Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သမ္မောဟဝိနောဒနီ-အဋ္ဌကထာ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā

    ၉. ဣဒ္ဓိပာဒဝိဘင္ဂော

    9. Iddhipādavibhaṅgo

    ၁. သုတ္တန္တဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ

    1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā

    ၄၃၁. ဣဒာနိ တဒနန္တရေ ဣဒ္ဓိပာဒဝိဘင္ဂေ စတ္တာရောတိ ဂဏနပရိစ္ဆေဒော။ ဣဒ္ဓိပာဒာတိ ဧတ္ထ ဣဇ္ဈတီတိ ဣဒ္ဓိ, သမိဇ္ဈတိ နိပ္ဖဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။ ဣဇ္ဈန္တိ ဝာ ဧတာယ သတ္တာ ဣဒ္ဓာ ဝုဒ္ဓာ ဥက္ကံသဂတာ ဟောန္တီတိပိ ဣဒ္ဓိ။ ပဌမေနတ္ထေန ဣဒ္ဓိ ဧဝ ပာဒော ဣဒ္ဓိပာဒော, ဣဒ္ဓိကောဋ္ဌာသောတိ အတ္ထော။ ဒုတိယေနတ္ထေန ဣဒ္ဓိယာ ပာဒောတိ ဣဒ္ဓိပာဒော; ပာဒောတိ ပတိဋ္ဌာ, အဓိဂမုပာယောတိ အတ္ထော။ တေန ဟိ ယသ္မာ ဥပရူပရိဝိသေသသင္ခာတံ ဣဒ္ဓိံ ပဇ္ဇန္တိ ပာပုဏန္တိ, တသ္မာ ပာဒောတိ ဝုစ္စတိ။ ဧဝံ တာဝ ‘‘စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပာဒာ’’တိ ဧတ္ထ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

    431. Idāni tadanantare iddhipādavibhaṅge cattāroti gaṇanaparicchedo. Iddhipādāti ettha ijjhatīti iddhi, samijjhati nipphajjatīti attho. Ijjhanti vā etāya sattā iddhā vuddhā ukkaṃsagatā hontītipi iddhi. Paṭhamenatthena iddhi eva pādo iddhipādo, iddhikoṭṭhāsoti attho. Dutiyenatthena iddhiyā pādoti iddhipādo; pādoti patiṭṭhā, adhigamupāyoti attho. Tena hi yasmā uparūparivisesasaṅkhātaṃ iddhiṃ pajjanti pāpuṇanti, tasmā pādoti vuccati. Evaṃ tāva ‘‘cattāro iddhipādā’’ti ettha attho veditabbo.

    ဣဒာနိ တေ ဘာဇေတ္ဝာ ဒသ္သေတုံ ဣဓ ဘိက္ခူတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ဣဓ ဘိက္ခူတိ ဣမသ္မိံ သာသနေ ဘိက္ခု။ ဆန္ဒသမာဓိပဓာနသင္ခာရသမန္နာဂတန္တိ ဧတ္ထ ဆန္ဒဟေတုကော ဆန္ဒာဓိကော ဝာ သမာဓိ ဆန္ဒသမာဓိ။ ကတ္တုကမ္ယတာဆန္ဒံ အဓိပတိံ ကရိတ္ဝာ ပဋိလဒ္ဓသမာဓိသ္သေတံ အဓိဝစနံ။ ပဓာနဘူတာ သင္ခာရာ ပဓာနသင္ခာရာ။ စတုကိစ္စသာဓကသ္သ သမ္မပ္ပဓာနဝီရိယသ္သေတံ အဓိဝစနံ။ သမန္နာဂတန္တိ ဆန္ဒသမာဓိနာ စ ပဓာနသင္ခာရေဟိ စ ဥပေတံ။ ဣဒ္ဓိပာဒန္တိ နိပ္ဖတ္တိပရိယာယေန ဝာ ဣဇ္ဈနကဋ္ဌေန ဣဇ္ဈန္တိ ဧတာယ သတ္တာ ဣဒ္ဓာ ဝုဒ္ဓာ ဥက္ကံသဂတာ ဟောန္တီတိ ဣမိနာ ဝာ ပရိယာယေန ဣဒ္ဓီတိ သင္ခံ ဂတာနံ ဥပစာရဇ္ဈာနာဒိကုသလစိတ္တသမ္ပယုတ္တာနံ ဆန္ဒသမာဓိပဓာနသင္ခာရာနံ အဓိဋ္ဌာနဋ္ဌေန ပာဒဘူတံ သေသစိတ္တစေတသိကရာသိန္တိ အတ္ထော။ ယဉ္ဟိ ပရတော ‘‘ဣဒ္ဓိပာဒောတိ တထာဘူတသ္သ ဝေဒနာက္ခန္ဓော။ပေ.။ ဝိညာဏက္ခန္ဓော’’တိ ဝုတ္တံ, တံ ဣမိနာ အတ္ထေန ယုဇ္ဇတိ။ ဣမိနာ နယေန သေသေသုပိ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။ ယထေဝ ဟိ ဆန္ဒံ အဓိပတိံ ကရိတ္ဝာ ပဋိလဒ္ဓသမာဓိ ဆန္ဒသမာဓီတိ ဝုတ္တော, ဧဝံ ဝီရိယံ။ပေ.။ စိတ္တံ။ ဝီမံသံ အဓိပတိံ ကရိတ္ဝာ ပဋိလဒ္ဓသမာဓိ ဝီမံသသမာဓီတိ ဝုစ္စတိ။

    Idāni te bhājetvā dassetuṃ idha bhikkhūtiādi āraddhaṃ. Tattha idha bhikkhūti imasmiṃ sāsane bhikkhu. Chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatanti ettha chandahetuko chandādhiko vā samādhi chandasamādhi. Kattukamyatāchandaṃ adhipatiṃ karitvā paṭiladdhasamādhissetaṃ adhivacanaṃ. Padhānabhūtā saṅkhārā padhānasaṅkhārā. Catukiccasādhakassa sammappadhānavīriyassetaṃ adhivacanaṃ. Samannāgatanti chandasamādhinā ca padhānasaṅkhārehi ca upetaṃ. Iddhipādanti nipphattipariyāyena vā ijjhanakaṭṭhena ijjhanti etāya sattā iddhā vuddhā ukkaṃsagatā hontīti iminā vā pariyāyena iddhīti saṅkhaṃ gatānaṃ upacārajjhānādikusalacittasampayuttānaṃ chandasamādhipadhānasaṅkhārānaṃ adhiṭṭhānaṭṭhena pādabhūtaṃ sesacittacetasikarāsinti attho. Yañhi parato ‘‘iddhipādoti tathābhūtassa vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho’’ti vuttaṃ, taṃ iminā atthena yujjati. Iminā nayena sesesupi attho veditabbo. Yatheva hi chandaṃ adhipatiṃ karitvā paṭiladdhasamādhi chandasamādhīti vutto, evaṃ vīriyaṃ…pe… cittaṃ. Vīmaṃsaṃ adhipatiṃ karitvā paṭiladdhasamādhi vīmaṃsasamādhīti vuccati.

    ဣဒာနိ ဆန္ဒသမာဓိအာဒီနိ ပဒာနိ ဘာဇေတ္ဝာ ဒသ္သေတုံ ကထဉ္စ ဘိက္ခူတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တတ္ထ ဆန္ဒဉ္စေ ဘိက္ခု အဓိပတိံ ကရိတ္ဝာတိ ယဒိ ဘိက္ခု ဆန္ဒံ အဓိပတိံ ဆန္ဒံ ဇေဋ္ဌကံ ဆန္ဒံ ဓုရံ ဆန္ဒံ ပုဗ္ဗင္ဂမံ ကတ္ဝာ သမာဓိံ ပဋိလဘတိ နိဗ္ဗတ္တေတိ, ဧဝံ နိဗ္ဗတ္တိတော အယံ သမာဓိ ဆန္ဒသမာဓိ နာမ ဝုစ္စတီတိ အတ္ထော။ ဝီရိယဉ္စေတိအာဒီသုပိ ဧသေဝ နယော။ ဣမေ ဝုစ္စန္တိ ပဓာနသင္ခာရာတိ ဧတ္တာဝတာ ဆန္ဒိဒ္ဓိပာဒံ ဘာဝယမာနသ္သ ဘိက္ခုနော ပဓာနာဘိသင္ခာရသင္ခာတစတုကိစ္စသာဓကံ ဝီရိယံ ကထိတံ။ တဒေကဇ္ဈံ အဘိသညူဟိတ္ဝာတိ တံ သဗ္ဗံ ဧကတော ရာသိံ ကတ္ဝာတိ အတ္ထော။ သင္ခ္ယံ ဂစ္ဆတီတိ ဧတံ ဝောဟာရံ ဂစ္ဆတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗန္တိ အတ္ထော။

    Idāni chandasamādhiādīni padāni bhājetvā dassetuṃ kathañca bhikkhūtiādi āraddhaṃ. Tattha chandañce bhikkhu adhipatiṃ karitvāti yadi bhikkhu chandaṃ adhipatiṃ chandaṃ jeṭṭhakaṃ chandaṃ dhuraṃ chandaṃ pubbaṅgamaṃ katvā samādhiṃ paṭilabhati nibbatteti, evaṃ nibbattito ayaṃ samādhi chandasamādhi nāma vuccatīti attho. Vīriyañcetiādīsupi eseva nayo. Ime vuccanti padhānasaṅkhārāti ettāvatā chandiddhipādaṃ bhāvayamānassa bhikkhuno padhānābhisaṅkhārasaṅkhātacatukiccasādhakaṃ vīriyaṃ kathitaṃ. Tadekajjhaṃ abhisaññūhitvāti taṃ sabbaṃ ekato rāsiṃ katvāti attho. Saṅkhyaṃ gacchatīti etaṃ vohāraṃ gacchatīti veditabbanti attho.

    ၄၃၃. ဣဒာနိ ‘‘ဆန္ဒသမာဓိပဓာနသင္ခာရော’’တိ ဧတသ္မိံ ပဒသမူဟေ ဆန္ဒာဒိဓမ္မေ ဘာဇေတ္ဝာ ဒသ္သေတုံ တတ္ထ ကတမော ဆန္ဒောတိအာဒိ အာရဒ္ဓံ။ တံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။

    433. Idāni ‘‘chandasamādhipadhānasaṅkhāro’’ti etasmiṃ padasamūhe chandādidhamme bhājetvā dassetuṃ tattha katamo chandotiādi āraddhaṃ. Taṃ uttānatthameva.

    ဥပေတော ဟောတီတိ ဣဒ္ဓိပာဒသင္ခာတော ဓမ္မရာသိ ဥပေတော ဟောတိ။ တေသံ ဓမ္မာနန္တိ တေသံ သမ္ပယုတ္တာနံ ဆန္ဒာဒိဓမ္မာနံ။ ဣဒ္ဓိ သမိဒ္ဓီတိအာဒီနိ သဗ္ဗာနိ နိပ္ဖတ္တိဝေဝစနာနေဝ။ ဧဝံ သန္တေပိ ဣဇ္ဈနကဋ္ဌေန ဣဒ္ဓိ။ သမ္ပုဏ္ဏာ ဣဒ္ဓိ သမိဒ္ဓိ; ဥပသဂ္ဂေန ဝာ ပဒံ ဝဍ္ဎိတံ။ ဣဇ္ဈနာကာရော ဣဇ္ဈနာသမိဇ္ဈနာတိ ဥပသဂ္ဂေန ပဒံ ဝဍ္ဎိတံ။ အတ္တနော သန္တာနေ ပာတုဘာဝဝသေန လဘနံ လာဘော။ ပရိဟီနာနမ္ပိ ဝီရိယာရမ္ဘဝသေန ပုန လာဘော ပဋိလာဘော; ဥပသဂ္ဂေန ဝာ ပဒံ ဝဍ္ဎိတံ။ ပတ္တီတိ အဓိဂမော။ အပရိဟာနဝသေန သမ္မာ ပတ္တီတိ သမ္ပတ္တိ။ ဖုသနာတိ ပဋိလာဘဖုသနာ။ သစ္ဆိကိရိယာတိ ပဋိလာဘသစ္ဆိကိရိယာဝ။ ဥပသမ္ပဒာတိ ပဋိလာဘဥပသမ္ပဒာ ဧဝာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

    Upeto hotīti iddhipādasaṅkhāto dhammarāsi upeto hoti. Tesaṃ dhammānanti tesaṃ sampayuttānaṃ chandādidhammānaṃ. Iddhi samiddhītiādīni sabbāni nipphattivevacanāneva. Evaṃ santepi ijjhanakaṭṭhena iddhi. Sampuṇṇā iddhi samiddhi; upasaggena vā padaṃ vaḍḍhitaṃ. Ijjhanākāro ijjhanā. Samijjhanāti upasaggena padaṃ vaḍḍhitaṃ. Attano santāne pātubhāvavasena labhanaṃ lābho. Parihīnānampi vīriyārambhavasena puna lābho paṭilābho; upasaggena vā padaṃ vaḍḍhitaṃ. Pattīti adhigamo. Aparihānavasena sammā pattīti sampatti. Phusanāti paṭilābhaphusanā. Sacchikiriyāti paṭilābhasacchikiriyāva. Upasampadāti paṭilābhaupasampadā evāti veditabbā.

    တယာဘူတသ္သာတိ တေန အာကာရေန ဘူတသ္သ; တေ ဆန္ဒာဒိဓမ္မေ ပဋိလဘိတ္ဝာ ဌိတသ္သာတိ အတ္ထော။ ဝေဒနာက္ခန္ဓောတိအာဒီဟိ ဆန္ဒာဒယော အန္တော ကတ္ဝာ စတ္တာရောပိ ခန္ဓာ ကထိတာ။ တေ ဓမ္မေတိ တေ စတ္တာရော အရူပက္ခန္ဓေ; ဆန္ဒာဒယော ဝာ တယော ဓမ္မေတိပိ ဝုတ္တံ။ အာသေဝတီတိအာဒီနိ ဝုတ္တတ္ထာနေဝ။ သေသဣဒ္ဓိပာဒနိဒ္ဒေသေသုပိ ဣမိနာဝ နယေန အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

    Tayābhūtassāti tena ākārena bhūtassa; te chandādidhamme paṭilabhitvā ṭhitassāti attho. Vedanākkhandhotiādīhi chandādayo anto katvā cattāropi khandhā kathitā. Te dhammeti te cattāro arūpakkhandhe; chandādayo vā tayo dhammetipi vuttaṃ. Āsevatītiādīni vuttatthāneva. Sesaiddhipādaniddesesupi imināva nayena attho veditabbo.

    ဧတ္တာဝတာ ကိံ ကထိတန္တိ? စတုန္နံ ဘိက္ခူနံ မတ္ထကပ္ပတ္တံ ကမ္မဋ္ဌာနံ ကထိတံ။ ဧကော ဟိ ဘိက္ခု ဆန္ဒံ အဝသ္သယတိ; ကတ္တုကမ္ယတာကုသလဓမ္မစ္ဆန္ဒေန အတ္ထနိပ္ဖတ္တိယံ သတိ ‘အဟံ လောကုတ္တရဓမ္မံ နိဗ္ဗတ္တေသ္သာမိ, နတ္ထိ မယ္ဟံ ဧတသ္သ နိဗ္ဗတ္တနေ ဘာရော’တိ ဆန္ဒံ ဇေဋ္ဌကံ ဆန္ဒံ ဓုရံ ဆန္ဒံ ပုဗ္ဗင္ဂမံ ကတ္ဝာ လောကုတ္တရဓမ္မံ နိဗ္ဗတ္တေတိ။ ဧကော ဝီရိယံ အဝသ္သယတိ။ ဧကော စိတ္တံ, ဧကော ပညံ အဝသ္သယတိ။ ပညာယ အတ္ထနိပ္ဖတ္တိယံ သတိ ‘အဟံ လောကုတ္တရဓမ္မံ နိဗ္ဗတ္တေသ္သာမိ , နတ္ထိ မယ္ဟံ ဧတသ္သ နိဗ္ဗတ္တနေ ဘာရော’တိ ပညံ ဇေဋ္ဌကံ ပညံ ဓုရံ ပညံ ပုဗ္ဗင္ဂမံ ကတ္ဝာ လောကုတ္တရဓမ္မံ နိဗ္ဗတ္တေတိ။

    Ettāvatā kiṃ kathitanti? Catunnaṃ bhikkhūnaṃ matthakappattaṃ kammaṭṭhānaṃ kathitaṃ. Eko hi bhikkhu chandaṃ avassayati; kattukamyatākusaladhammacchandena atthanipphattiyaṃ sati ‘ahaṃ lokuttaradhammaṃ nibbattessāmi, natthi mayhaṃ etassa nibbattane bhāro’ti chandaṃ jeṭṭhakaṃ chandaṃ dhuraṃ chandaṃ pubbaṅgamaṃ katvā lokuttaradhammaṃ nibbatteti. Eko vīriyaṃ avassayati. Eko cittaṃ, eko paññaṃ avassayati. Paññāya atthanipphattiyaṃ sati ‘ahaṃ lokuttaradhammaṃ nibbattessāmi , natthi mayhaṃ etassa nibbattane bhāro’ti paññaṃ jeṭṭhakaṃ paññaṃ dhuraṃ paññaṃ pubbaṅgamaṃ katvā lokuttaradhammaṃ nibbatteti.

    ကထံ? ယထာ ဟိ စတူသု အမစ္စပုတ္တေသု ဌာနန္တရံ ပတ္ထေတ္ဝာ ဝိစရန္တေသု ဧကော ဥပဋ္ဌာနံ အဝသ္သယိ, ဧကော သူရဘာဝံ, ဧကော ဇာတိံ, ဧကော မန္တံ။ ကထံ? တေသု ဟိ ပဌမော ‘ဥပဋ္ဌာနေ အပ္ပမာဒကာရိတာယ အတ္ထနိပ္ဖတ္တိယာ သတိ လဗ္ဘမာနံ လစ္ဆာမေတံ ဌာနန္တရ’န္တိ ဥပဋ္ဌာနံ အဝသ္သယိ။ ဒုတိယော ‘ဥပဋ္ဌာနေ အပ္ပမတ္တောပိ ဧကစ္စော သင္ဂာမေ ပစ္စုပဋ္ဌိတေ သဏ္ဌာတုံ န သက္ကောတိ; အဝသ္သံ ခော ပန ရညော ပစ္စန္တော ကုပ္ပိသ္သတိ; တသ္မိံ ကုပ္ပိတေ ရထဓုရေ ကမ္မံ ကတ္ဝာ ရာဇာနံ အာရာဓေတ္ဝာ အာဟရာပေသ္သာမေတံ ဌာနန္တရ’န္တိ သူရဘာဝံ အဝသ္သယိ။ တတိယော ‘သူရဘာဝေပိ သတိ ဧကစ္စော ဟီနဇာတိကော ဟောတိ; ဇာတိံ သောဓေတ္ဝာ ဌာနန္တရံ ဒဒန္တာ မယ္ဟံ ဒသ္သန္တီ’တိ ဇာတိံ အဝသ္သယိ။ စတုတ္ထော ‘ဇာတိမာပိ ဧကော အမန္တနီယော ဟောတိ; မန္တေန ကတ္တဗ္ဗကိစ္စေ ဥပ္ပန္နေ အာဟရာပေသ္သာမေတံ ဌာနန္တရ’န္တိ မန္တံ အဝသ္သယိ။ တေ သဗ္ဗေပိ အတ္တနော အတ္တနော အဝသ္သယဗလေန ဌာနန္တရာနိ ပာပုဏိံသု။

    Kathaṃ? Yathā hi catūsu amaccaputtesu ṭhānantaraṃ patthetvā vicarantesu eko upaṭṭhānaṃ avassayi, eko sūrabhāvaṃ, eko jātiṃ, eko mantaṃ. Kathaṃ? Tesu hi paṭhamo ‘upaṭṭhāne appamādakāritāya atthanipphattiyā sati labbhamānaṃ lacchāmetaṃ ṭhānantara’nti upaṭṭhānaṃ avassayi. Dutiyo ‘upaṭṭhāne appamattopi ekacco saṅgāme paccupaṭṭhite saṇṭhātuṃ na sakkoti; avassaṃ kho pana rañño paccanto kuppissati; tasmiṃ kuppite rathadhure kammaṃ katvā rājānaṃ ārādhetvā āharāpessāmetaṃ ṭhānantara’nti sūrabhāvaṃ avassayi. Tatiyo ‘sūrabhāvepi sati ekacco hīnajātiko hoti; jātiṃ sodhetvā ṭhānantaraṃ dadantā mayhaṃ dassantī’ti jātiṃ avassayi. Catuttho ‘jātimāpi eko amantanīyo hoti; mantena kattabbakicce uppanne āharāpessāmetaṃ ṭhānantara’nti mantaṃ avassayi. Te sabbepi attano attano avassayabalena ṭhānantarāni pāpuṇiṃsu.

    တတ္ထ ဥပဋ္ဌာနေ အပ္ပမတ္တော ဟုတ္ဝာ ဌာနန္တရံ ပတ္တော ဝိယ ဆန္ဒံ အဝသ္သာယ ကတ္တုကမ္ယတာကုသလဓမ္မစ္ဆန္ဒေန အတ္ထနိဗ္ဗတ္တိယံ သတိ ‘အဟံ လောကုတ္တရဓမ္မံ နိဗ္ဗတ္တေသ္သာမိ, နတ္ထိ မယ္ဟံ ဧတသ္သ နိဗ္ဗတ္တနေ ဘာရော’တိ ဆန္ဒံ ဇေဋ္ဌကံ ဆန္ဒံ ဓုရံ ဆန္ဒံ ပုဗ္ဗင္ဂမံ ကတ္ဝာ လောကုတ္တရဓမ္မနိဗ္ဗတ္တကော ဒဋ္ဌဗ္ဗော, ရဋ္ဌပာလတ္ထေရော (မ. နိ. ၂.၂၉၃ အာဒယော) ဝိယ။ သော ဟိ အာယသ္မာ ဆန္ဒံ ဓုရံ ကတ္ဝာ လောကုတ္တရဓမ္မံ နိဗ္ဗတ္တေသိ။ သူရဘာဝေန ရာဇာနံ အာရာဓေတ္ဝာ ဌာနန္တရံ ပတ္တော ဝိယ ဝီရိယံ ဇေဋ္ဌကံ ဝီရိယံ ဓုရံ ဝီရိယံ ပုဗ္ဗင္ဂမံ ကတ္ဝာ လောကုတ္တရဓမ္မနိဗ္ဗတ္တကော ဒဋ္ဌဗ္ဗော, သောဏတ္ထေရော (မဟာဝ. ၂၄၃) ဝိယ။ သော ဟိ အာယသ္မာ ဝီရိယံ ဓုရံ ကတ္ဝာ လောကုတ္တရဓမ္မံ နိဗ္ဗတ္တေသိ။

    Tattha upaṭṭhāne appamatto hutvā ṭhānantaraṃ patto viya chandaṃ avassāya kattukamyatākusaladhammacchandena atthanibbattiyaṃ sati ‘ahaṃ lokuttaradhammaṃ nibbattessāmi, natthi mayhaṃ etassa nibbattane bhāro’ti chandaṃ jeṭṭhakaṃ chandaṃ dhuraṃ chandaṃ pubbaṅgamaṃ katvā lokuttaradhammanibbattako daṭṭhabbo, raṭṭhapālatthero (ma. ni. 2.293 ādayo) viya. So hi āyasmā chandaṃ dhuraṃ katvā lokuttaradhammaṃ nibbattesi. Sūrabhāvena rājānaṃ ārādhetvā ṭhānantaraṃ patto viya vīriyaṃ jeṭṭhakaṃ vīriyaṃ dhuraṃ vīriyaṃ pubbaṅgamaṃ katvā lokuttaradhammanibbattako daṭṭhabbo, soṇatthero (mahāva. 243) viya. So hi āyasmā vīriyaṃ dhuraṃ katvā lokuttaradhammaṃ nibbattesi.

    ဇာတိသမ္ပတ္တိယာ ဌာနန္တရံ ပတ္တော ဝိယ စိတ္တံ ဇေဋ္ဌကံ စိတ္တံ ဓုရံ စိတ္တံ ပုဗ္ဗင္ဂမံ ကတ္ဝာ လောကုတ္တရဓမ္မနိဗ္ဗတ္တကော ဒဋ္ဌဗ္ဗော, သမ္ဘူတတ္ထေရော ဝိယ။ သော ဟိ အာယသ္မာ စိတ္တံ ဓုရံ ကတ္ဝာ လောကုတ္တရဓမ္မံ နိဗ္ဗတ္တေသိ။ မန္တံ အဝသ္သာယ ဌာနန္တရပ္ပတ္တော ဝိယ ဝီမံသံ ဇေဋ္ဌကံ ဝီမံသံ ဓုရံ ဝီမံသံ ပုဗ္ဗင္ဂမံ ကတ္ဝာ လောကုတ္တရဓမ္မနိဗ္ဗတ္တကော ဒဋ္ဌဗ္ဗော, ထေရော မောဃရာဇာ ဝိယ။ သော ဟိ အာယသ္မာ ဝီမံသံ ဓုရံ ကတ္ဝာ လောကုတ္တရဓမ္မံ နိဗ္ဗတ္တေသိ။

    Jātisampattiyā ṭhānantaraṃ patto viya cittaṃ jeṭṭhakaṃ cittaṃ dhuraṃ cittaṃ pubbaṅgamaṃ katvā lokuttaradhammanibbattako daṭṭhabbo, sambhūtatthero viya. So hi āyasmā cittaṃ dhuraṃ katvā lokuttaradhammaṃ nibbattesi. Mantaṃ avassāya ṭhānantarappatto viya vīmaṃsaṃ jeṭṭhakaṃ vīmaṃsaṃ dhuraṃ vīmaṃsaṃ pubbaṅgamaṃ katvā lokuttaradhammanibbattako daṭṭhabbo, thero mogharājā viya. So hi āyasmā vīmaṃsaṃ dhuraṃ katvā lokuttaradhammaṃ nibbattesi.

    ဧတ္ထ စ တယော ဆန္ဒသမာဓိပဓာနသင္ခာရသင္ခာတာ ဓမ္မာ ဣဒ္ဓီပိ ဟောန္တိ ဣဒ္ဓိပာဒာပိ။ သေသာ ပန သမ္ပယုတ္တကာ စတ္တာရော ခန္ဓာ ဣဒ္ဓိပာဒာယေဝ။ ဝီရိယစိတ္တဝီမံသသမာဓိပဓာနသင္ခာရသင္ခာတာပိ တယော ဓမ္မာ ဣဒ္ဓီပိ ဟောန္တိ ဣဒ္ဓိပာဒာပိ။ သေသာ ပန သမ္ပယုတ္တကာ စတ္တာရော ခန္ဓာ ဣဒ္ဓိပာဒာယေဝ။ အယံ တာဝ အဘေဒတော ကထာ။

    Ettha ca tayo chandasamādhipadhānasaṅkhārasaṅkhātā dhammā iddhīpi honti iddhipādāpi. Sesā pana sampayuttakā cattāro khandhā iddhipādāyeva. Vīriyacittavīmaṃsasamādhipadhānasaṅkhārasaṅkhātāpi tayo dhammā iddhīpi honti iddhipādāpi. Sesā pana sampayuttakā cattāro khandhā iddhipādāyeva. Ayaṃ tāva abhedato kathā.

    ဘေဒတော ပန ‘ဆန္ဒော’ ဣဒ္ဓိ နာမ။ ဆန္ဒဓုရေန ဘာဝိတာ စတ္တာရော ခန္ဓာ ဆန္ဒိဒ္ဓိပာဒော နာမ။ သမာဓိ ပဓာနသင္ခာရောတိ ဒ္ဝေ ဓမ္မာ သင္ခာရက္ခန္ဓဝသေန ဆန္ဒိဒ္ဓိပာဒေ ပဝိသန္တိ; ပာဒေ ပဝိဋ္ဌာတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ တတ္ထေဝ ‘သမာဓိ’ ဣဒ္ဓိ နာမ။ သမာဓိဓုရေန ဘာဝိတာ စတ္တာရော ခန္ဓာ သမာဓိဒ္ဓိပာဒော နာမ။ ဆန္ဒော ပဓာနသင္ခာရောတိ ဒ္ဝေ ဓမ္မာ သင္ခာရက္ခန္ဓဝသေန သမာဓိဒ္ဓိပာဒေ ပဝိသန္တိ; ပာဒေ ပဝိဋ္ဌာတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ။ တတ္ထေဝ ‘ပဓာနသင္ခာရော’ ဣဒ္ဓိ နာမ။ ပဓာနသင္ခာရဘာဝိတာ စတ္တာရော ခန္ဓာ ပဓာနသင္ခာရိဒ္ဓိပာဒော နာမ။ ဆန္ဒော သမာဓီတိ ဒ္ဝေ ဓမ္မာ သင္ခာရက္ခန္ဓဝသေန ပဓာနသင္ခာရိဒ္ဓိပာဒေ ပဝိသန္တိ; ပာဒေ ပဝိဋ္ဌာတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ။ တတ္ထေဝ ‘ဝီရိယံ’ ဣဒ္ဓိ နာမ, ‘စိတ္တံ’ ဣဒ္ဓိ နာမ, ‘ဝီမံသာ’ ဣဒ္ဓိ နာမ။ပေ.။ ပာဒေ ပဝိဋ္ဌာတိပိ ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ ဧဝ။ အယံ ဘေဒတော ကထာ နာမ။

    Bhedato pana ‘chando’ iddhi nāma. Chandadhurena bhāvitā cattāro khandhā chandiddhipādo nāma. Samādhi padhānasaṅkhāroti dve dhammā saṅkhārakkhandhavasena chandiddhipāde pavisanti; pāde paviṭṭhātipi vattuṃ vaṭṭatiyeva. Tattheva ‘samādhi’ iddhi nāma. Samādhidhurena bhāvitā cattāro khandhā samādhiddhipādo nāma. Chando padhānasaṅkhāroti dve dhammā saṅkhārakkhandhavasena samādhiddhipāde pavisanti; pāde paviṭṭhātipi vattuṃ vaṭṭati eva. Tattheva ‘padhānasaṅkhāro’ iddhi nāma. Padhānasaṅkhārabhāvitā cattāro khandhā padhānasaṅkhāriddhipādo nāma. Chando samādhīti dve dhammā saṅkhārakkhandhavasena padhānasaṅkhāriddhipāde pavisanti; pāde paviṭṭhātipi vattuṃ vaṭṭati eva. Tattheva ‘vīriyaṃ’ iddhi nāma, ‘cittaṃ’ iddhi nāma, ‘vīmaṃsā’ iddhi nāma…pe… pāde paviṭṭhātipi vattuṃ vaṭṭati eva. Ayaṃ bhedato kathā nāma.

    ဧတ္ထ ပန အဘိနဝံ နတ္ထိ; ဂဟိတမေဝ ဝိဘူတဓာတုကံ ကတံ။ ကထံ? ဆန္ဒော, သမာဓိ, ပဓာနသင္ခာရောတိ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဣဒ္ဓီပိ ဟောန္တိ ဣဒ္ဓိပာဒာပိ။ သေသာ သမ္ပယုတ္တကာ စတ္တာရော ခန္ဓာ ဣဒ္ဓိပာဒာယေဝ။ ဣမေ ဟိ တယော ဓမ္မာ ဣဇ္ဈမာနာ သမ္ပယုတ္တကေဟိ စတူဟိ ခန္ဓေဟိ သဒ္ဓိံယေဝ ဣဇ္ဈန္တိ, န ဝိနာ။ သမ္ပယုတ္တကာ ပန စတ္တာရော ခန္ဓာ ဣဇ္ဈနကဋ္ဌေန ဣဒ္ဓိ နာမ ဟောန္တိ, ပတိဋ္ဌာနဋ္ဌေန ပာဒော နာမ။ ‘ဣဒ္ဓီ’တိ ဝာ ‘ဣဒ္ဓိပာဒော’တိ ဝာ န အညသ္သ ကသ္သစိ အဓိဝစနံ, သမ္ပယုတ္တကာနံ စတုန္နံ ခန္ဓာနံယေဝ အဓိဝစနံ။ ဝီရိယံ, စိတ္တံ, ဝီမံသာသမာဓိပဓာနသင္ခာရောတိ တယော ဓမ္မာ။ပေ.။ စတုန္နံ ခန္ဓာနံယေဝ အဓိဝစနံ။

    Ettha pana abhinavaṃ natthi; gahitameva vibhūtadhātukaṃ kataṃ. Kathaṃ? Chando, samādhi, padhānasaṅkhāroti ime tayo dhammā iddhīpi honti iddhipādāpi. Sesā sampayuttakā cattāro khandhā iddhipādāyeva. Ime hi tayo dhammā ijjhamānā sampayuttakehi catūhi khandhehi saddhiṃyeva ijjhanti, na vinā. Sampayuttakā pana cattāro khandhā ijjhanakaṭṭhena iddhi nāma honti, patiṭṭhānaṭṭhena pādo nāma. ‘Iddhī’ti vā ‘iddhipādo’ti vā na aññassa kassaci adhivacanaṃ, sampayuttakānaṃ catunnaṃ khandhānaṃyeva adhivacanaṃ. Vīriyaṃ, cittaṃ, vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhāroti tayo dhammā…pe… catunnaṃ khandhānaṃyeva adhivacanaṃ.

    အပိစ ပုဗ္ဗဘာဂော ပုဗ္ဗဘာဂော ဣဒ္ဓိပာဒော နာမ; ပဋိလာဘော ပဋိလာဘော ဣဒ္ဓိ နာမာတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။ အယမတ္ထော ဥပစာရေန ဝာ ဝိပသ္သနာယ ဝာ ဒီပေတဗ္ဗော။ ပဌမဇ္ဈာနပရိကမ္မဉ္ဟိ ဣဒ္ဓိပာဒော နာမ, ပဌမဇ္ဈာနံ ဣဒ္ဓိ နာမ။ ဒုတိယတတိယစတုတ္ထအာကာသာနဉ္စာယတန, ဝိညာဏဉ္စာယတနအာကိဉ္စညာယတနနေဝသညာနာသညာယတနပရိကမ္မံ ဣဒ္ဓိပာဒော နာမ, နေဝသညာနာသညာယတနံ ဣဒ္ဓိ နာမ။ သောတာပတ္တိမဂ္ဂသ္သ ဝိပသ္သနာ ဣဒ္ဓိပာဒော နာမ, သောတာပတ္တိမဂ္ဂော ဣဒ္ဓိ နာမ။ သကဒာဂာမိ, အနာဂာမိ, အရဟတ္တမဂ္ဂသ္သ ဝိပသ္သနာ ဣဒ္ဓိပာဒော နာမ, အရဟတ္တမဂ္ဂော ဣဒ္ဓိ နာမ။ ပဋိလာဘေနာပိ ဒီပေတုံ ဝဋ္ဋတိယေဝ။ ပဌမဇ္ဈာနဉ္ဟိ ဣဒ္ဓိပာဒော နာမ, ဒုတိယဇ္ဈာနံ ဣဒ္ဓိ နာမ; ဒုတိယဇ္ဈာနံ ဣဒ္ဓိပာဒော နာမ, တတိယဇ္ဈာနံ ဣဒ္ဓိ နာမ။ပေ.။ အနာဂာမိမဂ္ဂော ဣဒ္ဓိပာဒော နာမ, အရဟတ္တမဂ္ဂော ဣဒ္ဓိ နာမ။

    Apica pubbabhāgo pubbabhāgo iddhipādo nāma; paṭilābho paṭilābho iddhi nāmāti veditabbo. Ayamattho upacārena vā vipassanāya vā dīpetabbo. Paṭhamajjhānaparikammañhi iddhipādo nāma, paṭhamajjhānaṃ iddhi nāma. Dutiyatatiyacatutthaākāsānañcāyatana, viññāṇañcāyatanaākiñcaññāyatananevasaññānāsaññāyatanaparikammaṃ iddhipādo nāma, nevasaññānāsaññāyatanaṃ iddhi nāma. Sotāpattimaggassa vipassanā iddhipādo nāma, sotāpattimaggo iddhi nāma. Sakadāgāmi, anāgāmi, arahattamaggassa vipassanā iddhipādo nāma, arahattamaggo iddhi nāma. Paṭilābhenāpi dīpetuṃ vaṭṭatiyeva. Paṭhamajjhānañhi iddhipādo nāma, dutiyajjhānaṃ iddhi nāma; dutiyajjhānaṃ iddhipādo nāma, tatiyajjhānaṃ iddhi nāma…pe… anāgāmimaggo iddhipādo nāma, arahattamaggo iddhi nāma.

    ကေနဋ္ဌေန ဣဒ္ဓိ? ကေနဋ္ဌေန ပာဒောတိ? ဣဇ္ဈနကဋ္ဌေနေဝ ဣဒ္ဓိ။ ပတိဋ္ဌာနဋ္ဌေနေဝ ပာဒော။ ဧဝမိဓာပိ ဣဒ္ဓီတိ ဝာ ပာဒောတိ ဝာ န အညသ္သ ကသ္သစိ အဓိဝစနံ, သမ္ပယုတ္တကာနံ စတုန္နံ ခန္ဓာနံယေဝ အဓိဝစနန္တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ ပန ဣဒမာဟံသု – စတုန္နံ ခန္ဓာနမေဝ အဓိဝစနံ ဘဝေယ္ယ, ယဒိ သတ္ထာ ပရတော ဥတ္တရစူဠဘာဇနီယံ နာမ န အာဟရေယ္ယ။ ဥတ္တရစူဠဘာဇနီယေ ပန ‘‘ဆန္ဒောယေဝ ဆန္ဒိဒ္ဓိပာဒော, ဝီရိယမေဝ, စိတ္တမေဝ, ဝီမံသာဝ ဝီမံသိဒ္ဓိပာဒော’’တိ ကထိတံ။ ကေစိ ပန ‘‘ဣဒ္ဓိ နာမ အနိပ္ဖန္နာ, ဣဒ္ဓိပာဒော နိပ္ဖန္နော’’တိ ဝဒိံသု။ တေသံ ဝစနံ ပဋိက္ခိပိတ္ဝာ ဣဒ္ဓီပိ ဣဒ္ဓိပာဒောပိ ‘နိပ္ဖန္နော တိလက္ခဏဗ္ဘာဟတော’တိ သန္နိဋ္ဌာနံ ကတံ။ ဣတိ ဣမသ္မိံ သုတ္တန္တဘာဇနီယေ လောကိယလောကုတ္တရမိသ္သကာ ဣဒ္ဓိပာဒာ ကထိတာတိ။

    Kenaṭṭhena iddhi? Kenaṭṭhena pādoti? Ijjhanakaṭṭheneva iddhi. Patiṭṭhānaṭṭheneva pādo. Evamidhāpi iddhīti vā pādoti vā na aññassa kassaci adhivacanaṃ, sampayuttakānaṃ catunnaṃ khandhānaṃyeva adhivacananti. Evaṃ vutte pana idamāhaṃsu – catunnaṃ khandhānameva adhivacanaṃ bhaveyya, yadi satthā parato uttaracūḷabhājanīyaṃ nāma na āhareyya. Uttaracūḷabhājanīye pana ‘‘chandoyeva chandiddhipādo, vīriyameva, cittameva, vīmaṃsāva vīmaṃsiddhipādo’’ti kathitaṃ. Keci pana ‘‘iddhi nāma anipphannā, iddhipādo nipphanno’’ti vadiṃsu. Tesaṃ vacanaṃ paṭikkhipitvā iddhīpi iddhipādopi ‘nipphanno tilakkhaṇabbhāhato’ti sanniṭṭhānaṃ kataṃ. Iti imasmiṃ suttantabhājanīye lokiyalokuttaramissakā iddhipādā kathitāti.

    သုတ္တန္တဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ။

    Suttantabhājanīyavaṇṇanā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / အဘိဓမ္မပိဋက • Abhidhammapiṭaka / ဝိဘင္ဂပာဠိ • Vibhaṅgapāḷi / ၉. ဣဒ္ဓိပာဒဝိဘင္ဂော • 9. Iddhipādavibhaṅgo

    ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ဝိဘင္ဂ-မူလဋီကာ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ၉. ဣဒ္ဓိပာဒဝိဘင္ဂော • 9. Iddhipādavibhaṅgo

    ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ဝိဘင္ဂ-အနုဋီကာ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ၉. ဣဒ္ဓိပာဒဝိဘင္ဂော • 9. Iddhipādavibhaṅgo


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact