| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ධම්‌මසඞ්‌ගණීපාළි • Dhammasaṅgaṇīpāḷi |
සුත්‌තන්‌තිකදුකනික්‌ඛෙපං
Suttantikadukanikkhepaṃ
1303. කතමෙ ධම්‌මා විජ්‌ජාභාගිනො? විජ්‌ජාය සම්‌පයුත්‌තකා ධම්‌මා – ඉමෙ ධම්‌මා විජ්‌ජාභාගිනො.
1303. Katame dhammā vijjābhāgino? Vijjāya sampayuttakā dhammā – ime dhammā vijjābhāgino.
1304. කතමෙ ධම්‌මා අවිජ්‌ජාභාගිනො? අවිජ්‌ජාය සම්‌පයුත්‌තකා ධම්‌මා – ඉමෙ ධම්‌මා අවිජ්‌ජාභාගිනො.
1304. Katame dhammā avijjābhāgino? Avijjāya sampayuttakā dhammā – ime dhammā avijjābhāgino.
1305. කතමෙ ධම්‌මා විජ්‌ජූපමා? හෙට්‌ඨිමෙසු තීසු අරියමග්‌ගෙසු පඤ්‌ඤා – ඉමෙ ධම්‌මා විජ්‌ජූපමා.
1305. Katame dhammā vijjūpamā? Heṭṭhimesu tīsu ariyamaggesu paññā – ime dhammā vijjūpamā.
1306. කතමෙ ධම්‌මා වජිරූපමා? උපරිට්‌ඨිමෙ අරහත්‌තමග්‌ගෙ පඤ්‌ඤා – ඉමෙ ධම්‌මා වජිරූපමා.
1306. Katame dhammā vajirūpamā? Upariṭṭhime arahattamagge paññā – ime dhammā vajirūpamā.
1307. කතමෙ ධම්‌මා බාලා? අහිරීකඤ්‌ච අනොත්‌තප්‌පඤ්‌ච – ඉමෙ ධම්‌මා බාලා. සබ්‌බෙපි අකුසලා ධම්‌මා බාලා.
1307. Katame dhammā bālā? Ahirīkañca anottappañca – ime dhammā bālā. Sabbepi akusalā dhammā bālā.
1308. කතමෙ ධම්‌මා පණ්‌ඩිතා? හිරී ච ඔත්‌තප්‌පඤ්‌ච – ඉමෙ ධම්‌මා පණ්‌ඩිතා. සබ්‌බෙපි කුසලා ධම්‌මා පණ්‌ඩිතා.
1308. Katame dhammā paṇḍitā? Hirī ca ottappañca – ime dhammā paṇḍitā. Sabbepi kusalā dhammā paṇḍitā.
1309. කතමෙ ධම්‌මා කණ්‌හා? අහිරීකඤ්‌ච අනොත්‌තප්‌පඤ්‌ච – ඉමෙ ධම්‌මා කණ්‌හා. සබ්‌බෙපි අකුසලා ධම්‌මා කණ්‌හා.
1309. Katame dhammā kaṇhā? Ahirīkañca anottappañca – ime dhammā kaṇhā. Sabbepi akusalā dhammā kaṇhā.
1310. කතමෙ ධම්‌මා සුක්‌කා? හිරී ච ඔත්‌තප්‌පඤ්‌ච – ඉමෙ ධම්‌මා සුක්‌කා? සබ්‌බෙපි කුසලා ධම්‌මා සුක්‌කා.
1310. Katame dhammā sukkā? Hirī ca ottappañca – ime dhammā sukkā? Sabbepi kusalā dhammā sukkā.
1311. කතමෙ ධම්‌මා තපනීයා? කායදුච්‌චරිතං, වචීදුච්‌චරිතං, මනොදුච්‌චරිතං – ඉමෙ ධම්‌මා තපනීයා. සබ්‌බෙපි අකුසලා ධම්‌මා තපනීයා.
1311. Katame dhammā tapanīyā? Kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ – ime dhammā tapanīyā. Sabbepi akusalā dhammā tapanīyā.
1312. කතමෙ ධම්‌මා අතපනීයා? කායසුචරිතං, වචීසුචරිතං, මනොසුචරිතං – ඉමෙ ධම්‌මා අතපනීයා. සබ්‌බෙපි කුසලා ධම්‌මා අතපනීයා.
1312. Katame dhammā atapanīyā? Kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ – ime dhammā atapanīyā. Sabbepi kusalā dhammā atapanīyā.
1313. කතමෙ ධම්‌මා අධිවචනා? යා තෙසං තෙසං ධම්‌මානං සඞ්‌ඛා සමඤ්‌ඤා පඤ්‌ඤත්‌ති වොහාරො නාමං නාමකම්‌මං නාමධෙය්‍යං නිරුත්‌ති බ්‍යඤ්‌ජනං අභිලාපො – ඉමෙ ධම්‌මා අධිවචනා. සබ්‌බෙව ධම්‌මා අධිවචනපථා.
1313. Katame dhammā adhivacanā? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ saṅkhā samaññā paññatti vohāro nāmaṃ nāmakammaṃ nāmadheyyaṃ nirutti byañjanaṃ abhilāpo – ime dhammā adhivacanā. Sabbeva dhammā adhivacanapathā.
1314. කතමෙ ධම්‌මා නිරුත්‌ති? යා තෙසං තෙසං ධම්‌මානං සඞ්‌ඛා සමඤ්‌ඤා පඤ්‌ඤත්‌ති වොහාරො නාමං නාමකම්‌මං නාමධෙය්‍යං නිරුත්‌ති බ්‍යඤ්‌ජනං අභිලාපො – ඉමෙ ධම්‌මා නිරුත්‌ති. සබ්‌බෙව ධම්‌මා නිරුත්‌තිපථා.
1314. Katame dhammā nirutti? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ saṅkhā samaññā paññatti vohāro nāmaṃ nāmakammaṃ nāmadheyyaṃ nirutti byañjanaṃ abhilāpo – ime dhammā nirutti. Sabbeva dhammā niruttipathā.
1315. කතමෙ ධම්‌මා පඤ්‌ඤත්‌ති? යා තෙසං තෙසං ධම්‌මානං සඞ්‌ඛා සමඤ්‌ඤා පඤ්‌ඤත්‌ති වොහාරො නාමං නාමකම්‌මං නාමධෙය්‍යං නිරුත්‌ති බ්‍යඤ්‌ජනං අභිලාපො – ඉමෙ ධම්‌මා පඤ්‌ඤත්‌ති. සබ්‌බෙව ධම්‌මා පඤ්‌ඤත්‌තිපථා.
1315. Katame dhammā paññatti? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ saṅkhā samaññā paññatti vohāro nāmaṃ nāmakammaṃ nāmadheyyaṃ nirutti byañjanaṃ abhilāpo – ime dhammā paññatti. Sabbeva dhammā paññattipathā.
1316. තත්‌ථ කතමං නාමං? වෙදනාක්‌ඛන්‌ධො, සඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධො, සඞ්‌ඛාරක්‌ඛන්‌ධො, විඤ්‌ඤාණක්‌ඛන්‌ධො, අසඞ්‌ඛතා ච ධාතු – ඉදං වුච්‌චති නාමං.
1316. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho, asaṅkhatā ca dhātu – idaṃ vuccati nāmaṃ.
1317. තත්‌ථ කතමං රූපං? චත්‌තාරො ච මහාභූතා, චතුන්‌නඤ්‌ච මහාභූතානං උපාදාය රූපං – ඉදං වුච්‌චති රූපං.
1317. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cattāro ca mahābhūtā, catunnañca mahābhūtānaṃ upādāya rūpaṃ – idaṃ vuccati rūpaṃ.
1318. තත්‌ථ කතමා අවිජ්‌ජා? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – අයං වුච්‌චති අවිජ්‌ජා.
1318. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati avijjā.
1319. තත්‌ථ කතමා භවතණ්‌හා? යො භවෙසු භවඡන්‌දො…පෙ.… භවජ්‌ඣොසානං – අයං වුච්‌චති භවතණ්‌හා.
1319. Tattha katamā bhavataṇhā? Yo bhavesu bhavachando…pe… bhavajjhosānaṃ – ayaṃ vuccati bhavataṇhā.
1320. තත්‌ථ කතමා භවදිට්‌ඨි? භවිස්‌සති අත්‌තා ච ලොකො චාති, යා එවරූපා දිට්‌ඨි දිට්‌ඨිගතං…පෙ.… විපරියාසග්‌ගාහො – අයං වුච්‌චති භවදිට්‌ඨි.
1320. Tattha katamā bhavadiṭṭhi? Bhavissati attā ca loko cāti, yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati bhavadiṭṭhi.
1321. තත්‌ථ කතමා විභවදිට්‌ඨි? න භවිස්‌සති අත්‌තා ච ලොකො චාති, යා එවරූපා දිට්‌ඨි දිට්‌ඨිගතං…පෙ.… විපරියාසග්‌ගාහො – අයං වුච්‌චති විභවදිට්‌ඨි.
1321. Tattha katamā vibhavadiṭṭhi? Na bhavissati attā ca loko cāti, yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati vibhavadiṭṭhi.
1322. තත්‌ථ කතමා සස්‌සතදිට්‌ඨි? සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො චාති, යා එවරූපා දිට්‌ඨි දිට්‌ඨිගතං…පෙ.… විපරියාසග්‌ගාහො – අයං වුච්‌චති සස්‌සතදිට්‌ඨි.
1322. Tattha katamā sassatadiṭṭhi? Sassato attā ca loko cāti, yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati sassatadiṭṭhi.
1323. තත්‌ථ කතමා උච්‌ඡෙදදිට්‌ඨි? උච්‌ඡිජ්‌ජිස්‌සති අත්‌තා ච ලොකො චාති, යා එවරූපා දිට්‌ඨි දිට්‌ඨිගතං…පෙ.… විපරියාසග්‌ගාහො – අයං වුච්‌චති උච්‌ඡෙදදිට්‌ඨි.
1323. Tattha katamā ucchedadiṭṭhi? Ucchijjissati attā ca loko cāti, yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati ucchedadiṭṭhi.
1324. තත්‌ථ කතමා අන්‌තවා දිට්‌ඨි? අන්‌තවා අත්‌තා ච ලොකො චාති, යා එවරූපා දිට්‌ඨි දිට්‌ඨිගතං…පෙ.… විපරියාසග්‌ගාහො – අයං වුච්‌චති අන්‌තවා දිට්‌ඨි.
1324. Tattha katamā antavā diṭṭhi? Antavā attā ca loko cāti, yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati antavā diṭṭhi.
1325. තත්‌ථ කතමා අනන්‌තවා දිට්‌ඨි? අනන්‌තවා අත්‌තා ච ලොකො චාති, යා එවරූපා දිට්‌ඨි දිට්‌ඨිගතං…පෙ.… විපරියාසග්‌ගාහො – අයං වුච්‌චති අනන්‌තවා දිට්‌ඨි.
1325. Tattha katamā anantavā diṭṭhi? Anantavā attā ca loko cāti, yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati anantavā diṭṭhi.
1326. තත්‌ථ කතමා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨි? පුබ්‌බන්‌තං ආරබ්‌භ යා උප්‌පජ්‌ජති දිට්‌ඨි දිට්‌ඨිගතං…පෙ.… විපරියාසග්‌ගාහො – අයං වුච්‌චති පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨි.
1326. Tattha katamā pubbantānudiṭṭhi? Pubbantaṃ ārabbha yā uppajjati diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati pubbantānudiṭṭhi.
1327. තත්‌ථ කතමා අපරන්‌තානුදිට්‌ඨි? අපරන්‌තං ආරබ්‌භ යා උප්‌පජ්‌ජති දිට්‌ඨි දිට්‌ඨිගතං…පෙ.… විපරියාසග්‌ගාහො – අයං වුච්‌චති අපරන්‌තානුදිට්‌ඨි.
1327. Tattha katamā aparantānudiṭṭhi? Aparantaṃ ārabbha yā uppajjati diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati aparantānudiṭṭhi.
1328. තත්‌ථ කතමං අහිරිකං? යං න හිරීයති හිරියිතබ්‌බෙන, න හිරීයති පාපකානං අකුසලානං ධම්‌මානං සමාපත්‌තියා – ඉදං වුච්‌චති අහිරිකං.
1328. Tattha katamaṃ ahirikaṃ? Yaṃ na hirīyati hiriyitabbena, na hirīyati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā – idaṃ vuccati ahirikaṃ.
1329. තත්‌ථ කතමං අනොත්‌තප්‌පං? යං න ඔත්‌තප්‌පති ඔත්‌තප්‌පිතබ්‌බෙන, න ඔත්‌තප්‌පති පාපකානං අකුසලානං ධම්‌මානං සමාපත්‌තියා – ඉදං වුච්‌චති අනොත්‌තප්‌පං.
1329. Tattha katamaṃ anottappaṃ? Yaṃ na ottappati ottappitabbena, na ottappati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā – idaṃ vuccati anottappaṃ.
1330. තත්‌ථ කතමා හිරී? යං හිරීයති හිරියිතබ්‌බෙන, හිරීයති පාපකානං අකුසලානං ධම්‌මානං සමාපත්‌තියා – අයං වුච්‌චති හිරී.
1330. Tattha katamā hirī? Yaṃ hirīyati hiriyitabbena, hirīyati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā – ayaṃ vuccati hirī.
1331. තත්‌ථ කතමං ඔත්‌තප්‌පං? යං ඔත්‌තප්‌පති ඔත්‌තප්‌පිතබ්‌බෙන, ඔත්‌තප්‌පති පාපකානං අකුසලානං ධම්‌මානං සමාපත්‌තියා – ඉදං වුච්‌චති ඔත්‌තප්‌පං.
1331. Tattha katamaṃ ottappaṃ? Yaṃ ottappati ottappitabbena, ottappati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā – idaṃ vuccati ottappaṃ.
1332. තත්‌ථ කතමා දොවචස්‌සතා? සහධම්‌මිකෙ වුච්‌චමානෙ දොවචස්‌සායං දොවචස්‌සියං දොවචස්‌සතා විප්‌පටිකූලග්‌ගාහිතා විපච්‌චනීකසාතතා අනාදරියං අනාදරතා අගාරවතා අප්‌පටිස්‌සවතා – අයං වුච්‌චති දොවචස්‌සතා.
1332. Tattha katamā dovacassatā? Sahadhammike vuccamāne dovacassāyaṃ dovacassiyaṃ dovacassatā vippaṭikūlaggāhitā vipaccanīkasātatā anādariyaṃ anādaratā agāravatā appaṭissavatā – ayaṃ vuccati dovacassatā.
1333. තත්‌ථ කතමා පාපමිත්‌තතා? යෙ තෙ පුග්‌ගලා අස්‌සද්‌ධා දුස්‌සීලා අප්‌පස්‌සුතා මච්‌ඡරිනො දුප්‌පඤ්‌ඤා, යා තෙසං සෙවනා නිසෙවනා සංසෙවනා භජනා සම්‌භජනා භත්‌ති සම්‌භත්‌ති තංසම්‌පවඞ්‌කතා – අයං වුච්‌චති පාපමිත්‌තතා.
1333. Tattha katamā pāpamittatā? Ye te puggalā assaddhā dussīlā appassutā maccharino duppaññā, yā tesaṃ sevanā nisevanā saṃsevanā bhajanā sambhajanā bhatti sambhatti taṃsampavaṅkatā – ayaṃ vuccati pāpamittatā.
1334. තත්‌ථ කතමා සොවචස්‌සතා? සහධම්‌මිකෙ වුච්‌චමානෙ සොවචස්‌සායං සොවචස්‌සියං සොවචස්‌සතා අප්‌පටිකූලග්‌ගාහිතා අවිපච්‌චනීකසාතතා සගාරවතා සාදරියං සාදරතා සප්‌පටිස්‌සවතා – අයං වුච්‌චති සොවචස්‌සතා.
1334. Tattha katamā sovacassatā? Sahadhammike vuccamāne sovacassāyaṃ sovacassiyaṃ sovacassatā appaṭikūlaggāhitā avipaccanīkasātatā sagāravatā sādariyaṃ sādaratā sappaṭissavatā – ayaṃ vuccati sovacassatā.
1335. තත්‌ථ කතමා කල්‍යාණමිත්‌තතා? යෙ තෙ පුග්‌ගලා සද්‌ධා සීලවන්‌තො බහුස්‌සුතා චාගවන්‌තො පඤ්‌ඤවන්‌තො, යා තෙසං සෙවනා නිසෙවනා සංසෙවනා භජනා සම්‌භජනා භත්‌ති සම්‌භත්‌ති තංසම්‌පවඞ්‌කතා – අයං වුච්‌චති කල්‍යාණමිත්‌තතා.
1335. Tattha katamā kalyāṇamittatā? Ye te puggalā saddhā sīlavanto bahussutā cāgavanto paññavanto, yā tesaṃ sevanā nisevanā saṃsevanā bhajanā sambhajanā bhatti sambhatti taṃsampavaṅkatā – ayaṃ vuccati kalyāṇamittatā.
1336. තත්‌ථ කතමා ආපත්‌තිකුසලතා? පඤ්‌චපි ආපත්‌තික්‌ඛන්‌ධා ආපත්‌තියො, සත්‌තපි ආපත්‌තික්‌ඛන්‌ධා ආපත්‌තියො. යා තාසං ආපත්‌තීනං ආපත්‌තිකුසලතා පඤ්‌ඤා පජානනා…පෙ.… අමොහො ධම්‌මවිචයො සම්‌මාදිට්‌ඨි – අයං වුච්‌චති ආපත්‌තිකුසලතා.
1336. Tattha katamā āpattikusalatā? Pañcapi āpattikkhandhā āpattiyo, sattapi āpattikkhandhā āpattiyo. Yā tāsaṃ āpattīnaṃ āpattikusalatā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati āpattikusalatā.
1337. තත්‌ථ කතමා ආපත්‌තිවුට්‌ඨානකුසලතා? යා තාහි ආපත්‌තීහි වුට්‌ඨානකුසලතා පඤ්‌ඤා පජානනා…පෙ.… අමොහො ධම්‌මවිචයො සම්‌මාදිට්‌ඨි – අයං වුච්‌චති ආපත්‌තිවුට්‌ඨානකුසලතා.
1337. Tattha katamā āpattivuṭṭhānakusalatā? Yā tāhi āpattīhi vuṭṭhānakusalatā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati āpattivuṭṭhānakusalatā.
1338. තත්‌ථ කතමා සමාපත්‌තිකුසලතා? අත්‌ථි සවිතක්‌කසවිචාරා සමාපත්‌ති, අත්‌ථි අවිතක්‌කවිචාරමත්‌තා සමාපත්‌ති, අත්‌ථි අවිතක්‌කඅවිචාරා සමාපත්‌ති. යා තාසං සමාපත්‌තීනං සමාපත්‌තිකුසලතා පඤ්‌ඤා පජානනා…පෙ.… අමොහො ධම්‌මවිචයො සම්‌මාදිට්‌ඨි – අයං වුච්‌චති සමාපත්‌තිකුසලතා.
1338. Tattha katamā samāpattikusalatā? Atthi savitakkasavicārā samāpatti, atthi avitakkavicāramattā samāpatti, atthi avitakkaavicārā samāpatti. Yā tāsaṃ samāpattīnaṃ samāpattikusalatā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati samāpattikusalatā.
1339. තත්‌ථ කතමා සමාපත්‌තිවුට්‌ඨානකුසලතා? යා තාහි සමාපත්‌තීහි වුට්‌ඨානකුසලතා පඤ්‌ඤා පජානනා…පෙ.… අමොහො ධම්‌මවිචයො සම්‌මාදිට්‌ඨි – අයං වුච්‌චති සමාපත්‌තිවුට්‌ඨානකුසලතා.
1339. Tattha katamā samāpattivuṭṭhānakusalatā? Yā tāhi samāpattīhi vuṭṭhānakusalatā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati samāpattivuṭṭhānakusalatā.
1340. තත්‌ථ කතමා ධාතුකුසලතා? අට්‌ඨාරස ධාතුයො චක්‌ඛුධාතු රූපධාතු චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණධාතු, සොතධාතු සද්‌දධාතු සොතවිඤ්‌ඤාණධාතු, ඝානධාතු ගන්‌ධධාතු ඝානවිඤ්‌ඤාණධාතු, ජිව්‌හාධාතු රසධාතු ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤාණධාතු, කායධාතු ඵොට්‌ඨබ්‌බධාතු කායවිඤ්‌ඤාණධාතු, මනොධාතු ධම්‌මධාතු මනොවිඤ්‌ඤාණධාතු. යා තාසං ධාතූනං ධාතුකුසලතා පඤ්‌ඤා පජානනා…පෙ.… අමොහො ධම්‌මවිචයො සම්‌මාදිට්‌ඨි – අයං වුච්‌චති ධාතුකුසලතා.
1340. Tattha katamā dhātukusalatā? Aṭṭhārasa dhātuyo cakkhudhātu rūpadhātu cakkhuviññāṇadhātu, sotadhātu saddadhātu sotaviññāṇadhātu, ghānadhātu gandhadhātu ghānaviññāṇadhātu, jivhādhātu rasadhātu jivhāviññāṇadhātu, kāyadhātu phoṭṭhabbadhātu kāyaviññāṇadhātu, manodhātu dhammadhātu manoviññāṇadhātu. Yā tāsaṃ dhātūnaṃ dhātukusalatā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati dhātukusalatā.
1341. තත්‌ථ කතමා මනසිකාරකුසලතා? යා තාසං ධාතූනං මනසිකාරකුසලතා පඤ්‌ඤා පජානනා…පෙ.… අමොහො ධම්‌මවිචයො සම්‌මාදිට්‌ඨි – අයං වුච්‌චති මනසිකාරකුසලතා.
1341. Tattha katamā manasikārakusalatā? Yā tāsaṃ dhātūnaṃ manasikārakusalatā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati manasikārakusalatā.
1342. තත්‌ථ කතමා ආයතනකුසලතා? ද්‌වාදසායතනානි – චක්‌ඛායතනං, රූපායතනං, සොතායතනං, සද්‌දායතනං, ඝානායතනං, ගන්‌ධායතනං, ජිව්‌හායතනං, රසායතනං, කායායතනං, ඵොට්‌ඨබ්‌බායතනං, මනායතනං, ධම්‌මායතනං. යා තෙසං ආයතනානං ආයතනකුසලතා පඤ්‌ඤා පජානනා…පෙ.… අමොහො ධම්‌මවිචයො සම්‌මාදිට්‌ඨි – අයං වුච්‌චති ආයතනකුසලතා.
1342. Tattha katamā āyatanakusalatā? Dvādasāyatanāni – cakkhāyatanaṃ, rūpāyatanaṃ, sotāyatanaṃ, saddāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, gandhāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, rasāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, phoṭṭhabbāyatanaṃ, manāyatanaṃ, dhammāyatanaṃ. Yā tesaṃ āyatanānaṃ āyatanakusalatā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati āyatanakusalatā.
1343. තත්‌ථ කතමා පටිච්‌චසමුප්‌පාදකුසලතා? අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරා, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං, නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං, සළායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා සම්‌භවන්‌ති; එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතීති. යා තත්‌ථ පඤ්‌ඤා පජානනා…පෙ.… අමොහො ධම්‌මවිචයො සම්‌මාදිට්‌ඨි – අයං වුච්‌චති පටිච්‌චසමුප්‌පාදකුසලතා.
1343. Tattha katamā paṭiccasamuppādakusalatā? Avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti; evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotīti. Yā tattha paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati paṭiccasamuppādakusalatā.
1344. තත්‌ථ කතමා ඨානකුසලතා? යෙ යෙ ධම්‌මා යෙසං යෙසං ධම්‌මානං හෙතූ පච්‌චයා උප්‌පාදාය 1 තං තං ඨානන්‌ති, යා තත්‌ථ පඤ්‌ඤා පජානනා…පෙ.… අමොහො ධම්‌මවිචයො සම්‌මාදිට්‌ඨි – අයං වුච්‌චති ඨානකුසලතා.
1344. Tattha katamā ṭhānakusalatā? Ye ye dhammā yesaṃ yesaṃ dhammānaṃ hetū paccayā uppādāya 2 taṃ taṃ ṭhānanti, yā tattha paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ṭhānakusalatā.
1345. තත්‌ථ කතමා අට්‌ඨානකුසලතා? යෙ යෙ ධම්‌මා යෙසං යෙසං ධම්‌මානං න හෙතූ න පච්‌චයා උප්‌පාදාය තං තං අට්‌ඨානන්‌ති, යා තත්‌ථ පඤ්‌ඤා පජානනා…පෙ.… අමොහො ධම්‌මවිචයො සම්‌මාදිට්‌ඨි – අයං වුච්‌චති අට්‌ඨානකුසලතා.
1345. Tattha katamā aṭṭhānakusalatā? Ye ye dhammā yesaṃ yesaṃ dhammānaṃ na hetū na paccayā uppādāya taṃ taṃ aṭṭhānanti, yā tattha paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati aṭṭhānakusalatā.
1346. තත්‌ථ කතමො අජ්‌ජවො? යා අජ්‌ජවතා අජිම්‌හතා අවඞ්‌කතා අකුටිලතා – අයං වුච්‌චති අජ්‌ජවො.
1346. Tattha katamo ajjavo? Yā ajjavatā ajimhatā avaṅkatā akuṭilatā – ayaṃ vuccati ajjavo.
1347. තත්‌ථ කතමො මද්‌දවො? යා මුදුතා මද්‌දවතා අකක්‌ඛළතා අකථිනතා නීචචිත්‌තතා – අයං වුච්‌චති මද්‌දවො.
1347. Tattha katamo maddavo? Yā mudutā maddavatā akakkhaḷatā akathinatā nīcacittatā – ayaṃ vuccati maddavo.
1348. තත්‌ථ කතමා ඛන්‌ති? යා ඛන්‌ති ඛමනතා අධිවාසනතා අචණ්‌ඩික්‌කං අනසුරොපො අත්‌තමනතා චිත්‌තස්‌ස – අයං වුච්‌චති ඛන්‌ති.
1348. Tattha katamā khanti? Yā khanti khamanatā adhivāsanatā acaṇḍikkaṃ anasuropo attamanatā cittassa – ayaṃ vuccati khanti.
1349. තත්‌ථ කතමං සොරච්‌චං? යො කායිකො අවීතික්‌කමො, වාචසිකො අවීතික්‌කමො, කායිකවාචසිකො අවීතික්‌කමො – ඉදං වුච්‌චති සොරච්‌චං. සබ්‌බොපි සීලසංවරො සොරච්‌චං.
1349. Tattha katamaṃ soraccaṃ? Yo kāyiko avītikkamo, vācasiko avītikkamo, kāyikavācasiko avītikkamo – idaṃ vuccati soraccaṃ. Sabbopi sīlasaṃvaro soraccaṃ.
1350. තත්‌ථ කතමං සාඛල්‍යං? යා සා වාචා අණ්‌ඩකා කක්‌කසා පරකටුකා පරාභිසජ්‌ජනී කොධසාමන්‌තා අසමාධිසංවත්‌තනිකා, තථාරූපිං වාචං පහාය යා සා වාචා නෙළා කණ්‌ණසුඛා පෙමනීයා හදයඞ්‌ගමා පොරී බහුජනකන්‌තා බහුජනමනාපා තථාරූපිං වාචං භාසිතා හොති; යා තත්‌ථ සණ්‌හවාචතා සඛිලවාචතා අඵරුසවාචතා – ඉදං වුච්‌චති සාඛල්‍යං.
1350. Tattha katamaṃ sākhalyaṃ? Yā sā vācā aṇḍakā kakkasā parakaṭukā parābhisajjanī kodhasāmantā asamādhisaṃvattanikā, tathārūpiṃ vācaṃ pahāya yā sā vācā neḷā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti; yā tattha saṇhavācatā sakhilavācatā apharusavācatā – idaṃ vuccati sākhalyaṃ.
1351. තත්‌ථ කතමො පටිසන්‌ථාරො? ද්‌වෙ පටිසන්‌ථාරා – ආමිසපටිසන්‌ථාරො ච ධම්‌මපටිසන්‌ථාරො ච. ඉධෙකච්‌චො පටිසන්‌ථාරකො හොති ආමිසපටිසන්‌ථාරෙන වා ධම්‌මපටිසන්‌ථාරෙන වා – අයං වුච්‌චති පටිසන්‌ථාරො.
1351. Tattha katamo paṭisanthāro? Dve paṭisanthārā – āmisapaṭisanthāro ca dhammapaṭisanthāro ca. Idhekacco paṭisanthārako hoti āmisapaṭisanthārena vā dhammapaṭisanthārena vā – ayaṃ vuccati paṭisanthāro.
1352. තත්‌ථ කතමා ඉන්‌ද්‍රියෙසු අගුත්‌තද්‌වාරතා? ඉධෙකච්‌චො චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා නිමිත්‌තග්‌ගාහී හොති අනුබ්‍යඤ්‌ජනග්‌ගාහී. යත්‌වාධිකරණමෙනං චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං අසංවුතං විහරන්‌තං අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සා පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අන්‌වාස්‌සවෙය්‍යුං, තස්‌ස සංවරාය න පටිපජ්‌ජති, න රක්‌ඛති චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං, චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියෙ න සංවරං ආපජ්‌ජති. සොතෙන සද්‌දං සුත්‌වා…පෙ.… ඝානෙන ගන්‌ධං ඝායිත්‌වා…පෙ.… ජිව්‌හාය රසං සායිත්‌වා…පෙ.… කායෙන ඵොට්‌ඨබ්‌බං ඵුසිත්‌වා…පෙ.… මනසා ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය නිමිත්‌තග්‌ගාහී හොති අනුබ්‍යඤ්‌ජනග්‌ගාහී. යත්‌වාධිකරණමෙනං මනින්‌ද්‍රියං අසංවුතං විහරන්‌තං අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සා පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අන්‌වාස්‌සවෙය්‍යුං, තස්‌ස සංවරාය න පටිපජ්‌ජති, න රක්‌ඛති මනින්‌ද්‍රියං, මනින්‌ද්‍රියෙ න සංවරං ආපජ්‌ජති. යා ඉමෙසං ඡන්‌නං ඉන්‌ද්‍රියානං අගුත්‌ති අගොපනා අනාරක්‌ඛො අසංවරො – අයං වුච්‌චති ඉන්‌ද්‍රියෙසු අගුත්‌තද්‌වාරතා.
1352. Tattha katamā indriyesu aguttadvāratā? Idhekacco cakkhunā rūpaṃ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye na saṃvaraṃ āpajjati. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya na paṭipajjati, na rakkhati manindriyaṃ, manindriye na saṃvaraṃ āpajjati. Yā imesaṃ channaṃ indriyānaṃ agutti agopanā anārakkho asaṃvaro – ayaṃ vuccati indriyesu aguttadvāratā.
1353. තත්‌ථ කතමා භොජනෙ අමත්‌තඤ්‌ඤුතා? ඉධෙකච්‌චො අප්‌පටිසඞ්‌ඛා අයොනිසො ආහාරං ආහාරෙති දවාය මදාය මණ්‌ඩනාය විභූසනාය. යා තත්‌ථ අසන්‌තුට්‌ඨිතා අමත්‌තඤ්‌ඤුතා අප්‌පටිසඞ්‌ඛා භොජනෙ – අයං වුච්‌චති භොජනෙ අමත්‌තඤ්‌ඤුතා.
1353. Tattha katamā bhojane amattaññutā? Idhekacco appaṭisaṅkhā ayoniso āhāraṃ āhāreti davāya madāya maṇḍanāya vibhūsanāya. Yā tattha asantuṭṭhitā amattaññutā appaṭisaṅkhā bhojane – ayaṃ vuccati bhojane amattaññutā.
1354. තත්‌ථ කතමා ඉන්‌ද්‍රියෙසු ගුත්‌තද්‌වාරතා? ඉධෙකච්‌චො චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා න නිමිත්‌තග්‌ගාහී හොති න අනුබ්‍යඤ්‌ජනග්‌ගාහී. යත්‌වාධිකරණමෙනං චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං අසංවුතං විහරන්‌තං අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සා පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අන්‌වාස්‌සවෙය්‍යුං, තස්‌ස සංවරාය පටිපජ්‌ජති, රක්‌ඛති චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියං, චක්‌ඛුන්‌ද්‍රියෙ සංවරං ආපජ්‌ජති. සොතෙන සද්‌දං සුත්‌වා…පෙ.… ඝානෙන ගන්‌ධං ඝායිත්‌වා…පෙ.… ජිව්‌හාය රසං සායිත්‌වා…පෙ.… කායෙන ඵොට්‌ඨබ්‌බං ඵුසිත්‌වා…පෙ.… මනසා ධම්‌මං විඤ්‌ඤාය න නිමිත්‌තග්‌ගාහී හොති නානුබ්‍යඤ්‌ජනග්‌ගාහී. යත්‌වාධිකරණමෙනං මනින්‌ද්‍රියං අසංවුතං විහරන්‌තං අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සා පාපකා අකුසලා ධම්‌මා අන්‌වාස්‌සවෙය්‍යුං, තස්‌ස සංවරාය පටිපජ්‌ජති, රක්‌ඛති මනින්‌ද්‍රියං, මනින්‌ද්‍රියෙ සංවරං ආපජ්‌ජති. යා ඉමෙසං ඡන්‌නං ඉන්‌ද්‍රියානං ගුත්‌ති ගොපනා ආරක්‌ඛො සංවරො – අයං වුච්‌චති ඉන්‌ද්‍රියෙසු ගුත්‌තද්‌වාරතා.
1354. Tattha katamā indriyesu guttadvāratā? Idhekacco cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti na anubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati manindriyaṃ, manindriye saṃvaraṃ āpajjati. Yā imesaṃ channaṃ indriyānaṃ gutti gopanā ārakkho saṃvaro – ayaṃ vuccati indriyesu guttadvāratā.
1355. තත්‌ථ කතමා භොජනෙ මත්‌තඤ්‌ඤුතා? ඉධෙකච්‌චො පටිසඞ්‌ඛා යොනිසො ආහාරං ආහාරෙති – නෙව දවාය න මදාය න මණ්‌ඩනාය න විභූසනාය යාවදෙව ඉමස්‌ස කායස්‌ස ඨිතියා යාපනාය විහිංසූපරතියා බ්‍රහ්‌මචරියානුග්‌ගහාය , ඉති පුරාණඤ්‌ච වෙදනං පටිහඞ්‌ඛාමි, නවඤ්‌ච වෙදනං න උප්‌පාදෙස්‌සාමි, යාත්‍රා ච මෙ භවිස්‌සති අනවජ්‌ජතා ච ඵාසුවිහාරො චාති. යා තත්‌ථ සන්‌තුට්‌ඨිතා මත්‌තඤ්‌ඤුතා පටිසඞ්‌ඛා භොජනෙ – අයං වුච්‌චති භොජනෙ මත්‌තඤ්‌ඤුතා.
1355. Tattha katamā bhojane mattaññutā? Idhekacco paṭisaṅkhā yoniso āhāraṃ āhāreti – neva davāya na madāya na maṇḍanāya na vibhūsanāya yāvadeva imassa kāyassa ṭhitiyā yāpanāya vihiṃsūparatiyā brahmacariyānuggahāya , iti purāṇañca vedanaṃ paṭihaṅkhāmi, navañca vedanaṃ na uppādessāmi, yātrā ca me bhavissati anavajjatā ca phāsuvihāro cāti. Yā tattha santuṭṭhitā mattaññutā paṭisaṅkhā bhojane – ayaṃ vuccati bhojane mattaññutā.
1356. තත්‌ථ කතමං මුට්‌ඨසච්‌චං? යා අසති අනනුස්‌සති අප්‌පටිස්‌සති අසති අසරණතා අධාරණතා පිලාපනතා සම්‌මුසනතා – ඉදං වුච්‌චති මුට්‌ඨසච්‌චං.
1356. Tattha katamaṃ muṭṭhasaccaṃ? Yā asati ananussati appaṭissati asati asaraṇatā adhāraṇatā pilāpanatā sammusanatā – idaṃ vuccati muṭṭhasaccaṃ.
1357. තත්‌ථ කතමං අසම්‌පජඤ්‌ඤං? යං අඤ්‌ඤාණං අදස්‌සනං…පෙ.… අවිජ්‌ජාලඞ්‌ගී මොහො අකුසලමූලං – ඉදං වුච්‌චති අසම්‌පජඤ්‌ඤං.
1357. Tattha katamaṃ asampajaññaṃ? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – idaṃ vuccati asampajaññaṃ.
1358. තත්‌ථ කතමා සති? යා සති අනුස්‌සති පටිස්‌සති සති සරණතා ධාරණතා අපිලාපනතා අසම්‌මුසනතා සති සතින්‌ද්‍රියං සතිබලං සම්‌මාසති – අයං වුච්‌චති සති.
1358. Tattha katamā sati? Yā sati anussati paṭissati sati saraṇatā dhāraṇatā apilāpanatā asammusanatā sati satindriyaṃ satibalaṃ sammāsati – ayaṃ vuccati sati.
1359. තත්‌ථ කතමං සම්‌පජඤ්‌ඤං? යා පඤ්‌ඤා පජානනා…පෙ.… අමොහො ධම්‌මවිචයො සම්‌මාදිට්‌ඨි – ඉදං වුච්‌චති සම්‌පජඤ්‌ඤං.
1359. Tattha katamaṃ sampajaññaṃ? Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ vuccati sampajaññaṃ.
1360. තත්‌ථ කතමං පටිසඞ්‌ඛානබලං? යා පඤ්‌ඤා පජානනා…පෙ.… අමොහො ධම්‌මවිචයො සම්‌මාදිට්‌ඨි – ඉදං වුච්‌චති පටිසඞ්‌ඛානබලං.
1360. Tattha katamaṃ paṭisaṅkhānabalaṃ? Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ vuccati paṭisaṅkhānabalaṃ.
1361. තත්‌ථ කතමං භාවනාබලං? යා කුසලානං ධම්‌මානං ආසෙවනා භාවනා බහුලීකම්‌මං – ඉදං වුච්‌චති භාවනාබලං. සත්‌තපි බොජ්‌ඣඞ්‌ගා භාවනාබලං.
1361. Tattha katamaṃ bhāvanābalaṃ? Yā kusalānaṃ dhammānaṃ āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ – idaṃ vuccati bhāvanābalaṃ. Sattapi bojjhaṅgā bhāvanābalaṃ.
1362. තත්‌ථ කතමො සමථො? යා චිත්‌තස්‌ස ඨිති…පෙ.… සම්‌මාසමාධි – අයං වුච්‌චති සමථො.
1362. Tattha katamo samatho? Yā cittassa ṭhiti…pe… sammāsamādhi – ayaṃ vuccati samatho.
1363. තත්‌ථ කතමා විපස්‌සනා? යා පඤ්‌ඤා පජානනා…පෙ.… අමොහො ධම්‌මවිචයො සම්‌මාදිට්‌ඨි – අයං වුච්‌චති විපස්‌සනා.
1363. Tattha katamā vipassanā? Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati vipassanā.
1364. තත්‌ථ කතමං සමථනිමිත්‌තං? යා චිත්‌තස්‌ස ඨිති…පෙ.… සම්‌මාසමාධි – ඉදං වුච්‌චති සමථනිමිත්‌තං.
1364. Tattha katamaṃ samathanimittaṃ? Yā cittassa ṭhiti…pe… sammāsamādhi – idaṃ vuccati samathanimittaṃ.
1365. තත්‌ථ කතමං පග්‌ගාහනිමිත්‌තං? යො චෙතසිකො වීරියාරම්‌භො…පෙ.… සම්‌මාවායාමො – ඉදං වුච්‌චති පග්‌ගාහනිමිත්‌තං.
1365. Tattha katamaṃ paggāhanimittaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo – idaṃ vuccati paggāhanimittaṃ.
1366. තත්‌ථ කතමො පග්‌ගාහො? යො චෙතසිකො වීරියාරම්‌භො…පෙ.… සම්‌මාවායාමො – අයං වුච්‌චති පග්‌ගාහො.
1366. Tattha katamo paggāho? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo – ayaṃ vuccati paggāho.
1367. තත්‌ථ කතමො අවික්‌ඛෙපො? යා චිත්‌තස්‌ස ඨිති…පෙ.… සම්‌මාසමාධි – අයං වුච්‌චති අවික්‌ඛෙපො.
1367. Tattha katamo avikkhepo? Yā cittassa ṭhiti…pe… sammāsamādhi – ayaṃ vuccati avikkhepo.
1368. තත්‌ථ කතමා සීලවිපත්‌ති? යො කායිකො වීතික්‌කමො, වාචසිකො වීතික්‌කමො , කායිකවාචසිකො වීතික්‌කමො – අයං වුච්‌චති සීලවිපත්‌ති. සබ්‌බම්‌පි දුස්‌සිල්‍යං සීලවිපත්‌ති.
1368. Tattha katamā sīlavipatti? Yo kāyiko vītikkamo, vācasiko vītikkamo , kāyikavācasiko vītikkamo – ayaṃ vuccati sīlavipatti. Sabbampi dussilyaṃ sīlavipatti.
1369. තත්‌ථ කතමා දිට්‌ඨිවිපත්‌ති? නත්‌ථි දින්‌නං, නත්‌ථි යිට්‌ඨං, නත්‌ථි හුතං, නත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං කම්‌මානං ඵලං විපාකො, නත්‌ථි අයං ලොකො, නත්‌ථි පරො ලොකො, නත්‌ථි මාතා, නත්‌ථි පිතා, නත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා, නත්‌ථි ලොකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සම්‌මග්‌ගතා සම්‌මාපටිපන්‌නා යෙ ඉමඤ්‌ච ලොකං පරඤ්‌ච ලොකං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙන්‌තීතිः යා එවරූපා දිට්‌ඨි දිට්‌ඨිගතං…පෙ.… විපරියාසග්‌ගාහො – අයං වුච්‌චති දිට්‌ඨිවිපත්‌ති. සබ්‌බාපි මිච්‌ඡාදිට්‌ඨි දිට්‌ඨිවිපත්‌ති.
1369. Tattha katamā diṭṭhivipatti? Natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentītiः yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati diṭṭhivipatti. Sabbāpi micchādiṭṭhi diṭṭhivipatti.
1370. තත්‌ථ කතමා සීලසම්‌පදා? යො කායිකො අවීතික්‌කමො, වාචසිකො අවීතික්‌කමො, කායිකවාචසිකො අවීතික්‌කමො – අයං වුච්‌චති සීලසම්‌පදා. සබ්‌බොපි සීලසංවරො සීලසම්‌පදා.
1370. Tattha katamā sīlasampadā? Yo kāyiko avītikkamo, vācasiko avītikkamo, kāyikavācasiko avītikkamo – ayaṃ vuccati sīlasampadā. Sabbopi sīlasaṃvaro sīlasampadā.
1371. තත්‌ථ කතමා දිට්‌ඨිසම්‌පදා? අත්‌ථි දින්‌නං, අත්‌ථි යිට්‌ඨං, අත්‌ථි හුතං, අත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං කම්‌මානං ඵලං විපාකො, අත්‌ථි අයං ලොකො, අත්‌ථි පරො ලොකො, අත්‌ථි මාතා, අත්‌ථි පිතා, අත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා, අත්‌ථි ලොකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සම්‌මග්‌ගතා සම්‌මාපටිපන්‌නා යෙ ඉමඤ්‌ච ලොකං පරඤ්‌ච ලොකං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙන්‌තීතිः යා එවරූපා පඤ්‌ඤා පජානනා…පෙ.… අමොහො ධම්‌මවිචයො සම්‌මාදිට්‌ඨි – අයං වුච්‌චති දිට්‌ඨිසම්‌පදා. සබ්‌බාපි සම්‌මාදිට්‌ඨි දිට්‌ඨිසම්‌පදා.
1371. Tattha katamā diṭṭhisampadā? Atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭhaṃ, atthi hutaṃ, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, atthi ayaṃ loko, atthi paro loko, atthi mātā, atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentītiः yā evarūpā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati diṭṭhisampadā. Sabbāpi sammādiṭṭhi diṭṭhisampadā.
1372. තත්‌ථ කතමා සීලවිසුද්‌ධි? යො කායිකො අවීතික්‌කමො, වාචසිකො අවීතික්‌කමො, කායිකවාචසිකො අවීතික්‌කමො – අයං වුච්‌චති සීලවිසුද්‌ධි. සබ්‌බොපි සීලසංවරො සීලවිසුද්‌ධි.
1372. Tattha katamā sīlavisuddhi? Yo kāyiko avītikkamo, vācasiko avītikkamo, kāyikavācasiko avītikkamo – ayaṃ vuccati sīlavisuddhi. Sabbopi sīlasaṃvaro sīlavisuddhi.
1373. තත්‌ථ කතමා දිට්‌ඨිවිසුද්‌ධි? කම්‌මස්‌සකතඤාණං සච්‌චානුලොමිකඤාණං මග්‌ගසමඞ්‌ගිස්‌ස ඤාණං ඵලසමඞ්‌ගිස්‌ස ඤාණං.
1373. Tattha katamā diṭṭhivisuddhi? Kammassakatañāṇaṃ saccānulomikañāṇaṃ maggasamaṅgissa ñāṇaṃ phalasamaṅgissa ñāṇaṃ.
1374. දිට්‌ඨිවිසුද්‌ධි ඛො පනාති – යා පඤ්‌ඤා පජානනා…පෙ.… අමොහො ධම්‌මවිචයො සම්‌මාදිට්‌ඨි.
1374. Diṭṭhivisuddhikho panāti – yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi.
1375. යථාදිට්‌ඨිස්‌ස ච පධානන්‌ති – යො චෙතසිකො වීරියාරම්‌භො…පෙ.… සම්‌මාවායාමො.
1375. Yathādiṭṭhissa ca padhānanti – yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo.
1376. සංවෙගොති – ජාතිභයං ජරාභයං බ්‍යාධිභයං මරණභයං. සංවෙජනියං 3 ඨානන්‌ති – ජාති ජරා බ්‍යාධි මරණං.
1376. Saṃvegoti – jātibhayaṃ jarābhayaṃ byādhibhayaṃ maraṇabhayaṃ. Saṃvejaniyaṃ 4 ṭhānanti – jāti jarā byādhi maraṇaṃ.
1377. සංවිග්‌ගස්‌ස ච යොනිසො පධානන්‌ති – ඉධ භික්‌ඛු අනුප්‌පන්‌නානං පාපකානං අකුසලානං ධම්‌මානං අනුප්‌පාදාය ඡන්‌දං ජනෙති වායමති වීරියං ආරභති චිත්‌තං පග්‌ගණ්‌හාති පදහති, උප්‌පන්‌නානං පාපකානං අකුසලානං ධම්‌මානං පහානාය ඡන්‌දං ජනෙති වායමති වීරියං ආරභති චිත්‌තං පග්‌ගණ්‌හාති පදහති, අනුප්‌පන්‌නානං කුසලානං ධම්‌මානං උප්‌පාදාය ඡන්‌දං ජනෙති වායමති වීරියං ආරභති චිත්‌තං පග්‌ගණ්‌හාති පදහති, උප්‌පන්‌නානං කුසලානං ධම්‌මානං ඨිතියා අසම්‌මොසාය භිය්‍යොභාවාය වෙපුල්‌ලාය භාවනාය පාරිපූරියා ඡන්‌දං ජනෙති වායමති වීරියං ආරභති චිත්‌තං පග්‌ගණ්‌හාති පදහති.
1377. Saṃviggassa ca yoniso padhānanti – idha bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.
1378. අසන්‌තුට්‌ඨිතා ච කුසලෙසු ධම්‌මෙසූති – යා කුසලානං ධම්‌මානං භාවනාය අසන්‌තුට්‌ඨස්‌ස භිය්‍යොකම්‍යතා.
1378. Asantuṭṭhitā ca kusalesu dhammesūti – yā kusalānaṃ dhammānaṃ bhāvanāya asantuṭṭhassa bhiyyokamyatā.
1379. අප්‌පටිවානිතා ච පධානස්‌මින්‌ති – යා කුසලානං ධම්‌මානං භාවනාය සක්‌කච්‌චකිරියතා සාතච්‌චකිරියතා අට්‌ඨිතකිරියතා අනොලීනවුත්‌තිතා අනික්‌ඛිත්‌තඡන්‌දතා අනික්‌ඛිත්‌තධුරතා ආසෙවනා භාවනා බහුලීකම්‌මං.
1379. Appaṭivānitā ca padhānasminti – yā kusalānaṃ dhammānaṃ bhāvanāya sakkaccakiriyatā sātaccakiriyatā aṭṭhitakiriyatā anolīnavuttitā anikkhittachandatā anikkhittadhuratā āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ.
1380. විජ්‌ජාති – තිස්‌සො විජ්‌ජා – පුබ්‌බෙනිවාසානුස්‌සති ඤාණං විජ්‌ජා, සත්‌තානං චුතූපපාතෙ ඤාණං විජ්‌ජා, ආසවානං ඛයෙ ඤාණං විජ්‌ජා.
1380. Vijjāti – tisso vijjā – pubbenivāsānussati ñāṇaṃ vijjā, sattānaṃ cutūpapāte ñāṇaṃ vijjā, āsavānaṃ khaye ñāṇaṃ vijjā.
1381. විමුත්‌තීති – ද්‌වෙ විමුත්‌තියො – චිත්‌තස්‌ස 5 අධිමුත්‌ති, නිබ්‌බානඤ්‌ච.
1381. Vimuttīti – dve vimuttiyo – cittassa 6 adhimutti, nibbānañca.
1382. ඛයෙ ඤාණන්‌ති – මග්‌ගසමඞ්‌ගිස්‌ස ඤාණං.
1382. Khaye ñāṇanti – maggasamaṅgissa ñāṇaṃ.
1383. අනුප්‌පාදෙ ඤාණන්‌ති – ඵලසමඞ්‌ගිස්‌ස ඤාණං.
1383. Anuppāde ñāṇanti – phalasamaṅgissa ñāṇaṃ.
නික්‌ඛෙපකණ්‌ඩං නිට්‌ඨිතං.
Nikkhepakaṇḍaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / අභිධම්‌මපිටක (අට්‌ඨකථා) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ධම්‌මසඞ්‌ගණි-අට්‌ඨකථා • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / සුත්‌තන්‌තිකදුකනික්‌ඛෙපකථා • Suttantikadukanikkhepakathā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ධම්‌මසඞ්‌ගණී-මූලටීකා • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / සුත්‌තන්‌තිකදුකනික්‌ඛෙපකථාවණ්‌ණනා • Suttantikadukanikkhepakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ධම්‌මසඞ්‌ගණී-අනුටීකා • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / සුත්‌තන්‌තිකදුකනික්‌ඛෙපකථාවණ්‌ණනා • Suttantikadukanikkhepakathāvaṇṇanā
