.

    Evamettha ‘ñāṇakiccato’pi vinicchayo veditabbo.

    ‘அந்தோக³தா⁴னங் பபே⁴தா³’தி து³க்க²ஸச்சஸ்மிஞ்ஹி, ட²பெத்வா தண்ஹஞ்சேவ அனாஸவத⁴ம்மே ச, ஸேஸா ஸப்³ப³த⁴ம்மா அந்தோக³தா⁴; ஸமுத³யஸச்சே ச²த்திங்ஸ தண்ஹாவிசரிதானி; நிரோத⁴ஸச்சங் அஸம்மிஸ்ஸங்; மக்³க³ஸச்சே ஸம்மாதி³ட்டி²முகே²ன வீமங்ஸித்³தி⁴பாத³பஞ்ஞிந்த்³ரியபஞ்ஞாப³லத⁴ம்மவிசயஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³னி. ஸம்மாஸங்கப்பாபதே³ஸேன தயோ நெக்க²ம்மவிதக்காத³யோ, ஸம்மாவாசாபதே³ஸேன சத்தாரி வசீஸுசரிதானி, ஸம்மாகம்மந்தாபதே³ஸேன தீணி காயஸுசரிதானி, ஸம்மாஆஜீவமுகே²ன அப்பிச்ச²தா ஸந்துட்டி²தா ச, ஸப்³பே³ஸங்யேவ வா ஏதேஸங் ஸம்மாவாசாகம்மந்தாஜீவானங் அரியகந்தஸீலத்தா ஸீலஸ்ஸ ச ஸத்³தா⁴ஹத்தே²ன படிக்³க³ஹேதப்³ப³த்தா தேஸங் அத்தி²தாய ச அத்தி²பா⁴வதோ ஸத்³தி⁴ந்த்³ரியஸத்³தா⁴ப³லச²ந்தி³த்³தி⁴பாதா³, ஸம்மாவாயாமாபதே³ஸேன சதுப்³பி³த⁴ஸம்மப்பதா⁴னவீரியிந்த்³ரியவீரியப³லவீரியஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³னி, ஸம்மாஸதிஅபதே³ஸேன சதுப்³பி³த⁴ஸதிபட்டா²னஸதிந்த்³ரியஸதிப³லஸதிஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³னி, ஸம்மாஸமாதி⁴அபதே³ஸேன ஸவிதக்கஸவிசாராத³யோ தயோ தயோ ஸமாதீ⁴, சித்தஸமாதி⁴ஸமாதி⁴ந்த்³ரியஸமாதி⁴ப³லபீதிபஸ்ஸத்³தி⁴ஸமாதி⁴உபெக்கா²ஸம்பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³னி அந்தோக³தா⁴னீதி. ஏவமெத்த² ‘அந்தோக³தா⁴னங் பபே⁴தா³’பி வினிச்ச²யோ வேதி³தப்³போ³.

    ‘Antogadhānaṃ pabhedā’ti dukkhasaccasmiñhi, ṭhapetvā taṇhañceva anāsavadhamme ca, sesā sabbadhammā antogadhā; samudayasacce chattiṃsa taṇhāvicaritāni; nirodhasaccaṃ asammissaṃ; maggasacce sammādiṭṭhimukhena vīmaṃsiddhipādapaññindriyapaññābaladhammavicayasambojjhaṅgāni. Sammāsaṅkappāpadesena tayo nekkhammavitakkādayo, sammāvācāpadesena cattāri vacīsucaritāni, sammākammantāpadesena tīṇi kāyasucaritāni, sammāājīvamukhena appicchatā santuṭṭhitā ca, sabbesaṃyeva vā etesaṃ sammāvācākammantājīvānaṃ ariyakantasīlattā sīlassa ca saddhāhatthena paṭiggahetabbattā tesaṃ atthitāya ca atthibhāvato saddhindriyasaddhābalachandiddhipādā, sammāvāyāmāpadesena catubbidhasammappadhānavīriyindriyavīriyabalavīriyasambojjhaṅgāni, sammāsatiapadesena catubbidhasatipaṭṭhānasatindriyasatibalasatisambojjhaṅgāni, sammāsamādhiapadesena savitakkasavicārādayo tayo tayo samādhī, cittasamādhisamādhindriyasamādhibalapītipassaddhisamādhiupekkhāsambojjhaṅgāni antogadhānīti. Evamettha ‘antogadhānaṃ pabhedā’pi vinicchayo veditabbo.

    ‘உபமாதோ’தி பா⁴ரோ விய ஹி து³க்க²ஸச்சங் த³ட்ட²ப்³ப³ங், பா⁴ராதா³னமிவ ஸமுத³யஸச்சங், பா⁴ரனிக்கே²பனமிவ நிரோத⁴ஸச்சங், பா⁴ரனிக்கே²பனூபாயோ விய மக்³க³ஸச்சங்; ரோகோ³ விய ச து³க்க²ஸச்சங், ரோக³னிதா³னமிவ ஸமுத³யஸச்சங், ரோக³வூபஸமோ விய நிரோத⁴ஸச்சங், பே⁴ஸஜ்ஜமிவ மக்³க³ஸச்சங்; து³ப்³பி⁴க்க²மிவ வா து³க்க²ஸச்சங், து³ப்³பு³ட்டி² விய ஸமுத³யஸச்சங், ஸுபி⁴க்க²மிவ நிரோத⁴ஸச்சங் , ஸுவுட்டி² விய மக்³க³ஸச்சங். அபிச வேரீவேரமூலவேரஸமுக்³கா⁴தவேரஸமுக்³கா⁴துபாயேஹி, விஸருக்க²ருக்க²மூலமூலுபச்சே²த³தது³பச்சே²து³பாயேஹி, ப⁴யப⁴யமூலனிப்³ப⁴யதத³தி⁴க³முபாயேஹி, ஓரிமதீரமஹோக⁴பாரிமதீரதங்ஸம்பாபகவாயாமேஹி ச யோஜெத்வாபேதானி உபமாதோ வேதி³தப்³பா³னீதி. ஏவமெத்த² ‘உபமாதோ’ வினிச்ச²யோ வேதி³தப்³போ³.

    ‘Upamāto’ti bhāro viya hi dukkhasaccaṃ daṭṭhabbaṃ, bhārādānamiva samudayasaccaṃ, bhāranikkhepanamiva nirodhasaccaṃ, bhāranikkhepanūpāyo viya maggasaccaṃ; rogo viya ca dukkhasaccaṃ, roganidānamiva samudayasaccaṃ, rogavūpasamo viya nirodhasaccaṃ, bhesajjamiva maggasaccaṃ; dubbhikkhamiva vā dukkhasaccaṃ, dubbuṭṭhi viya samudayasaccaṃ, subhikkhamiva nirodhasaccaṃ , suvuṭṭhi viya maggasaccaṃ. Apica verīveramūlaverasamugghātaverasamugghātupāyehi, visarukkharukkhamūlamūlupacchedatadupacchedupāyehi, bhayabhayamūlanibbhayatadadhigamupāyehi, orimatīramahoghapārimatīrataṃsampāpakavāyāmehi ca yojetvāpetāni upamāto veditabbānīti. Evamettha ‘upamāto’ vinicchayo veditabbo.

    ‘சதுக்கதோ’தி அத்தி² செத்த² து³க்க²ங் ந அரியஸச்சங், அத்தி² அரியஸச்சங் ந து³க்க²ங், அத்தி² து³க்க²ஞ்சேவ அரியஸச்சஞ்ச, அத்தி² நேவ து³க்க²ங் ந அரியஸச்சங். ஏஸ நயோ ஸமுத³யாதீ³ஸு. தத்த² மக்³க³ஸம்பயுத்தா த⁴ம்மா ஸாமஞ்ஞப²லானி ச ‘‘யத³னிச்சங் தங் து³க்க²’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 3.15) வசனதோ ஸங்கா²ரது³க்க²தாய து³க்க²ங் ந அரியஸச்சங். நிரோதோ⁴ அரியஸச்சங் ந து³க்க²ங். இதரங் பன அரியஸச்சத்³வயங் ஸியா து³க்க²ங் அனிச்சதோ, ந பன யஸ்ஸ பரிஞ்ஞாய ப⁴க³வதி ப்³ரஹ்மசரியங் வுஸ்ஸதி தத²த்தே²ன. ஸப்³பா³காரேன பன உபாதா³னக்க²ந்த⁴பஞ்சகங் து³க்க²ஞ்சேவ அரியஸச்சஞ்ச அஞ்ஞத்ர தண்ஹாய. மக்³க³ஸம்பயுத்தா த⁴ம்மா ஸாமஞ்ஞப²லானி ச யஸ்ஸ பரிஞ்ஞத்த²ங் ப⁴க³வதி ப்³ரஹ்மசரியங் வுஸ்ஸதி தத²த்தே²ன நேவ து³க்க²ங் ந அரியஸச்சங். ஏவங் ஸமுத³யாதீ³ஸுபி யதா²யோக³ங் யோஜெத்வா ‘சதுக்கதோ’பெத்த² வினிச்ச²யோ வேதி³தப்³போ³.

    ‘Catukkato’ti atthi cettha dukkhaṃ na ariyasaccaṃ, atthi ariyasaccaṃ na dukkhaṃ, atthi dukkhañceva ariyasaccañca, atthi neva dukkhaṃ na ariyasaccaṃ. Esa nayo samudayādīsu. Tattha maggasampayuttā dhammā sāmaññaphalāni ca ‘‘yadaniccaṃ taṃ dukkha’’nti (saṃ. ni. 3.15) vacanato saṅkhāradukkhatāya dukkhaṃ na ariyasaccaṃ. Nirodho ariyasaccaṃ na dukkhaṃ. Itaraṃ pana ariyasaccadvayaṃ siyā dukkhaṃ aniccato, na pana yassa pariññāya bhagavati brahmacariyaṃ vussati tathatthena. Sabbākārena pana upādānakkhandhapañcakaṃ dukkhañceva ariyasaccañca aññatra taṇhāya. Maggasampayuttā dhammā sāmaññaphalāni ca yassa pariññatthaṃ bhagavati brahmacariyaṃ vussati tathatthena neva dukkhaṃ na ariyasaccaṃ. Evaṃ samudayādīsupi yathāyogaṃ yojetvā ‘catukkato’pettha vinicchayo veditabbo.

    ‘ஸுஞ்ஞதேகவிதா⁴தீ³ஹீ’தி எத்த² ஸுஞ்ஞதோ தாவ பரமத்தே²ன ஹி ஸப்³பா³னேவ ஸச்சானி வேத³ககாரகனிப்³பு³தக³மகாபா⁴வதோ ஸுஞ்ஞானீதி வேதி³தப்³பா³னி. தேனேதங் வுச்சதி –

    ‘Suññatekavidhādīhī’ti ettha suññato tāva paramatthena hi sabbāneva saccāni vedakakārakanibbutagamakābhāvato suññānīti veditabbāni. Tenetaṃ vuccati –

    து³க்க²மேவ ஹி ந கோசி து³க்கி²தோ, காரகோ ந கிரியாவ விஜ்ஜதி;

    Dukkhameva hi na koci dukkhito, kārako na kiriyāva vijjati;

    அத்தி² நிப்³பு³தி ந நிப்³பு³தோ புமா, மக்³க³மத்தி² க³மகோ ந விஜ்ஜதீதி.

    Atthi nibbuti na nibbuto pumā, maggamatthi gamako na vijjatīti.

    அத² வா –

    Atha vā –

    து⁴வஸுப⁴ஸுக²த்தஸுஞ்ஞங், புரிமத்³வயமத்தஸுஞ்ஞமமதபத³ங்;

    Dhuvasubhasukhattasuññaṃ, purimadvayamattasuññamamatapadaṃ;

    து⁴வஸுக²அத்தவிரஹிதோ, மக்³கோ³ இதி ஸுஞ்ஞதோ தேஸு.

    Dhuvasukhaattavirahito, maggo iti suññato tesu.

    நிரோத⁴ஸுஞ்ஞானி வா தீணி, நிரோதோ⁴ ச ஸேஸத்தயஸுஞ்ஞோ. ப²லஸுஞ்ஞோ வா எத்த² ஹேது ஸமுத³யே து³க்க²ஸ்ஸாபா⁴வதோ மக்³கே³ ச நிரோத⁴ஸ்ஸ, ந ப²லேன ஸக³ப்³போ⁴ பகதிவாதீ³னங் பகதி விய. ஹேதுஸுஞ்ஞஞ்ச ப²லங் து³க்க²ஸமுத³யானங் நிரோத⁴மக்³கா³னஞ்ச அஸமவாயா, ந ஹேதுஸமவேதங் ஹேதுப²லங் ஹேதுப²லஸமவாயவாதீ³னங் த்³விஅணுகாதீ³னி விய. தேனேதங் வுச்சதி –

    Nirodhasuññāni vā tīṇi, nirodho ca sesattayasuñño. Phalasuñño vā ettha hetu samudaye dukkhassābhāvato magge ca nirodhassa, na phalena sagabbho pakativādīnaṃ pakati viya. Hetusuññañca phalaṃ dukkhasamudayānaṃ nirodhamaggānañca asamavāyā, na hetusamavetaṃ hetuphalaṃ hetuphalasamavāyavādīnaṃ dviaṇukādīni viya. Tenetaṃ vuccati –

    தயமித⁴ நிரோத⁴ஸுஞ்ஞங், தயேன தேனாபி நிப்³பு³தி ஸுஞ்ஞா;

    Tayamidha nirodhasuññaṃ, tayena tenāpi nibbuti suññā;

    ஸுஞ்ஞோ ப²லேன ஹேது, ப²லம்பி தங் ஹேதுனா ஸுஞ்ஞந்தி.

    Suñño phalena hetu, phalampi taṃ hetunā suññanti.

    ஏவங் தாவ ‘ஸுஞ்ஞதோ’ வினிச்ச²யோ வேதி³தப்³போ³.

    Evaṃ tāva ‘suññato’ vinicchayo veditabbo.

    ‘ஏகவிதா⁴தீ³ஹீ’தி ஸப்³ப³மேவ செத்த² து³க்க²ங் ஏகவித⁴ங் பவத்திபா⁴வதோ, து³வித⁴ங் நாமரூபதோ, திவித⁴ங் காமரூபாரூபூபபதிப⁴வபே⁴த³தோ, சதுப்³பி³த⁴ங் சதுஆஹாரபே⁴த³தோ, பஞ்சவித⁴ங் பஞ்சுபாதா³னக்க²ந்த⁴பே⁴த³தோ. ஸமுத³யோபி ஏகவிதோ⁴ பவத்தகபா⁴வதோ, து³விதோ⁴ தி³ட்டி²ஸம்பயுத்தாஸம்பயுத்ததோ, திவிதோ⁴ காமப⁴வவிப⁴வதண்ஹாபே⁴த³தோ, சதுப்³பி³தோ⁴ சதுமக்³க³ப்பஹெய்யதோ, பஞ்சவிதோ⁴ ரூபாபி⁴னந்த³னாதி³பே⁴த³தோ, ச²ப்³பி³தோ⁴ ச²தண்ஹாகாயபே⁴த³தோ. நிரோதோ⁴பி ஏகவிதோ⁴ அஸங்க²ததா⁴துபா⁴வதோ, பரியாயேன பன து³விதோ⁴ ஸஉபாதி³ஸேஸஅனுபாதி³ஸேஸதோ, திவிதோ⁴ ப⁴வத்தயவூபஸமதோ, சதுப்³பி³தோ⁴ சதுமக்³கா³தி⁴க³மனீயதோ, பஞ்சவிதோ⁴ பஞ்சாபி⁴னந்த³னவூபஸமதோ, ச²ப்³பி³தோ⁴ ச²தண்ஹாகாயக்க²யபே⁴த³தோ. மக்³கோ³பி ஏகவிதோ⁴ பா⁴வேதப்³ப³தோ, து³விதோ⁴ ஸமத²விபஸ்ஸனாபே⁴த³தோ த³ஸ்ஸனபா⁴வனாபே⁴த³தோ வா , திவிதோ⁴ க²ந்த⁴த்தயபே⁴த³தோ. அயஞ்ஹி ஸப்பதே³ஸத்தா நக³ரங் விய ரஜ்ஜேன நிப்பதே³ஸேஹி தீஹி க²ந்தே⁴ஹி ஸங்க³ஹிதோ. யதா²ஹ –

    ‘Ekavidhādīhī’ti sabbameva cettha dukkhaṃ ekavidhaṃ pavattibhāvato, duvidhaṃ nāmarūpato, tividhaṃ kāmarūpārūpūpapatibhavabhedato, catubbidhaṃ catuāhārabhedato, pañcavidhaṃ pañcupādānakkhandhabhedato. Samudayopi ekavidho pavattakabhāvato, duvidho diṭṭhisampayuttāsampayuttato, tividho kāmabhavavibhavataṇhābhedato, catubbidho catumaggappaheyyato, pañcavidho rūpābhinandanādibhedato, chabbidho chataṇhākāyabhedato. Nirodhopi ekavidho asaṅkhatadhātubhāvato, pariyāyena pana duvidho saupādisesaanupādisesato, tividho bhavattayavūpasamato, catubbidho catumaggādhigamanīyato, pañcavidho pañcābhinandanavūpasamato, chabbidho chataṇhākāyakkhayabhedato. Maggopi ekavidho bhāvetabbato, duvidho samathavipassanābhedato dassanabhāvanābhedato vā , tividho khandhattayabhedato. Ayañhi sappadesattā nagaraṃ viya rajjena nippadesehi tīhi khandhehi saṅgahito. Yathāha –

    ‘‘ந கோ², ஆவுஸோ விஸாக², அரியேன அட்ட²ங்கி³கேன மக்³கே³ன தயோ க²ந்தா⁴ ஸங்க³ஹிதா. தீஹி ச கோ², ஆவுஸோ விஸாக², க²ந்தே⁴ஹி அரியோ அட்ட²ங்கி³கோ மக்³கோ³ ஸங்க³ஹிதோ. யா சாவுஸோ விஸாக², ஸம்மாவாசா, யோ ச ஸம்மாகம்மந்தோ, யோ ச ஸம்மாஆஜீவோ – இமே த⁴ம்மா ஸீலக்க²ந்தே⁴ ஸங்க³ஹிதா; யோ ச ஸம்மாவாயாமோ, யா ச ஸம்மாஸதி, யோ ச ஸம்மாஸமாதி⁴ – இமே த⁴ம்மா ஸமாதி⁴க்க²ந்தே⁴ ஸங்க³ஹிதா; யா ச ஸம்மாதி³ட்டி², யோ ச ஸம்மாஸங்கப்போ – இமே த⁴ம்மா பஞ்ஞாக்க²ந்தே⁴ ஸங்க³ஹிதா’’தி (ம॰ நி॰ 1.462).

    ‘‘Na kho, āvuso visākha, ariyena aṭṭhaṅgikena maggena tayo khandhā saṅgahitā. Tīhi ca kho, āvuso visākha, khandhehi ariyo aṭṭhaṅgiko maggo saṅgahito. Yā cāvuso visākha, sammāvācā, yo ca sammākammanto, yo ca sammāājīvo – ime dhammā sīlakkhandhe saṅgahitā; yo ca sammāvāyāmo, yā ca sammāsati, yo ca sammāsamādhi – ime dhammā samādhikkhandhe saṅgahitā; yā ca sammādiṭṭhi, yo ca sammāsaṅkappo – ime dhammā paññākkhandhe saṅgahitā’’ti (ma. ni. 1.462).

    எத்த² ஹி ஸம்மாவாசாத³யோ தயோ ஸீலமேவ. தஸ்மா தே ஸஜாதிதோ ஸீலக்க²ந்தே⁴ன ஸங்க³ஹிதா. கிஞ்சாபி ஹி பாளியங் ஸீலக்க²ந்தே⁴தி பு⁴ம்மேன நித்³தே³ஸோ கதோ, அத்தோ² பன கரணவஸேனேவ வேதி³தப்³போ³. ஸம்மாவாயாமாதீ³ஸு பன தீஸு ஸமாதி⁴ அத்தனோ த⁴ம்மதாய ஆரம்மணே ஏகக்³க³பா⁴வேன அப்பேதுங் ந ஸக்கோதி, வீரியே பன பக்³க³ஹகிச்சங் ஸாதெ⁴ந்தே ஸதியா ச அபிலாபனகிச்சங் ஸாதெ⁴ந்தியா லத்³தூ⁴பகாரோ ஹுத்வா ஸக்கோதி.

    Ettha hi sammāvācādayo tayo sīlameva. Tasmā te sajātito sīlakkhandhena saṅgahitā. Kiñcāpi hi pāḷiyaṃ sīlakkhandheti bhummena niddeso kato, attho pana karaṇavaseneva veditabbo. Sammāvāyāmādīsu pana tīsu samādhi attano dhammatāya ārammaṇe ekaggabhāvena appetuṃ na sakkoti, vīriye pana paggahakiccaṃ sādhente satiyā ca apilāpanakiccaṃ sādhentiyā laddhūpakāro hutvā sakkoti.

    தத்ராயங் உபமா – யதா² ஹி நக்க²த்தங் கீளிஸ்ஸாமாதி உய்யானங் பவிட்டே²ஸு தீஸு ஸஹாயேஸு ஏகோ ஸுபுப்பி²தங் சம்பகருக்க²ங் தி³ஸ்வா ஹத்த²ங் உக்கி²பித்வாபி க³ஹேதுங் ந ஸக்குணெய்ய. அத²ஸ்ஸ து³தியோ ஓனமித்வா பிட்டி²ங் த³தெ³ய்ய. ஸோ தஸ்ஸ பிட்டி²யங் ட²த்வாபி கம்பமானோ க³ஹேதுங் ந ஸக்குணெய்ய. அத²ஸ்ஸ இதரோ அங்ஸகூடங் உபனாமெய்ய. ஸோ ஏகஸ்ஸ பிட்டி²யங் ட²த்வா ஏகஸ்ஸ அங்ஸகூடங் ஓலுப்³ப⁴ யதா²ருசி புப்பா²னி ஓசினித்வா பிளந்தி⁴த்வா நக்க²த்தங் கீளெய்ய. ஏவங்ஸம்பத³மித³ங் த³ட்ட²ப்³ப³ங்.

    Tatrāyaṃ upamā – yathā hi nakkhattaṃ kīḷissāmāti uyyānaṃ paviṭṭhesu tīsu sahāyesu eko supupphitaṃ campakarukkhaṃ disvā hatthaṃ ukkhipitvāpi gahetuṃ na sakkuṇeyya. Athassa dutiyo onamitvā piṭṭhiṃ dadeyya. So tassa piṭṭhiyaṃ ṭhatvāpi kampamāno gahetuṃ na sakkuṇeyya. Athassa itaro aṃsakūṭaṃ upanāmeyya. So ekassa piṭṭhiyaṃ ṭhatvā ekassa aṃsakūṭaṃ olubbha yathāruci pupphāni ocinitvā piḷandhitvā nakkhattaṃ kīḷeyya. Evaṃsampadamidaṃ daṭṭhabbaṃ.

    ஏகதோ உய்யானங் பவிட்டா² தயோ ஸஹாயா விய ஹி ஏகதோ ஜாதா ஸம்மாவாயாமாத³யோ தயோ த⁴ம்மா, ஸுபுப்பி²தசம்பகருக்கோ² விய ஆரம்மணங், ஹத்த²ங் உக்கி²பித்வாபி க³ஹேதுங் அஸக்கொந்தோ விய அத்தனோ த⁴ம்மதாய ஆரம்மணே ஏகக்³க³பா⁴வேன அப்பேதுங் அஸக்கொந்தோ ஸமாதி⁴, பிட்டி²ங் த³த்வா ஓனதஸஹாயோ விய வாயாமோ, அங்ஸகூடங் த³த்வா டி²தஸஹாயோ விய ஸதி. யதா² தேஸு ஏகஸ்ஸ பிட்டி²யங் ட²த்வா ஏகஸ்ஸ அங்ஸகூடங் ஓலுப்³ப⁴ இதரோ யதா²ருசி புப்ப²ங் க³ஹேதுங் ஸக்கோதி, ஏவமேவ வீரியே பக்³க³ஹகிச்சங் ஸாதெ⁴ந்தே ஸதியா ச அபிலாபனகிச்சங் ஸாதெ⁴ந்தியா லத்³தூ⁴பகாரோ ஸமாதி⁴ ஸக்கோதி ஆரம்மணே ஏகக்³க³பா⁴வேன அப்பேதுங். தஸ்மா ஸமாதி⁴யேவெத்த² ஸஜாதிதோ ஸமாதி⁴க்க²ந்தே⁴ன ஸங்க³ஹிதோ. வாயாமஸதியோ பன கிரியதோ ஸங்க³ஹிதா ஹொந்தி.

    Ekato uyyānaṃ paviṭṭhā tayo sahāyā viya hi ekato jātā sammāvāyāmādayo tayo dhammā, supupphitacampakarukkho viya ārammaṇaṃ, hatthaṃ ukkhipitvāpi gahetuṃ asakkonto viya attano dhammatāya ārammaṇe ekaggabhāvena appetuṃ asakkonto samādhi, piṭṭhiṃ datvā onatasahāyo viya vāyāmo, aṃsakūṭaṃ datvā ṭhitasahāyo viya sati. Yathā tesu ekassa piṭṭhiyaṃ ṭhatvā ekassa aṃsakūṭaṃ olubbha itaro yathāruci pupphaṃ gahetuṃ sakkoti, evameva vīriye paggahakiccaṃ sādhente satiyā ca apilāpanakiccaṃ sādhentiyā laddhūpakāro samādhi sakkoti ārammaṇe ekaggabhāvena appetuṃ. Tasmā samādhiyevettha sajātito samādhikkhandhena saṅgahito. Vāyāmasatiyo pana kiriyato saṅgahitā honti.

    ஸம்மாதி³ட்டி²ஸம்மாஸங்கப்பேஸுபி பஞ்ஞா அத்தனோ த⁴ம்மதாய ‘அனிச்சங் து³க்க²ங் அனத்தா’தி ஆரம்மணங் நிச்சே²துங் ந ஸக்கோதி, விதக்கே பன ஆகோடெத்வா ஆகோடெத்வா தெ³ந்தே ஸக்கோதி. கத²ங்? யதா² ஹி ஹேரஞ்ஞிகோ கஹாபணங் ஹத்தே² ட²பெத்வா ஸப்³ப³பா⁴கே³ஸு ஓலோகேதுகாமோ ஸமானோபி ந சக்கு²தலேனேவ பரிவத்தேதுங் ஸக்கோதி, அங்கு³லிபப்³பே³ஹி பன பரிவத்தெத்வா பரிவத்தெத்வா இதோ சிதோ ச ஓலோகேதுங் ஸக்கோதி; ஏவமேவ ந பஞ்ஞா அத்தனோ த⁴ம்மதாய அனிச்சாதி³வஸேன ஆரம்மணங் நிச்சே²துங் ஸக்கோதி, அபி⁴னிரோபனலக்க²ணேன பன ஆஹனநபரியாஹனநரஸேன விதக்கேன ஆகோடெந்தேன விய பரிவத்தெந்தேன விய ச ஆதா³ய ஆதா³ய தி³ன்னமேவ நிச்சே²துங் ஸக்கோதி. தஸ்மா இதா⁴பி ஸம்மாதி³ட்டி²யேவ ஸஜாதிதோ பஞ்ஞாக்க²ந்தே⁴ன ஸங்க³ஹிதா, ஸம்மாஸங்கப்போ பன கிரியதோ ஸங்க³ஹிதோ ஹோதி. இதி இமேஹி தீஹி க²ந்தே⁴ஹி மக்³கோ³ ஸங்க³ஹங் க³ச்ச²தி. தேன வுத்தங் – ‘‘திவிதோ⁴ க²ந்த⁴த்தயபே⁴த³தோ’’தி. சதுப்³பி³தோ⁴ ஸோதாபத்திமக்³கா³தி³வஸேன.

    Sammādiṭṭhisammāsaṅkappesupi paññā attano dhammatāya ‘aniccaṃ dukkhaṃ anattā’ti ārammaṇaṃ nicchetuṃ na sakkoti, vitakke pana ākoṭetvā ākoṭetvā dente sakkoti. Kathaṃ? Yathā hi heraññiko kahāpaṇaṃ hatthe ṭhapetvā sabbabhāgesu oloketukāmo samānopi na cakkhutaleneva parivattetuṃ sakkoti, aṅgulipabbehi pana parivattetvā parivattetvā ito cito ca oloketuṃ sakkoti; evameva na paññā attano dhammatāya aniccādivasena ārammaṇaṃ nicchetuṃ sakkoti, abhiniropanalakkhaṇena pana āhananapariyāhananarasena vitakkena ākoṭentena viya parivattentena viya ca ādāya ādāya dinnameva nicchetuṃ sakkoti. Tasmā idhāpi sammādiṭṭhiyeva sajātito paññākkhandhena saṅgahitā, sammāsaṅkappo pana kiriyato saṅgahito hoti. Iti imehi tīhi khandhehi maggo saṅgahaṃ gacchati. Tena vuttaṃ – ‘‘tividho khandhattayabhedato’’ti. Catubbidho sotāpattimaggādivasena.

    அபிச ஸப்³பா³னேவ ஸச்சானி ஏகவிதா⁴னி அவிதத²த்தா அபி⁴ஞ்ஞெய்யத்தா வா, து³விதா⁴னி லோகியலோகுத்தரதோ ஸங்க²தாஸங்க²ததோ ச, திவிதா⁴னி த³ஸ்ஸனபா⁴வனாஹி பஹாதப்³ப³தோ அப்பஹாதப்³ப³தோ நேவபஹாதப்³ப³னாபஹாதப்³ப³தோ ச, சதுப்³பி³தா⁴னி பரிஞ்ஞெய்யாதி³பே⁴த³தோதி. ஏவமெத்த² ‘ஏகவிதா⁴தீ³ஹி’ வினிச்ச²யோ வேதி³தப்³போ³.

    Apica sabbāneva saccāni ekavidhāni avitathattā abhiññeyyattā vā, duvidhāni lokiyalokuttarato saṅkhatāsaṅkhatato ca, tividhāni dassanabhāvanāhi pahātabbato appahātabbato nevapahātabbanāpahātabbato ca, catubbidhāni pariññeyyādibhedatoti. Evamettha ‘ekavidhādīhi’ vinicchayo veditabbo.

    ‘ஸபா⁴க³விஸபா⁴க³தோ’தி ஸப்³பா³னேவ ச ஸச்சானி அஞ்ஞமஞ்ஞங் ஸபா⁴கா³னி அவிதத²தோ அத்தஸுஞ்ஞதோ து³க்கரபடிவேத⁴தோ ச. யதா²ஹ –

    ‘Sabhāgavisabhāgato’ti sabbāneva ca saccāni aññamaññaṃ sabhāgāni avitathato attasuññato dukkarapaṭivedhato ca. Yathāha –

    ‘‘தங் கிங் மஞ்ஞஸி, ஆனந்த³, கதமங் நு கோ² து³க்கரதரங் வா து³ரபி⁴ஸம்ப⁴வதரங் வா – யோ தூ³ரதோவ ஸுகு²மேன தாலச்சி²க்³க³ளேன அஸனங் அதிபாதெய்ய பொங்கா²னுபொங்க²ங் அவிராதி⁴தங், யோ வா ஸத்ததா⁴ பி⁴ன்னஸ்ஸ வாலஸ்ஸ கோடியா கோடிங் படிவிஜ்ஜெ²ய்யா’’தி? ‘‘ஏததே³வ, ப⁴ந்தே, து³க்கரதரஞ்சேவ து³ரபி⁴ஸம்ப⁴வதரஞ்ச – யோ ஸத்ததா⁴ பி⁴ன்னஸ்ஸ வாலஸ்ஸ கோடியா கோடிங் படிவிஜ்ஜெ²ய்யா’’தி. ‘‘ததோ கோ² தே, ஆனந்த³, து³ப்படிவிஜ்ஜ²தரங் படிவிஜ்ஜ²ந்தி யே இத³ங் து³க்க²ந்தி யதா²பூ⁴தங் படிவிஜ்ஜ²ந்தி…பே॰… அயங் து³க்க²னிரோத⁴கா³மினீ படிபதா³தி யதா²பூ⁴தங் படிவிஜ்ஜ²ந்தீ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 5.1115).

    ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, ānanda, katamaṃ nu kho dukkarataraṃ vā durabhisambhavataraṃ vā – yo dūratova sukhumena tālacchiggaḷena asanaṃ atipāteyya poṅkhānupoṅkhaṃ avirādhitaṃ, yo vā sattadhā bhinnassa vālassa koṭiyā koṭiṃ paṭivijjheyyā’’ti? ‘‘Etadeva, bhante, dukkaratarañceva durabhisambhavatarañca – yo sattadhā bhinnassa vālassa koṭiyā koṭiṃ paṭivijjheyyā’’ti. ‘‘Tato kho te, ānanda, duppaṭivijjhataraṃ paṭivijjhanti ye idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ paṭivijjhanti…pe… ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ paṭivijjhantī’’ti (saṃ. ni. 5.1115).

    விஸபா⁴கா³னி ஸலக்க²ணவவத்தா²னதோ. புரிமானி ச த்³வே ஸபா⁴கா³னி து³ரவகா³ஹத்தே²ன க³ம்பீ⁴ரத்தா லோகியத்தா ஸாஸவத்தா ச, விஸபா⁴கா³னி ப²லஹேதுபே⁴த³தோ பரிஞ்ஞெய்யப்பஹாதப்³ப³தோ ச. பச்சி²மானிபி த்³வே ஸபா⁴கா³னி க³ம்பீ⁴ரத்தே²ன து³ரவகா³ஹத்தா லோகுத்தரத்தா அனாஸவத்தா ச, விஸபா⁴கா³னி விஸயவிஸயீபே⁴த³தோ ஸச்சி²காதப்³ப³பா⁴வேதப்³ப³தோ ச. பட²மததியானி சாபி ஸபா⁴கா³னி ப²லாபதே³ஸதோ, விஸபா⁴கா³னி ஸங்க²தாஸங்க²ததோ. து³தியசதுத்தா²னி சாபி ஸபா⁴கா³னி ஹேதுஅபதே³ஸதோ, விஸபா⁴கா³னி ஏகந்தகுஸலாகுஸலதோ. பட²மசதுத்தா²னி சாபி ஸபா⁴கா³னி ஸங்க²ததோ, விஸபா⁴கா³னி லோகியலோகுத்தரதோ. து³தியததியானி சாபி ஸபா⁴கா³னி நேவஸெக்கா²னாஸெக்க²பா⁴வதோ, விஸபா⁴கா³னி ஸாரம்மணானாரம்மணதோ.

    Visabhāgāni salakkhaṇavavatthānato. Purimāni ca dve sabhāgāni duravagāhatthena gambhīrattā lokiyattā sāsavattā ca, visabhāgāni phalahetubhedato pariññeyyappahātabbato ca. Pacchimānipi dve sabhāgāni gambhīratthena duravagāhattā lokuttarattā anāsavattā ca, visabhāgāni visayavisayībhedato sacchikātabbabhāvetabbato ca. Paṭhamatatiyāni cāpi sabhāgāni phalāpadesato, visabhāgāni saṅkhatāsaṅkhatato. Dutiyacatutthāni cāpi sabhāgāni hetuapadesato, visabhāgāni ekantakusalākusalato. Paṭhamacatutthāni cāpi sabhāgāni saṅkhatato, visabhāgāni lokiyalokuttarato. Dutiyatatiyāni cāpi sabhāgāni nevasekkhānāsekkhabhāvato, visabhāgāni sārammaṇānārammaṇato.

    இதி ஏவங் பகாரேஹி, நயேஹி ச விசக்க²ணோ;

    Iti evaṃ pakārehi, nayehi ca vicakkhaṇo;

    விஜஞ்ஞா அரியஸச்சானங், ஸபா⁴க³விஸபா⁴க³தந்தி.

    Vijaññā ariyasaccānaṃ, sabhāgavisabhāgatanti.

    ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயஉத்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Suttantabhājanīyauddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    1. து³க்க²ஸச்சனித்³தே³ஸவண்ணனா

    1. Dukkhasaccaniddesavaṇṇanā

    ஜாதினித்³தே³ஸோ

    Jātiniddeso

    190. இதா³னி ஸங்கே²பதோ உத்³தி³ட்டா²னி து³க்கா²தீ³னி விப⁴ஜித்வா த³ஸ்ஸேதுங் அயங் தத்த² கதமங் து³க்க²ங் அரியஸச்சங் ஜாதிபி து³க்கா²தி நித்³தே³ஸவாரோ ஆரத்³தோ⁴. தத்த² ஜாதி வேதி³தப்³பா³, ஜாதியா து³க்க²ட்டோ² வேதி³தப்³போ³; ஜரா, மரணங், ஸோகோ , பரிதே³வோ, து³க்க²ங், தோ³மனஸ்ஸங், உபாயாஸோ, அப்பியஸம்பயோகோ³, பியவிப்பயோகோ³ வேதி³தப்³போ³; அப்பியஸம்பயோக³ஸ்ஸ பியவிப்பயோக³ஸ்ஸ து³க்க²ட்டோ² வேதி³தப்³போ³; இச்சா² வேதி³தப்³பா³, இச்சா²ய து³க்க²ட்டோ² வேதி³தப்³போ³; க²ந்தா⁴ வேதி³தப்³பா³, க²ந்தா⁴னங் து³க்க²ட்டோ² வேதி³தப்³போ³.

    190. Idāni saṅkhepato uddiṭṭhāni dukkhādīni vibhajitvā dassetuṃ ayaṃ tattha katamaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ jātipi dukkhāti niddesavāro āraddho. Tattha jāti veditabbā, jātiyā dukkhaṭṭho veditabbo; jarā, maraṇaṃ, soko , paridevo, dukkhaṃ, domanassaṃ, upāyāso, appiyasampayogo, piyavippayogo veditabbo; appiyasampayogassa piyavippayogassa dukkhaṭṭho veditabbo; icchā veditabbā, icchāya dukkhaṭṭho veditabbo; khandhā veditabbā, khandhānaṃ dukkhaṭṭho veditabbo.

    தத்த² து³க்க²ஸ்ஸ அரியஸச்சஸ்ஸ கத²னத்தா²ய அயங் மாதிகா – இத³ஞ்ஹி து³க்க²ங் நாம அனேகங் நானப்பகாரங், ஸெய்யதி²த³ங் – து³க்க²து³க்க²ங், விபரிணாமது³க்க²ங், ஸங்கா²ரது³க்க²ங், படிச்ச²ன்னது³க்க²ங், அப்படிச்ச²ன்னது³க்க²ங், பரியாயது³க்க²ங், நிப்பரியாயது³க்க²ந்தி.

    Tattha dukkhassa ariyasaccassa kathanatthāya ayaṃ mātikā – idañhi dukkhaṃ nāma anekaṃ nānappakāraṃ, seyyathidaṃ – dukkhadukkhaṃ, vipariṇāmadukkhaṃ, saṅkhāradukkhaṃ, paṭicchannadukkhaṃ, appaṭicchannadukkhaṃ, pariyāyadukkhaṃ, nippariyāyadukkhanti.

    தத்த² காயிகசேதஸிகா து³க்க²வேத³னா ஸபா⁴வதோ ச நாமதோ ச து³க்க²த்தா ‘து³க்க²து³க்க²ங்’ நாம. ஸுக²வேத³னா விபரிணாமேன து³க்கு²ப்பத்திஹேதுதோ ‘விபரிணாமது³க்க²ங்’ நாம. உபெக்கா²வேத³னா சேவ அவஸேஸா ச தேபூ⁴மகா ஸங்கா²ரா உத³யப்³ப³யபீளிதத்தா ‘ஸங்கா²ரது³க்க²ங்’ நாம. ததா² பீளனங் பன மக்³க³ப²லானம்பி அத்தி². தஸ்மா ஏதே த⁴ம்மா து³க்க²ஸச்சபரியாபன்னத்தேன ஸங்கா²ரது³க்க²ங் நாமாதி வேதி³தப்³பா³. கண்ணஸூலத³ந்தஸூலராக³ஜபரிளாஹதோ³ஸஜபரிளாஹாதி³ காயிகசேதஸிகோ ஆபா³தோ⁴ புச்சி²த்வா ஜானிதப்³ப³தோ உபக்கமஸ்ஸ ச அபாகடபா⁴வதோ ‘படிச்ச²ன்னது³க்க²ங்’ நாம, அபாகடது³க்க²ந்திபி வுச்சதி. த்³வத்திங்ஸகம்மகாரணாதி³ஸமுட்டா²னோ ஆபா³தோ⁴ அபுச்சி²த்வாவ ஜானிதப்³ப³தோ உபக்கமஸ்ஸ ச பாகடபா⁴வதோ ‘அப்படிச்ச²ன்னது³க்க²ங்’ நாம, பாகடது³க்க²ந்திபி வுச்சதி. ட²பெத்வா து³க்க²து³க்க²ங் ஸேஸங் து³க்க²ஸச்சவிப⁴ங்கே³ ஆக³தங் ஜாதிஆதி³ ஸப்³ப³ம்பி தஸ்ஸ தஸ்ஸ து³க்க²ஸ்ஸ வத்து²பா⁴வதோ ‘பரியாயது³க்க²ங்’ நாம. து³க்க²து³க்க²ங் ‘நிப்பரியாயது³க்க²ங்’ நாம.

    Tattha kāyikacetasikā dukkhavedanā sabhāvato ca nāmato ca dukkhattā ‘dukkhadukkhaṃ’ nāma. Sukhavedanā vipariṇāmena dukkhuppattihetuto ‘vipariṇāmadukkhaṃ’ nāma. Upekkhāvedanā ceva avasesā ca tebhūmakā saṅkhārā udayabbayapīḷitattā ‘saṅkhāradukkhaṃ’ nāma. Tathā pīḷanaṃ pana maggaphalānampi atthi. Tasmā ete dhammā dukkhasaccapariyāpannattena saṅkhāradukkhaṃ nāmāti veditabbā. Kaṇṇasūladantasūlarāgajapariḷāhadosajapariḷāhādi kāyikacetasiko ābādho pucchitvā jānitabbato upakkamassa ca apākaṭabhāvato ‘paṭicchannadukkhaṃ’ nāma, apākaṭadukkhantipi vuccati. Dvattiṃsakammakāraṇādisamuṭṭhāno ābādho apucchitvāva jānitabbato upakkamassa ca pākaṭabhāvato ‘appaṭicchannadukkhaṃ’ nāma, pākaṭadukkhantipi vuccati. Ṭhapetvā dukkhadukkhaṃ sesaṃ dukkhasaccavibhaṅge āgataṃ jātiādi sabbampi tassa tassa dukkhassa vatthubhāvato ‘pariyāyadukkhaṃ’ nāma. Dukkhadukkhaṃ ‘nippariyāyadukkhaṃ’ nāma.

    தத்த² பரியாயது³க்க²ங் நிப்பரியாயது³க்க²ந்தி இமஸ்மிங் பத³த்³வயே ட²த்வா து³க்க²ங் அரியஸச்சங் கதே²தப்³ப³ங். அரியஸச்சஞ்ச நாமேதங் பாளியங் ஸங்கே²பதோபி ஆக³ச்ச²தி வித்தா²ரதோபி. ஸங்கே²பதோ ஆக³தட்டா²னே ஸங்கே²பேனபி வித்தா²ரேனபி கதே²துங் வட்டதி . வித்தா²ரதோ ஆக³தட்டா²னே பன வித்தா²ரேனேவ கதே²துங் வட்டதி, ந ஸங்கே²பேன. தங் இத³ங் இமஸ்மிங் டா²னே வித்தா²ரேன ஆக³தந்தி வித்தா²ரேனேவ கதே²தப்³ப³ங். தஸ்மா யங் தங் நித்³தே³ஸவாரே ‘‘தத்த² கதமங் து³க்க²ங் அரியஸச்சங்? ஜாதிபி து³க்கா²’’திஆதீ³னி பதா³னி க³ஹெத்வா ‘‘ஜாதி வேதி³தப்³பா³, ஜாதியா து³க்க²ட்டோ² வேதி³தப்³போ³’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² ஜாதிஆதீ³னி தாவ ‘‘தத்த² கதமா ஜாதி? யா தேஸங் தேஸங் ஸத்தானங் தம்ஹி தம்ஹி ஸத்தனிகாயே ஜாதி ஸஞ்ஜாதீ’’தி இமஸ்ஸ பன பத³பா⁴ஜனீயஸ்ஸ வஸேன வேதி³தப்³பா³னி.

    Tattha pariyāyadukkhaṃ nippariyāyadukkhanti imasmiṃ padadvaye ṭhatvā dukkhaṃ ariyasaccaṃ kathetabbaṃ. Ariyasaccañca nāmetaṃ pāḷiyaṃ saṅkhepatopi āgacchati vitthāratopi. Saṅkhepato āgataṭṭhāne saṅkhepenapi vitthārenapi kathetuṃ vaṭṭati . Vitthārato āgataṭṭhāne pana vitthāreneva kathetuṃ vaṭṭati, na saṅkhepena. Taṃ idaṃ imasmiṃ ṭhāne vitthārena āgatanti vitthāreneva kathetabbaṃ. Tasmā yaṃ taṃ niddesavāre ‘‘tattha katamaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ? Jātipi dukkhā’’tiādīni padāni gahetvā ‘‘jāti veditabbā, jātiyā dukkhaṭṭho veditabbo’’tiādi vuttaṃ. Tattha jātiādīni tāva ‘‘tattha katamā jāti? Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhi tamhi sattanikāye jāti sañjātī’’ti imassa pana padabhājanīyassa vasena veditabbāni.

    191. தத்ராயங் அத்த²வண்ணனா – தேஸங் தேஸங் ஸத்தானந்தி அயங் ஸங்கே²பதோ அனேகேஸங் ஸத்தானங் ஸாதா⁴ரணனித்³தே³ஸோ. யா தே³வத³த்தஸ்ஸ ஜாதி, யா ஸோமத³த்தஸ்ஸ ஜாதீதி ஏவஞ்ஹி தி³வஸம்பி கதி²யமானே நேவ ஸத்தா பரியாதா³னங் க³ச்ச²ந்தி, ந ஸப்³ப³ங் அபரத்த²தீ³பனங் ஸிஜ்ஜ²தி. இமேஹி பன த்³வீஹி பதே³ஹி ந கோசி ஸத்தோ அபரியாதி³ன்னோ ஹோதி, ந கிஞ்சி அபரத்த²தீ³பனங் ந ஸிஜ்ஜ²தி. தேன வுத்தங் – ‘‘யா தேஸங் தேஸங் ஸத்தான’’ந்தி. தம்ஹி தம்ஹீதி அயங் ஜாதிக³திவஸேன அனேகேஸங் ஸத்தனிகாயானங் ஸாதா⁴ரணனித்³தே³ஸோ. ஸத்தனிகாயேதி ஸத்தானங் நிகாயே, ஸத்தக⁴டாயங் ஸத்தஸமூஹேதி அத்தோ².

    191. Tatrāyaṃ atthavaṇṇanā – tesaṃ tesaṃ sattānanti ayaṃ saṅkhepato anekesaṃ sattānaṃ sādhāraṇaniddeso. Yā devadattassa jāti, yā somadattassa jātīti evañhi divasampi kathiyamāne neva sattā pariyādānaṃ gacchanti, na sabbaṃ aparatthadīpanaṃ sijjhati. Imehi pana dvīhi padehi na koci satto apariyādinno hoti, na kiñci aparatthadīpanaṃ na sijjhati. Tena vuttaṃ – ‘‘yā tesaṃ tesaṃ sattāna’’nti. Tamhi tamhīti ayaṃ jātigativasena anekesaṃ sattanikāyānaṃ sādhāraṇaniddeso. Sattanikāyeti sattānaṃ nikāye, sattaghaṭāyaṃ sattasamūheti attho.

    ஜாதீதி அயங் ஜாதிஸத்³தோ³ அனேகத்தோ². ததா² ஹேஸ ‘‘ஏகம்பி ஜாதிங், த்³வேபி ஜாதியோ’’தி (பாரா॰ 12; ம॰ நி॰ 2.257) எத்த² ப⁴வே ஆக³தோ. ‘‘அத்தி² விஸாகே² , நிக³ண்டா² நாம ஸமணஜாதிகா’’தி (அ॰ நி॰ 3.71) எத்த² நிகாயே. ‘‘திரியா நாம திணஜாதி நாபி⁴யா உக்³க³ந்த்வா நப⁴ங் ஆஹச்ச டி²தா அஹோஸீ’’தி (அ॰ நி॰ 5.196) எத்த² பஞ்ஞத்தியங். ‘‘ஜாதி த்³வீஹி க²ந்தே⁴ஹி ஸங்க³ஹிதா’’தி (தா⁴து॰ 71) எத்த² ஸங்க²தலக்க²ணே. ‘‘யங், பி⁴க்க²வே, மாதுகுச்சி²ம்ஹி பட²மங் சித்தங் உப்பன்னங், பட²மங் விஞ்ஞாணங் பாதுபூ⁴தங், தது³பாதா³ய ஸாவஸ்ஸ ஜாதீ’’தி (மஹாவ॰ 124) எத்த² படிஸந்தி⁴யங். ‘‘ஸம்பதிஜாதோ, ஆனந்த³, போ³தி⁴ஸத்தோ’’தி (ம॰ நி॰ 3.207) எத்த² பஸூதியங். ‘‘அனுபக்குட்டோ² ஜாதிவாதே³னா’’தி (தீ³॰ நி॰ 1.331) எத்த² குலே. ‘‘யதோஹங், ப⁴கி³னி, அரியாய ஜாதியா ஜாதோ’’தி (ம॰ நி॰ 2.351) எத்த² அரியஸீலே. இத⁴ பனாயங் ஸவிகாரேஸு பட²மாபி⁴னிப்³ப³த்தக்க²ந்தே⁴ஸு வத்ததி. தஸ்மா ஜாயமானகவஸேன ஜாதீதி இத³மெத்த² ஸபா⁴வபச்சத்தங். ஸஞ்ஜாயனவஸேன ஸஞ்ஜாதீதி உபஸக்³கே³ன பத³ங் வட்³டி⁴தங். ஓக்கமனவஸேன ஓக்கந்தி. ஜாயனட்டே²ன வா ஜாதி, ஸா அபரிபுண்ணாயதனவஸேன யுத்தா. ஸஞ்ஜாயனட்டே²ன ஸஞ்ஜாதி, ஸா பரிபுண்ணாயதனவஸேன யுத்தா. ஓக்கமனட்டே²ன ஓக்கந்தி, ஸா அண்ட³ஜஜலாபு³ஜவஸேன யுத்தா. தே ஹி அண்ட³கோஸஞ்ச வத்தி²கோஸஞ்ச ஓக்கமந்தி, ஓக்கமந்தாபி பவிஸந்தா விய படிஸந்தி⁴ங் க³ண்ஹந்தி. அபி⁴னிப்³ப³த்தனட்டே²ன அபி⁴னிப்³ப³த்தி. ஸா ஸங்ஸேத³ஜஓபபாதிகவஸேன யுத்தா. தே ஹி பாகடா ஏவ ஹுத்வா நிப்³ப³த்தந்தி. அயங் தாவ ஸம்முதிகதா².

    Jātīti ayaṃ jātisaddo anekattho. Tathā hesa ‘‘ekampi jātiṃ, dvepi jātiyo’’ti (pārā. 12; ma. ni. 2.257) ettha bhave āgato. ‘‘Atthi visākhe , nigaṇṭhā nāma samaṇajātikā’’ti (a. ni. 3.71) ettha nikāye. ‘‘Tiriyā nāma tiṇajāti nābhiyā uggantvā nabhaṃ āhacca ṭhitā ahosī’’ti (a. ni. 5.196) ettha paññattiyaṃ. ‘‘Jāti dvīhi khandhehi saṅgahitā’’ti (dhātu. 71) ettha saṅkhatalakkhaṇe. ‘‘Yaṃ, bhikkhave, mātukucchimhi paṭhamaṃ cittaṃ uppannaṃ, paṭhamaṃ viññāṇaṃ pātubhūtaṃ, tadupādāya sāvassa jātī’’ti (mahāva. 124) ettha paṭisandhiyaṃ. ‘‘Sampatijāto, ānanda, bodhisatto’’ti (ma. ni. 3.207) ettha pasūtiyaṃ. ‘‘Anupakkuṭṭho jātivādenā’’ti (dī. ni. 1.331) ettha kule. ‘‘Yatohaṃ, bhagini, ariyāya jātiyā jāto’’ti (ma. ni. 2.351) ettha ariyasīle. Idha panāyaṃ savikāresu paṭhamābhinibbattakkhandhesu vattati. Tasmā jāyamānakavasena jātīti idamettha sabhāvapaccattaṃ. Sañjāyanavasena sañjātīti upasaggena padaṃ vaḍḍhitaṃ. Okkamanavasena okkanti. Jāyanaṭṭhena vā jāti, sā aparipuṇṇāyatanavasena yuttā. Sañjāyanaṭṭhena sañjāti, sā paripuṇṇāyatanavasena yuttā. Okkamanaṭṭhena okkanti, sā aṇḍajajalābujavasena yuttā. Te hi aṇḍakosañca vatthikosañca okkamanti, okkamantāpi pavisantā viya paṭisandhiṃ gaṇhanti. Abhinibbattanaṭṭhena abhinibbatti. Sā saṃsedajaopapātikavasena yuttā. Te hi pākaṭā eva hutvā nibbattanti. Ayaṃ tāva sammutikathā.

    இதா³னி பரமத்த²கதா² ஹோதி. க²ந்தா⁴ ஏவ ஹி பரமத்த²தோ பாதுப⁴வந்தி, ந ஸத்தா. தத்த² ச க²ந்தா⁴னந்தி ஏகவோகாரப⁴வே ஏகஸ்ஸ, சதுவோகாரப⁴வே சதுன்னங், பஞ்சவோகாரப⁴வே பஞ்சன்னங் க³ஹணங் வேதி³தப்³ப³ங். பாதுபா⁴வோதி உப்பத்தி. ஆயதனானந்தி எத்த² தத்ர தத்ர உப்பஜ்ஜமானாயதனவஸேன ஸங்க³ஹோ வேதி³தப்³போ³. படிலாபோ⁴தி ஸந்ததியங் பாதுபா⁴வோயேவ; பாதுப⁴வந்தானேவ ஹி தானி படிலத்³தா⁴னி நாம ஹொந்தி. அயங் வுச்சதி ஜாதீதி அயங் ஜாதி நாம கதி²யதி. ஸா பனேஸா தத்த² தத்த² ப⁴வே பட²மாபி⁴னிப்³ப³த்திலக்க²ணா, நீய்யாதனரஸா, அதீதப⁴வதோ இத⁴ உம்முஜ்ஜனபச்சுபட்டா²னா, ப²லவஸேன து³க்க²விசித்ததாபச்சுபட்டா²னா வா.

    Idāni paramatthakathā hoti. Khandhā eva hi paramatthato pātubhavanti, na sattā. Tattha ca khandhānanti ekavokārabhave ekassa, catuvokārabhave catunnaṃ, pañcavokārabhave pañcannaṃ gahaṇaṃ veditabbaṃ. Pātubhāvoti uppatti. Āyatanānanti ettha tatra tatra uppajjamānāyatanavasena saṅgaho veditabbo. Paṭilābhoti santatiyaṃ pātubhāvoyeva; pātubhavantāneva hi tāni paṭiladdhāni nāma honti. Ayaṃ vuccati jātīti ayaṃ jāti nāma kathiyati. Sā panesā tattha tattha bhave paṭhamābhinibbattilakkhaṇā, nīyyātanarasā, atītabhavato idha ummujjanapaccupaṭṭhānā, phalavasena dukkhavicittatāpaccupaṭṭhānā vā.

    இதா³னி ‘ஜாதியா து³க்க²ட்டோ² வேதி³தப்³போ³’தி அயஞ்ஹி ஜாதி ஸயங் ந து³க்கா², து³க்கு²ப்பத்தியா பன வத்து²பா⁴வேன து³க்கா²தி வுத்தா. கதரது³க்க²ஸ்ஸ பனாயங் வத்தூ²தி? யங் தங் பா³லபண்டி³தஸுத்தாதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 3.246 ஆத³யோ) ப⁴க³வதாபி உபமாவஸேன பகாஸிதங் ஆபாயிகங்து³க்க²ங், யஞ்ச ஸுக³தியங் மனுஸ்ஸலோகே க³ப்³போ⁴க்கந்திமூலகாதி³பே⁴த³ங் து³க்க²ங் உப்பஜ்ஜதி, தஸ்ஸ ஸப்³ப³ஸ்ஸாபி ஏஸா வத்து². தத்ரித³ங் க³ப்³போ⁴க்கந்திமூலகாதி³பே⁴த³ங் து³க்க²ங் – அயஞ்ஹி ஸத்தோ மாதுகுச்சி²ம்ஹி நிப்³ப³த்தமானோ ந உப்பலபது³மபுண்ட³ரீகாதீ³ஸு நிப்³ப³த்ததி. அத² கோ² ஹெட்டா² ஆமாஸயஸ்ஸ உபரி பக்காஸயஸ்ஸ உத³ரபடலபிட்டி²கண்ட³கானங் வேமஜ்ஜே² பரமஸம்பா³தே⁴ திப்³ப³ந்த⁴காரே நானாகுணபக³ந்த⁴பரிபா⁴விதே அஸுசிபரமது³க்³க³ந்த⁴பவனவிசரிதே அதி⁴மத்தஜேகு³ச்சே² குச்சி²ப்பதே³ஸே பூதிமச்ச²பூதிகும்மாஸசந்த³னிகாதீ³ஸு கிமி விய நிப்³ப³த்ததி. ஸோ தத்த² நிப்³ப³த்தோ த³ஸ மாஸே மாதுகுச்சி²ஸம்ப⁴வேன உஸ்மனா புடபாகங் விய பச்சமானோ பிட்ட²பிண்டி³ விய ஸேதி³யமானோ ஸமிஞ்ஜனபஸாரணாதி³ரஹிதோ அதி⁴மத்தங் து³க்க²ங் பச்சனுபோ⁴தீதி. இத³ங் தாவ ‘க³ப்³போ⁴க்கந்திமூலகங்’ து³க்க²ங்.

    Idāni ‘jātiyā dukkhaṭṭho veditabbo’ti ayañhi jāti sayaṃ na dukkhā, dukkhuppattiyā pana vatthubhāvena dukkhāti vuttā. Kataradukkhassa panāyaṃ vatthūti? Yaṃ taṃ bālapaṇḍitasuttādīsu (ma. ni. 3.246 ādayo) bhagavatāpi upamāvasena pakāsitaṃ āpāyikaṃdukkhaṃ, yañca sugatiyaṃ manussaloke gabbhokkantimūlakādibhedaṃ dukkhaṃ uppajjati, tassa sabbassāpi esā vatthu. Tatridaṃ gabbhokkantimūlakādibhedaṃ dukkhaṃ – ayañhi satto mātukucchimhi nibbattamāno na uppalapadumapuṇḍarīkādīsu nibbattati. Atha kho heṭṭhā āmāsayassa upari pakkāsayassa udarapaṭalapiṭṭhikaṇḍakānaṃ vemajjhe paramasambādhe tibbandhakāre nānākuṇapagandhaparibhāvite asuciparamaduggandhapavanavicarite adhimattajegucche kucchippadese pūtimacchapūtikummāsacandanikādīsu kimi viya nibbattati. So tattha nibbatto dasa māse mātukucchisambhavena usmanā puṭapākaṃ viya paccamāno piṭṭhapiṇḍi viya sediyamāno samiñjanapasāraṇādirahito adhimattaṃ dukkhaṃ paccanubhotīti. Idaṃ tāva ‘gabbhokkantimūlakaṃ’ dukkhaṃ.

    யங் பன ஸோ மாது ஸஹஸா உபக்க²லனக³மனநிஸீத³னஉட்டா²னபரிவத்தனாதீ³ஸு ஸுராது⁴த்தஹத்த²க³தோ ஏளகோ விய அஹிகு³ண்டி²கஹத்த²க³தோ ஸப்பபோதகோ விய ச ஆகட்³ட⁴னபரிகட்³ட⁴னஓது⁴னநனித்³து⁴னநாதி³னா உபக்கமேன அதி⁴மத்தங் து³க்க²மனுப⁴வதி, யஞ்ச மாது ஸீதுத³கபானகாலே ஸீதனரகூபபன்னோ விய, உண்ஹயாகு³ப⁴த்தாதி³அஜ்ஜோ²ஹரணகாலே அங்கா³ரவுட்டி²ஸம்பரிகிண்ணோ விய, லோணம்பி³லாதி³அஜ்ஜோ²ஹரணகாலே கா²ராபடிச்ச²காதி³கம்மகாரணப்பத்தோ விய திப்³ப³ங் து³க்க²மனுபோ⁴தி – இத³ங் ‘க³ப்³ப⁴பரிஹரணமூலகங்’ து³க்க²ங்.

    Yaṃ pana so mātu sahasā upakkhalanagamananisīdanauṭṭhānaparivattanādīsu surādhuttahatthagato eḷako viya ahiguṇṭhikahatthagato sappapotako viya ca ākaḍḍhanaparikaḍḍhanaodhunananiddhunanādinā upakkamena adhimattaṃ dukkhamanubhavati, yañca mātu sītudakapānakāle sītanarakūpapanno viya, uṇhayāgubhattādiajjhoharaṇakāle aṅgāravuṭṭhisamparikiṇṇo viya, loṇambilādiajjhoharaṇakāle khārāpaṭicchakādikammakāraṇappatto viya tibbaṃ dukkhamanubhoti – idaṃ ‘gabbhapariharaṇamūlakaṃ’ dukkhaṃ.

    யங் பனஸ்ஸ மூள்ஹக³ப்³பா⁴ய மாதுயா மித்தாமச்சஸுஹஜ்ஜாதீ³ஹிபி அத³ஸ்ஸனாரஹே து³க்கு²ப்பத்திட்டா²னே சே²த³னபா²லனாதீ³ஹி து³க்க²ங் உப்பஜ்ஜதி – இத³ங் ‘க³ப்³ப⁴விபத்திமூலகங்’ து³க்க²ங். யங் விஜாயமானாய மாதுயா கம்மஜேஹி வாதேஹி பரிவத்தெத்வா நரகபபாதங் விய அதிப⁴யானகங் யோனிமக்³க³ங் படிபாதியமானஸ்ஸ பரமஸம்பா³தே⁴ன யோனிமுகே²ன தாளச்சி²க்³க³ளேன விய நிக்கட்³டி⁴யமானஸ்ஸ மஹானாக³ஸ்ஸ நரகஸத்தஸ்ஸ விய ச ஸங்கா⁴டபப்³ப³தேஹி விசுண்ணியமானஸ்ஸ து³க்க²ங் உப்பஜ்ஜதி – இத³ங் ‘விஜாயனமூலகங்’ து³க்க²ங். யங் பன ஜாதஸ்ஸ தருணவணஸதி³ஸஸ்ஸ ஸுகுமாரஸரீரஸ்ஸ ஹத்த²க்³க³ஹணன்ஹாபனதோ⁴வனசோளபரிமஜ்ஜனாதி³காலே ஸூசிமுக²கு²ரதா⁴ரவிஜ்ஜ²னபா²லனஸதி³ஸங் து³க்க²ங் உப்பஜ்ஜதி – இத³ங் மாதுகுச்சி²தோ ‘ப³ஹி நிக்க²மனமூலகங்’ து³க்க²ங். யங் ததோ பரங் பவத்தியங் அத்தனாவ அத்தானங் வத⁴ந்தஸ்ஸ, அசேலகவதாதி³வஸேன ஆதாபனபரிதாபனானுயோக³மனுயுத்தஸ்ஸ, கோத⁴வஸேன அபு⁴ஞ்ஜந்தஸ்ஸ, உப்³ப³ந்த⁴ந்தஸ்ஸ ச து³க்க²ங் ஹோதி – இத³ங் ‘அத்தூபக்கமமூலகங்’ து³க்க²ங்.

    Yaṃ panassa mūḷhagabbhāya mātuyā mittāmaccasuhajjādīhipi adassanārahe dukkhuppattiṭṭhāne chedanaphālanādīhi dukkhaṃ uppajjati – idaṃ ‘gabbhavipattimūlakaṃ’ dukkhaṃ. Yaṃ vijāyamānāya mātuyā kammajehi vātehi parivattetvā narakapapātaṃ viya atibhayānakaṃ yonimaggaṃ paṭipātiyamānassa paramasambādhena yonimukhena tāḷacchiggaḷena viya nikkaḍḍhiyamānassa mahānāgassa narakasattassa viya ca saṅghāṭapabbatehi vicuṇṇiyamānassa dukkhaṃ uppajjati – idaṃ ‘vijāyanamūlakaṃ’ dukkhaṃ. Yaṃ pana jātassa taruṇavaṇasadisassa sukumārasarīrassa hatthaggahaṇanhāpanadhovanacoḷaparimajjanādikāle sūcimukhakhuradhāravijjhanaphālanasadisaṃ dukkhaṃ uppajjati – idaṃ mātukucchito ‘bahi nikkhamanamūlakaṃ’ dukkhaṃ. Yaṃ tato paraṃ pavattiyaṃ attanāva attānaṃ vadhantassa, acelakavatādivasena ātāpanaparitāpanānuyogamanuyuttassa, kodhavasena abhuñjantassa, ubbandhantassa ca dukkhaṃ hoti – idaṃ ‘attūpakkamamūlakaṃ’ dukkhaṃ.

    யங் பன பரதோ வத⁴ப³ந்த⁴னாதீ³னி அனுப⁴வந்தஸ்ஸ து³க்க²ங் உப்பஜ்ஜதி – இத³ங் ‘பரூபக்கமமூலகங்’ து³க்க²ந்தி. இதி இமஸ்ஸ ஸப்³ப³ஸ்ஸாபி து³க்க²ஸ்ஸ அயங் ஜாதி வத்து²மேவ ஹோதீதி. தேனேதங் வுச்சதி –

    Yaṃ pana parato vadhabandhanādīni anubhavantassa dukkhaṃ uppajjati – idaṃ ‘parūpakkamamūlakaṃ’ dukkhanti. Iti imassa sabbassāpi dukkhassa ayaṃ jāti vatthumeva hotīti. Tenetaṃ vuccati –

    ஜாயேத² நோ சே நரகேஸு ஸத்தோ,

    Jāyetha no ce narakesu satto,

    தத்த²க்³கி³தா³ஹாதி³கமப்பஸய்ஹங்;

    Tatthaggidāhādikamappasayhaṃ;

    லபே⁴த² து³க்க²ங் நு குஹிங் பதிட்ட²ங்,

    Labhetha dukkhaṃ nu kuhiṃ patiṭṭhaṃ,

    இச்சாஹ து³க்கா²தி முனீத⁴ ஜாதி.

    Iccāha dukkhāti munīdha jāti.

    து³க்க²ங் திரச்சே²ஸு கஸாபதோத³-

    Dukkhaṃ tiracchesu kasāpatoda-

    த³ண்டா³பி⁴கா⁴தாதி³ப⁴வங் அனேகங்;

    Daṇḍābhighātādibhavaṃ anekaṃ;

    யங் தங் கத²ங் தத்த² ப⁴வெய்ய ஜாதிங்,

    Yaṃ taṃ kathaṃ tattha bhaveyya jātiṃ,

    வினா தஹிங் ஜாதி ததோபி து³க்கா².

    Vinā tahiṃ jāti tatopi dukkhā.

    பேதேஸு து³க்க²ங் பன கு²ப்பிபாஸா-

    Petesu dukkhaṃ pana khuppipāsā-

    வாதாதபாதி³ப்பப⁴வங் விசித்தங்;

    Vātātapādippabhavaṃ vicittaṃ;

    யஸ்மா அஜாதஸ்ஸ ந தத்த² அத்தி²,

    Yasmā ajātassa na tattha atthi,

    தஸ்மாபி து³க்க²ங் முனி ஜாதிமாஹ.

    Tasmāpi dukkhaṃ muni jātimāha.

    திப்³ப³ந்த⁴காரே ச அஸய்ஹஸீதே,

    Tibbandhakāre ca asayhasīte,

    லோகந்தரே யங் அஸுரேஸு து³க்க²ங்;

    Lokantare yaṃ asuresu dukkhaṃ;

    ந தங் ப⁴வே தத்த² ந சஸ்ஸ ஜாதி,

    Na taṃ bhave tattha na cassa jāti,

    யதோ அயங் ஜாதி ததோபி து³க்கா².

    Yato ayaṃ jāti tatopi dukkhā.

    யஞ்சாபி கூ³த²னரகே விய மாதுக³ப்³பே⁴,

    Yañcāpi gūthanarake viya mātugabbhe,

    ஸத்தோ வஸங் சிரமதோ ப³ஹி நிக்க²மனஞ்ச;

    Satto vasaṃ ciramato bahi nikkhamanañca;

    பப்போதி து³க்க²மதிகோ⁴ரமித³ம்பி நத்தி²,

    Pappoti dukkhamatighoramidampi natthi,

    ஜாதிங் வினா இதிபி ஜாதிரயஞ்ஹி து³க்கா².

    Jātiṃ vinā itipi jātirayañhi dukkhā.

    கிங் பா⁴ஸிதேன ப³ஹுனா நனு யங் குஹிஞ்சி,

    Kiṃ bhāsitena bahunā nanu yaṃ kuhiñci,

    அத்தீ²த⁴ கிஞ்சித³பி து³க்க²மித³ங் கதா³சி;

    Atthīdha kiñcidapi dukkhamidaṃ kadāci;

    நேவத்தி² ஜாதிவிரஹே யத³தோ மஹேஸீ,

    Nevatthi jātivirahe yadato mahesī,

    து³க்கா²தி ஸப்³ப³பட²மங் இமமாஹ ஜாதிந்தி.

    Dukkhāti sabbapaṭhamaṃ imamāha jātinti.

    ஜரானித்³தே³ஸோ

    Jarāniddeso

    192. ஜராநித்³தே³ஸே ஜராதி ஸபா⁴வபச்சத்தங். ஜீரணதாதி ஆகாரனித்³தே³ஸோ. க²ண்டி³ச்சந்திஆத³யோ தயோ காலாதிக்கமே கிச்சனித்³தே³ஸா. பச்சி²மா த்³வே பகதினித்³தே³ஸா. அயஞ்ஹி ஜராதி இமினா பதே³ன ஸபா⁴வதோ தீ³பிதா, தேனஸ்ஸா இத³ங் ஸபா⁴வபச்சத்தங். ஜீரணதாதி இமினா ஆகாரதோ , தேனஸ்ஸாயங் ஆகாரனித்³தே³ஸோ. க²ண்டி³ச்சந்தி இமினா காலாதிக்கமே த³ந்தனகா²னங் க²ண்டி³தபா⁴வகரணகிச்சதோ. பாலிச்சந்தி இமினா கேஸலோமானங் பலிதபா⁴வகரணகிச்சதோ. வலித்தசதாதி இமினா மங்ஸங் மிலாபெத்வா தசே வலித்தபா⁴வகரணகிச்சதோ தீ³பிதா. தேனஸ்ஸா இமே க²ண்டி³ச்சந்தி ஆத³யோ தயோ காலாதிக்கமே கிச்சனித்³தே³ஸா. தேஹி இமேஸங் விகாரானங் த³ஸ்ஸனவஸேன பாகடீபூ⁴தாதி பாகடஜரா த³ஸ்ஸிதா. யதே²வ ஹி உத³கஸ்ஸ வா வாதஸ்ஸ வா அக்³கி³னோ வா திணருக்கா²தீ³னங் ஸங்ஸக்³க³பலிப⁴க்³க³தாய வா ஜா²மதாய வா க³தமக்³கோ³ பாகடோ ஹோதி, ந ச ஸோ க³தமக்³கோ³ தானேவ உத³காதீ³னி, ஏவமேவ ஜராய த³ந்தாதீ³ஸு க²ண்டி³ச்சாதி³வஸேன க³தமக்³கோ³ பாகடோ, சக்கு²ங் உம்மீலெத்வாபி க³ய்ஹதி. ந ச க²ண்டி³ச்சாதீ³னேவ ஜரா; ந ஹி ஜரா சக்கு²விஞ்ஞெய்யா ஹோதி.

    192. Jarāniddese jarāti sabhāvapaccattaṃ. Jīraṇatāti ākāraniddeso. Khaṇḍiccantiādayo tayo kālātikkame kiccaniddesā. Pacchimā dve pakatiniddesā. Ayañhi jarāti iminā padena sabhāvato dīpitā, tenassā idaṃ sabhāvapaccattaṃ. Jīraṇatāti iminā ākārato , tenassāyaṃ ākāraniddeso. Khaṇḍiccanti iminā kālātikkame dantanakhānaṃ khaṇḍitabhāvakaraṇakiccato. Pāliccanti iminā kesalomānaṃ palitabhāvakaraṇakiccato. Valittacatāti iminā maṃsaṃ milāpetvā tace valittabhāvakaraṇakiccato dīpitā. Tenassā ime khaṇḍiccanti ādayo tayo kālātikkame kiccaniddesā. Tehi imesaṃ vikārānaṃ dassanavasena pākaṭībhūtāti pākaṭajarā dassitā. Yatheva hi udakassa vā vātassa vā aggino vā tiṇarukkhādīnaṃ saṃsaggapalibhaggatāya vā jhāmatāya vā gatamaggo pākaṭo hoti, na ca so gatamaggo tāneva udakādīni, evameva jarāya dantādīsu khaṇḍiccādivasena gatamaggo pākaṭo, cakkhuṃ ummīletvāpi gayhati. Na ca khaṇḍiccādīneva jarā; na hi jarā cakkhuviññeyyā hoti.

    ஆயுனோ ஸங்ஹானி இந்த்³ரியானங் பரிபாகோதி இமேஹி பன பதே³ஹி காலாதிக்கமேயேவ அபி⁴ப்³யத்தாய ஆயுக்க²யசக்கா²தி³இந்த்³ரியபரிபாகஸங்கா²தாய பகதியா தீ³பிதா. தேனஸ்ஸிமே பச்சி²மா த்³வே பகதினித்³தே³ஸாதி வேதி³தப்³பா³. தத்த² யஸ்மா ஜரங் பத்தஸ்ஸ ஆயு ஹாயதி தஸ்மா ஜரா ‘‘ஆயுனோ ஸங்ஹானீ’’தி ப²லூபசாரேன வுத்தா. யஸ்மா த³ஹரகாலே ஸுப்பஸன்னானி ஸுகு²மம்பி அத்தனோ விஸயங் ஸுகே²னேவ க³ண்ஹனஸமத்தா²னி சக்கா²தீ³னி இந்த்³ரியானி ஜரங் பத்தஸ்ஸ பரிபக்கானி ஆலுளிதானி அவிஸதா³னி ஓளாரிகம்பி அத்தனோ விஸயங் க³ஹேதுங் அஸமத்தா²னி ஹொந்தி, தஸ்மா ‘‘இந்த்³ரியானங் பரிபாகோ’’தி ப²லூபசாரேனேவ வுத்தா.

    Āyunosaṃhāni indriyānaṃ paripākoti imehi pana padehi kālātikkameyeva abhibyattāya āyukkhayacakkhādiindriyaparipākasaṅkhātāya pakatiyā dīpitā. Tenassime pacchimā dve pakatiniddesāti veditabbā. Tattha yasmā jaraṃ pattassa āyu hāyati tasmā jarā ‘‘āyuno saṃhānī’’ti phalūpacārena vuttā. Yasmā daharakāle suppasannāni sukhumampi attano visayaṃ sukheneva gaṇhanasamatthāni cakkhādīni indriyāni jaraṃ pattassa paripakkāni āluḷitāni avisadāni oḷārikampi attano visayaṃ gahetuṃ asamatthāni honti, tasmā ‘‘indriyānaṃ paripāko’’ti phalūpacāreneva vuttā.

    ஸா பனேஸா ஏவங் நித்³தி³ட்டா² ஸப்³பா³பி ஜரா பாகடா படிச்ச²ன்னாதி து³விதா⁴ ஹோதி. தத்த² த³ந்தாதீ³ஸு க²ண்டா³தி³பா⁴வத³ஸ்ஸனதோ ரூபத⁴ம்மேஸு ஜரா ‘பாகடஜரா’ நாம. அரூபத⁴ம்மேஸு பன ஜரா தாதி³ஸஸ்ஸ விகாரஸ்ஸ அத³ஸ்ஸனதோ ‘படிச்ச²ன்னஜரா’ நாம. தத்த² ய்வாயங் க²ண்டா³தி³பா⁴வோ தி³ஸ்ஸதி, ஸோ தாதி³ஸானங் த³ந்தாதீ³னங் ஸுவிஞ்ஞெய்யத்தா வண்ணோயேவ. தங் சக்கு²னா தி³ஸ்வா மனொத்³வாரேன சிந்தெத்வா ‘‘இமே த³ந்தா ஜராய பஹடா’’தி ஜரங் ஜானாதி, உத³கட்டா²னே ப³த்³தா⁴னி கோ³ஸிங்கா³தீ³னி ஓலோகெத்வா ஹெட்டா² உத³கஸ்ஸ அத்தி²பா⁴வங் ஜானநங் விய. புன அவீசி ஸவீசீதி ஏவம்பி அயங் ஜரா து³விதா⁴ ஹோதி. தத்த² மணிகனகரஜதபவாளசந்த³ஸூரியாதீ³னங் மந்த³த³ஸகாதீ³ஸு பாணீனங் விய ச புப்ப²ப²லபல்லவாதீ³ஸு அபாணீனங் விய ச அந்தரந்தரா வண்ணவிஸேஸாதீ³னங் து³ப்³பி³ஞ்ஞெய்யத்தா ஜரா ‘அவீசிஜரா’ நாம, நிரந்தரஜராதி அத்தோ². ததோ அஞ்ஞேஸு பன யதா²வுத்தேஸு அந்தரந்தரா வண்ணவிஸேஸாதீ³னங் ஸுவிஞ்ஞெய்யத்தா ஜரா ‘ஸவீசிஜரா’ நாம.

    Sā panesā evaṃ niddiṭṭhā sabbāpi jarā pākaṭā paṭicchannāti duvidhā hoti. Tattha dantādīsu khaṇḍādibhāvadassanato rūpadhammesu jarā ‘pākaṭajarā’ nāma. Arūpadhammesu pana jarā tādisassa vikārassa adassanato ‘paṭicchannajarā’ nāma. Tattha yvāyaṃ khaṇḍādibhāvo dissati, so tādisānaṃ dantādīnaṃ suviññeyyattā vaṇṇoyeva. Taṃ cakkhunā disvā manodvārena cintetvā ‘‘ime dantā jarāya pahaṭā’’ti jaraṃ jānāti, udakaṭṭhāne baddhāni gosiṅgādīni oloketvā heṭṭhā udakassa atthibhāvaṃ jānanaṃ viya. Puna avīci savīcīti evampi ayaṃ jarā duvidhā hoti. Tattha maṇikanakarajatapavāḷacandasūriyādīnaṃ mandadasakādīsu pāṇīnaṃ viya ca pupphaphalapallavādīsu apāṇīnaṃ viya ca antarantarā vaṇṇavisesādīnaṃ dubbiññeyyattā jarā ‘avīcijarā’ nāma, nirantarajarāti attho. Tato aññesu pana yathāvuttesu antarantarā vaṇṇavisesādīnaṃ suviññeyyattā jarā ‘savīcijarā’ nāma.

    தத்த² ஸவீசிஜரா உபாதி³ன்னானுபாதி³ன்னகவஸேன ஏவங் தீ³பேதப்³பா³ – த³ஹரகுமாரகானஞ்ஹி பட²மமேவ கீ²ரத³ந்தா நாம உட்ட²ஹந்தி, ந தே தி²ரா. தேஸு பன பதிதேஸு புன த³ந்தா உட்ட²ஹந்தி. தே பட²மமேவ ஸேதா ஹொந்தி, ஜராவாதேன பன பஹடகாலே காளகா ஹொந்தி. கேஸா பன பட²மமேவ தம்பா³பி ஹொந்தி காளகாபி ஸேதாபி. ச²வி பன ஸலோஹிதிகா ஹோதி. வட்³ட⁴ந்தானங் வட்³ட⁴ந்தானங் ஓதா³தானங் ஓதா³தபா⁴வோ, காளகானங் காளகபா⁴வோ பஞ்ஞாயதி, ஜராவாதேன பன பஹடகாலே வளிங் க³ண்ஹாதி. ஸப்³ப³ம்பி ஸஸ்ஸங் வபிதகாலே ஸேதங் ஹோதி, பச்சா² நீலங், ஜராவாதேன பன பஹடகாலே பண்டு³கங் ஹோதி. அம்ப³ங்குரேனாபி தீ³பேதுங் வட்டதி ஏவ. அயங் வுச்சதி ஜராதி அயங் ஜரா நாம கதி²யதி. ஸா பனேஸா க²ந்த⁴பரிபாகலக்க²ணா, மரணூபனயனரஸா, யொப்³ப³னவினாஸபச்சுபட்டா²னா.

    Tattha savīcijarā upādinnānupādinnakavasena evaṃ dīpetabbā – daharakumārakānañhi paṭhamameva khīradantā nāma uṭṭhahanti, na te thirā. Tesu pana patitesu puna dantā uṭṭhahanti. Te paṭhamameva setā honti, jarāvātena pana pahaṭakāle kāḷakā honti. Kesā pana paṭhamameva tambāpi honti kāḷakāpi setāpi. Chavi pana salohitikā hoti. Vaḍḍhantānaṃ vaḍḍhantānaṃ odātānaṃ odātabhāvo, kāḷakānaṃ kāḷakabhāvo paññāyati, jarāvātena pana pahaṭakāle vaḷiṃ gaṇhāti. Sabbampi sassaṃ vapitakāle setaṃ hoti, pacchā nīlaṃ, jarāvātena pana pahaṭakāle paṇḍukaṃ hoti. Ambaṅkurenāpi dīpetuṃ vaṭṭati eva. Ayaṃ vuccati jarāti ayaṃ jarā nāma kathiyati. Sā panesā khandhaparipākalakkhaṇā, maraṇūpanayanarasā, yobbanavināsapaccupaṭṭhānā.

    ‘ஜராய து³க்க²ட்டோ² வேதி³தப்³போ³’தி எத்த² பன அயம்பி ஸயங் ந து³க்கா², து³க்க²ஸ்ஸ பன வத்து²பா⁴வேன து³க்கா²தி வுத்தா. கதரஸ்ஸ து³க்க²ஸ்ஸ? காயது³க்க²ஸ்ஸ சேவ தோ³மனஸ்ஸது³க்க²ஸ்ஸ ச. ஜிண்ணஸ்ஸ ஹி அத்தபா⁴வோ ஜரஸகடங் விய து³ப்³ப³லோ ஹோதி, டா²துங் வா க³ந்துங் வா நிஸீதி³துங் வா வாயமந்தஸ்ஸ ப³லவங் காயது³க்க²ங் உப்பஜ்ஜதி; புத்ததா³ரே யதா²புரே அஸல்லக்கெ²ந்தே தோ³மனஸ்ஸங் உப்பஜ்ஜதி. இதி இமேஸங் த்³வின்னம்பி து³க்கா²னங் வத்து²பா⁴வேன து³க்கா²தி வேதி³தப்³பா³. அபிச –

    ‘Jarāya dukkhaṭṭho veditabbo’ti ettha pana ayampi sayaṃ na dukkhā, dukkhassa pana vatthubhāvena dukkhāti vuttā. Katarassa dukkhassa? Kāyadukkhassa ceva domanassadukkhassa ca. Jiṇṇassa hi attabhāvo jarasakaṭaṃ viya dubbalo hoti, ṭhātuṃ vā gantuṃ vā nisīdituṃ vā vāyamantassa balavaṃ kāyadukkhaṃ uppajjati; puttadāre yathāpure asallakkhente domanassaṃ uppajjati. Iti imesaṃ dvinnampi dukkhānaṃ vatthubhāvena dukkhāti veditabbā. Apica –

    அங்கா³னங் ஸிதி²லபா⁴வா, இந்த்³ரியானங் விகாரதோ;

    Aṅgānaṃ sithilabhāvā, indriyānaṃ vikārato;

    யொப்³ப³னஸ்ஸ வினாஸேன, ப³லஸ்ஸ உபகா⁴ததோ.

    Yobbanassa vināsena, balassa upaghātato.

    விப்பவாஸா ஸதாதீ³னங், புத்ததா³ரேஹி அத்தனோ;

    Vippavāsā satādīnaṃ, puttadārehi attano;

    அபஸாத³னீயதோ சேவ, பீ⁴ய்யோ பா³லத்தபத்தியா.

    Apasādanīyato ceva, bhīyyo bālattapattiyā.

    பப்போதி து³க்க²ங் யங் மச்சோ, காயிகங் மானஸங் ததா²;

    Pappoti dukkhaṃ yaṃ macco, kāyikaṃ mānasaṃ tathā;

    ஸப்³ப³மேதங் ஜராஹேது, யஸ்மா தஸ்மா ஜரா து³கா²தி.

    Sabbametaṃ jarāhetu, yasmā tasmā jarā dukhāti.

    மரணனித்³தே³ஸோ

    Maraṇaniddeso

    193. மரணநித்³தே³ஸே சவனகவஸேன சுதி; ஏகசதுபஞ்சக்க²ந்தா⁴ய சுதியா ஸாமஞ்ஞவசனமேதங். சவனதாதி பா⁴வவசனேன லக்க²ணனித³ஸ்ஸனங். பே⁴தோ³தி சுதிக²ந்தா⁴னங் ப⁴ங்கு³ப்பத்திபரிதீ³பனங் . அந்தரதா⁴னந்தி க⁴டஸ்ஸ விய பி⁴ன்னஸ்ஸ பி⁴ன்னானங் சுதிக²ந்தா⁴னங் யேன கேனசி பரியாயேன டா²னாபா⁴வபரிதீ³பனங். மச்சு மரணந்தி மச்சுஸங்கா²தங் மரணங். காலோ நாம அந்தகோ, தஸ்ஸ கிரியா காலகிரியா. எத்தாவதா ஸம்முதியா மரணங் தீ³பிதங் ஹோதி.

    193. Maraṇaniddese cavanakavasena cuti; ekacatupañcakkhandhāya cutiyā sāmaññavacanametaṃ. Cavanatāti bhāvavacanena lakkhaṇanidassanaṃ. Bhedoti cutikhandhānaṃ bhaṅguppattiparidīpanaṃ . Antaradhānanti ghaṭassa viya bhinnassa bhinnānaṃ cutikhandhānaṃ yena kenaci pariyāyena ṭhānābhāvaparidīpanaṃ. Maccu maraṇanti maccusaṅkhātaṃ maraṇaṃ. Kālo nāma antako, tassa kiriyā kālakiriyā. Ettāvatā sammutiyā maraṇaṃ dīpitaṃ hoti.

    இதா³னி பரமத்தே²ன தீ³பேதுங் க²ந்தா⁴னங் பே⁴தோ³திஆதி³மாஹ. பரமத்தே²ன ஹி க²ந்தா⁴யேவ பி⁴ஜ்ஜந்தி, ந ஸத்தோ நாம கோசி மரதி. க²ந்தே⁴ஸு பன பி⁴ஜ்ஜமானேஸு ஸத்தோ மரதி பி⁴ன்னேஸு மதோதி வோஹாரோ ஹோதி. எத்த² ச சதுபஞ்சவோகாரவஸேன க²ந்தா⁴னங் பே⁴தோ³, ஏகவோகாரவஸேன களேவரஸ்ஸ நிக்கே²போ; சதுவோகாரவஸேன வா க²ந்தா⁴னங் பே⁴தோ³, ஸேஸத்³வயவஸேன களேவரஸ்ஸ நிக்கே²போ வேதி³தப்³போ³. கஸ்மா? ப⁴வத்³வயேபி ரூபகாயஸங்கா²தஸ்ஸ களேவரஸ்ஸ ஸம்ப⁴வதோ. யஸ்மா வா சாதுமஹாராஜிகாதீ³ஸு க²ந்தா⁴ பி⁴ஜ்ஜந்தேவ, ந கிஞ்சி நிக்கி²பதி, தஸ்மா தேஸங் வஸேன க²ந்தா⁴னங் பே⁴தோ³. மனுஸ்ஸாதீ³ஸு களேவரஸ்ஸ நிக்கே²போ. எத்த² ச களேவரஸ்ஸ நிக்கே²பகரணதோ மரணங் ‘‘களேவரஸ்ஸ நிக்கே²போ’’தி வுத்தங்.

    Idāni paramatthena dīpetuṃ khandhānaṃ bhedotiādimāha. Paramatthena hi khandhāyeva bhijjanti, na satto nāma koci marati. Khandhesu pana bhijjamānesu satto marati bhinnesu matoti vohāro hoti. Ettha ca catupañcavokāravasena khandhānaṃ bhedo, ekavokāravasena kaḷevarassa nikkhepo; catuvokāravasena vā khandhānaṃ bhedo, sesadvayavasena kaḷevarassa nikkhepo veditabbo. Kasmā? Bhavadvayepi rūpakāyasaṅkhātassa kaḷevarassa sambhavato. Yasmā vā cātumahārājikādīsu khandhā bhijjanteva, na kiñci nikkhipati, tasmā tesaṃ vasena khandhānaṃ bhedo. Manussādīsu kaḷevarassa nikkhepo. Ettha ca kaḷevarassa nikkhepakaraṇato maraṇaṃ ‘‘kaḷevarassa nikkhepo’’ti vuttaṃ.

    ஜீவிதிந்த்³ரியஸ்ஸ உபச்சே²தோ³தி இமினா இந்த்³ரியப³த்³த⁴ஸ்ஸேவ மரணங் நாம ஹோதி, அனிந்த்³ரியப³த்³த⁴ஸ்ஸ மரணங் நாம நத்தீ²தி த³ஸ்ஸேதி. ‘ஸஸ்ஸங் மதங், ருக்கோ² மதோ’தி இத³ங் பன வோஹாரமத்தமேவ. அத்த²தோ பன ஏவரூபானி வசனானி ஸஸ்ஸாதீ³னங் க²யவயபா⁴வமேவ தீ³பெந்தி. இத³ங் வுச்சதி மரணந்தி இத³ங் ஸப்³ப³ம்பி மரணங் நாம கதி²யதி.

    Jīvitindriyassa upacchedoti iminā indriyabaddhasseva maraṇaṃ nāma hoti, anindriyabaddhassa maraṇaṃ nāma natthīti dasseti. ‘Sassaṃ mataṃ, rukkho mato’ti idaṃ pana vohāramattameva. Atthato pana evarūpāni vacanāni sassādīnaṃ khayavayabhāvameva dīpenti. Idaṃ vuccati maraṇanti idaṃ sabbampi maraṇaṃ nāma kathiyati.

    அபிசெத்த² க²ணிகமரணங், ஸம்முதிமரணங், ஸமுச்சே²த³மரணந்தி அயம்பி பே⁴தோ³ வேதி³தப்³போ³. தத்த² ‘க²ணிகமரணங்’ நாம பவத்தே ரூபாரூபத⁴ம்மானங் பே⁴தோ³. ‘திஸ்ஸோ மதோ, பு²ஸ்ஸோ மதோ’தி இத³ங் ‘ஸம்முதிமரணங்’ நாம. கீ²ணாஸவஸ்ஸ அப்படிஸந்தி⁴கா காலகிரியா ‘ஸமுச்சே²த³மரணங்’ நாம. இமஸ்மிங் பனத்தே² ஸம்முதிமரணங் அதி⁴ப்பேதங். ஜாதிக்க²யமரணங், உபக்கமமரணங், ஸரஸமரணங், ஆயுக்க²யமரணங், புஞ்ஞக்க²யமரணந்திபி தஸ்ஸேவ நாமங். தயித³ங் சுதிலக்க²ணங், வியோக³ரஸங், விப்பவாஸபச்சுபட்டா²னங்.

    Apicettha khaṇikamaraṇaṃ, sammutimaraṇaṃ, samucchedamaraṇanti ayampi bhedo veditabbo. Tattha ‘khaṇikamaraṇaṃ’ nāma pavatte rūpārūpadhammānaṃ bhedo. ‘Tisso mato, phusso mato’ti idaṃ ‘sammutimaraṇaṃ’ nāma. Khīṇāsavassa appaṭisandhikā kālakiriyā ‘samucchedamaraṇaṃ’ nāma. Imasmiṃ panatthe sammutimaraṇaṃ adhippetaṃ. Jātikkhayamaraṇaṃ, upakkamamaraṇaṃ, sarasamaraṇaṃ, āyukkhayamaraṇaṃ, puññakkhayamaraṇantipi tasseva nāmaṃ. Tayidaṃ cutilakkhaṇaṃ, viyogarasaṃ, vippavāsapaccupaṭṭhānaṃ.

    ‘மரணஸ்ஸ து³க்க²ட்டோ² வேதி³தப்³போ³’தி எத்த² பன இத³ம்பி ஸயங் ந து³க்க²ங், து³க்க²ஸ்ஸ பன வத்து²பா⁴வேன து³க்க²ந்தி வுத்தங். மரணந்திகாபி ஹி ஸாரீரிகா வேத³னா, படிவாதே க³ஹிதா ஆதி³த்ததிணுக்கா விய, ஸரீரங் நித³ஹந்தி. நரகனிமித்தாதீ³னங் உபட்டா²னகாலே ப³லவதோ³மனஸ்ஸங் உப்பஜ்ஜதி. இதி இமேஸங் த்³வின்னம்பி து³க்கா²னங் வத்து²பா⁴வேன து³க்க²ந்தி வேதி³தப்³ப³ங். அபி ச –

    ‘Maraṇassa dukkhaṭṭho veditabbo’ti ettha pana idampi sayaṃ na dukkhaṃ, dukkhassa pana vatthubhāvena dukkhanti vuttaṃ. Maraṇantikāpi hi sārīrikā vedanā, paṭivāte gahitā ādittatiṇukkā viya, sarīraṃ nidahanti. Narakanimittādīnaṃ upaṭṭhānakāle balavadomanassaṃ uppajjati. Iti imesaṃ dvinnampi dukkhānaṃ vatthubhāvena dukkhanti veditabbaṃ. Api ca –

    பாபஸ்ஸ பாபகம்மாதி³, நிமித்தமனுபஸ்ஸதோ;

    Pāpassa pāpakammādi, nimittamanupassato;

    ப⁴த்³த³ஸ்ஸாபஸஹந்தஸ்ஸ, வியோக³ங் பியவத்து²கங்.

    Bhaddassāpasahantassa, viyogaṃ piyavatthukaṃ.

    மீயமானஸ்ஸ யங் து³க்க²ங், மானஸங் அவிஸேஸதோ;

    Mīyamānassa yaṃ dukkhaṃ, mānasaṃ avisesato;

    ஸப்³பே³ஸஞ்சாபி யங் ஸந்தி⁴-ப³ந்த⁴னச்சே²த³னாதி³கங்.

    Sabbesañcāpi yaṃ sandhi-bandhanacchedanādikaṃ.

    விதுஜ்ஜமானமம்மானங், ஹோதி து³க்க²ங் ஸரீரஜங்;

    Vitujjamānamammānaṃ, hoti dukkhaṃ sarīrajaṃ;

    அஸய்ஹமப்படிகாரங், து³க்க²ஸ்ஸேதஸ்ஸித³ங் யதோ;

    Asayhamappaṭikāraṃ, dukkhassetassidaṃ yato;

    மரணங் வத்து² தேனேதங், து³க்க²மிச்சேவ பா⁴ஸிதந்தி.

    Maraṇaṃ vatthu tenetaṃ, dukkhamicceva bhāsitanti.

    அபிச இமானி ஜாதிஜராமரணானி நாம இமேஸங் ஸத்தானங் வத⁴கபச்சாமித்தா விய ஓதாரங் க³வேஸந்தானி விசரந்தி. யதா² ஹி புரிஸஸ்ஸ தீஸு பச்சாமித்தேஸு ஓதாராபெக்கே²ஸு விசரந்தேஸு ஏகோ வதெ³ய்ய – ‘‘அஹங் அஸுகஅரஞ்ஞஸ்ஸ நாம வண்ணங் கதெ²த்வா ஏதங் ஆதா³ய தத்த² க³மிஸ்ஸாமி, எத்த² மய்ஹங் து³க்கரங் நத்தீ²’’தி. து³தியோ வதெ³ய்ய ‘‘அஹங் தவ ஏதங் க³ஹெத்வா க³தகாலே போதெ²த்வா து³ப்³ப³லங் கரிஸ்ஸாமி, எத்த² மய்ஹங் து³க்கரங் நத்தீ²’’தி. ததியோ வதெ³ய்ய – ‘‘தயா ஏதஸ்மிங் போதெ²த்வா து³ப்³ப³லே கதே திண்ஹேன அஸினா ஸீஸச்சே²த³னங் நாம மய்ஹங் பா⁴ரோ ஹோதூ’’தி. தே ஏவங் வத்வா ததா² கரெய்யுங்.

    Apica imāni jātijarāmaraṇāni nāma imesaṃ sattānaṃ vadhakapaccāmittā viya otāraṃ gavesantāni vicaranti. Yathā hi purisassa tīsu paccāmittesu otārāpekkhesu vicarantesu eko vadeyya – ‘‘ahaṃ asukaaraññassa nāma vaṇṇaṃ kathetvā etaṃ ādāya tattha gamissāmi, ettha mayhaṃ dukkaraṃ natthī’’ti. Dutiyo vadeyya ‘‘ahaṃ tava etaṃ gahetvā gatakāle pothetvā dubbalaṃ karissāmi, ettha mayhaṃ dukkaraṃ natthī’’ti. Tatiyo vadeyya – ‘‘tayā etasmiṃ pothetvā dubbale kate tiṇhena asinā sīsacchedanaṃ nāma mayhaṃ bhāro hotū’’ti. Te evaṃ vatvā tathā kareyyuṃ.

    தத்த² பட²மபச்சாமித்தஸ்ஸ அரஞ்ஞஸ்ஸ வண்ணங் கதெ²த்வா தங் ஆதா³ய தத்த² க³தகாலோ விய ஸுஹஜ்ஜஞாதிமண்ட³லதோ நிக்கட்³டி⁴த்வா யத்த² கத்த²சி நிப்³ப³த்தாபனங் நாம ஜாதியா கிச்சங். து³தியஸ்ஸ போதெ²த்வா து³ப்³ப³லகரணங் விய நிப்³ப³த்தக்க²ந்தே⁴ஸு நிபதித்வா பராதீ⁴னமஞ்சபராயணபா⁴வகரணங் ஜராய கிச்சங். ததியஸ்ஸ திண்ஹேன அஸினா ஸீஸச்சே²த³னங் விய ஜீவிதக்க²யபாபனங் மரணஸ்ஸ கிச்சந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.

    Tattha paṭhamapaccāmittassa araññassa vaṇṇaṃ kathetvā taṃ ādāya tattha gatakālo viya suhajjañātimaṇḍalato nikkaḍḍhitvā yattha katthaci nibbattāpanaṃ nāma jātiyā kiccaṃ. Dutiyassa pothetvā dubbalakaraṇaṃ viya nibbattakkhandhesu nipatitvā parādhīnamañcaparāyaṇabhāvakaraṇaṃ jarāya kiccaṃ. Tatiyassa tiṇhena asinā sīsacchedanaṃ viya jīvitakkhayapāpanaṃ maraṇassa kiccanti veditabbaṃ.

    அபிசெத்த² ஜாதிது³க்க²ங் ஸாதீ³னவமஹாகந்தாரப்பவேஸோ விய த³ட்ட²ப்³ப³ங். ஜராது³க்க²ங் தத்த² அன்னபானரஹிதஸ்ஸ து³ப்³ப³ல்யங் விய த³ட்ட²ப்³ப³ங். மரணது³க்க²ங் து³ப்³ப³லஸ்ஸ இரியாபத²பவத்தனே விஹதபரக்கமஸ்ஸ வாளாதீ³ஹி அனயப்³யஸனாபாத³னங் விய த³ட்ட²ப்³ப³ந்தி.

    Apicettha jātidukkhaṃ sādīnavamahākantārappaveso viya daṭṭhabbaṃ. Jarādukkhaṃ tattha annapānarahitassa dubbalyaṃ viya daṭṭhabbaṃ. Maraṇadukkhaṃ dubbalassa iriyāpathapavattane vihataparakkamassa vāḷādīhi anayabyasanāpādanaṃ viya daṭṭhabbanti.

    ஸோகனித்³தே³ஸோ

    Sokaniddeso

    194. ஸோகநித்³தே³ஸே ப்³யஸதீதி ப்³யஸனங்; ஹிதஸுக²ங் கி²பதி வித்³த⁴ங்ஸேதீதி அத்தோ². ஞாதீனங் ப்³யஸனங் ஞாதிப்³யஸனங்; சோரரோக³ப⁴யாதீ³ஹி ஞாதிக்க²யோ ஞாதிவினாஸோதி அத்தோ². தேன ஞாதிப்³யஸனேன பு²ட்ட²ஸ்ஸாதி அஜ்ஜொ²த்த²டஸ்ஸ அபி⁴பூ⁴தஸ்ஸ ஸமன்னாக³தஸ்ஸாதி அத்தோ². ஸேஸேஸுபி ஏஸேவ நயோ. அயங் பன விஸேஸோ – போ⁴கா³னங் ப்³யஸனங் போ⁴க³ப்³யஸனங்; ராஜசோராதி³வஸேன போ⁴க³க்க²யோ போ⁴க³வினாஸோதி அத்தோ². ரோகோ³யேவ ப்³யஸனங் ரோக³ப்³யஸனங்; ரோகோ³ ஹி ஆரொக்³யங் ப்³யஸதி வினாஸேதீதி ப்³யஸனங். ஸீலஸ்ஸ ப்³யஸனங் ஸீலப்³யஸனங்; து³ஸ்ஸீல்யஸ்ஸேதங் நாமங். ஸம்மாதி³ட்டி²ங் வினாஸயமானா உப்பன்னா தி³ட்டி²யேவ ப்³யஸனங் தி³ட்டி²ப்³யஸனங். எத்த² ச புரிமானி த்³வே அனிப்ப²ன்னானி, பச்சி²மானி தீணி நிப்ப²ன்னானி திலக்க²ணப்³பா⁴ஹதானி. புரிமானி ச தீணி நேவ குஸலானி ந அகுஸலானி. ஸீலதி³ட்டி²ப்³யஸனத்³வயங் அகுஸலங்.

    194. Sokaniddese byasatīti byasanaṃ; hitasukhaṃ khipati viddhaṃsetīti attho. Ñātīnaṃ byasanaṃ ñātibyasanaṃ; corarogabhayādīhi ñātikkhayo ñātivināsoti attho. Tena ñātibyasanena phuṭṭhassāti ajjhotthaṭassa abhibhūtassa samannāgatassāti attho. Sesesupi eseva nayo. Ayaṃ pana viseso – bhogānaṃ byasanaṃ bhogabyasanaṃ; rājacorādivasena bhogakkhayo bhogavināsoti attho. Rogoyeva byasanaṃ rogabyasanaṃ; rogo hi ārogyaṃ byasati vināsetīti byasanaṃ. Sīlassa byasanaṃ sīlabyasanaṃ; dussīlyassetaṃ nāmaṃ. Sammādiṭṭhiṃ vināsayamānā uppannā diṭṭhiyeva byasanaṃ diṭṭhibyasanaṃ. Ettha ca purimāni dve anipphannāni, pacchimāni tīṇi nipphannāni tilakkhaṇabbhāhatāni. Purimāni ca tīṇi neva kusalāni na akusalāni. Sīladiṭṭhibyasanadvayaṃ akusalaṃ.

    அஞ்ஞதரஞ்ஞதரேனாதி க³ஹிதேஸு வா யேன கேனசி அக்³க³ஹிதேஸு வா மித்தாமச்சப்³யஸனாதீ³ஸு யேன கேனசி. ஸமன்னாக³தஸ்ஸாதி ஸமனுப³ந்த⁴ஸ்ஸ அபரிமுச்சமானஸ்ஸ. அஞ்ஞதரஞ்ஞதரேன து³க்க²த⁴ம்மேனாதி யேன கேனசி ஸோகது³க்க²ஸ்ஸ உப்பத்திஹேதுனா. ஸோகோதி ஸோசனகவஸேன ஸோகோ; இத³ங் தேஹி காரணேஹி உபஜ்ஜனகஸோகஸ்ஸ ஸபா⁴வபச்சத்தங். ஸோசனாதி ஸோசனாகரோ. ஸோசிதத்தந்தி ஸோசிதபா⁴வோ. அந்தோஸோகோதி அப்³ப⁴ந்தரே ஸோகோ. து³தியபத³ங் உபஸக்³க³வஸேன வட்³டி⁴தங். ஸோ ஹி அப்³ப⁴ந்தரே ஸுக்கா²பெந்தோ விய பரிஸுக்கா²பெந்தோ விய உப்பஜ்ஜதீதி ‘‘அந்தோஸோகோ அந்தோபரிஸோகோ’’தி வுச்சதி.

    Aññataraññatarenāti gahitesu vā yena kenaci aggahitesu vā mittāmaccabyasanādīsu yena kenaci. Samannāgatassāti samanubandhassa aparimuccamānassa. Aññataraññatarena dukkhadhammenāti yena kenaci sokadukkhassa uppattihetunā. Sokoti socanakavasena soko; idaṃ tehi kāraṇehi upajjanakasokassa sabhāvapaccattaṃ. Socanāti socanākaro. Socitattanti socitabhāvo. Antosokoti abbhantare soko. Dutiyapadaṃ upasaggavasena vaḍḍhitaṃ. So hi abbhantare sukkhāpento viya parisukkhāpento viya uppajjatīti ‘‘antosoko antoparisoko’’ti vuccati.

    சேதஸோ பரிஜ்ஜா²யனாதி சித்தஸ்ஸ ஜா²யனாகாரோ. ஸோகோ ஹி உப்பஜ்ஜமானோ அக்³கி³ விய சித்தங் ஜா²பேதி பரித³ஹதி, ‘‘சித்தங் மே ஜா²மங், ந மே கிஞ்சி படிபா⁴தீ’’தி வதா³பேதி. து³க்கி²தோ மனோ து³ம்மனோ, தஸ்ஸ பா⁴வோ தோ³மனஸ்ஸங். அனுபவிட்ட²ட்டே²ன ஸோகோவ ஸல்லந்தி ஸோகஸல்லங். அயங் வுச்சதி ஸோகோதி அயங் ஸோகோ நாம கதி²யதி. ஸோ பனாயங் கிஞ்சாபி அத்த²தோ தோ³மனஸ்ஸவேத³னாவ ஹோதி, ஏவங் ஸந்தேபி அந்தோனிஜ்ஜா²னலக்க²ணோ, சேதஸோ பரினிஜ்ஜா²யனரஸோ, அனுஸோசனபச்சுபட்டா²னோ.

    Cetaso parijjhāyanāti cittassa jhāyanākāro. Soko hi uppajjamāno aggi viya cittaṃ jhāpeti paridahati, ‘‘cittaṃ me jhāmaṃ, na me kiñci paṭibhātī’’ti vadāpeti. Dukkhito mano dummano, tassa bhāvo domanassaṃ. Anupaviṭṭhaṭṭhena sokova sallanti sokasallaṃ. Ayaṃ vuccati sokoti ayaṃ soko nāma kathiyati. So panāyaṃ kiñcāpi atthato domanassavedanāva hoti, evaṃ santepi antonijjhānalakkhaṇo, cetaso parinijjhāyanaraso, anusocanapaccupaṭṭhāno.

    ‘ஸோகஸ்ஸ து³க்க²ட்டோ² வேதி³தப்³போ³’தி எத்த² பன அயங் ஸபா⁴வது³க்க²த்தா சேவ து³க்க²ஸ்ஸ ச வத்து²பா⁴வேன து³க்கோ²தி வுத்தோ. கதரது³க்க²ஸ்ஸாதி? காயிகது³க்க²ஸ்ஸ சேவ ஜவனக்க²ணே ச தோ³மனஸ்ஸது³க்க²ஸ்ஸ. ஸோகவேகே³ன ஹி ஹத³யே மஹாக³ண்டோ³ உட்ட²ஹித்வா பரிபச்சித்வா பி⁴ஜ்ஜதி, முக²தோ வா காளலோஹிதங் நிக்க²மதி, ப³லவங் காயது³க்க²ங் உப்பஜ்ஜதி. ‘‘எத்தகா மே ஞாதயோ க²யங் க³தா, எத்தகா மே போ⁴கா³’’தி சிந்தெந்தஸ்ஸ ச ப³லவங் தோ³மனஸ்ஸங் உப்பஜ்ஜதி. இதி இமேஸங் த்³வின்னங் து³க்கா²னங் வத்து²பா⁴வேனபேஸ து³க்கோ²தி வேதி³தப்³போ³. அபிச –

    ‘Sokassa dukkhaṭṭho veditabbo’ti ettha pana ayaṃ sabhāvadukkhattā ceva dukkhassa ca vatthubhāvena dukkhoti vutto. Kataradukkhassāti? Kāyikadukkhassa ceva javanakkhaṇe ca domanassadukkhassa. Sokavegena hi hadaye mahāgaṇḍo uṭṭhahitvā paripaccitvā bhijjati, mukhato vā kāḷalohitaṃ nikkhamati, balavaṃ kāyadukkhaṃ uppajjati. ‘‘Ettakā me ñātayo khayaṃ gatā, ettakā me bhogā’’ti cintentassa ca balavaṃ domanassaṃ uppajjati. Iti imesaṃ dvinnaṃ dukkhānaṃ vatthubhāvenapesa dukkhoti veditabbo. Apica –

    ஸத்தானங் ஹத³யங் ஸோகோ, ஸல்லங் விய விதுஜ்ஜதி;

    Sattānaṃ hadayaṃ soko, sallaṃ viya vitujjati;

    அக்³கி³தத்தோவ நாராசோ, பு⁴ஸஞ்ச ட³ஹதே புன.

    Aggitattova nārāco, bhusañca ḍahate puna.

    ஸமாவஹதி ச ப்³யாதி⁴-ஜராமரணபே⁴த³னங்;

    Samāvahati ca byādhi-jarāmaraṇabhedanaṃ;

    து³க்க²ம்பி விவித⁴ங் யஸ்மா, தஸ்மா து³க்கோ²தி வுச்சதீதி.

    Dukkhampi vividhaṃ yasmā, tasmā dukkhoti vuccatīti.

    பரிதே³வனித்³தே³ஸோ

    Paridevaniddeso

    195. பரிதே³வநித்³தே³ஸே ‘மய்ஹங் தீ⁴தா, மய்ஹங் புத்தோ’தி ஏவங் ஆதி³ஸ்ஸ ஆதி³ஸ்ஸ தே³வந்தி ரோத³ந்தி ஏதேனாதி ஆதே³வோ. தங் தங் வண்ணங் பரிகித்தெத்வா பரிகித்தெத்வா தே³வந்தி ஏதேனாதி பரிதே³வோ. ததோ பரானி த்³வே த்³வே பதா³னி புரிமத்³வயஸ்ஸேவ ஆகாரபா⁴வனித்³தே³ஸவஸேன வுத்தானி. வாசாதி வசனங். பலாபோதி துச்ச²ங் நிரத்த²கவசனங். உபட்³ட⁴ப⁴ணிதஅஞ்ஞப⁴ணிதாதி³வஸேன விரூபோ பலாபோ விப்பலாபோ. லாலப்போதி புனப்புனங் லபனங். லாலப்பனாகாரோ லாலப்பனா. லாலப்பிதஸ்ஸ பா⁴வோ லாலப்பிதத்தங். அயங் வுச்சதி பரிதே³வோதி அயங் பரிதே³வோ நாம கதி²யதி. ஸோ லாலப்பனலக்க²ணோ, கு³ணதோ³ஸபரிகித்தனரஸோ, ஸம்ப⁴மபச்சுபட்டா²னோ.

    195. Paridevaniddese ‘mayhaṃ dhītā, mayhaṃ putto’ti evaṃ ādissa ādissa devanti rodanti etenāti ādevo. Taṃ taṃ vaṇṇaṃ parikittetvā parikittetvā devanti etenāti paridevo. Tato parāni dve dve padāni purimadvayasseva ākārabhāvaniddesavasena vuttāni. Vācāti vacanaṃ. Palāpoti tucchaṃ niratthakavacanaṃ. Upaḍḍhabhaṇitaaññabhaṇitādivasena virūpo palāpo vippalāpo. Lālappoti punappunaṃ lapanaṃ. Lālappanākāro lālappanā. Lālappitassa bhāvo lālappitattaṃ. Ayaṃ vuccati paridevoti ayaṃ paridevo nāma kathiyati. So lālappanalakkhaṇo, guṇadosaparikittanaraso, sambhamapaccupaṭṭhāno.

    ‘பரிதே³வஸ்ஸ து³க்க²ட்டோ² வேதி³தப்³போ³’தி எத்த² பன அயம்பி ஸயங் ந து³க்கோ², காயது³க்க²தோ³மனஸ்ஸது³க்கா²னங் பன வத்து²பா⁴வேன து³க்கோ²தி வுத்தோ. பரிதே³வந்தோ ஹி அத்தனோ க²ந்த⁴ங் முட்டீ²ஹி போதே²தி, உபோ⁴ஹி ஹத்தே²ஹி உரங் பஹரதி பிங்ஸதி, ஸீஸேன பி⁴த்தியா ஸத்³தி⁴ங் யுஜ்ஜ²தி. தேனஸ்ஸ ப³லவங் காயது³க்க²ங் உப்பஜ்ஜதி. ‘எத்தகா மே ஞாதயோ க²யங் வயங் அப்³ப⁴த்த²ங் க³தா’திஆதீ³னி சிந்தேதி. தேனஸ்ஸ ப³லவங் தோ³மனஸ்ஸங் உப்பஜ்ஜதி. இதி இமேஸங் த்³வின்னம்பி து³க்கா²னங் வத்து²பா⁴வேன து³க்கோ²தி வேதி³தப்³போ³. அபிச –

    ‘Paridevassa dukkhaṭṭho veditabbo’ti ettha pana ayampi sayaṃ na dukkho, kāyadukkhadomanassadukkhānaṃ pana vatthubhāvena dukkhoti vutto. Paridevanto hi attano khandhaṃ muṭṭhīhi potheti, ubhohi hatthehi uraṃ paharati piṃsati, sīsena bhittiyā saddhiṃ yujjhati. Tenassa balavaṃ kāyadukkhaṃ uppajjati. ‘Ettakā me ñātayo khayaṃ vayaṃ abbhatthaṃ gatā’tiādīni cinteti. Tenassa balavaṃ domanassaṃ uppajjati. Iti imesaṃ dvinnampi dukkhānaṃ vatthubhāvena dukkhoti veditabbo. Apica –

    யங் ஸோகஸல்லவிஹதோ பரிதே³வமானோ,

    Yaṃ sokasallavihato paridevamāno,

    கண்டொ²ட்ட²தாலுதலஸோஸஜமப்பஸய்ஹங்;

    Kaṇṭhoṭṭhatālutalasosajamappasayhaṃ;

    பி⁴ய்யோதி⁴மத்தமதி⁴க³ச்ச²தியேவ து³க்க²ங்,

    Bhiyyodhimattamadhigacchatiyeva dukkhaṃ,

    து³க்கோ²தி தேன ப⁴க³வா பரிதே³வமாஹாதி.

    Dukkhoti tena bhagavā paridevamāhāti.

    து³க்க²தோ³மனஸ்ஸனித்³தே³ஸோ

    Dukkhadomanassaniddeso

    196-7. து³க்க²தோ³மனஸ்ஸநித்³தே³ஸா ஹெட்டா² த⁴ம்மஸங்க³ஹட்ட²கதா²யங் வண்ணிதத்தா பாகடா ஏவ. லக்க²ணாதீ³னி பன தேஸங் தத்த² வுத்தானேவ.

    196-7. Dukkhadomanassaniddesā heṭṭhā dhammasaṅgahaṭṭhakathāyaṃ vaṇṇitattā pākaṭā eva. Lakkhaṇādīni pana tesaṃ tattha vuttāneva.

    ‘து³க்க²ஸ்ஸ து³க்க²ட்டோ² வேதி³தப்³போ³, தோ³மனஸ்ஸஸ்ஸ து³க்க²ட்டோ² வேதி³தப்³போ³’தி எத்த² பன உப⁴யம்பேதங் ஸயஞ்ச து³க்க²த்தா காயிகசேதஸிகது³க்கா²னஞ்ச வத்து²பா⁴வேன து³க்க²ந்தி வுத்தங். ஹத்த²பாதா³னஞ்ஹி கண்ணனாஸிகானஞ்ச சே²த³னது³க்கே²ன து³க்கி²தஸ்ஸ , அனாத²ஸாலாயங் உச்சி²ட்ட²கபாலங் புரதோ கத்வா நிபன்னஸ்ஸ, வணமுகே²ஹி புளுவகேஸு நிக்க²மந்தேஸு ப³லவங் காயது³க்க²ங் உப்பஜ்ஜதி; நானாரங்க³ரத்தவத்த²மனுஞ்ஞாலங்காரங் நக்க²த்தங் கீளந்தங் மஹாஜனங் தி³ஸ்வா ப³லவதோ³மனஸ்ஸங் உப்பஜ்ஜதி. ஏவங் தாவ து³க்க²ஸ்ஸ த்³வின்னம்பி து³க்கா²னங் வத்து²பா⁴வோ வேதி³தப்³போ³. அபிச –

    ‘Dukkhassa dukkhaṭṭho veditabbo, domanassassa dukkhaṭṭho veditabbo’ti ettha pana ubhayampetaṃ sayañca dukkhattā kāyikacetasikadukkhānañca vatthubhāvena dukkhanti vuttaṃ. Hatthapādānañhi kaṇṇanāsikānañca chedanadukkhena dukkhitassa , anāthasālāyaṃ ucchiṭṭhakapālaṃ purato katvā nipannassa, vaṇamukhehi puḷuvakesu nikkhamantesu balavaṃ kāyadukkhaṃ uppajjati; nānāraṅgarattavatthamanuññālaṅkāraṃ nakkhattaṃ kīḷantaṃ mahājanaṃ disvā balavadomanassaṃ uppajjati. Evaṃ tāva dukkhassa dvinnampi dukkhānaṃ vatthubhāvo veditabbo. Apica –

    பீளேதி காயிகமித³ங், து³க்க²ங் து³க்க²ஞ்ச மானஸங் பி⁴ய்யோ;

    Pīḷeti kāyikamidaṃ, dukkhaṃ dukkhañca mānasaṃ bhiyyo;

    ஜனயதி யஸ்மா தஸ்மா, து³க்க²ந்தி விஸேஸதோ வுத்தந்தி.

    Janayati yasmā tasmā, dukkhanti visesato vuttanti.

    சேதோது³க்க²ஸமப்பிதா பன கேஸே பகிரிய உரானி பதிபிஸெந்தி, ஆவட்டந்தி, விவட்டந்தி, சி²ன்னபபாதங் பபதந்தி, ஸத்த²ங் ஆஹரந்தி, விஸங் கா²த³ந்தி, ரஜ்ஜுயா உப்³ப³ந்த⁴ந்தி, அக்³கி³ங் பவிஸந்தி . தங் தங் விபரீதங் வத்து²ங் ததா² ததா² விப்படிஸாரினோ பரிட³ய்ஹமானசித்தா சிந்தெந்தி. ஏவங் தோ³மனஸ்ஸஸ்ஸ உபி⁴ன்னம்பி து³க்கா²னங் வத்து²பா⁴வோ வேதி³தப்³போ³. அபிச –

    Cetodukkhasamappitā pana kese pakiriya urāni patipisenti, āvaṭṭanti, vivaṭṭanti, chinnapapātaṃ papatanti, satthaṃ āharanti, visaṃ khādanti, rajjuyā ubbandhanti, aggiṃ pavisanti . Taṃ taṃ viparītaṃ vatthuṃ tathā tathā vippaṭisārino pariḍayhamānacittā cintenti. Evaṃ domanassassa ubhinnampi dukkhānaṃ vatthubhāvo veditabbo. Apica –

    பீளேதி யதோ சித்தங், காயஸ்ஸ ச பீளனங் ஸமாவஹதி;

    Pīḷeti yato cittaṃ, kāyassa ca pīḷanaṃ samāvahati;

    து³க்க²ந்தி தோ³மனஸ்ஸம்பி, தோ³மனஸ்ஸங் ததோ அஹூதி.

    Dukkhanti domanassampi, domanassaṃ tato ahūti.

    உபாயாஸனித்³தே³ஸோ

    Upāyāsaniddeso

    198. உபாயாஸநித்³தே³ஸே ஆயாஸனட்டே²ன ஆயாஸோ; ஸங்ஸீத³னவிஸீத³னாகாரப்பவத்தஸ்ஸ சித்தகிலமத²ஸ்ஸேதங் நாமங். ப³லவங் ஆயாஸோ உபாயாஸோ. ஆயாஸிதபா⁴வோ ஆயாஸிதத்தங். உபாயாஸிதபா⁴வோ உபாயாஸிதத்தங். அயங் வுச்சதி உபாயாஸோதி அயங் உபாயாஸோ நாம கதி²யதி. ஸோ பனேஸ ப்³யாஸத்திலக்க²ணோ, நித்து²னநரஸோ, விஸாத³பச்சுபட்டா²னோ.

    198. Upāyāsaniddese āyāsanaṭṭhena āyāso; saṃsīdanavisīdanākārappavattassa cittakilamathassetaṃ nāmaṃ. Balavaṃ āyāso upāyāso. Āyāsitabhāvo āyāsitattaṃ. Upāyāsitabhāvo upāyāsitattaṃ. Ayaṃ vuccati upāyāsoti ayaṃ upāyāso nāma kathiyati. So panesa byāsattilakkhaṇo, nitthunanaraso, visādapaccupaṭṭhāno.

    ‘உபாயாஸஸ்ஸ து³க்க²ட்டோ² வேதி³தப்³போ³’தி எத்த² பன அயம்பி ஸயங் ந து³க்கோ², உபி⁴ன்னம்பி து³க்கா²னங் வத்து²பா⁴வேன து³க்கோ²தி வுத்தோ. குபிதேன ஹி ரஞ்ஞா இஸ்ஸரியங் அச்சி²ந்தி³த்வா ஹதபுத்தபா⁴திகானங் ஆணத்தவதா⁴னங் ப⁴யேன அடவிங் பவிஸித்வா நிலீனானங் மஹாவிஸாத³ப்பத்தானங் து³க்க²ட்டா²னேன து³க்க²ஸெய்யாய து³க்க²னிஸஜ்ஜாய ப³லவங் காயது³க்க²ங் உப்பஜ்ஜதி. ‘எத்தகா நோ ஞாதகா, எத்தகா போ⁴கா³ நட்டா²’தி சிந்தெந்தானங் ப³லவதோ³மனஸ்ஸங் உப்பஜ்ஜதி. இதி இமேஸங் த்³வின்னம்பி து³க்கா²னங் வத்து²பா⁴வேன து³க்கோ²தி வேதி³தப்³போ³தி. அபிச –

    ‘Upāyāsassa dukkhaṭṭho veditabbo’ti ettha pana ayampi sayaṃ na dukkho, ubhinnampi dukkhānaṃ vatthubhāvena dukkhoti vutto. Kupitena hi raññā issariyaṃ acchinditvā hataputtabhātikānaṃ āṇattavadhānaṃ bhayena aṭaviṃ pavisitvā nilīnānaṃ mahāvisādappattānaṃ dukkhaṭṭhānena dukkhaseyyāya dukkhanisajjāya balavaṃ kāyadukkhaṃ uppajjati. ‘Ettakā no ñātakā, ettakā bhogā naṭṭhā’ti cintentānaṃ balavadomanassaṃ uppajjati. Iti imesaṃ dvinnampi dukkhānaṃ vatthubhāvena dukkhoti veditabboti. Apica –

    சித்தஸ்ஸ பரித³ஹனா, காயஸ்ஸ விஸாத³னா ச அதி⁴மத்தங்;

    Cittassa paridahanā, kāyassa visādanā ca adhimattaṃ;

    யங் து³க்க²முபாயாஸோ, ஜனேதி து³க்கோ² ததோ வுத்தோ.

    Yaṃ dukkhamupāyāso, janeti dukkho tato vutto.

    எத்த² ச மந்த³க்³கி³னா அந்தோபா⁴ஜனேயேவ தேலாதீ³னங் பாகோ விய ஸோகோ. திக்க²க்³கி³னா பச்சமானஸ்ஸ பா⁴ஜனதோ ப³ஹினிக்க²மனங் விய பரிதே³வோ. ப³ஹினிக்க²ந்தாவஸேஸஸ்ஸ நிக்க²மிதும்பி அப்பஹொந்தஸ்ஸ அந்தோபா⁴ஜனேயேவ யாவ பரிக்க²யா பாகோ விய உபாயாஸோ த³ட்ட²ப்³போ³.

    Ettha ca mandagginā antobhājaneyeva telādīnaṃ pāko viya soko. Tikkhagginā paccamānassa bhājanato bahinikkhamanaṃ viya paridevo. Bahinikkhantāvasesassa nikkhamitumpi appahontassa antobhājaneyeva yāva parikkhayā pāko viya upāyāso daṭṭhabbo.

    அப்பியஸம்பயோக³னித்³தே³ஸோ

    Appiyasampayoganiddeso

    199. அப்பியஸம்பயோக³நித்³தே³ஸே யஸ்ஸாதி யே அஸ்ஸ. அனிட்டா²தி அபரியேஸிதா. பரியேஸிதா வா ஹொந்து அபரியேஸிதா வா, நாமமேவேதங் அமனாபாரம்மணானங். மனஸ்மிங் ந கமந்தி, ந பவிஸந்தீதி அகந்தா. மனஸ்மிங் ந அப்பியந்தி, ந வா மனங் வட்³டெ⁴ந்தீதி அமனாபா. ரூபாதிஆதி³ தேஸங் ஸபா⁴வனித³ஸ்ஸனங். அனத்த²ங் காமெந்தி இச்ச²ந்தீதி அனத்த²காமா. அஹிதங் காமெந்தி இச்ச²ந்தீதி அஹிதகாமா. அபா²ஸுகங் து³க்க²விஹாரங் காமெந்தி இச்ச²ந்தீதி அபா²ஸுககாமா. சதூஹி யோகே³ஹி கே²மங் நிப்³ப⁴யங் விவட்டங் ந இச்ச²ந்தி, ஸப⁴யங் வட்டமேவ நேஸங் காமெந்தி இச்ச²ந்தீதி ஆயோக³க்கே²மகாமா.

    199. Appiyasampayoganiddese yassāti ye assa. Aniṭṭhāti apariyesitā. Pariyesitā vā hontu apariyesitā vā, nāmamevetaṃ amanāpārammaṇānaṃ. Manasmiṃ na kamanti, na pavisantīti akantā. Manasmiṃ na appiyanti, na vā manaṃ vaḍḍhentīti amanāpā. Rūpātiādi tesaṃ sabhāvanidassanaṃ. Anatthaṃ kāmenti icchantīti anatthakāmā. Ahitaṃ kāmenti icchantīti ahitakāmā. Aphāsukaṃ dukkhavihāraṃ kāmenti icchantīti aphāsukakāmā. Catūhi yogehi khemaṃ nibbhayaṃ vivaṭṭaṃ na icchanti, sabhayaṃ vaṭṭameva nesaṃ kāmenti icchantīti āyogakkhemakāmā.

    அபிச ஸத்³தா⁴தீ³னங் வுத்³தி⁴ஸங்கா²தஸ்ஸ அத்த²ஸ்ஸ அகாமனதோ தேஸங்யேவ ஹானிஸங்கா²தஸ்ஸ அனத்த²ஸ்ஸ ச காமனதோ அனத்த²காமா. ஸத்³தா⁴தீ³னங்யேவ உபாயபூ⁴தஸ்ஸ ஹிதஸ்ஸ அகாமனதோ ஸத்³தா⁴ஹானிஆதீ³னங் உபாயபூ⁴தஸ்ஸ அஹிதஸ்ஸ ச காமனதோ அஹிதகாமா. பா²ஸுகவிஹாரஸ்ஸ அகாமனதோ அபா²ஸுகவிஹாரஸ்ஸ ச காமனதோ அபா²ஸுககாமா. யஸ்ஸ கஸ்ஸசி நிப்³ப⁴யஸ்ஸ அகாமனதோ ப⁴யஸ்ஸ ச காமனதோ அயோக³க்கே²மகாமாதி ஏவம்பெத்த² அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³.

    Apica saddhādīnaṃ vuddhisaṅkhātassa atthassa akāmanato tesaṃyeva hānisaṅkhātassa anatthassa ca kāmanato anatthakāmā. Saddhādīnaṃyeva upāyabhūtassa hitassa akāmanato saddhāhāniādīnaṃ upāyabhūtassa ahitassa ca kāmanato ahitakāmā. Phāsukavihārassa akāmanato aphāsukavihārassa ca kāmanato aphāsukakāmā. Yassa kassaci nibbhayassa akāmanato bhayassa ca kāmanato ayogakkhemakāmāti evampettha attho daṭṭhabbo.

    ஸங்க³தீதி க³ந்த்வா ஸங்யோகோ³. ஸமாக³மோதி ஆக³தேஹி ஸங்யோகோ³. ஸமோதா⁴னந்தி டா²னநிஸஜ்ஜாதீ³ஸு ஸஹபா⁴வோ. மிஸ்ஸீபா⁴வோதி ஸப்³ப³கிச்சானங் ஸஹகரணங். அயங் ஸத்தவஸேன யோஜனா. ஸங்கா²ரவஸேன பன யங் லப்³ப⁴தி தங் க³ஹேதப்³ப³ங். அயங் வுச்சதீதி அயங் அப்பியஸம்பயோகோ³ நாம கதி²யதி. ஸோ அனிட்ட²ஸமோதா⁴னலக்க²ணோ, சித்தவிகா⁴தகரணரஸோ, அனத்த²பா⁴வபச்சுபட்டா²னோ.

    Saṅgatīti gantvā saṃyogo. Samāgamoti āgatehi saṃyogo. Samodhānanti ṭhānanisajjādīsu sahabhāvo. Missībhāvoti sabbakiccānaṃ sahakaraṇaṃ. Ayaṃ sattavasena yojanā. Saṅkhāravasena pana yaṃ labbhati taṃ gahetabbaṃ. Ayaṃ vuccatīti ayaṃ appiyasampayogo nāma kathiyati. So aniṭṭhasamodhānalakkhaṇo, cittavighātakaraṇaraso, anatthabhāvapaccupaṭṭhāno.

    ஸோ அத்த²தோ ஏகோ த⁴ம்மோ நாம நத்தி². கேவலங் அப்பியஸம்பயுத்தானங் து³வித⁴ஸ்ஸாபி து³க்க²ஸ்ஸ வத்து²பா⁴வதோ து³க்கோ²தி வுத்தோ. அனிட்டா²னி ஹி வத்தூ²னி ஸமோதா⁴னக³தானி விஜ்ஜ²னசே²த³னபா²லனாதீ³ஹி காயிகம்பி து³க்க²ங் உப்பாதெ³ந்தி, உப்³பே³க³ஜனநதோ மானஸம்பி. தேனேதங் வுச்சதி –

    So atthato eko dhammo nāma natthi. Kevalaṃ appiyasampayuttānaṃ duvidhassāpi dukkhassa vatthubhāvato dukkhoti vutto. Aniṭṭhāni hi vatthūni samodhānagatāni vijjhanachedanaphālanādīhi kāyikampi dukkhaṃ uppādenti, ubbegajananato mānasampi. Tenetaṃ vuccati –

    தி³ஸ்வாவ அப்பியே து³க்க²ங், பட²மங் ஹோதி சேதஸி;

    Disvāva appiye dukkhaṃ, paṭhamaṃ hoti cetasi;

    தது³பக்கமஸம்பூ⁴த-மத² காயே யதோ இத⁴.

    Tadupakkamasambhūta-matha kāye yato idha.

    ததோ து³க்க²த்³வயஸ்ஸாபி, வத்து²தோ ஸோ மஹேஸினா;

    Tato dukkhadvayassāpi, vatthuto so mahesinā;

    து³க்கோ² வுத்தோதி விஞ்ஞெய்யோ, அப்பியேஹி ஸமாக³மோதி.

    Dukkho vuttoti viññeyyo, appiyehi samāgamoti.

    பியவிப்பயோக³னித்³தே³ஸோ

    Piyavippayoganiddeso

    200. பியவிப்பயோக³நித்³தே³ஸோ வுத்தபடிபக்க²னயேன வேதி³தப்³போ³. மாதா வாதிஆதி³ பனெத்த² அத்த²காமே ஸரூபேன த³ஸ்ஸேதுங் வுத்தங். தத்த² மமாயதீதி மாதா. பியாயதீதி பிதா. ப⁴ஜதீதி பா⁴தா. ததா² ப⁴கி³னீ. மெத்தாயந்தீதி மித்தா, மினந்தீதி வா மித்தா; ஸப்³ப³கு³ய்ஹேஸு அந்தோ பக்கி²பந்தீதி அத்தோ². கிச்சகரணீயேஸு ஸஹபா⁴வட்டே²ன அமா ஹொந்தீதி அமச்சா. அயங் அம்ஹாகங் அஜ்ஜ²த்திகோதி ஏவங் ஜானந்தி ஞாயந்தீதி வா ஞாதீ. லோஹிதேன ஸம்ப³ந்தா⁴தி ஸாலோஹிதா. ஏவமேதானி பதா³னி அத்த²தோ வேதி³தப்³பா³னி. அயங் வுச்சதீதி அயங் பியேஹி விப்பயோகோ³ நாம கதி²யதி. ஸோ இட்ட²வத்து²வியோக³லக்க²ணோ, ஸோகுப்பாத³னரஸோ, ப்³யஸனபச்சுபட்டா²னோ.

    200. Piyavippayoganiddeso vuttapaṭipakkhanayena veditabbo. Mātā vātiādi panettha atthakāme sarūpena dassetuṃ vuttaṃ. Tattha mamāyatīti mātā. Piyāyatīti pitā. Bhajatīti bhātā. Tathā bhaginī. Mettāyantīti mittā, minantīti vā mittā; sabbaguyhesu anto pakkhipantīti attho. Kiccakaraṇīyesu sahabhāvaṭṭhena amā hontīti amaccā. Ayaṃ amhākaṃ ajjhattikoti evaṃ jānanti ñāyantīti vā ñātī. Lohitena sambandhāti sālohitā. Evametāni padāni atthato veditabbāni. Ayaṃ vuccatīti ayaṃ piyehi vippayogo nāma kathiyati. So iṭṭhavatthuviyogalakkhaṇo, sokuppādanaraso, byasanapaccupaṭṭhāno.

    ஸோ அத்த²தோ ஏகோ த⁴ம்மோ நாம நத்தி². கேவலங் பியவிப்பயுத்தானங் து³வித⁴ஸ்ஸாபி து³க்க²ஸ்ஸ வத்து²பா⁴வதோ து³க்கோ²தி வுத்தோ. இட்டா²னி ஹி வத்தூ²னி வியுஜ்ஜமானானி ஸரீரஸ்ஸ ஸோஸனமிலாபனாதி³பா⁴வேன காயிகம்பி து³க்க²ங் உப்பாதெ³ந்தி, ‘யம்பி நோ அஹோஸி, தம்பி நோ நத்தீ²’தி அனுஸோசாபனதோ மானஸம்பி. தேனேதங் வுச்சதி –

    So atthato eko dhammo nāma natthi. Kevalaṃ piyavippayuttānaṃ duvidhassāpi dukkhassa vatthubhāvato dukkhoti vutto. Iṭṭhāni hi vatthūni viyujjamānāni sarīrassa sosanamilāpanādibhāvena kāyikampi dukkhaṃ uppādenti, ‘yampi no ahosi, tampi no natthī’ti anusocāpanato mānasampi. Tenetaṃ vuccati –

    ஞாதித⁴னாதி³வியோகா³, ஸோகஸரஸமப்பிதா விதுஜ்ஜந்தி;

    Ñātidhanādiviyogā, sokasarasamappitā vitujjanti;

    பா³லா யதோ ததோ யங், து³க்கோ²தி மதோ பியவியோகோ³தி.

    Bālā yato tato yaṃ, dukkhoti mato piyaviyogoti.

    இச்சா²னித்³தே³ஸோ

    Icchāniddeso

    201. இச்சா²நித்³தே³ஸே ஜாதித⁴ம்மானந்தி ஜாதிஸபா⁴வானங் ஜாதிபகதிகானங். இச்சா² உப்பஜ்ஜதீதி தண்ஹா உப்பஜ்ஜதி. அஹோ வதாதி பத்த²னா. கோ² பனேதங் இச்சா²ய பத்தப்³ப³ந்தி யங் ஏதங் ‘‘அஹோ வத மயங் ந ஜாதித⁴ம்மா அஸ்ஸாம, ந ச வத நோ ஜாதி ஆக³ச்செ²ய்யா’’தி ஏவங் பஹீனஸமுத³யேஸு ஸாதூ⁴ஸு விஜ்ஜமானங் அஜாதித⁴ம்மத்தங், பரினிப்³பு³தேஸு ச விஜ்ஜமானங் ஜாதியா அனாக³மனங் இச்சி²தங், தங் இச்ச²ந்தஸ்ஸாபி மக்³க³பா⁴வனாய வினா அபத்தப்³ப³தோ அனிச்ச²ந்தஸ்ஸ ச பா⁴வனாய பத்தப்³ப³தோ ந இச்சா²ய பத்தப்³ப³ங் நாம ஹோதி. இத³ம்பீதி ஏதம்பி; உபரி ஸேஸானி உபாதா³ய பிகாரோ. யம்பிச்ச²ந்தி யேனபி த⁴ம்மேன அலப்³ப⁴னெய்யங் வத்து²ங் இச்ச²ந்தோ ந லப⁴தி, தங் அலப்³ப⁴னெய்யவத்து²இச்ச²னங் து³க்க²ந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ஜராத⁴ம்மானந்திஆதீ³ஸுபி ஏஸேவ நயோ. ஏவமெத்த² அலப்³ப⁴னெய்யவத்தூ²ஸு இச்சா²வ ‘‘யம்பிச்ச²ங் ந லப⁴தி தம்பி து³க்க²’’ந்தி வுத்தா. ஸா அலப்³ப⁴னெய்யவத்து²இச்ச²னலக்க²ணா, தப்பரியேஸனரஸா, தேஸங் அப்பத்திபச்சுபட்டா²னா.

    201. Icchāniddese jātidhammānanti jātisabhāvānaṃ jātipakatikānaṃ. Icchā uppajjatīti taṇhā uppajjati. Aho vatāti patthanā. Nakho panetaṃ icchāya pattabbanti yaṃ etaṃ ‘‘aho vata mayaṃ na jātidhammā assāma, na ca vata no jāti āgaccheyyā’’ti evaṃ pahīnasamudayesu sādhūsu vijjamānaṃ ajātidhammattaṃ, parinibbutesu ca vijjamānaṃ jātiyā anāgamanaṃ icchitaṃ, taṃ icchantassāpi maggabhāvanāya vinā apattabbato anicchantassa ca bhāvanāya pattabbato na icchāya pattabbaṃ nāma hoti. Idampīti etampi; upari sesāni upādāya pikāro. Yampicchanti yenapi dhammena alabbhaneyyaṃ vatthuṃ icchanto na labhati, taṃ alabbhaneyyavatthuicchanaṃ dukkhanti veditabbaṃ. Jarādhammānantiādīsupi eseva nayo. Evamettha alabbhaneyyavatthūsu icchāva ‘‘yampicchaṃ na labhati tampi dukkha’’nti vuttā. Sā alabbhaneyyavatthuicchanalakkhaṇā, tappariyesanarasā, tesaṃ appattipaccupaṭṭhānā.

    த்³வின்னங் பன து³க்கா²னங் வத்து²பா⁴வதோ து³க்கா²தி வுத்தா. ஏகச்சோ ஹி ராஜா ப⁴விஸ்ஸதீதி ஸம்பா⁴விதோ ஹோதி. ஸோ சி²ன்னபி⁴ன்னக³ணேன பரிவாரிதோ பப்³ப³தவிஸமங் வா வனக³ஹனங் வா பவிஸதி. அத² ராஜா தங் பவத்திங் ஞத்வா ப³லகாயங் பேஸேதி. ஸோ ராஜபுரிஸேஹி நிஹதபரிவாரோ ஸயம்பி லத்³த⁴ப்பஹாரோ பலாயமானோ ருக்க²ந்தரங் வா பாஸாணந்தரங் வா பவிஸதி. தஸ்மிங் ஸமயே மஹாமேகோ⁴ உட்ட²ஹதி, திப்³ப³ந்த⁴காரா காளவத்³த³லிகா ஹோதி. அத² நங் ஸமந்ததோ காளகிபில்லிகாத³யோ பாணா பரிவாரெத்வா க³ண்ஹந்தி. தேனஸ்ஸ ப³லவகாயது³க்க²ங் உப்பஜ்ஜதி. ‘மங் ஏகங் நிஸ்ஸாய எத்தகா ஞாதீ ச போ⁴கா³ ச வினட்டா²’தி சிந்தெந்தஸ்ஸ ப³லவதோ³மனஸ்ஸங் உப்பஜ்ஜதி. இதி அயங் இச்சா² இமேஸங் த்³வின்னம்பி து³க்கா²னங் வத்து²பா⁴வேன து³க்கா²தி வேதி³தப்³பா³. அபிச –

    Dvinnaṃ pana dukkhānaṃ vatthubhāvato dukkhāti vuttā. Ekacco hi rājā bhavissatīti sambhāvito hoti. So chinnabhinnagaṇena parivārito pabbatavisamaṃ vā vanagahanaṃ vā pavisati. Atha rājā taṃ pavattiṃ ñatvā balakāyaṃ peseti. So rājapurisehi nihataparivāro sayampi laddhappahāro palāyamāno rukkhantaraṃ vā pāsāṇantaraṃ vā pavisati. Tasmiṃ samaye mahāmegho uṭṭhahati, tibbandhakārā kāḷavaddalikā hoti. Atha naṃ samantato kāḷakipillikādayo pāṇā parivāretvā gaṇhanti. Tenassa balavakāyadukkhaṃ uppajjati. ‘Maṃ ekaṃ nissāya ettakā ñātī ca bhogā ca vinaṭṭhā’ti cintentassa balavadomanassaṃ uppajjati. Iti ayaṃ icchā imesaṃ dvinnampi dukkhānaṃ vatthubhāvena dukkhāti veditabbā. Apica –

    தங் தங் பத்த²யமானானங், தஸ்ஸ தஸ்ஸ அலாப⁴தோ;

    Taṃ taṃ patthayamānānaṃ, tassa tassa alābhato;

    யங் விகா⁴தமயங் து³க்க²ங், ஸத்தானங் இத⁴ ஜாயதி.

    Yaṃ vighātamayaṃ dukkhaṃ, sattānaṃ idha jāyati.

    அலப்³ப⁴னெய்யவத்தூ²னங், பத்த²னா தஸ்ஸ காரணங்;

    Alabbhaneyyavatthūnaṃ, patthanā tassa kāraṇaṃ;

    யஸ்மா தஸ்மா ஜினோ து³க்க²ங், இச்சி²தாலாப⁴மப்³ரவீதி.

    Yasmā tasmā jino dukkhaṃ, icchitālābhamabravīti.

    உபாதா³னக்க²ந்த⁴னித்³தே³ஸோ

    Upādānakkhandhaniddeso

    202. உபாதா³னக்க²ந்த⁴நித்³தே³ஸே ஸங்கி²த்தேனாதி தே³ஸனங் ஸந்தா⁴ய வுத்தங். து³க்க²ஞ்ஹி எத்தகானி து³க்க²ஸதானீதி வா எத்தகானி து³க்க²ஸஹஸ்ஸானீதி வா எத்தகானி து³க்க²ஸதஸஹஸ்ஸானீதி வா ஸங்கி²பிதுங் ந ஸக்கா, தே³ஸனா பன ஸக்கா, தஸ்மா ‘‘து³க்க²ங் நாம அஞ்ஞங் கிஞ்சி நத்தி², ஸங்கி²த்தேன பஞ்சுபாதா³னக்க²ந்தா⁴ து³க்கா²’’தி தே³ஸனங் ஸங்கி²பெந்தோ ஏவமாஹ. ஸெய்யதி²த³ந்தி நிபாதோ; தஸ்ஸ தே கதமேதி சேதி அத்தோ². ரூபூபாதா³னக்க²ந்தோ⁴திஆதீ³னங் அத்தோ² க²ந்த⁴விப⁴ங்கே³ வண்ணிதோயேவ.

    202. Upādānakkhandhaniddese saṃkhittenāti desanaṃ sandhāya vuttaṃ. Dukkhañhi ettakāni dukkhasatānīti vā ettakāni dukkhasahassānīti vā ettakāni dukkhasatasahassānīti vā saṃkhipituṃ na sakkā, desanā pana sakkā, tasmā ‘‘dukkhaṃ nāma aññaṃ kiñci natthi, saṃkhittena pañcupādānakkhandhā dukkhā’’ti desanaṃ saṅkhipento evamāha. Seyyathidanti nipāto; tassa te katameti ceti attho. Rūpūpādānakkhandhotiādīnaṃ attho khandhavibhaṅge vaṇṇitoyeva.

    ‘க²ந்தா⁴னங் து³க்க²ட்டோ² வேதி³தப்³போ³’தி எத்த² பன –

    ‘Khandhānaṃdukkhaṭṭho veditabbo’ti ettha pana –

    ஜாதிப்பபு⁴திகங் து³க்க²ங், யங் வுத்தங் இத⁴ தாதி³னா;

    Jātippabhutikaṃ dukkhaṃ, yaṃ vuttaṃ idha tādinā;

    அவுத்தங் யஞ்ச தங் ஸப்³ப³ங், வினா ஏதே ந விஜ்ஜதி.

    Avuttaṃ yañca taṃ sabbaṃ, vinā ete na vijjati.

    யஸ்மா தஸ்மா உபாதா³ன-க்க²ந்தா⁴ ஸங்கே²பதோ இமே;

    Yasmā tasmā upādāna-kkhandhā saṅkhepato ime;

    து³க்கா²தி வுத்தா து³க்க²ந்த-தே³ஸகேன மஹேஸினா.

    Dukkhāti vuttā dukkhanta-desakena mahesinā.

    ததா² ஹி இந்த⁴னமிவ பாவகோ, லக்க²மிவ பஹரணானி, கோ³ரூபமிவ ட³ங்ஸமகஸாத³யோ, கெ²த்தமிவ லாவகா, கா³மங் விய கா³மகா⁴தகா, உபாதா³னக்க²ந்த⁴பஞ்சகமேவ ஜாதிஆத³யோ நானப்பகாரேஹி பா³த⁴யமானா, திணலதாதீ³னி விய பூ⁴மியங், புப்ப²ப²லபல்லவாதீ³னி விய ருக்கே²ஸு, உபாதா³னக்க²ந்தே⁴ஸுயேவ நிப்³ப³த்தந்தி. உபாதா³னக்க²ந்தா⁴னஞ்ச ஆதி³து³க்க²ங் ஜாதி, மஜ்ஜே²து³க்க²ங் ஜரா, பரியோஸானது³க்க²ங் மரணங். மாரணந்திகது³க்கா²பி⁴கா⁴தேன பரிட³ய்ஹமானது³க்க²ங் ஸோகோ, தத³ஸஹனதோ லாலப்பனது³க்க²ங் பரிதே³வோ. ததோ தா⁴துக்கோ²ப⁴ஸங்கா²தஅனிட்ட²பொ²ட்ட²ப்³ப³ஸமாயோக³தோ காயஸ்ஸ ஆபா³த⁴னது³க்க²ங் து³க்க²ங். தேன பா³தி⁴யமானானங் புது²ஜ்ஜனானங் தத்த² படிகு⁴ப்பத்திதோ சேதோபா³த⁴னது³க்க²ங் தோ³மனஸ்ஸங். ஸோகாதி³வுட்³டி⁴யா ஜனிதவிஸாதா³னங் அனுத்து²னநது³க்க²ங் உபாயாஸோ. மனோரத²விகா⁴தப்பத்தானங் இச்சா²விகா⁴தது³க்க²ங் இச்சி²தாலாபோ⁴தி ஏவங் நானப்பகாரதோ உபபரிக்கி²யமானா உபாதா³னக்க²ந்தா⁴வ து³க்கா²தி யதே³தங் ஏகமேகங் த³ஸ்ஸெத்வா வுச்சமானங் அனேகேஹி கப்பேஹி ந ஸக்கா அஸேஸதோ வத்துங், தங் ஸப்³ப³ம்பி து³க்க²ங் ஏகஜலபி³ந்து³ம்ஹி ஸகலஸமுத்³த³ஜலரஸங் விய யேஸு கேஸுசி பஞ்சஸு உபாதா³னக்க²ந்தே⁴ஸு ஸங்கி²பித்வா த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸங்கி²த்தேன பஞ்சுபாதா³னக்க²ந்தா⁴ து³க்கா²’’தி ப⁴க³வா அவோசாதி.

    Tathā hi indhanamiva pāvako, lakkhamiva paharaṇāni, gorūpamiva ḍaṃsamakasādayo, khettamiva lāvakā, gāmaṃ viya gāmaghātakā, upādānakkhandhapañcakameva jātiādayo nānappakārehi bādhayamānā, tiṇalatādīni viya bhūmiyaṃ, pupphaphalapallavādīni viya rukkhesu, upādānakkhandhesuyeva nibbattanti. Upādānakkhandhānañca ādidukkhaṃ jāti, majjhedukkhaṃ jarā, pariyosānadukkhaṃ maraṇaṃ. Māraṇantikadukkhābhighātena pariḍayhamānadukkhaṃ soko, tadasahanato lālappanadukkhaṃ paridevo. Tato dhātukkhobhasaṅkhātaaniṭṭhaphoṭṭhabbasamāyogato kāyassa ābādhanadukkhaṃ dukkhaṃ. Tena bādhiyamānānaṃ puthujjanānaṃ tattha paṭighuppattito cetobādhanadukkhaṃ domanassaṃ. Sokādivuḍḍhiyā janitavisādānaṃ anutthunanadukkhaṃ upāyāso. Manorathavighātappattānaṃ icchāvighātadukkhaṃ icchitālābhoti evaṃ nānappakārato upaparikkhiyamānā upādānakkhandhāva dukkhāti yadetaṃ ekamekaṃ dassetvā vuccamānaṃ anekehi kappehi na sakkā asesato vattuṃ, taṃ sabbampi dukkhaṃ ekajalabindumhi sakalasamuddajalarasaṃ viya yesu kesuci pañcasu upādānakkhandhesu saṅkhipitvā dassetuṃ ‘‘saṃkhittena pañcupādānakkhandhā dukkhā’’ti bhagavā avocāti.

    து³க்க²ஸச்சனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Dukkhasaccaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    2. ஸமுத³யஸச்சனித்³தே³ஸவண்ணனா

    2. Samudayasaccaniddesavaṇṇanā

    203. ஸமுத³யஸச்சநித்³தே³ஸே யாயங் தண்ஹாதி யா அயங் தண்ஹா. போனொப்³ப⁴விகாதி புனப்³ப⁴வகரணங் புனொப்³ப⁴வோ, புனொப்³ப⁴வோ ஸீலமஸ்ஸாதி போனொப்³ப⁴விகா. அபிச புனப்³ப⁴வங் தே³தி, புனப்³ப⁴வாய ஸங்வத்ததி, புனப்புனங் ப⁴வே நிப்³ப³த்தேதீதி போனொப்³ப⁴விகா. ஸா பனேஸா புனப்³ப⁴வஸ்ஸ தா³யிகாபி அத்தி² அதா³யிகாபி, புனப்³ப⁴வாய ஸங்வத்தனிகாபி அத்தி² அஸங்வத்தனிகாபி, தி³ன்னாய படிஸந்தி⁴யா உபதி⁴வேபக்கமத்தாபி. ஸா புனப்³ப⁴வங் த³த³மானாபி அத³த³மானாபி, புனப்³ப⁴வாய ஸங்வத்தமானாபி அஸங்வத்தமானாபி, தி³ன்னாய படிஸந்தி⁴யா உபதி⁴வேபக்கமத்தாபி போனொப்³ப⁴விகா ஏவாதி நாமங் லப⁴தி. அபி⁴னந்த³னஸங்கா²தேன நந்தி³ராகே³ன ஸஹக³தாதி நந்தி³ராக³ஸஹக³தா, நந்தி³ராகே³ன ஸத்³தி⁴ங் அத்த²தோ ஏகத்தமேவ க³தாதி வுத்தங் ஹோதி. தத்ரதத்ராபி⁴னந்தி³னீதி யத்ர யத்ர அத்தபா⁴வோ தத்ரதத்ராபி⁴னந்தி³னீ, ரூபாதீ³ஸு வா ஆரம்மணேஸு தத்ரதத்ராபி⁴னந்தி³னீ; ரூபாபி⁴னந்தி³னீ ஸத்³த³க³ந்த⁴ரஸபொ²ட்ட²ப்³ப³த⁴ம்மாபி⁴னந்தி³னீதி அத்தோ². ஸெய்யதி²த³ந்தி நிபாதோ; தஸ்ஸ ஸா கதமாதி சேதி அத்தோ². காமதண்ஹாதி காமே தண்ஹா காமதண்ஹா; பஞ்சகாமகு³ணிகராக³ஸ்ஸேதங் அதி⁴வசனங். ப⁴வே தண்ஹா ப⁴வதண்ஹா; ப⁴வபத்த²னாவஸேன உப்பன்னஸ்ஸ ஸஸ்ஸததி³ட்டி²ஸஹக³தஸ்ஸ ரூபாரூபப⁴வராக³ஸ்ஸ ச ஜா²னநிகந்தியா சேதங் அதி⁴வசனங். விப⁴வே தண்ஹா விப⁴வதண்ஹா; உச்சே²த³தி³ட்டி²ஸஹக³தஸ்ஸ ராக³ஸ்ஸேதங் அதி⁴வசனங்.

    203. Samudayasaccaniddese yāyaṃ taṇhāti yā ayaṃ taṇhā. Ponobbhavikāti punabbhavakaraṇaṃ punobbhavo, punobbhavo sīlamassāti ponobbhavikā. Apica punabbhavaṃ deti, punabbhavāya saṃvattati, punappunaṃ bhave nibbattetīti ponobbhavikā. Sā panesā punabbhavassa dāyikāpi atthi adāyikāpi, punabbhavāya saṃvattanikāpi atthi asaṃvattanikāpi, dinnāya paṭisandhiyā upadhivepakkamattāpi. Sā punabbhavaṃ dadamānāpi adadamānāpi, punabbhavāya saṃvattamānāpi asaṃvattamānāpi, dinnāya paṭisandhiyā upadhivepakkamattāpi ponobbhavikā evāti nāmaṃ labhati. Abhinandanasaṅkhātena nandirāgena sahagatāti nandirāgasahagatā, nandirāgena saddhiṃ atthato ekattameva gatāti vuttaṃ hoti. Tatratatrābhinandinīti yatra yatra attabhāvo tatratatrābhinandinī, rūpādīsu vā ārammaṇesu tatratatrābhinandinī; rūpābhinandinī saddagandharasaphoṭṭhabbadhammābhinandinīti attho. Seyyathidanti nipāto; tassa sā katamāti ceti attho. Kāmataṇhāti kāme taṇhā kāmataṇhā; pañcakāmaguṇikarāgassetaṃ adhivacanaṃ. Bhave taṇhā bhavataṇhā; bhavapatthanāvasena uppannassa sassatadiṭṭhisahagatassa rūpārūpabhavarāgassa ca jhānanikantiyā cetaṃ adhivacanaṃ. Vibhave taṇhā vibhavataṇhā; ucchedadiṭṭhisahagatassa rāgassetaṃ adhivacanaṃ.

    இதா³னி தஸ்ஸா தண்ஹாய வத்து²ங் வித்தா²ரதோ த³ஸ்ஸேதுங் ஸா கோ² பனேஸாதிஆதி³மாஹ. தத்த² உப்பஜ்ஜதீதி ஜாயதி. நிவிஸதீதி புனப்புனங் பவத்திவஸேன பதிட்ட²ஹதி. யங் லோகே பியரூபங் ஸாதரூபந்தி யங் லோகஸ்மிங் பியஸபா⁴வஞ்சேவ மது⁴ரஸபா⁴வஞ்ச. சக்கு²ங் லோகேதிஆதீ³ஸு லோகஸ்மிஞ்ஹி சக்கா²தீ³ஸு மமத்தேன அபி⁴னிவிட்டா² ஸத்தா ஸம்பத்தியங் பதிட்டி²தா அத்தனோ சக்கு²ங் ஆதா³ஸாதீ³ஸு நிமித்தக்³க³ஹணானுஸாரேன விப்பஸன்னபஞ்சபஸாத³ங் ஸுவண்ணவிமானே உக்³கா⁴டிதமணிஸீஹபஞ்ஜரங் விய மஞ்ஞந்தி, ஸோதங் ரஜதபனாளிகங் விய பாமங்க³ஸுத்தகங் விய ச மஞ்ஞந்தி, துங்க³னாஸாதி லத்³த⁴வோஹாரங் கா⁴னங் வட்டெத்வா ட²பிதஹரிதாலவட்டிங் விய மஞ்ஞந்தி, ஜிவ்ஹங் ரத்தகம்ப³லபடலங் விய முது³ஸினித்³த⁴மது⁴ரரஸத³ங் மஞ்ஞந்தி, காயங் ஸாலலட்டி²ங் விய ஸுவண்ணதோரணங் விய ச மஞ்ஞந்தி, மனங் அஞ்ஞேஸங் மனேன அஸதி³ஸங் உளாரங் மஞ்ஞந்தி, ரூபங் ஸுவண்ணகணிகாரபுப்பா²தி³வண்ணங் விய , ஸத்³த³ங் மத்தகரவீககோகிலமந்த³த⁴மிதமணிவங்ஸனிக்³கோ⁴ஸங் விய, அத்தனா படிலத்³தா⁴னி சதுஸமுட்டா²னிகக³ந்தா⁴ரம்மணாதீ³னி ‘கஸ்ஸ அஞ்ஞஸ்ஸ ஏவரூபானி அத்தீ²’தி மஞ்ஞந்தி. தேஸங் ஏவங் மஞ்ஞமானானங் தானி சக்கா²தீ³னி பியரூபானி சேவ ஹொந்தி ஸாதரூபானி ச. அத² நேஸங் தத்த² அனுப்பன்னா சேவ தண்ஹா உப்பஜ்ஜதி, உப்பன்னா ச புனப்புனங் பவத்திவஸேன நிவிஸதி. தஸ்மா ப⁴க³வா – ‘‘சக்கு²ங் லோகே பியரூபங் ஸாதரூபங். எத்தே²ஸா தண்ஹா உப்பஜ்ஜமானா உப்பஜ்ஜதீ’’திஆதி³மாஹ. தத்த² உப்பஜ்ஜமானாதி யதா³ உப்பஜ்ஜதி ததா³ எத்த² உப்பஜ்ஜதீதி அத்தோ². ஏஸ நயோ ஸப்³ப³த்தா²பீதி.

    Idāni tassā taṇhāya vatthuṃ vitthārato dassetuṃ sā kho panesātiādimāha. Tattha uppajjatīti jāyati. Nivisatīti punappunaṃ pavattivasena patiṭṭhahati. Yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpanti yaṃ lokasmiṃ piyasabhāvañceva madhurasabhāvañca. Cakkhuṃ loketiādīsu lokasmiñhi cakkhādīsu mamattena abhiniviṭṭhā sattā sampattiyaṃ patiṭṭhitā attano cakkhuṃ ādāsādīsu nimittaggahaṇānusārena vippasannapañcapasādaṃ suvaṇṇavimāne ugghāṭitamaṇisīhapañjaraṃ viya maññanti, sotaṃ rajatapanāḷikaṃ viya pāmaṅgasuttakaṃ viya ca maññanti, tuṅganāsāti laddhavohāraṃ ghānaṃ vaṭṭetvā ṭhapitaharitālavaṭṭiṃ viya maññanti, jivhaṃ rattakambalapaṭalaṃ viya mudusiniddhamadhurarasadaṃ maññanti, kāyaṃ sālalaṭṭhiṃ viya suvaṇṇatoraṇaṃ viya ca maññanti, manaṃ aññesaṃ manena asadisaṃ uḷāraṃ maññanti, rūpaṃ suvaṇṇakaṇikārapupphādivaṇṇaṃ viya , saddaṃ mattakaravīkakokilamandadhamitamaṇivaṃsanigghosaṃ viya, attanā paṭiladdhāni catusamuṭṭhānikagandhārammaṇādīni ‘kassa aññassa evarūpāni atthī’ti maññanti. Tesaṃ evaṃ maññamānānaṃ tāni cakkhādīni piyarūpāni ceva honti sātarūpāni ca. Atha nesaṃ tattha anuppannā ceva taṇhā uppajjati, uppannā ca punappunaṃ pavattivasena nivisati. Tasmā bhagavā – ‘‘cakkhuṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ. Etthesā taṇhā uppajjamānā uppajjatī’’tiādimāha. Tattha uppajjamānāti yadā uppajjati tadā ettha uppajjatīti attho. Esa nayo sabbatthāpīti.

    ஸமுத³யஸச்சனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Samudayasaccaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    3. நிரோத⁴ஸச்சனித்³தே³ஸவண்ணனா

    3. Nirodhasaccaniddesavaṇṇanā

    204. நிரோத⁴ஸச்சநித்³தே³ஸே யோ தஸ்ஸாயேவ தண்ஹாயாதி எத்த² ‘யோ தஸ்ஸேவ து³க்க²ஸ்ஸா’தி வத்தப்³பே³ யஸ்மா ஸமுத³யனிரோதே⁴னேவ து³க்க²ங் நிருஜ்ஜ²தி நோ அஞ்ஞதா², யதா²ஹ –

    204. Nirodhasaccaniddese yo tassāyeva taṇhāyāti ettha ‘yo tasseva dukkhassā’ti vattabbe yasmā samudayanirodheneva dukkhaṃ nirujjhati no aññathā, yathāha –

    ‘‘யதா²பி மூலே அனுபத்³த³வே த³ள்ஹே,

    ‘‘Yathāpi mūle anupaddave daḷhe,

    சி²ன்னோபி ருக்கோ² புனரேவ ரூஹதி;

    Chinnopi rukkho punareva rūhati;

    ஏவம்பி தண்ஹானுஸயே அனூஹதே,

    Evampi taṇhānusaye anūhate,

    நிப்³ப³த்ததி து³க்க²மித³ங் புனப்புன’’ந்தி. (த⁴॰ ப॰ 338);

    Nibbattati dukkhamidaṃ punappuna’’nti. (dha. pa. 338);

    தஸ்மா தங் து³க்க²னிரோத⁴ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ஸமுத³யனிரோதே⁴ன த³ஸ்ஸேதுங் ஏவமாஹ. ஸீஹஸமானவுத்தினோ ஹி ததா²க³தா. தே து³க்க²ங் நிரோதெ⁴ந்தா து³க்க²னிரோத⁴ஞ்ச த³ஸ்ஸெந்தா ஹேதும்ஹி படிபஜ்ஜந்தி, ந ப²லே. ஸுவானவுத்தினோ பன அஞ்ஞதித்தி²யா. தே து³க்க²ங் நிரோதெ⁴ந்தா து³க்க²னிரோத⁴ஞ்ச த³ஸ்ஸெந்தா அத்தகிலமதா²னுயோகே³ன சேவ தஸ்ஸேவ ச தே³ஸனாய ப²லே படிபஜ்ஜந்தி, ந ஹேதும்ஹீதி. ஸீஹஸமானவுத்திதாய ஸத்தா² ஹேதும்ஹி படிபஜ்ஜந்தோ யோ தஸ்ஸாயேவாதிஆதி³மாஹ.

    Tasmā taṃ dukkhanirodhaṃ dassento samudayanirodhena dassetuṃ evamāha. Sīhasamānavuttino hi tathāgatā. Te dukkhaṃ nirodhentā dukkhanirodhañca dassentā hetumhi paṭipajjanti, na phale. Suvānavuttino pana aññatitthiyā. Te dukkhaṃ nirodhentā dukkhanirodhañca dassentā attakilamathānuyogena ceva tasseva ca desanāya phale paṭipajjanti, na hetumhīti. Sīhasamānavuttitāya satthā hetumhi paṭipajjanto yo tassāyevātiādimāha.

    தத்த² தஸ்ஸாயேவாதி யா ஸா உப்பத்தி நிவேஸவஸேன ஹெட்டா² பகாஸிதா தஸ்ஸாயேவ. அஸேஸவிராக³னிரோதோ⁴திஆதீ³னி ஸப்³பா³னி நிப்³பா³னவேவசனானேவ . நிப்³பா³னஞ்ஹி ஆக³ம்ம தண்ஹா அஸேஸா விரஜ்ஜதி நிருஜ்ஜ²தி. தஸ்மா தங் ‘‘தஸ்ஸாயேவ தண்ஹாய அஸேஸவிராக³னிரோதோ⁴’’தி வுச்சதி. நிப்³பா³னஞ்ச ஆக³ம்ம தண்ஹா சஜியதி, படினிஸ்ஸஜ்ஜியதி, முச்சதி, ந அல்லியதி. தஸ்மா நிப்³பா³னங் ‘‘சாகோ³ படினிஸ்ஸக்³கோ³ முத்தி அனாலயோ’’தி வுச்சதி. ஏகமேவ ஹி நிப்³பா³னங். நாமானி பனஸ்ஸ ஸப்³ப³ஸங்க²தானங் நாமபடிபக்க²வஸேன அனேகானி நிப்³பா³னவேவசனானேவ ஹொந்தி, ஸெய்யதி²த³ங் – அஸேஸவிராக³னிரோதோ⁴, சாகோ³, படினிஸ்ஸக்³கோ³, முத்தி, அனாலயோ, ராக³க்க²யோ, தோ³ஸக்க²யோ, மோஹக்க²யோ, தண்ஹாக்க²யோ, அனுப்பாதோ³, அப்பவத்தங், அனிமித்தங், அப்பணிஹிதங், அனாயூஹனங், அப்படிஸந்தி⁴, அனுபபத்தி, அக³தி, அஜாதங், அஜரங், அப்³யாதி⁴, அமதங், அஸோகங், அபரிதே³வங், அனுபாயாஸங், அஸங்கிலிட்ட²ந்திஆதீ³னி.

    Tattha tassāyevāti yā sā uppatti nivesavasena heṭṭhā pakāsitā tassāyeva. Asesavirāganirodhotiādīni sabbāni nibbānavevacanāneva . Nibbānañhi āgamma taṇhā asesā virajjati nirujjhati. Tasmā taṃ ‘‘tassāyeva taṇhāya asesavirāganirodho’’ti vuccati. Nibbānañca āgamma taṇhā cajiyati, paṭinissajjiyati, muccati, na alliyati. Tasmā nibbānaṃ ‘‘cāgo paṭinissaggo mutti anālayo’’ti vuccati. Ekameva hi nibbānaṃ. Nāmāni panassa sabbasaṅkhatānaṃ nāmapaṭipakkhavasena anekāni nibbānavevacanāneva honti, seyyathidaṃ – asesavirāganirodho, cāgo, paṭinissaggo, mutti, anālayo, rāgakkhayo, dosakkhayo, mohakkhayo, taṇhākkhayo, anuppādo, appavattaṃ, animittaṃ, appaṇihitaṃ, anāyūhanaṃ, appaṭisandhi, anupapatti, agati, ajātaṃ, ajaraṃ, abyādhi, amataṃ, asokaṃ, aparidevaṃ, anupāyāsaṃ, asaṃkiliṭṭhantiādīni.

    இதா³னி மக்³கே³ன சி²ன்னாய நிப்³பா³னங் ஆக³ம்ம அப்பவத்திபத்தாயபி ச தண்ஹாய யேஸு வத்தூ²ஸு தஸ்ஸா உப்பத்தி த³ஸ்ஸிதா, தத்தே²வ அபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதுங் ஸா கோ² பனேஸாதிஆதி³மாஹ. தத்த² யதா² புரிஸோ கெ²த்தே ஜாதங் தித்தஅலாபு³வல்லிங் தி³ஸ்வா அக்³க³தோ பட்டா²ய மூலங் பரியேஸித்வா சி²ந்தெ³ய்ய, ஸா அனுபுப்³பே³ன மிலாயித்வா அப்பவத்திங் க³ச்செ²ய்ய. ததோ தஸ்மிங் கெ²த்தே தித்தஅலாபு³ நிருத்³தா⁴ பஹீனாதி வுச்செய்ய. ஏவமேவ கெ²த்தே தித்தஅலாபு³ விய சக்கா²தீ³ஸு தண்ஹா. ஸா அரியமக்³கே³ன மூலச்சி²ன்னா நிப்³பா³னங் ஆக³ம்ம அப்பவத்திங் க³ச்ச²தி. ஏவங் க³தா பன தேஸு வத்தூ²ஸு கெ²த்தே தித்தஅலாபு³ விய ந பஞ்ஞாயதி. யதா² ச அடவிதோ சோரே ஆனெத்வா நக³ரஸ்ஸ த³க்கி²ணத்³வாரே கா⁴தெய்யுங், ததோ அடவியங் சோரா மதாதி வா மாரிதாதி வா வுச்செய்யுங்; ஏவமேவ அடவியங் சோரா விய யா சக்கா²தீ³ஸு தண்ஹா, ஸா த³க்கி²ணத்³வாரே சோரா விய நிப்³பா³னங் ஆக³ம்ம நிருத்³த⁴த்தா நிப்³பா³னே நிருத்³தா⁴. ஏவங் நிருத்³தா⁴ பன தேஸு வத்தூ²ஸு அடவியங் சோரா விய ந பஞ்ஞாயதி. தேனஸ்ஸா தத்தே²வ நிரோத⁴ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘சக்கு²ங் லோகே பியரூபங் ஸாதரூபங், எத்தே²ஸா தண்ஹா பஹீயமானா பஹீயதி, எத்த² நிருஜ்ஜ²மானா நிருஜ்ஜ²தீ’’திஆதி³மாஹ. ஸேஸமெத்த² உத்தானத்த²மேவாதி.

    Idāni maggena chinnāya nibbānaṃ āgamma appavattipattāyapi ca taṇhāya yesu vatthūsu tassā uppatti dassitā, tattheva abhāvaṃ dassetuṃ sā kho panesātiādimāha. Tattha yathā puriso khette jātaṃ tittaalābuvalliṃ disvā aggato paṭṭhāya mūlaṃ pariyesitvā chindeyya, sā anupubbena milāyitvā appavattiṃ gaccheyya. Tato tasmiṃ khette tittaalābu niruddhā pahīnāti vucceyya. Evameva khette tittaalābu viya cakkhādīsu taṇhā. Sā ariyamaggena mūlacchinnā nibbānaṃ āgamma appavattiṃ gacchati. Evaṃ gatā pana tesu vatthūsu khette tittaalābu viya na paññāyati. Yathā ca aṭavito core ānetvā nagarassa dakkhiṇadvāre ghāteyyuṃ, tato aṭaviyaṃ corā matāti vā māritāti vā vucceyyuṃ; evameva aṭaviyaṃ corā viya yā cakkhādīsu taṇhā, sā dakkhiṇadvāre corā viya nibbānaṃ āgamma niruddhattā nibbāne niruddhā. Evaṃ niruddhā pana tesu vatthūsu aṭaviyaṃ corā viya na paññāyati. Tenassā tattheva nirodhaṃ dassento ‘‘cakkhuṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, etthesā taṇhā pahīyamānā pahīyati, ettha nirujjhamānā nirujjhatī’’tiādimāha. Sesamettha uttānatthamevāti.

    நிரோத⁴ஸச்சனித்³தே³ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.

    Nirodhasaccaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.

    4. மக்³க³ஸச்சனித்³தே³ஸவண்ணனா

    4. Maggasaccaniddesavaṇṇanā

    205. மக்³க³ஸச்சநித்³தே³ஸே அயமேவாதி அஞ்ஞமக்³க³படிக்கே²பனத்த²ங் நியமனங். அரியோதி தங்தங்மக்³க³வஜ்ஜே²ஹி கிலேஸேஹி ஆரகத்தா அரியபா⁴வகரத்தா அரியப²லபடிலாப⁴கரத்தா ச அரியோ. அட்ட²ங்கா³னி அஸ்ஸாதி அட்ட²ங்கி³கோ. ஸ்வாயங் சதுரங்கி³கா விய ஸேனா, பஞ்சங்கி³கங் விய தூரியங் அங்க³மத்தமேவ ஹோதி, அங்க³வினிமுத்தோ நத்தி². நிப்³பா³னத்தி²கேஹி மக்³கீ³யதி, நிப்³பா³னங் வா மக்³க³தி, கிலேஸே வா மாரெந்தோ க³ச்ச²தீதி மக்³கோ³. ஸெய்யதி²த³ந்தி ஸோ கதமோதி சேதி அத்தோ².

    205. Maggasaccaniddese ayamevāti aññamaggapaṭikkhepanatthaṃ niyamanaṃ. Ariyoti taṃtaṃmaggavajjhehi kilesehi ārakattā ariyabhāvakarattā ariyaphalapaṭilābhakarattā ca ariyo. Aṭṭhaṅgāni assāti aṭṭhaṅgiko. Svāyaṃ caturaṅgikā viya senā, pañcaṅgikaṃ viya tūriyaṃ aṅgamattameva hoti, aṅgavinimutto natthi. Nibbānatthikehi maggīyati, nibbānaṃ vā maggati, kilese vā mārento gacchatīti maggo. Seyyathidanti so katamoti ceti attho.

    இதா³னி அங்க³மத்தமேவ மக்³கோ³ ஹோதி, அங்க³வினிம்முத்தோ நத்தீ²தி த³ஸ்ஸெந்தோ ஸம்மாதி³ட்டி²…பே॰… ஸம்மாஸமாதீ⁴தி ஆஹ. தத்த² ஸம்மா த³ஸ்ஸனலக்க²ணா ஸம்மாதி³ட்டி². ஸம்மா அபி⁴னிரோபனலக்க²ணோ ஸம்மாஸங்கப்போ. ஸம்மா பரிக்³க³ஹலக்க²ணா ஸம்மாவாசா. ஸம்மா ஸமுட்டா²பனலக்க²ணோ ஸம்மாகம்மந்தோ. ஸம்மா வோதா³னலக்க²ணோ ஸம்மாஆஜீவோ. ஸம்மா பக்³க³ஹலக்க²ணோ ஸம்மாவாயாமோ. ஸம்மா உபட்டா²னலக்க²ணா ஸம்மாஸதி. ஸம்மா ஸமாதா⁴னலக்க²ணோ ஸம்மாஸமாதி⁴.

    Idāni aṅgamattameva maggo hoti, aṅgavinimmutto natthīti dassento sammādiṭṭhi…pe… sammāsamādhīti āha. Tattha sammā dassanalakkhaṇā sammādiṭṭhi. Sammā abhiniropanalakkhaṇo sammāsaṅkappo. Sammā pariggahalakkhaṇā sammāvācā. Sammā samuṭṭhāpanalakkhaṇo sammākammanto. Sammā vodānalakkhaṇo sammāājīvo. Sammā paggahalakkhaṇo sammāvāyāmo. Sammā upaṭṭhānalakkhaṇā sammāsati. Sammā samādhānalakkhaṇo sammāsamādhi.

    தேஸு ச ஏகேகஸ்ஸ தீணி தீணி கிச்சானி ஹொந்தி, ஸெய்யதி²த³ங் – ஸம்மாதி³ட்டி² தாவ அஞ்ஞேஹிபி அத்தனோ பச்சனீககிலேஸேஹி ஸத்³தி⁴ங் மிச்சா²தி³ட்டி²ங் பஜஹதி, நிரோத⁴ங் ஆரம்மணங் கரோதி, ஸம்பயுத்தத⁴ம்மே ச பஸ்ஸதி தப்படிச்சா²த³கமோஹவித⁴மனவஸேன அஸம்மோஹதோ. ஸம்மாஸங்கப்பாத³யோபி ததே²வ மிச்சா²ஸங்கப்பாதீ³னி ச பஜஹந்தி, நிரோத⁴ஞ்ச ஆரம்மணங் கரொந்தி. விஸேஸதோ பனெத்த² ஸம்மாஸங்கப்போ ஸஹஜாதத⁴ம்மே அபி⁴னிரோபேதி, ஸம்மாவாசா ஸம்மா பரிக்³க³ண்ஹாதி, ஸம்மாகம்மந்தோ ஸம்மா ஸமுட்டா²பேதி, ஸம்மாஆஜீவோ ஸம்மா வோதா³பேதி, ஸம்மாவாயாமோ ஸம்மா பக்³க³ண்ஹாதி, ஸம்மாஸதி ஸம்மா உபட்டா²தி, ஸம்மாஸமாதி⁴ ஸம்மா பத³ஹதி.

    Tesu ca ekekassa tīṇi tīṇi kiccāni honti, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi tāva aññehipi attano paccanīkakilesehi saddhiṃ micchādiṭṭhiṃ pajahati, nirodhaṃ ārammaṇaṃ karoti, sampayuttadhamme ca passati tappaṭicchādakamohavidhamanavasena asammohato. Sammāsaṅkappādayopi tatheva micchāsaṅkappādīni ca pajahanti, nirodhañca ārammaṇaṃ karonti. Visesato panettha sammāsaṅkappo sahajātadhamme abhiniropeti, sammāvācā sammā pariggaṇhāti, sammākammanto sammā samuṭṭhāpeti, sammāājīvo sammā vodāpeti, sammāvāyāmo sammā paggaṇhāti, sammāsati sammā upaṭṭhāti, sammāsamādhi sammā padahati.

    அபிசேஸா ஸம்மாதி³ட்டி² நாம புப்³ப³பா⁴கே³ நானாக்க²ணா நானாரம்மணா ஹோதி, மக்³க³காலே ஏகக்க²ணா ஏகாரம்மணா, கிச்சதோ பன து³க்கே² ஞாணந்திஆதீ³னி சத்தாரி நாமானி லப⁴தி. ஸம்மாஸங்கப்பாத³யோபி புப்³ப³பா⁴கே³ நானாக்க²ணா நானாரம்மணா ஹொந்தி, மக்³க³காலே ஏகக்க²ணா ஏகாரம்மணா. தேஸு ஸம்மாஸங்கப்போ கிச்சதோ நெக்க²ம்மஸங்கப்போதிஆதீ³னி தீணி நாமானி லப⁴தி. ஸம்மாவாசாத³யோ தயோ புப்³ப³பா⁴கே³ நானாக்க²ணா நானாரம்மணா விரதியோபி ஹொந்தி சேதனாயோபி, மக்³க³க்க²ணே பன விரதியோவ. ஸம்மாவாயாமோ ஸம்மாஸதீதி இத³ம்பி த்³வயங் கிச்சதோ ஸம்மப்பதா⁴னஸதிபட்டா²னவஸேன சத்தாரி நாமானி லப⁴தி. ஸம்மாஸமாதி⁴ பன புப்³ப³பா⁴கே³பி மக்³க³க்க²ணேபி ஸம்மாஸமாதி⁴யேவ.

    Apicesā sammādiṭṭhi nāma pubbabhāge nānākkhaṇā nānārammaṇā hoti, maggakāle ekakkhaṇā ekārammaṇā, kiccato pana dukkhe ñāṇantiādīni cattāri nāmāni labhati. Sammāsaṅkappādayopi pubbabhāge nānākkhaṇā nānārammaṇā honti, maggakāle ekakkhaṇā ekārammaṇā. Tesu sammāsaṅkappo kiccato nekkhammasaṅkappotiādīni tīṇi nāmāni labhati. Sammāvācādayo tayo pubbabhāge nānākkhaṇā nānārammaṇā viratiyopi honti cetanāyopi, maggakkhaṇe pana viratiyova. Sammāvāyāmo sammāsatīti idampi dvayaṃ kiccato sammappadhānasatipaṭṭhānavasena cattāri nāmāni labhati. Sammāsamādhi pana pubbabhāgepi maggakkhaṇepi sammāsamādhiyeva.

    இதி இமேஸு அட்ட²ஸு த⁴ம்மேஸு ப⁴க³வதா நிப்³பா³னாதி⁴க³மாய படிபன்னஸ்ஸ யோகி³னோ ப³ஹூபகாரத்தா பட²மங் ஸம்மாதி³ட்டி² தே³ஸிதா. அயஞ்ஹி ‘‘பஞ்ஞாபஜ்ஜோதோ பஞ்ஞாஸத்த²’’ந்தி (த⁴॰ ஸ॰ 16, 20, 29, 34) ச வுத்தா. தஸ்மா ஏதாய புப்³ப³பா⁴கே³ விபஸ்ஸனாஞாணஸங்கா²தாய ஸம்மாதி³ட்டி²யா அவிஜ்ஜந்த⁴காரங் வித்³த⁴ங்ஸெத்வா கிலேஸசோரே கா⁴தெந்தோ கே²மேன யோகா³வசரோ நிப்³பா³னங் பாபுணாதி. தேன வுத்தங் ‘‘நிப்³பா³னாதி⁴க³மாய படிபன்னஸ்ஸ யோகி³னோ ப³ஹூபகாரத்தா பட²மங் ஸம்மாதி³ட்டி² தே³ஸிதா’’தி.

    Iti imesu aṭṭhasu dhammesu bhagavatā nibbānādhigamāya paṭipannassa yogino bahūpakārattā paṭhamaṃ sammādiṭṭhi desitā. Ayañhi ‘‘paññāpajjoto paññāsattha’’nti (dha. sa. 16, 20, 29, 34) ca vuttā. Tasmā etāya pubbabhāge vipassanāñāṇasaṅkhātāya sammādiṭṭhiyā avijjandhakāraṃ viddhaṃsetvā kilesacore ghātento khemena yogāvacaro nibbānaṃ pāpuṇāti. Tena vuttaṃ ‘‘nibbānādhigamāya paṭipannassa yogino bahūpakārattā paṭhamaṃ sammādiṭṭhi desitā’’ti.

    ஸம்மாஸங்கப்போ பன தஸ்ஸா ப³ஹூபகாரோ, தஸ்மா தத³னந்தரங் வுத்தோ. யதா² ஹி ஹேரஞ்ஞிகோ ஹத்தே²ன பரிவத்தெத்வா பரிவத்தெத்வா சக்கு²னா கஹாபணங் ஓலோகெந்தோ ‘அயங் கூடோ, அயங் சே²கோ’தி ஜானாதி, ஏவங் யோகா³வசரோபி புப்³ப³பா⁴கே³ விதக்கேன விதக்கெத்வா விபஸ்ஸனாபஞ்ஞாய ஓலோகயமானோ ‘இமே த⁴ம்மா காமாவசரா, இமே த⁴ம்மா ரூபாவசராத³யோ’தி ஜானாதி. யதா² வா பன புரிஸேன கோடியங் க³ஹெத்வா பரிவத்தெத்வா பரிவத்தெத்வா தி³ன்னங் மஹாருக்க²ங் தச்ச²கோ வாஸியா தச்செ²த்வா கம்மே உபனேதி, ஏவங் விதக்கேன விதக்கெத்வா விதக்கத்வா தி³ன்னத⁴ம்மே யோகா³வசரோ பஞ்ஞாய ‘இமே த⁴ம்மா காமாவசரா, இமே த⁴ம்மா ரூபாவசரா’திஆதி³னா நயேன பரிச்சி²ந்தி³த்வா கம்மே உபனேதி. தேன வுத்தங் ‘ஸம்மாஸங்கப்போ பன தஸ்ஸா ப³ஹூபகாரோ, தஸ்மா தத³னந்தரங் வுத்தோ’’தி.

    Sammāsaṅkappo pana tassā bahūpakāro, tasmā tadanantaraṃ vutto. Yathā hi heraññiko hatthena parivattetvā parivattetvā cakkhunā kahāpaṇaṃ olokento ‘ayaṃ kūṭo, ayaṃ cheko’ti jānāti, evaṃ yogāvacaropi pubbabhāge vitakkena vitakketvā vipassanāpaññāya olokayamāno ‘ime dhammā kāmāvacarā, ime dhammā rūpāvacarādayo’ti jānāti. Yathā vā pana purisena koṭiyaṃ gahetvā parivattetvā parivattetvā dinnaṃ mahārukkhaṃ tacchako vāsiyā tacchetvā kamme upaneti, evaṃ vitakkena vitakketvā vitakkatvā dinnadhamme yogāvacaro paññāya ‘ime dhammā kāmāvacarā, ime dhammā rūpāvacarā’tiādinā nayena paricchinditvā kamme upaneti. Tena vuttaṃ ‘sammāsaṅkappo pana tassā bahūpakāro, tasmā tadanantaraṃ vutto’’ti.

    ஸ்வாயங் யதா² ஸம்மாதி³ட்டி²யா, ஏவங் ஸம்மாவாசாயபி உபகாரகோ. யதா²ஹ – ‘‘புப்³பே³ கோ², க³ஹபதி, விதக்கெத்வா விசாரெத்வா பச்சா² வாசங் பி⁴ந்த³தீ’’தி (ம॰ நி॰ 1.463). தஸ்மா தத³னந்தரங் ஸம்மாவாசா வுத்தா.

    Svāyaṃ yathā sammādiṭṭhiyā, evaṃ sammāvācāyapi upakārako. Yathāha – ‘‘pubbe kho, gahapati, vitakketvā vicāretvā pacchā vācaṃ bhindatī’’ti (ma. ni. 1.463). Tasmā tadanantaraṃ sammāvācā vuttā.

    யஸ்மா பன ‘இத³ஞ்சித³ஞ்ச கரிஸ்ஸாமா’தி பட²மங் வாசாய ஸங்வித³ஹித்வா லோகே கம்மந்தே பயோஜெந்தி, தஸ்மா வாசா காயகம்மஸ்ஸ உபகாரிகாதி ஸம்மாவாசாய அனந்தரங் ஸம்மாகம்மந்தோ வுத்தோ.

    Yasmā pana ‘idañcidañca karissāmā’ti paṭhamaṃ vācāya saṃvidahitvā loke kammante payojenti, tasmā vācā kāyakammassa upakārikāti sammāvācāya anantaraṃ sammākammanto vutto.

    சதுப்³பி³த⁴ங் பன வசீது³ச்சரிதங், திவித⁴ங் காயது³ச்சரிதங் பஹாய உப⁴யங் ஸுசரிதங் பூரெந்தஸ்ஸேவ யஸ்மா ஆஜீவட்ட²மகஸீலங் பூரதி, ந இதரஸ்ஸ, தஸ்மா தது³ப⁴யானந்தரங் ஸம்மாஆஜீவோ வுத்தோ.

    Catubbidhaṃ pana vacīduccaritaṃ, tividhaṃ kāyaduccaritaṃ pahāya ubhayaṃ sucaritaṃ pūrentasseva yasmā ājīvaṭṭhamakasīlaṃ pūrati, na itarassa, tasmā tadubhayānantaraṃ sammāājīvo vutto.

    ஏவங் ஸுத்³தா⁴ஜீவேன ‘பரிஸுத்³தோ⁴ மே ஆஜீவோ’தி எத்தாவதா பரிதோஸங் அகத்வா ஸுத்தப்பமத்தேன விஹரிதுங் ந யுத்தங், அத² கோ² ஸப்³ப³இரியாபதே²ஸு இத³ங் வீரியமாரபி⁴தப்³ப³ந்தி த³ஸ்ஸேதுங் தத³னந்தரங் ஸம்மாவாயாமோ வுத்தோ.

    Evaṃ suddhājīvena ‘parisuddho me ājīvo’ti ettāvatā paritosaṃ akatvā suttappamattena viharituṃ na yuttaṃ, atha kho sabbairiyāpathesu idaṃ vīriyamārabhitabbanti dassetuṃ tadanantaraṃ sammāvāyāmo vutto.

    ததோ ஆரத்³த⁴வீரியேனாபி காயாதீ³ஸு சதூஸு வத்தூ²ஸு ஸதி ஸுப்பதிட்டி²தா காதப்³பா³தி த³ஸ்ஸனத்த²ங் தத³னந்தரங் ஸம்மாஸதி தே³ஸிதா.

    Tato āraddhavīriyenāpi kāyādīsu catūsu vatthūsu sati suppatiṭṭhitā kātabbāti dassanatthaṃ tadanantaraṃ sammāsati desitā.

    யஸ்மா பன ஏவங் ஸுப்பதிட்டி²தா ஸதி ஸமாதி⁴ஸ்ஸ உபகாரானுபகாரானங் த⁴ம்மானங் க³தியோ ஸமன்வேஸித்வா பஹோதி ஏகத்தாரம்மணே சித்தங் ஸமாதா⁴துங், தஸ்மா ஸம்மாஸதிஅனந்தரங் ஸம்மாஸமாதி⁴ தே³ஸிதோதி வேதி³தப்³போ³.

    Yasmā pana evaṃ suppatiṭṭhitā sati samādhissa upakārānupakārānaṃ dhammānaṃ gatiyo samanvesitvā pahoti ekattārammaṇe cittaṃ samādhātuṃ, tasmā sammāsatianantaraṃ sammāsamādhi desitoti veditabbo.

    ஸம்மாதி³ட்டி²நித்³தே³ஸே ‘‘து³க்கே² ஞாண’’ந்திஆதி³னா சதுஸச்சகம்மட்டா²னங் த³ஸ்ஸிதங். தத்த² புரிமானி த்³வே ஸச்சானி வட்டங், பச்சி²மானி விவட்டங். தேஸு பி⁴க்கு²னோ வட்டே கம்மட்டா²னாபி⁴னிவேஸோ ஹோதி, விவட்டே நத்தி² அபி⁴னிவேஸோ. புரிமானி ஹி த்³வே ஸச்சானி ‘‘பஞ்சக்க²ந்தா⁴ து³க்க²ங், தண்ஹா ஸமுத³யோ’’தி ஏவங் ஸங்கே²பேன ச ‘‘கதமே பஞ்சக்க²ந்தா⁴? ரூபக்க²ந்தோ⁴’’திஆதி³னா நயேன வித்தா²ரேன ச ஆசரியஸ்ஸ ஸந்திகே உக்³க³ண்ஹித்வா வாசாய புனப்புனங் பரிவத்தெந்தோ யோகா³வசரோ கம்மங் கரோதி; இதரேஸு பன த்³வீஸு ஸச்சேஸு ‘‘நிரோத⁴ஸச்சங் இட்ட²ங் கந்தங் மனாபங், மக்³க³ஸச்சங் இட்ட²ங் கந்தங் மனாப’’ந்தி ஏவங் ஸவனேனேவ கம்மங் கரோதி. ஸோ ஏவங் கம்மங் கரொந்தோ சத்தாரி ஸச்சானி ஏகேன படிவேதே⁴ன படிவிஜ்ஜ²தி, ஏகாபி⁴ஸமயேன அபி⁴ஸமேதி; து³க்க²ங் பரிஞ்ஞாபடிவேதே⁴ன படிவிஜ்ஜ²தி, ஸமுத³யங் பஹானபடிவேதே⁴ன, நிரோத⁴ங் ஸச்சி²கிரியபடிவேதே⁴ன, மக்³க³ங் பா⁴வனாபடிவேதே⁴ன படிவிஜ்ஜ²தி; து³க்க²ங் பரிஞ்ஞாபி⁴ஸமயேன…பே॰… மக்³க³ங் பா⁴வனாபி⁴ஸமயேன அபி⁴ஸமேதி.

    Sammādiṭṭhiniddese ‘‘dukkhe ñāṇa’’ntiādinā catusaccakammaṭṭhānaṃ dassitaṃ. Tattha purimāni dve saccāni vaṭṭaṃ, pacchimāni vivaṭṭaṃ. Tesu bhikkhuno vaṭṭe kammaṭṭhānābhiniveso hoti, vivaṭṭe natthi abhiniveso. Purimāni hi dve saccāni ‘‘pañcakkhandhā dukkhaṃ, taṇhā samudayo’’ti evaṃ saṅkhepena ca ‘‘katame pañcakkhandhā? Rūpakkhandho’’tiādinā nayena vitthārena ca ācariyassa santike uggaṇhitvā vācāya punappunaṃ parivattento yogāvacaro kammaṃ karoti; itaresu pana dvīsu saccesu ‘‘nirodhasaccaṃ iṭṭhaṃ kantaṃ manāpaṃ, maggasaccaṃ iṭṭhaṃ kantaṃ manāpa’’nti evaṃ savaneneva kammaṃ karoti. So evaṃ kammaṃ karonto cattāri saccāni ekena paṭivedhena paṭivijjhati, ekābhisamayena abhisameti; dukkhaṃ pariññāpaṭivedhena paṭivijjhati, samudayaṃ pahānapaṭivedhena, nirodhaṃ sacchikiriyapaṭivedhena, maggaṃ bhāvanāpaṭivedhena paṭivijjhati; dukkhaṃ pariññābhisamayena…pe… maggaṃ bhāvanābhisamayena abhisameti.

    ஏவமஸ்ஸ புப்³ப³பா⁴கே³ த்³வீஸு ஸச்சேஸு உக்³க³ஹபரிபுச்சா²ஸவனதா⁴ரணஸம்மஸனபடிவேதோ⁴ ஹோதி, த்³வீஸு ஸவனபடிவேதோ⁴யேவ; அபரபா⁴கே³ தீஸு கிச்சதோ படிவேதோ⁴ ஹோதி, நிரோதே⁴ ஆரம்மணபடிவேதோ⁴. தத்த² ஸப்³ப³ம்பி படிவேத⁴ஞாணங் லோகுத்தரங், ஸவனதா⁴ரணஸம்மஸனஞாணங் லோகியங் காமாவசரங், பச்சவெக்க²ணா பன பத்தஸச்சஸ்ஸ ஹோதி. அயஞ்ச ஆதி³கம்மிகோ. தஸ்மா ஸா இத⁴ ந வுத்தா. இமஸ்ஸ ச பி⁴க்கு²னோ புப்³பே³ பரிக்³க³ஹதோ ‘து³க்க²ங் பரிஜானாமி , ஸமுத³யங் பஜஹாமி, நிரோத⁴ங் ஸச்சி²கரோமி, மக்³க³ங் பா⁴வேமீ’தி ஆபோ⁴க³ஸமன்னாஹாரமனஸிகாரபச்சவெக்க²ணா நத்தி², பரிக்³க³ஹதோ பட்டா²ய ஹோதி; அபரபா⁴கே³ பன து³க்க²ங் பரிஞ்ஞாதமேவ ஹோதி…பே॰… மக்³கோ³ பா⁴விதோவ ஹோதி.

    Evamassa pubbabhāge dvīsu saccesu uggahaparipucchāsavanadhāraṇasammasanapaṭivedho hoti, dvīsu savanapaṭivedhoyeva; aparabhāge tīsu kiccato paṭivedho hoti, nirodhe ārammaṇapaṭivedho. Tattha sabbampi paṭivedhañāṇaṃ lokuttaraṃ, savanadhāraṇasammasanañāṇaṃ lokiyaṃ kāmāvacaraṃ, paccavekkhaṇā pana pattasaccassa hoti. Ayañca ādikammiko. Tasmā sā idha na vuttā. Imassa ca bhikkhuno pubbe pariggahato ‘dukkhaṃ parijānāmi , samudayaṃ pajahāmi, nirodhaṃ sacchikaromi, maggaṃ bhāvemī’ti ābhogasamannāhāramanasikārapaccavekkhaṇā natthi, pariggahato paṭṭhāya hoti; aparabhāge pana dukkhaṃ pariññātameva hoti…pe… maggo bhāvitova hoti.

    தத்த² த்³வே ஸச்சானி து³த்³த³ஸத்தா க³ம்பீ⁴ரானி, த்³வே க³ம்பீ⁴ரத்தா து³த்³த³ஸானி. து³க்க²ஸச்சஞ்ஹி உப்பத்திதோ பாகடங்; கா²ணுகண்டகப்பஹாராதீ³ஸு ‘அஹோ து³க்க²’ந்தி வத்தப்³ப³தம்பி ஆபஜ்ஜதி. ஸமுத³யம்பி கா²தி³துகாமதாபு⁴ஞ்ஜிதுகாமதாதி³வஸேன உப்பத்திதோ பாகடங். லக்க²ணபடிவேத⁴தோ பன உப⁴யம்பி க³ம்பீ⁴ரங். இதி தானி து³த்³த³ஸத்தா க³ம்பீ⁴ரானி. இதரேஸங் பன த்³வின்னங் த³ஸ்ஸனத்தா²ய பயோகோ³ ப⁴வக்³க³க³ஹணத்த²ங் ஹத்த²ப்பஸாரணங் விய, அவீசிபு²ஸனத்த²ங் பாத³ப்பஸாரணங் விய, ஸததா⁴ பி⁴ன்னவாலஸ்ஸ கோடியா கோடிங் படிபாத³னங் விய ச ஹோதி. இதி தானி க³ம்பீ⁴ரத்தா து³த்³த³ஸானி. ஏவங் து³த்³த³ஸத்தா க³ம்பீ⁴ரேஸு க³ம்பீ⁴ரத்தா ச து³த்³த³ஸேஸு சதூஸு ஸச்சேஸு உக்³க³ஹாதி³வஸேன புப்³ப³பா⁴க³ஞாணுப்பத்திங் ஸந்தா⁴ய இத³ங் ‘‘து³க்கே² ஞாண’’ந்திஆதி³ வுத்தங். படிவேத⁴க்க²ணே பன ஏகமேவ ஞாணங் ஹோதி.

    Tattha dve saccāni duddasattā gambhīrāni, dve gambhīrattā duddasāni. Dukkhasaccañhi uppattito pākaṭaṃ; khāṇukaṇṭakappahārādīsu ‘aho dukkha’nti vattabbatampi āpajjati. Samudayampi khāditukāmatābhuñjitukāmatādivasena uppattito pākaṭaṃ. Lakkhaṇapaṭivedhato pana ubhayampi gambhīraṃ. Iti tāni duddasattā gambhīrāni. Itaresaṃ pana dvinnaṃ dassanatthāya payogo bhavaggagahaṇatthaṃ hatthappasāraṇaṃ viya, avīciphusanatthaṃ pādappasāraṇaṃ viya, satadhā bhinnavālassa koṭiyā koṭiṃ paṭipādanaṃ viya ca hoti. Iti tāni gambhīrattā duddasāni. Evaṃ duddasattā gambhīresu gambhīrattā ca duddasesu catūsu saccesu uggahādivasena pubbabhāgañāṇuppattiṃ sandhāya idaṃ ‘‘dukkhe ñāṇa’’ntiādi vuttaṃ. Paṭivedhakkhaṇe pana ekameva ñāṇaṃ hoti.

    ஸம்மாஸங்கப்பநித்³தே³ஸே காமதோ நிஸ்ஸடோதி நெக்க²ம்மஸங்கப்போ. ப்³யாபாத³தோ நிஸ்ஸடோதி அப்³யாபாத³ஸங்கப்போ. விஹிங்ஸாய நிஸ்ஸடோதி அவிஹிங்ஸாஸங்கப்போ. தத்த² நெக்க²ம்மவிதக்கோ காமவிதக்கஸ்ஸ பத³கா⁴தங் பத³ச்சே²த³ங் கரொந்தோ உப்பஜ்ஜதி, அப்³யாபாத³விதக்கோ ப்³யாபாத³விதக்கஸ்ஸ, அவிஹிங்ஸாவிதக்கோ விஹிங்ஸாவிதக்கஸ்ஸ. நெக்க²ம்மவிதக்கோ ச காமவிதக்கஸ்ஸ பச்சனீகோ ஹுத்வா உப்பஜ்ஜதி, அப்³யாபாத³அவிஹிங்ஸாவிதக்கா ப்³யாபாத³விஹிங்ஸாவிதக்கானங்.

    Sammāsaṅkappaniddese kāmato nissaṭoti nekkhammasaṅkappo. Byāpādato nissaṭoti abyāpādasaṅkappo. Vihiṃsāya nissaṭoti avihiṃsāsaṅkappo. Tattha nekkhammavitakko kāmavitakkassa padaghātaṃ padacchedaṃ karonto uppajjati, abyāpādavitakko byāpādavitakkassa, avihiṃsāvitakko vihiṃsāvitakkassa. Nekkhammavitakko ca kāmavitakkassa paccanīko hutvā uppajjati, abyāpādaavihiṃsāvitakkā byāpādavihiṃsāvitakkānaṃ.

    தத்த² யோகா³வசரோ காமவிதக்கஸ்ஸ பத³கா⁴தனத்த²ங் காமவிதக்கங் வா ஸம்மஸதி அஞ்ஞங் வா பன கிஞ்சி ஸங்கா²ரங். அத²ஸ்ஸ விபஸ்ஸனாக்க²ணே விபஸ்ஸனாஸம்பயுத்தோ ஸங்கப்போ தத³ங்க³வஸேன காமவிதக்கஸ்ஸ பத³கா⁴தங் பத³ச்சே²த³ங் கரொந்தோ உப்பஜ்ஜதி, விபஸ்ஸனங் உஸ்ஸுக்காபெத்வா மக்³க³ங் பாபேதி. அத²ஸ்ஸ மக்³க³க்க²ணே மக்³க³ஸம்பயுத்தோ ஸங்கப்போ ஸமுச்சே²த³வஸேன காமவிதக்கஸ்ஸ பத³கா⁴தங் பத³ச்சே²த³ங் கரொந்தோ உப்பஜ்ஜதி; ப்³யாபாத³விதக்கஸ்ஸாபி பத³கா⁴தனத்த²ங் ப்³யாபாத³விதக்கங் வா அஞ்ஞங் வா ஸங்கா²ரங் ஸம்மஸதி; விஹிங்ஸாவிதக்கஸ்ஸ பத³கா⁴தனத்த²ங் விஹிங்ஸாவிதக்கங் வா அஞ்ஞங் வா ஸங்கா²ரங் ஸம்மஸதி. அத²ஸ்ஸ விபஸ்ஸனாக்க²ணேதி ஸப்³ப³ங் புரிமனயேனேவ யோஜேதப்³ப³ங்.

    Tattha yogāvacaro kāmavitakkassa padaghātanatthaṃ kāmavitakkaṃ vā sammasati aññaṃ vā pana kiñci saṅkhāraṃ. Athassa vipassanākkhaṇe vipassanāsampayutto saṅkappo tadaṅgavasena kāmavitakkassa padaghātaṃ padacchedaṃ karonto uppajjati, vipassanaṃ ussukkāpetvā maggaṃ pāpeti. Athassa maggakkhaṇe maggasampayutto saṅkappo samucchedavasena kāmavitakkassa padaghātaṃ padacchedaṃ karonto uppajjati; byāpādavitakkassāpi padaghātanatthaṃ byāpādavitakkaṃ vā aññaṃ vā saṅkhāraṃ sammasati; vihiṃsāvitakkassa padaghātanatthaṃ vihiṃsāvitakkaṃ vā aññaṃ vā saṅkhāraṃ sammasati. Athassa vipassanākkhaṇeti sabbaṃ purimanayeneva yojetabbaṃ.

    காமவிதக்காதீ³னங் பன திண்ணங் பாளியங் விப⁴த்தேஸு அட்ட²திங்ஸாரம்மணேஸு ஏககம்மட்டா²னம்பி அபச்சனீகங் நாம நத்தி². ஏகந்ததோ பன காமவிதக்கஸ்ஸ தாவ அஸுபே⁴ஸு பட²மஜ்ஜா²னமேவ பச்சனீகங், ப்³யாபாத³விதக்கஸ்ஸ மெத்தாய திகசதுக்கஜ்ஜா²னானி, விஹிங்ஸாவிதக்கஸ்ஸ கருணாய திகசதுக்கஜ்ஜா²னானி. தஸ்மா அஸுபே⁴ பரிகம்மங் கத்வா ஜா²னங் ஸமாபன்னஸ்ஸ ஸமாபத்திக்க²ணே ஜா²னஸம்பயுத்தோ ஸங்கப்போ விக்க²ம்ப⁴னவஸேன காமவிதக்கஸ்ஸ பச்சனீகோ ஹுத்வா உப்பஜ்ஜதி. ஜா²னங் பாத³கங் கத்வா விபஸ்ஸனங் பட்ட²பெந்தஸ்ஸ விபஸ்ஸனாக்க²ணே விபஸ்ஸனாஸம்பயுத்தோ ஸங்கப்போ தத³ங்க³வஸேன காமவிதக்கஸ்ஸ பச்சனீகோ ஹுத்வா உப்பஜ்ஜதி. விபஸ்ஸனங் உஸ்ஸுக்காபெத்வா மக்³க³ங் பாபெந்தஸ்ஸ மக்³க³க்க²ணே மக்³க³ஸம்பயுத்தோ ஸங்கப்போ ஸமுச்சே²த³வஸேன காமவிதக்கஸ்ஸ பச்சனீகோ ஹுத்வா உப்பஜ்ஜதி. ஏவங் உப்பன்னோ நெக்க²ம்மஸங்கப்போதி வுச்சதீதி வேதி³தப்³போ³.

    Kāmavitakkādīnaṃ pana tiṇṇaṃ pāḷiyaṃ vibhattesu aṭṭhatiṃsārammaṇesu ekakammaṭṭhānampi apaccanīkaṃ nāma natthi. Ekantato pana kāmavitakkassa tāva asubhesu paṭhamajjhānameva paccanīkaṃ, byāpādavitakkassa mettāya tikacatukkajjhānāni, vihiṃsāvitakkassa karuṇāya tikacatukkajjhānāni. Tasmā asubhe parikammaṃ katvā jhānaṃ samāpannassa samāpattikkhaṇe jhānasampayutto saṅkappo vikkhambhanavasena kāmavitakkassa paccanīko hutvā uppajjati. Jhānaṃ pādakaṃ katvā vipassanaṃ paṭṭhapentassa vipassanākkhaṇe vipassanāsampayutto saṅkappo tadaṅgavasena kāmavitakkassa paccanīko hutvā uppajjati. Vipassanaṃ ussukkāpetvā maggaṃ pāpentassa maggakkhaṇe maggasampayutto saṅkappo samucchedavasena kāmavitakkassa paccanīko hutvā uppajjati. Evaṃ uppanno nekkhammasaṅkappoti vuccatīti veditabbo.

    மெத்தாய பன பரிகம்மங் கத்வா, கருணாய பரிகம்மங் கத்வா ஜா²னங் ஸமாபஜ்ஜதீதி ஸப்³ப³ங் புரிமனயேனேவ யோஜேதப்³ப³ங். ஏவங் உப்பன்னோ அப்³யாபாத³ஸங்கப்போதி வுச்சதி, அவிஹிங்ஸாஸங்கப்போதி ச வுச்சதீதி வேதி³தப்³போ³. ஏவமேதே நெக்க²ம்மஸங்கப்பாத³யோ விபஸ்ஸனாஜா²னவஸேன உப்பத்தீனங் நானத்தா புப்³ப³பா⁴கே³ நானா; மக்³க³க்க²ணே பன இமேஸு தீஸு டா²னேஸு உப்பன்னஸ்ஸ அகுஸலஸங்கப்பஸ்ஸ பத³ச்சே²த³தோ அனுப்பத்திஸாத⁴னவஸேன மக்³க³ங்க³ங் பூரயமானோ ஏகோவ குஸலஸங்கப்போ உப்பஜ்ஜதி. அயங் ஸம்மாஸங்கப்போ நாம.

    Mettāya pana parikammaṃ katvā, karuṇāya parikammaṃ katvā jhānaṃ samāpajjatīti sabbaṃ purimanayeneva yojetabbaṃ. Evaṃ uppanno abyāpādasaṅkappoti vuccati, avihiṃsāsaṅkappoti ca vuccatīti veditabbo. Evamete nekkhammasaṅkappādayo vipassanājhānavasena uppattīnaṃ nānattā pubbabhāge nānā; maggakkhaṇe pana imesu tīsu ṭhānesu uppannassa akusalasaṅkappassa padacchedato anuppattisādhanavasena maggaṅgaṃ pūrayamāno ekova kusalasaṅkappo uppajjati. Ayaṃ sammāsaṅkappo nāma.

    ஸம்மாவாசாநித்³தே³ஸேபி யஸ்மா அஞ்ஞேனேவ சித்தேன முஸாவாதா³ விரமதி, அஞ்ஞேனஞ்ஞேன பிஸுணவாசாதீ³ஹி, தஸ்மா சதஸ்ஸோபேதா வேரமணியோ புப்³ப³பா⁴கே³ நானா; மக்³க³க்க²ணே பன மிச்சா²வாசாஸங்கா²தாய சதுப்³பி³தா⁴ய அகுஸலது³ஸ்ஸீல்யசேதனாய பத³ச்சே²த³தோ அனுப்பத்திஸாத⁴னவஸேன மக்³க³ங்க³ங் பூரயமானா ஏகாவ ஸம்மாவாசாஸங்கா²தா குஸலவேரமணீ உப்பஜ்ஜதி. அயங் ஸம்மாவாசா நாம.

    Sammāvācāniddesepi yasmā aññeneva cittena musāvādā viramati, aññenaññena pisuṇavācādīhi, tasmā catassopetā veramaṇiyo pubbabhāge nānā; maggakkhaṇe pana micchāvācāsaṅkhātāya catubbidhāya akusaladussīlyacetanāya padacchedato anuppattisādhanavasena maggaṅgaṃ pūrayamānā ekāva sammāvācāsaṅkhātā kusalaveramaṇī uppajjati. Ayaṃ sammāvācā nāma.

    ஸம்மாகம்மந்தநித்³தே³ஸேபி யஸ்மா அஞ்ஞேனேவ சித்தேன பாணாதிபாதா விரமதி, அஞ்ஞேன அதி³ன்னாதா³னா, அஞ்ஞேன காமேஸுமிச்சா²சாரா, தஸ்மா திஸ்ஸோபேதா வேரமணியோ புப்³ப³பா⁴கே³ நானா; மக்³க³க்க²ணே பன மிச்சா²கம்மந்தஸங்கா²தாய திவிதா⁴ய அகுஸலது³ஸ்ஸீல்யசேதனாய பத³ச்சே²த³தோ அனுப்பத்திஸாத⁴னவஸேன மக்³க³ங்க³ங் பூரயமானா ஏகாவ ஸம்மாகம்மந்தஸங்கா²தா அகுஸலவேரமணீ உப்பஜ்ஜதி. அயங் ஸம்மாகம்மந்தோ நாம.

    Sammākammantaniddesepi yasmā aññeneva cittena pāṇātipātā viramati, aññena adinnādānā, aññena kāmesumicchācārā, tasmā tissopetā veramaṇiyo pubbabhāge nānā; maggakkhaṇe pana micchākammantasaṅkhātāya tividhāya akusaladussīlyacetanāya padacchedato anuppattisādhanavasena maggaṅgaṃ pūrayamānā ekāva sammākammantasaṅkhātā akusalaveramaṇī uppajjati. Ayaṃ sammākammanto nāma.

    ஸம்மாஆஜீவநித்³தே³ஸே இதா⁴தி இமஸ்மிங் ஸாஸனே. அரியஸாவகோதி அரியஸ்ஸ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாவகோ. மிச்சா²ஆஜீவங் பஹாயாதி பாபகங் ஆஜீவங் பஜஹித்வா. ஸம்மாஆஜீவேனாதி பு³த்³த⁴பஸத்தே²ன குஸலஆஜீவேன. ஜீவிகங் கப்பேதீதி ஜீவிதப்பவத்திங் பவத்தேதி. இதா⁴பி யஸ்மா அஞ்ஞேனேவ சித்தேன காயத்³வாரவீதிக்கமா விரமதி; அஞ்ஞேன வசீத்³வாரவீதிக்கமா, தஸ்மா புப்³ப³பா⁴கே³ நானாக்க²ணேஸு உப்பஜ்ஜதி; மக்³க³க்க²ணே பன த்³வீஸு த்³வாரேஸு ஸத்தன்னங் கம்மபதா²னங் வஸேன உப்பன்னாய மிச்சா²ஆஜீவது³ஸ்ஸீல்யசேதனாய பத³ச்சே²த³தோ அனுப்பத்திஸாத⁴னவஸேன மக்³க³ங்க³ங் பூரயமானா ஏகாவ ஸம்மாஆஜீவஸங்கா²தா குஸலவேரமணீ உப்பஜ்ஜதி. அயங் ஸம்மாஆஜீவோ நாம.

    Sammāājīvaniddese idhāti imasmiṃ sāsane. Ariyasāvakoti ariyassa buddhassa sāvako. Micchāājīvaṃ pahāyāti pāpakaṃ ājīvaṃ pajahitvā. Sammāājīvenāti buddhapasatthena kusalaājīvena. Jīvikaṃ kappetīti jīvitappavattiṃ pavatteti. Idhāpi yasmā aññeneva cittena kāyadvāravītikkamā viramati; aññena vacīdvāravītikkamā, tasmā pubbabhāge nānākkhaṇesu uppajjati; maggakkhaṇe pana dvīsu dvāresu sattannaṃ kammapathānaṃ vasena uppannāya micchāājīvadussīlyacetanāya padacchedato anuppattisādhanavasena maggaṅgaṃ pūrayamānā ekāva sammāājīvasaṅkhātā kusalaveramaṇī uppajjati. Ayaṃ sammāājīvo nāma.

    ஸம்மாவாயாமநித்³தே³ஸோ ஸம்மப்பதா⁴னவிப⁴ங்கே³ அனுபத³வண்ணனாவஸேன ஆவிப⁴விஸ்ஸதி. அயங் பன புப்³ப³பா⁴கே³ நானாசித்தேஸு லப⁴தி. அஞ்ஞேனேவ ஹி சித்தேன அனுப்பன்னானங் பாபகானங் அகுஸலானங் த⁴ம்மானங் அனுப்பாதா³ய வாயாமங் கரோதி, அஞ்ஞேன உப்பன்னானங் பஹானாய; அஞ்ஞேனேவ ச அனுப்பன்னானங் குஸலானங் த⁴ம்மானங் உப்பாதா³ய, அஞ்ஞேன உப்பன்னானங் டி²தியா; மக்³க³க்க²ணே பன ஏகசித்தேயேவ லப்³ப⁴தி. ஏகமேவ ஹி மக்³க³ஸம்பயுத்தங் வீரியங் சதுகிச்சஸாத⁴னட்டே²ன சத்தாரி நாமானி லப்³ப⁴தி.

    Sammāvāyāmaniddeso sammappadhānavibhaṅge anupadavaṇṇanāvasena āvibhavissati. Ayaṃ pana pubbabhāge nānācittesu labhati. Aññeneva hi cittena anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya vāyāmaṃ karoti, aññena uppannānaṃ pahānāya; aññeneva ca anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya, aññena uppannānaṃ ṭhitiyā; maggakkhaṇe pana ekacitteyeva labbhati. Ekameva hi maggasampayuttaṃ vīriyaṃ catukiccasādhanaṭṭhena cattāri nāmāni labbhati.

    ஸம்மாஸதிநித்³தே³ஸோபி ஸதிபட்டா²னவிப⁴ங்கே³ அனுபத³வண்ணனாவஸேன ஆவிப⁴விஸ்ஸதி. அயம்பி ச புப்³ப³பா⁴கே³ நானாசித்தேஸு லப்³ப⁴தி. அஞ்ஞேனேவ ஹி சித்தேன காயங் பரிக்³க³ண்ஹாதி, அஞ்ஞேனஞ்ஞேன வேத³னாதீ³னி; மக்³க³க்க²ணே பன ஏகசித்தேயேவ லப்³ப⁴தி. ஏகாயேவ ஹி மக்³க³ஸம்பயுத்தா ஸதி சதுகிச்சஸாத⁴னட்டே²ன சத்தாரி நாமானி லப⁴தி.

    Sammāsatiniddesopi satipaṭṭhānavibhaṅge anupadavaṇṇanāvasena āvibhavissati. Ayampi ca pubbabhāge nānācittesu labbhati. Aññeneva hi cittena kāyaṃ pariggaṇhāti, aññenaññena vedanādīni; maggakkhaṇe pana ekacitteyeva labbhati. Ekāyeva hi maggasampayuttā sati catukiccasādhanaṭṭhena cattāri nāmāni labhati.

    ஸம்மாஸமாதி⁴நித்³தே³ஸே சத்தாரி ஜா²னானி புப்³ப³பா⁴கே³பி நானா, மக்³க³க்க²ணேபி. புப்³ப³பா⁴கே³ ஸமாபத்திவஸேன நானா, மக்³க³க்க²ணே நானாமக்³க³வஸேன. ஏகஸ்ஸ ஹி பட²மமக்³கோ³ பட²மஜ்ஜா²னிகோ ஹோதி, து³தியமக்³கா³த³யோபி பட²மஜ்ஜா²னிகா, து³தியாதீ³ஸு அஞ்ஞதரஜ்ஜா²னிகா வா. ஏகஸ்ஸ பட²மமக்³கோ³ து³தியாதீ³னங் அஞ்ஞதரஜ்ஜா²னிகோ ஹோதி, து³தியாத³யோபி து³தியாதீ³னங் அஞ்ஞதரஜ்ஜா²னிகா வா பட²மஜ்ஜா²னிகா வா. ஏவங் சத்தாரோபி மக்³கா³ ஜா²னவஸேன ஸதி³ஸா வா அஸதி³ஸா வா ஏகச்சஸதி³ஸா வா ஹொந்தி.

    Sammāsamādhiniddese cattāri jhānāni pubbabhāgepi nānā, maggakkhaṇepi. Pubbabhāge samāpattivasena nānā, maggakkhaṇe nānāmaggavasena. Ekassa hi paṭhamamaggo paṭhamajjhāniko hoti, dutiyamaggādayopi paṭhamajjhānikā, dutiyādīsu aññatarajjhānikā vā. Ekassa paṭhamamaggo dutiyādīnaṃ aññatarajjhāniko hoti, dutiyādayopi dutiyādīnaṃ aññatarajjhānikā vā paṭhamajjhānikā vā. Evaṃ cattāropi maggā jhānavasena sadisā vā asadisā vā ekaccasadisā vā honti.

    அயங் பனஸ்ஸ விஸேஸோ பாத³கஜ்ஜா²னநியாமேன ஹோதி. பாத³கஜ்ஜா²னநியாமேன தாவ பட²மஜ்ஜா²னலாபி⁴னோ பட²மஜ்ஜா²னா வுட்டா²ய விபஸ்ஸந்தஸ்ஸ உப்பன்னமக்³கோ³ பட²மஜ்ஜா²னிகோ ஹோதி; மக்³க³ங்க³பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³னி பனெத்த² பரிபுண்ணானேவ ஹொந்தி. து³தியஜ்ஜா²னதோ உட்டா²ய விபஸ்ஸந்தஸ்ஸ உப்பன்னோ மக்³கோ³ து³தியஜ்ஜா²னிகோ ஹோதி; மக்³க³ங்கா³னி பனெத்த² ஸத்த ஹொந்தி. ததியஜ்ஜா²னதோ உட்டா²ய விபஸ்ஸந்தஸ்ஸ உப்பன்னோ மக்³கோ³ ததியஜ்ஜா²னிகோ ஹோதி; மக்³க³ங்கா³னி பனெத்த² ஸத்த, பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³னி ச² ஹொந்தி. ஏஸ நயோ சதுத்த²ஜ்ஜா²னதோ பட்டா²ய யாவ நேவஸஞ்ஞானாஸஞ்ஞாயதனா.

    Ayaṃ panassa viseso pādakajjhānaniyāmena hoti. Pādakajjhānaniyāmena tāva paṭhamajjhānalābhino paṭhamajjhānā vuṭṭhāya vipassantassa uppannamaggo paṭhamajjhāniko hoti; maggaṅgabojjhaṅgāni panettha paripuṇṇāneva honti. Dutiyajjhānato uṭṭhāya vipassantassa uppanno maggo dutiyajjhāniko hoti; maggaṅgāni panettha satta honti. Tatiyajjhānato uṭṭhāya vipassantassa uppanno maggo tatiyajjhāniko hoti; maggaṅgāni panettha satta, bojjhaṅgāni cha honti. Esa nayo catutthajjhānato paṭṭhāya yāva nevasaññānāsaññāyatanā.

    ஆருப்பே சதுக்கபஞ்சகஜ்ஜா²னங் உப்பஜ்ஜதி. தஞ்ச கோ² லோகுத்தரங் நோ லோகியந்தி வுத்தங். எத்த² கத²ந்தி? எத்தா²பி பட²மஜ்ஜா²னாதீ³ஸு யதோ உட்டா²ய ஸோதாபத்திமக்³க³ங் படிலபி⁴த்வா ஆருப்பஸமாபத்திங் பா⁴வெத்வா யோ ஆருப்பே உப்பன்னோ, தங்ஜா²னிகாவ தஸ்ஸ தத்த² தயோ மக்³கா³ உப்பஜ்ஜந்தி . ஏவங் பாத³கஜ்ஜா²னமேவ நியாமேதி. கேசி பன தே²ரா ‘‘விபஸ்ஸனாய ஆரம்மணபூ⁴தா க²ந்தா⁴ நியாமெந்தீ’’தி வத³ந்தி. கேசி ‘‘புக்³க³லஜ்ஜா²ஸயோ நியாமேதீ’’தி வத³ந்தி. கேசி ‘‘வுட்டா²னகா³மினீவிபஸ்ஸனா நியாமேதீ’’தி வத³ந்தி. தேஸங் வாத³வினிச்ச²யோ ஹெட்டா² சித்துப்பாத³கண்டே³ லோகுத்தரபத³பா⁴ஜனீயவண்ணனாயங் (த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ 350) வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³போ³. அயங் வுச்சதி ஸம்மாஸமாதீ⁴தி யா இமேஸு சதூஸு ஜா²னேஸு ஏகக்³க³தா, அயங் புப்³ப³பா⁴கே³ லோகியோ, அபரபா⁴கே³ லோகுத்தரோ ஸம்மாஸமாதி⁴ நாம வுச்சதீதி. ஏவங் லோகியலோகுத்தரவஸேன ப⁴க³வா மக்³க³ஸச்சங் தே³ஸேஸி.

    Āruppe catukkapañcakajjhānaṃ uppajjati. Tañca kho lokuttaraṃ no lokiyanti vuttaṃ. Ettha kathanti? Etthāpi paṭhamajjhānādīsu yato uṭṭhāya sotāpattimaggaṃ paṭilabhitvā āruppasamāpattiṃ bhāvetvā yo āruppe uppanno, taṃjhānikāva tassa tattha tayo maggā uppajjanti . Evaṃ pādakajjhānameva niyāmeti. Keci pana therā ‘‘vipassanāya ārammaṇabhūtā khandhā niyāmentī’’ti vadanti. Keci ‘‘puggalajjhāsayo niyāmetī’’ti vadanti. Keci ‘‘vuṭṭhānagāminīvipassanā niyāmetī’’ti vadanti. Tesaṃ vādavinicchayo heṭṭhā cittuppādakaṇḍe lokuttarapadabhājanīyavaṇṇanāyaṃ (dha. sa. aṭṭha. 350) vuttanayeneva veditabbo. Ayaṃ vuccati sammāsamādhīti yā imesu catūsu jhānesu ekaggatā, ayaṃ pubbabhāge lokiyo, aparabhāge lokuttaro sammāsamādhi nāma vuccatīti. Evaṃ lokiyalokuttaravasena bhagavā maggasaccaṃ desesi.

    தத்த² லோகியமக்³கே³ ஸப்³பா³னேவ மக்³க³ங்கா³னி யதா²னுரூபங் ச²ஸு ஆரம்மணேஸு அஞ்ஞதராரம்மணானி ஹொந்தி. லோகுத்தரமக்³கே³ பன சதுஸச்சபடிவேதா⁴ய பவத்தஸ்ஸ அரியஸ்ஸ நிப்³பா³னாரம்மணங் அவிஜ்ஜானுஸயஸமுக்³கா⁴தகங் பஞ்ஞாசக்கு² ஸம்மாதி³ட்டி². ததா² ஸம்பன்னதி³ட்டி²ஸ்ஸ தங்ஸம்பயுத்தங் திவித⁴மிச்சா²ஸங்கப்பஸமுக்³கா⁴தகங் சேதஸோ நிப்³பா³னபதா³பி⁴னிரோபனங் ஸம்மாஸங்கப்போ. ததா² பஸ்ஸந்தஸ்ஸ விதக்கெந்தஸ்ஸ ச தங்ஸம்பயுத்தாவ சதுப்³பி³த⁴வசீது³ச்சரிதஸமுக்³கா⁴திகாய மிச்சா²வாசாய விரதி ஸம்மாவாசா. ததா² விரமந்தஸ்ஸ தங்ஸம்பயுத்தாவ மிச்சா²கம்மந்தஸமுச்சே²தி³கா திவித⁴காயது³ச்சரிதவிரதி ஸம்மாகம்மந்தோ. தேஸங்யேவ ஸம்மாவாசாகம்மந்தானங் வோதா³னபூ⁴தா தங்ஸம்பயுத்தாவ குஹனாதி³ஸமுச்சே²தி³கா மிச்சா²ஆஜீவவிரதி ஸம்மாஆஜீவோ. இமிஸ்ஸா ஸம்மாவாசாகம்மந்தாஜீவஸங்கா²தாய ஸீலபூ⁴மியங் பதிட்ட²மானஸ்ஸ தத³னுரூபோ தங்ஸம்பயுத்தோவ கோஸஜ்ஜஸமுச்சே²த³கோ அனுப்பன்னுப்பன்னானங் அகுஸலகுஸலானங் அனுப்பாத³பஹானுப்பாத³ட்டி²திஸாத⁴கோ ச வீரியாரம்போ⁴ ஸம்மாவாயாமோ. ஏவங் வாயமந்தஸ்ஸ தங்ஸம்பயுத்தோவ மிச்சா²ஸதிவினித்³து⁴னநகோ காயாதீ³ஸு காயானுபஸ்ஸனாதி³ஸாத⁴கோ ச சேதஸோ அஸம்மோஸோ ஸம்மாஸதி. இதி அனுத்தராய ஸதியா ஸுவிஹிதசித்தாரக்க²ஸ்ஸ தங்ஸம்பயுத்தாவ மிச்சா²ஸமாதி⁴ஸமுக்³கா⁴திகா சித்தேகக்³க³தா ஸம்மாஸமாதீ⁴தி. ஏஸ லோகுத்தரோ அரியோ அட்ட²ங்கி³கோ மக்³கோ³ யோ ஸஹ லோகியேன மக்³கே³ன து³க்க²னிரோத⁴கா³மினீ படிபதா³தி ஸங்க²ங் க³தோ.

    Tattha lokiyamagge sabbāneva maggaṅgāni yathānurūpaṃ chasu ārammaṇesu aññatarārammaṇāni honti. Lokuttaramagge pana catusaccapaṭivedhāya pavattassa ariyassa nibbānārammaṇaṃ avijjānusayasamugghātakaṃ paññācakkhu sammādiṭṭhi. Tathā sampannadiṭṭhissa taṃsampayuttaṃ tividhamicchāsaṅkappasamugghātakaṃ cetaso nibbānapadābhiniropanaṃ sammāsaṅkappo. Tathā passantassa vitakkentassa ca taṃsampayuttāva catubbidhavacīduccaritasamugghātikāya micchāvācāya virati sammāvācā. Tathā viramantassa taṃsampayuttāva micchākammantasamucchedikā tividhakāyaduccaritavirati sammākammanto. Tesaṃyeva sammāvācākammantānaṃ vodānabhūtā taṃsampayuttāva kuhanādisamucchedikā micchāājīvavirati sammāājīvo. Imissā sammāvācākammantājīvasaṃkhātāya sīlabhūmiyaṃ patiṭṭhamānassa tadanurūpo taṃsampayuttova kosajjasamucchedako anuppannuppannānaṃ akusalakusalānaṃ anuppādapahānuppādaṭṭhitisādhako ca vīriyārambho sammāvāyāmo. Evaṃ vāyamantassa taṃsampayuttova micchāsativiniddhunanako kāyādīsu kāyānupassanādisādhako ca cetaso asammoso sammāsati. Iti anuttarāya satiyā suvihitacittārakkhassa taṃsampayuttāva micchāsamādhisamugghātikā cittekaggatā sammāsamādhīti. Esa lokuttaro ariyo aṭṭhaṅgiko maggo yo saha lokiyena maggena dukkhanirodhagāminī paṭipadāti saṅkhaṃ gato.

    ஸோ கோ² பனேஸ மக்³கோ³ ஸம்மாதி³ட்டி²ஸங்கப்பானங் விஜ்ஜாய, ஸேஸத⁴ம்மானங் சரணேன ஸங்க³ஹிதத்தா விஜ்ஜா சேவ சரணஞ்ச. ததா² தேஸங் த்³வின்னங் விபஸ்ஸனாயானேன, இதரேஸங் ஸமத²யானேன ஸங்க³ஹிதத்தா ஸமதோ² சேவ விபஸ்ஸனா ச. தேஸங் வா த்³வின்னங் பஞ்ஞாக்க²ந்தே⁴ன, தத³னந்தரானங் திண்ணங் ஸீலக்க²ந்தே⁴ன, அவஸேஸானங் ஸமாதி⁴க்க²ந்தே⁴ன அதி⁴பஞ்ஞாஅதி⁴ஸீலஅதி⁴சித்தஸிக்கா²ஹி ச ஸங்க³ஹிதத்தா க²ந்த⁴த்தயஞ்சேவ ஸிக்கா²த்தயஞ்ச ஹோதி; யேன ஸமன்னாக³தோ அரியஸாவகோ த³ஸ்ஸனஸமத்தே²ஹி சக்கூ²ஹி க³மனஸமத்தே²ஹி ச பாதே³ஹி ஸமன்னாக³தோ அத்³தி⁴கோ விய விஜ்ஜாசரணஸம்பன்னோ ஹுத்வா விபஸ்ஸனாயானேன காமஸுக²ல்லிகானுயோக³ங், ஸமத²யானேன அத்தகிலமதா²னுயோக³ந்தி அந்தத்³வயங் பரிவஜ்ஜெத்வா மஜ்ஜி²மபடிபத³ங் படிபன்னோ பஞ்ஞாக்க²ந்தே⁴ன மோஹக்க²ந்த⁴ங், ஸீலக்க²ந்தே⁴ன தோ³ஸக்க²ந்த⁴ங், ஸமாதி⁴க்க²ந்தே⁴ன ச லோப⁴க்க²ந்த⁴ங் பதா³லெந்தோ அதி⁴பஞ்ஞாஸிக்கா²ய பஞ்ஞாஸம்பத³ங், அதி⁴ஸீலஸிக்கா²ய ஸீலஸம்பத³ங், அதி⁴சித்தஸிக்கா²ய ஸமாதி⁴ஸம்பத³ந்தி திஸ்ஸோ ஸம்பத்தியோ பத்வா அமதங் நிப்³பா³னங் ஸச்சி²கரோதி, ஆதி³மஜ்ஜ²பரியோஸானகல்யாணங் ஸத்ததிங்ஸபோ³தி⁴பக்கி²யத⁴ம்மரதனவிசித்தங் ஸம்மத்தனியாமஸங்கா²தங் அரியபூ⁴மிஞ்ச ஓக்கந்தோ ஹோதீதி.

    So kho panesa maggo sammādiṭṭhisaṅkappānaṃ vijjāya, sesadhammānaṃ caraṇena saṅgahitattā vijjā ceva caraṇañca. Tathā tesaṃ dvinnaṃ vipassanāyānena, itaresaṃ samathayānena saṅgahitattā samatho ceva vipassanā ca. Tesaṃ vā dvinnaṃ paññākkhandhena, tadanantarānaṃ tiṇṇaṃ sīlakkhandhena, avasesānaṃ samādhikkhandhena adhipaññāadhisīlaadhicittasikkhāhi ca saṅgahitattā khandhattayañceva sikkhāttayañca hoti; yena samannāgato ariyasāvako dassanasamatthehi cakkhūhi gamanasamatthehi ca pādehi samannāgato addhiko viya vijjācaraṇasampanno hutvā vipassanāyānena kāmasukhallikānuyogaṃ, samathayānena attakilamathānuyoganti antadvayaṃ parivajjetvā majjhimapaṭipadaṃ paṭipanno paññākkhandhena mohakkhandhaṃ, sīlakkhandhena dosakkhandhaṃ, samādhikkhandhena ca lobhakkhandhaṃ padālento adhipaññāsikkhāya paññāsampadaṃ, adhisīlasikkhāya sīlasampadaṃ, adhicittasikkhāya samādhisampadanti tisso sampattiyo patvā amataṃ nibbānaṃ sacchikaroti, ādimajjhapariyosānakalyāṇaṃ sattatiṃsabodhipakkhiyadhammaratanavicittaṃ sammattaniyāmasaṅkhātaṃ ariyabhūmiñca okkanto hotīti.

    ஸுத்தந்தபா⁴ஜனீயவண்ணனா.

    Suttantabhājanīyavaṇṇanā.







    Related texts:



    திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / விப⁴ங்க³பாளி • Vibhaṅgapāḷi / 4. ஸச்சவிப⁴ங்கோ³ • 4. Saccavibhaṅgo

    டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-மூலடீகா • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / 4. ஸச்சவிப⁴ங்கோ³ • 4. Saccavibhaṅgo

    டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / விப⁴ங்க³-அனுடீகா • Vibhaṅga-anuṭīkā / 4. ஸச்சவிப⁴ங்கோ³ • 4. Saccavibhaṅgo


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact