| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-மூலடீகா • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā |
ஸுத்தந்திகது³கனிக்கே²பகதா²வண்ணனா
Suttantikadukanikkhepakathāvaṇṇanā
1303. விவேசிதத்தாதி விஸுங் கதத்தா பகாஸிதத்தா. அஸேஸெத்வா கே²பேதீதி வஜிரங் அத்தனா பதிதட்டா²னங் அஸேஸெத்வா கே²பேதி புன அபாகதிகதாஆபாத³னேன.
1303. Vivecitattāti visuṃ katattā pakāsitattā. Asesetvā khepetīti vajiraṃ attanā patitaṭṭhānaṃ asesetvā khepeti puna apākatikatāāpādanena.
1311. தப்பதீதி விப்படிஸாரீ ஹோதி, அனுஸோசதி வா.
1311. Tappatīti vippaṭisārī hoti, anusocati vā.
1313. அஹந்தி இதி-ஸத்³த³பரேன அஹங்-ஸத்³தே³ன ஹேதுபூ⁴தேன யோ அத்தோ² விஞ்ஞாயதி, ஸோ ஸங்கதீ²யதி, உதீ³ரீயதீதி அத்தோ². அஞ்ஞதா² ஹி வுச்சமானஸ்ஸ வசனேன பகாஸியமானஸ்ஸ பத³த்த²ஸ்ஸ ஸங்கா²தி³பா⁴வே ஸப்³பே³ஸங் குஸலாதி³த⁴ம்மானங் அதி⁴வசனாதி³தா ஸியாதி. பா⁴வோதி ஸத்தவேவசனந்தி ப⁴ணந்தி, தா⁴துயா வா ஏதங் அதி⁴வசனங். த³த்தோதி எத்தாவதா ஸத்தபஞ்ஞத்திங் த³ஸ்ஸெத்வா அஞ்ஞம்பி உபாதா³பஞ்ஞத்திங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘மஞ்சோ’’திஆதி³மாஹ. அஹந்தி ச பவத்தங் அதி⁴வசனங் வத³ந்தேன ஸுணந்தேன ச புப்³பே³ க³ஹிதஸஞ்ஞேன அத்த²ப்பகாஸனபா⁴வேன விஞ்ஞாயதி. ந ஹி தஸ்மிங் அவிஞ்ஞாதே தத³த்த²விஜானநங் அத்தீ²தி விஸேஸேன அதி⁴வசனங் ‘‘ஞாயதீதி ஸமஞ்ஞா’’தி வுத்தங். ஏதஸ்ஸத்த²ஸ்ஸ அஹந்தி இத³ங் அதி⁴வசனந்தி ஏவங் வா ஸஞ்ஞாக³ஹணவஸேன ஞாயதி ஸமஞ்ஞாயதி பாகடா ஹோதீதி ஸமஞ்ஞா. பஞ்ஞாபீயதீதி அஹந்தி இத³ங் ஏதஸ்ஸ அதி⁴வசனந்தி ஏவங் ட²பீயதீதி அத்தோ². வோஹரீயதீதி வுச்சதி. உத்³தெ⁴ய்யந்தி உத்³த⁴ரிதப்³ப³ங். அபி நாமஸஹஸ்ஸதோதி அனேகேஹிபி நாமஸஹஸ்ஸேஹீதி அத்தோ². ஸயமேவ உபபதனஸீலங் நாமங் ‘‘ஓபபாதிகனாம’’ந்தி வுச்சதி.
1313. Ahanti iti-saddaparena ahaṃ-saddena hetubhūtena yo attho viññāyati, so saṃkathīyati, udīrīyatīti attho. Aññathā hi vuccamānassa vacanena pakāsiyamānassa padatthassa saṅkhādibhāve sabbesaṃ kusalādidhammānaṃ adhivacanāditā siyāti. Bhāvoti sattavevacananti bhaṇanti, dhātuyā vā etaṃ adhivacanaṃ. Dattoti ettāvatā sattapaññattiṃ dassetvā aññampi upādāpaññattiṃ dassetuṃ ‘‘mañco’’tiādimāha. Ahanti ca pavattaṃ adhivacanaṃ vadantena suṇantena ca pubbe gahitasaññena atthappakāsanabhāvena viññāyati. Na hi tasmiṃ aviññāte tadatthavijānanaṃ atthīti visesena adhivacanaṃ ‘‘ñāyatīti samaññā’’ti vuttaṃ. Etassatthassa ahanti idaṃ adhivacananti evaṃ vā saññāgahaṇavasena ñāyati samaññāyati pākaṭā hotīti samaññā. Paññāpīyatīti ahanti idaṃ etassa adhivacananti evaṃ ṭhapīyatīti attho. Voharīyatīti vuccati. Uddheyyanti uddharitabbaṃ. Api nāmasahassatoti anekehipi nāmasahassehīti attho. Sayameva upapatanasīlaṃ nāmaṃ ‘‘opapātikanāma’’nti vuccati.
கரீயதீதி கம்மங், நாமமேவ கம்மங் நாமகம்மங். ததா² நாமதெ⁴ய்யங். கரணட²பனஸத்³தா³பி ஹி கம்மத்தா² ஹொந்தீதி. அத² கரணத்தா², கரீயதி ச ட²பீயதி ச ஏதேன அத்தோ² ஏவங்னாமோதி பஞ்ஞாபீயதீதி கரணங் ட²பனஞ்ச நாம ஹோதி. அத² பா⁴வத்தா², ஞாபனமத்தமேவ கரணங் ட²பனந்தி ச வுத்தங். நாமனிருத்தி நாமப்³யஞ்ஜனந்தி நாமமிச்சேவ வுத்தங் ஹோதி. ந ஹி பத²வீஸங்கா²தங் அத்த²ப்பகாரமத்தங் நிவத³தி ப்³யஞ்ஜயதி வா பத²வீதி நாமங் நிவத³தி ப்³யஞ்ஜயதி வா, தஸ்மா அனாமஸ்ஸ நிருத்திப்³யஞ்ஜனபா⁴வனிவாரணத்த²ங் ‘‘நாமனிருத்தி நாமப்³யஞ்ஜன’’ந்தி வுத்தங். ஏவங் நாமாபி⁴லாபோதி எத்தா²பி நயோ. எத்த² பன ஸங்கா² ஸமஞ்ஞா பஞ்ஞத்தி வோஹாரோதி சதூஹி பதே³ஹி பஞ்ஞாபிதப்³ப³தோ பஞ்ஞத்தி வுத்தா, இதரேஹி பஞ்ஞாபனதோ.
Karīyatīti kammaṃ, nāmameva kammaṃ nāmakammaṃ. Tathā nāmadheyyaṃ. Karaṇaṭhapanasaddāpi hi kammatthā hontīti. Atha karaṇatthā, karīyati ca ṭhapīyati ca etena attho evaṃnāmoti paññāpīyatīti karaṇaṃ ṭhapanañca nāma hoti. Atha bhāvatthā, ñāpanamattameva karaṇaṃ ṭhapananti ca vuttaṃ. Nāmanirutti nāmabyañjananti nāmamicceva vuttaṃ hoti. Na hi pathavīsaṅkhātaṃ atthappakāramattaṃ nivadati byañjayati vā pathavīti nāmaṃ nivadati byañjayati vā, tasmā anāmassa niruttibyañjanabhāvanivāraṇatthaṃ ‘‘nāmanirutti nāmabyañjana’’nti vuttaṃ. Evaṃ nāmābhilāpoti etthāpi nayo. Ettha pana saṅkhā samaññā paññatti vohāroti catūhi padehi paññāpitabbato paññatti vuttā, itarehi paññāpanato.
தத்த² ச ‘‘புரிமா உபாதா³பஞ்ஞத்தி உப்பாத³வயகிச்சரஹிதா லோகஸங்கேதஸித்³தா⁴, பச்சி²மா நாமபஞ்ஞத்தி, யாய புரிமா பஞ்ஞத்தி ரூபாத³யோ ச ஸோதத்³வாரவிஞ்ஞாணஸந்தானானந்தரமுப்பன்னேன க³ஹிதபுப்³ப³ஸங்கேதேன மனொத்³வாரவிஞ்ஞாணஸந்தானேன க³ஹிதாய பஞ்ஞாபீயந்தீ’’தி ஆசரியா வத³ந்தி. ஏதஸ்மிங் பன இமிஸ்ஸா பாளியா அட்ட²கதா²ய ச அத்தே² ஸதி யங் வுத்தங் மாதிகாயங் ‘‘வசனமத்தமேவ அதி⁴காரங் கத்வா பவத்தா அதி⁴வசனா நாம, ஸஹேதுகங் கத்வா வுச்சமானா அபி⁴லாபா நிருத்தி நாம, பகாரேன ஞாபனதோ பஞ்ஞத்தி நாமா’’தி (த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ 101-108), தேன விரோதோ⁴ ஸியா. ந ஹி உப்பாத³வயகிச்சரஹிதஸ்ஸ வசனமத்தங் அதி⁴காரங் கத்வா பவத்தி அத்தி² உப்பாதா³தி³ஸஹிதஸ்ஸேவ பவத்திஸப்³பா⁴வதோ, ந ச வசனவசனத்த²விமுத்தஸ்ஸ நாமஸ்ஸ நித்³தா⁴ரெத்வா ஸஹேதுகங் கத்வா வுச்சமானதா அத்தி², நாபி அனித்³தா⁴ரிதஸபா⁴வஸ்ஸ பத³த்த²ஸ்ஸ தேன தேன பகாரேன ஞாபனங் அத்தீ²தி.
Tattha ca ‘‘purimā upādāpaññatti uppādavayakiccarahitā lokasaṅketasiddhā, pacchimā nāmapaññatti, yāya purimā paññatti rūpādayo ca sotadvāraviññāṇasantānānantaramuppannena gahitapubbasaṅketena manodvāraviññāṇasantānena gahitāya paññāpīyantī’’ti ācariyā vadanti. Etasmiṃ pana imissā pāḷiyā aṭṭhakathāya ca atthe sati yaṃ vuttaṃ mātikāyaṃ ‘‘vacanamattameva adhikāraṃ katvā pavattā adhivacanā nāma, sahetukaṃ katvā vuccamānā abhilāpā nirutti nāma, pakārena ñāpanato paññatti nāmā’’ti (dha. sa. aṭṭha. 101-108), tena virodho siyā. Na hi uppādavayakiccarahitassa vacanamattaṃ adhikāraṃ katvā pavatti atthi uppādādisahitasseva pavattisabbhāvato, na ca vacanavacanatthavimuttassa nāmassa niddhāretvā sahetukaṃ katvā vuccamānatā atthi, nāpi aniddhāritasabhāvassa padatthassa tena tena pakārena ñāpanaṃ atthīti.
து³விதா⁴ சாயங் பஞ்ஞத்தி யதா²வுத்தப்பகாராதி அட்ட²கதா²வசனஞ்ச ந தி³ஸ்ஸதி, அட்ட²கதா²யங் பன விஜ்ஜமானபஞ்ஞத்திஆத³யோ ச² பஞ்ஞத்தியோவ வுத்தா. தத்த² ‘‘ரூபங் வேத³னா’’திஆதி³கா விஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி. ‘‘இத்தீ² புரிஸோ’’திஆதி³கா அவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி. ‘‘தேவிஜ்ஜோ ச²ளபி⁴ஞ்ஞோ’’திஆதி³கா விஜ்ஜமானேன அவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி. ‘‘இத்தி²ஸத்³தோ³ புரிஸஸத்³தோ³’’திஆதி³கா அவிஜ்ஜமானேன விஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி. ‘‘சக்கு²விஞ்ஞாணங் ஸோதவிஞ்ஞாண’’ந்திஆதி³கா விஜ்ஜமானேன விஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி. ‘‘க²த்தியகுமாரோ ப்³ராஹ்மணகுமாரோ’’திஆதி³கா அவிஜ்ஜமானேன அவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி. ந செத்த² யதா²வுத்தப்பகாரா து³விதா⁴ பஞ்ஞத்தி வுத்தாதி ஸக்கா விஞ்ஞாதுங். விஜ்ஜமானஸ்ஸ ஹி ஸங்கா²…பே॰… அபி⁴லாபோ விஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி. அவிஜ்ஜமானஸ்ஸ ச ஸங்கா²தி³கா அவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி. தேஸங்யேவ விஸேஸனவிஸேஸிதப்³ப³பா⁴வேன பவத்தா ஸங்கா²த³யோ இதராதி.
Duvidhā cāyaṃ paññatti yathāvuttappakārāti aṭṭhakathāvacanañca na dissati, aṭṭhakathāyaṃ pana vijjamānapaññattiādayo cha paññattiyova vuttā. Tattha ‘‘rūpaṃ vedanā’’tiādikā vijjamānapaññatti. ‘‘Itthī puriso’’tiādikā avijjamānapaññatti. ‘‘Tevijjo chaḷabhiñño’’tiādikā vijjamānena avijjamānapaññatti. ‘‘Itthisaddo purisasaddo’’tiādikā avijjamānena vijjamānapaññatti. ‘‘Cakkhuviññāṇaṃ sotaviññāṇa’’ntiādikā vijjamānena vijjamānapaññatti. ‘‘Khattiyakumāro brāhmaṇakumāro’’tiādikā avijjamānena avijjamānapaññatti. Na cettha yathāvuttappakārā duvidhā paññatti vuttāti sakkā viññātuṃ. Vijjamānassa hi saṅkhā…pe… abhilāpo vijjamānapaññatti. Avijjamānassa ca saṅkhādikā avijjamānapaññatti. Tesaṃyeva visesanavisesitabbabhāvena pavattā saṅkhādayo itarāti.
அவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்திவசனேன பஞ்ஞாபிதப்³பா³ உபாதா³பஞ்ஞத்தி, தஸ்ஸா பஞ்ஞாபனபூ⁴தா நாமபஞ்ஞத்தி ச வுத்தா, இதரேஹி நாமபஞ்ஞத்தியேவ யதா²வுத்தாதி சே? ந, அஸித்³த⁴த்தா. ஸதி ஹி உஜுகே புரிமே பாளிஅனுக³தே அத்தே² அயமத்தோ² இமாய அட்ட²கதா²ய வுத்தோதி அஸித்³த⁴மேதங். யதி³ ச ஸத்தரத²க⁴டாதி³தி³ஸாகாலகஸிணஅஜடாகாஸகஸிணுக்³கா⁴டிமாகாஸஆகிஞ்சஞ்ஞாயதனவிஸயனிரோத⁴ஸமாபத்திஆதி³ப்பகாரா உபாதா³பஞ்ஞத்தி அவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி, ஏதேனேவ வசனேன தஸ்ஸா அவிஜ்ஜமானதா வுத்தாதி ந ஸா அத்தீ²தி வத்தப்³பா³. யதா² ச பஞ்ஞாபிதப்³ப³தோ அவிஜ்ஜமானானங் ஸத்தாதீ³னங் அவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்திபா⁴வோ, ஏவங் ரூபாதீ³னங் விஜ்ஜமானானங் பஞ்ஞபேதப்³ப³தோ விஜ்ஜமானபஞ்ஞத்திபா⁴வோ ஆபஜ்ஜதி. ததோ ‘‘ஸப்³பே³ த⁴ம்மா பஞ்ஞத்தீ’’தி பஞ்ஞத்திபதே²ஹி அவிஸிட்டோ² பஞ்ஞத்தித⁴ம்மனித்³தே³ஸோ வத்தப்³போ³ ஸியா. அதா²பி பஞ்ஞாபிதப்³ப³பஞ்ஞாபனவிஸேஸத³ஸ்ஸனத்தோ² ஸங்கா²தி³னித்³தே³ஸோ, ததா²பி ‘‘ஏகத⁴ம்மோ ஸப்³ப³த⁴ம்மேஸு நிபததி, ஸப்³ப³த⁴ம்மா ஏகத⁴ம்மஸ்மிங் நிபதந்தீ’’திஆதி³னா பஞ்ஞாபிதப்³பா³னங் பஞ்ஞத்திபத²பா⁴வஸ்ஸ த³ஸ்ஸிதத்தா பஞ்ஞாபிதப்³பா³னங் பஞ்ஞத்திபா⁴வே பஞ்ஞத்திபதா² பஞ்ஞத்திஸத்³தே³னேவ வுத்தாதி பஞ்ஞத்திபத²பத³ங் ந வத்தப்³ப³ங் ஸியா, நாபி ஸக்கா பஞ்ஞாபிதப்³ப³பஞ்ஞாபனவிஸேஸத³ஸ்ஸனத்தோ² ஸங்கா²தி³னித்³தே³ஸோதி வத்துங் ஸங்கா²தி³ஸத்³தா³னங் ஸமானத்த²த்தா. வுத்தஞ்ஹி ‘‘மரணேனபி தங் பஹீயதி, யங் புரிஸோ மமித³ந்தி மஞ்ஞதீ’’தி (மஹானி॰ 41) எத்த² ‘‘புரிஸோதி ஸங்கா² ஸமஞ்ஞா…பே॰… அபி⁴லாபோ’’தி (மஹானி॰ 41). ததா² ‘‘மாக³ண்டி³யோதி தஸ்ஸ ப்³ராஹ்மணஸ்ஸ நாமங் ஸங்கா² ஸமஞ்ஞா’’திஆதி³ (மஹானி॰ 73). ந ச ‘‘அயங் இத்த²ன்னாமோ’’தி ஸங்கேதக்³க³ஹணங் ‘‘ரூபங் திஸ்ஸோ’’திஆதி³வசனக்³க³ஹணஞ்ச முஞ்சித்வா அஞ்ஞஸ்ஸ அஸித்³த⁴ஸபா⁴வஸ்ஸ அத்த²பஞ்ஞாபனே ஸமத்த²தா ஸம்ப⁴வதி, தேஸஞ்ச அஸமத்த²தா. யதி³ ஹி தேஸங் வினா பஞ்ஞத்தியா அத்த²பஞ்ஞாபனே அஸமத்த²தா ஸியா, பஞ்ஞத்திபஞ்ஞாபனே ச அஸமத்த²தாதி தஸ்ஸா அஞ்ஞா பஞ்ஞத்தி வத்தப்³பா³ ஸியா, தஸ்ஸா தஸ்ஸாதி அனவத்தா²னங், ததோ அத்த²விஜானநமேவ ந ஸியா, நாபி ஸங்கேதக்³க³ஹணங் ஸங்கேதஸ்ஸ பஞ்ஞத்திபா⁴வே ‘‘அயங் இமஸ்ஸ பா⁴ஸிதஸ்ஸ அத்தோ²’’தி வா, ‘‘இமஸ்ஸத்த²ஸ்ஸ இத³ங் வசனங் ஜோதக’’ந்தி வா. ஸஞ்ஞுப்பாத³மத்தே பன ஸங்கேதக்³க³ஹணே வசனஸ்ஸ வசனத்த²வினிமுத்தஸ்ஸ கப்பனே பயோஜனங் நத்தி². ‘‘பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ வோஹாரோ லோகியே ஸோதே படிஹஞ்ஞதி’’ (கதா²॰ 347), ‘‘அபி⁴ஜானாஸி நோ த்வங் ஆனந்த³ இதோ புப்³பே³ ஏவரூபங் நாமதெ⁴ய்யங் ஸுதங் யதி³த³ங் ஜனவஸபோ⁴’’தி (தீ³॰ நி॰ 2.280), ‘‘நாமஞ்ச ஸாவேதி கொண்ட³ஞ்ஞோ அஹங் ப⁴க³வா’’திஆதீ³ஹி (ஸங்॰ நி॰ 1.217) ச பஞ்ஞத்தியா வசனபா⁴வோ ஸித்³தோ⁴. தஸ்மா பாளியா அட்ட²கதா²ய ச அவிருத்³தோ⁴ அத்தோ² விசாரெத்வா க³ஹேதப்³போ³.
Avijjamānapaññattivacanena paññāpitabbā upādāpaññatti, tassā paññāpanabhūtā nāmapaññatti ca vuttā, itarehi nāmapaññattiyeva yathāvuttāti ce? Na, asiddhattā. Sati hi ujuke purime pāḷianugate atthe ayamattho imāya aṭṭhakathāya vuttoti asiddhametaṃ. Yadi ca sattarathaghaṭādidisākālakasiṇaajaṭākāsakasiṇugghāṭimākāsaākiñcaññāyatanavisayanirodhasamāpattiādippakārā upādāpaññatti avijjamānapaññatti, eteneva vacanena tassā avijjamānatā vuttāti na sā atthīti vattabbā. Yathā ca paññāpitabbato avijjamānānaṃ sattādīnaṃ avijjamānapaññattibhāvo, evaṃ rūpādīnaṃ vijjamānānaṃ paññapetabbato vijjamānapaññattibhāvo āpajjati. Tato ‘‘sabbe dhammā paññattī’’ti paññattipathehi avisiṭṭho paññattidhammaniddeso vattabbo siyā. Athāpi paññāpitabbapaññāpanavisesadassanattho saṅkhādiniddeso, tathāpi ‘‘ekadhammo sabbadhammesu nipatati, sabbadhammā ekadhammasmiṃ nipatantī’’tiādinā paññāpitabbānaṃ paññattipathabhāvassa dassitattā paññāpitabbānaṃ paññattibhāve paññattipathā paññattisaddeneva vuttāti paññattipathapadaṃ na vattabbaṃ siyā, nāpi sakkā paññāpitabbapaññāpanavisesadassanattho saṅkhādiniddesoti vattuṃ saṅkhādisaddānaṃ samānatthattā. Vuttañhi ‘‘maraṇenapi taṃ pahīyati, yaṃ puriso mamidanti maññatī’’ti (mahāni. 41) ettha ‘‘purisoti saṅkhā samaññā…pe… abhilāpo’’ti (mahāni. 41). Tathā ‘‘māgaṇḍiyoti tassa brāhmaṇassa nāmaṃ saṅkhā samaññā’’tiādi (mahāni. 73). Na ca ‘‘ayaṃ itthannāmo’’ti saṅketaggahaṇaṃ ‘‘rūpaṃ tisso’’tiādivacanaggahaṇañca muñcitvā aññassa asiddhasabhāvassa atthapaññāpane samatthatā sambhavati, tesañca asamatthatā. Yadi hi tesaṃ vinā paññattiyā atthapaññāpane asamatthatā siyā, paññattipaññāpane ca asamatthatāti tassā aññā paññatti vattabbā siyā, tassā tassāti anavatthānaṃ, tato atthavijānanameva na siyā, nāpi saṅketaggahaṇaṃ saṅketassa paññattibhāve ‘‘ayaṃ imassa bhāsitassa attho’’ti vā, ‘‘imassatthassa idaṃ vacanaṃ jotaka’’nti vā. Saññuppādamatte pana saṅketaggahaṇe vacanassa vacanatthavinimuttassa kappane payojanaṃ natthi. ‘‘Buddhassa bhagavato vohāro lokiye sote paṭihaññati’’ (kathā. 347), ‘‘abhijānāsi no tvaṃ ānanda ito pubbe evarūpaṃ nāmadheyyaṃ sutaṃ yadidaṃ janavasabho’’ti (dī. ni. 2.280), ‘‘nāmañca sāveti koṇḍañño ahaṃ bhagavā’’tiādīhi (saṃ. ni. 1.217) ca paññattiyā vacanabhāvo siddho. Tasmā pāḷiyā aṭṭhakathāya ca aviruddho attho vicāretvā gahetabbo.
யதி³ ஸத்தாத³யோ அவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி ந ஹொந்தி, கா பன அவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தி நாமாதி? பகாஸிதோ அயமத்தோ² ‘‘அவிஜ்ஜமானானங் ஸத்தாதீ³னங் ஸங்கா²…பே॰… அபி⁴லாபோ அவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தீ’’தி. ஸத்தாதீ³னஞ்ச அவிஜ்ஜமானத்தா அத்தி²தா நேவ வத்தப்³பா³, யே ச வதெ³ய்யுங் ‘‘ரூபாதீ³னி விய அவிஜ்ஜமானத்தா அவிஜ்ஜமானதா வுத்தா, ந நத்தி²பா⁴வதோ’’தி, அயஞ்ச வாதோ³ ஹேவத்தி²கதா²ய படிஸித்³தோ⁴, ந ச ரூபங் வேத³னா ந ஹோதீதி அவிஜ்ஜமானங் நாம ஹோதி. ஏவங் ஸத்தாத³யோபி யதி³ அத்தி², ரூபாத³யோ ந ஹொந்தீதி அவிஜ்ஜமானாதி ந வத்தப்³பா³. யஸ்மா பன யேஸு ரூபாதீ³ஸு சக்கா²தீ³ஸு ச ததா² ததா² பவத்தமானேஸு ‘‘ஸத்தோ இத்தீ² ரதோ² க⁴டோ’’திஆதி³கா விசித்தஸஞ்ஞா உப்பஜ்ஜதி, ஸஞ்ஞானுலோமானி ச அதி⁴வசனானி, தேஹி ரூபசக்கா²தீ³ஹி அஞ்ஞோ ஸத்தரதா²தி³ஸஞ்ஞாவலம்பி³தோ வசனத்தோ² விஜ்ஜமானோ ந ஹோதி, தஸ்மா ஸத்தரதா²தி³அபி⁴லாபா ‘‘அவிஜ்ஜமானபஞ்ஞத்தீ’’தி வுச்சந்தி, ந ச தே ‘‘முஸா’’தி வுச்சந்தி லோகஸமஞ்ஞாவஸேன பவத்தத்தா. ததோ ஏவ தே அபி⁴லாபா ‘‘ஸம்முதிஸச்ச’’ந்தி வுச்சந்தி. ஸோ ச வசனத்தோ² ஸயங் அவிஜ்ஜமானோபி விஜ்ஜமானஸ்ஸ வசனஸ்ஸேவ வஸேன பஞ்ஞத்திவோஹாரங் லப⁴தி, ‘‘ஸம்முதிஸச்ச’’ந்தி ச வுச்சதி யதா²க³ஹிதஸஞ்ஞாவஸேன பவத்தவசனத்த²பா⁴வதோ. ‘‘ஸம்முதிஞாணங் ஸச்சாரம்மணமேவ, நாஞ்ஞாரம்மண’’ந்தி (கதா²॰ 434) கதா²ய ச ‘‘பத²வீகஸிணாதி³ சீவராதி³ ச ஸம்முதிஸச்சம்ஹீ’’தி இமினாவ அதி⁴ப்பாயேன வுத்தந்தி விஞ்ஞாயதி. யஸ்மா ரூபாதீ³ஸு ஸந்தானேன பவத்தமானேஸு ஏகத்தக்³க³ஹணவஸேன தே அமுஞ்சித்வா பவத்தங் ஸத்தாதி³க்³க³ஹணங் சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³னி விய ரூபாதீ³ஸு தேஸு க²ந்தே⁴ஸு சக்கா²தீ³ஸு ச அஸந்தங் அவிஜ்ஜமானங் ஸத்தரதா²தி³ங் க³ண்ஹாதி, தஸ்மா தங் பரித்தாரம்மணாதி³பா⁴வேன ந வத்தப்³ப³ந்தி வுத்தங். ததா² யங் க²ந்த⁴ஸமூஹஸந்தானங் ஏகத்தேன க³ஹிதங் உபாதா³ய ‘‘கல்யாணமித்தோ பாபமித்தோ புக்³க³லோ’’தி க³ஹணங் பஞ்ஞத்தி ச பவத்ததி, தங் தது³பாதா³னபூ⁴தங் புக்³க³லஸஞ்ஞாய ஸேவமானஸ்ஸ குஸலாகுஸலானங் உப்பத்தி ஹோதீதி ‘‘புக்³க³லோபி உபனிஸ்ஸயபச்சயேன பச்சயோ’’தி (பட்டா²॰ 1.1.9) வுத்தங். யஸ்மா பன புக்³க³லோ நாம கோசி பா⁴வோ நத்தி², தஸ்மா யதா² ஆபோதா⁴துஆதீ³னி சித்தேன விவேசெத்வா பத²வீதா⁴து உபலப்³ப⁴தி, ந ஏவங் ரூபாத³யோ க²ந்தே⁴ விவேசெத்வா புக்³க³லோ உபலப்³ப⁴தி. படிஸேதி⁴தா ச புக்³க³லகதா²ய புக்³க³லதி³ட்டி². வஜிராய ச பி⁴க்கு²னியா வுத்தங் –
Yadi sattādayo avijjamānapaññatti na honti, kā pana avijjamānapaññatti nāmāti? Pakāsito ayamattho ‘‘avijjamānānaṃ sattādīnaṃ saṅkhā…pe… abhilāpo avijjamānapaññattī’’ti. Sattādīnañca avijjamānattā atthitā neva vattabbā, ye ca vadeyyuṃ ‘‘rūpādīni viya avijjamānattā avijjamānatā vuttā, na natthibhāvato’’ti, ayañca vādo hevatthikathāya paṭisiddho, na ca rūpaṃ vedanā na hotīti avijjamānaṃ nāma hoti. Evaṃ sattādayopi yadi atthi, rūpādayo na hontīti avijjamānāti na vattabbā. Yasmā pana yesu rūpādīsu cakkhādīsu ca tathā tathā pavattamānesu ‘‘satto itthī ratho ghaṭo’’tiādikā vicittasaññā uppajjati, saññānulomāni ca adhivacanāni, tehi rūpacakkhādīhi añño sattarathādisaññāvalambito vacanattho vijjamāno na hoti, tasmā sattarathādiabhilāpā ‘‘avijjamānapaññattī’’ti vuccanti, na ca te ‘‘musā’’ti vuccanti lokasamaññāvasena pavattattā. Tato eva te abhilāpā ‘‘sammutisacca’’nti vuccanti. So ca vacanattho sayaṃ avijjamānopi vijjamānassa vacanasseva vasena paññattivohāraṃ labhati, ‘‘sammutisacca’’nti ca vuccati yathāgahitasaññāvasena pavattavacanatthabhāvato. ‘‘Sammutiñāṇaṃ saccārammaṇameva, nāññārammaṇa’’nti (kathā. 434) kathāya ca ‘‘pathavīkasiṇādi cīvarādi ca sammutisaccamhī’’ti imināva adhippāyena vuttanti viññāyati. Yasmā rūpādīsu santānena pavattamānesu ekattaggahaṇavasena te amuñcitvā pavattaṃ sattādiggahaṇaṃ cakkhuviññāṇādīni viya rūpādīsu tesu khandhesu cakkhādīsu ca asantaṃ avijjamānaṃ sattarathādiṃ gaṇhāti, tasmā taṃ parittārammaṇādibhāvena na vattabbanti vuttaṃ. Tathā yaṃ khandhasamūhasantānaṃ ekattena gahitaṃ upādāya ‘‘kalyāṇamitto pāpamitto puggalo’’ti gahaṇaṃ paññatti ca pavattati, taṃ tadupādānabhūtaṃ puggalasaññāya sevamānassa kusalākusalānaṃ uppatti hotīti ‘‘puggalopi upanissayapaccayena paccayo’’ti (paṭṭhā. 1.1.9) vuttaṃ. Yasmā pana puggalo nāma koci bhāvo natthi, tasmā yathā āpodhātuādīni cittena vivecetvā pathavīdhātu upalabbhati, na evaṃ rūpādayo khandhe vivecetvā puggalo upalabbhati. Paṭisedhitā ca puggalakathāya puggaladiṭṭhi. Vajirāya ca bhikkhuniyā vuttaṃ –
‘‘கங் நு ஸத்தோதி பச்சேஸி, மார தி³ட்டி²க³தங் நு தே;
‘‘Kaṃ nu sattoti paccesi, māra diṭṭhigataṃ nu te;
ஸுத்³த⁴ஸங்கா²ரபுஞ்ஜோயங், நயித⁴ ஸத்துபலப்³ப⁴தீ’’தி. (ஸங்॰ நி॰ 1.171; மஹானி॰ 186; கதா²॰ 233);
Suddhasaṅkhārapuñjoyaṃ, nayidha sattupalabbhatī’’ti. (saṃ. ni. 1.171; mahāni. 186; kathā. 233);
ஸத்தோதி பன வசனஸ்ஸ பஞ்ஞத்தியா பவத்திங் த³ஸ்ஸேதுங் ஸா ஏவமாஹ –
Sattoti pana vacanassa paññattiyā pavattiṃ dassetuṃ sā evamāha –
‘‘யதா²பி அங்க³ஸம்பா⁴ரா, ஹோதி ஸத்³தோ³ ரதோ² இதி;
‘‘Yathāpi aṅgasambhārā, hoti saddo ratho iti;
ஏவங் க²ந்தே⁴ஸு ஸந்தேஸு, ஹோதி ஸத்தோதி ஸம்முதீ’’தி. (ஸங்॰ நி॰ 1.171; மஹானி॰ 186; கதா²॰ 233);
Evaṃ khandhesu santesu, hoti sattoti sammutī’’ti. (saṃ. ni. 1.171; mahāni. 186; kathā. 233);
யதி³ புக்³க³லோ ந விஜ்ஜதி, கத²ங் புக்³க³லக்³க³ஹணஸ்ஸ ஸாரம்மணதா ஸியாதி? அவிஜ்ஜமானஸ்ஸபி ஆரம்மணஸ்ஸ க³ஹணதோ. அவிஜ்ஜமானம்பி ஹி பரிகப்பிதங் லோகஸஞ்ஞாதங் வா விஜ்ஜமானங் வா ஸபா⁴வபூ⁴தங் ஆரம்மணங் க³ஹெத்வாவ உப்பஜ்ஜனதோ ஸாரம்மணதா வுத்தா. ஸாரம்மணாதி ஹி வசனங் சித்தசேதஸிகானங் ஆரம்மணேன வினா அப்பவத்திஞ்ஞேவ தீ³பேதி, ந தேஹி க³ஹிதஸ்ஸ ஆரம்மணஸ்ஸ விஜ்ஜமானதங் அவிஜ்ஜமானதங் வாதி. அயங் ஸங்க²தாஸங்க²தவினிமுத்தஸ்ஸ அத்தி²தாபடிஸேத⁴ங் ஸப்³ப³தா² அனுவத்தந்தானங் வினிச்ச²யோ.
Yadi puggalo na vijjati, kathaṃ puggalaggahaṇassa sārammaṇatā siyāti? Avijjamānassapi ārammaṇassa gahaṇato. Avijjamānampi hi parikappitaṃ lokasaññātaṃ vā vijjamānaṃ vā sabhāvabhūtaṃ ārammaṇaṃ gahetvāva uppajjanato sārammaṇatā vuttā. Sārammaṇāti hi vacanaṃ cittacetasikānaṃ ārammaṇena vinā appavattiññeva dīpeti, na tehi gahitassa ārammaṇassa vijjamānataṃ avijjamānataṃ vāti. Ayaṃ saṅkhatāsaṅkhatavinimuttassa atthitāpaṭisedhaṃ sabbathā anuvattantānaṃ vinicchayo.
1316. நாமகரணட்டே²னாதி அஞ்ஞங் அனபெக்கி²த்வா ஸயமேவ அத்தனோ நாமகரணஸபா⁴வதோதி அத்தோ². யஞ்ஹி பரஸ்ஸ நாமங் கரோதி, தஸ்ஸ ச தத³பெக்க²த்தா அஞ்ஞாபெக்க²ங் நாமகரணந்தி நாமகரணஸபா⁴வதா ந ஹோதி. தஸ்மா மஹாஜனஸ்ஸ ஞாதீனங் கு³ணானஞ்ச ஸாமஞ்ஞனாமாதி³காரகானங் நாமபா⁴வோ நாபஜ்ஜதி. யஸ்ஸ ச அஞ்ஞேஹி நாமங் கரீயதி, தஸ்ஸ ச நாமகரணஸபா⁴வதா நத்தீ²தி நத்தி²யேவ நாமபா⁴வோ, வேத³னாதீ³னங் பன ஸபா⁴வஸித்³த⁴த்தா வேத³னாதி³னாமஸ்ஸ நாமகரணஸபா⁴வதோ நாமதா வுத்தா. பத²வீஆதி³னித³ஸ்ஸனேன நாமஸ்ஸ ஸபா⁴வஸித்³த⁴தங்யேவ நித³ஸ்ஸேதி, ந நாமபா⁴வஸாமஞ்ஞங், நிருள்ஹத்தா பன நாமஸத்³தோ³ அரூபத⁴ம்மேஸு ஏவ வுத்தோ, ந பத²வீஆதீ³ஸூதி ந தேஸங் நாமபா⁴வோ. மாதிகாய ச பத²வீஆதீ³னங் நாமதானாபத்தி வுத்தாவ. ந ஹி பத²வீஆதி³னாமங் விஜஹித்வா கேஸாதி³னாமேஹி ரூபத⁴ம்மானங் விய வேத³னாதி³னாமங் விஜஹித்வா அஞ்ஞேன நாமேன அரூபத⁴ம்மானங் வோஹரிதப்³பே³ன பிண்டா³காரேன பவத்தி அத்தீ²தி.
1316. Nāmakaraṇaṭṭhenāti aññaṃ anapekkhitvā sayameva attano nāmakaraṇasabhāvatoti attho. Yañhi parassa nāmaṃ karoti, tassa ca tadapekkhattā aññāpekkhaṃ nāmakaraṇanti nāmakaraṇasabhāvatā na hoti. Tasmā mahājanassa ñātīnaṃ guṇānañca sāmaññanāmādikārakānaṃ nāmabhāvo nāpajjati. Yassa ca aññehi nāmaṃ karīyati, tassa ca nāmakaraṇasabhāvatā natthīti natthiyeva nāmabhāvo, vedanādīnaṃ pana sabhāvasiddhattā vedanādināmassa nāmakaraṇasabhāvato nāmatā vuttā. Pathavīādinidassanena nāmassa sabhāvasiddhataṃyeva nidasseti, na nāmabhāvasāmaññaṃ, niruḷhattā pana nāmasaddo arūpadhammesu eva vutto, na pathavīādīsūti na tesaṃ nāmabhāvo. Mātikāya ca pathavīādīnaṃ nāmatānāpatti vuttāva. Na hi pathavīādināmaṃ vijahitvā kesādināmehi rūpadhammānaṃ viya vedanādināmaṃ vijahitvā aññena nāmena arūpadhammānaṃ voharitabbena piṇḍākārena pavatti atthīti.
அத² வா ரூபத⁴ம்மா சக்கா²த³யோ ரூபாத³யோ ச தேஸங் பகாஸகபகாஸிதப்³ப³பா⁴வதோ வினா நாமேன பாகடா ஹொந்தி, ந ஏவங் அரூபத⁴ம்மாதி அதி⁴வசனஸம்ப²ஸ்ஸோ விய நாமாயத்தக³ஹணீயபா⁴வேன ‘‘நாம’’ந்தி வுத்தா, படிக⁴ஸம்ப²ஸ்ஸோபி ந சக்கா²தீ³னி விய நாமேன வினா பாகடோதி ‘‘நாம’’ந்தி வுத்தோ. அரூபதாய வா அஞ்ஞனாமஸபா⁴க³த்தா ஸங்க³ஹிதோயங், அஞ்ஞப²ஸ்ஸஸபா⁴க³த்தா வா. வசனத்தோ²பி ஹி ‘‘ரூபயதீதி ரூபங், நாமயதீதி நாம’’ந்தி இத⁴ பச்சி²மபுரிமானங் ஸம்ப⁴வதி. ரூபயதீதி வினாபி நாமேன அத்தானங் பகாஸயதீதி அத்தோ², நாமயதீதி நாமேன வினா அபாகடபா⁴வதோ அத்தனோ பகாஸகங் நாமங் கரோதீதி அத்தோ². ஆரம்மணாதி⁴பதிபச்சயதாயாதி ஸதிபி ரூபஸ்ஸ ஆரம்மணாதி⁴பதிபச்சயபா⁴வே ந பரமஸ்ஸாஸபூ⁴தங் நிப்³பா³னங் விய ஸாதிஸயங் தங்னாமனஸபா⁴வேன பச்சயோதி நிப்³பா³னமேவ ‘‘நாம’’ந்தி வுத்தங்.
Atha vā rūpadhammā cakkhādayo rūpādayo ca tesaṃ pakāsakapakāsitabbabhāvato vinā nāmena pākaṭā honti, na evaṃ arūpadhammāti adhivacanasamphasso viya nāmāyattagahaṇīyabhāvena ‘‘nāma’’nti vuttā, paṭighasamphassopi na cakkhādīni viya nāmena vinā pākaṭoti ‘‘nāma’’nti vutto. Arūpatāya vā aññanāmasabhāgattā saṅgahitoyaṃ, aññaphassasabhāgattā vā. Vacanatthopi hi ‘‘rūpayatīti rūpaṃ, nāmayatīti nāma’’nti idha pacchimapurimānaṃ sambhavati. Rūpayatīti vināpi nāmena attānaṃ pakāsayatīti attho, nāmayatīti nāmena vinā apākaṭabhāvato attano pakāsakaṃ nāmaṃ karotīti attho. Ārammaṇādhipatipaccayatāyāti satipi rūpassa ārammaṇādhipatipaccayabhāve na paramassāsabhūtaṃ nibbānaṃ viya sātisayaṃ taṃnāmanasabhāvena paccayoti nibbānameva ‘‘nāma’’nti vuttaṃ.
1318. வட்டமூலஸமுதா³சாரத³ஸ்ஸனத்த²ந்தி ஸத்தானங் வட்டமூலஸமுதா³சாரோ நாம அவிஜ்ஜா ச ப⁴வதண்ஹா ச, தங்த³ஸ்ஸனத்த²ந்தி அத்தோ². தத்த² ஸமுதா³சரதீதி ஸமுதா³சாரோ, வட்டமூலமேவ ஸமுதா³சாரோ வட்டமூலஸமுதா³சாரோ, வட்டமூலத³ஸ்ஸனேன வட்டமூலானங் பவத்தி த³ஸ்ஸிதா ஹோதீதி வட்டமூலானங் ஸமுதா³சாரஸ்ஸ த³ஸ்ஸனத்த²ந்திபி அத்தோ².
1318. Vaṭṭamūlasamudācāradassanatthanti sattānaṃ vaṭṭamūlasamudācāro nāma avijjā ca bhavataṇhā ca, taṃdassanatthanti attho. Tattha samudācaratīti samudācāro, vaṭṭamūlameva samudācāro vaṭṭamūlasamudācāro, vaṭṭamūladassanena vaṭṭamūlānaṃ pavatti dassitā hotīti vaṭṭamūlānaṃ samudācārassa dassanatthantipi attho.
1320. ஏகேகஸ்மிஞ்ச அத்தாதி ச லோகோதி ச க³ஹணவிஸேஸங் உபாதா³ய ‘‘அத்தா ச லோகோ சா’’தி வுத்தங். ஏகங் வா க²ந்த⁴ங் அத்ததோ க³ஹெத்வா அஞ்ஞங் அத்தனோ உபபோ⁴க³பூ⁴தோ லோகோதி க³ண்ஹந்தஸ்ஸ அத்தனோ அத்தானங் ‘‘அத்தா’’தி க³ஹெத்வா பரஸ்ஸ அத்தானங் ‘‘லோகோ’’தி க³ண்ஹந்தஸ்ஸ வா வஸேன ‘‘அத்தா ச லோகோ சா’’தி வுத்தங். தங் ப⁴விஸ்ஸதீதி தங் த்³விதா⁴பி க³ஹிதங் க²ந்த⁴பஞ்சகங் ப⁴விஸ்ஸதீதி நிவிட்டா² பராமஸந்தீதி அத்தோ².
1320. Ekekasmiñca attāti ca lokoti ca gahaṇavisesaṃ upādāya ‘‘attā ca loko cā’’ti vuttaṃ. Ekaṃ vā khandhaṃ attato gahetvā aññaṃ attano upabhogabhūto lokoti gaṇhantassa attano attānaṃ ‘‘attā’’ti gahetvā parassa attānaṃ ‘‘loko’’ti gaṇhantassa vā vasena ‘‘attā ca loko cā’’ti vuttaṃ. Taṃ bhavissatīti taṃ dvidhāpi gahitaṃ khandhapañcakaṃ bhavissatīti niviṭṭhā parāmasantīti attho.
1332. ஸஹ ஸிக்கி²தப்³போ³ த⁴ம்மோ ஸஹத⁴ம்மோ, தத்த² ப⁴வங் ஸஹத⁴ம்மிகங். கம்மத்தே² வத்தமானதோ தோ³வசஸ்ஸஸத்³த³தோ ஆய-ஸத்³த³ங் அனஞ்ஞத்த²ங் கத்வா ‘‘தோ³வசஸ்ஸாய’’ந்தி வுத்தந்தி அதி⁴ப்பாயேன ‘‘து³ப்³ப³சஸ்ஸ கம்ம’’ந்தி ஆஹ. தோ³வசஸ்ஸஸ்ஸ வா அயனங் பவத்தி தோ³வசஸ்ஸாயங். வசனஸ்ஸ படிவிருத்³த⁴வசனங் படாணிகக³ஹணங் . கு³ணேஹி க³ரூஸு கா³ரவேன வஸனங் க³ருவாஸோ. ஜாதிஆதீ³ஹி ஜெட்ட²கேஸு படிஸ்ஸுணிதப்³பே³ஸு வஸனங் ஸஜெட்ட²கவாஸோ. ஒத்தப்பிதப்³பா³ வா க³ருனோ. ஹிரியிதப்³பா³ ஜெட்ட²கா. யாய சேதனாய து³ப்³ப³சோ ஹோதி, ஸா தோ³வசஸ்ஸதா ப⁴விதுங் அரஹதீதி ‘‘ஸங்கா²ரக்க²ந்தோ⁴யேவா’’தி ஆஹ.
1332. Saha sikkhitabbo dhammo sahadhammo, tattha bhavaṃ sahadhammikaṃ. Kammatthe vattamānato dovacassasaddato āya-saddaṃ anaññatthaṃ katvā ‘‘dovacassāya’’nti vuttanti adhippāyena ‘‘dubbacassa kamma’’nti āha. Dovacassassa vā ayanaṃ pavatti dovacassāyaṃ. Vacanassa paṭiviruddhavacanaṃ paṭāṇikagahaṇaṃ. Guṇehi garūsu gāravena vasanaṃ garuvāso. Jātiādīhi jeṭṭhakesu paṭissuṇitabbesu vasanaṃ sajeṭṭhakavāso. Ottappitabbā vā garuno. Hiriyitabbā jeṭṭhakā. Yāya cetanāya dubbaco hoti, sā dovacassatā bhavituṃ arahatīti ‘‘saṅkhārakkhandhoyevā’’ti āha.
1333. து³-ஸத்³தே³ன யுத்தங் நாமங் து³ன்னாமங். அனுபஸங்கமந்தஸ்ஸபி அனுஸிக்க²னங் ஸேவனாதி அதி⁴ப்பாயேன ‘‘ப⁴ஜனாதி உபஸங்கமனா’’தி ஆஹ. ஸப்³ப³தோபா⁴கே³னாதி காயவாசாசித்தேஹி ஆவி சேவ ரஹோ ச.
1333. Du-saddena yuttaṃ nāmaṃ dunnāmaṃ. Anupasaṅkamantassapi anusikkhanaṃ sevanāti adhippāyena ‘‘bhajanāti upasaṅkamanā’’ti āha. Sabbatobhāgenāti kāyavācācittehi āvi ceva raho ca.
1336. வினயோதி விப⁴ங்க³க²ந்த⁴கா வுத்தா. வத்து²வீதிக்கமதோ புப்³பே³ பரதோ ச ஆபத்திங் ஆபஜ்ஜந்தோ நாம ந ஹோதீதி ஸஹ வத்து²னா ஆபத்திங் பரிச்சி²ந்த³தி. தேனாஹ ‘‘ஸஹ வத்து²னா…பே॰… ஆபத்திகுஸலதா நாமா’’தி. ஸஹ கம்மவாசாயாதி அப்³பா⁴னதிணவத்தா²ரககம்மவாசாய ‘‘அஹங், ப⁴ந்தே, இத்த²ன்னாமங் ஆபத்திங் ஆபஜ்ஜி’’ந்திஆதி³காய ச. ஸஹேவ ஹி கம்மவாசாய ஆபத்திவுட்டா²னஞ்ச பரிச்சி²ந்த³தீதி. ஆபத்தியா வா காரணங் வத்து², வுட்டா²னஸ்ஸ காரணங் கம்மவாசாதி காரணேன ஸஹ ப²லஸ்ஸ ஜானநவஸேன ‘‘ஸஹ வத்து²னா ஸஹ கம்மவாசாயா’’தி வுத்தங்.
1336. Vinayoti vibhaṅgakhandhakā vuttā. Vatthuvītikkamato pubbe parato ca āpattiṃ āpajjanto nāma na hotīti saha vatthunā āpattiṃ paricchindati. Tenāha ‘‘saha vatthunā…pe… āpattikusalatā nāmā’’ti. Saha kammavācāyāti abbhānatiṇavatthārakakammavācāya ‘‘ahaṃ, bhante, itthannāmaṃ āpattiṃ āpajji’’ntiādikāya ca. Saheva hi kammavācāya āpattivuṭṭhānañca paricchindatīti. Āpattiyā vā kāraṇaṃ vatthu, vuṭṭhānassa kāraṇaṃ kammavācāti kāraṇena saha phalassa jānanavasena ‘‘saha vatthunā saha kammavācāyā’’ti vuttaṃ.
1338. அயமேவத்தோ² ஸஹ பரிகம்மேனாதி எத்த² வுத்தோ. வுட்டா²னகபஞ்ஞாயாதி வுட்டா²னஸ்ஸ காரணபூ⁴தாய பரிகம்மபஞ்ஞாய.
1338. Ayamevattho saha parikammenāti ettha vutto. Vuṭṭhānakapaññāyāti vuṭṭhānassa kāraṇabhūtāya parikammapaññāya.
1340. தா⁴துவிஸயா ஸப்³பா³பி பஞ்ஞா தா⁴துகுஸலதா, ததே³கதே³ஸா மனஸிகாரகுஸலதாதி அதி⁴ப்பாயேன புரிமபதே³பி உக்³க³ஹமனஸிகாரஜானநபஞ்ஞா வுத்தா. புரிமபதே³ வா வாசுக்³க³தாய தா⁴துபாளியா மனஸிகரணங் ‘‘மனஸிகாரோ’’தி வுத்தங். தத்த² உக்³க³ண்ஹந்தீ மனஸிகரொந்தீ தா⁴துபாளியா அத்த²ங் ஸுணந்தீ க³ந்த²தோ ச அத்த²தோ ச தா⁴ரெந்தீ ‘‘அயங் சக்கு²தா⁴து நாமா’’திஆதி³னா ஸபா⁴வதோ அட்டா²ரஸேவாதி க³ணனதோ ச பரிச்சே²த³ங் ஜானந்தீ ச பஞ்ஞா உக்³க³ஹபஞ்ஞாதி³கா வுத்தா. பச்சி²மபதே³ பஞ்சவிதா⁴பி ஸா பஞ்ஞா உக்³க³ஹோதி ததோ ச பவத்தோ அனிச்சாதி³மனஸிகாரோ ‘‘உக்³க³ஹமனஸிகாரோ’’தி வுத்தோ, தஸ்ஸ ஜானநங் பவத்தனமேவ, யதா² பவத்தங் வா உக்³க³ஹங், ஏவமேவ பவத்தோ உக்³க³ஹோதி ஜானநங் உக்³க³ஹஜானநங். மனஸிகாரோபி ‘‘ஏவங் பவத்தேதப்³போ³ ஏவஞ்ச பவத்தோ’’தி ஜானநங் மனஸிகாரஜானநங். தது³ப⁴யம்பி மனஸிகாரகோஸல்லந்தி வுத்தங். உக்³க³ஹோபி ஹி மனஸிகாரஸம்பயோக³தோ மனஸிகாரனிருத்திங் லத்³து⁴ங் யுத்தோதி யோ ச மனஸி காதப்³போ³, யோ ச மனஸிகரணுபாயோ, ஸப்³போ³ ஸோ மனஸிகாரோதி வத்துங் வட்டதீதி. தத்த² ச கோஸல்லங் மனஸிகாரகுஸலதாதி.
1340. Dhātuvisayā sabbāpi paññā dhātukusalatā, tadekadesā manasikārakusalatāti adhippāyena purimapadepi uggahamanasikārajānanapaññā vuttā. Purimapade vā vācuggatāya dhātupāḷiyā manasikaraṇaṃ ‘‘manasikāro’’ti vuttaṃ. Tattha uggaṇhantī manasikarontī dhātupāḷiyā atthaṃ suṇantī ganthato ca atthato ca dhārentī ‘‘ayaṃ cakkhudhātu nāmā’’tiādinā sabhāvato aṭṭhārasevāti gaṇanato ca paricchedaṃ jānantī ca paññā uggahapaññādikā vuttā. Pacchimapade pañcavidhāpi sā paññā uggahoti tato ca pavatto aniccādimanasikāro ‘‘uggahamanasikāro’’ti vutto, tassa jānanaṃ pavattanameva, yathā pavattaṃ vā uggahaṃ, evameva pavatto uggahoti jānanaṃ uggahajānanaṃ. Manasikāropi ‘‘evaṃ pavattetabbo evañca pavatto’’ti jānanaṃ manasikārajānanaṃ. Tadubhayampi manasikārakosallanti vuttaṃ. Uggahopi hi manasikārasampayogato manasikāraniruttiṃ laddhuṃ yuttoti yo ca manasi kātabbo, yo ca manasikaraṇupāyo, sabbo so manasikāroti vattuṃ vaṭṭatīti. Tattha ca kosallaṃ manasikārakusalatāti.
1342. தீஸுபி வா…பே॰… வட்டதீதி தஸ்ஸா ச உக்³க³ஹாதி³பா⁴வோ வுத்தோ. ஸம்மஸனங் பஞ்ஞா , ஸா மக்³க³ஸம்பயுத்தா அனிச்சாதி³ஸம்மஸனகிச்சங் ஸாதே⁴தி நிச்சஸஞ்ஞாதி³பஜஹனதோ. மனஸிகாரோ ஸம்மஸனஸம்பயுத்தோ ததே²வ அனிச்சாதி³மனஸிகாரகிச்சங் மக்³க³ஸம்பயுத்தோ ஸாதே⁴தி. தேனாஹ ‘‘ஸம்மஸனமனஸிகாரா லோகியலோகுத்தரமிஸ்ஸகா’’தி. இமினா பன பச்சயேன இத³ங் ஹோதீதி ஏவங் அவிஜ்ஜாதீ³னங் ஸங்கா²ராதி³பச்சயுப்பன்னஸ்ஸ பச்சயபா⁴வஜானநங் படிச்சஸமுப்பாத³குஸலதாதி த³ஸ்ஸேதி.
1342. Tīsupi vā…pe… vaṭṭatīti tassā ca uggahādibhāvo vutto. Sammasanaṃ paññā , sā maggasampayuttā aniccādisammasanakiccaṃ sādheti niccasaññādipajahanato. Manasikāro sammasanasampayutto tatheva aniccādimanasikārakiccaṃ maggasampayutto sādheti. Tenāha ‘‘sammasanamanasikārā lokiyalokuttaramissakā’’ti. Iminā pana paccayena idaṃ hotīti evaṃ avijjādīnaṃ saṅkhārādipaccayuppannassa paccayabhāvajānanaṃ paṭiccasamuppādakusalatāti dasseti.
1344. அம்ப³பீ³ஜாதீ³னி அனுபாதி³ன்னகத³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தானி. ஸோதவிஞ்ஞாணாதீ³னங் விஸபா⁴கா³ அனநுரூபா அனுப்பாத³காயேவ சக்கா²த³யோ ‘‘விஸபா⁴க³பச்சயா’’தி வுத்தா, தேஹி அனுப்பஜ்ஜமானானேவ ச ஸோதவிஞ்ஞாணாதீ³னி ‘‘விஸபா⁴க³பச்சயஸமுப்பன்னத⁴ம்மா’’தி. ஸோதவிஞ்ஞாணேன வா விஸபா⁴க³ஸ்ஸ சக்கு²விஞ்ஞாணஸ்ஸ பச்சயோதி விஸபா⁴க³பச்சயோ, சக்கா²யதனஸ்ஸ விஸபா⁴கே³ன ஸோதாயதனேன பச்சயேன ஸமுப்பன்னோ விஸபா⁴க³பச்சயஸமுப்பன்னோ.
1344. Ambabījādīni anupādinnakadassanatthaṃ vuttāni. Sotaviññāṇādīnaṃ visabhāgā ananurūpā anuppādakāyeva cakkhādayo ‘‘visabhāgapaccayā’’ti vuttā, tehi anuppajjamānāneva ca sotaviññāṇādīni ‘‘visabhāgapaccayasamuppannadhammā’’ti. Sotaviññāṇena vā visabhāgassa cakkhuviññāṇassa paccayoti visabhāgapaccayo, cakkhāyatanassa visabhāgena sotāyatanena paccayena samuppanno visabhāgapaccayasamuppanno.
1346. அஜ்ஜவனித்³தே³ஸே அஜ்ஜவோ அஜ்ஜவதாதி உஜுதா உஜுகதா இச்சேவ வுத்தங் ஹோதீதி அஜ்ஜவமத்³த³வனித்³தே³ஸேஸு உஜுகதாமுது³தானித்³தே³ஸேஹி விஸேஸங் மத்³த³வனித்³தே³ஸே வுத்தங் ‘‘நீசசித்ததா’’திபத³மாஹ. தத்த² ‘‘நீசசித்ததா முது³தா’’தி புன முது³தாவசனங் நீசசித்ததாய விஸேஸனத்த²ங். ஓமானோபி ஹி நீசசித்ததா ஹோதி, ந பன முது³தாதி.
1346. Ajjavaniddese ajjavo ajjavatāti ujutā ujukatā icceva vuttaṃ hotīti ajjavamaddavaniddesesu ujukatāmudutāniddesehi visesaṃ maddavaniddese vuttaṃ ‘‘nīcacittatā’’tipadamāha. Tattha ‘‘nīcacittatā mudutā’’ti puna mudutāvacanaṃ nīcacittatāya visesanatthaṃ. Omānopi hi nīcacittatā hoti, na pana mudutāti.
1348. பரேஸங் து³க்கடங் து³ருத்தஞ்ச படிவிரோதா⁴கரணேன அத்தனோ உபரி ஆரோபெத்வா வாஸெந்தி. சித்தஸ்ஸ ஸகமனதாதி சித்தஸ்ஸ அப்³யாபன்னோ ஸகோ மனோபா⁴வோதி அத்தோ². சித்தந்தி வா சித்தப்பப³ந்த⁴ங் ஏகத்தேன க³ஹெத்வா தஸ்ஸ அந்தரா உப்பன்னேன பீதிஸஹக³தமனேன ஸகமனத்தங் ஆஹ. அத்தமனோ வா புக்³க³லோ, தஸ்ஸ பா⁴வோ அத்தமனதா. ஸா ந ஸத்தஸ்ஸாதி புக்³க³லதி³ட்டி²னிவாரணத்தங் ‘‘சித்தஸ்ஸா’’தி வுத்தங்.
1348. Paresaṃ dukkaṭaṃ duruttañca paṭivirodhākaraṇena attano upari āropetvā vāsenti. Cittassa sakamanatāti cittassa abyāpanno sako manobhāvoti attho. Cittanti vā cittappabandhaṃ ekattena gahetvā tassa antarā uppannena pītisahagatamanena sakamanattaṃ āha. Attamano vā puggalo, tassa bhāvo attamanatā. Sā na sattassāti puggaladiṭṭhinivāraṇattaṃ ‘‘cittassā’’ti vuttaṃ.
1349. காயவாசாஹி கத்தப்³ப³ஸ்ஸ அகரணேன அஸாதி³யிதப்³ப³ஸ்ஸ ஸாதி³யனேன ச மனஸாபி ஆசரதி ஏவ, இந்த்³ரியஸங்வராதி³பே⁴த³னவஸேன வா ஏதங் வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.
1349. Kāyavācāhi kattabbassa akaraṇena asādiyitabbassa sādiyanena ca manasāpi ācarati eva, indriyasaṃvarādibhedanavasena vā etaṃ vuttanti veditabbaṃ.
1350. ஸதோ³ஸவணே ருக்கே² நிய்யாஸபிண்டி³யோ, அஹிச்ச²த்தகானி வா உட்டி²தானி ‘‘அண்ட³கானீ’’தி வத³ந்தி. பெ²க்³கு³ருக்க²ஸ்ஸ பன குதி²தஸ்ஸ அண்டா³னி விய உட்டி²தா சுண்ணபிண்டி³யோ க³ண்டி²யோ வா ‘‘அண்ட³கானீ’’தி வேதி³தப்³பா³. பது³மனாளங் விய ஸோதங் க⁴ங்ஸயமானா விய பவிஸந்தீ கக்கஸா த³ட்ட²ப்³பா³. கோதே⁴ன நிப்³ப³த்தா தஸ்ஸ பரிவாரபூ⁴தா கோத⁴ஸாமந்தா. புரே ஸங்வட்³ட⁴னாரீ போரீ, ஸா விய ஸுகுமாரா முது³கா வாசா போரீ வியாதி போரீ. தத்தா²தி ‘‘பா⁴ஸிதா ஹோதீ’’தி வுத்தாய கிரியாயாதிபி யோஜனா ஸம்ப⁴வதி, தத்த² வாசாயாதி வா. ஸண்ஹவாசதாதிஆதி³னா தங் வாசங் பவத்தயமானங் சேதனங் த³ஸ்ஸேதி.
1350. Sadosavaṇe rukkhe niyyāsapiṇḍiyo, ahicchattakāni vā uṭṭhitāni ‘‘aṇḍakānī’’ti vadanti. Pheggurukkhassa pana kuthitassa aṇḍāni viya uṭṭhitā cuṇṇapiṇḍiyo gaṇṭhiyo vā ‘‘aṇḍakānī’’ti veditabbā. Padumanāḷaṃ viya sotaṃ ghaṃsayamānā viya pavisantī kakkasā daṭṭhabbā. Kodhena nibbattā tassa parivārabhūtā kodhasāmantā. Pure saṃvaḍḍhanārī porī, sā viya sukumārā mudukā vācā porī viyāti porī. Tatthāti ‘‘bhāsitā hotī’’ti vuttāya kiriyāyātipi yojanā sambhavati, tattha vācāyāti vā. Saṇhavācatātiādinā taṃ vācaṃ pavattayamānaṃ cetanaṃ dasseti.
1351. ஆமிஸாலாபே⁴ன யங் சி²த்³த³ங் ஹோதி, தங் ஆமிஸாலாபே⁴ன ‘‘சி²த்³த³’’ந்தி வுத்தங். த்³வேயேவ ஹீதி யதா²வுத்தானி ஆமிஸத⁴ம்மாலாபே⁴ஹி பவத்தமானானி சி²த்³தா³னி ஆஹ. க³மனஸபா⁴கே³னாதி க³மனமக்³க³ஸ்ஸ அனுச்ச²விகதி³ஸாபா⁴கே³ன. ஸங்க³ஹபக்கே² ட²த்வாதி ஸங்க³ஹங் கரோமிச்சேவ கதே²தப்³ப³ங், ந லாப⁴ஸக்காரகாமதாதீ³ஹீதி அத்தோ². அவஸ்ஸங் காதப்³ப³ங் கிச்சங், இதரங் கரணீயங். அப்³பா⁴னதோ அஞ்ஞங் ஆபத்திவுட்டா²னங் ‘‘வுட்டா²ன’’ந்தி வுத்தங்.
1351. Āmisālābhena yaṃ chiddaṃ hoti, taṃ āmisālābhena ‘‘chidda’’nti vuttaṃ. Dveyeva hīti yathāvuttāni āmisadhammālābhehi pavattamānāni chiddāni āha. Gamanasabhāgenāti gamanamaggassa anucchavikadisābhāgena. Saṅgahapakkhe ṭhatvāti saṅgahaṃ karomicceva kathetabbaṃ, na lābhasakkārakāmatādīhīti attho. Avassaṃ kātabbaṃ kiccaṃ, itaraṃ karaṇīyaṃ. Abbhānato aññaṃ āpattivuṭṭhānaṃ ‘‘vuṭṭhāna’’nti vuttaṃ.
1352. ஸஸம்பா⁴ரகதா²தி த³ஸ்ஸனஸ்ஸ காரணஸஹிதாதி அத்தோ², ஸஸம்பா⁴ரஸ்ஸ வா த³ஸ்ஸனஸ்ஸ கதா² ஸஸம்பா⁴ரகதா². யஸ்ஸ சக்கு²ந்த்³ரியாஸங்வரஸ்ஸ ஹேதூதி வத்வா புன ‘‘தஸ்ஸ சக்கு²ந்த்³ரியஸ்ஸ ஸதிகவாடேன பித³ஹனத்தா²யா’’தி வுத்தங், ந அஸங்வரஸ்ஸாதி. ததி³த³ங் யங் சக்கு²ந்த்³ரியாஸங்வரஸ்ஸ ஹேது அபி⁴ஜ்ஜா²தி³அன்வாஸ்ஸவனங் த³ஸ்ஸிதங், தங் அஸங்வுதசக்கு²ந்த்³ரியஸ்ஸேவ ஹேதுபவத்தங் த³ஸ்ஸிதந்தி கத்வா வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங், யத்வாதி⁴கரணந்தி ஹி யஸ்ஸ சக்கு²ந்த்³ரியஸ்ஸ காரணாதி அத்தோ². கஸ்ஸ ச காரணாதி? அஸங்வுதஸ்ஸ. கிஞ்ச அஸங்வுதங்? யஸ்ஸ சக்கு²ந்த்³ரியாஸங்வரஸ்ஸ ஹேது அன்வாஸ்ஸவந்தி தது³பலக்கி²தங், தஸ்ஸ ஸங்வராயாதி அயமத்த²யோஜனா.
1352. Sasambhārakathāti dassanassa kāraṇasahitāti attho, sasambhārassa vā dassanassa kathā sasambhārakathā. Yassa cakkhundriyāsaṃvarassa hetūti vatvā puna ‘‘tassa cakkhundriyassa satikavāṭena pidahanatthāyā’’ti vuttaṃ, na asaṃvarassāti. Tadidaṃ yaṃ cakkhundriyāsaṃvarassa hetu abhijjhādianvāssavanaṃ dassitaṃ, taṃ asaṃvutacakkhundriyasseva hetupavattaṃ dassitanti katvā vuttanti veditabbaṃ, yatvādhikaraṇanti hi yassa cakkhundriyassa kāraṇāti attho. Kassa ca kāraṇāti? Asaṃvutassa. Kiñca asaṃvutaṃ? Yassa cakkhundriyāsaṃvarassa hetu anvāssavanti tadupalakkhitaṃ, tassa saṃvarāyāti ayamatthayojanā.
ஜவனக்க²ணே பன து³ஸ்ஸீல்யங் வாதிஆதி³ புன அவசனத்த²ங் இதே⁴வ ஸப்³ப³ங் வுத்தந்தி ச²ஸு த்³வாரேஸு யதா²ஸம்ப⁴வங் யோஜேதப்³ப³ங். ந ஹி பஞ்சத்³வாரே காயவசீது³ச்சரிதஸங்கா²தங் து³ஸ்ஸீல்யங் அத்தீ²தி. யதா² கிந்திஆதி³னா நக³ரத்³வாரே அஸங்வரே ஸதி தங்ஸம்ப³ந்தா⁴னங் க⁴ராதீ³னங் அஸங்வுததா விய ஜவனே அஸங்வரே ஸதி தங்ஸம்ப³ந்தா⁴னங் த்³வாராதீ³னங் அஸங்வுததாதி ஏவங் அஞ்ஞேஸங் ஸங்வரே, அஞ்ஞேஸங் ஸங்வுததாஸாமஞ்ஞமேவ நித³ஸ்ஸேதி, ந புப்³பா³பரஸாமஞ்ஞங் அந்தோ ப³ஹி ஸாமஞ்ஞங் வா. ஸதி வா த்³வாரப⁴வங்கா³தி³கே புன உப்பஜ்ஜமானங் ஜவனங் பா³ஹிரங் விய கத்வா நக³ரத்³வாரஸமானங் வுத்தங், இதரஞ்ச அந்தோனக³ரத்³வாரஸமானங். ஜவனே வா அஸங்வரே உப்பன்னே ததோ பரங் த்³வாரப⁴வங்கா³தீ³னங் அஸங்வரஹேதுபா⁴வாபத்திதோ நக³ரத்³வாரஸதி³ஸேன ஜவனேன பவிஸித்வா து³ஸ்ஸீல்யாதி³சோரானங் த்³வாரப⁴வங்கா³தி³மூஸனங் குஸலப⁴ண்ட³வினாஸனங் கதி²தந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.
Javanakkhaṇe pana dussīlyaṃ vātiādi puna avacanatthaṃ idheva sabbaṃ vuttanti chasu dvāresu yathāsambhavaṃ yojetabbaṃ. Na hi pañcadvāre kāyavacīduccaritasaṅkhātaṃ dussīlyaṃ atthīti. Yathā kintiādinā nagaradvāre asaṃvare sati taṃsambandhānaṃ gharādīnaṃ asaṃvutatā viya javane asaṃvare sati taṃsambandhānaṃ dvārādīnaṃ asaṃvutatāti evaṃ aññesaṃ saṃvare, aññesaṃ saṃvutatāsāmaññameva nidasseti, na pubbāparasāmaññaṃ anto bahi sāmaññaṃ vā. Sati vā dvārabhavaṅgādike puna uppajjamānaṃ javanaṃ bāhiraṃ viya katvā nagaradvārasamānaṃ vuttaṃ, itarañca antonagaradvārasamānaṃ. Javane vā asaṃvare uppanne tato paraṃ dvārabhavaṅgādīnaṃ asaṃvarahetubhāvāpattito nagaradvārasadisena javanena pavisitvā dussīlyādicorānaṃ dvārabhavaṅgādimūsanaṃ kusalabhaṇḍavināsanaṃ kathitanti daṭṭhabbaṃ.
1353. இமினா ஆஹாரேன நித்த²ரணத்தே²ன அத்தி²கபா⁴வோ இத³மத்தி²கதா. ஆஹாரபரிபோ⁴கே³ அஸந்துஸ்ஸனாதி ஆஹாரபரிபோ⁴க³க்க²ணே பவத்தா அஸந்துஸ்ஸனா, த³வத்தா²தி³அபி⁴லாஸோதி அத்தோ². எத்த² ச அஸந்துட்டி²தா லோபோ⁴, அமத்தஞ்ஞுதா அப்படிஸங்கா² ச மோஹோதி இமே த்³வே த⁴ம்மா ‘‘போ⁴ஜனே அமத்தஞ்ஞுதா’’தி வேதி³தப்³பா³.
1353. Iminā āhārena nittharaṇatthena atthikabhāvo idamatthikatā. Āhāraparibhoge asantussanāti āhāraparibhogakkhaṇe pavattā asantussanā, davatthādiabhilāsoti attho. Ettha ca asantuṭṭhitā lobho, amattaññutā appaṭisaṅkhā ca mohoti ime dve dhammā ‘‘bhojane amattaññutā’’ti veditabbā.
1355. ‘‘ஸெய்யோஹமஸ்மீ’’திஆதி³னா பவத்தமானோவ மானமதோ³. அஸத்³த⁴ம்மஸேவனாஸமத்த²தங் நிஸ்ஸாய பவத்தோ மானோ, ராகோ³ ஏவ வா புரிஸமதோ³. ஸக்கரஸப்பிகீ²ராதீ³னி யோஜெத்வா ப³ஹலபக்கங் போ⁴ஜனங் பிண்ட³ரஸபோ⁴ஜனங், ப³ஹலபக்கங் வா மங்ஸரஸாதி³போ⁴ஜனங். மந்த³ந்தி அப்பங். டி²தியாதி டி²தத்த²ங். தத³த்த²ஞ்ச பு⁴ஞ்ஜந்தோ யஸ்மா ‘‘காயங் ட²பெஸ்ஸாமீ’’தி பு⁴ஞ்ஜதி, தஸ்மா ‘‘ட²பனத்தா²யா’’தி வுத்தங். அபு⁴த்தபச்சயா உப்பஜ்ஜனகாதி இத³ங் கு²தா³ய விஸேஸனங் யஸ்ஸா அப்பவத்தி போ⁴ஜனேன காதப்³பா³, தஸ்ஸா த³ஸ்ஸனத்த²ங். ஸகலங் ஸாஸனந்தி பாளித⁴ம்மம்பி ஸப்³ப³குஸலேபி ஸங்க³ண்ஹாதி. அபு⁴த்தபச்சயா உப்பஜ்ஜனகவேத³னா, பு⁴த்தபச்சயா ந உப்பஜ்ஜனகவேத³னாதி ஏதாஸங் கோ விஸேஸோ? புரிமா யதா²பவத்தா ஜிக⁴ச்சா²னிமித்தா வேத³னா. ஸா ஹி அபு⁴ஞ்ஜந்தஸ்ஸ பி⁴ய்யோ பவத்தனவஸேன உப்பஜ்ஜதீதி. பச்சி²மாபி கு²தா³னிமித்தாவ அங்க³தா³ஹஸூலாதி³வேத³னா அப்பவத்தா. ஸா ஹி பு⁴த்தபச்சயா புப்³பே³ அனுப்பன்னாவ ந உப்பஜ்ஜிஸ்ஸதி. விஹிங்ஸானிமித்ததா சேதாஸங் விஹிங்ஸாய விஸேஸோ.
1355. ‘‘Seyyohamasmī’’tiādinā pavattamānova mānamado. Asaddhammasevanāsamatthataṃ nissāya pavatto māno, rāgo eva vā purisamado. Sakkarasappikhīrādīni yojetvā bahalapakkaṃ bhojanaṃ piṇḍarasabhojanaṃ, bahalapakkaṃ vā maṃsarasādibhojanaṃ. Mandanti appaṃ. Ṭhitiyāti ṭhitatthaṃ. Tadatthañca bhuñjanto yasmā ‘‘kāyaṃ ṭhapessāmī’’ti bhuñjati, tasmā ‘‘ṭhapanatthāyā’’ti vuttaṃ. Abhuttapaccayā uppajjanakāti idaṃ khudāya visesanaṃ yassā appavatti bhojanena kātabbā, tassā dassanatthaṃ. Sakalaṃ sāsananti pāḷidhammampi sabbakusalepi saṅgaṇhāti. Abhuttapaccayā uppajjanakavedanā, bhuttapaccayā na uppajjanakavedanāti etāsaṃ ko viseso? Purimā yathāpavattā jighacchānimittā vedanā. Sā hi abhuñjantassa bhiyyo pavattanavasena uppajjatīti. Pacchimāpi khudānimittāva aṅgadāhasūlādivedanā appavattā. Sā hi bhuttapaccayā pubbe anuppannāva na uppajjissati. Vihiṃsānimittatā cetāsaṃ vihiṃsāya viseso.
யாத்ராதி யாபனா வுத்தா, புப்³பே³பி ‘‘யாபனாயா’’தி வுத்தங், கோ எத்த² விஸேஸோ? புப்³பே³ ‘‘யாபனாயாதி ஜீவிதிந்த்³ரியயாபனத்தா²யா’’தி வுத்தங், இத⁴ பன சதுன்னங் இரியாபதா²னங் அவிச்சே²த³ஸங்கா²தா யாபனா யாத்ராதி அயமெத்த² விஸேஸோ . தா³யகதெ³ய்யத⁴ம்மானங் அத்தனோ ச பமாணங் அஜானித்வா படிக்³க³ஹணங், ஸத்³தா⁴தெ³ய்யவினிபாதனத்த²ங் வா படிக்³க³ஹணங் அத⁴ம்மிகபடிக்³க³ஹணங், யேன வா ஆபத்திங் ஆபஜ்ஜெய்ய. அபச்சவெக்கி²தபரிபோ⁴கோ³ அத⁴ம்மேன பரிபோ⁴கோ³. அனவஜ்ஜே அனிந்தி³தப்³பே³ பச்சயே ஸாவஜ்ஜங் ஸனிந்த³ங் பரிபோ⁴கே³ன அத்தானங் கரோதி. அனவஜ்ஜதா ச ப⁴விஸ்ஸதீதி அத்தனோ பகதிஅக்³கி³ப³லாதி³ங் ஜானித்வா ‘‘ஏவங் மே அக³ரஹிதப்³ப³தா ச ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி பமாணயுத்தங் ஆஹாரேதீதி அத்தோ².
Yātrāti yāpanā vuttā, pubbepi ‘‘yāpanāyā’’ti vuttaṃ, ko ettha viseso? Pubbe ‘‘yāpanāyāti jīvitindriyayāpanatthāyā’’ti vuttaṃ, idha pana catunnaṃ iriyāpathānaṃ avicchedasaṅkhātā yāpanā yātrāti ayamettha viseso . Dāyakadeyyadhammānaṃ attano ca pamāṇaṃ ajānitvā paṭiggahaṇaṃ, saddhādeyyavinipātanatthaṃ vā paṭiggahaṇaṃ adhammikapaṭiggahaṇaṃ, yena vā āpattiṃ āpajjeyya. Apaccavekkhitaparibhogo adhammena paribhogo. Anavajje aninditabbe paccaye sāvajjaṃ sanindaṃ paribhogena attānaṃ karoti. Anavajjatā ca bhavissatīti attano pakatiaggibalādiṃ jānitvā ‘‘evaṃ me agarahitabbatā ca bhavissatī’’ti pamāṇayuttaṃ āhāretīti attho.
ஸுகோ² இரியாபத²விஹாரோ பா²ஸுவிஹாரோ. எத்தகஞ்ஹி பு⁴ஞ்ஜித்வா…பே॰… பவத்தந்தீதி இரியாபதா²னங் ஸுக²ப்பவத்தியா காரணபூ⁴தங் பு⁴ஞ்ஜனங் பிவனஞ்ச இரியாபதே²ஹி காரணபா⁴வேன க³ஹிதத்தா தேஹி ஸாதி⁴தங் விய வுத்தங். ‘‘அபு⁴த்வா உத³கங் பிவே’’தி லிக²ந்தி, ‘‘பு⁴த்வானா’’தி பன பாடோ². புனபி ஹி அப்பஸ்ஸேவ அனுஜானநவஸேன –
Sukho iriyāpathavihāro phāsuvihāro. Ettakañhi bhuñjitvā…pe… pavattantīti iriyāpathānaṃ sukhappavattiyā kāraṇabhūtaṃ bhuñjanaṃ pivanañca iriyāpathehi kāraṇabhāvena gahitattā tehi sādhitaṃ viya vuttaṃ. ‘‘Abhutvā udakaṃ pive’’ti likhanti, ‘‘bhutvānā’’ti pana pāṭho. Punapi hi appasseva anujānanavasena –
‘‘கப்பியங் தங் சே சா²தே³தி, சீவரங் இத³மத்தி²கங்;
‘‘Kappiyaṃ taṃ ce chādeti, cīvaraṃ idamatthikaṃ;
அலங் பா²ஸுவிஹாராய.
Alaṃ phāsuvihārāya.
‘‘பல்லங்கேன நிஸின்னஸ்ஸ, ஜண்ணுகே நாபி⁴வஸ்ஸதி;
‘‘Pallaṅkena nisinnassa, jaṇṇuke nābhivassati;
அலங் பா²ஸுவிஹாராயா’’தி. (தே²ரகா³॰ 984-985) –
Alaṃ phāsuvihārāyā’’ti. (theragā. 984-985) –
ஆஹ.
Āha.
போ⁴ஜனானிஸங்ஸோதி யதா²வுத்தேஹி அட்ட²ஹங்கே³ஹி ஸமன்னாக³தஸ்ஸ போ⁴ஜனஸ்ஸ அக³ரஹிதப்³ப³தா ஸுக²விஹாரோ ச ஆனிஸங்ஸோதி அத்தோ². யுத்தஸ்ஸ நித்³தோ³ஸஸ்ஸ போ⁴ஜனஸ்ஸ பரிமாணஸ்ஸ ச வஸேன ஜானநங் யுத்தபமாணஜானநங் நாம.
Bhojanānisaṃsoti yathāvuttehi aṭṭhahaṅgehi samannāgatassa bhojanassa agarahitabbatā sukhavihāro ca ānisaṃsoti attho. Yuttassa niddosassa bhojanassa parimāṇassa ca vasena jānanaṃ yuttapamāṇajānanaṃ nāma.
1356. வினாஸங் பத்தியா நட்டா², படிபக்கே²ஹி அபி⁴பூ⁴தத்தா முட்டா² ச ஸதி யஸ்ஸ, ஸோ நட்ட²முட்ட²ஸ்ஸதி, தஸ்ஸ பா⁴வோ நட்ட²முட்ட²ஸ்ஸதிதா.
1356. Vināsaṃ pattiyā naṭṭhā, paṭipakkhehi abhibhūtattā muṭṭhā ca sati yassa, so naṭṭhamuṭṭhassati, tassa bhāvo naṭṭhamuṭṭhassatitā.
1368. விஸுத்³தி⁴ப்பத்தந்தி மக்³க³ப²லஸீலங் வுச்சதி. லோகுத்தரத⁴ம்மாவாதி லோகுத்தரஸதிஆதி³த⁴ம்மாவ. ஸீலஸம்பதா³ பன ரூபாரூபாவசரா நத்தீ²தி ஸம்ப⁴வதோ யோஜேதப்³பா³.
1368. Visuddhippattanti maggaphalasīlaṃ vuccati. Lokuttaradhammāvāti lokuttarasatiādidhammāva. Sīlasampadā pana rūpārūpāvacarā natthīti sambhavato yojetabbā.
1373. போ⁴கூ³பகரணேஹி ஸபோ⁴கோ³. சதுன்னங் ஸச்சானங் அனுலோமந்தி சதுஸச்சப்படிவேத⁴ஸ்ஸ அனுலோமந்தி அத்தோ². ‘‘ஸச்சான’’ந்தி ஹி படிவிஜ்ஜி²தப்³பே³ஹி படிவேதோ⁴ வுத்தோ, சதுஸச்சப்படிவேத⁴ஸ்ஸ வா உபனிஸ்ஸயபூ⁴தங் படிவிஜ்ஜி²தப்³பா³னங் சதுன்னங் ஸச்சானங் அனுலோமந்தி வுத்தங்.
1373. Bhogūpakaraṇehi sabhogo. Catunnaṃ saccānaṃ anulomanti catusaccappaṭivedhassa anulomanti attho. ‘‘Saccāna’’nti hi paṭivijjhitabbehi paṭivedho vutto, catusaccappaṭivedhassa vā upanissayabhūtaṃ paṭivijjhitabbānaṃ catunnaṃ saccānaṃ anulomanti vuttaṃ.
1378. ‘‘மம க⁴ரங் து⁴ரங் கத்வா பி⁴க்க²ங் பவிஸதா²’’தி தி³ய்யமானங் து⁴ரப⁴த்தந்தி வத³ந்தி. நிச்சப⁴த்தாதி³ வா அஞ்ஞேபி ஆணாபெத்வா ஸயங் து⁴ரங் ஹுத்வா தி³ன்னங் து⁴ரப⁴த்தங்.
1378. ‘‘Mama gharaṃ dhuraṃ katvā bhikkhaṃ pavisathā’’ti diyyamānaṃ dhurabhattanti vadanti. Niccabhattādi vā aññepi āṇāpetvā sayaṃ dhuraṃ hutvā dinnaṃ dhurabhattaṃ.
1379. படிவாஸேதி நாமாதி நிவத்தேதி நாம ஓஸக்கேதி நாம.
1379. Paṭivāsetināmāti nivatteti nāma osakketi nāma.
1380. புப்³பே³ நிவுத்த²க்க²ந்தா⁴தி புரிமஜாதீஸு ஸந்ததிபரியாபன்னே க²ந்தே⁴ ஆஹ. க²ந்த⁴படிப³த்³த⁴ந்தி வத்தா²ப⁴ரணயானகா³மஜனபதா³தி³. க²யஸமயேதி மக்³க³க்க²ணங் ஆஹ.
1380. Pubbe nivutthakkhandhāti purimajātīsu santatipariyāpanne khandhe āha. Khandhapaṭibaddhanti vatthābharaṇayānagāmajanapadādi. Khayasamayeti maggakkhaṇaṃ āha.
1381. அதி⁴முச்சனட்டே²னாதி அனிக்³க³ஹிதபக்க²ந்த³னஸங்கா²தேன யதா²ஸுக²ங் பவத்தனட்டே²ன.
1381. Adhimuccanaṭṭhenāti aniggahitapakkhandanasaṅkhātena yathāsukhaṃ pavattanaṭṭhena.
1382. கீ²ணானங் அந்தோ அவஸானங் நிட்டி²தபா⁴வோ கீ²ணந்தோ, கீ²ணானங் வா ஆதி³காலோ, தஸ்மிங் கீ²ணந்தே. ஏஸ நயோ நிருத்³த⁴ந்தேதிஆதீ³ஸு.
1382. Khīṇānaṃ anto avasānaṃ niṭṭhitabhāvo khīṇanto, khīṇānaṃ vā ādikālo, tasmiṃ khīṇante. Esa nayo niruddhantetiādīsu.
து³கனிக்கே²பகதா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Dukanikkhepakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
நிக்கே²பகண்ட³வண்ணனா நிட்டி²தா.
Nikkhepakaṇḍavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணீபாளி • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ஸுத்தந்திகது³கனிக்கே²பங் • Suttantikadukanikkhepaṃ
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / த⁴ம்மஸங்க³ணி-அட்ட²கதா² • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / ஸுத்தந்திகது³கனிக்கே²பகதா² • Suttantikadukanikkhepakathā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-அனுடீகா • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / ஸுத்தந்திகது³கனிக்கே²பகதா²வண்ணனா • Suttantikadukanikkhepakathāvaṇṇanā
