| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಮ್ಮೋಹವಿನೋದನೀ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
೩. ಧಾತುವಿಭಙ್ಗೋ
3. Dhātuvibhaṅgo
೧. ಸುತ್ತನ್ತಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ
1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
೧೭೨. ಇದಾನಿ ತದನನ್ತರೇ ಧಾತುವಿಭಙ್ಗೇ ಸಬ್ಬಾ ಧಾತುಯೋ ಛಹಿ ಛಹಿ ಧಾತೂಹಿ ಸಙ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತೀಹಿ ಛಕ್ಕೇಹಿ ಸುತ್ತನ್ತಭಾಜನೀಯಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಛ ಧಾತುಯೋತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಛಾತಿ ಗಣನಪರಿಚ್ಛೇದೋ। ಧಾತುಯೋತಿ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಧಮ್ಮನಿದಸ್ಸನಂ। ಪಥವೀಧಾತೂತಿಆದೀಸು ಧಾತ್ವಟ್ಠೋ ನಾಮ ಸಭಾವಟ್ಠೋ, ಸಭಾವಟ್ಠೋ ನಾಮ ಸುಞ್ಞತಟ್ಠೋ, ಸುಞ್ಞತಟ್ಠೋ ನಾಮ ನಿಸ್ಸತ್ತಟ್ಠೋತಿ ಏವಂ ಸಭಾವಸುಞ್ಞತನಿಸ್ಸತ್ತಟ್ಠೇನ ಪಥವೀಯೇವ ಧಾತು ಪಥವೀಧಾತು। ಆಪೋಧಾತುಆದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಏವಮೇತ್ಥ ಪದಸಮಾಸಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಏವಮತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ಪಥವೀಧಾತೂತಿ ಪತಿಟ್ಠಾನಧಾತು। ಆಪೋಧಾತೂತಿ ಆಬನ್ಧನಧಾತು। ತೇಜೋಧಾತೂತಿ ಪರಿಪಾಚನಧಾತು। ವಾಯೋಧಾತೂತಿ ವಿತ್ಥಮ್ಭನಧಾತು। ಆಕಾಸಧಾತೂತಿ ಅಸಮ್ಫುಟ್ಠಧಾತು। ವಿಞ್ಞಾಣಧಾತೂತಿ ವಿಜಾನನಧಾತು।
172. Idāni tadanantare dhātuvibhaṅge sabbā dhātuyo chahi chahi dhātūhi saṅkhipitvā tīhi chakkehi suttantabhājanīyaṃ dassento cha dhātuyotiādimāha. Tattha chāti gaṇanaparicchedo. Dhātuyoti paricchinnadhammanidassanaṃ. Pathavīdhātūtiādīsu dhātvaṭṭho nāma sabhāvaṭṭho, sabhāvaṭṭho nāma suññataṭṭho, suññataṭṭho nāma nissattaṭṭhoti evaṃ sabhāvasuññatanissattaṭṭhena pathavīyeva dhātu pathavīdhātu. Āpodhātuādīsupi eseva nayo. Evamettha padasamāsaṃ viditvā evamattho veditabbo – pathavīdhātūti patiṭṭhānadhātu. Āpodhātūti ābandhanadhātu. Tejodhātūti paripācanadhātu. Vāyodhātūti vitthambhanadhātu. Ākāsadhātūti asamphuṭṭhadhātu. Viññāṇadhātūti vijānanadhātu.
೧೭೩. ಪಥವೀಧಾತುದ್ವಯನ್ತಿ ಪಥವೀಧಾತು ದ್ವೇ ಅಯಂ। ಅಯಂ ಪಥವೀಧಾತು ನಾಮ ನ ಏಕಾ ಏವ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಬಾಹಿರಭೇದೇನ ಪನ ದ್ವೇ ಧಾತುಯೋ ಏವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನೇವಾಹ – ‘‘ಅತ್ಥಿ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಅತ್ಥಿ ಬಾಹಿರಾ’’ತಿ। ತತ್ಥ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾತಿ ಸತ್ತಸನ್ತಾನಪರಿಯಾಪನ್ನಾ ನಿಯಕಜ್ಝತ್ತಾ। ಬಾಹಿರಾತಿ ಸಙ್ಖಾರಸನ್ತಾನಪರಿಯಾಪನ್ನಾ ಅನಿನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಾ। ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತನ್ತಿ ಉಭಯಮ್ಪೇತಂ ನಿಯಕಜ್ಝತ್ತಾಧಿವಚನಮೇವ। ಇದಾನಿ ತಂ ಸಭಾವಾಕಾರತೋ ದಸ್ಸೇತುಂ ಕಕ್ಖಳನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಕಕ್ಖಳನ್ತಿ ಥದ್ಧಂ। ಖರಿಗತನ್ತಿ ಫರುಸಂ। ಕಕ್ಖಳತ್ತನ್ತಿ ಕಕ್ಖಳಭಾವೋ। ಕಕ್ಖಳಭಾವೋತಿ ಕಕ್ಖಳಸಭಾವೋ। ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪಾದಿನ್ನನ್ತಿ ನಿಯಕಜ್ಝತ್ತಸಙ್ಖಾತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ। ಉಪಾದಿನ್ನಂ ನಾಮ ಸರೀರಟ್ಠಕಂ। ಸರೀರಟ್ಠಕಞ್ಹಿ ಕಮ್ಮಸಮುಟ್ಠಾನಂ ವಾ ಹೋತು ಮಾ ವಾ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ಉಪಾದಿನ್ನಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಿ ಅನುಪಾದಿನ್ನಮ್ಪಿ; ಆದಿನ್ನಗ್ಗಹಿತಪರಾಮಟ್ಠವಸೇನ ಪನ ಸಬ್ಬಮ್ಪೇತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಮೇವಾತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪಾದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ಆಹ।
173. Pathavīdhātudvayanti pathavīdhātu dve ayaṃ. Ayaṃ pathavīdhātu nāma na ekā eva ajjhattikabāhirabhedena pana dve dhātuyo evāti attho. Tenevāha – ‘‘atthi ajjhattikā atthi bāhirā’’ti. Tattha ajjhattikāti sattasantānapariyāpannā niyakajjhattā. Bāhirāti saṅkhārasantānapariyāpannā anindriyabaddhā. Ajjhattaṃ paccattanti ubhayampetaṃ niyakajjhattādhivacanameva. Idāni taṃ sabhāvākārato dassetuṃ kakkhaḷantiādi vuttaṃ. Tattha kakkhaḷanti thaddhaṃ. Kharigatanti pharusaṃ. Kakkhaḷattanti kakkhaḷabhāvo. Kakkhaḷabhāvoti kakkhaḷasabhāvo. Ajjhattaṃ upādinnanti niyakajjhattasaṅkhātaṃ upādinnaṃ. Upādinnaṃ nāma sarīraṭṭhakaṃ. Sarīraṭṭhakañhi kammasamuṭṭhānaṃ vā hotu mā vā, taṃ sandhāya upādinnampi atthi anupādinnampi; ādinnaggahitaparāmaṭṭhavasena pana sabbampetaṃ upādinnamevāti dassetuṃ ‘‘ajjhattaṃ upādinna’’nti āha.
ಇದಾನಿ ತಮೇವ ಪಥವೀಧಾತುಂ ವತ್ಥುವಸೇನ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ ಕೇಸಾ ಲೋಮಾತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಸೇಯ್ಯಥಿದನ್ತಿ ನಿಪಾತೋ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಯಾ ಸಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಪಥವೀಧಾತು ಸಾ ಕತಮಾ? ಯಂ ವಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ಕಕ್ಖಳಂ ನಾಮ ತಂ ಕತಮನ್ತಿ? ಕೇಸಾ ಲೋಮಾತಿಆದಿ ತಸ್ಸಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾಯ ಪಥವೀಧಾತುಯಾ ವತ್ಥುವಸೇನ ಪಭೇದದಸ್ಸನಂ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಕೇಸಾ ನಾಮ ಅಜ್ಝತ್ತಾ ಉಪಾದಿನ್ನಾ ಸರೀರಟ್ಠಕಾ ಕಕ್ಖಳತ್ತಲಕ್ಖಣಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ। ಲೋಮಾ ನಾಮ…ಪೇ॰… ಕರೀಸಂ ನಾಮ। ಇಧ ಪನ ಅವುತ್ತಮ್ಪಿ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗೇ (ಪಟಿ॰ ಮ॰ ೧.೪) ಪಾಳಿಆರುಳ್ಹಂ ಮತ್ಥಲುಙ್ಗಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಮತ್ಥಲುಙ್ಗಂ ನಾಮ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ ಸರೀರಟ್ಠಕಂ ಕಕ್ಖಳತ್ತಲಕ್ಖಣಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ। ಪರತೋ ಆಪೋಧಾತುಆದೀನಂ ನಿದ್ದೇಸೇ ಪಿತ್ತಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
Idāni tameva pathavīdhātuṃ vatthuvasena dassetuṃ seyyathidaṃ kesā lomātiādi vuttaṃ. Tattha seyyathidanti nipāto. Tassattho – yā sā ajjhattikā pathavīdhātu sā katamā? Yaṃ vā ajjhattaṃ paccattaṃ kakkhaḷaṃ nāma taṃ katamanti? Kesā lomātiādi tassā ajjhattikāya pathavīdhātuyā vatthuvasena pabhedadassanaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – kesā nāma ajjhattā upādinnā sarīraṭṭhakā kakkhaḷattalakkhaṇā imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso. Lomā nāma…pe… karīsaṃ nāma. Idha pana avuttampi paṭisambhidāmagge (paṭi. ma. 1.4) pāḷiāruḷhaṃ matthaluṅgaṃ āharitvā matthaluṅgaṃ nāma ajjhattaṃ upādinnaṃ sarīraṭṭhakaṃ kakkhaḷattalakkhaṇaṃ imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso. Parato āpodhātuādīnaṃ niddese pittādīsupi eseva nayo.
ಇಮಿನಾ ಕಿಂ ದಸ್ಸಿತಂ ಹೋತಿ? ಧಾತುಮನಸಿಕಾರೋ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ಧಾತುಮನಸಿಕಾರೇ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಉತ್ತಮತ್ಥಂ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿತುಕಾಮೇನ ಕಿಂ ಕತ್ತಬ್ಬಂ? ಚತುಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಂ ಸೋಧೇತಬ್ಬಂ। ಸೀಲವತೋ ಹಿ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಭಾವನಾ ಇಜ್ಝತಿ। ತಸ್ಸ ಸೋಧನವಿಧಾನಂ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ವಿಸುದ್ಧಸೀಲೇನ ಪನ ಸೀಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ದಸ ಪುಬ್ಬಪಲಿಬೋಧಾ ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ। ತೇಸಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನವಿಧಾನಂ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಛಿನ್ನಪಲಿಬೋಧೇನ ಧಾತುಮನಸಿಕಾರಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬಂ। ಆಚರಿಯೇನಾಪಿ ಧಾತುಮನಸಿಕಾರಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇನ್ತೇನ ಸತ್ತವಿಧಂ ಉಗ್ಗಹಕೋಸಲ್ಲಂ ದಸವಿಧಞ್ಚ ಮನಸಿಕಾರಕೋಸಲ್ಲಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ। ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇನಾಪಿ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಬಹುವಾರೇ ಸಜ್ಝಾಯಂ ಕತ್ವಾ ನಿಜ್ಜಟಂ ಪಗುಣಂ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಕಾತಬ್ಬಂ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ – ‘‘ಆದಿಕಮ್ಮಿಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಜರಾಮರಣಾ ಮುಚ್ಚಿತುಕಾಮೇನ ಸತ್ತಹಾಕಾರೇಹಿ ಉಗ್ಗಹಕೋಸಲ್ಲಂ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ, ದಸಹಾಕಾರೇಹಿ ಮನಸಿಕಾರಕೋಸಲ್ಲಂ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ।
Iminā kiṃ dassitaṃ hoti? Dhātumanasikāro. Imasmiṃ pana dhātumanasikāre kammaṃ katvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā uttamatthaṃ arahattaṃ pāpuṇitukāmena kiṃ kattabbaṃ? Catupārisuddhisīlaṃ sodhetabbaṃ. Sīlavato hi kammaṭṭhānabhāvanā ijjhati. Tassa sodhanavidhānaṃ visuddhimagge vuttanayeneva veditabbaṃ. Visuddhasīlena pana sīle patiṭṭhāya dasa pubbapalibodhā chinditabbā. Tesampi chindanavidhānaṃ visuddhimagge vuttanayeneva veditabbaṃ. Chinnapalibodhena dhātumanasikārakammaṭṭhānaṃ uggaṇhitabbaṃ. Ācariyenāpi dhātumanasikārakammaṭṭhānaṃ uggaṇhāpentena sattavidhaṃ uggahakosallaṃ dasavidhañca manasikārakosallaṃ ācikkhitabbaṃ. Antevāsikenāpi ācariyassa santike bahuvāre sajjhāyaṃ katvā nijjaṭaṃ paguṇaṃ kammaṭṭhānaṃ kātabbaṃ. Vuttañhetaṃ aṭṭhakathāyaṃ – ‘‘ādikammikena bhikkhunā jarāmaraṇā muccitukāmena sattahākārehi uggahakosallaṃ icchitabbaṃ, dasahākārehi manasikārakosallaṃ icchitabba’’nti.
ತತ್ಥ ವಚಸಾ, ಮನಸಾ, ವಣ್ಣತೋ, ಸಣ್ಠಾನತೋ, ದಿಸತೋ, ಓಕಾಸತೋ, ಪರಿಚ್ಛೇದತೋತಿ ಇಮೇಹಿ ಸತ್ತಹಾಕಾರೇಹಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಾತುಮನಸಿಕಾರಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇ ‘ಉಗ್ಗಹಕೋಸಲ್ಲಂ’ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ। ಅನುಪುಬ್ಬತೋ, ನಾತಿಸೀಘತೋ, ನಾತಿಸಣಿಕತೋ, ವಿಕ್ಖೇಪಪಟಿಬಾಹನತೋ , ಪಣ್ಣತ್ತಿಸಮತಿಕ್ಕಮತೋ, ಅನುಪುಬ್ಬಮುಞ್ಚನತೋ, ಲಕ್ಖಣತೋ, ತಯೋ ಚ ಸುತ್ತನ್ತಾತಿ ಇಮೇಹಿ ದಸಹಾಕಾರೇಹಿ ‘ಮನಸಿಕಾರಕೋಸಲ್ಲಂ’ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ। ತದುಭಯಮ್ಪಿ ಪರತೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನವಿಭಙ್ಗೇ ಆವಿ ಭವಿಸ್ಸತಿ।
Tattha vacasā, manasā, vaṇṇato, saṇṭhānato, disato, okāsato, paricchedatoti imehi sattahākārehi imasmiṃ dhātumanasikārakammaṭṭhāne ‘uggahakosallaṃ’ icchitabbaṃ. Anupubbato, nātisīghato, nātisaṇikato, vikkhepapaṭibāhanato , paṇṇattisamatikkamato, anupubbamuñcanato, lakkhaṇato, tayo ca suttantāti imehi dasahākārehi ‘manasikārakosallaṃ’ icchitabbaṃ. Tadubhayampi parato satipaṭṭhānavibhaṅge āvi bhavissati.
ಏವಂ ಉಗ್ಗಹಿತಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇನ ಪನ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ವುತ್ತೇ ಅಟ್ಠಾರಸ ಸೇನಾಸನದೋಸೇ ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತೇ ಸೇನಾಸನೇ ವಸನ್ತೇನ ಅತ್ತನಾಪಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಪಧಾನಿಯಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೇನ ವಿವಿತ್ತೋಕಾಸಗತೇನ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಮನಸಿಕಾತಬ್ಬಂ। ಮನಸಿಕರೋನ್ತೇನ ಚ ವಣ್ಣಸಣ್ಠಾನದಿಸೋಕಾಸಪರಿಚ್ಛೇದವಸೇನ ಕೇಸಾದೀಸು ಏಕೇಕಕೋಟ್ಠಾಸಂ ಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ ಅವಸಾನೇ ಏವಂ ಮನಸಿಕಾರೋ ಪವತ್ತೇತಬ್ಬೋ – ಇಮೇ ಕೇಸಾ ನಾಮ ಸೀಸಕಟಾಹಪಲಿವೇಠನಚಮ್ಮೇ ಜಾತಾ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ವಮ್ಮಿಕಮತ್ಥಕೇ ಜಾತೇಸು ಕುಣ್ಠತಿಣೇಸು ನ ವಮ್ಮಿಕಮತ್ಥಕೋ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ಕುಣ್ಠತಿಣಾನಿ ಜಾತಾನೀ’ತಿ, ನಾಪಿ ಕುಣ್ಠತಿಣಾನಿ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಮಯಂ ವಮ್ಮಿಕಮತ್ಥಕೇ ಜಾತಾನೀ’ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಸೀಸಕಟಾಹಪಲಿವೇಠನಚಮ್ಮಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ಕೇಸಾ ಜಾತಾ’ತಿ, ನಾಪಿ ಕೇಸಾ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಮಯಂ ಸೀಸಕಟಾಹಪಲಿವೇಠನಚಮ್ಮೇ ಜಾತಾ’ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಕೇಸಾ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಥದ್ಧೋ ಪಥವೀಧಾತೂತಿ।
Evaṃ uggahitakammaṭṭhānena pana visuddhimagge vutte aṭṭhārasa senāsanadose vajjetvā pañcaṅgasamannāgate senāsane vasantena attanāpi pañcahi padhāniyaṅgehi samannāgatena pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantena vivittokāsagatena kammaṭṭhānaṃ manasikātabbaṃ. Manasikarontena ca vaṇṇasaṇṭhānadisokāsaparicchedavasena kesādīsu ekekakoṭṭhāsaṃ manasikaritvā avasāne evaṃ manasikāro pavattetabbo – ime kesā nāma sīsakaṭāhapaliveṭhanacamme jātā. Tattha yathā vammikamatthake jātesu kuṇṭhatiṇesu na vammikamatthako jānāti ‘mayi kuṇṭhatiṇāni jātānī’ti, nāpi kuṇṭhatiṇāni jānanti ‘mayaṃ vammikamatthake jātānī’ti, evameva na sīsakaṭāhapaliveṭhanacammaṃ jānāti ‘mayi kesā jātā’ti, nāpi kesā jānanti ‘mayaṃ sīsakaṭāhapaliveṭhanacamme jātā’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti kesā nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ಲೋಮಾ ಸರೀರವೇಠನಚಮ್ಮೇ ಜಾತಾ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಸುಞ್ಞಗಾಮಟ್ಠಾನೇ ಜಾತೇಸು ದಬ್ಬತಿಣೇಸು ನ ಸುಞ್ಞಗಾಮಟ್ಠಾನಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ದಬ್ಬತಿಣಾನಿ ಜಾತಾನೀ’ತಿ, ನಾಪಿ ದಬ್ಬತಿಣಾನಿ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಮಯಂ ಸುಞ್ಞಗಾಮಟ್ಠಾನೇ ಜಾತಾನೀ’ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಸರೀರವೇಠನಚಮ್ಮಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ಲೋಮಾ ಜಾತಾ’ತಿ, ನಾಪಿ ಲೋಮಾ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಮಯಂ ಸರೀರವೇಠನಚಮ್ಮೇ ಜಾತಾ’ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಲೋಮಾ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಥದ್ಧೋ ಪಥವೀಧಾತೂತಿ।
Lomā sarīraveṭhanacamme jātā. Tattha yathā suññagāmaṭṭhāne jātesu dabbatiṇesu na suññagāmaṭṭhānaṃ jānāti ‘mayi dabbatiṇāni jātānī’ti, nāpi dabbatiṇāni jānanti ‘mayaṃ suññagāmaṭṭhāne jātānī’ti, evameva na sarīraveṭhanacammaṃ jānāti ‘mayi lomā jātā’ti, nāpi lomā jānanti ‘mayaṃ sarīraveṭhanacamme jātā’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti lomā nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ನಖಾ ಅಙ್ಗುಲೀನಂ ಅಗ್ಗೇಸು ಜಾತಾ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಕುಮಾರಕೇಸು ದಣ್ಡಕೇಹಿ ಮಧುಕಟ್ಠಿಕೇ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಕೀಳನ್ತೇಸು ನ ದಣ್ಡಕಾ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಅಮ್ಹೇಸು ಮಧುಕಟ್ಠಿಕಾ ಠಪಿತಾ’ತಿ, ನಾಪಿ ಮಧುಕಟ್ಠಿಕಾ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಮಯಂ ದಣ್ಡಕೇಸು ಠಪಿತಾ’ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಅಙ್ಗುಲಿಯೋ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅಗ್ಗೇಸು ನಖಾ ಜಾತಾ’ತಿ, ನಾಪಿ ನಖಾ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಮಯಂ ಅಙ್ಗುಲೀನಂ ಅಗ್ಗೇಸು ಜಾತಾ’ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ನಖಾ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಥದ್ಧೋ ಪಥವೀಧಾತೂತಿ।
Nakhā aṅgulīnaṃ aggesu jātā. Tattha yathā kumārakesu daṇḍakehi madhukaṭṭhike vijjhitvā kīḷantesu na daṇḍakā jānanti ‘amhesu madhukaṭṭhikā ṭhapitā’ti, nāpi madhukaṭṭhikā jānanti ‘mayaṃ daṇḍakesu ṭhapitā’ti, evameva na aṅguliyo jānanti ‘amhākaṃ aggesu nakhā jātā’ti, nāpi nakhā jānanti ‘mayaṃ aṅgulīnaṃ aggesu jātā’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti nakhā nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ದನ್ತಾ ಹನುಕಟ್ಠಿಕೇಸು ಜಾತಾ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ವಡ್ಢಕೀಹಿ ಪಾಸಾಣಉದುಕ್ಖಲೇಸು ಕೇನಚಿದೇವ ಸಿಲೇಸಜಾತೇನ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಪಿತಥಮ್ಭೇಸು ನ ಉದುಕ್ಖಲಾನಿ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಅಮ್ಹೇಸು ಥಮ್ಭಾ ಠಿತಾ’ತಿ, ನಾಪಿ ಥಮ್ಭಾ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಮಯಂ ಉದುಕ್ಖಲೇಸು ಠಿತಾ’ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಹನುಕಟ್ಠಿಕಾ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಅಮ್ಹೇಸು ದನ್ತಾ ಜಾತಾ’ತಿ , ನಾಪಿ ದನ್ತಾ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಮಯಂ ಹನುಕಟ್ಠಿಕೇಸು ಜಾತಾ’ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ದನ್ತಾ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಥದ್ಧೋ ಪಥವೀಧಾತೂತಿ।
Dantā hanukaṭṭhikesu jātā. Tattha yathā vaḍḍhakīhi pāsāṇaudukkhalesu kenacideva silesajātena bandhitvā ṭhapitathambhesu na udukkhalāni jānanti ‘amhesu thambhā ṭhitā’ti, nāpi thambhā jānanti ‘mayaṃ udukkhalesu ṭhitā’ti, evameva na hanukaṭṭhikā jānanti ‘amhesu dantā jātā’ti , nāpi dantā jānanti ‘mayaṃ hanukaṭṭhikesu jātā’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti dantā nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ತಚೋ ಸಕಲಸರೀರಂ ಪರಿಯೋನನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಿತೋ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಅಲ್ಲಗೋಚಮ್ಮಪರಿಯೋನದ್ಧಾಯ ಮಹಾವೀಣಾಯ ನ ಮಹಾವೀಣಾ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಅಲ್ಲಗೋಚಮ್ಮೇನ ಪರಿಯೋನದ್ಧಾ’ತಿ, ನಾಪಿ ಅಲ್ಲಗೋಚಮ್ಮಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಾ ಮಹಾವೀಣಾ ಪರಿಯೋದ್ಧಾ’ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಸರೀರಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ತಚೇನ ಪರಿಯೋನದ್ಧ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ತಚೋ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಾ ಸರೀರಂ ಪರಿಯೋನದ್ಧನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ತಚೋ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಥದ್ಧೋ ಪಥವೀಧಾತೂತಿ।
Taco sakalasarīraṃ pariyonandhitvā ṭhito. Tattha yathā allagocammapariyonaddhāya mahāvīṇāya na mahāvīṇā jānāti ‘ahaṃ allagocammena pariyonaddhā’ti, nāpi allagocammaṃ jānāti ‘mayā mahāvīṇā pariyoddhā’ti, evameva na sarīraṃ jānāti ‘ahaṃ tacena pariyonaddha’nti, nāpi taco jānāti ‘mayā sarīraṃ pariyonaddhanti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti taco nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ಮಂಸಂ ಅಟ್ಠಿಸಙ್ಘಾಟಂ ಅನುಲಿಮ್ಪಿತ್ವಾ ಠಿತಂ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಮಹಾಮತ್ತಿಕಾಯ ಲಿತ್ತಾಯ ಭಿತ್ತಿಯಾ ನ ಭಿತ್ತಿ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಮಹಾಮತ್ತಿಕಾಯ ಲಿತ್ತಾ’ತಿ, ನಾಪಿ ಮಹಾಮತ್ತಿಕಾ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಾ ಮಹಾಭಿತ್ತಿ ಲಿತ್ತಾ’ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಅಟ್ಠಿಸಙ್ಘಾಟೋ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ನವಮಂಸಪೇಸಿಸತಪ್ಪಭೇದೇನ ಮಂಸೇನ ಲಿತ್ತೋ’ತಿ, ನಾಪಿ ಮಂಸಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಾ ಅಟ್ಠಿಸಙ್ಘಾಟೋ ಲಿತ್ತೋ’ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಮಂಸಂ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಥದ್ಧೋ ಪಥವೀಧಾತೂತಿ।
Maṃsaṃ aṭṭhisaṅghāṭaṃ anulimpitvā ṭhitaṃ. Tattha yathā mahāmattikāya littāya bhittiyā na bhitti jānāti ‘ahaṃ mahāmattikāya littā’ti, nāpi mahāmattikā jānāti ‘mayā mahābhitti littā’ti, evameva na aṭṭhisaṅghāṭo jānāti ‘ahaṃ navamaṃsapesisatappabhedena maṃsena litto’ti, nāpi maṃsaṃ jānāti ‘mayā aṭṭhisaṅghāṭo litto’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti maṃsaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ನ್ಹಾರು ಸರೀರಬ್ಭನ್ತರೇ ಅಟ್ಠೀನಿ ಆಬನ್ಧಮಾನಾ ಠಿತಾ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ವಲ್ಲೀಹಿ ವಿನದ್ಧೇಸು ಕುಟ್ಟದಾರೂಸು ನ ಕುಟ್ಟದಾರೂನಿ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಮಯಂ ವಲ್ಲೀಹಿ ವಿನದ್ಧಾನೀ’ತಿ, ನಾಪಿ ವಲ್ಲಿಯೋ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಅಮ್ಹೇಹಿ ಕುಟ್ಟದಾರೂನಿ ವಿನದ್ಧಾನೀ’ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಅಟ್ಠೀನಿ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಮಯಂ ನ್ಹಾರೂಹಿ ಆಬದ್ಧಾನೀ’ತಿ, ನಾಪಿ ನ್ಹಾರೂ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಅಮ್ಹೇಹಿ ಅಟ್ಠೀನಿ ಆಬದ್ಧಾನೀ’ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ನ್ಹಾರು ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಥದ್ಧೋ ಪಥವೀಧಾತೂತಿ।
Nhāru sarīrabbhantare aṭṭhīni ābandhamānā ṭhitā. Tattha yathā vallīhi vinaddhesu kuṭṭadārūsu na kuṭṭadārūni jānanti ‘mayaṃ vallīhi vinaddhānī’ti, nāpi valliyo jānanti ‘amhehi kuṭṭadārūni vinaddhānī’ti, evameva na aṭṭhīni jānanti ‘mayaṃ nhārūhi ābaddhānī’ti, nāpi nhārū jānanti ‘amhehi aṭṭhīni ābaddhānī’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti nhāru nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ಅಟ್ಠೀಸು ಪಣ್ಹಿಕಟ್ಠಿ ಗೋಪ್ಫಕಟ್ಠಿಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತಂ। ಗೋಪ್ಫಕಟ್ಠಿ ಜಙ್ಘಟ್ಠಿಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತಂ। ಜಙ್ಘಟ್ಠಿ ಊರುಟ್ಠಿಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತಂ। ಊರುಟ್ಠಿ ಕಟಿಟ್ಠಿಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತಂ । ಕಟಿಟ್ಠಿ ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತಂ। ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕೋ ಗೀವಟ್ಠಿಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತೋ। ಗೀವಟ್ಠಿ ಸೀಸಟ್ಠಿಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತಂ। ಸೀಸಟ್ಠಿ ಗೀವಟ್ಠಿಕೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ। ಗೀವಟ್ಠಿ ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ। ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕೋ ಕಟಿಟ್ಠಿಮ್ಹಿ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ। ಕಟಿಟ್ಠಿ ಊರುಟ್ಠಿಕೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ। ಊರುಟ್ಠಿ ಜಙ್ಘಟ್ಠಿಕೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ। ಜಙ್ಘಟ್ಠಿ ಗೋಪ್ಫಕಟ್ಠಿಕೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ। ಗೋಪ್ಫಕಟ್ಠಿ ಪಣ್ಹಿಕಟ್ಠಿಕೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ।
Aṭṭhīsu paṇhikaṭṭhi gopphakaṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhitaṃ. Gopphakaṭṭhi jaṅghaṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhitaṃ. Jaṅghaṭṭhi ūruṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhitaṃ. Ūruṭṭhi kaṭiṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhitaṃ . Kaṭiṭṭhi piṭṭhikaṇṭakaṃ ukkhipitvā ṭhitaṃ. Piṭṭhikaṇṭako gīvaṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhito. Gīvaṭṭhi sīsaṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhitaṃ. Sīsaṭṭhi gīvaṭṭhike patiṭṭhitaṃ. Gīvaṭṭhi piṭṭhikaṇṭake patiṭṭhitaṃ. Piṭṭhikaṇṭako kaṭiṭṭhimhi patiṭṭhito. Kaṭiṭṭhi ūruṭṭhike patiṭṭhitaṃ. Ūruṭṭhi jaṅghaṭṭhike patiṭṭhitaṃ. Jaṅghaṭṭhi gopphakaṭṭhike patiṭṭhitaṃ. Gopphakaṭṭhi paṇhikaṭṭhike patiṭṭhitaṃ.
ತತ್ಥ ಯಥಾ ಇಟ್ಠಕದಾರುಗೋಮಯಾದಿಸಞ್ಚಯೇಸು ನ ಹೇಟ್ಠಿಮಾ ಹೇಟ್ಠಿಮಾ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಮಯಂ ಉಪರಿಮೇ ಉಪರಿಮೇ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತಾ’ತಿ, ನಾಪಿ ಉಪರಿಮಾ ಉಪರಿಮಾ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಮಯಂ ಹೇಟ್ಠಿಮೇಸು ಹೇಟ್ಠಿಮೇಸು ಪತಿಟ್ಠಿತಾ’ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಪಣ್ಹಿಕಟ್ಠಿ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಗೋಪ್ಫಕಟ್ಠಿಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನ ಗೋಪ್ಫಕಟ್ಠಿ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಜಙ್ಘಟ್ಠಿಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನ ಜಙ್ಘಟ್ಠಿ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಊರುಟ್ಠಿಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನ ಊರುಟ್ಠಿ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಕಟಿಟ್ಠಿಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನ ಕಟಿಟ್ಠಿ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನ ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕೋ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಗೀವಟ್ಠಿಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತೋ’ತಿ, ನ ಗೀವಟ್ಠಿ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಸೀಸಟ್ಠಿಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನ ಸೀಸಟ್ಠಿ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಗೀವಟ್ಠಿಮ್ಹಿ ಪತಿಟ್ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನ ಗೀವಟ್ಠಿ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕೇ ಪತಿಟ್ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನ ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕೋ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಕಟಿಟ್ಠಿಮ್ಹಿ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ’ತಿ, ನ ಕಟಿಟ್ಠಿ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಊರುಟ್ಠಿಮ್ಹಿ ಪತಿಟ್ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನ ಊರುಟ್ಠಿ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಜಙ್ಘಟ್ಠಿಮ್ಹಿ ಪತಿಟ್ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನ ಜಙ್ಘಟ್ಠಿ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಗೋಪ್ಫಕಟ್ಠಿಮ್ಹಿ ಪತಿಟ್ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನ ಗೋಪ್ಫಕಟ್ಠಿ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಪಣ್ಹಿಕಟ್ಠಿಮ್ಹಿ ಪತಿಟ್ಠಿತ’ನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಅಟ್ಠಿ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಥದ್ಧೋ ಪಥವೀಧಾತೂತಿ।
Tattha yathā iṭṭhakadārugomayādisañcayesu na heṭṭhimā heṭṭhimā jānanti ‘mayaṃ uparime uparime ukkhipitvā ṭhitā’ti, nāpi uparimā uparimā jānanti ‘mayaṃ heṭṭhimesu heṭṭhimesu patiṭṭhitā’ti, evameva na paṇhikaṭṭhi jānāti ‘ahaṃ gopphakaṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhita’nti, na gopphakaṭṭhi jānāti ‘ahaṃ jaṅghaṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhita’nti, na jaṅghaṭṭhi jānāti ‘ahaṃ ūruṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhita’nti, na ūruṭṭhi jānāti ‘ahaṃ kaṭiṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhita’nti, na kaṭiṭṭhi jānāti ‘ahaṃ piṭṭhikaṇṭakaṃ ukkhipitvā ṭhita’nti, na piṭṭhikaṇṭako jānāti ‘ahaṃ gīvaṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhito’ti, na gīvaṭṭhi jānāti ‘ahaṃ sīsaṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhita’nti, na sīsaṭṭhi jānāti ‘ahaṃ gīvaṭṭhimhi patiṭṭhita’nti, na gīvaṭṭhi jānāti ‘ahaṃ piṭṭhikaṇṭake patiṭṭhita’nti, na piṭṭhikaṇṭako jānāti ‘ahaṃ kaṭiṭṭhimhi patiṭṭhito’ti, na kaṭiṭṭhi jānāti ‘ahaṃ ūruṭṭhimhi patiṭṭhita’nti, na ūruṭṭhi jānāti ‘ahaṃ jaṅghaṭṭhimhi patiṭṭhita’nti, na jaṅghaṭṭhi jānāti ‘ahaṃ gopphakaṭṭhimhi patiṭṭhita’nti, na gopphakaṭṭhi jānāti ‘ahaṃ paṇhikaṭṭhimhi patiṭṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti aṭṭhi nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ಅಟ್ಠಿಮಿಞ್ಜಂ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಅಟ್ಠೀನಂ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಠಿತಂ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ವೇಳುಪಬ್ಬಾದೀನಂ ಅನ್ತೋ ಪಕ್ಖಿತ್ತೇಸು ಸಿನ್ನವೇತ್ತಗ್ಗಾದೀಸು ನ ವೇಳುಪಬ್ಬಾದೀನಿ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಅಮ್ಹೇಸು ವೇತ್ತಗ್ಗಾದೀನಿ ಪಕ್ಖಿತ್ತಾನೀ’ತಿ, ನಾಪಿ ವೇತ್ತಗ್ಗಾದೀನಿ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಮಯಂ ವೇಳುಪಬ್ಬಾದೀಸು ಠಿತಾನೀತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಅಟ್ಠೀನಿ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅನ್ತೋ ಅಟ್ಠಿಮಿಞ್ಜಂ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಅಟ್ಠಿಮಿಞ್ಜಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಅಟ್ಠೀನಂ ಅನ್ತೋ ಠಿತ’ನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಅಟ್ಠಿಮಿಞ್ಜಂ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಥದ್ಧೋ ಪಥವೀಧಾತೂತಿ।
Aṭṭhimiñjaṃ tesaṃ tesaṃ aṭṭhīnaṃ abbhantare ṭhitaṃ. Tattha yathā veḷupabbādīnaṃ anto pakkhittesu sinnavettaggādīsu na veḷupabbādīni jānanti ‘amhesu vettaggādīni pakkhittānī’ti, nāpi vettaggādīni jānanti ‘mayaṃ veḷupabbādīsu ṭhitānīti, evameva na aṭṭhīni jānanti ‘amhākaṃ anto aṭṭhimiñjaṃ ṭhita’nti, nāpi aṭṭhimiñjaṃ jānāti ‘ahaṃ aṭṭhīnaṃ anto ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti aṭṭhimiñjaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ವಕ್ಕಂ ಗಲವಾಟಕತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೇನ ಏಕಮೂಲೇನ ಥೋಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದ್ವಿಧಾ ಭಿನ್ನೇನ ಥೂಲನ್ಹಾರುನಾ ವಿನಿಬದ್ಧಂ ಹುತ್ವಾ ಹದಯಮಂಸಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತಂ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ವಣ್ಟುಪನಿಬದ್ಧೇ ಅಮ್ಬಫಲದ್ವಯೇ ನ ವಣ್ಟಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಾ ಅಮ್ಬಫಲದ್ವಯಂ ಉಪನಿಬದ್ಧ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಅಮ್ಬಫಲದ್ವಯಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ವಣ್ಟೇನ ಉಪನಿಬದ್ಧ’ನ್ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಥೂಲನ್ಹಾರು ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಾ ವಕ್ಕಂ ಉಪನಿಬದ್ಧ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ವಕ್ಕಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಥೂಲನ್ಹಾರುನಾ ಉಪನಿಬದ್ಧ’ನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ವಕ್ಕಂ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಥದ್ಧೋ ಪಥವೀಧಾತೂತಿ।
Vakkaṃ galavāṭakato nikkhantena ekamūlena thokaṃ gantvā dvidhā bhinnena thūlanhārunā vinibaddhaṃ hutvā hadayamaṃsaṃ parikkhipitvā ṭhitaṃ. Tattha yathā vaṇṭupanibaddhe ambaphaladvaye na vaṇṭaṃ jānāti ‘mayā ambaphaladvayaṃ upanibaddha’nti, nāpi ambaphaladvayaṃ jānāti ‘ahaṃ vaṇṭena upanibaddha’nti, evameva na thūlanhāru jānāti ‘mayā vakkaṃ upanibaddha’nti, nāpi vakkaṃ jānāti ‘ahaṃ thūlanhārunā upanibaddha’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti vakkaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ಹದಯಂ ಸರೀರಬ್ಭನ್ತರೇ ಉರಟ್ಠಿಪಞ್ಜರಮಜ್ಝಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತಂ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಜಿಣ್ಣಸನ್ದಮಾನಿಕಪಞ್ಜರಬ್ಭನ್ತರಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಪಿತಾಯ ಮಂಸಪೇಸಿಯಾ ನ ಜಿಣ್ಣಸನ್ದಮಾನಿಕಪಞ್ಜರಬ್ಭನ್ತರಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಮಂಸಪೇಸಿ ಠಪಿತಾ’ತಿ, ನಾಪಿ ಮಂಸಪೇಸಿ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಜಿಣ್ಣಸನ್ದಮಾನಿಕಪಞ್ಜರಬ್ಭನ್ತರಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತಾ’ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಉರಟ್ಠಿಪಞ್ಜರಬ್ಭನ್ತರಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಹದಯಂ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಹದಯಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಉರಟ್ಠಿಪಞ್ಜರಬ್ಭನ್ತರಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತ’ನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಹದಯಂ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಥದ್ಧೋ ಪಥವೀಧಾತೂತಿ।
Hadayaṃ sarīrabbhantare uraṭṭhipañjaramajjhaṃ nissāya ṭhitaṃ. Tattha yathā jiṇṇasandamānikapañjarabbhantaraṃ nissāya ṭhapitāya maṃsapesiyā na jiṇṇasandamānikapañjarabbhantaraṃ jānāti ‘maṃ nissāya maṃsapesi ṭhapitā’ti, nāpi maṃsapesi jānāti ‘ahaṃ jiṇṇasandamānikapañjarabbhantaraṃ nissāya ṭhitā’ti, evameva na uraṭṭhipañjarabbhantaraṃ jānāti ‘maṃ nissāya hadayaṃ ṭhita’nti, nāpi hadayaṃ jānāti ‘ahaṃ uraṭṭhipañjarabbhantaraṃ nissāya ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti hadayaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ಯಕನಂ ಅನ್ತೋಸರೀರೇ ದ್ವಿನ್ನಂ ಥನಾನಂ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ದಕ್ಖಿಣಪಸ್ಸಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತಂ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಉಕ್ಖಲಿಕಪಾಲಪಸ್ಸಮ್ಹಿ ಲಗ್ಗೇ ಯಮಕಮಂಸಪಿಣ್ಡೇ ನ ಉಕ್ಖಲಿಕಪಾಲಪಸ್ಸಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ಯಮಕಮಂಸಪಿಣ್ಡೋ ಲಗ್ಗೋ’ತಿ, ನಾಪಿ ಯಮಕಮಂಸಪಿಣ್ಡೋ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಉಕ್ಖಲಿಕಪಾಲಪಸ್ಸೇ ಲಗ್ಗೋ’ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಥನಾನಂ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ದಕ್ಖಿಣಪಸ್ಸಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಯಕನಂ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಯಕನಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಥನಾನಂ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ದಕ್ಖಿಣಪಸ್ಸಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತ’ನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಯಕನಂ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಥದ್ಧೋ ಪಥವೀಧಾತೂತಿ।
Yakanaṃ antosarīre dvinnaṃ thanānaṃ abbhantare dakkhiṇapassaṃ nissāya ṭhitaṃ. Tattha yathā ukkhalikapālapassamhi lagge yamakamaṃsapiṇḍe na ukkhalikapālapassaṃ jānāti ‘mayi yamakamaṃsapiṇḍo laggo’ti, nāpi yamakamaṃsapiṇḍo jānāti ‘ahaṃ ukkhalikapālapasse laggo’ti, evameva na thanānaṃ abbhantare dakkhiṇapassaṃ jānāti ‘maṃ nissāya yakanaṃ ṭhita’nti, nāpi yakanaṃ jānāti ‘ahaṃ thanānaṃ abbhantare dakkhiṇapassaṃ nissāya ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti yakanaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ಕಿಲೋಮಕೇಸು ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಕಿಲೋಮಕಂ ಹದಯಞ್ಚ ವಕ್ಕಞ್ಚ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಠಿತಂ, ಅಪಟಿಚ್ಛನ್ನಕಿಲೋಮಕಂ ಸಕಲಸರೀರೇ ಚಮ್ಮಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠತೋ ಮಂಸಂ ಪರಿಯೋನನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಿತಂ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಪಿಲೋತಿಕಪಲಿವೇಠಿತೇ ಮಂಸೇ ನ ಮಂಸಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಪಿಲೋತಿಕಾಯ ಪಲಿವೇಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಪಿಲೋತಿಕಾ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಾ ಮಂಸಂ ಪಲಿವೇಠಿತ’ನ್ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ವಕ್ಕಹದಯಾನಿ ಸಕಲಸರೀರೇ ಮಂಸಞ್ಚ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಕಿಲೋಮಕೇನ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಕಿಲೋಮಕಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಾ ವಕ್ಕಹದಯಾನಿ ಸಕಲಸರೀರೇ ಮಂಸಞ್ಚ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನ’ನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಕಿಲೋಮಕಂ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಥದ್ಧೋ ಪಥವೀಧಾತೂತಿ।
Kilomakesu paṭicchannakilomakaṃ hadayañca vakkañca parivāretvā ṭhitaṃ, apaṭicchannakilomakaṃ sakalasarīre cammassa heṭṭhato maṃsaṃ pariyonandhitvā ṭhitaṃ. Tattha yathā pilotikapaliveṭhite maṃse na maṃsaṃ jānāti ‘ahaṃ pilotikāya paliveṭhita’nti, nāpi pilotikā jānāti ‘mayā maṃsaṃ paliveṭhita’nti, evameva na vakkahadayāni sakalasarīre maṃsañca jānāti ‘ahaṃ kilomakena paṭicchanna’nti, nāpi kilomakaṃ jānāti ‘mayā vakkahadayāni sakalasarīre maṃsañca paṭicchanna’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti kilomakaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ಪಿಹಕಂ ಹದಯಸ್ಸ ವಾಮಪಸ್ಸೇ ಉದರಪಟಲಸ್ಸ ಮತ್ಥಕಪಸ್ಸಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತಂ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಕೋಟ್ಠಕಮತ್ಥಕಪಸ್ಸಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತಾಯ ಗೋಮಯಪಿಣ್ಡಿಯಾ ನ ಕೋಟ್ಠಕಮತ್ಥಕಪಸ್ಸಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಗೋಮಯಪಿಣ್ಡಿ ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತಾ’ತಿ, ನಾಪಿ ಗೋಮಯಪಿಣ್ಡಿ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಕೋಟ್ಠಕಮತ್ಥಕಪಸ್ಸಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತಾ’ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಉದರಪಟಲಸ್ಸ ಮತ್ಥಕಪಸ್ಸಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಪಿಹಕಂ ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಪಿಹಕಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಉದರಪಟಲಸ್ಸ ಮತ್ಥಕಪಸ್ಸಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತ’ನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಪಿಹಕಂ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಥದ್ಧೋ ಪಥವೀಧಾತೂತಿ।
Pihakaṃ hadayassa vāmapasse udarapaṭalassa matthakapassaṃ nissāya ṭhitaṃ. Tattha yathā koṭṭhakamatthakapassaṃ nissāya ṭhitāya gomayapiṇḍiyā na koṭṭhakamatthakapassaṃ jānāti ‘gomayapiṇḍi maṃ nissāya ṭhitā’ti, nāpi gomayapiṇḍi jānāti ‘ahaṃ koṭṭhakamatthakapassaṃ nissāya ṭhitā’ti, evameva na udarapaṭalassa matthakapassaṃ jānāti ‘pihakaṃ maṃ nissāya ṭhita’nti, nāpi pihakaṃ jānāti ‘ahaṃ udarapaṭalassa matthakapassaṃ nissāya ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti pihakaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ಪಪ್ಫಾಸಂ ಸರೀರಬ್ಭನ್ತರೇ ದ್ವಿನ್ನಂ ಥನಾನಂ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಹದಯಞ್ಚ ಯಕನಞ್ಚ ಉಪರಿಛಾದೇತ್ವಾ ಓಲಮ್ಬನ್ತಂ ಠಿತಂ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಜಿಣ್ಣಕೋಟ್ಠಬ್ಭನ್ತರೇ ಓಲಮ್ಬಮಾನೇ ಸಕುಣಕುಲಾವಕೇ ನ ಜಿಣ್ಣಕೋಟ್ಠಬ್ಭನ್ತರಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ಸಕುಣಕುಲಾವಕೋ ಓಲಮ್ಬಮಾನೋ ಠಿತೋ’ತಿ, ನಾಪಿ ಸಕುಣಕುಲಾವಕೋ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಜಿಣ್ಣಕೋಟ್ಠಬ್ಭನ್ತರೇ ಓಲಮ್ಬಮಾನೋ ಠಿತೋ’ತಿ , ಏವಮೇವ ನ ಸರೀರಬ್ಭನ್ತರಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ಪಪ್ಫಾಸಂ ಓಲಮ್ಬಮಾನಂ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಪಪ್ಫಾಸಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಏವರೂಪೇ ಸರೀರಬ್ಭನ್ತರೇ ಓಲಮ್ಬಮಾನಂ ಠಿತ’ನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಪಪ್ಫಾಸಂ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಥದ್ಧೋ ಪಥವೀಧಾತೂತಿ।
Papphāsaṃ sarīrabbhantare dvinnaṃ thanānaṃ abbhantare hadayañca yakanañca uparichādetvā olambantaṃ ṭhitaṃ. Tattha yathā jiṇṇakoṭṭhabbhantare olambamāne sakuṇakulāvake na jiṇṇakoṭṭhabbhantaraṃ jānāti ‘mayi sakuṇakulāvako olambamāno ṭhito’ti, nāpi sakuṇakulāvako jānāti ‘ahaṃ jiṇṇakoṭṭhabbhantare olambamāno ṭhito’ti , evameva na sarīrabbhantaraṃ jānāti ‘mayi papphāsaṃ olambamānaṃ ṭhita’nti, nāpi papphāsaṃ jānāti ‘ahaṃ evarūpe sarīrabbhantare olambamānaṃ ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti papphāsaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ಅನ್ತಂ ಗಲವಾಟಕತೋ ಕರೀಸಮಗ್ಗಪರಿಯನ್ತೇ ಸರೀರಬ್ಭನ್ತರೇ ಠಿತಂ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಲೋಹಿತದೋಣಿಕಾಯ ಓಭುಜಿತ್ವಾ ಠಪಿತೇ ಛಿನ್ನಸೀಸಧಮನಿಕಳೇವರೇ ನ ಲೋಹಿತದೋಣಿ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ಧಮನಿಕಳೇವರಂ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಧಮನಿಕಳೇವರಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಲೋಹಿತದೋಣಿಕಾಯಂ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಸರೀರಬ್ಭನ್ತರಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ಅನ್ತಂ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಅನ್ತಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಸರೀರಬ್ಭನ್ತರೇ ಠಿತ’ನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಅನ್ತಂ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಥದ್ಧೋ ಪಥವೀಧಾತೂತಿ।
Antaṃ galavāṭakato karīsamaggapariyante sarīrabbhantare ṭhitaṃ. Tattha yathā lohitadoṇikāya obhujitvā ṭhapite chinnasīsadhamanikaḷevare na lohitadoṇi jānāti ‘mayi dhamanikaḷevaraṃ ṭhita’nti, nāpi dhamanikaḷevaraṃ jānāti ‘ahaṃ lohitadoṇikāyaṃ ṭhita’nti, evameva na sarīrabbhantaraṃ jānāti ‘mayi antaṃ ṭhita’nti, nāpi antaṃ jānāti ‘ahaṃ sarīrabbhantare ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti antaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ಅನ್ತಗುಣಂ ಅನ್ತನ್ತರೇ ಏಕವೀಸತಿ ಅನ್ತಭೋಗೇ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಿತಂ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಪಾದಪುಞ್ಛನರಜ್ಜುಮಣ್ಡಲಕಂ ಸಿಬ್ಬೇತ್ವಾ ಠಿತೇಸು ರಜ್ಜುಕೇಸು ನ ಪಾದಪುಞ್ಛನರಜ್ಜುಮಣ್ಡಲಕಂ ಜಾನಾತಿ ‘ರಜ್ಜುಕಾ ಮಂ ಸಿಬ್ಬೇತ್ವಾ ಠಿತಾ’ತಿ, ನಾಪಿ ರಜ್ಜುಕಾ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಮಯಂ ಪಾದಪುಞ್ಛನರಜ್ಜುಮಣ್ಡಲಕಂ ಸಿಬ್ಬೇತ್ವಾ ಠಿತಾ’ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಅನ್ತಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅನ್ತಗುಣಂ ಮಂ ಆಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಅನ್ತಗುಣಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಅನ್ತಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಿತ’ನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಅನ್ತಗುಣಂ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಥದ್ಧೋ ಪಥವೀಧಾತೂತಿ।
Antaguṇaṃ antantare ekavīsati antabhoge bandhitvā ṭhitaṃ. Tattha yathā pādapuñchanarajjumaṇḍalakaṃ sibbetvā ṭhitesu rajjukesu na pādapuñchanarajjumaṇḍalakaṃ jānāti ‘rajjukā maṃ sibbetvā ṭhitā’ti, nāpi rajjukā jānanti ‘mayaṃ pādapuñchanarajjumaṇḍalakaṃ sibbetvā ṭhitā’ti, evameva na antaṃ jānāti ‘antaguṇaṃ maṃ ābandhitvā ṭhita’nti, nāpi antaguṇaṃ jānāti ‘ahaṃ antaṃ bandhitvā ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti antaguṇaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ಉದರಿಯಂ ಉದರೇ ಠಿತಂ ಅಸಿತಪೀತಖಾಯಿತಸಾಯಿತಂ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಸುವಾನದೋಣಿಯಂ ಠಿತೇ ಸುವಾನವಮಥುಮ್ಹಿ ನ ಸುವಾನದೋಣಿ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ಸುವಾನವಮಥು ಠಿತೋ’ತಿ, ನಾಪಿ ಸುವಾನವಮಥು ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಸುವಾನದೋಣಿಯಂ ಠಿತೋ’ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಉದರಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ಉದರಿಯಂ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಉದರಿಯಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಉದರೇ ಠಿತ’ನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಉದರಿಯಂ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಥದ್ಧೋ ಪಥವೀಧಾತೂತಿ।
Udariyaṃ udare ṭhitaṃ asitapītakhāyitasāyitaṃ. Tattha yathā suvānadoṇiyaṃ ṭhite suvānavamathumhi na suvānadoṇi jānāti ‘mayi suvānavamathu ṭhito’ti, nāpi suvānavamathu jānāti ‘ahaṃ suvānadoṇiyaṃ ṭhito’ti, evameva na udaraṃ jānāti ‘mayi udariyaṃ ṭhita’nti, nāpi udariyaṃ jānāti ‘ahaṃ udare ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti udariyaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ಕರೀಸಂ ಪಕ್ಕಾಸಯಸಙ್ಖಾತೇ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲವೇಳುಪಬ್ಬಸದಿಸೇ ಅನ್ತಪರಿಯೋಸಾನೇ ಠಿತಂ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ವೇಳುಪಬ್ಬೇ ಓಮದ್ದಿತ್ವಾ ಪಕ್ಖಿತ್ತಾಯ ಸಣ್ಹಪಣ್ಡುಮತ್ತಿಕಾಯ ನ ವೇಳುಪಬ್ಬಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ಪಣ್ಡುಮತ್ತಿಕಾ ಠಿತಾ’ತಿ, ನಾಪಿ ಪಣ್ಡುಮತ್ತಿಕಾ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ವೇಳುಪಬ್ಬೇ ಠಿತಾ’ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಪಕ್ಕಾಸಯೋ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ಕರೀಸಂ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಕರೀಸಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಪಕ್ಕಾಸಯೇ ಠಿತ’ನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಕರೀಸಂ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಥದ್ಧೋ ಪಥವೀಧಾತೂತಿ।
Karīsaṃ pakkāsayasaṅkhāte aṭṭhaṅgulaveḷupabbasadise antapariyosāne ṭhitaṃ. Tattha yathā veḷupabbe omadditvā pakkhittāya saṇhapaṇḍumattikāya na veḷupabbaṃ jānāti ‘mayi paṇḍumattikā ṭhitā’ti, nāpi paṇḍumattikā jānāti ‘ahaṃ veḷupabbe ṭhitā’ti, evameva na pakkāsayo jānāti ‘mayi karīsaṃ ṭhita’nti, nāpi karīsaṃ jānāti ‘ahaṃ pakkāsaye ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti karīsaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ಮತ್ಥಲುಙ್ಗಂ ಸೀಸಕಟಾಹಬ್ಭನ್ತರೇ ಠಿತಂ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಪುರಾಣಲಾಬುಕಟಾಹೇ ಪಕ್ಖಿತ್ತಾಯ ಪಿಟ್ಠಪಿಣ್ಡಿಯಾ ನ ಲಾಬುಕಟಾಹಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ಪಿಟ್ಠಪಿಣ್ಡಿ ಠಿತಾ’ತಿ, ನಾಪಿ ಪಿಟ್ಠಪಿಣ್ಡಿ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಲಾಬುಕಟಾಹೇ ಠಿತಾ’ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಸೀಸಕಟಾಹಬ್ಭನ್ತರಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ಮತ್ಥಲುಙ್ಗಂ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಮತ್ಥಲುಙ್ಗಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಸೀಸಕಟಾಹಬ್ಭನ್ತರೇ ಠಿತ’ನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಮತ್ಥಲುಙ್ಗಂ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಥದ್ಧೋ ಪಥವೀಧಾತೂತಿ।
Matthaluṅgaṃ sīsakaṭāhabbhantare ṭhitaṃ. Tattha yathā purāṇalābukaṭāhe pakkhittāya piṭṭhapiṇḍiyā na lābukaṭāhaṃ jānāti ‘mayi piṭṭhapiṇḍi ṭhitā’ti, nāpi piṭṭhapiṇḍi jānāti ‘ahaṃ lābukaṭāhe ṭhitā’ti, evameva na sīsakaṭāhabbhantaraṃ jānāti ‘mayi matthaluṅgaṃ ṭhita’nti, nāpi matthaluṅgaṃ jānāti ‘ahaṃ sīsakaṭāhabbhantare ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti matthaluṅgaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ಯಂ ವಾ ಪನಞ್ಞಮ್ಪೀತಿ ಇಮಿನಾ ಆಪೋಕೋಟ್ಠಾಸಾದೀಸು ತೀಸು ಅನುಗತಂ ಪಥವೀಧಾತುಂ ಲಕ್ಖಣವಸೇನ ಯೇವಾಪನಕಂ ಪಥವಿಂ ಕತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತಿ।
Yaṃvā panaññampīti iminā āpokoṭṭhāsādīsu tīsu anugataṃ pathavīdhātuṃ lakkhaṇavasena yevāpanakaṃ pathaviṃ katvā dasseti.
ಬಾಹಿರಪಥವೀಧಾತುನಿದ್ದೇಸೇ ಅಯೋತಿ ಕಾಳಲೋಹಂ। ಲೋಹನ್ತಿ ಜಾತಿಲೋಹಂ, ವಿಜಾತಿಲೋಹಂ, ಕಿತ್ತಿಮಲೋಹಂ, ಪಿಸಾಚಲೋಹನ್ತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ। ತತ್ಥ ಅಯೋ, ಸಜ್ಝು, ಸುವಣ್ಣಂ, ತಿಪು, ಸೀಸಂ, ತಮ್ಬಲೋಹಂ, ವೇಕನ್ತಕನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಸತ್ತ ಜಾತಿಲೋಹಾನಿ ನಾಮ। ನಾಗನಾಸಿಕಲೋಹಂ ವಿಜಾತಿಲೋಹಂ ನಾಮ। ಕಂಸಲೋಹಂ, ವಟ್ಟಲೋಹಂ, ಆರಕೂಟನ್ತಿ ತೀಣಿ ಕಿತ್ತಿಮಲೋಹಾನಿ ನಾಮ। ಮೋರಕ್ಖಕಂ, ಪುಥುಕಂ, ಮಲಿನಕಂ, ಚಪಲಕಂ, ಸೇಲಕಂ, ಆಟಕಂ, ಭಲ್ಲಕಂ, ದೂಸಿಲೋಹನ್ತಿ ಅಟ್ಠ ಪಿಸಾಚಲೋಹಾನಿ ನಾಮ। ತೇಸು ಪಞ್ಚ ಜಾತಿಲೋಹಾನಿ ಪಾಳಿಯಂ ವಿಸುಂ ವುತ್ತಾನೇವ। ತಮ್ಬಲೋಹಂ, ವೇಕನ್ತಕಲೋಹನ್ತಿ ಇಮೇಹಿ ಪನ ದ್ವೀಹಿ ಜಾತಿಲೋಹೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಇಧ ಲೋಹನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Bāhirapathavīdhātuniddese ayoti kāḷalohaṃ. Lohanti jātilohaṃ, vijātilohaṃ, kittimalohaṃ, pisācalohanti catubbidhaṃ. Tattha ayo, sajjhu, suvaṇṇaṃ, tipu, sīsaṃ, tambalohaṃ, vekantakanti imāni satta jātilohāni nāma. Nāganāsikalohaṃ vijātilohaṃ nāma. Kaṃsalohaṃ, vaṭṭalohaṃ, ārakūṭanti tīṇi kittimalohāni nāma. Morakkhakaṃ, puthukaṃ, malinakaṃ, capalakaṃ, selakaṃ, āṭakaṃ, bhallakaṃ, dūsilohanti aṭṭha pisācalohāni nāma. Tesu pañca jātilohāni pāḷiyaṃ visuṃ vuttāneva. Tambalohaṃ, vekantakalohanti imehi pana dvīhi jātilohehi saddhiṃ sesaṃ sabbampi idha lohanti veditabbaṃ.
ತಿಪೂತಿ ಸೇತತಿಪು। ಸೀಸನ್ತಿ ಕಾಳತಿಪು। ಸಜ್ಝೂತಿ ರಜತಂ। ಮುತ್ತಾತಿ ಸಾಮುದ್ದಿಕಮುತ್ತಾ। ಮಣೀತಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಾಳಿಆಗತೇ ವೇಳುರಿಯಾದಯೋ ಸೇಸೋ ಜೋತಿರಸಾದಿಭೇದೋ ಸಬ್ಬೋಪಿ ಮಣಿ। ವೇಳುರಿಯೋತಿ ವಂಸವಣ್ಣಮಣಿ। ಸಙ್ಖೋತಿ ಸಾಮುದ್ದಿಕಸಙ್ಖೋ। ಸಿಲಾತಿ ಕಾಳಸಿಲಾ, ಪಣ್ಡುಸಿಲಾ, ಸೇತಸಿಲಾತಿಆದಿಭೇದಾ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಸಿಲಾ। ಪವಾಳನ್ತಿ ಪವಾಳಮೇವ। ರಜತನ್ತಿ ಕಹಾಪಣೋ। ಜಾತರೂಪನ್ತಿ ಸುವಣ್ಣಂ। ಲೋಹಿತಙ್ಕೋತಿ ರತ್ತಮಣಿ। ಮಸಾರಗಲ್ಲನ್ತಿ ಕಬರಮಣಿ। ತಿಣಾದೀಸು ಬಹಿಸಾರಾ ಅನ್ತಮಸೋ ನಾಳಿಕೇರಾದಯೋಪಿ ತಿಣಂ ನಾಮ। ಅನ್ತೋಸಾರಂ ಅನ್ತಮಸೋ ದಾರುಖಣ್ಡಮ್ಪಿ ಕಟ್ಠಂ ನಾಮ। ಸಕ್ಖರಾತಿ ಮುಗ್ಗಮತ್ತತೋ ಯಾವ ಮುಟ್ಠಿಪ್ಪಮಾಣಾ ಮರುಮ್ಬಾ ಸಕ್ಖರಾ ನಾಮ। ಮುಗ್ಗಮತ್ತತೋ ಪನ ಹೇಟ್ಠಾ ವಾಲಿಕಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಕಠಲನ್ತಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಪಾಲಂ। ಭೂಮೀತಿ ಪಥವೀ। ಪಾಸಾಣೋತಿ ಅನ್ತೋಮುಟ್ಠಿಯಂ ಅಸಣ್ಠಹನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಹತ್ಥಿಪ್ಪಮಾಣಂ ಅಸಮ್ಪತ್ತೋ ಪಾಸಾಣೋ ನಾಮ। ಹತ್ಥಿಪ್ಪಮಾಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪನ ಉಪರಿ ಪಬ್ಬತೋ ನಾಮ। ಯಂ ವಾ ಪನಾತಿ ಇಮಿನಾ ತಾಲಟ್ಠಿ-ನಾಳಿಕೇರ-ಫಲಾದಿಭೇದಂ ಸೇಸಪಥವಿಂ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಯಾ ಚ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಪಥವೀಧಾತು ಯಾ ಚ ಬಾಹಿರಾತಿ ಇಮಿನಾ ದ್ವೇಪಿ ಪಥವೀಧಾತುಯೋ ಕಕ್ಖಳಟ್ಠೇನ ಲಕ್ಖಣತೋ ಏಕಾ ಪಥವೀಧಾತು ಏವಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।
Tipūti setatipu. Sīsanti kāḷatipu. Sajjhūti rajataṃ. Muttāti sāmuddikamuttā. Maṇīti ṭhapetvā pāḷiāgate veḷuriyādayo seso jotirasādibhedo sabbopi maṇi. Veḷuriyoti vaṃsavaṇṇamaṇi. Saṅkhoti sāmuddikasaṅkho. Silāti kāḷasilā, paṇḍusilā, setasilātiādibhedā sabbāpi silā. Pavāḷanti pavāḷameva. Rajatanti kahāpaṇo. Jātarūpanti suvaṇṇaṃ. Lohitaṅkoti rattamaṇi. Masāragallanti kabaramaṇi. Tiṇādīsu bahisārā antamaso nāḷikerādayopi tiṇaṃ nāma. Antosāraṃ antamaso dārukhaṇḍampi kaṭṭhaṃ nāma. Sakkharāti muggamattato yāva muṭṭhippamāṇā marumbā sakkharā nāma. Muggamattato pana heṭṭhā vālikāti vuccati. Kaṭhalanti yaṃ kiñci kapālaṃ. Bhūmīti pathavī. Pāsāṇoti antomuṭṭhiyaṃ asaṇṭhahanato paṭṭhāya hatthippamāṇaṃ asampatto pāsāṇo nāma. Hatthippamāṇato paṭṭhāya pana upari pabbato nāma. Yaṃ vā panāti iminā tālaṭṭhi-nāḷikera-phalādibhedaṃ sesapathaviṃ gaṇhāti. Yā ca ajjhattikā pathavīdhātu yā ca bāhirāti iminā dvepi pathavīdhātuyo kakkhaḷaṭṭhena lakkhaṇato ekā pathavīdhātu evāti dasseti.
೧೭೪. ಆಪೋಧಾತುನಿದ್ದೇಸಾದೀಸು ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಆಪೋ ಆಪೋಗತನ್ತಿಆದೀಸು ಆಬನ್ಧನವಸೇನ ಆಪೋ। ತದೇವ ಆಪೋಸಭಾವಂ ಗತತ್ತಾ ಆಪೋಗತಂ ನಾಮ। ಸ್ನೇಹವಸೇನ ಸ್ನೇಹೋ। ಸೋಯೇವ ಸ್ನೇಹಸಭಾವಂ ಗತತ್ತಾ ಸ್ನೇಹಗತಂ ನಾಮ। ಬನ್ಧನತ್ತಂ ರೂಪಸ್ಸಾತಿ ಅವಿನಿಬ್ಭೋಗರೂಪಸ್ಸ ಬನ್ಧನಭಾವೋ। ಪಿತ್ತಂ ಸೇಮ್ಹನ್ತಿಆದೀನಿಪಿ ವಣ್ಣಸಣ್ಠಾನದಿಸೋಕಾಸಪರಿಚ್ಛೇದವಸೇನ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಧಾತುವಸೇನೇವ ಮನಸಿಕಾತಬ್ಬಾನಿ।
174. Āpodhātuniddesādīsu heṭṭhā vuttanayeneva veditabbaṃ. Āpo āpogatantiādīsu ābandhanavasena āpo. Tadeva āposabhāvaṃ gatattā āpogataṃ nāma. Snehavasena sneho. Soyeva snehasabhāvaṃ gatattā snehagataṃ nāma. Bandhanattaṃ rūpassāti avinibbhogarūpassa bandhanabhāvo. Pittaṃ semhantiādīnipi vaṇṇasaṇṭhānadisokāsaparicchedavasena pariggahetvā dhātuvaseneva manasikātabbāni.
ತತ್ರಾಯಂ ನಯೋ – ಪಿತ್ತೇಸು ಹಿ ಅಬದ್ಧಪಿತ್ತಂ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಪಟಿಬದ್ಧಂ ಸಕಲಸರೀರಂ ಬ್ಯಾಪೇತ್ವಾ ಠಿತಂ, ಬದ್ಧಪಿತ್ತಂ ಪಿತ್ತಕೋಸಕೇ ಠಿತಂ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಪೂವಂ ಬ್ಯಾಪೇತ್ವಾ ಠಿತೇ ತೇಲೇ ನ ಪೂವಂ ಜಾನಾತಿ ‘ತೇಲಂ ಮಂ ಬ್ಯಾಪೇತ್ವಾ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ತೇಲಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಪೂವಂ ಬ್ಯಾಪೇತ್ವಾ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಸರೀರಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಬದ್ಧಪಿತ್ತಂ ಮಂ ಬ್ಯಾಪೇತ್ವಾ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಅಬದ್ಧಪಿತ್ತಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಸರೀರಂ ಬ್ಯಾಪೇತ್ವಾ ಠಿತ’ನ್ತಿ। ಯಥಾ ಚ ವಸ್ಸೋದಕೇನ ಪುಣ್ಣೇ ಕೋಸಾತಕೀಕೋಸಕೇ ನ ಕೋಸಾತಕೀಕೋಸಕೋ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ವಸ್ಸೋದಕಂ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ವಸ್ಸೋದಕಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಕೋಸಾತಕೀಕೋಸಕೇ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಪಿತ್ತಕೋಸಕೋ ಜಾನಾತಿ ಮಯಿ ಬದ್ಧಪಿತ್ತಂ ಠಿತನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಬದ್ಧಪಿತ್ತಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಪಿತ್ತಕೋಸಕೇ ಠಿತ’ನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಪಿತ್ತಂ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಯೂಸಭೂತೋ ಆಬನ್ಧನಾಕಾರೋ ಆಪೋಧಾತೂತಿ।
Tatrāyaṃ nayo – pittesu hi abaddhapittaṃ jīvitindriyapaṭibaddhaṃ sakalasarīraṃ byāpetvā ṭhitaṃ, baddhapittaṃ pittakosake ṭhitaṃ. Tattha yathā pūvaṃ byāpetvā ṭhite tele na pūvaṃ jānāti ‘telaṃ maṃ byāpetvā ṭhita’nti, nāpi telaṃ jānāti ‘ahaṃ pūvaṃ byāpetvā ṭhita’nti, evameva na sarīraṃ jānāti ‘abaddhapittaṃ maṃ byāpetvā ṭhita’nti, nāpi abaddhapittaṃ jānāti ‘ahaṃ sarīraṃ byāpetvā ṭhita’nti. Yathā ca vassodakena puṇṇe kosātakīkosake na kosātakīkosako jānāti ‘mayi vassodakaṃ ṭhita’nti, nāpi vassodakaṃ jānāti ‘ahaṃ kosātakīkosake ṭhita’nti, evameva na pittakosako jānāti mayi baddhapittaṃ ṭhitanti, nāpi baddhapittaṃ jānāti ‘ahaṃ pittakosake ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti pittaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
ಸೇಮ್ಹಂ ಏಕಪತ್ಥಪೂರಪ್ಪಮಾಣಂ ಉದರಪಟಲೇ ಠಿತಂ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಉಪರಿ ಸಞ್ಜಾತಫೇಣಪಟಲಾಯ ಚನ್ದನಿಕಾಯ ನ ಚನ್ದನಿಕಾ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ಫೇಣಪಟಲಂ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಫೇಣಪಟಲಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಚನ್ದನಿಕಾಯ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಉದರಪಟಲಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ಸೇಮ್ಹಂ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಸೇಮ್ಹಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಉದರಪಟಲೇ ಠಿತ’ನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಸೇಮ್ಹಂ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಯೂಸಭೂತೋ ಆಬನ್ಧನಾಕಾರೋ ಆಪೋಧಾತೂತಿ।
Semhaṃ ekapatthapūrappamāṇaṃ udarapaṭale ṭhitaṃ. Tattha yathā upari sañjātapheṇapaṭalāya candanikāya na candanikā jānāti ‘mayi pheṇapaṭalaṃ ṭhita’nti, nāpi pheṇapaṭalaṃ jānāti ‘ahaṃ candanikāya ṭhita’nti, evameva na udarapaṭalaṃ jānāti ‘mayi semhaṃ ṭhita’nti, nāpi semhaṃ jānāti ‘ahaṃ udarapaṭale ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti semhaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
ಪುಬ್ಬೋ ಅನಿಬದ್ಧೋಕಾಸೋ, ಯತ್ಥ ಯತ್ಥೇವ ಖಾಣುಕಣ್ಟಕಪ್ಪಹರಣಅಗ್ಗಿಜಾಲಾದೀಹಿ ಅಭಿಹಟೇ ಸರೀರಪ್ಪದೇಸೇ ಲೋಹಿತಂ ಸಣ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚತಿ, ಗಣ್ಡಪೀಳಕಾದಯೋ ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ತಿಟ್ಠತಿ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಫರಸುಪ್ಪಹಾರಾದಿವಸೇನ ಪಗ್ಘರಿತನಿಯಾಸೇ ರುಕ್ಖೇ ನ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಫರಸುಪ್ಪಹಾರಾದಿಪ್ಪದೇಸಾ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಅಮ್ಹೇಸು ನಿಯ್ಯಾಸೋ ಠಿತೋ’ತಿ, ನಾಪಿ ನಿಯ್ಯಾಸೋ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಫರಸುಪ್ಪಹಾರಾದಿಪ್ಪದೇಸೇಸು ಠಿತೋ’ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಸರೀರಸ್ಸ ಖಾಣುಕಣ್ಟಕಾದೀಹಿ ಅಭಿಹಟಪ್ಪದೇಸಾ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಅಮ್ಹೇಸು ಪುಬ್ಬೋ ಠಿತೋ’ತಿ, ನಾಪಿ ಪುಬ್ಬೋ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ತೇಸು ಪದೇಸೇಸು ಠಿತೋ’ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಪುಬ್ಬೋ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಯೂಸಭೂತೋ ಆಬನ್ಧನಾಕಾರೋ ಆಪೋಧಾತೂತಿ।
Pubbo anibaddhokāso, yattha yattheva khāṇukaṇṭakappaharaṇaaggijālādīhi abhihaṭe sarīrappadese lohitaṃ saṇṭhahitvā paccati, gaṇḍapīḷakādayo vā uppajjanti, tattha tattheva tiṭṭhati. Tattha yathā pharasuppahārādivasena paggharitaniyāse rukkhe na rukkhassa pharasuppahārādippadesā jānanti ‘amhesu niyyāso ṭhito’ti, nāpi niyyāso jānāti ‘ahaṃ rukkhassa pharasuppahārādippadesesu ṭhito’ti, evameva na sarīrassa khāṇukaṇṭakādīhi abhihaṭappadesā jānanti ‘amhesu pubbo ṭhito’ti, nāpi pubbo jānāti ‘ahaṃ tesu padesesu ṭhito’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti pubbo nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
ಲೋಹಿತೇಸು ಸಂಸರಣಲೋಹಿತಂ ಅಬದ್ಧಪಿತ್ತಂ ವಿಯ ಸಕಲಸರೀರಂ ಬ್ಯಾಪೇತ್ವಾ ಠಿತಂ। ಸನ್ನಿಚಿತಲೋಹಿತಂ ಯಕನಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾಭಾಗಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಏಕಪತ್ತಪೂರಣಪ್ಪಮಾಣಂ ವಕ್ಕಹದಯಯಕನಪಪ್ಫಾಸಾನಿ ತೇಮೇನ್ತಂ ಠಿತಂ। ತತ್ಥ ಸಂಸರಣಲೋಹಿತೇ ಅಬದ್ಧಪಿತ್ತಸದಿಸೋವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ। ಇತರಂ ಪನ ಯಥಾ ಜಜ್ಜರಕಪಾಲಟ್ಠೇ ಉದಕೇ ಹೇಟ್ಠಾ ಲೇಡ್ಡುಖಣ್ಡಾನಿ ತೇಮಯಮಾನೇ ನ ಲೇಡ್ಡುಖಣ್ಡಾನಿ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಮಯಂ ಉದಕೇನ ತೇಮಿಯಮಾನಾ ಠಿತಾ’ತಿ, ನಾಪಿ ಉದಕಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಲೇಡ್ಡುಖಣ್ಡಾನಿ ತೇಮೇಮೀ’ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಯಕನಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾಭಾಗಟ್ಠಾನಂ ವಕ್ಕಾದೀನಿ ವಾ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಮಯಿ ಲೋಹಿತಂ ಠಿತಂ, ಅಮ್ಹೇ ವಾ ತೇಮಯಮಾನಂ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಲೋಹಿತಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಯಕನಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾಭಾಗಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ವಕ್ಕಾದೀನಿ ತೇಮಯಮಾನಂ ಠಿತ’ನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಲೋಹಿತಂ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಯೂಸಭೂತೋ ಆಬನ್ಧನಾಕಾರೋ ಆಪೋಧಾತೂತಿ।
Lohitesu saṃsaraṇalohitaṃ abaddhapittaṃ viya sakalasarīraṃ byāpetvā ṭhitaṃ. Sannicitalohitaṃ yakanaṭṭhānassa heṭṭhābhāgaṃ pūretvā ekapattapūraṇappamāṇaṃ vakkahadayayakanapapphāsāni tementaṃ ṭhitaṃ. Tattha saṃsaraṇalohite abaddhapittasadisova vinicchayo. Itaraṃ pana yathā jajjarakapālaṭṭhe udake heṭṭhā leḍḍukhaṇḍāni temayamāne na leḍḍukhaṇḍāni jānanti ‘mayaṃ udakena temiyamānā ṭhitā’ti, nāpi udakaṃ jānāti ‘ahaṃ leḍḍukhaṇḍāni tememī’ti, evameva na yakanassa heṭṭhābhāgaṭṭhānaṃ vakkādīni vā jānanti ‘mayi lohitaṃ ṭhitaṃ, amhe vā temayamānaṃ ṭhita’nti, nāpi lohitaṃ jānāti ‘ahaṃ yakanassa heṭṭhābhāgaṃ pūretvā vakkādīni temayamānaṃ ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti lohitaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
ಸೇದೋ ಅಗ್ಗಿಸನ್ತಾಪಾದಿಕಾಲೇಸು ಕೇಸಲೋಮಕೂಪವಿವರಾನಿ ಪೂರೇತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ ಚೇವ ಪಗ್ಘರತಿ ಚ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಉದಕಾ ಅಬ್ಬೂಳ್ಹಮತ್ತೇಸು ಭಿಸಮುಳಾಲಕುಮುದನಾಳಕಲಾಪೇಸು ನ ಭಿಸಾದಿಕಲಾಪವಿವರಾನಿ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಅಮ್ಹೇಹಿ ಉದಕಂ ಪಗ್ಘರತೀ’ತಿ, ನಾಪಿ ಭಿಸಾದಿಕಲಾಪವಿವರೇಹಿ ಪಗ್ಘರನ್ತಂ ಉದಕಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಭಿಸಾದಿಕಲಾಪವಿವರೇಹಿ ಪಗ್ಘರಾಮೀ’ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಕೇಸಲೋಮಕೂಪವಿವರಾನಿ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಅಮ್ಹೇಹಿ ಸೇದೋ ಪಗ್ಘರತೀ’ತಿ, ನಾಪಿ ಸೇದೋ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಕೇಸಲೋಮಕೂಪವಿವರೇಹಿ ಪಗ್ಘರಾಮೀ’ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಸೇದೋ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಯೂಸಭೂತೋ ಆಬನ್ಧನಾಕಾರೋ ಆಪೋಧಾತೂತಿ।
Sedo aggisantāpādikālesu kesalomakūpavivarāni pūretvā tiṭṭhati ceva paggharati ca. Tattha yathā udakā abbūḷhamattesu bhisamuḷālakumudanāḷakalāpesu na bhisādikalāpavivarāni jānanti ‘amhehi udakaṃ paggharatī’ti, nāpi bhisādikalāpavivarehi paggharantaṃ udakaṃ jānāti ‘ahaṃ bhisādikalāpavivarehi paggharāmī’ti, evameva na kesalomakūpavivarāni jānanti ‘amhehi sedo paggharatī’ti, nāpi sedo jānāti ‘ahaṃ kesalomakūpavivarehi paggharāmī’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti sedo nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
ಮೇದೋ ಥೂಲಸ್ಸ ಸಕಲಸರೀರಂ ಫರಿತ್ವಾ ಕಿಸಸ್ಸ ಜಙ್ಘಮಂಸಾದೀನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತೋ ಪತ್ಥಿನ್ನಸ್ನೇಹೋ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಹಲಿದ್ದಿಪಿಲೋತಿಕಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇ ಮಂಸಪುಞ್ಜೇ ನ ಮಂಸಪುಞ್ಜೋ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಹಲಿದ್ದಿಪಿಲೋತಿಕಾ ಠಿತಾ’ತಿ, ನಾಪಿ ಹಲಿದ್ದಿಪಿಲೋತಿಕಾ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಮಂಸಪುಞ್ಜಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತಾ’ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಸಕಲಸರೀರೇ ಜಙ್ಘಾದೀಸು ವಾ ಮಂಸಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಮೇದೋ ಠಿತೋ’ತಿ, ನಾಪಿ ಮೇದೋ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಸಕಲಸರೀರೇ ಜಙ್ಘಾದೀಸು ವಾ ಮಂಸಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತೋ’ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಮೇದೋ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಪತ್ಥಿನ್ನಸ್ನೇಹೋ ಪತ್ಥಿನ್ನಯೂಸಭೂತೋ ಆಬನ್ಧನಾಕಾರೋ ಆಪೋಧಾತೂತಿ।
Medo thūlassa sakalasarīraṃ pharitvā kisassa jaṅghamaṃsādīni nissāya ṭhito patthinnasneho. Tattha yathā haliddipilotikapaṭicchanne maṃsapuñje na maṃsapuñjo jānāti ‘maṃ nissāya haliddipilotikā ṭhitā’ti, nāpi haliddipilotikā jānāti ‘ahaṃ maṃsapuñjaṃ nissāya ṭhitā’ti, evameva na sakalasarīre jaṅghādīsu vā maṃsaṃ jānāti ‘maṃ nissāya medo ṭhito’ti, nāpi medo jānāti ‘ahaṃ sakalasarīre jaṅghādīsu vā maṃsaṃ nissāya ṭhito’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti medo nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto patthinnasneho patthinnayūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
ಅಸ್ಸು ಯದಾ ಸಞ್ಜಾಯತಿ ತದಾ ಅಕ್ಖಿಕೂಪಕೇ ಪೂರೇತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ ವಾ ಪಗ್ಘರತಿ ವಾ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಉದಕಪುಣ್ಣೇಸು ತರುಣತಾಲಟ್ಠಿಕೂಪಕೇಸು ನ ತರುಣತಾಲಟ್ಠಿಕೂಪಕಾ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಅಮ್ಹೇಸು ಉದಕಂ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಉದಕಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ತರುಣತಾಲಟ್ಠಿಕೂಪಕೇಸು ಠಿತ’ನ್ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಅಕ್ಖಿಕೂಪಕಾ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಅಮ್ಹೇಸು ಅಸ್ಸು ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಅಸ್ಸು ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಅಕ್ಖಿಕೂಪಕೇಸು ಠಿತ’ನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಅಸ್ಸು ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಯೂಸಭೂತೋ ಆಬನ್ಧನಾಕಾರೋ ಆಪೋಧಾತೂತಿ।
Assu yadā sañjāyati tadā akkhikūpake pūretvā tiṭṭhati vā paggharati vā. Tattha yathā udakapuṇṇesu taruṇatālaṭṭhikūpakesu na taruṇatālaṭṭhikūpakā jānanti ‘amhesu udakaṃ ṭhita’nti, nāpi udakaṃ jānāti ‘ahaṃ taruṇatālaṭṭhikūpakesu ṭhita’nti, evameva na akkhikūpakā jānanti ‘amhesu assu ṭhita’nti, nāpi assu jānāti ‘ahaṃ akkhikūpakesu ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti assu nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
ವಸಾ ಅಗ್ಗಿಸನ್ತಾಪಾದಿಕಾಲೇ ಹತ್ಥತಲಹತ್ಥಪಿಟ್ಠಿಪಾದತಲಪಾದಪಿಟ್ಠಿನಾಸಪುಟನಲಾಟಅಂಸಕೂಟೇಸು ಠಿತವಿಲೀನಸ್ನೇಹೋ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಪಕ್ಖಿತ್ತತೇಲೇ ಆಚಾಮೇ ನ ಆಚಾಮೋ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಂ ತೇಲಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಿತ್ವಾ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ತೇಲಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಆಚಾಮಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಿತ್ವಾ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಹತ್ಥತಲಾದಿಪ್ಪದೇಸೋ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಂ ವಸಾ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಿತ್ವಾ ಠಿತಾ’ತಿ, ನಾಪಿ ವಸಾ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಹತ್ಥತಲಾದಿಪ್ಪದೇಸೇ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಿತ್ವಾ ಠಿತಾ’ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ವಸಾ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಯೂಸಭೂತೋ ಆಬನ್ಧನಾಕಾರೋ ಆಪೋಧಾತೂತಿ।
Vasā aggisantāpādikāle hatthatalahatthapiṭṭhipādatalapādapiṭṭhināsapuṭanalāṭaaṃsakūṭesu ṭhitavilīnasneho. Tattha yathā pakkhittatele ācāme na ācāmo jānāti ‘maṃ telaṃ ajjhottharitvā ṭhita’nti, nāpi telaṃ jānāti ‘ahaṃ ācāmaṃ ajjhottharitvā ṭhita’nti, evameva na hatthatalādippadeso jānāti ‘maṃ vasā ajjhottharitvā ṭhitā’ti, nāpi vasā jānāti ‘ahaṃ hatthatalādippadese ajjhottharitvā ṭhitā’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti vasā nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
ಖೇಳೋ ತಥಾರೂಪೇ ಖೇಳುಪ್ಪತ್ತಿಪಚ್ಚಯೇ ಸತಿ ಉಭೋಹಿ ಕಪೋಲಪಸ್ಸೇಹಿ ಓರೋಹಿತ್ವಾ ಜಿವ್ಹಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಅಬ್ಬೋಚ್ಛಿನ್ನಉದಕನಿಸ್ಸನ್ದೇ ನದೀತೀರಕೂಪಕೇ ನ ಕೂಪತಲಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ಉದಕಂ ಸನ್ತಿಟ್ಠತೀ’ತಿ, ನಾಪಿ ಉದಕಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಕೂಪತಲೇ ಸನ್ತಿಟ್ಠಾಮೀ’ತಿ , ಏವಮೇವ ನ ಜಿವ್ಹಾತಲಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ಉಭೋಹಿ ಕಪೋಲಪಸ್ಸೇಹಿ ಓರೋಹಿತ್ವಾ ಖೇಳೋ ಠಿತೋ’ತಿ, ನಾಪಿ ಖೇಳೋ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಉಭೋಹಿ ಕಪೋಲಪಸ್ಸೇಹಿ ಓರೋಹಿತ್ವಾ ಜಿವ್ಹಾತಲೇ ಠಿತೋ’ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಖೇಳೋ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಯೂಸಭೂತೋ ಆಬನ್ಧನಾಕಾರೋ ಆಪೋಧಾತೂತಿ।
Kheḷo tathārūpe kheḷuppattipaccaye sati ubhohi kapolapassehi orohitvā jivhāya tiṭṭhati. Tattha yathā abbocchinnaudakanissande nadītīrakūpake na kūpatalaṃ jānāti ‘mayi udakaṃ santiṭṭhatī’ti, nāpi udakaṃ jānāti ‘ahaṃ kūpatale santiṭṭhāmī’ti , evameva na jivhātalaṃ jānāti ‘mayi ubhohi kapolapassehi orohitvā kheḷo ṭhito’ti, nāpi kheḷo jānāti ‘ahaṃ ubhohi kapolapassehi orohitvā jivhātale ṭhito’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti kheḷo nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
ಸಿಙ್ಘಾಣಿಕಾ ಯದಾ ಸಞ್ಜಾಯತಿ ತದಾ ನಾಸಾಪುಟೇ ಪೂರೇತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ ವಾ ಪಗ್ಘರತಿ ವಾ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಪೂತಿದಧಿಭರಿತಾಯ ಸಿಪ್ಪಿಕಾಯ ನ ಸಿಪ್ಪಿಕಾ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ಪೂತಿದಧಿ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಪೂತಿದಧಿ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಸಿಪ್ಪಿಕಾಯ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ನಾಸಾಪುಟಾ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಅಮ್ಹೇಸು ಸಿಙ್ಘಾಣಿಕಾ ಠಿತಾ’ತಿ, ನಾಪಿ ಸಿಙ್ಘಾಣಿಕಾ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ನಾಸಾಪುಟೇಸು ಠಿತಾ’ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಸಿಙ್ಘಾಣಿಕಾ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಯೂಸಭೂತೋ ಆಬನ್ಧನಾಕಾರೋ ಆಪೋಧಾತೂತಿ।
Siṅghāṇikā yadā sañjāyati tadā nāsāpuṭe pūretvā tiṭṭhati vā paggharati vā. Tattha yathā pūtidadhibharitāya sippikāya na sippikā jānāti ‘mayi pūtidadhi ṭhita’nti, nāpi pūtidadhi jānāti ‘ahaṃ sippikāya ṭhita’nti, evameva na nāsāpuṭā jānanti ‘amhesu siṅghāṇikā ṭhitā’ti, nāpi siṅghāṇikā jānāti ‘ahaṃ nāsāpuṭesu ṭhitā’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti siṅghāṇikā nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
ಲಸಿಕಾ ಅಟ್ಠಿಕಸನ್ಧೀನಂ ಅಬ್ಭಞ್ಜನಕಿಚ್ಚಂ ಸಾಧಯಮಾನಾ ಅಸೀತಿಸತಸನ್ಧೀಸು ಠಿತಾ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ತೇಲಬ್ಭಞ್ಜಿತೇ ಅಕ್ಖೇ ನ ಅಕ್ಖೋ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಂ ತೇಲಂ ಅಬ್ಭಞ್ಜಿತ್ವಾ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ತೇಲಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಅಕ್ಖಂ ಅಬ್ಭಞ್ಜಿತ್ವಾ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ಅಸೀತಿಸತಸನ್ಧಯೋ ಜಾನನ್ತಿ ‘ಲಸಿಕಾ ಅಮ್ಹೇ ಅಬ್ಭಞ್ಜಿತ್ವಾ ಠಿತಾ’ತಿ, ನಾಪಿ ಲಸಿಕಾ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ಅಸೀತಿಸತಸನ್ಧಯೋ ಅಬ್ಭಞ್ಜಿತ್ವಾ ಠಿತಾ’ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಲಸಿಕಾ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಯೂಸಭೂತೋ ಆಬನ್ಧನಾಕಾರೋ ಆಪೋಧಾತೂತಿ।
Lasikā aṭṭhikasandhīnaṃ abbhañjanakiccaṃ sādhayamānā asītisatasandhīsu ṭhitā. Tattha yathā telabbhañjite akkhe na akkho jānāti ‘maṃ telaṃ abbhañjitvā ṭhita’nti, nāpi telaṃ jānāti ‘ahaṃ akkhaṃ abbhañjitvā ṭhita’nti, evameva na asītisatasandhayo jānanti ‘lasikā amhe abbhañjitvā ṭhitā’ti, nāpi lasikā jānāti ‘ahaṃ asītisatasandhayo abbhañjitvā ṭhitā’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti lasikā nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
ಮುತ್ತಂ ವತ್ಥಿಸ್ಸ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಠಿತಂ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ಚನ್ದನಿಕಾಯ ಪಕ್ಖಿತ್ತೇ ಅಧೋಮುಖೇ ರವಣಘಟೇ ನ ರವಣಘಟೋ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ಚನ್ದನಿಕಾರಸೋ ಠಿತೋ’ತಿ, ನಾಪಿ ಚನ್ದನಿಕಾರಸೋ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ರವಣಘಟೇ ಠಿತೋ’ತಿ, ಏವಮೇವ ನ ವತ್ಥಿ ಜಾನಾತಿ ‘ಮಯಿ ಮುತ್ತಂ ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನಾಪಿ ಮುತ್ತಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಅಹಂ ವತ್ಥಿಮ್ಹಿ ಠಿತ’ನ್ತಿ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಭೋಗಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣರಹಿತಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ। ಇತಿ ಮುತ್ತಂ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಯೂಸಭೂತೋ ಆಬನ್ಧನಾಕಾರೋ ಆಪೋಧಾತೂತಿ। ಯಂ ವಾ ಪನಾತಿ ಅವಸೇಸೇಸು ತೀಸು ಕೋಟ್ಠಾಸೇಸು ಆಪೋಧಾತುಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ।
Muttaṃ vatthissa abbhantare ṭhitaṃ. Tattha yathā candanikāya pakkhitte adhomukhe ravaṇaghaṭe na ravaṇaghaṭo jānāti ‘mayi candanikāraso ṭhito’ti, nāpi candanikāraso jānāti ‘ahaṃ ravaṇaghaṭe ṭhito’ti, evameva na vatthi jānāti ‘mayi muttaṃ ṭhita’nti, nāpi muttaṃ jānāti ‘ahaṃ vatthimhi ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti muttaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti. Yaṃ vā panāti avasesesu tīsu koṭṭhāsesu āpodhātuṃ sandhāya vuttaṃ.
ಬಾಹಿರಆಪೋಧಾತುನಿದ್ದೇಸೇ ಮೂಲಂ ಪಟಿಚ್ಚ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ರಸೋ ಮೂಲರಸೋ ನಾಮ। ಖನ್ಧರಸಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಖೀರಾದೀನಿ ಪಾಕಟಾನೇವ। ಯಥಾ ಪನ ಭೇಸಜ್ಜಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಏವಮಿಧ ನಿಯಮೋ ನತ್ಥಿ। ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಖೀರಂ ಖೀರಮೇವ। ಸೇಸೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಭುಮ್ಮಾನೀತಿ ಆವಾಟಾದೀಸು ಠಿತಉದಕಾನಿ। ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಾನೀತಿ ಪಥವಿಂ ಅಪ್ಪತ್ತಾನಿ ವಸ್ಸೋದಕಾನಿ। ಯಂ ವಾ ಪನಾತಿ ಹಿಮೋದಕಕಪ್ಪವಿನಾಸಕಉದಕಪಥವೀಸನ್ಧಾರಕಉದಕಾದೀನಿ ಇಧ ಯೇವಾಪನಕಟ್ಠಾನಂ ಪವಿಟ್ಠಾನಿ।
Bāhiraāpodhātuniddese mūlaṃ paṭicca nibbatto raso mūlaraso nāma. Khandharasādīsupi eseva nayo. Khīrādīni pākaṭāneva. Yathā pana bhesajjasikkhāpade evamidha niyamo natthi. Yaṃ kiñci khīraṃ khīrameva. Sesesupi eseva nayo. Bhummānīti āvāṭādīsu ṭhitaudakāni. Antalikkhānīti pathaviṃ appattāni vassodakāni. Yaṃ vā panāti himodakakappavināsakaudakapathavīsandhārakaudakādīni idha yevāpanakaṭṭhānaṃ paviṭṭhāni.
೧೭೫. ತೇಜೋಧಾತುನಿದ್ದೇಸೇ ತೇಜನವಸೇನ ತೇಜೋ। ತೇಜೋವ ತೇಜೋಭಾವಂ ಗತತ್ತಾ ತೇಜೋಗತಂ। ಉಸ್ಮಾತಿ ಉಣ್ಹಾಕಾರೋ। ಉಸ್ಮಾವ ಉಸ್ಮಾಭಾವಂ ಗತತ್ತಾ ಉಸ್ಮಾಗತಂ। ಉಸುಮನ್ತಿ ಚಣ್ಡಉಸುಮಂ। ತದೇವ ಉಸುಮಭಾವಂ ಗತತ್ತಾ ಉಸುಮಗತಂ। ಯೇನ ಚಾತಿ ಯೇನ ತೇಜೋಗತೇನ ಕುಪ್ಪಿತೇನ। ಸನ್ತಪ್ಪತೀತಿ ಅಯಂ ಕಾಯೋ ಸನ್ತಪ್ಪತಿ, ಏಕಾಹಿಕಜರಾದಿಭಾವೇನ ಉಸುಮಜಾತೋ ಹೋತಿ। ಯೇನ ಚ ಜೀರೀಯತೀತಿ ಯೇನ ಅಯಂ ಕಾಯೋ ಜೀರೀಯತಿ, ಇನ್ದ್ರಿಯವೇಕಲ್ಲತಂ ಬಲಪರಿಕ್ಖಯಂ ವಲಿಪಲಿತಾದಿಭಾವಞ್ಚ ಪಾಪುಣಾತಿ। ಯೇನ ಚ ಪರಿಡಯ್ಹತೀತಿ ಯೇನ ಕುಪ್ಪಿತೇನ ಅಯಂ ಕಾಯೋ ಡಯ್ಹತಿ, ಸೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘ಡಯ್ಹಾಮಿ ಡಯ್ಹಾಮೀ’ತಿ ಕನ್ದನ್ತೋ ಸತಧೋತಸಪ್ಪಿಗೋಸೀತಚನ್ದನಾದಿಲೇಪನಞ್ಚೇವ ತಾಲವಣ್ಟವಾತಞ್ಚ ಪಚ್ಚಾಸೀಸತಿ। ಯೇನ ಚ ಅಸಿತಪೀತಖಾಯಿತಸಾಯಿತಂ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಣಾಮಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಯೇನೇತಂ ಅಸಿತಂ ವಾ ಓದನಾದಿ, ಪೀತಂ ವಾ ಪಾನಕಾದಿ, ಖಾಯಿತಂ ವಾ ಪಿಟ್ಠಖಜ್ಜಕಾದಿ, ಸಾಯಿತಂ ವಾ ಅಮ್ಬಪಕ್ಕಮಧುಫಾಣಿತಾದಿ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಪಾಕಂ ಗಚ್ಛತಿ, ರಸಾದಿಭಾವೇನ ವಿವೇಕಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತ್ಥ ಚ ಪುರಿಮಾ ತಯೋ ತೇಜೋಧಾತೂ ಚತುಸಮುಟ್ಠಾನಾ, ಪಚ್ಛಿಮೋ ಕಮ್ಮಸಮುಟ್ಠಾನೋವ। ಅಯಂ ತಾವೇತ್ಥ ಪದಸಂವಣ್ಣನಾ।
175. Tejodhātuniddese tejanavasena tejo. Tejova tejobhāvaṃ gatattā tejogataṃ. Usmāti uṇhākāro. Usmāva usmābhāvaṃ gatattā usmāgataṃ. Usumanti caṇḍausumaṃ. Tadeva usumabhāvaṃ gatattā usumagataṃ. Yena cāti yena tejogatena kuppitena. Santappatīti ayaṃ kāyo santappati, ekāhikajarādibhāvena usumajāto hoti. Yena ca jīrīyatīti yena ayaṃ kāyo jīrīyati, indriyavekallataṃ balaparikkhayaṃ valipalitādibhāvañca pāpuṇāti. Yena ca pariḍayhatīti yena kuppitena ayaṃ kāyo ḍayhati, so ca puggalo ‘ḍayhāmi ḍayhāmī’ti kandanto satadhotasappigosītacandanādilepanañceva tālavaṇṭavātañca paccāsīsati. Yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ sammā pariṇāmaṃ gacchatīti yenetaṃ asitaṃ vā odanādi, pītaṃ vā pānakādi, khāyitaṃ vā piṭṭhakhajjakādi, sāyitaṃ vā ambapakkamadhuphāṇitādi sammā paripākaṃ gacchati, rasādibhāvena vivekaṃ gacchatīti attho. Ettha ca purimā tayo tejodhātū catusamuṭṭhānā, pacchimo kammasamuṭṭhānova. Ayaṃ tāvettha padasaṃvaṇṇanā.
ಇದಂ ಪನ ಮನಸಿಕಾರವಿಧಾನಂ – ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ‘ಯೇನ ಸನ್ತಪ್ಪತಿ, ಅಯಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಪರಿಪಾಚನಾಕಾರೋ ತೇಜೋಧಾತೂ’ತಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ; ‘ಯೇನ ಜೀರೀಯತಿ, ಯೇನ ಪರಿಡಯ್ಹತಿ, ಯೇನ ಅಸಿತಪೀತಖಾಯಿತಸಾಯಿತಂ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಣಾಮಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ಪರಿಪಾಚನಾಕಾರೋ ತೇಜೋಧಾತೂ’ತಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ। ಯಂ ವಾ ಪನಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಕತಿಕೋ ಏಕೋ ಉತು ಅತ್ಥಿ, ಸೋ ಯೇವಾಪನಕಟ್ಠಾನಂ ಪವಿಟ್ಠೋ।
Idaṃ pana manasikāravidhānaṃ – idha bhikkhu ‘yena santappati, ayaṃ imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto paripācanākāro tejodhātū’ti manasi karoti; ‘yena jīrīyati, yena pariḍayhati, yena asitapītakhāyitasāyitaṃ sammā pariṇāmaṃ gacchati, ayaṃ imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto paripācanākāro tejodhātū’ti manasi karoti. Yaṃ vā panāti imasmiṃ sarīre pākatiko eko utu atthi, so yevāpanakaṭṭhānaṃ paviṭṭho.
ಬಾಹಿರತೇಜೋಧಾತುನಿದ್ದೇಸೇ ಕಟ್ಠಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಪಜ್ಜಲಿತೋ ಕಟ್ಠುಪಾದಾನೋ ಅಗ್ಗಿ ಕಟ್ಠಗ್ಗಿ ನಾಮ। ಸಕಲಿಕಗ್ಗಿಆದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸಙ್ಕಾರಗ್ಗೀತಿ ಕಚವರಂ ಸಂಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಜಾಲಾಪಿತೋ ಕಚವರಗ್ಗಿ। ಇನ್ದಗ್ಗೀತಿ ಅಸನಿಅಗ್ಗಿ। ಅಗ್ಗಿಸನ್ತಾಪೋತಿ ಜಾಲಾಯ ವಾ ವೀತಚ್ಚಿಕಙ್ಗಾರಾನಂ ವಾ ಸನ್ತಾಪೋ। ಸೂರಿಯಸನ್ತಾಪೋತಿ ಆತಪೋ। ಕಟ್ಠಸನ್ನಿಚಯಸನ್ತಾಪೋತಿ ಕಟ್ಠರಾಸಿಟ್ಠಾನೇ ಸನ್ತಾಪೋ। ಸೇಸೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಯಂ ವಾ ಪನಾತಿ ಪೇತಗ್ಗಿ ಕಪ್ಪವಿನಾಸಗ್ಗಿ ನಿರಯಗ್ಗಿಆದಯೋ ಇಧ ಯೇವಾಪನಕಟ್ಠಾನಂ ಪವಿಟ್ಠಾ।
Bāhiratejodhātuniddese kaṭṭhaṃ paṭicca pajjalito kaṭṭhupādāno aggi kaṭṭhaggi nāma. Sakalikaggiādīsupi eseva nayo. Saṅkāraggīti kacavaraṃ saṃkaḍḍhitvā jālāpito kacavaraggi. Indaggīti asaniaggi. Aggisantāpoti jālāya vā vītaccikaṅgārānaṃ vā santāpo. Sūriyasantāpoti ātapo. Kaṭṭhasannicayasantāpoti kaṭṭharāsiṭṭhāne santāpo. Sesesupi eseva nayo. Yaṃ vā panāti petaggi kappavināsaggi nirayaggiādayo idha yevāpanakaṭṭhānaṃ paviṭṭhā.
೧೭೬. ವಾಯೋಧಾತುನಿದ್ದೇಸೇ ವಾಯನವಸೇನ ವಾಯೋ। ವಾಯೋವ ವಾಯೋಭಾವಂ ಗತತ್ತಾ ವಾಯೋಗತಂ। ಥಮ್ಭಿತತ್ತಂ ರೂಪಸ್ಸಾತಿ ಅವಿನಿಬ್ಭೋಗರೂಪಸ್ಸ ಥಮ್ಭಿತಭಾವೋ। ಉದ್ಧಙ್ಗಮಾ ವಾತಾತಿ ಉಗ್ಗಾರಹಿಕ್ಕಾದಿ ಪವತ್ತಕಾ ಉದ್ಧಂ ಆರೋಹನವಾತಾ । ಅಧೋಗಮಾ ವಾತಾತಿ ಉಚ್ಚಾರಪಸ್ಸಾವಾದಿನೀಹರಣಕಾ ಅಧೋ ಓರೋಹನವಾತಾ। ಕುಚ್ಛಿಸಯಾ ವಾತಾತಿ ಅನ್ತಾನಂ ಬಹಿವಾತಾ। ಕೋಟ್ಠಾಸಯಾ ವಾತಾತಿ ಅನ್ತಾನಂ ಅನ್ತೋವಾತಾ। ಅಙ್ಗಮಙ್ಗಾನುಸಾರಿನೋ ವಾತಾತಿ ಧಮನಿಜಾಲಾನುಸಾರೇನ ಸಕಲಸರೀರೇ ಅಙ್ಗಮಙ್ಗಾನಿ ಅನುಸಟಾ ಸಮಿಞ್ಜನಪಸಾರಣಾದಿನಿಬ್ಬತ್ತಕಾ ವಾತಾ। ಸತ್ಥಕವಾತಾತಿ ಸನ್ಧಿಬನ್ಧನಾನಿ ಕತ್ತರಿಯಾ ಛಿನ್ದನ್ತಾ ವಿಯ ಪವತ್ತವಾತಾ। ಖುರಕವಾತಾತಿ ಖುರೇನ ವಿಯ ಹದಯಂ ಫಾಲನವಾತಾ। ಉಪ್ಪಲಕವಾತಾತಿ ಹದಯಮಂಸಮೇವ ಉಪ್ಪಾಟನಕವಾತಾ। ಅಸ್ಸಾಸೋತಿ ಅನ್ತೋಪವಿಸನನಾಸಿಕಾವತೋ। ಪಸ್ಸಾಸೋತಿ ಬಹಿನಿಕ್ಖಮನನಾಸಿಕಾವತೋ। ಏತ್ಥ ಚ ಪುರಿಮಾ ಸಬ್ಬೇ ಚತುಸಮುಟ್ಠಾನಾ, ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸಾ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಾವ। ಅಯಮೇತ್ಥ ಪದವಣ್ಣನಾ।
176. Vāyodhātuniddese vāyanavasena vāyo. Vāyova vāyobhāvaṃ gatattā vāyogataṃ. Thambhitattaṃ rūpassāti avinibbhogarūpassa thambhitabhāvo. Uddhaṅgamā vātāti uggārahikkādi pavattakā uddhaṃ ārohanavātā . Adhogamā vātāti uccārapassāvādinīharaṇakā adho orohanavātā. Kucchisayā vātāti antānaṃ bahivātā. Koṭṭhāsayā vātāti antānaṃ antovātā. Aṅgamaṅgānusārino vātāti dhamanijālānusārena sakalasarīre aṅgamaṅgāni anusaṭā samiñjanapasāraṇādinibbattakā vātā. Satthakavātāti sandhibandhanāni kattariyā chindantā viya pavattavātā. Khurakavātāti khurena viya hadayaṃ phālanavātā. Uppalakavātāti hadayamaṃsameva uppāṭanakavātā. Assāsoti antopavisananāsikāvato. Passāsoti bahinikkhamananāsikāvato. Ettha ca purimā sabbe catusamuṭṭhānā, assāsapassāsā cittasamuṭṭhānāva. Ayamettha padavaṇṇanā.
ಇದಂ ಪನ ಮನಸಿಕಾರವಿಧಾನಂ – ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ಉದ್ಧಙ್ಗಮಾದಿಭೇದೇ ವಾತೇ ಉದ್ಧಙ್ಗಮಾದಿವಸೇನ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ‘ಉದ್ಧಙ್ಗಮಾ ವಾತಾ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸರೀರೇ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಅಚೇತನೋ ಅಬ್ಯಾಕತೋ ಸುಞ್ಞೋ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ ವಿತ್ಥಮ್ಭನಾಕಾರೋ ವಾಯೋಧಾತೂ’ತಿ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ। ಸೇಸೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಯಂ ವಾ ಪನಾತಿ ಸೇಸೇ ವಾಯೋಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಅನುಗತಾ ವಾತಾ ಇಧ ಯೇವಾಪನಕಟ್ಠಾನಂ ಪವಿಟ್ಠಾ।
Idaṃ pana manasikāravidhānaṃ – idha bhikkhu uddhaṅgamādibhede vāte uddhaṅgamādivasena pariggahetvā ‘uddhaṅgamā vātā nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto vitthambhanākāro vāyodhātū’ti manasi karoti. Sesesupi eseva nayo. Yaṃ vā panāti sese vāyokoṭṭhāse anugatā vātā idha yevāpanakaṭṭhānaṃ paviṭṭhā.
ಬಾಹಿರವಾಯೋಧಾತುನಿದ್ದೇಸೇ ಪುರತ್ಥಿಮಾ ವಾತಾತಿ ಪುರತ್ಥಿಮದಿಸತೋ ಆಗತಾ ವಾತಾ। ಪಚ್ಛಿಮುತ್ತರದಕ್ಖಿಣೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸರಜಾ ವಾತಾತಿ ಸಹ ರಜೇನ ಸರಜಾ। ಅರಜಾ ವಾತಾತಿ ರಜವಿರಹಿತಾ ಸುದ್ಧಾ ಅರಜಾ ನಾಮ। ಸೀತಾತಿ ಸೀತಉತುಸಮುಟ್ಠಾನಾ ಸೀತವಲಾಹಕನ್ತರೇ ಸಮುಟ್ಠಿತಾ। ಉಣ್ಹಾತಿ ಉಣ್ಹಉತುಸಮುಟ್ಠಾನಾ ಉಣ್ಹವಲಾಹಕನ್ತರೇ ಸಮುಟ್ಠಿತಾ। ಪರಿತ್ತಾತಿ ಮನ್ದಾ ತನುಕವಾತಾ। ಅಧಿಮತ್ತಾತಿ ಬಲವವಾತಾ। ಕಾಳಾತಿ ಕಾಳವಲಾಹಕನ್ತರೇ ಸಮುಟ್ಠಿತಾ, ಯೇಹಿ ಅಬ್ಭಾಹತೋ ಛವಿವಣ್ಣೋ ಕಾಳಕೋ ಹೋತಿ। ತೇಸಂ ಏತಂ ಅಧಿವಚನನ್ತಿಪಿ ಏಕೇ। ವೇರಮ್ಭವಾತಾತಿ ಯೋಜನತೋ ಉಪರಿ ವಾಯನವಾತಾ। ಪಕ್ಖವಾತಾತಿ ಅನ್ತಮಸೋ ಮಕ್ಖಿಕಾಯಪಿ ಪಕ್ಖಾಯೂಹನಸಮುಟ್ಠಿತಾ ವಾತಾ। ಸುಪಣ್ಣವಾತಾತಿ ಗರುಳವಾತಾ। ಕಾಮಞ್ಚ ಇಮೇಪಿ ಪಕ್ಖವಾತಾವ ಉಸ್ಸದವಸೇನ ಪನ ವಿಸುಂ ಗಹಿತಾ। ತಾಲವಣ್ಟವಾತಾತಿ ತಾಲಪಣ್ಣೇಹಿ ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಕೇನಚಿ ಮಣ್ಡಲಸಣ್ಠಾನೇನ ಸಮುಟ್ಠಾಪಿತಾ ವಾತಾ। ವಿಧೂಪನವಾತಾತಿ ಬೀಜನಪತ್ತಕೇನ ಸಮುಟ್ಠಾಪಿತಾ ವಾತಾ। ಇಮಾನಿ ಚ ತಾಲವಣ್ಟವಿಧೂಪನಾನಿ ಅನುಪ್ಪನ್ನಮ್ಪಿ ವಾತಂ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಮ್ಪಿ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತಿ। ಯಂ ವಾ ಪನಾತಿ ಇಧ ಪಾಳಿಆಗತೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಸೇಸವಾತಾ ಯೇವಾಪನಕಟ್ಠಾನಂ ಪವಿಟ್ಠಾ।
Bāhiravāyodhātuniddese puratthimā vātāti puratthimadisato āgatā vātā. Pacchimuttaradakkhiṇesupi eseva nayo. Sarajā vātāti saha rajena sarajā. Arajā vātāti rajavirahitā suddhā arajā nāma. Sītāti sītautusamuṭṭhānā sītavalāhakantare samuṭṭhitā. Uṇhāti uṇhautusamuṭṭhānā uṇhavalāhakantare samuṭṭhitā. Parittāti mandā tanukavātā. Adhimattāti balavavātā. Kāḷāti kāḷavalāhakantare samuṭṭhitā, yehi abbhāhato chavivaṇṇo kāḷako hoti. Tesaṃ etaṃ adhivacanantipi eke. Verambhavātāti yojanato upari vāyanavātā. Pakkhavātāti antamaso makkhikāyapi pakkhāyūhanasamuṭṭhitā vātā. Supaṇṇavātāti garuḷavātā. Kāmañca imepi pakkhavātāva ussadavasena pana visuṃ gahitā. Tālavaṇṭavātāti tālapaṇṇehi vā aññena vā kenaci maṇḍalasaṇṭhānena samuṭṭhāpitā vātā. Vidhūpanavātāti bījanapattakena samuṭṭhāpitā vātā. Imāni ca tālavaṇṭavidhūpanāni anuppannampi vātaṃ uppādenti, uppannampi parivattenti. Yaṃ vā panāti idha pāḷiāgate ṭhapetvā sesavātā yevāpanakaṭṭhānaṃ paviṭṭhā.
೧೭೭. ಆಕಾಸಧಾತುನಿದ್ದೇಸೇ ಅಪ್ಪಟಿಘಟ್ಟನಟ್ಠೇನ ನ ಕಸ್ಸತೀತಿ ಆಕಾಸೋ। ಆಕಾಸೋವ ಆಕಾಸಭಾವಂ ಗತತ್ತಾ ಆಕಾಸಗತಂ। ಅಘಟ್ಟನೀಯತಾಯ ಅಘಂ। ಅಘಮೇವ ಅಘಭಾವಂ ಗತತ್ತಾ ಅಘಗತಂ । ವಿವರೋತಿ ಅನ್ತರಂ। ತದೇವ ವಿವರಭಾವಂ ಗತತ್ತಾ ವಿವರಗತಂ। ಅಸಮ್ಫುಟ್ಠಂ ಮಂಸಲೋಹಿತೇಹೀತಿ ಮಂಸಲೋಹಿತೇಹಿ ನಿಸ್ಸಟಂ। ಕಣ್ಣಚ್ಛಿದ್ದನ್ತಿಆದಿ ಪನ ತಸ್ಸೇವ ಪಭೇದದಸ್ಸನಂ। ತತ್ಥ ಕಣ್ಣಚ್ಛಿದ್ದನ್ತಿ ಕಣ್ಣಸ್ಮಿಂ ಛಿದ್ದಂ ವಿವರಂ ಮಂಸಲೋಹಿತೇಹಿ ಅಸಮ್ಫುಟ್ಠೋಕಾಸೋ। ಸೇಸೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಯೇನಾತಿ ಯೇನ ವಿವರೇನ ಏತಂ ಅಸಿತಾದಿಭೇದಂ ಅಜ್ಝೋಹರಣೀಯಂ ಅಜ್ಝೋಹರತಿ, ಅನ್ತೋ ಪವೇಸೇತಿ। ಯತ್ಥಾತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಅನ್ತೋಉದರಪಟಲಸಙ್ಖಾತೇ ಓಕಾಸೇ ಏತದೇವ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಅಜ್ಝೋಹರಣೀಯಂ ತಿಟ್ಠತಿ। ಯೇನಾತಿ ಯೇನ ವಿವರೇನ ಸಬ್ಬಮ್ಪೇತಂ ವಿಪಕ್ಕಂ ಕಸಟಭಾವಂ ಆಪನ್ನಂ ನಿಕ್ಖಮತಿ, ತಂ ಉದರಪಟಲತೋ ಯಾವ ಕರೀಸಮಗ್ಗಾ ವಿದತ್ಥಿಚತುರಙ್ಗುಲಮತ್ತಂ ಛಿದ್ದಂ ಮಂಸಲೋಹಿತೇಹಿ ಅಸಮ್ಫುಟ್ಠಂ ನಿಸ್ಸಟಂ ಆಕಾಸಧಾತೂತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಯಂ ವಾ ಪನಾತಿ ಏತ್ಥ ಚಮ್ಮನ್ತರಂ ಮಂಸನ್ತರಂ ನ್ಹಾರುನ್ತರಂ ಅಟ್ಠಿನ್ತರಂ ಲೋಮನ್ತರನ್ತಿ ಇದಂ ಸಬ್ಬಂ ಯೇವಾಪನಕಟ್ಠಾನಂ ಪವಿಟ್ಠಂ।
177. Ākāsadhātuniddese appaṭighaṭṭanaṭṭhena na kassatīti ākāso. Ākāsova ākāsabhāvaṃ gatattā ākāsagataṃ. Aghaṭṭanīyatāya aghaṃ. Aghameva aghabhāvaṃ gatattā aghagataṃ. Vivaroti antaraṃ. Tadeva vivarabhāvaṃ gatattā vivaragataṃ. Asamphuṭṭhaṃ maṃsalohitehīti maṃsalohitehi nissaṭaṃ. Kaṇṇacchiddantiādi pana tasseva pabhedadassanaṃ. Tattha kaṇṇacchiddanti kaṇṇasmiṃ chiddaṃ vivaraṃ maṃsalohitehi asamphuṭṭhokāso. Sesesupi eseva nayo. Yenāti yena vivarena etaṃ asitādibhedaṃ ajjhoharaṇīyaṃ ajjhoharati, anto paveseti. Yatthāti yasmiṃ antoudarapaṭalasaṅkhāte okāse etadeva catubbidhaṃ ajjhoharaṇīyaṃ tiṭṭhati. Yenāti yena vivarena sabbampetaṃ vipakkaṃ kasaṭabhāvaṃ āpannaṃ nikkhamati, taṃ udarapaṭalato yāva karīsamaggā vidatthicaturaṅgulamattaṃ chiddaṃ maṃsalohitehi asamphuṭṭhaṃ nissaṭaṃ ākāsadhātūti veditabbaṃ. Yaṃ vā panāti ettha cammantaraṃ maṃsantaraṃ nhāruntaraṃ aṭṭhintaraṃ lomantaranti idaṃ sabbaṃ yevāpanakaṭṭhānaṃ paviṭṭhaṃ.
ಬಾಹಿರಕಆಕಾಸಧಾತುನಿದ್ದೇಸೇ ಅಸಮ್ಫುಟ್ಠಂ ಚತೂಹಿ ಮಹಾಭೂತೇಹೀತಿ ಚತೂಹಿ ಮಹಾಭೂತೇಹಿ ನಿಸ್ಸಟಂ ಭಿತ್ತಿಛಿದ್ದಕವಾಟಛಿದ್ದಾದಿಕಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಇಮಿನಾ ಯಸ್ಮಿಂ ಆಕಾಸೇ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಚತುಕ್ಕಪಞ್ಚಕಜ್ಝಾನಾನಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ತಂ ಕಥಿತಂ।
Bāhirakaākāsadhātuniddese asamphuṭṭhaṃ catūhi mahābhūtehīti catūhi mahābhūtehi nissaṭaṃ bhittichiddakavāṭachiddādikaṃ veditabbaṃ. Iminā yasmiṃ ākāse parikammaṃ karontassa catukkapañcakajjhānāni uppajjanti taṃ kathitaṃ.
೧೭೮. ವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುನಿದ್ದೇಸೇ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಸಙ್ಖಾತಾ ಧಾತು ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಧಾತು। ಸೇಸಾಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಇತಿ ಇಮಾಸು ಛಸು ಧಾತೂಸು ಪರಿಗ್ಗಹಿತಾಸು ಅಟ್ಠಾರಸ ಧಾತುಯೋ ಪರಿಗ್ಗಹಿತಾವ ಹೋನ್ತಿ। ಕಥಂ? ಪಥವೀತೇಜೋವಾಯೋಧಾತುಗ್ಗಹಣೇನ ತಾವ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಧಾತು ಗಹಿತಾವ ಹೋತಿ, ಆಪೋಧಾತುಆಕಾಸಧಾತುಗ್ಗಹಣೇನ ಧಮ್ಮಧಾತು, ವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಗ್ಗಹಣೇನ ತಸ್ಸಾ ಪುರೇಚಾರಿಕಪಚ್ಛಾಚಾರಿಕತ್ತಾ ಮನೋಧಾತು ಗಹಿತಾವ ಹೋತಿ। ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಆದಯೋ ಸುತ್ತೇ ಆಗತಾ ಏವ। ಸೇಸಾ ನವ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತಬ್ಬಾ । ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಗ್ಗಹಣೇನ ಹಿ ತಸ್ಸಾ ನಿಸ್ಸಯಭೂತಾ ಚಕ್ಖುಧಾತು, ಆರಮ್ಮಣಭೂತಾ ರೂಪಧಾತು ಚ ಗಹಿತಾವ ಹೋನ್ತಿ। ಏವಂ ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಆದಿಗ್ಗಹಣೇನ ಸೋತಧಾತುಆದಯೋತಿ ಅಟ್ಠಾರಸಾಪಿ ಗಹಿತಾವ ಹೋನ್ತಿ। ತಾಸು ದಸಹಿ ಧಾತೂಹಿ ರೂಪಪರಿಗ್ಗಹೋ ಕಥಿತೋ ಹೋತಿ। ಸತ್ತಹಿ ಅರೂಪಪರಿಗ್ಗಹೋ। ಧಮ್ಮಧಾತುಯಾ ಸಿಯಾ ರೂಪಪರಿಗ್ಗಹೋ, ಸಿಯಾ ಅರೂಪಪರಿಗ್ಗಹೋ। ಇತಿ ಅಡ್ಢೇಕಾದಸಹಿ ಧಾತೂಹಿ ರೂಪಪರಿಗ್ಗಹೋ, ಅಡ್ಢಟ್ಠಧಾತೂಹಿ ಅರೂಪಪರಿಗ್ಗಹೋತಿ ರೂಪಾರೂಪಪರಿಗ್ಗಹೋ ಕಥಿತೋ ಹೋತಿ। ರೂಪಾರೂಪಂ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ। ತಂ ಹೋತಿ ದುಕ್ಖಸಚ್ಚಂ। ತಂಸಮುಟ್ಠಾಪಿಕಾ ಪುರಿಮತಣ್ಹಾ ಸಮುದಯಸಚ್ಚಂ । ಉಭಿನ್ನಂ ಅಪ್ಪವತ್ತಿ ನಿರೋಧಸಚ್ಚಂ। ತಂಪಜಾನನೋ ಮಗ್ಗೋ ಮಗ್ಗಸಚ್ಚನ್ತಿ ಇದಂ ಚತುಸಚ್ಚಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಅಟ್ಠಾರಸಧಾತುವಸೇನ ಅಭಿನಿವಿಟ್ಠಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಯಾವ ಅರಹತ್ತಾ ಮತ್ಥಕಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ನಿಗಮನಂ ಕಥಿತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
178. Viññāṇadhātuniddese cakkhuviññāṇasaṅkhātā dhātu cakkhuviññāṇadhātu. Sesāsupi eseva nayo. Iti imāsu chasu dhātūsu pariggahitāsu aṭṭhārasa dhātuyo pariggahitāva honti. Kathaṃ? Pathavītejovāyodhātuggahaṇena tāva phoṭṭhabbadhātu gahitāva hoti, āpodhātuākāsadhātuggahaṇena dhammadhātu, viññāṇadhātuggahaṇena tassā purecārikapacchācārikattā manodhātu gahitāva hoti. Cakkhuviññāṇadhātuādayo sutte āgatā eva. Sesā nava āharitvā dassetabbā . Cakkhuviññāṇadhātuggahaṇena hi tassā nissayabhūtā cakkhudhātu, ārammaṇabhūtā rūpadhātu ca gahitāva honti. Evaṃ sotaviññāṇadhātuādiggahaṇena sotadhātuādayoti aṭṭhārasāpi gahitāva honti. Tāsu dasahi dhātūhi rūpapariggaho kathito hoti. Sattahi arūpapariggaho. Dhammadhātuyā siyā rūpapariggaho, siyā arūpapariggaho. Iti aḍḍhekādasahi dhātūhi rūpapariggaho, aḍḍhaṭṭhadhātūhi arūpapariggahoti rūpārūpapariggaho kathito hoti. Rūpārūpaṃ pañcakkhandhā. Taṃ hoti dukkhasaccaṃ. Taṃsamuṭṭhāpikā purimataṇhā samudayasaccaṃ . Ubhinnaṃ appavatti nirodhasaccaṃ. Taṃpajānano maggo maggasaccanti idaṃ catusaccakammaṭṭhānaṃ aṭṭhārasadhātuvasena abhiniviṭṭhassa bhikkhuno yāva arahattā matthakaṃ pāpetvā nigamanaṃ kathitanti veditabbaṃ.
೧೭೯. ಇದಾನಿ ದುತಿಯಛಕ್ಕಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಅಪರಾಪಿ ಛ ಧಾತುಯೋತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸುಖಧಾತು ದುಕ್ಖಧಾತೂತಿ ಕಾಯಪ್ಪಸಾದವತ್ಥುಕಾನಿ ಸುಖದುಕ್ಖಾನಿ ಸಪ್ಪಟಿಪಕ್ಖವಸೇನ ಯುಗಳಕತೋ ದಸ್ಸಿತಾನಿ। ಸುಖಞ್ಹಿ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಪಟಿಪಕ್ಖೋ, ದುಕ್ಖಂ ಸುಖಸ್ಸ। ಯತ್ತಕಂ ಸುಖೇನ ಫರಿತಟ್ಠಾನಂ ತತ್ತಕಂ ದುಕ್ಖಂ ಫರತಿ। ಯತ್ತಕಂ ದುಕ್ಖೇನ ಫರಿತಟ್ಠಾನಂ ತತ್ತಕಂ ಸುಖಂ ಫರತಿ। ಸೋಮನಸ್ಸಧಾತು ದೋಮನಸ್ಸಧಾತೂತಿ ಇದಮ್ಪಿ ತಥೇವ ಯುಗಳಕಂ ಕತಂ। ಸೋಮನಸ್ಸಞ್ಹಿ ದೋಮನಸ್ಸಸ್ಸ ಪಟಿಪಕ್ಖೋ, ದೋಮನಸ್ಸಂ ಸೋಮನಸ್ಸಸ್ಸ। ಯತ್ತಕಂ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಫರಿತಟ್ಠಾನಂ ತತ್ತಕಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಫರತಿ। ಯತ್ತಕಂ ದೋಮನಸ್ಸೇನ ಫರಿತಟ್ಠಾನಂ ತತ್ತಕಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಫರತಿ।
179. Idāni dutiyachakkaṃ dassento aparāpi cha dhātuyotiādimāha. Tattha sukhadhātu dukkhadhātūti kāyappasādavatthukāni sukhadukkhāni sappaṭipakkhavasena yugaḷakato dassitāni. Sukhañhi dukkhassa paṭipakkho, dukkhaṃ sukhassa. Yattakaṃ sukhena pharitaṭṭhānaṃ tattakaṃ dukkhaṃ pharati. Yattakaṃ dukkhena pharitaṭṭhānaṃ tattakaṃ sukhaṃ pharati. Somanassadhātu domanassadhātūti idampi tatheva yugaḷakaṃ kataṃ. Somanassañhi domanassassa paṭipakkho, domanassaṃ somanassassa. Yattakaṃ somanassena pharitaṭṭhānaṃ tattakaṃ domanassaṃ pharati. Yattakaṃ domanassena pharitaṭṭhānaṃ tattakaṃ somanassaṃ pharati.
ಉಪೇಕ್ಖಾಧಾತು ಅವಿಜ್ಜಾಧಾತೂತಿ ಇದಂ ಪನ ದ್ವಯಂ ಸರಿಕ್ಖಕವಸೇನ ಯುಗಳಕಂ ಕತಂ। ಉಭಯಮ್ಪಿ ಹೇತಂ ಅವಿಭೂತತ್ತಾ ಸರಿಕ್ಖಕಂ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಸುಖದುಕ್ಖಧಾತುಗ್ಗಹಣೇನ ತಂ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಧಾತು, ವತ್ಥುಭೂತಾ ಕಾಯಧಾತು, ಆರಮ್ಮಣಭೂತಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಧಾತು ಚ ಗಹಿತಾವ ಹೋನ್ತಿ। ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಧಾತುಗ್ಗಹಣೇನ ತಂ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತು ಗಹಿತಾ ಹೋತಿ। ಅವಿಜ್ಜಾಧಾತುಗ್ಗಹಣೇನ ಧಮ್ಮಧಾತು ಗಹಿತಾ। ಉಪೇಕ್ಖಾಧಾತುಗ್ಗಹಣೇನ ಚಕ್ಖುಸೋತಘಾನಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಮನೋಧಾತುಯೋ , ತಾಸಂಯೇವ ವತ್ಥಾರಮ್ಮಣಭೂತಾ ಚಕ್ಖುಧಾತುರೂಪಧಾತುಆದಯೋ ಚ ಗಹಿತಾತಿ ಏವಂ ಅಟ್ಠಾರಸಪಿ ಧಾತುಯೋ ಗಹಿತಾವ ಹೋನ್ತಿ। ಇದಾನಿ ತಾಸು ದಸಹಿ ಧಾತೂಹಿ ರೂಪಪರಿಗ್ಗಹೋತಿಆದಿ ಸಬ್ಬಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಏವಮ್ಪಿ ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಯಾವ ಅರಹತ್ತಾ ಮತ್ಥಕಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ನಿಗಮನಂ ಕಥಿತಂ ಹೋತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತತ್ಥ ಕತಮಾ ಸುಖಧಾತು ಯಂ ಕಾಯಿಕಂ ಸಾತನ್ತಿ ಆದೀನಿ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯಾನೇವ।
Upekkhādhātu avijjādhātūti idaṃ pana dvayaṃ sarikkhakavasena yugaḷakaṃ kataṃ. Ubhayampi hetaṃ avibhūtattā sarikkhakaṃ hoti. Tattha sukhadukkhadhātuggahaṇena taṃ sampayuttā kāyaviññāṇadhātu, vatthubhūtā kāyadhātu, ārammaṇabhūtā phoṭṭhabbadhātu ca gahitāva honti. Somanassadomanassadhātuggahaṇena taṃ sampayuttā manoviññāṇadhātu gahitā hoti. Avijjādhātuggahaṇena dhammadhātu gahitā. Upekkhādhātuggahaṇena cakkhusotaghānajivhāviññāṇadhātumanodhātuyo , tāsaṃyeva vatthārammaṇabhūtā cakkhudhāturūpadhātuādayo ca gahitāti evaṃ aṭṭhārasapi dhātuyo gahitāva honti. Idāni tāsu dasahi dhātūhi rūpapariggahotiādi sabbaṃ heṭṭhā vuttanayeneva veditabbaṃ. Evampi ekassa bhikkhuno yāva arahattā matthakaṃ pāpetvā nigamanaṃ kathitaṃ hotīti veditabbaṃ. Tattha katamā sukhadhātu yaṃ kāyikaṃ sātanti ādīni heṭṭhā vuttanayāneva.
೧೮೧. ತತಿಯಛಕ್ಕೇ ಕಾಮೋತಿ ದ್ವೇ ಕಾಮಾ – ವತ್ಥುಕಾಮೋ ಚ ಕಿಲೇಸಕಾಮೋ ಚ। ತತ್ಥ ಕಿಲೇಸಕಾಮಂ ಸನ್ಧಾಯ ಕಾಮಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾ ಧಾತು ಕಾಮಧಾತು, ಕಾಮವಿತಕ್ಕಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ। ವತ್ಥುಕಾಮಂ ಸನ್ಧಾಯ ಕಾಮೋಯೇವ ಧಾತು ಕಾಮಧಾತು, ಕಾಮಾವಚರಧಮ್ಮಾನಮೇತಂ ನಾಮಂ। ಬ್ಯಾಪಾದಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾ ಧಾತು ಬ್ಯಾಪಾದಧಾತು, ಬ್ಯಾಪಾದವಿತಕ್ಕಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ। ಬ್ಯಾಪಾದೋವ ಧಾತು ಬ್ಯಾಪಾದಧಾತು, ದಸಆಘಾತವತ್ಥುಕಸ್ಸ ಪಟಿಘಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ। ವಿಹಿಂಸಾ ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾ ಧಾತು ವಿಹಿಂಸಾಧಾತು, ವಿಹಿಂಸಾವಿತಕ್ಕಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ। ವಿಹಿಂಸಾಯೇವ ಧಾತು ವಿಹಿಂಸಾಧಾತು, ಪರಸತ್ತವಿಹೇಸನಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ। ಅಯಂ ಪನ ಹೇಟ್ಠಾ ಅನಾಗತತ್ತಾ ಏವಂ ಅತ್ಥಾದಿವಿಭಾಗತೋ ವೇದಿತಬ್ಬಾ – ವಿಹಿಂಸನ್ತಿ ಏತಾಯ ಸತ್ತೇ, ವಿಹಿಂಸನಂ ವಾ ಏತಂ ಸತ್ತಾನನ್ತಿ ವಿಹಿಂಸಾ। ಸಾ ವಿಹೇಠನಲಕ್ಖಣಾ, ಕರುಣಾಪಟಿಪಕ್ಖಲಕ್ಖಣಾ ವಾ; ಪರಸನ್ತಾನೇ ಉಬ್ಬೇಗಜನನರಸಾ, ಸಕಸನ್ತಾನೇ ಕರುಣಾವಿದ್ಧಂಸನರಸಾ ವಾ; ದುಕ್ಖಾಯತನಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ; ಪಟಿಘಪದಟ್ಠಾನಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ ವುಚ್ಚತಿ ಲೋಭಾ ನಿಕ್ಖನ್ತತ್ತಾ ಅಲೋಭೋ, ನೀವರಣೇಹಿ ನಿಕ್ಖನ್ತತ್ತಾ ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ, ಸಬ್ಬಾಕುಸಲೇಹಿ ನಿಕ್ಖನ್ತತ್ತಾ ಸಬ್ಬಕುಸಲಂ। ನೇಕ್ಖಮ್ಮಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾ ಧಾತು ನೇಕ್ಖಮ್ಮಧಾತು, ನೇಕ್ಖಮ್ಮವಿತಕ್ಕಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ। ನೇಕ್ಖಮ್ಮಮೇವ ಧಾತು ನೇಕ್ಖಮ್ಮಧಾತು, ಸಬ್ಬಸ್ಸಾಪಿ ಕುಸಲಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ। ಅಬ್ಯಾಪಾದಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾ ಧಾತು ಅಬ್ಯಾಪಾದಧಾತು, ಅಬ್ಯಾಪಾದವಿತಕ್ಕಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ। ಅಬ್ಯಾಪಾದೋವ ಧಾತು ಅಬ್ಯಾಪಾದಧಾತು, ಮೇತ್ತಾಯೇತಂ ನಾಮಂ। ಅವಿಹಿಂಸಾಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾ ಧಾತು ಅವಿಹಿಂಸಾಧಾತು, ಅವಿಹಿಂಸಾ ವಿತಕ್ಕಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ। ಅವಿಹಿಂಸಾವ ಧಾತು ಅವಿಹಿಂಸಾಧಾತು, ಕರುಣಾಯೇತಂ ನಾಮಂ।
181. Tatiyachakke kāmoti dve kāmā – vatthukāmo ca kilesakāmo ca. Tattha kilesakāmaṃ sandhāya kāmapaṭisaṃyuttā dhātu kāmadhātu, kāmavitakkassetaṃ nāmaṃ. Vatthukāmaṃ sandhāya kāmoyeva dhātu kāmadhātu, kāmāvacaradhammānametaṃ nāmaṃ. Byāpādapaṭisaṃyuttā dhātu byāpādadhātu, byāpādavitakkassetaṃ nāmaṃ. Byāpādova dhātu byāpādadhātu, dasaāghātavatthukassa paṭighassetaṃ nāmaṃ. Vihiṃsā paṭisaṃyuttā dhātu vihiṃsādhātu, vihiṃsāvitakkassetaṃ nāmaṃ. Vihiṃsāyeva dhātu vihiṃsādhātu, parasattavihesanassetaṃ nāmaṃ. Ayaṃ pana heṭṭhā anāgatattā evaṃ atthādivibhāgato veditabbā – vihiṃsanti etāya satte, vihiṃsanaṃ vā etaṃ sattānanti vihiṃsā. Sā viheṭhanalakkhaṇā, karuṇāpaṭipakkhalakkhaṇā vā; parasantāne ubbegajananarasā, sakasantāne karuṇāviddhaṃsanarasā vā; dukkhāyatanapaccupaṭṭhānā; paṭighapadaṭṭhānāti veditabbā. Nekkhammaṃ vuccati lobhā nikkhantattā alobho, nīvaraṇehi nikkhantattā paṭhamajjhānaṃ, sabbākusalehi nikkhantattā sabbakusalaṃ. Nekkhammapaṭisaṃyuttā dhātu nekkhammadhātu, nekkhammavitakkassetaṃ nāmaṃ. Nekkhammameva dhātu nekkhammadhātu, sabbassāpi kusalassetaṃ nāmaṃ. Abyāpādapaṭisaṃyuttā dhātu abyāpādadhātu, abyāpādavitakkassetaṃ nāmaṃ. Abyāpādova dhātu abyāpādadhātu, mettāyetaṃ nāmaṃ. Avihiṃsāpaṭisaṃyuttā dhātu avihiṃsādhātu, avihiṃsā vitakkassetaṃ nāmaṃ. Avihiṃsāva dhātu avihiṃsādhātu, karuṇāyetaṃ nāmaṃ.
೧೮೨. ಇದಾನಿ ತಮೇವತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ತತ್ಥ ಕತಮಾ ಕಾಮಧಾತೂತಿ ಪದಭಾಜನಂ ಆರದ್ಧಂ। ತತ್ಥ ಪಟಿಸಂಯುತ್ತೋತಿ ಸಂಪಯೋಗವಸೇನ ಪಟಿಸಂಯುತ್ತೋ। ತಕ್ಕೋ ವಿತಕ್ಕೋತಿಆದೀನಿ ವುತ್ತತ್ಥಾನೇವ। ವಿಹೇಠೇತೀತಿ ಬಾಧೇತಿ, ದುಕ್ಖಾಪೇತಿ। ಹೇಠನಾತಿ ಪಾಣಿಪ್ಪಹಾರಾದೀಹಿ ಬಾಧನಾ, ದುಕ್ಖುಪ್ಪಾದನಾ। ಬಲವಹೇಠನಾ ವಿಹೇಠನಾ। ಹಿಂಸನ್ತಿ ಏತಾಯಾತಿ ಹಿಂಸನಾ। ಬಲವಹಿಂಸನಾ ವಿಹಿಂಸನಾ। ರೋಸನಾತಿ ಘಟ್ಟನಾ। ವಿರೋಸನಾತಿ ಬಲವಘಟ್ಟನಾ। ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಾ ‘ವಿ’ ಉಪಸಗ್ಗೇನ ಪದಂ ವಡ್ಢಿತಂ। ಉಪಹನನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ಉಪಘಾತೋ, ಪರೇಸಂ ಉಪಘಾತೋ ಪರೂಪಘಾತೋ।
182. Idāni tamevatthaṃ dassetuṃ tattha katamā kāmadhātūti padabhājanaṃ āraddhaṃ. Tattha paṭisaṃyuttoti saṃpayogavasena paṭisaṃyutto. Takko vitakkotiādīni vuttatthāneva. Viheṭhetīti bādheti, dukkhāpeti. Heṭhanāti pāṇippahārādīhi bādhanā, dukkhuppādanā. Balavaheṭhanā viheṭhanā. Hiṃsanti etāyāti hiṃsanā. Balavahiṃsanā vihiṃsanā. Rosanāti ghaṭṭanā. Virosanāti balavaghaṭṭanā. Sabbattha vā ‘vi’ upasaggena padaṃ vaḍḍhitaṃ. Upahananti etenāti upaghāto, paresaṃ upaghāto parūpaghāto.
ಮೇತ್ತಾಯನ್ತಿ ಏತಾಯಾತಿ ಮೇತ್ತಿ। ಮೇತ್ತಾಯನಾಕಾರೋ ಮೇತ್ತಾಯನಾ। ಮೇತ್ತಾಯ ಅಯಿತಸ್ಸ ಮೇತ್ತಾಸಮಙ್ಗಿನೋ ಭಾವೋ ಮೇತ್ತಾಯಿತತ್ತಂ। ಬ್ಯಾಪಾದೇನ ವಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಚೇತಸೋ ವಿಮುತ್ತಿ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ಪುರಿಮೇಹಿ ತೀಹಿ ಉಪಚಾರಪ್ಪತ್ತಾಪಿ ಅಪ್ಪನಾಪತಾಪಿ ಮೇತ್ತಾ ಕಥಿತಾ, ಪಚ್ಛಿಮೇನ ಅಪ್ಪನಾಪತ್ತಾವ।
Mettāyanti etāyāti metti. Mettāyanākāro mettāyanā. Mettāya ayitassa mettāsamaṅgino bhāvo mettāyitattaṃ. Byāpādena vimuttassa cetaso vimutti cetovimutti. Ettha ca purimehi tīhi upacārappattāpi appanāpatāpi mettā kathitā, pacchimena appanāpattāva.
ಕರುಣಾಯನ್ತಿ ಏತಾಯಾತಿ ಕರುಣಾ। ಕರುಣಾಯನಾಕಾರೋ ಕರುಣಾಯನಾ। ಕರುಣಾಯ ಅಯಿತಸ್ಸ ಕರುಣಾಸಮಙ್ಗಿನೋ ಭಾವೋ ಕರುಣಾಯಿತತ್ತಂ। ವಿಹಿಂಸಾಯ ವಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಚೇತಸೋ ವಿಮುತ್ತಿ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ। ಇಧಾಪಿ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಉಪಚಾರಪ್ಪನಾಭೇದೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಉಭಯತ್ಥಾಪಿ ಚ ಪರಿಯೋಸಾನಪದೇ ಮೇತ್ತಾಕರುಣಾತಿ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿವಿಸೇಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ।
Karuṇāyanti etāyāti karuṇā. Karuṇāyanākāro karuṇāyanā. Karuṇāya ayitassa karuṇāsamaṅgino bhāvo karuṇāyitattaṃ. Vihiṃsāya vimuttassa cetaso vimutti cetovimutti. Idhāpi purimanayeneva upacārappanābhedo veditabbo. Ubhayatthāpi ca pariyosānapade mettākaruṇāti cetovimuttivisesanatthaṃ vuttaṃ.
ಏತ್ಥ ಚ ಕಾಮವಿತಕ್ಕೋ ಸತ್ತೇಸುಪಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಸಙ್ಖಾರೇಸುಪಿ। ಉಭಯತ್ಥ ಉಪ್ಪನ್ನೋಪಿ ಕಮ್ಮಪಥಭೇದೋವ। ಬ್ಯಾಪಾದೋ ಪನ ಸತ್ತೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನೋಯೇವ ಕಮ್ಮಪಥಂ ಭಿನ್ದತಿ, ನ ಇತರೋ। ವಿಹಿಂಸಾಯಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಏತ್ಥ ಚ ದುವಿಧಾ ಕಥಾ – ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಿಕಾ ಚೇವ ಅಸಮ್ಭಿನ್ನಾ ಚ। ಕಾಮಧಾತುಗ್ಗಹಣೇನ ಹಿ ಬ್ಯಾಪಾದವಿಹಿಂಸಾಧಾತುಯೋಪಿ ಗಹಿತಾ। ಕಾಮಧಾತುಯಾಯೇವ ಪನ ನೀಹರಿತ್ವಾ ನೀಹರಿತ್ವಾ ದ್ವೇಪಿ ಏತಾ ದಸ್ಸಿತಾತಿ। ಅಯಂ ತಾವೇತ್ಥ ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಿಕಕಥಾ । ಠಪೇತ್ವಾ ಪನ ಬ್ಯಾಪಾದವಿಹಿಂಸಾಧಾತುಯೋ ಸೇಸಾ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಕಾಮಧಾತು ಏವಾತಿ। ಅಯಂ ಅಸಮ್ಭಿನ್ನಕಥಾ ನಾಮ। ನೇಕ್ಖಮ್ಮಧಾತುಗ್ಗಹಣೇನಾಪಿ ಅಬ್ಯಾಪಾದಅವಿಹಿಂಸಾಧಾತುಯೋ ಗಹಿತಾಯೇವ। ನೇಕ್ಖಮ್ಮಧಾತುತೋ ಪನ ನೀಹರಿತ್ವಾ ನೀಹರಿತ್ವಾ ತದುಭಯಮ್ಪಿ ದಸ್ಸಿತನ್ತಿ ಅಯಮೇತ್ಥಾಪಿ ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಿಕಕಥಾ। ಠಪೇತ್ವಾ ಅಬ್ಯಾಪಾದಅವಿಹಿಂಸಾಧಾತುಯೋ ಅವಸೇಸಾ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಧಾತೂತಿ ಅಯಂ ಅಸಮ್ಭಿನ್ನಕಥಾ ನಾಮ।
Ettha ca kāmavitakko sattesupi uppajjati saṅkhāresupi. Ubhayattha uppannopi kammapathabhedova. Byāpādo pana sattesu uppannoyeva kammapathaṃ bhindati, na itaro. Vihiṃsāyapi eseva nayo. Ettha ca duvidhā kathā – sabbasaṅgāhikā ceva asambhinnā ca. Kāmadhātuggahaṇena hi byāpādavihiṃsādhātuyopi gahitā. Kāmadhātuyāyeva pana nīharitvā nīharitvā dvepi etā dassitāti. Ayaṃ tāvettha sabbasaṅgāhikakathā . Ṭhapetvā pana byāpādavihiṃsādhātuyo sesā sabbāpi kāmadhātu evāti. Ayaṃ asambhinnakathā nāma. Nekkhammadhātuggahaṇenāpi abyāpādaavihiṃsādhātuyo gahitāyeva. Nekkhammadhātuto pana nīharitvā nīharitvā tadubhayampi dassitanti ayametthāpi sabbasaṅgāhikakathā. Ṭhapetvā abyāpādaavihiṃsādhātuyo avasesā nekkhammadhātūti ayaṃ asambhinnakathā nāma.
ಇಮಾಹಿ ಚ ಛಹಿ ಧಾತೂಹಿ ಪರಿಗ್ಗಹಿತಾ ಹಿ ಅಟ್ಠಾರಸ ಧಾತುಯೋ ಪರಿಗ್ಗಹಿತಾವ ಹೋನ್ತಿ। ಸಬ್ಬಾಪಿ ಹಿ ತಾ ಕಾಮಧಾತುತೋವ ನೀಹರಿತ್ವಾ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಲಭಾಪೇತಬ್ಬಾ ಅಟ್ಠಾರಸ ಧಾತುಯೋವ ಹೋನ್ತೀತಿ ತಿಣ್ಣಂ ಛಕ್ಕಾನಂ ವಸೇನ ಅಟ್ಠಾರಸ ಹೋನ್ತಿ। ಏವಂ ಪನ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ಛಕ್ಕೇ ವುತ್ತನಯೇನ ಅಟ್ಠಾರಸ ಅಟ್ಠಾರಸ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬಾನಿಪಿ ತಾನಿ ಅಟ್ಠಾರಸಕಾನಿ ಏಕಜ್ಝಂ ಅಭಿಸಙ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾರಸೇವ ಹೋನ್ತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಇತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತನ್ತಭಾಜನೀಯೇ ಸೋಳಸ ಧಾತುಯೋ ಕಾಮಾವಚರಾ, ದ್ವೇ ತೇಭೂಮಿಕಾತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಸಮ್ಮಸನಚಾರೋವ ಕಥಿತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Imāhi ca chahi dhātūhi pariggahitā hi aṭṭhārasa dhātuyo pariggahitāva honti. Sabbāpi hi tā kāmadhātutova nīharitvā nīharitvā labhāpetabbā aṭṭhārasa dhātuyova hontīti tiṇṇaṃ chakkānaṃ vasena aṭṭhārasa honti. Evaṃ pana aggahetvā ekekasmiṃ chakke vuttanayena aṭṭhārasa aṭṭhārasa katvā sabbānipi tāni aṭṭhārasakāni ekajjhaṃ abhisaṅkhipitvā aṭṭhāraseva hontīti veditabbā. Iti imasmiṃ suttantabhājanīye soḷasa dhātuyo kāmāvacarā, dve tebhūmikāti evamettha sammasanacārova kathitoti veditabbo.
ಸುತ್ತನ್ತಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ।
Suttantabhājanīyavaṇṇanā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ವಿಭಙ್ಗಪಾಳಿ • Vibhaṅgapāḷi / ೩. ಧಾತುವಿಭಙ್ಗೋ • 3. Dhātuvibhaṅgo
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಭಙ್ಗ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ೩. ಧಾತುವಿಭಙ್ಗೋ • 3. Dhātuvibhaṅgo
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಭಙ್ಗ-ಅನುಟೀಕಾ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ೩. ಧಾತುವಿಭಙ್ಗೋ • 3. Dhātuvibhaṅgo
