| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣಿ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
ಸುತ್ತನ್ತಿಕದುಕಮಾತಿಕಾಪದವಣ್ಣನಾ
Suttantikadukamātikāpadavaṇṇanā
೧೦೧-೧೦೮. ಸುತ್ತನ್ತಿಕದುಕೇಸು ಸಮ್ಪಯೋಗವಸೇನ ವಿಜ್ಜಂ ಭಜನ್ತೀತಿ ವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿನೋ; ವಿಜ್ಜಾಭಾಗೇ ವಿಜ್ಜಾಕೋಟ್ಠಾಸೇ ವತ್ತನ್ತೀತಿಪಿ ವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿನೋ। ತತ್ಥ ವಿಪಸ್ಸನಾಞಾಣಂ, ಮನೋಮಯಿದ್ಧಿ, ಛ ಅಭಿಞ್ಞಾತಿ ಅಟ್ಠ ವಿಜ್ಜಾ। ಪುರಿಮೇನ ಅತ್ಥೇನ ತಾಹಿ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾಪಿ ವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿನೋ। ಪಚ್ಛಿಮೇನ ಅತ್ಥೇನ ತಾಸು ಯಾ ಕಾಚಿ ಏಕಾ ವಿಜ್ಜಾ ವಿಜ್ಜಾ। ಸೇಸಾ ವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿನೋತಿ। ಏವಂ ವಿಜ್ಜಾಪಿ ವಿಜ್ಜಾಯ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾಪಿ ವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿನೋತ್ವೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಇಧ ಪನ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾವ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ। ಸಮ್ಪಯೋಗವಸೇನೇವ ಅವಿಜ್ಜಂ ಭಜನ್ತೀತಿ ಅವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿನೋ। ಅವಿಜ್ಜಾಭಾಗೇ ಅವಿಜ್ಜಾಕೋಟ್ಠಾಸೇ ವತ್ತನ್ತೀತಿಪಿ ಅವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿನೋ। ತತ್ಥ ದುಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛಾದಕಂ ತಮೋ ಸಮುದಯಾದಿಪಟಿಚ್ಛಾದಕನ್ತಿ ಚತಸ್ಸೋ ಅವಿಜ್ಜಾ। ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ತಾಹಿ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾಪಿ ಅವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿನೋ। ತಾಸು ಯಾ ಕಾಚಿ ಏಕಾ ಅವಿಜ್ಜಾ ಅವಿಜ್ಜಾ। ಸೇಸಾ ಅವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿನೋತಿ। ಏವಂ ಅವಿಜ್ಜಾಪಿ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾಪಿ ಅವಿಜ್ಜಾಭಾಗಿನೋತ್ವೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಇಧ ಪನ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾವ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ।
101-108. Suttantikadukesu sampayogavasena vijjaṃ bhajantīti vijjābhāgino; vijjābhāge vijjākoṭṭhāse vattantītipi vijjābhāgino. Tattha vipassanāñāṇaṃ, manomayiddhi, cha abhiññāti aṭṭha vijjā. Purimena atthena tāhi sampayuttadhammāpi vijjābhāgino. Pacchimena atthena tāsu yā kāci ekā vijjā vijjā. Sesā vijjābhāginoti. Evaṃ vijjāpi vijjāya sampayuttadhammāpi vijjābhāginotveva veditabbā. Idha pana sampayuttadhammāva adhippetā. Sampayogavaseneva avijjaṃ bhajantīti avijjābhāgino. Avijjābhāge avijjākoṭṭhāse vattantītipi avijjābhāgino. Tattha dukkhapaṭicchādakaṃ tamo samudayādipaṭicchādakanti catasso avijjā. Purimanayeneva tāhi sampayuttadhammāpi avijjābhāgino. Tāsu yā kāci ekā avijjā avijjā. Sesā avijjābhāginoti. Evaṃ avijjāpi avijjāya sampayuttadhammāpi avijjābhāginotveva veditabbā. Idha pana sampayuttadhammāva adhippetā.
ಪುನ ಅನಜ್ಝೋತ್ಥರಣಭಾವೇನ ಕಿಲೇಸನ್ಧಕಾರಂ ವಿದ್ಧಂಸೇತುಂ ಅಸಮತ್ಥತಾಯ ವಿಜ್ಜು ಉಪಮಾ ಏತೇಸನ್ತಿ ವಿಜ್ಜೂಪಮಾ। ನಿಸ್ಸೇಸಂ ವಿದ್ಧಂಸನಸಮತ್ಥತಾಯ ವಜಿರಂ ಉಪಮಾ ಏತೇಸನ್ತಿ ವಜಿರೂಪಮಾ। ಬಾಲೇಸು ಠಿತತ್ತಾ ಯತ್ಥ ಠಿತಾ ತದುಪಚಾರೇನ ಬಾಲಾ। ಪಣ್ಡಿತೇಸು ಠಿತತ್ತಾ ಪಣ್ಡಿತಾ। ಬಾಲಕರತ್ತಾ ವಾ ಬಾಲಾ, ಪಣ್ಡಿತಕರತ್ತಾ ಪಣ್ಡಿತಾ। ಕಣ್ಹಾತಿ ಕಾಳಕಾ, ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅಪಭಸ್ಸರಭಾವಕರಣಾ। ಸುಕ್ಕಾತಿ ಓದಾತಾ , ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಪಭಸ್ಸರಭಾವಕರಣಾ। ಕಣ್ಹಾಭಿಜಾತಿಹೇತುತೋ ವಾ ಕಣ್ಹಾ; ಸುಕ್ಕಾಭಿಜಾತಿಹೇತುತೋ ಸುಕ್ಕಾ। ಇಧ ಚೇವ ಸಮ್ಪರಾಯೇ ಚ ತಪೇನ್ತೀತಿ ತಪನೀಯಾ। ನ ತಪನೀಯಾ ಅತಪನೀಯಾ।
Puna anajjhottharaṇabhāvena kilesandhakāraṃ viddhaṃsetuṃ asamatthatāya vijju upamā etesanti vijjūpamā. Nissesaṃ viddhaṃsanasamatthatāya vajiraṃ upamā etesanti vajirūpamā. Bālesu ṭhitattā yattha ṭhitā tadupacārena bālā. Paṇḍitesu ṭhitattā paṇḍitā. Bālakarattā vā bālā, paṇḍitakarattā paṇḍitā. Kaṇhāti kāḷakā, cittassa apabhassarabhāvakaraṇā. Sukkāti odātā , cittassa pabhassarabhāvakaraṇā. Kaṇhābhijātihetuto vā kaṇhā; sukkābhijātihetuto sukkā. Idha ceva samparāye ca tapentīti tapanīyā. Na tapanīyā atapanīyā.
ಅಧಿವಚನದುಕಾದಯೋ ತಯೋ ಅತ್ಥತೋ ನಿನ್ನಾನಾಕರಣಾ; ಬ್ಯಞ್ಜನಮೇವೇತ್ಥ ನಾನಂ। ಸಿರಿವಡ್ಢಕೋ ಧನವಡ್ಢಕೋತಿ ಆದಯೋ ಹಿ ವಚನಮತ್ತಮೇವ ಅಧಿಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಪವತ್ತಾ ಅಧಿವಚನಾ ನಾಮ। ಅಧಿವಚನಾನಂ ಪಥಾ ಅಧಿವಚನಪಥಾ। ‘‘ಅಭಿಸಙ್ಖರೋನ್ತೀತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಮಾ ಸಙ್ಖಾರಾ’’ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೩.೭೯) ಏವಂ ನಿದ್ಧಾರೇತ್ವಾ ಸಹೇತುಕಂ ಕತ್ವಾ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ಅಭಿಲಾಪಾ ನಿರುತ್ತಿ ನಾಮ। ನಿರುತ್ತೀನಂ ಪಥಾ ನಿರುತ್ತಿಪಥಾ। ತಕ್ಕೋ ವಿತಕ್ಕೋ ಸಙ್ಕಪ್ಪೋತಿ (ಧ॰ ಸ॰ ೭) ಏವಂ ತೇನ ತೇನ ಪಕಾರೇನ ಞಾಪನತೋ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ। ಪಞ್ಞತ್ತೀನಂ ಪಥಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿಪಥಾ। ಏತ್ಥ ಚ ಏಕಂ ದುಕಂ ವತ್ವಾಪಿ ಇತರೇಸಂ ವಚನೇ ಪಯೋಜನಂ ಹೇತುಗೋಚ್ಛಕೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Adhivacanadukādayo tayo atthato ninnānākaraṇā; byañjanamevettha nānaṃ. Sirivaḍḍhako dhanavaḍḍhakoti ādayo hi vacanamattameva adhikāraṃ katvā pavattā adhivacanā nāma. Adhivacanānaṃ pathā adhivacanapathā. ‘‘Abhisaṅkharontīti kho, bhikkhave, tasmā saṅkhārā’’ti (saṃ. ni. 3.79) evaṃ niddhāretvā sahetukaṃ katvā vuccamānā abhilāpā nirutti nāma. Niruttīnaṃ pathā niruttipathā. Takko vitakko saṅkappoti (dha. sa. 7) evaṃ tena tena pakārena ñāpanato paññatti nāma. Paññattīnaṃ pathā paññattipathā. Ettha ca ekaṃ dukaṃ vatvāpi itaresaṃ vacane payojanaṃ hetugocchake vuttanayeneva veditabbaṃ.
೧೦೯-೧೧೮. ನಾಮರೂಪದುಕೇ ನಾಮಕರಣಟ್ಠೇನ ನಮನಟ್ಠೇನ ನಾಮನಟ್ಠೇನ ಚ ನಾಮಂ। ರುಪ್ಪನಟ್ಠೇನ ರೂಪಂ। ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ। ವಿತ್ಥಾರೋ ಪನ ನಿಕ್ಖೇಪಕಣ್ಡೇ ಆವಿ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಅವಿಜ್ಜಾತಿ ದುಕ್ಖಾದೀಸು ಅಞ್ಞಾಣಂ। ಭವತಣ್ಹಾತಿ ಭವಪತ್ಥನಾ। ಭವದಿಟ್ಠೀತಿ ಭವೋ ವುಚ್ಚತಿ ಸಸ್ಸತಂ; ಸಸ್ಸತವಸೇನ ಉಪ್ಪಜ್ಜನದಿಟ್ಠಿ। ವಿಭವದಿಟ್ಠೀತಿ ವಿಭವೋ ವುಚ್ಚತಿ ಉಚ್ಛೇದಂ; ಉಚ್ಛೇದವಸೇನ ಉಪ್ಪಜ್ಜನದಿಟ್ಠಿ। ಸಸ್ಸತೋ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚಾತಿ ಪವತ್ತಾ ದಿಟ್ಠಿ ಸಸ್ಸತದಿಟ್ಠಿ। ಉಚ್ಛಿಜ್ಜಿಸ್ಸತೀತಿ ಪವತ್ತಾ ದಿಟ್ಠಿ ಉಚ್ಛೇದದಿಟ್ಠಿ। ಅನ್ತವಾತಿ ಪವತ್ತಾ ದಿಟ್ಠಿ ಅನ್ತವಾದಿಟ್ಠಿ। ಅನನ್ತವಾತಿ ಪವತ್ತಾ ದಿಟ್ಠಿ ಅನನ್ತವಾದಿಟ್ಠಿ। ಪುಬ್ಬನ್ತಂ ಅನುಗತಾ ದಿಟ್ಠಿ ಪುಬ್ಬನ್ತಾನುದಿಟ್ಠಿ। ಅಪರನ್ತಂ ಅನುಗತಾ ದಿಟ್ಠಿ ಅಪರನ್ತಾನುದಿಟ್ಠಿ। ಅಹಿರಿಕನ್ತಿ ಯಂ ನ ಹಿರಿಯತಿ ಹಿರಿಯಿತಬ್ಬೇನಾತಿ (ಧ॰ ಸ॰ ೩೮೭) ಏವಂ ವಿತ್ಥಾರಿತಾ ನಿಲ್ಲಜ್ಜತಾ। ಅನೋತ್ತಪ್ಪನ್ತಿ ಯಂ ನ ಓತ್ತಪ್ಪತಿ ಓತ್ತಪ್ಪಿತಬ್ಬೇನಾತಿ ಏವಂ ವಿತ್ಥಾರಿತೋ ಅಭಾಯನಕಆಕಾರೋ। ಹಿರಿಯನಾ ಹಿರೀ, ಓತ್ತಪ್ಪನಾ ಓತ್ತಪ್ಪಂ। ದೋವಚಸ್ಸತಾದೀಸು ದುಕ್ಖಂ ವಚೋ ಏತಸ್ಮಿಂ ವಿಪ್ಪಟಿಕೂಲಗಾಹಿಮ್ಹಿ ವಿಪಚ್ಚನೀಕಸಾತೇ ಅನಾದರೇ ಪುಗ್ಗಲೇತಿ ದುಬ್ಬಚೋ। ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ದೋವಚಸ್ಸಂ। ತಸ್ಸ ಭಾವೋ ದೋವಚಸ್ಸತಾ। ಪಾಪಾ ಅಸ್ಸದ್ಧಾದಯೋ ಪುಗ್ಗಲಾ ಏತಸ್ಸ ಮಿತ್ತಾತಿ ಪಾಪಮಿತ್ತೋ; ತಸ್ಸ ಭಾವೋ ಪಾಪಮಿತ್ತತಾ। ಸೋವಚಸ್ಸತಾ ಚ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತತಾ ಚ ವುತ್ತಪಟಿಪಕ್ಖನಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
109-118. Nāmarūpaduke nāmakaraṇaṭṭhena namanaṭṭhena nāmanaṭṭhena ca nāmaṃ. Ruppanaṭṭhena rūpaṃ. Ayamettha saṅkhepo. Vitthāro pana nikkhepakaṇḍe āvi bhavissati. Avijjāti dukkhādīsu aññāṇaṃ. Bhavataṇhāti bhavapatthanā. Bhavadiṭṭhīti bhavo vuccati sassataṃ; sassatavasena uppajjanadiṭṭhi. Vibhavadiṭṭhīti vibhavo vuccati ucchedaṃ; ucchedavasena uppajjanadiṭṭhi. Sassato attā ca loko cāti pavattā diṭṭhi sassatadiṭṭhi. Ucchijjissatīti pavattā diṭṭhi ucchedadiṭṭhi. Antavāti pavattā diṭṭhi antavādiṭṭhi. Anantavāti pavattā diṭṭhi anantavādiṭṭhi. Pubbantaṃ anugatā diṭṭhi pubbantānudiṭṭhi. Aparantaṃ anugatā diṭṭhi aparantānudiṭṭhi. Ahirikanti yaṃ na hiriyati hiriyitabbenāti (dha. sa. 387) evaṃ vitthāritā nillajjatā. Anottappanti yaṃ na ottappati ottappitabbenāti evaṃ vitthārito abhāyanakaākāro. Hiriyanā hirī, ottappanā ottappaṃ. Dovacassatādīsu dukkhaṃ vaco etasmiṃ vippaṭikūlagāhimhi vipaccanīkasāte anādare puggaleti dubbaco. Tassa kammaṃ dovacassaṃ. Tassa bhāvo dovacassatā. Pāpā assaddhādayo puggalā etassa mittāti pāpamitto; tassa bhāvo pāpamittatā. Sovacassatā ca kalyāṇamittatā ca vuttapaṭipakkhanayena veditabbā.
೧೧೯-೧೨೩. ‘ಪಞ್ಚಪಿ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ, ಸತ್ತಪಿ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ’ತಿ (ಧ॰ ಸ॰ ೧೩೩೬) ಏವಂ ವುತ್ತಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಕುಸಲಭಾವೋ ಆಪತ್ತಿಕುಸಲತಾ। ತಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ವುಟ್ಠಾನೇ ಕುಸಲಭಾವೋ ಆಪತ್ತಿವುಟ್ಠಾನಕುಸಲತಾ। ಸಮಾಪತ್ತೀಸು ಕುಸಲಭಾವೋ ಸಮಾಪತ್ತಿಕುಸಲತಾ। ಸಮಾಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪನಾಪರಿಚ್ಛೇದಪಞ್ಞಾಯೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಸಮಾಪತ್ತೀಹಿ ವುಟ್ಠಾನೇ ಕುಸಲಭಾವೋ ಸಮಾಪತ್ತಿವುಟ್ಠಾನಕುಸಲತಾ। ಅಟ್ಠಾರಸಸು ಧಾತೂಸು ಕುಸಲಭಾವೋ ಧಾತುಕುಸಲತಾ। ತಾಸಂಯೇವ ಧಾತೂನಂ ಮನಸಿಕಾರೇ ಕುಸಲಭಾವೋ ಮನಸಿಕಾರಕುಸಲತಾ। ಚಕ್ಖಾಯತನಾದೀಸು ಕುಸಲಭಾವೋ ಆಯತನಕುಸಲತಾ। ದ್ವಾದಸಙ್ಗೇ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದೇ ಕುಸಲಭಾವೋ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಕುಸಲತಾ। ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಕುಸಲಭಾವೋ ಠಾನಕುಸಲತಾ। ಠಾನನ್ತಿ ಕಾರಣಂ ವುಚ್ಚತಿ। ತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ತದಾಯತ್ತವುತ್ತಿತಾಯ ಫಲಂ ತಿಟ್ಠತಿ ನಾಮ, ತಸ್ಮಾ ಠಾನನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಅಟ್ಠಾನೇ ಕುಸಲಭಾವೋ ಅಟ್ಠಾನಕುಸಲತಾ।
119-123. ‘Pañcapi āpattikkhandhā āpattiyo, sattapi āpattikkhandhā āpattiyo’ti (dha. sa. 1336) evaṃ vuttāsu āpattīsu kusalabhāvo āpattikusalatā. Tāhi āpattīhi vuṭṭhāne kusalabhāvo āpattivuṭṭhānakusalatā. Samāpattīsu kusalabhāvo samāpattikusalatā. Samāpattīnaṃ appanāparicchedapaññāyetaṃ adhivacanaṃ. Samāpattīhi vuṭṭhāne kusalabhāvo samāpattivuṭṭhānakusalatā. Aṭṭhārasasu dhātūsu kusalabhāvo dhātukusalatā. Tāsaṃyeva dhātūnaṃ manasikāre kusalabhāvo manasikārakusalatā. Cakkhāyatanādīsu kusalabhāvo āyatanakusalatā. Dvādasaṅge paṭiccasamuppāde kusalabhāvo paṭiccasamuppādakusalatā. Tasmiṃ tasmiṃ ṭhāne kusalabhāvo ṭhānakusalatā. Ṭhānanti kāraṇaṃ vuccati. Tasmiñhi tadāyattavuttitāya phalaṃ tiṭṭhati nāma, tasmā ṭhānanti vuttaṃ. Aṭṭhāne kusalabhāvo aṭṭhānakusalatā.
೧೨೪-೧೩೪. ಉಜುಭಾವೋ ಅಜ್ಜವೋ। ಮುದುಭಾವೋ ಮದ್ದವೋ। ಅಧಿವಾಸನಸಙ್ಖಾತೋ ಖಮನಭಾವೋ ಖನ್ತಿ। ಸುರತಸ್ಸ ಭಾವೋ ಸೋರಚ್ಚಂ। ಸಮ್ಮೋದಕಮುದುಭಾವಸಙ್ಖಾತೋ ಸಖಿಲಭಾವೋ ಸಾಖಲ್ಯಂ। ಯಥಾ ಪರೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅತ್ತನೋ ಛಿದ್ದಂ ನ ಹೋತಿ ಏವಂ ಧಮ್ಮಾಮಿಸೇಹಿ ಪಟಿಸನ್ಥರಣಂ ಪಟಿಸನ್ಥಾರೋ। ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರಭೇದಸಙ್ಖಾತೋ ಮನಚ್ಛಟ್ಠೇಸು ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಅಗುತ್ತದ್ವಾರಭಾವೋ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಅಗುತ್ತದ್ವಾರತಾ। ಪಟಿಗ್ಗಹಣಪರಿಭೋಗವಸೇನ ಭೋಜನೇ ಮತ್ತಂ ಅಜಾನನಭಾವೋ ಭೋಜನೇ ಅಮತ್ತಞ್ಞುತಾ। ಅನನ್ತರದುಕೋ ವುತ್ತಪಟಿಪಕ್ಖನಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಸತಿವಿಪ್ಪವಾಸಸಙ್ಖಾತೋ ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿಭಾವೋ ಮುಟ್ಠಸ್ಸಚ್ಚಂ। ಅಸಮ್ಪಜಾನಭಾವೋ ಅಸಮ್ಪಜಞ್ಞಂ। ಸರತೀತಿ ಸತಿ। ಸಮ್ಪಜಾನಾತೀತಿ ಸಮ್ಪಜಞ್ಞಂ। ಅಪ್ಪಟಿಸಙ್ಖಾನೇ ಅಕಮ್ಪನಟ್ಠೇನ ಪಟಿಸಙ್ಖಾನಸಙ್ಖಾತಂ ಬಲಂ ಪಟಿಸಙ್ಖಾನಬಲಂ। ವೀರಿಯಸೀಸೇನ ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ ಭಾವೇನ್ತಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಬಲಂ ಭಾವನಾಬಲಂ। ಪಚ್ಚನೀಕಧಮ್ಮೇ ಸಮೇತೀತಿ ಸಮಥೋ। ಅನಿಚ್ಚಾದಿವಸೇನ ವಿವಿಧೇನ ಆಕಾರೇನ ಪಸ್ಸತೀತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾ। ಸಮಥೋವ ತಂ ಆಕಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪುನ ಪವತ್ತೇತಬ್ಬಸ್ಸ ಸಮಥಸ್ಸ ನಿಮಿತ್ತವಸೇನ ಸಮಥನಿಮಿತ್ತಂ। ಪಗ್ಗಾಹನಿಮಿತ್ತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮೇ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಪಗ್ಗಾಹೋ। ನ ವಿಕ್ಖಿಪತೀತಿ ಅವಿಕ್ಖೇಪೋ।
124-134. Ujubhāvo ajjavo. Mudubhāvo maddavo. Adhivāsanasaṅkhāto khamanabhāvo khanti. Suratassa bhāvo soraccaṃ. Sammodakamudubhāvasaṅkhāto sakhilabhāvo sākhalyaṃ. Yathā parehi saddhiṃ attano chiddaṃ na hoti evaṃ dhammāmisehi paṭisantharaṇaṃ paṭisanthāro. Indriyasaṃvarabhedasaṅkhāto manacchaṭṭhesu indriyesu aguttadvārabhāvo indriyesu aguttadvāratā. Paṭiggahaṇaparibhogavasena bhojane mattaṃ ajānanabhāvo bhojane amattaññutā. Anantaraduko vuttapaṭipakkhanayena veditabbo. Sativippavāsasaṅkhāto muṭṭhassatibhāvo muṭṭhassaccaṃ. Asampajānabhāvo asampajaññaṃ. Saratīti sati. Sampajānātīti sampajaññaṃ. Appaṭisaṅkhāne akampanaṭṭhena paṭisaṅkhānasaṅkhātaṃ balaṃ paṭisaṅkhānabalaṃ. Vīriyasīsena satta bojjhaṅge bhāventassa uppannaṃ balaṃ bhāvanābalaṃ. Paccanīkadhamme sametīti samatho. Aniccādivasena vividhena ākārena passatīti vipassanā. Samathova taṃ ākāraṃ gahetvā puna pavattetabbassa samathassa nimittavasena samathanimittaṃ. Paggāhanimittepi eseva nayo. Sampayuttadhamme paggaṇhātīti paggāho. Na vikkhipatīti avikkhepo.
೧೩೫-೧೪೨. ಸೀಲವಿನಾಸಿಕಾ ಅಸಂವರಸಙ್ಖಾತಾ ಸೀಲಸ್ಸ ವಿಪತ್ತಿ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿ। ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿವಿನಾಸಿಕಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಸಙ್ಖಾತಾ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ವಿಪತ್ತಿ ದಿಟ್ಠಿವಿಪತ್ತಿ। ಸೋರಚ್ಚಮೇವ ಸೀಲಸ್ಸ ಸಮ್ಪಾದನತೋ ಸೀಲಪರಿಪೂರಣತೋ ಸೀಲಸ್ಸ ಸಮ್ಪದಾತಿ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾ। ದಿಟ್ಠಿಪಾರಿಪೂರಿಭೂತಂ ಞಾಣಂ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಮ್ಪದಾತಿ ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪದಾ। ವಿಸುದ್ಧಿಭಾವಂ ಸಮ್ಪತ್ತಾ ಸೀಲಸಙ್ಖಾತಾ ಸೀಲಸ್ಸ ವಿಸುದ್ಧಿ, ಸೀಲವಿಸುದ್ಧಿ। ನಿಬ್ಬಾನಸಙ್ಖಾತಂ ವಿಸುದ್ಧಿಂ ಪಾಪೇತುಂ ಸಮತ್ಥಾ, ದಸ್ಸನಸಙ್ಖಾತಾ, ದಿಟ್ಠಿಯಾ ವಿಸುದ್ಧಿ ದಿಟ್ಠಿವಿಸುದ್ಧಿ। ದಿಟ್ಠಿವಿಸುದ್ಧಿ ಖೋ ಪನ ಯಥಾದಿಟ್ಠಿಸ್ಸ ಚ ಪಧಾನನ್ತಿ ಕಮ್ಮಸ್ಸಕತಞ್ಞಾಣಾದಿಸಙ್ಖಾತಾ ದಿಟ್ಠಿವಿಸುದ್ಧಿ ಚೇವ ಯಥಾದಿಟ್ಠಿಸ್ಸ ಚ ಅನುರೂಪದಿಟ್ಠಿಸ್ಸ ಕಲ್ಯಾಣದಿಟ್ಠಿಸ್ಸ ತಂಸಮ್ಪಯುತ್ತಮೇವ ಪಧಾನಂ। ಸಂವೇಗೋತಿ ಜಾತಿಆದೀನಿ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪನ್ನಭಯಸಙ್ಖಾತಂ ಸಂವಿಜ್ಜನಂ। ಸಂವೇಜನಿಯಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಸಂವೇಗಜನಕಂ ಜಾತಿಆದಿಕಾರಣಂ। ಸಂವಿಗ್ಗಸ್ಸ ಚ ಯೋನಿಸೋಪಧಾನನ್ತಿ ಏವಂ ಸಂವೇಗಜಾತಸ್ಸ ಉಪಾಯಪಧಾನಂ। ಅಸನ್ತುಟ್ಠಿತಾ ಚ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸೂತಿ ಕುಸಲಧಮ್ಮಪೂರಣೇ ಅಸನ್ತುಟ್ಠಿಭಾವೋ। ಅಪ್ಪಟಿವಾನಿತಾ ಚ ಪಧಾನಸ್ಮಿನ್ತಿ ಅರಹತ್ತಂ ಅಪತ್ವಾ ಪಧಾನಸ್ಮಿಂ ಅನಿವತ್ತನತಾ ಅನೋಸಕ್ಕನತಾ। ವಿಜಾನನತೋ ವಿಜ್ಜಾ। ವಿಮುಚ್ಚನತೋ ವಿಮುತ್ತಿ। ಖಯೇ ಞಾಣನ್ತಿ ಕಿಲೇಸಕ್ಖಯಕರೇ ಅರಿಯಮಗ್ಗೇ ಞಾಣಂ। ಅನುಪ್ಪಾದೇ ಞಾಣನ್ತಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿವಸೇನ ಅನುಪ್ಪಾದಭೂತೇ ತಂತಂಮಗ್ಗವಜ್ಝಕಿಲೇಸಾನಂ ಅನುಪ್ಪಾದಪರಿಯೋಸಾನೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಅರಿಯಫಲೇ ಞಾಣಂ। ಅಯಂ ಮಾತಿಕಾಯ ಅನುಪುಬ್ಬಪದವಣ್ಣನಾ।
135-142. Sīlavināsikā asaṃvarasaṅkhātā sīlassa vipatti sīlavipatti. Sammādiṭṭhivināsikā micchādiṭṭhisaṅkhātā diṭṭhiyā vipatti diṭṭhivipatti. Soraccameva sīlassa sampādanato sīlaparipūraṇato sīlassa sampadāti sīlasampadā. Diṭṭhipāripūribhūtaṃ ñāṇaṃ diṭṭhiyā sampadāti diṭṭhisampadā. Visuddhibhāvaṃ sampattā sīlasaṅkhātā sīlassa visuddhi, sīlavisuddhi. Nibbānasaṅkhātaṃ visuddhiṃ pāpetuṃ samatthā, dassanasaṅkhātā, diṭṭhiyā visuddhi diṭṭhivisuddhi. Diṭṭhivisuddhi kho pana yathādiṭṭhissa ca padhānanti kammassakataññāṇādisaṅkhātā diṭṭhivisuddhi ceva yathādiṭṭhissa ca anurūpadiṭṭhissa kalyāṇadiṭṭhissa taṃsampayuttameva padhānaṃ. Saṃvegoti jātiādīni paṭicca uppannabhayasaṅkhātaṃ saṃvijjanaṃ. Saṃvejaniyaṭṭhānanti saṃvegajanakaṃ jātiādikāraṇaṃ. Saṃviggassa ca yonisopadhānanti evaṃ saṃvegajātassa upāyapadhānaṃ. Asantuṭṭhitā ca kusalesu dhammesūti kusaladhammapūraṇe asantuṭṭhibhāvo. Appaṭivānitā ca padhānasminti arahattaṃ apatvā padhānasmiṃ anivattanatā anosakkanatā. Vijānanato vijjā. Vimuccanato vimutti. Khaye ñāṇanti kilesakkhayakare ariyamagge ñāṇaṃ. Anuppāde ñāṇanti paṭisandhivasena anuppādabhūte taṃtaṃmaggavajjhakilesānaṃ anuppādapariyosāne uppanne ariyaphale ñāṇaṃ. Ayaṃ mātikāya anupubbapadavaṇṇanā.
ದುಕಮಾತಿಕಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Dukamātikāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀಪಾಳಿ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ಸುತ್ತನ್ತಿಕದುಕಮಾತಿಕಾ • Suttantikadukamātikā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / ಸುತ್ತನ್ತಿಕದುಕಮಾತಿಕಾಪದವಣ್ಣನಾ • Suttantikadukamātikāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ-ಅನುಟೀಕಾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / ಸುತ್ತನ್ತಿಕದುಕಮಾತಿಕಾಪದವಣ್ಣನಾ • Suttantikadukamātikāpadavaṇṇanā
