| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਮ੍ਮੋਹવਿਨੋਦਨੀ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
੧੩. ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾવਿਭਙ੍ਗੋ
13. Appamaññāvibhaṅgo
੧. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ
1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
੬੪੨. ਇਦਾਨਿ ਤਦਨਨ੍ਤਰੇ ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾવਿਭਙ੍ਗੇ ਚਤਸ੍ਸੋਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ। ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਯੋਤਿ ਫਰਣਅਪ੍ਪਮਾਣવਸੇਨ ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਯੋ। ਏਤਾ ਹਿ ਆਰਮ੍ਮਣવਸੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇ વਾ ਸਤ੍ਤੇ ਫਰਨ੍ਤਿ, ਏਕਸਤ੍ਤਮ੍ਪਿ વਾ ਅਨવਸੇਸਫਰਣવਸੇਨ ਫਰਨ੍ਤੀਤਿ ਫਰਣਅਪ੍ਪਮਾਣવਸੇਨ ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਯੋਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਭਿਕ੍ਖੁ। ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨਾਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ। ਚੇਤਸਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ। ਏਕਂ ਦਿਸਨ੍ਤਿ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਦਿਸਾਯ। ਪਠਮਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਸਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਾਯ ਏਕਦਿਸਾਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਸਤ੍ਤਫਰਣવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਫਰਿਤ੍વਾਤਿ ਫੁਸਿਤ੍વਾ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍વਾ। વਿਹਰਤੀਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮવਿਹਾਰਾਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਇਰਿਯਾਪਥવਿਹਾਰਂ ਪવਤ੍ਤੇਤਿ। ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਦੀਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍વਾ વਿਹਰਤਿ, ਤਥੇવ ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਦੁਤਿਯਂ ਤਤਿਯਂ ਚਤੁਤ੍ਥਞ੍ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
642. Idāni tadanantare appamaññāvibhaṅge catassoti gaṇanaparicchedo. Appamaññāyoti pharaṇaappamāṇavasena appamaññāyo. Etā hi ārammaṇavasena appamāṇe vā satte pharanti, ekasattampi vā anavasesapharaṇavasena pharantīti pharaṇaappamāṇavasena appamaññāyoti vuccanti. Idha bhikkhūti imasmiṃ sāsane bhikkhu. Mettāsahagatenāti mettāya samannāgatena. Cetasāti cittena. Ekaṃ disanti ekissā disāya. Paṭhamapariggahitaṃ sattaṃ upādāya ekadisāpariyāpannasattapharaṇavasena vuttaṃ. Pharitvāti phusitvā ārammaṇaṃ katvā. Viharatīti brahmavihārādhiṭṭhitaṃ iriyāpathavihāraṃ pavatteti. Tathā dutiyanti yathā puratthimādīsu disāsu yaṃ kiñci ekaṃ disaṃ pharitvā viharati, tatheva tadanantaraṃ dutiyaṃ tatiyaṃ catutthañcāti attho.
ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਤੇਨੇવ ਚ ਨਯੇਨ ਉਪਰਿਮਂ ਦਿਸਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਅਧੋ ਤਿਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਧੋਦਿਸਮ੍ਪਿ ਤਿਰਿਯਂਦਿਸਮ੍ਪਿ ਏવਮੇવ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਧੋਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ, ਤਿਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਨੁਦਿਸਾ। ਏવਂ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਸੁ ਅਸ੍ਸਮਣ੍ਡਲੇ ਅਸ੍ਸਮਿવ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਾਰੇਤਿਪਿ ਪਚ੍ਚਾਸਾਰੇਤਿਪੀਤਿ ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਏਕਮੇਕਂ ਦਿਸਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਓਧਿਸੋ ਮੇਤ੍ਤਾਫਰਣਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ। ਸਬ੍ਬਧੀਤਿਆਦਿ ਪਨ ਅਨੋਧਿਸੋ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਧੀਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਹੀਨਮਜ੍ਝਿਮੁਕ੍ਕਟ੍ਠਮਿਤ੍ਤਸਪਤ੍ਤਮਜ੍ਝਤ੍ਤਾਦਿਪ੍ਪਭੇਦੇਸੁ ਅਤ੍ਤਤਾਯ ‘ਅਯਂ ਪਰਸਤ੍ਤੋ’ਤਿ વਿਭਾਗਂ ਅਕਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਸਮਤਾਯਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ; ਅਥ વਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਚਿਤ੍ਤਭਾવੇਨ ਈਸਕਮ੍ਪਿ ਬਹਿ ਅવਿਕ੍ਖਿਪਮਾਨੋਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਸਬ੍ਬਾવਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤવਨ੍ਤਂ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਲੋਕਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਲੋਕਂ।
Iti uddhanti teneva ca nayena uparimaṃ disanti vuttaṃ hoti. Adho tiriyanti adhodisampi tiriyaṃdisampi evameva. Ettha ca adhoti heṭṭhā, tiriyanti anudisā. Evaṃ sabbadisāsu assamaṇḍale assamiva mettāsahagataṃ cittaṃ sāretipi paccāsāretipīti ettāvatā ekamekaṃ disaṃ pariggahetvā odhiso mettāpharaṇaṃ dassitaṃ. Sabbadhītiādi pana anodhiso dassanatthaṃ vuttaṃ. Tattha sabbadhīti sabbattha. Sabbattatāyāti sabbesu hīnamajjhimukkaṭṭhamittasapattamajjhattādippabhedesu attatāya ‘ayaṃ parasatto’ti vibhāgaṃ akatvā attasamatāyāti vuttaṃ hoti; atha vā sabbattatāyāti sabbena cittabhāvena īsakampi bahi avikkhipamānoti vuttaṃ hoti. Sabbāvantanti sabbasattavantaṃ, sabbasattayuttanti attho. Lokanti sattalokaṃ.
વਿਪੁਲੇਨਾਤਿਏવਮਾਦਿਪਰਿਯਾਯਦਸ੍ਸਨਤੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪੁਨ ‘‘ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਯਸ੍ਮਾ વਾ ਏਤ੍ਥ ਓਧਿਸੋ ਫਰਣੇ વਿਯ ਪੁਨ ‘ਤਥਾ’ਸਦ੍ਦੋ ‘ਇਤਿ’ਸਦ੍ਦੋ વਾ ਨ વੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਨ ‘‘ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ; ਨਿਗਮਨવਸੇਨ વਾ ਏਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। વਿਪੁਲੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਫਰਣવਸੇਨ વਿਪੁਲਤਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ਭੂਮਿવਸੇਨ ਪਨ ਤਂ ਮਹਗ੍ਗਤਂ, ਪਗੁਣવਸੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ , ਸਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣવਸੇਨ ਚ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ, ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਅવੇਰਂ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਪ੍ਪਹਾਨਤੋ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਝਂ, ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਅਯਂ ਤਾવ ‘‘ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਠਪਿਤਾਯ ਮਾਤਿਕਾਯ ਅਤ੍ਥੋ।
Vipulenātievamādipariyāyadassanato panettha puna ‘‘mettāsahagatenā’’ti vuttaṃ. Yasmā vā ettha odhiso pharaṇe viya puna ‘tathā’saddo ‘iti’saddo vā na vutto, tasmā puna ‘‘mettāsahagatena cetasā’’ti vuttaṃ; nigamanavasena vā etaṃ vuttaṃ. Vipulenāti ettha ca pharaṇavasena vipulatā daṭṭhabbā. Bhūmivasena pana taṃ mahaggataṃ, paguṇavasena appamāṇaṃ, sattārammaṇavasena ca appamāṇaṃ, byāpādapaccatthikappahānena averaṃ, domanassappahānato abyāpajjhaṃ, niddukkhanti vuttaṃ hoti. Ayaṃ tāva ‘‘mettāsahagatena cetasā’’tiādinā nayena ṭhapitāya mātikāya attho.
੬੪੩. ਇਦਾਨਿ ਯਦੇਤਂ ‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਪਦਭਾਜਨੀਯਂ, ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਦੋਸਚਰਿਤਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਾਯਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਰੂਪੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਅਯਂ ਮੇਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਂ ਮੇਤ੍ਤਾਯ વਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਤਾવ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਏਕਂ ਪੁਗ੍ਗਲਨ੍ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮਾਤਿ ਓਪਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ, ਯਥਾ ਏਕਂ ਪੁਗ੍ਗਲਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਿਯਨ੍ਤਿ ਪੇਮਨੀਯਂ। ਮਨਾਪਨ੍ਤਿ ਹਦਯવੁਡ੍ਢਿਕਰਂ। ਤਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇવ ਸਨ੍ਨਿવਾਸੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਹਿਤੇਨ વਾ ਪਿਯੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਸਮਾਯੋਗੇਨ ਮਨਾਪੋ ਨਾਮ; ਦਾਨਸਮਾਨਤ੍ਤਤਾਹਿ વਾ ਪਿਯਤਾ, ਪਿਯવਚਨਅਤ੍ਥਚਰਿਯਤਾਹਿ ਮਨਾਪਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਯਸ੍ਮਾ ਚੇਤ੍ਥ ਪਿਯਤਾਯ ਇਮਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਮੇਤ੍ਤਾ ਸੁਖਂ ਫਰਤਿ, ਮਨਾਪਤਾਯ ਉਦਾਸੀਨਤਾ ਨ ਸਣ੍ਠਾਤਿ, ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਤੋ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਾਨੁਪਾਲਿਤਾ ਮੇਤ੍ਤਾ ਨ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਉਪਮਂ ਕਤ੍વਾ ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ – ਪਿਯਂ ਮਨਾਪਨ੍ਤਿ। ਮੇਤ੍ਤਾਯੇਯ੍ਯਾਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਫਰੇਯ੍ਯ; ਤਸ੍ਮਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਮੇਤ੍ਤਂ ਕਰੇਯ੍ਯ ਪવਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏવਮੇવ ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤੇਤਿ ਯਥਾ ਪਿਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਮੇਤ੍ਤਾਯੇਯ੍ਯ, ਏવਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਅਪ੍ਪਨਾਪ੍ਪਤ੍ਤਾਯ વਸੀਭਾવਂ ਉਪਗਤਾਯ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤવੇਰਿਸਙ੍ਖਾਤੇਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤੇ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਫਰਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮੇਤ੍ਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਯਨਾਤਿਆਦੀਨਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨੇવ।
643. Idāni yadetaṃ ‘‘kathañca, bhikkhave, mettāsahagatena cetasā’’tiādinā nayena vuttaṃ padabhājanīyaṃ, tattha yasmā idaṃ kammaṭṭhānaṃ dosacaritassa sappāyaṃ, tasmā yathārūpe puggale ayaṃ mettā appanaṃ pāpuṇāti, taṃ mettāya vatthubhūtaṃ puggalaṃ tāva dassetuṃ seyyathāpi nāma ekaṃ puggalantiādi vuttaṃ. Tattha seyyathāpi nāmāti opammatthe nipāto, yathā ekaṃ puggalanti attho. Piyanti pemanīyaṃ. Manāpanti hadayavuḍḍhikaraṃ. Tattha pubbeva sannivāsena paccuppannahitena vā piyo nāma hoti, sīlādiguṇasamāyogena manāpo nāma; dānasamānattatāhi vā piyatā, piyavacanaatthacariyatāhi manāpatā veditabbā. Yasmā cettha piyatāya imassa byāpādassa pahānaṃ hoti, tato mettā sukhaṃ pharati, manāpatāya udāsīnatā na saṇṭhāti, hirottappañca paccupaṭṭhāti, tato hirottappānupālitā mettā na parihāyati, tasmā taṃ upamaṃ katvā idaṃ vuttaṃ – piyaṃ manāpanti. Mettāyeyyāti mettāya phareyya; tasmiṃ puggale mettaṃ kareyya pavatteyyāti attho. Evamevasabbe satteti yathā piyaṃ puggalaṃ mettāyeyya, evaṃ tasmiṃ puggale appanāppattāya vasībhāvaṃ upagatāya mettāya majjhattaverisaṅkhātepi sabbe satte anukkamena pharatīti attho. Metti mettāyanātiādīni vuttatthāneva.
੬੪੪. વਿਦਿਸਂ વਾਤਿ ਪਦਂ ਤਿਰਿਯਂ વਾਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥવਿਭਾવਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਂ।
644. Vidisaṃ vāti padaṃ tiriyaṃ vāti etassa atthavibhāvanatthaṃ vuttaṃ.
੬੪੫. ਫਰਿਤ੍વਾਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣવਸੇਨ ਫੁਸਿਤ੍વਾ। ਅਧਿਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾਤਿ ਅਧਿਕਭਾવੇਨ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ, ਯਥਾ ਮੁਤ੍ਤਂ ਸੁਮੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਸੁਪ੍ਪਸਾਰਿਤਂ ਸੁવਿਤ੍ਥਤਂ ਤਥਾ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
645. Pharitvāti ārammaṇakaraṇavasena phusitvā. Adhimuñcitvāti adhikabhāvena muñcitvā, yathā muttaṃ sumuttaṃ hoti suppasāritaṃ suvitthataṃ tathā muñcitvāti attho.
੬੪੮. ਸਬ੍ਬਧਿਆਦਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਯਸ੍ਮਾ ਤੀਣਿਪਿ ਏਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਿਕਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨੇਸਂ ਏਕਤੋવ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤੋਯੇવ।
648. Sabbadhiādiniddese yasmā tīṇipi etāni padāni sabbasaṅgāhikāni, tasmā nesaṃ ekatova atthaṃ dassetuṃ sabbena sabbantiādi vuttaṃ. Tassattho heṭṭhā vuttoyeva.
੬੫੦. વਿਪੁਲਾਦਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਯਸ੍ਮਾ ਯਂ ਅਪ੍ਪਨਾਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਹੁਤ੍વਾ ਅਨਨ੍ਤਸਤ੍ਤਫਰਣવਸੇਨ વਿਪੁਲਂ, ਤਂ ਨਿਯਮਤੋ ਭੂਮਿવਸੇਨ ਮਹਗ੍ਗਤਂ ਹੋਤਿ। ਯਞ੍ਚ ਮਹਗ੍ਗਤਂ ਤਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਗੋਚਰવਸੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ। ਯਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕવਿਘਾਤવਸੇਨ ਅવੇਰਂ। ਯਞ੍ਚ ਅવੇਰਂ ਤਂ વਿਹਤਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਤਾਯ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਂ। ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਯਂ વਿਪੁਲਂ ਤਂ ਮਹਗ੍ਗਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅવੇਰੋ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਲਿਙ੍ਗવਿਪਰਿਯਾਯੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਮਨੇਨ વਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ – ਯਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਸੋ ਅવੇਰੋ ਮਨੋ; ਯੋ ਅવੇਰੋ ਸੋ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜੋਤਿ। ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਹੇਟ੍ਠਿਮਂ ਹੇਟ੍ਠਿਮਂ ਪਦਂ ਉਪਰਿਮਸ੍ਸ ਉਪਰਿਮਸ੍ਸ, ਉਪਰਿਮਂ વਾ ਉਪਰਿਮਂ ਹੇਟ੍ਠਿਮਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਿਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋਤਿਪਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
650. Vipulādiniddese yasmā yaṃ appanāppattaṃ hutvā anantasattapharaṇavasena vipulaṃ, taṃ niyamato bhūmivasena mahaggataṃ hoti. Yañca mahaggataṃ taṃ appamāṇagocaravasena appamāṇaṃ. Yaṃ appamāṇaṃ taṃ paccatthikavighātavasena averaṃ. Yañca averaṃ taṃ vihatabyāpajjatāya abyāpajjaṃ. Tasmā ‘‘yaṃ vipulaṃ taṃ mahaggata’’ntiādi vuttaṃ. Avero abyāpajjoti cettha liṅgavipariyāyena vuttaṃ. Manena vā saddhiṃ yojanā kātabbā – yaṃ appamāṇaṃ cittaṃ, so avero mano; yo avero so abyāpajjoti. Apicettha heṭṭhimaṃ heṭṭhimaṃ padaṃ uparimassa uparimassa, uparimaṃ vā uparimaṃ heṭṭhimassa heṭṭhimassa atthotipi veditabbo.
੬੫੩. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਏਕਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਦੁਗ੍ਗਤਂ ਦੁਰੁਪੇਤਨ੍ਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਕਰੁਣਾਯ વਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਏવਰੂਪਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਬਲવਕਾਰੁਞ੍ਞਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਦੁਗ੍ਗਤਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਸਮਙ੍ਗੀਭਾવਂ ਗਤਂ। ਦੁਰੁਪੇਤਨ੍ਤਿ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਹਿ ਉਪੇਤਂ। ਗਤਿਕੁਲਭੋਗਾਦਿવਸੇਨ વਾ ਤਮਭਾવੇ ਠਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦੁਗ੍ਗਤੋ, ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਹਿ ਉਪੇਤਤ੍ਤਾ ਤਮਪਰਾਯਣਭਾવੇ ਠਿਤੋ ਦੁਰੁਪੇਤੋਤਿ ਏવਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
653. Seyyathāpi nāma ekaṃ puggalaṃ duggataṃ durupetanti idampi karuṇāya vatthubhūtaṃ puggalaṃ dassetuṃ vuttaṃ. Evarūpasmiñhi puggale balavakāruññaṃ uppajjati. Tattha duggatanti dukkhena samaṅgībhāvaṃ gataṃ. Durupetanti kāyaduccaritādīhi upetaṃ. Gatikulabhogādivasena vā tamabhāve ṭhito puggalo duggato, kāyaduccaritādīhi upetattā tamaparāyaṇabhāve ṭhito durupetoti evamettha attho veditabbo.
੬੬੩. ਏਕਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਪਿਯਂ ਮਨਾਪਨ੍ਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਮੁਦਿਤਾਯ વਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਗਤਿਕੁਲਭੋਗਾਦਿવਸੇਨ ਜੋਤਿਭਾવੇ ਠਿਤੋ ਪਿਯੋ, ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਾਦੀਹਿ ਉਪੇਤਤ੍ਤਾ ਜੋਤਿਪਰਾਯਣਭਾવੇ ਠਿਤੋ ਮਨਾਪੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
663. Ekaṃ puggalaṃ piyaṃ manāpanti idampi muditāya vatthubhūtaṃ puggalaṃ dassetuṃ vuttaṃ. Tattha gatikulabhogādivasena jotibhāve ṭhito piyo, kāyasucaritādīhi upetattā jotiparāyaṇabhāve ṭhito manāpoti veditabbo.
੬੭੩. ਨੇવ ਮਨਾਪਂ ਨ ਅਮਨਾਪਨ੍ਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਯ વਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਮਿਤ੍ਤਭਾવਂ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤਤਾਯ ਨੇવ ਮਨਾਪੋ, ਅਮਿਤ੍ਤਭਾવਂ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤਤਾਯ ਨ ਅਮਨਾਪੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਯਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਕਣ੍ਡੇ વੁਤ੍ਤਮੇવ। ਭਾવਨਾવਿਧਾਨਮ੍ਪਿ ਏਤੇਸਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਕਥਿਤਮੇવਾਤਿ।
673. Neva manāpaṃ na amanāpanti idampi upekkhāya vatthubhūtaṃ puggalaṃ dassetuṃ vuttaṃ. Tattha mittabhāvaṃ asampattatāya neva manāpo, amittabhāvaṃ asampattatāya na amanāpoti veditabbo. Sesamettha yaṃ vattabbaṃ siyā, taṃ sabbaṃ heṭṭhā cittuppādakaṇḍe vuttameva. Bhāvanāvidhānampi etesaṃ kammaṭṭhānānaṃ visuddhimagge vitthārato kathitamevāti.
ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ।
Suttantabhājanīyavaṇṇanā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / વਿਭਙ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Vibhaṅgapāḷi / ੧੩. ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾવਿਭਙ੍ਗੋ • 13. Appamaññāvibhaṅgo
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વਿਭਙ੍ਗ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ੧੩. ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾવਿਭਙ੍ਗੋ • 13. Appamaññāvibhaṅgo
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વਿਭਙ੍ਗ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ੧੩. ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾવਿਭਙ੍ਗੋ • 13. Appamaññāvibhaṅgo
