| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਮ੍ਮੋਹવਿਨੋਦਨੀ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
੯. ਇਦ੍ਧਿਪਾਦવਿਭਙ੍ਗੋ
9. Iddhipādavibhaṅgo
੧. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ
1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
੪੩੧. ਇਦਾਨਿ ਤਦਨਨ੍ਤਰੇ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦવਿਭਙ੍ਗੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ। ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਜ੍ਝਤੀਤਿ ਇਦ੍ਧਿ, ਸਮਿਜ੍ਝਤਿ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਜ੍ਝਨ੍ਤਿ વਾ ਏਤਾਯ ਸਤ੍ਤਾ ਇਦ੍ਧਾ વੁਦ੍ਧਾ ਉਕ੍ਕਂਸਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿਪਿ ਇਦ੍ਧਿ। ਪਠਮੇਨਤ੍ਥੇਨ ਇਦ੍ਧਿ ਏવ ਪਾਦੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੋ, ਇਦ੍ਧਿਕੋਟ੍ਠਾਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਦੁਤਿਯੇਨਤ੍ਥੇਨ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਪਾਦੋਤਿ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੋ; ਪਾਦੋਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾ, ਅਧਿਗਮੁਪਾਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨ ਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਉਪਰੂਪਰਿવਿਸੇਸਸਙ੍ਖਾਤਂ ਇਦ੍ਧਿਂ ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਦੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਏવਂ ਤਾવ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
431. Idāni tadanantare iddhipādavibhaṅge cattāroti gaṇanaparicchedo. Iddhipādāti ettha ijjhatīti iddhi, samijjhati nipphajjatīti attho. Ijjhanti vā etāya sattā iddhā vuddhā ukkaṃsagatā hontītipi iddhi. Paṭhamenatthena iddhi eva pādo iddhipādo, iddhikoṭṭhāsoti attho. Dutiyenatthena iddhiyā pādoti iddhipādo; pādoti patiṭṭhā, adhigamupāyoti attho. Tena hi yasmā uparūparivisesasaṅkhātaṃ iddhiṃ pajjanti pāpuṇanti, tasmā pādoti vuccati. Evaṃ tāva ‘‘cattāro iddhipādā’’ti ettha attho veditabbo.
ਇਦਾਨਿ ਤੇ ਭਾਜੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ। ਤਤ੍ਥ ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਭਿਕ੍ਖੁ। ਛਨ੍ਦਸਮਾਧਿਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰਸਮਨ੍ਨਾਗਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਹੇਤੁਕੋ ਛਨ੍ਦਾਧਿਕੋ વਾ ਸਮਾਧਿ ਛਨ੍ਦਸਮਾਧਿ। ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾਛਨ੍ਦਂ ਅਧਿਪਤਿਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਮਾਧਿਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਪਧਾਨਭੂਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰਾ। ਚਤੁਕਿਚ੍ਚਸਾਧਕਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨવੀਰਿਯਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਨ੍ਤਿ ਛਨ੍ਦਸਮਾਧਿਨਾ ਚ ਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਚ ਉਪੇਤਂ। ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਨ੍ਤਿ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਪਰਿਯਾਯੇਨ વਾ ਇਜ੍ਝਨਕਟ੍ਠੇਨ ਇਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਏਤਾਯ ਸਤ੍ਤਾ ਇਦ੍ਧਾ વੁਦ੍ਧਾ ਉਕ੍ਕਂਸਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ વਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਇਦ੍ਧੀਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤਾਨਂ ਉਪਚਾਰਜ੍ਝਾਨਾਦਿਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਛਨ੍ਦਸਮਾਧਿਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਪਾਦਭੂਤਂ ਸੇਸਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਰਾਸਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਞ੍ਹਿ ਪਰਤੋ ‘‘ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੋਤਿ ਤਥਾਭੂਤਸ੍ਸ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…ਪੇ॰… વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਥੇਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ। ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਯਥੇવ ਹਿ ਛਨ੍ਦਂ ਅਧਿਪਤਿਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਮਾਧਿ ਛਨ੍ਦਸਮਾਧੀਤਿ વੁਤ੍ਤੋ, ਏવਂ વੀਰਿਯਂ…ਪੇ॰… ਚਿਤ੍ਤਂ। વੀਮਂਸਂ ਅਧਿਪਤਿਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਮਾਧਿ વੀਮਂਸਸਮਾਧੀਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ।
Idāni te bhājetvā dassetuṃ idha bhikkhūtiādi āraddhaṃ. Tattha idha bhikkhūti imasmiṃ sāsane bhikkhu. Chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatanti ettha chandahetuko chandādhiko vā samādhi chandasamādhi. Kattukamyatāchandaṃ adhipatiṃ karitvā paṭiladdhasamādhissetaṃ adhivacanaṃ. Padhānabhūtā saṅkhārā padhānasaṅkhārā. Catukiccasādhakassa sammappadhānavīriyassetaṃ adhivacanaṃ. Samannāgatanti chandasamādhinā ca padhānasaṅkhārehi ca upetaṃ. Iddhipādanti nipphattipariyāyena vā ijjhanakaṭṭhena ijjhanti etāya sattā iddhā vuddhā ukkaṃsagatā hontīti iminā vā pariyāyena iddhīti saṅkhaṃ gatānaṃ upacārajjhānādikusalacittasampayuttānaṃ chandasamādhipadhānasaṅkhārānaṃ adhiṭṭhānaṭṭhena pādabhūtaṃ sesacittacetasikarāsinti attho. Yañhi parato ‘‘iddhipādoti tathābhūtassa vedanākkhandho…pe… viññāṇakkhandho’’ti vuttaṃ, taṃ iminā atthena yujjati. Iminā nayena sesesupi attho veditabbo. Yatheva hi chandaṃ adhipatiṃ karitvā paṭiladdhasamādhi chandasamādhīti vutto, evaṃ vīriyaṃ…pe… cittaṃ. Vīmaṃsaṃ adhipatiṃ karitvā paṭiladdhasamādhi vīmaṃsasamādhīti vuccati.
ਇਦਾਨਿ ਛਨ੍ਦਸਮਾਧਿਆਦੀਨਿ ਪਦਾਨਿ ਭਾਜੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਕਥਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ। ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਞ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਧਿਪਤਿਂ ਕਰਿਤ੍વਾਤਿ ਯਦਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਛਨ੍ਦਂ ਅਧਿਪਤਿਂ ਛਨ੍ਦਂ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਛਨ੍ਦਂ ਧੁਰਂ ਛਨ੍ਦਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਕਤ੍વਾ ਸਮਾਧਿਂ ਪਟਿਲਭਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਏવਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤੋ ਅਯਂ ਸਮਾਧਿ ਛਨ੍ਦਸਮਾਧਿ ਨਾਮ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વੀਰਿਯਞ੍ਚੇਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਇਮੇ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਛਨ੍ਦਿਦ੍ਧਿਪਾਦਂ ਭਾવਯਮਾਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਧਾਨਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਸਙ੍ਖਾਤਚਤੁਕਿਚ੍ਚਸਾਧਕਂ વੀਰਿਯਂ ਕਥਿਤਂ। ਤਦੇਕਜ੍ਝਂ ਅਭਿਸਞ੍ਞੂਹਿਤ੍વਾਤਿ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਏਕਤੋ ਰਾਸਿਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਏਤਂ વੋਹਾਰਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Idāni chandasamādhiādīni padāni bhājetvā dassetuṃ kathañca bhikkhūtiādi āraddhaṃ. Tattha chandañce bhikkhu adhipatiṃ karitvāti yadi bhikkhu chandaṃ adhipatiṃ chandaṃ jeṭṭhakaṃ chandaṃ dhuraṃ chandaṃ pubbaṅgamaṃ katvā samādhiṃ paṭilabhati nibbatteti, evaṃ nibbattito ayaṃ samādhi chandasamādhi nāma vuccatīti attho. Vīriyañcetiādīsupi eseva nayo. Ime vuccanti padhānasaṅkhārāti ettāvatā chandiddhipādaṃ bhāvayamānassa bhikkhuno padhānābhisaṅkhārasaṅkhātacatukiccasādhakaṃ vīriyaṃ kathitaṃ. Tadekajjhaṃ abhisaññūhitvāti taṃ sabbaṃ ekato rāsiṃ katvāti attho. Saṅkhyaṃ gacchatīti etaṃ vohāraṃ gacchatīti veditabbanti attho.
੪੩੩. ਇਦਾਨਿ ‘‘ਛਨ੍ਦਸਮਾਧਿਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰੋ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਦਸਮੂਹੇ ਛਨ੍ਦਾਦਿਧਮ੍ਮੇ ਭਾਜੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਛਨ੍ਦੋਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ। ਤਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવ।
433. Idāni ‘‘chandasamādhipadhānasaṅkhāro’’ti etasmiṃ padasamūhe chandādidhamme bhājetvā dassetuṃ tattha katamo chandotiādi āraddhaṃ. Taṃ uttānatthameva.
ਉਪੇਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਸਙ੍ਖਾਤੋ ਧਮ੍ਮਰਾਸਿ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ। ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਛਨ੍ਦਾਦਿਧਮ੍ਮਾਨਂ। ਇਦ੍ਧਿ ਸਮਿਦ੍ਧੀਤਿਆਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿવੇવਚਨਾਨੇવ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਇਜ੍ਝਨਕਟ੍ਠੇਨ ਇਦ੍ਧਿ। ਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣਾ ਇਦ੍ਧਿ ਸਮਿਦ੍ਧਿ; ਉਪਸਗ੍ਗੇਨ વਾ ਪਦਂ વਡ੍ਢਿਤਂ। ਇਜ੍ਝਨਾਕਾਰੋ ਇਜ੍ਝਨਾ। ਸਮਿਜ੍ਝਨਾਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗੇਨ ਪਦਂ વਡ੍ਢਿਤਂ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਪਾਤੁਭਾવવਸੇਨ ਲਭਨਂ ਲਾਭੋ। ਪਰਿਹੀਨਾਨਮ੍ਪਿ વੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭવਸੇਨ ਪੁਨ ਲਾਭੋ ਪਟਿਲਾਭੋ; ਉਪਸਗ੍ਗੇਨ વਾ ਪਦਂ વਡ੍ਢਿਤਂ। ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਗਮੋ। ਅਪਰਿਹਾਨવਸੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ। ਫੁਸਨਾਤਿ ਪਟਿਲਾਭਫੁਸਨਾ। ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਤਿ ਪਟਿਲਾਭਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾવ। ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਤਿ ਪਟਿਲਾਭਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਏવਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
Upeto hotīti iddhipādasaṅkhāto dhammarāsi upeto hoti. Tesaṃ dhammānanti tesaṃ sampayuttānaṃ chandādidhammānaṃ. Iddhi samiddhītiādīni sabbāni nipphattivevacanāneva. Evaṃ santepi ijjhanakaṭṭhena iddhi. Sampuṇṇā iddhi samiddhi; upasaggena vā padaṃ vaḍḍhitaṃ. Ijjhanākāro ijjhanā. Samijjhanāti upasaggena padaṃ vaḍḍhitaṃ. Attano santāne pātubhāvavasena labhanaṃ lābho. Parihīnānampi vīriyārambhavasena puna lābho paṭilābho; upasaggena vā padaṃ vaḍḍhitaṃ. Pattīti adhigamo. Aparihānavasena sammā pattīti sampatti. Phusanāti paṭilābhaphusanā. Sacchikiriyāti paṭilābhasacchikiriyāva. Upasampadāti paṭilābhaupasampadā evāti veditabbā.
ਤਯਾਭੂਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤੇਨ ਆਕਾਰੇਨ ਭੂਤਸ੍ਸ; ਤੇ ਛਨ੍ਦਾਦਿਧਮ੍ਮੇ ਪਟਿਲਭਿਤ੍વਾ ਠਿਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋਤਿਆਦੀਹਿ ਛਨ੍ਦਾਦਯੋ ਅਨ੍ਤੋ ਕਤ੍વਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਖਨ੍ਧਾ ਕਥਿਤਾ। ਤੇ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਤੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇ; ਛਨ੍ਦਾਦਯੋ વਾ ਤਯੋ ਧਮ੍ਮੇਤਿਪਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਆਸੇવਤੀਤਿਆਦੀਨਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨੇવ। ਸੇਸਇਦ੍ਧਿਪਾਦਨਿਦ੍ਦੇਸੇਸੁਪਿ ਇਮਿਨਾવ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Tayābhūtassāti tena ākārena bhūtassa; te chandādidhamme paṭilabhitvā ṭhitassāti attho. Vedanākkhandhotiādīhi chandādayo anto katvā cattāropi khandhā kathitā. Te dhammeti te cattāro arūpakkhandhe; chandādayo vā tayo dhammetipi vuttaṃ. Āsevatītiādīni vuttatthāneva. Sesaiddhipādaniddesesupi imināva nayena attho veditabbo.
ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਕਿਂ ਕਥਿਤਨ੍ਤਿ? ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਮਤ੍ਥਕਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਥਿਤਂ। ਏਕੋ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਛਨ੍ਦਂ ਅવਸ੍ਸਯਤਿ; ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾਕੁਸਲਧਮ੍ਮਚ੍ਛਨ੍ਦੇਨ ਅਤ੍ਥਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਂ ਸਤਿ ‘ਅਹਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਮਯ੍ਹਂ ਏਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨੇ ਭਾਰੋ’ਤਿ ਛਨ੍ਦਂ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਛਨ੍ਦਂ ਧੁਰਂ ਛਨ੍ਦਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਕਤ੍વਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ। ਏਕੋ વੀਰਿਯਂ ਅવਸ੍ਸਯਤਿ। ਏਕੋ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਏਕੋ ਪਞ੍ਞਂ ਅવਸ੍ਸਯਤਿ। ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਂ ਸਤਿ ‘ਅਹਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸ੍ਸਾਮਿ , ਨਤ੍ਥਿ ਮਯ੍ਹਂ ਏਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨੇ ਭਾਰੋ’ਤਿ ਪਞ੍ਞਂ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਪਞ੍ਞਂ ਧੁਰਂ ਪਞ੍ਞਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਕਤ੍વਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ।
Ettāvatā kiṃ kathitanti? Catunnaṃ bhikkhūnaṃ matthakappattaṃ kammaṭṭhānaṃ kathitaṃ. Eko hi bhikkhu chandaṃ avassayati; kattukamyatākusaladhammacchandena atthanipphattiyaṃ sati ‘ahaṃ lokuttaradhammaṃ nibbattessāmi, natthi mayhaṃ etassa nibbattane bhāro’ti chandaṃ jeṭṭhakaṃ chandaṃ dhuraṃ chandaṃ pubbaṅgamaṃ katvā lokuttaradhammaṃ nibbatteti. Eko vīriyaṃ avassayati. Eko cittaṃ, eko paññaṃ avassayati. Paññāya atthanipphattiyaṃ sati ‘ahaṃ lokuttaradhammaṃ nibbattessāmi , natthi mayhaṃ etassa nibbattane bhāro’ti paññaṃ jeṭṭhakaṃ paññaṃ dhuraṃ paññaṃ pubbaṅgamaṃ katvā lokuttaradhammaṃ nibbatteti.
ਕਥਂ? ਯਥਾ ਹਿ ਚਤੂਸੁ ਅਮਚ੍ਚਪੁਤ੍ਤੇਸੁ ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਪਤ੍ਥੇਤ੍વਾ વਿਚਰਨ੍ਤੇਸੁ ਏਕੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਅવਸ੍ਸਯਿ, ਏਕੋ ਸੂਰਭਾવਂ, ਏਕੋ ਜਾਤਿਂ, ਏਕੋ ਮਨ੍ਤਂ। ਕਥਂ? ਤੇਸੁ ਹਿ ਪਠਮੋ ‘ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਅਪ੍ਪਮਾਦਕਾਰਿਤਾਯ ਅਤ੍ਥਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਾ ਸਤਿ ਲਬ੍ਭਮਾਨਂ ਲਚ੍ਛਾਮੇਤਂ ਠਾਨਨ੍ਤਰ’ਨ੍ਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਅવਸ੍ਸਯਿ। ਦੁਤਿਯੋ ‘ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋਪਿ ਏਕਚ੍ਚੋ ਸਙ੍ਗਾਮੇ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੇ ਸਣ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ; ਅવਸ੍ਸਂ ਖੋ ਪਨ ਰਞ੍ਞੋ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤੋ ਕੁਪ੍ਪਿਸ੍ਸਤਿ; ਤਸ੍ਮਿਂ ਕੁਪ੍ਪਿਤੇ ਰਥਧੁਰੇ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਰਾਜਾਨਂ ਆਰਾਧੇਤ੍વਾ ਆਹਰਾਪੇਸ੍ਸਾਮੇਤਂ ਠਾਨਨ੍ਤਰ’ਨ੍ਤਿ ਸੂਰਭਾવਂ ਅવਸ੍ਸਯਿ। ਤਤਿਯੋ ‘ਸੂਰਭਾવੇਪਿ ਸਤਿ ਏਕਚ੍ਚੋ ਹੀਨਜਾਤਿਕੋ ਹੋਤਿ; ਜਾਤਿਂ ਸੋਧੇਤ੍વਾ ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਦਦਨ੍ਤਾ ਮਯ੍ਹਂ ਦਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਜਾਤਿਂ ਅવਸ੍ਸਯਿ। ਚਤੁਤ੍ਥੋ ‘ਜਾਤਿਮਾਪਿ ਏਕੋ ਅਮਨ੍ਤਨੀਯੋ ਹੋਤਿ; ਮਨ੍ਤੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਆਹਰਾਪੇਸ੍ਸਾਮੇਤਂ ਠਾਨਨ੍ਤਰ’ਨ੍ਤਿ ਮਨ੍ਤਂ ਅવਸ੍ਸਯਿ। ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅવਸ੍ਸਯਬਲੇਨ ਠਾਨਨ੍ਤਰਾਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ।
Kathaṃ? Yathā hi catūsu amaccaputtesu ṭhānantaraṃ patthetvā vicarantesu eko upaṭṭhānaṃ avassayi, eko sūrabhāvaṃ, eko jātiṃ, eko mantaṃ. Kathaṃ? Tesu hi paṭhamo ‘upaṭṭhāne appamādakāritāya atthanipphattiyā sati labbhamānaṃ lacchāmetaṃ ṭhānantara’nti upaṭṭhānaṃ avassayi. Dutiyo ‘upaṭṭhāne appamattopi ekacco saṅgāme paccupaṭṭhite saṇṭhātuṃ na sakkoti; avassaṃ kho pana rañño paccanto kuppissati; tasmiṃ kuppite rathadhure kammaṃ katvā rājānaṃ ārādhetvā āharāpessāmetaṃ ṭhānantara’nti sūrabhāvaṃ avassayi. Tatiyo ‘sūrabhāvepi sati ekacco hīnajātiko hoti; jātiṃ sodhetvā ṭhānantaraṃ dadantā mayhaṃ dassantī’ti jātiṃ avassayi. Catuttho ‘jātimāpi eko amantanīyo hoti; mantena kattabbakicce uppanne āharāpessāmetaṃ ṭhānantara’nti mantaṃ avassayi. Te sabbepi attano attano avassayabalena ṭhānantarāni pāpuṇiṃsu.
ਤਤ੍ਥ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਪਤ੍ਤੋ વਿਯ ਛਨ੍ਦਂ ਅવਸ੍ਸਾਯ ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾਕੁਸਲਧਮ੍ਮਚ੍ਛਨ੍ਦੇਨ ਅਤ੍ਥਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਂ ਸਤਿ ‘ਅਹਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਮਯ੍ਹਂ ਏਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨੇ ਭਾਰੋ’ਤਿ ਛਨ੍ਦਂ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਛਨ੍ਦਂ ਧੁਰਂ ਛਨ੍ਦਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਕਤ੍વਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਰਟ੍ਠਪਾਲਤ੍ਥੇਰੋ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੨.੨੯੩ ਆਦਯੋ) વਿਯ। ਸੋ ਹਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਛਨ੍ਦਂ ਧੁਰਂ ਕਤ੍વਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸਿ। ਸੂਰਭਾવੇਨ ਰਾਜਾਨਂ ਆਰਾਧੇਤ੍વਾ ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਪਤ੍ਤੋ વਿਯ વੀਰਿਯਂ ਜੇਟ੍ਠਕਂ વੀਰਿਯਂ ਧੁਰਂ વੀਰਿਯਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਕਤ੍વਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਸੋਣਤ੍ਥੇਰੋ (ਮਹਾવ॰ ੨੪੩) વਿਯ। ਸੋ ਹਿ ਆਯਸ੍ਮਾ વੀਰਿਯਂ ਧੁਰਂ ਕਤ੍વਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸਿ।
Tattha upaṭṭhāne appamatto hutvā ṭhānantaraṃ patto viya chandaṃ avassāya kattukamyatākusaladhammacchandena atthanibbattiyaṃ sati ‘ahaṃ lokuttaradhammaṃ nibbattessāmi, natthi mayhaṃ etassa nibbattane bhāro’ti chandaṃ jeṭṭhakaṃ chandaṃ dhuraṃ chandaṃ pubbaṅgamaṃ katvā lokuttaradhammanibbattako daṭṭhabbo, raṭṭhapālatthero (ma. ni. 2.293 ādayo) viya. So hi āyasmā chandaṃ dhuraṃ katvā lokuttaradhammaṃ nibbattesi. Sūrabhāvena rājānaṃ ārādhetvā ṭhānantaraṃ patto viya vīriyaṃ jeṭṭhakaṃ vīriyaṃ dhuraṃ vīriyaṃ pubbaṅgamaṃ katvā lokuttaradhammanibbattako daṭṭhabbo, soṇatthero (mahāva. 243) viya. So hi āyasmā vīriyaṃ dhuraṃ katvā lokuttaradhammaṃ nibbattesi.
ਜਾਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਪਤ੍ਤੋ વਿਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਧੁਰਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਕਤ੍વਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਸਮ੍ਭੂਤਤ੍ਥੇਰੋ વਿਯ। ਸੋ ਹਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਧੁਰਂ ਕਤ੍વਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸਿ। ਮਨ੍ਤਂ ਅવਸ੍ਸਾਯ ਠਾਨਨ੍ਤਰਪ੍ਪਤ੍ਤੋ વਿਯ વੀਮਂਸਂ ਜੇਟ੍ਠਕਂ વੀਮਂਸਂ ਧੁਰਂ વੀਮਂਸਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਕਤ੍વਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਥੇਰੋ ਮੋਘਰਾਜਾ વਿਯ। ਸੋ ਹਿ ਆਯਸ੍ਮਾ વੀਮਂਸਂ ਧੁਰਂ ਕਤ੍વਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸਿ।
Jātisampattiyā ṭhānantaraṃ patto viya cittaṃ jeṭṭhakaṃ cittaṃ dhuraṃ cittaṃ pubbaṅgamaṃ katvā lokuttaradhammanibbattako daṭṭhabbo, sambhūtatthero viya. So hi āyasmā cittaṃ dhuraṃ katvā lokuttaradhammaṃ nibbattesi. Mantaṃ avassāya ṭhānantarappatto viya vīmaṃsaṃ jeṭṭhakaṃ vīmaṃsaṃ dhuraṃ vīmaṃsaṃ pubbaṅgamaṃ katvā lokuttaradhammanibbattako daṭṭhabbo, thero mogharājā viya. So hi āyasmā vīmaṃsaṃ dhuraṃ katvā lokuttaradhammaṃ nibbattesi.
ਏਤ੍ਥ ਚ ਤਯੋ ਛਨ੍ਦਸਮਾਧਿਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰਸਙ੍ਖਾਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਇਦ੍ਧੀਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾਪਿ। ਸੇਸਾ ਪਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾਯੇવ। વੀਰਿਯਚਿਤ੍ਤવੀਮਂਸਸਮਾਧਿਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰਸਙ੍ਖਾਤਾਪਿ ਤਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਇਦ੍ਧੀਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾਪਿ। ਸੇਸਾ ਪਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾਯੇવ। ਅਯਂ ਤਾવ ਅਭੇਦਤੋ ਕਥਾ।
Ettha ca tayo chandasamādhipadhānasaṅkhārasaṅkhātā dhammā iddhīpi honti iddhipādāpi. Sesā pana sampayuttakā cattāro khandhā iddhipādāyeva. Vīriyacittavīmaṃsasamādhipadhānasaṅkhārasaṅkhātāpi tayo dhammā iddhīpi honti iddhipādāpi. Sesā pana sampayuttakā cattāro khandhā iddhipādāyeva. Ayaṃ tāva abhedato kathā.
ਭੇਦਤੋ ਪਨ ‘ਛਨ੍ਦੋ’ ਇਦ੍ਧਿ ਨਾਮ। ਛਨ੍ਦਧੁਰੇਨ ਭਾવਿਤਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾ ਛਨ੍ਦਿਦ੍ਧਿਪਾਦੋ ਨਾਮ। ਸਮਾਧਿ ਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰੋਤਿ ਦ੍વੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧવਸੇਨ ਛਨ੍ਦਿਦ੍ਧਿਪਾਦੇ ਪવਿਸਨ੍ਤਿ; ਪਾਦੇ ਪવਿਟ੍ਠਾਤਿਪਿ વਤ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿਯੇવ। ਤਤ੍ਥੇવ ‘ਸਮਾਧਿ’ ਇਦ੍ਧਿ ਨਾਮ। ਸਮਾਧਿਧੁਰੇਨ ਭਾવਿਤਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾ ਸਮਾਧਿਦ੍ਧਿਪਾਦੋ ਨਾਮ। ਛਨ੍ਦੋ ਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰੋਤਿ ਦ੍વੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧવਸੇਨ ਸਮਾਧਿਦ੍ਧਿਪਾਦੇ ਪવਿਸਨ੍ਤਿ; ਪਾਦੇ ਪવਿਟ੍ਠਾਤਿਪਿ વਤ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ ਏવ। ਤਤ੍ਥੇવ ‘ਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰੋ’ ਇਦ੍ਧਿ ਨਾਮ। ਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰਭਾવਿਤਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾ ਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰਿਦ੍ਧਿਪਾਦੋ ਨਾਮ। ਛਨ੍ਦੋ ਸਮਾਧੀਤਿ ਦ੍વੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧવਸੇਨ ਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰਿਦ੍ਧਿਪਾਦੇ ਪવਿਸਨ੍ਤਿ; ਪਾਦੇ ਪવਿਟ੍ਠਾਤਿਪਿ વਤ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ ਏવ। ਤਤ੍ਥੇવ ‘વੀਰਿਯਂ’ ਇਦ੍ਧਿ ਨਾਮ, ‘ਚਿਤ੍ਤਂ’ ਇਦ੍ਧਿ ਨਾਮ, ‘વੀਮਂਸਾ’ ਇਦ੍ਧਿ ਨਾਮ…ਪੇ॰… ਪਾਦੇ ਪવਿਟ੍ਠਾਤਿਪਿ વਤ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ ਏવ। ਅਯਂ ਭੇਦਤੋ ਕਥਾ ਨਾਮ।
Bhedato pana ‘chando’ iddhi nāma. Chandadhurena bhāvitā cattāro khandhā chandiddhipādo nāma. Samādhi padhānasaṅkhāroti dve dhammā saṅkhārakkhandhavasena chandiddhipāde pavisanti; pāde paviṭṭhātipi vattuṃ vaṭṭatiyeva. Tattheva ‘samādhi’ iddhi nāma. Samādhidhurena bhāvitā cattāro khandhā samādhiddhipādo nāma. Chando padhānasaṅkhāroti dve dhammā saṅkhārakkhandhavasena samādhiddhipāde pavisanti; pāde paviṭṭhātipi vattuṃ vaṭṭati eva. Tattheva ‘padhānasaṅkhāro’ iddhi nāma. Padhānasaṅkhārabhāvitā cattāro khandhā padhānasaṅkhāriddhipādo nāma. Chando samādhīti dve dhammā saṅkhārakkhandhavasena padhānasaṅkhāriddhipāde pavisanti; pāde paviṭṭhātipi vattuṃ vaṭṭati eva. Tattheva ‘vīriyaṃ’ iddhi nāma, ‘cittaṃ’ iddhi nāma, ‘vīmaṃsā’ iddhi nāma…pe… pāde paviṭṭhātipi vattuṃ vaṭṭati eva. Ayaṃ bhedato kathā nāma.
ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਅਭਿਨવਂ ਨਤ੍ਥਿ; ਗਹਿਤਮੇવ વਿਭੂਤਧਾਤੁਕਂ ਕਤਂ। ਕਥਂ? ਛਨ੍ਦੋ, ਸਮਾਧਿ, ਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰੋਤਿ ਇਮੇ ਤਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਇਦ੍ਧੀਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾਪਿ। ਸੇਸਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾਯੇવ। ਇਮੇ ਹਿ ਤਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਇਜ੍ਝਮਾਨਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇવ ਇਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਨ વਿਨਾ। ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਾ ਪਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾ ਇਜ੍ਝਨਕਟ੍ਠੇਨ ਇਦ੍ਧਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਪਾਦੋ ਨਾਮ। ‘ਇਦ੍ਧੀ’ਤਿ વਾ ‘ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੋ’ਤਿ વਾ ਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਧਿવਚਨਂ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂਯੇવ ਅਧਿવਚਨਂ। વੀਰਿਯਂ, ਚਿਤ੍ਤਂ, વੀਮਂਸਾਸਮਾਧਿਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰੋਤਿ ਤਯੋ ਧਮ੍ਮਾ…ਪੇ॰… ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂਯੇવ ਅਧਿવਚਨਂ।
Ettha pana abhinavaṃ natthi; gahitameva vibhūtadhātukaṃ kataṃ. Kathaṃ? Chando, samādhi, padhānasaṅkhāroti ime tayo dhammā iddhīpi honti iddhipādāpi. Sesā sampayuttakā cattāro khandhā iddhipādāyeva. Ime hi tayo dhammā ijjhamānā sampayuttakehi catūhi khandhehi saddhiṃyeva ijjhanti, na vinā. Sampayuttakā pana cattāro khandhā ijjhanakaṭṭhena iddhi nāma honti, patiṭṭhānaṭṭhena pādo nāma. ‘Iddhī’ti vā ‘iddhipādo’ti vā na aññassa kassaci adhivacanaṃ, sampayuttakānaṃ catunnaṃ khandhānaṃyeva adhivacanaṃ. Vīriyaṃ, cittaṃ, vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhāroti tayo dhammā…pe… catunnaṃ khandhānaṃyeva adhivacanaṃ.
ਅਪਿਚ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੋ ਨਾਮ; ਪਟਿਲਾਭੋ ਪਟਿਲਾਭੋ ਇਦ੍ਧਿ ਨਾਮਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਉਪਚਾਰੇਨ વਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ વਾ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬੋ। ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਪਰਿਕਮ੍ਮਞ੍ਹਿ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੋ ਨਾਮ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਇਦ੍ਧਿ ਨਾਮ। ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨ, વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੋ ਨਾਮ, ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਇਦ੍ਧਿ ਨਾਮ। ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੋ ਨਾਮ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਇਦ੍ਧਿ ਨਾਮ। ਸਕਦਾਗਾਮਿ, ਅਨਾਗਾਮਿ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਸ੍ਸ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੋ ਨਾਮ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਇਦ੍ਧਿ ਨਾਮ। ਪਟਿਲਾਭੇਨਾਪਿ ਦੀਪੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿਯੇવ। ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਞ੍ਹਿ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੋ ਨਾਮ, ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ ਇਦ੍ਧਿ ਨਾਮ; ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੋ ਨਾਮ, ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ ਇਦ੍ਧਿ ਨਾਮ…ਪੇ॰… ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੋ ਨਾਮ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਇਦ੍ਧਿ ਨਾਮ।
Apica pubbabhāgo pubbabhāgo iddhipādo nāma; paṭilābho paṭilābho iddhi nāmāti veditabbo. Ayamattho upacārena vā vipassanāya vā dīpetabbo. Paṭhamajjhānaparikammañhi iddhipādo nāma, paṭhamajjhānaṃ iddhi nāma. Dutiyatatiyacatutthaākāsānañcāyatana, viññāṇañcāyatanaākiñcaññāyatananevasaññānāsaññāyatanaparikammaṃ iddhipādo nāma, nevasaññānāsaññāyatanaṃ iddhi nāma. Sotāpattimaggassa vipassanā iddhipādo nāma, sotāpattimaggo iddhi nāma. Sakadāgāmi, anāgāmi, arahattamaggassa vipassanā iddhipādo nāma, arahattamaggo iddhi nāma. Paṭilābhenāpi dīpetuṃ vaṭṭatiyeva. Paṭhamajjhānañhi iddhipādo nāma, dutiyajjhānaṃ iddhi nāma; dutiyajjhānaṃ iddhipādo nāma, tatiyajjhānaṃ iddhi nāma…pe… anāgāmimaggo iddhipādo nāma, arahattamaggo iddhi nāma.
ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਇਦ੍ਧਿ? ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਪਾਦੋਤਿ? ਇਜ੍ਝਨਕਟ੍ਠੇਨੇવ ਇਦ੍ਧਿ। ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨੇવ ਪਾਦੋ। ਏવਮਿਧਾਪਿ ਇਦ੍ਧੀਤਿ વਾ ਪਾਦੋਤਿ વਾ ਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਧਿવਚਨਂ, ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂਯੇવ ਅਧਿવਚਨਨ੍ਤਿ। ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਇਦਮਾਹਂਸੁ – ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਮੇવ ਅਧਿવਚਨਂ ਭવੇਯ੍ਯ, ਯਦਿ ਸਤ੍ਥਾ ਪਰਤੋ ਉਤ੍ਤਰਚੂਲ਼ਭਾਜਨੀਯਂ ਨਾਮ ਨ ਆਹਰੇਯ੍ਯ। ਉਤ੍ਤਰਚੂਲ਼ਭਾਜਨੀਯੇ ਪਨ ‘‘ਛਨ੍ਦੋਯੇવ ਛਨ੍ਦਿਦ੍ਧਿਪਾਦੋ, વੀਰਿਯਮੇવ, ਚਿਤ੍ਤਮੇવ, વੀਮਂਸਾવ વੀਮਂਸਿਦ੍ਧਿਪਾਦੋ’’ਤਿ ਕਥਿਤਂ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਇਦ੍ਧਿ ਨਾਮ ਅਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾ, ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੋ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨੋ’’ਤਿ વਦਿਂਸੁ। ਤੇਸਂ વਚਨਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਇਦ੍ਧੀਪਿ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੋਪਿ ‘ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨੋ ਤਿਲਕ੍ਖਣਬ੍ਭਾਹਤੋ’ਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤਂ। ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਭਾਜਨੀਯੇ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਿਸ੍ਸਕਾ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਕਥਿਤਾਤਿ।
Kenaṭṭhena iddhi? Kenaṭṭhena pādoti? Ijjhanakaṭṭheneva iddhi. Patiṭṭhānaṭṭheneva pādo. Evamidhāpi iddhīti vā pādoti vā na aññassa kassaci adhivacanaṃ, sampayuttakānaṃ catunnaṃ khandhānaṃyeva adhivacananti. Evaṃ vutte pana idamāhaṃsu – catunnaṃ khandhānameva adhivacanaṃ bhaveyya, yadi satthā parato uttaracūḷabhājanīyaṃ nāma na āhareyya. Uttaracūḷabhājanīye pana ‘‘chandoyeva chandiddhipādo, vīriyameva, cittameva, vīmaṃsāva vīmaṃsiddhipādo’’ti kathitaṃ. Keci pana ‘‘iddhi nāma anipphannā, iddhipādo nipphanno’’ti vadiṃsu. Tesaṃ vacanaṃ paṭikkhipitvā iddhīpi iddhipādopi ‘nipphanno tilakkhaṇabbhāhato’ti sanniṭṭhānaṃ kataṃ. Iti imasmiṃ suttantabhājanīye lokiyalokuttaramissakā iddhipādā kathitāti.
ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ।
Suttantabhājanīyavaṇṇanā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / વਿਭਙ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Vibhaṅgapāḷi / ੯. ਇਦ੍ਧਿਪਾਦવਿਭਙ੍ਗੋ • 9. Iddhipādavibhaṅgo
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વਿਭਙ੍ਗ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ੯. ਇਦ੍ਧਿਪਾਦવਿਭਙ੍ਗੋ • 9. Iddhipādavibhaṅgo
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વਿਭਙ੍ਗ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ੯. ਇਦ੍ਧਿਪਾਦવਿਭਙ੍ਗੋ • 9. Iddhipādavibhaṅgo
