Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပေတဝတ္ထု-အဋ္ဌကထာ • Petavatthu-aṭṭhakathā |
၁၁. သုတ္တပေတဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ
11. Suttapetavatthuvaṇṇanā
အဟံ ပုရေ ပဗ္ဗဇိတသ္သ ဘိက္ခုနောတိ ဣဒံ သုတ္တပေတဝတ္ထု။ တသ္သ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? သာဝတ္ထိယာ ကိရ အဝိဒူရေ အညတရသ္မိံ ဂာမကေ အမ္ဟာကံ သတ္ထရိ အနုပ္ပန္နေယေဝ သတ္တန္နံ ဝသ္သသတာနံ ဥပရိ အညတရော ဒာရကော ဧကံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ ဥပဋ္ဌဟိ။ တသ္သ မာတာ တသ္မိံ ဝယပ္ပတ္တေ တသ္သတ္ထာယ သမာနကုလတော အညတရံ ကုလဓီတရံ အာနေသိ။ ဝိဝာဟဒိဝသေယေဝ စ သော ကုမာရော သဟာယေဟိ သဒ္ဓိံ န္ဟာယိတုံ ဂတော အဟိနာ ဒဋ္ဌော ကာလမကာသိ, ‘‘ယက္ခဂာဟေနာ’’တိပိ ဝဒန္တိ။ သော ပစ္စေကဗုဒ္ဓသ္သ ဥပဋ္ဌာနေန ဗဟုံ ကုသလကမ္မံ ကတ္ဝာ ဌိတောပိ တသ္သာ ဒာရိကာယ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တတာယ ဝိမာနပေတော ဟုတ္ဝာ နိဗ္ဗတ္တိ, မဟိဒ္ဓိကော ပန အဟောသိ မဟာနုဘာဝော။
Ahaṃ pure pabbajitassa bhikkhunoti idaṃ suttapetavatthu. Tassa kā uppatti? Sāvatthiyā kira avidūre aññatarasmiṃ gāmake amhākaṃ satthari anuppanneyeva sattannaṃ vassasatānaṃ upari aññataro dārako ekaṃ paccekabuddhaṃ upaṭṭhahi. Tassa mātā tasmiṃ vayappatte tassatthāya samānakulato aññataraṃ kuladhītaraṃ ānesi. Vivāhadivaseyeva ca so kumāro sahāyehi saddhiṃ nhāyituṃ gato ahinā daṭṭho kālamakāsi, ‘‘yakkhagāhenā’’tipi vadanti. So paccekabuddhassa upaṭṭhānena bahuṃ kusalakammaṃ katvā ṭhitopi tassā dārikāya paṭibaddhacittatāya vimānapeto hutvā nibbatti, mahiddhiko pana ahosi mahānubhāvo.
အထ သော တံ ဒာရိကံ အတ္တနော ဝိမာနံ နေတုကာမော ‘‘ကေန နု ခော ဥပာယေန ဧသာ ဒိဋ္ဌဓမ္မဝေဒနီယကမ္မံ ကတ္ဝာ မယာ သဒ္ဓိံ ဣဓ အဘိရမေယ္ယာ’’တိ တသ္သာ ဒိဗ္ဗဘောဂသမ္ပတ္တိယာ အနုဘဝနဟေတုံ ဝီမံသန္တော ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ စီဝရကမ္မံ ကရောန္တံ ဒိသ္ဝာ မနုသ္သရူပေန ဂန္တ္ဝာ ဝန္ဒိတ္ဝာ ‘‘ကိံ, ဘန္တေ, သုတ္တကေန အတ္ထော အတ္ထီ’’တိ အာဟ။ ‘‘စီဝရကမ္မံ ကရောမိ, ဥပာသကာ’’တိ။ ‘‘တေန ဟိ, ဘန္တေ, အသုကသ္မိံ ဌာနေ သုတ္တဘိက္ခံ စရထာ’’တိ တသ္သာ ဒာရိကာယ ဂေဟံ ဒသ္သေသိ။ ပစ္စေကဗုဒ္ဓော တတ္ထ ဂန္တ္ဝာ ဃရဒ္ဝာရေ အဋ္ဌာသိ။ အထ သာ ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ တတ္ထ ဌိတံ ဒိသ္ဝာ ပသန္နမာနသာ ‘‘သုတ္တကေန မေ အယ္ယော အတ္ထိကော’’တိ ဉတ္ဝာ ဧကံ သုတ္တဂုဠံ အဒာသိ။ အထ သော အမနုသ္သော မနုသ္သရူပေန တသ္သ ဒာရိကာယ ဃရံ ဂန္တ္ဝာ တသ္သာ မာတရံ ယာစိတ္ဝာ တာယ သဒ္ဓိံ ကတိပာဟံ ဝသိတ္ဝာ တသ္သာ မာတုယာ အနုဂ္ဂဟတ္ထံ တသ္မိံ ဂေဟေ သဗ္ဗဘာဇနာနိ ဟိရညသုဝဏ္ဏသ္သ ပူရေတ္ဝာ သဗ္ဗတ္ထ ဥပရိ နာမံ လိခိ ‘‘ဣဒံ ဒေဝဒတ္တိယံ ဓနံ န ကေနစိ ဂဟေတဗ္ဗ’’န္တိ, တဉ္စ ဒာရိကံ ဂဟေတ္ဝာ အတ္တနော ဝိမာနံ အဂမာသိ။ တသ္သာ မာတာ ပဟူတံ ဓနံ လဘိတ္ဝာ အတ္တနော ဉာတကာနံ ကပဏဒ္ဓိကာဒိနဉ္စ ဒတ္ဝာ အတ္တနာ စ ပရိဘုဉ္ဇိတ္ဝာ ကာလံ ကရောန္တီ ‘‘မမ ဓီတာ အာဂစ္ဆတိ စေ, ဣဒံ ဓနံ ဒသ္သေထာ’’တိ ဉာတကာနံ ကထေတ္ဝာ ကာလမကာသိ။
Atha so taṃ dārikaṃ attano vimānaṃ netukāmo ‘‘kena nu kho upāyena esā diṭṭhadhammavedanīyakammaṃ katvā mayā saddhiṃ idha abhirameyyā’’ti tassā dibbabhogasampattiyā anubhavanahetuṃ vīmaṃsanto paccekabuddhaṃ cīvarakammaṃ karontaṃ disvā manussarūpena gantvā vanditvā ‘‘kiṃ, bhante, suttakena attho atthī’’ti āha. ‘‘Cīvarakammaṃ karomi, upāsakā’’ti. ‘‘Tena hi, bhante, asukasmiṃ ṭhāne suttabhikkhaṃ carathā’’ti tassā dārikāya gehaṃ dassesi. Paccekabuddho tattha gantvā gharadvāre aṭṭhāsi. Atha sā paccekabuddhaṃ tattha ṭhitaṃ disvā pasannamānasā ‘‘suttakena me ayyo atthiko’’ti ñatvā ekaṃ suttaguḷaṃ adāsi. Atha so amanusso manussarūpena tassa dārikāya gharaṃ gantvā tassā mātaraṃ yācitvā tāya saddhiṃ katipāhaṃ vasitvā tassā mātuyā anuggahatthaṃ tasmiṃ gehe sabbabhājanāni hiraññasuvaṇṇassa pūretvā sabbattha upari nāmaṃ likhi ‘‘idaṃ devadattiyaṃ dhanaṃ na kenaci gahetabba’’nti, tañca dārikaṃ gahetvā attano vimānaṃ agamāsi. Tassā mātā pahūtaṃ dhanaṃ labhitvā attano ñātakānaṃ kapaṇaddhikādinañca datvā attanā ca paribhuñjitvā kālaṃ karontī ‘‘mama dhītā āgacchati ce, idaṃ dhanaṃ dassethā’’ti ñātakānaṃ kathetvā kālamakāsi.
တတော သတ္တန္နံ ဝသ္သသတာနံ အစ္စယေန အမ္ဟာကံ ဘဂဝတိ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇိတ္ဝာ ပဝတ္တိတဝရဓမ္မစက္ကေ အနုက္ကမေန သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရန္တေ တသ္သာ ဣတ္ထိယာ တေန အမနုသ္သေန သဒ္ဓိံ ဝသန္တိယာ ဥက္ကဏ္ဌာ ဥပ္ပဇ္ဇိ။ သာ တံ ‘‘သာဓု, အယ္ယပုတ္တ, မံ သကညေဝ ဂေဟံ ပဋိနေဟီ’’တိ ဝဒန္တီ –
Tato sattannaṃ vassasatānaṃ accayena amhākaṃ bhagavati loke uppajjitvā pavattitavaradhammacakke anukkamena sāvatthiyaṃ viharante tassā itthiyā tena amanussena saddhiṃ vasantiyā ukkaṇṭhā uppajji. Sā taṃ ‘‘sādhu, ayyaputta, maṃ sakaññeva gehaṃ paṭinehī’’ti vadantī –
၃၄၁.
341.
‘‘အဟံ ပုရေ ပဗ္ဗဇိတသ္သ ဘိက္ခုနော၊
‘‘Ahaṃ pure pabbajitassa bhikkhuno,
သုတ္တံ အဒာသိံ ဥပသင္ကမ္မ ယာစိတာ။
Suttaṃ adāsiṃ upasaṅkamma yācitā;
တသ္သ ဝိပာကော ဝိပုလဖလူပလဗ္ဘတိ၊
Tassa vipāko vipulaphalūpalabbhati,
ဗဟုကာ စ မေ ဥပ္ပဇ္ဇရေ ဝတ္ထကောဋိယော။
Bahukā ca me uppajjare vatthakoṭiyo.
၃၄၂.
342.
‘‘ပုပ္ဖာဘိကိဏ္ဏံ ရမိတံ ဝိမာနံ၊ အနေကစိတ္တံ နရနာရိသေဝိတံ။
‘‘Pupphābhikiṇṇaṃ ramitaṃ vimānaṃ, anekacittaṃ naranārisevitaṃ;
သာဟံ ဘုဉ္ဇာမိ စ ပာရုပာမိ စ၊ ပဟူတဝိတ္တာ န စ တာဝ ခီယတိ။
Sāhaṃ bhuñjāmi ca pārupāmi ca, pahūtavittā na ca tāva khīyati.
၃၄၃.
343.
‘‘တသ္သေဝ ကမ္မသ္သ ဝိပာကမန္ဝယာ၊ သုခဉ္စ သာတဉ္စ ဣဓူပလဗ္ဘတိ။
‘‘Tasseva kammassa vipākamanvayā, sukhañca sātañca idhūpalabbhati;
သာဟံ ဂန္တ္ဝာ ပုနဒေဝ မာနုသံ၊ ကာဟာမိ ပုညာနိ နယယ္ယပုတ္တ မ’’န္တိ။ –
Sāhaṃ gantvā punadeva mānusaṃ, kāhāmi puññāni nayayyaputta ma’’nti. –
ဣမာ ဂာထာ အဘာသိ။
Imā gāthā abhāsi.
၃၄၁. တတ္ထ ‘‘ပဗ္ဗဇိတသ္သ ဘိက္ခုနော’’တိ ဣဒံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓံ သဒ္ဓာယ ဝုတ္တံ။ သော ဟိ ကာမာဒိမလာနံ အတ္တနော သန္တာနတော အနဝသေသတော ပဗ္ဗာဇိတတ္တာ ပဟီနတ္တာ ပရမတ္ထတော ‘‘ပဗ္ဗဇိတော’’တိ, ဘိန္နကိလေသတ္တာ ‘‘ဘိက္ခူ’’တိ စ ဝတ္တဗ္ဗတံ အရဟတိ။ သုတ္တန္တိ ကပ္ပာသိယသုတ္တံ။ ဥပသင္ကမ္မာတိ မယ္ဟံ ဂေဟံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ။ ယာစိတာတိ ‘‘ဥဒ္ဒိသ္သ အရိယာ တိဋ္ဌန္တိ, ဧသာ အရိယာန ယာစနာ’’တိ (ဇာ. ၁.၇.၅၉) ဧဝံ ဝုတ္တာယ ကာယဝိညတ္တိပယောဂသင္ခာတာယ ဘိက္ခာစရိယာယ ယာစိတာ။ တသ္သာတိ တသ္သ သုတ္တဒာနသ္သ။ ဝိပာကော ဝိပုလဖလူပလဗ္ဘတီတိ ဝိပုလဖလော ဥဠာရဥဒယော မဟာဥဒယော ဝိပာကော ဧတရဟိ ဥပလဗ္ဘတိ ပစ္စနုဘဝီယတိ။ ဗဟုကာတိ အနေကာ။ ဝတ္ထကောဋိယောတိ ဝတ္ထာနံ ကောဋိယော, အနေကသတသဟသ္သပဘေဒာနိ ဝတ္ထာနီတိ အတ္ထော။
341. Tattha ‘‘pabbajitassa bhikkhuno’’ti idaṃ paccekabuddhaṃ saddhāya vuttaṃ. So hi kāmādimalānaṃ attano santānato anavasesato pabbājitattā pahīnattā paramatthato ‘‘pabbajito’’ti, bhinnakilesattā ‘‘bhikkhū’’ti ca vattabbataṃ arahati. Suttanti kappāsiyasuttaṃ. Upasaṅkammāti mayhaṃ gehaṃ upasaṅkamitvā. Yācitāti ‘‘uddissa ariyā tiṭṭhanti, esā ariyāna yācanā’’ti (jā. 1.7.59) evaṃ vuttāya kāyaviññattipayogasaṅkhātāya bhikkhācariyāya yācitā. Tassāti tassa suttadānassa. Vipāko vipulaphalūpalabbhatīti vipulaphalo uḷāraudayo mahāudayo vipāko etarahi upalabbhati paccanubhavīyati. Bahukāti anekā. Vatthakoṭiyoti vatthānaṃ koṭiyo, anekasatasahassapabhedāni vatthānīti attho.
၃၄၂. အနေကစိတ္တန္တိ နာနာဝိဓစိတ္တကမ္မံ, အနေကေဟိ ဝာ မုတ္တာမဏိအာဒီဟိ ရတနေဟိ ဝိစိတ္တရူပံ။ နရနာရိသေဝိတန္တိ ပရိစာရကဘူတေဟိ နရေဟိ နာရီဟိ စ ဥပသေဝိတံ။ သာဟံ ဘုဉ္ဇာမီတိ သာ အဟံ တံ ဝိမာနံ ပရိဘုဉ္ဇာမိ။ ပာရုပာမီတိ အနေကာသု ဝတ္ထကောဋီသု ဣစ္ဆိတိစ္ဆိတံ နိဝာသေမိ စေဝ ပရိဒဟာမိ စ။ ပဟူတဝိတ္တာတိ ပဟူတဝိတ္တူပကရဏာ မဟဒ္ဓနာ မဟာဘောဂာ။ န စ တာဝ ခီယတီတိ တဉ္စ ဝိတ္တံ န ခီယတိ, န ပရိက္ခယံ ပရိယာဒာနံ ဂစ္ဆတိ။
342.Anekacittanti nānāvidhacittakammaṃ, anekehi vā muttāmaṇiādīhi ratanehi vicittarūpaṃ. Naranārisevitanti paricārakabhūtehi narehi nārīhi ca upasevitaṃ. Sāhaṃ bhuñjāmīti sā ahaṃ taṃ vimānaṃ paribhuñjāmi. Pārupāmīti anekāsu vatthakoṭīsu icchiticchitaṃ nivāsemi ceva paridahāmi ca. Pahūtavittāti pahūtavittūpakaraṇā mahaddhanā mahābhogā. Na ca tāva khīyatīti tañca vittaṃ na khīyati, na parikkhayaṃ pariyādānaṃ gacchati.
၃၄၃. တသ္သေဝ ကမ္မသ္သ ဝိပာကမန္ဝယာတိ တသ္သေဝ သုတ္တဒာနမယပုညကမ္မသ္သ အန္ဝယာ ပစ္စယာ ဟေတုဘာဝေန ဝိပာကဘူတံ သုခံ, ဣဋ္ဌမဓုရသင္ခာတံ သာတဉ္စ ဣဓ ဣမသ္မိံ ဝိမာနေ ဥပလဗ္ဘတိ။ ဂန္တ္ဝာ ပုနဒေဝ မာနုသန္တိ ပုန ဧဝ မနုသ္သလောကံ ဥပဂန္တ္ဝာ။ ကာဟာမိ ပုညာနီတိ မယ္ဟံ သုခဝိသေသနိပ္ဖာဒကာနိ ပုညာနိ ကရိသ္သာမိ, ယေသံ ဝာ မယာ အယံ သမ္ပတ္တိ လဒ္ဓာတိ အဓိပ္ပာယော။ နယယ္ယပုတ္တ မန္တိ, အယ္ယပုတ္တ, မံ မနုသ္သလောကံ နယ, နေဟီတိ အတ္ထော။
343.Tasseva kammassa vipākamanvayāti tasseva suttadānamayapuññakammassa anvayā paccayā hetubhāvena vipākabhūtaṃ sukhaṃ, iṭṭhamadhurasaṅkhātaṃ sātañca idha imasmiṃ vimāne upalabbhati. Gantvā punadeva mānusanti puna eva manussalokaṃ upagantvā. Kāhāmi puññānīti mayhaṃ sukhavisesanipphādakāni puññāni karissāmi, yesaṃ vā mayā ayaṃ sampatti laddhāti adhippāyo. Nayayyaputta manti, ayyaputta, maṃ manussalokaṃ naya, nehīti attho.
တံ သုတ္ဝာ သော အမနုသ္သော တသ္သာ ပဋိဗဒ္ဓစိတ္တတာယ အနုကမ္ပာယ ဂမနံ အနိစ္ဆန္တော –
Taṃ sutvā so amanusso tassā paṭibaddhacittatāya anukampāya gamanaṃ anicchanto –
၃၄၄.
344.
‘‘သတ္တ တုဝံ ဝသ္သသတာ ဣဓာဂတာ၊
‘‘Satta tuvaṃ vassasatā idhāgatā,
ဇိဏ္ဏာ စ ဝုဍ္ဎာ စ တဟိံ ဘဝိသ္သသိ။
Jiṇṇā ca vuḍḍhā ca tahiṃ bhavissasi;
သဗ္ဗေဝ တေ ကာလကတာ စ ဉာတကာ၊
Sabbeva te kālakatā ca ñātakā,
ကိံ တတ္ထ ဂန္တ္ဝာန ဣတော ကရိသ္သသီ’’တိ။ –
Kiṃ tattha gantvāna ito karissasī’’ti. –
ဂာထမာဟ။ တတ္ထ သတ္တာတိ ဝိဘတ္တိလောပေန နိဒ္ဒေသော, နိသ္သက္ကေ ဝာ ဧတံ ပစ္စတ္တဝစနံ။ ဝသ္သသတာတိ ဝသ္သသတတော, သတ္တဟိ ဝသ္သသတေဟိ ဥဒ္ဓံ တုဝံ ဣဓာဂတာ ဣမံ ဝိမာနံ အာဂတာ, ဣဓာဂတာယ တုယ္ဟံ သတ္တ ဝသ္သသတာနိ ဟောန္တီတိ အတ္ထော။ ဇိဏ္ဏာ စ ဝုဍ္ဎာ စ တဟိံ ဘဝိသ္သသီတိ ဣဓ ဒိဗ္ဗေဟိ ဥတုအာဟာရေဟိ ဥပထမ္ဘိတတ္တဘာဝာ ကမ္မာနုဘာဝေန ဧတ္တကံ ကာလံ ဒဟရာကာရေနေဝ ဌိတာ။ ဣတော ပန ဂတာ ကမ္မသ္သ စ ပရိက္ခီဏတ္တာ မနုသ္သာနဉ္စ ဥတုအာဟာရဝသေန ဇရာဇိဏ္ဏာ ဝယောဝုဍ္ဎာ စ တဟိံ မနုသ္သလောကေ ဘဝိသ္သသိ။ ကိန္တိ? သဗ္ဗေဝ တေ ကာလကတာ စ ဉာတကာတိ ဒီဃသ္သ အဒ္ဓုနော ဂတတ္တာ တဝ ဉာတယောပိ သဗ္ဗေ ဧဝ မတာ, တသ္မာ ဣတော ဒေဝလောကတော တတ္ထ မနုသ္သလောကံ ဂန္တ္ဝာ ကိံ ကရိသ္သသိ, အဝသေသမ္ပိ အာယုဉ္စ ဣဓေဝ ခေပေဟိ, ဣဓ ဝသာဟီတိ အဓိပ္ပာယော။
Gāthamāha. Tattha sattāti vibhattilopena niddeso, nissakke vā etaṃ paccattavacanaṃ. Vassasatāti vassasatato, sattahi vassasatehi uddhaṃ tuvaṃ idhāgatā imaṃ vimānaṃ āgatā, idhāgatāya tuyhaṃ satta vassasatāni hontīti attho. Jiṇṇā cavuḍḍhā ca tahiṃ bhavissasīti idha dibbehi utuāhārehi upathambhitattabhāvā kammānubhāvena ettakaṃ kālaṃ daharākāreneva ṭhitā. Ito pana gatā kammassa ca parikkhīṇattā manussānañca utuāhāravasena jarājiṇṇā vayovuḍḍhā ca tahiṃ manussaloke bhavissasi. Kinti? Sabbeva te kālakatā ca ñātakāti dīghassa addhuno gatattā tava ñātayopi sabbe eva matā, tasmā ito devalokato tattha manussalokaṃ gantvā kiṃ karissasi, avasesampi āyuñca idheva khepehi, idha vasāhīti adhippāyo.
ဧဝံ တေန ဝုတ္တာ သာ တသ္သ ဝစနံ အသဒ္ဒဟန္တီ ပုနဒေဝ –
Evaṃ tena vuttā sā tassa vacanaṃ asaddahantī punadeva –
၃၄၅.
345.
‘‘သတ္တေဝ ဝသ္သာနိ ဣဓာဂတာယ မေ၊ ဒိဗ္ဗဉ္စ သုခဉ္စ သမပ္ပိတာယ။
‘‘Satteva vassāni idhāgatāya me, dibbañca sukhañca samappitāya;
သာဟံ ဂန္တ္ဝာ ပုနဒေဝ မာနုသံ၊ ကာဟာမိ ပုညာနိ နယယ္ယပုတ္တ မ’’န္တိ။ –
Sāhaṃ gantvā punadeva mānusaṃ, kāhāmi puññāni nayayyaputta ma’’nti. –
ဂာထမာဟ။ တတ္ထ သတ္တေဝ ဝသ္သာနိ ဣဓာဂတာယ မေတိ, အယ္ယပုတ္တ, မယ္ဟံ ဣဓာဂတာယ သတ္တေဝ ဝသ္သာနိ မညေ ဝီတိဝတ္တာနိ။ သတ္တ ဝသ္သသတာနိ ဒိဗ္ဗသုခသမပ္ပိတာယ ဗဟုမ္ပိ ကာလံ ဂတံ အသလ္လက္ခေန္တီ ဧဝမာဟ။
Gāthamāha. Tattha satteva vassāni idhāgatāya meti, ayyaputta, mayhaṃ idhāgatāya satteva vassāni maññe vītivattāni. Satta vassasatāni dibbasukhasamappitāya bahumpi kālaṃ gataṃ asallakkhentī evamāha.
ဧဝံ ပန တာယ ဝုတ္တော သော ဝိမာနပေတော နာနပ္ပကာရံ တံ အနုသာသိတ္ဝာ ‘‘တ္ဝံ ဣဒာနိ သတ္တာဟတော ဥတ္တရိ တတ္ထ န ဇီဝိသ္သသိ, မာတုယာ တေ နိက္ခိတ္တံ မယာ ဒိန္နံ ဓနံ အတ္ထိ, တံ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာနံ ဒတ္ဝာ ဣဓေဝ ဥပ္ပတ္တိံ ပတ္ထေဟီ’’တိ ဝတ္ဝာ တံ ဗာဟာယံ ဂဟေတ္ဝာ ဂာမမဇ္ဈေ ဌပေတ္ဝာ ‘‘ဣဓာဂတေ အညေပိ ဇနေ ‘ယထာဗလံ ပုညာနိ ကရောထာ’တိ ဩဝဒေယ္ယာသီ’’တိ ဝတ္ဝာ ဂတော။ တေန ဝုတ္တံ –
Evaṃ pana tāya vutto so vimānapeto nānappakāraṃ taṃ anusāsitvā ‘‘tvaṃ idāni sattāhato uttari tattha na jīvissasi, mātuyā te nikkhittaṃ mayā dinnaṃ dhanaṃ atthi, taṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ datvā idheva uppattiṃ patthehī’’ti vatvā taṃ bāhāyaṃ gahetvā gāmamajjhe ṭhapetvā ‘‘idhāgate aññepi jane ‘yathābalaṃ puññāni karothā’ti ovadeyyāsī’’ti vatvā gato. Tena vuttaṃ –
၃၄၆.
346.
‘‘သော တံ ဂဟေတ္ဝာန ပသယ္ဟ ဗာဟာယံ၊ ပစ္စာနယိတ္ဝာန ထေရိံ သုဒုဗ္ဗလံ။
‘‘So taṃ gahetvāna pasayha bāhāyaṃ, paccānayitvāna theriṃ sudubbalaṃ;
ဝဇ္ဇေသိ ‘အညမ္ပိ ဇနံ ဣဓာဂတံ၊ ကရောထ ပုညာနိ သုခူပလဗ္ဘတီ’’’တိ။
Vajjesi ‘aññampi janaṃ idhāgataṃ, karotha puññāni sukhūpalabbhatī’’’ti.
တတ္ထ သောတိ သော ဝိမာနပေတော။ တန္တိ တံ ဣတ္ထိံ။ ဂဟေတ္ဝာန ပသယ္ဟ ဗာဟာယန္တိ ပသယ္ဟ နေတာ ဝိယ ဗာဟာယံ တံ ဂဟေတ္ဝာ။ ပစ္စာနယိတ္ဝာနာတိ တသ္သာ ဇာတသံဝုဍ္ဎဂာမံ ပုနဒေဝ အာနယိတ္ဝာ။ ထေရိန္တိ ထာဝရိံ, ဇိဏ္ဏံ ဝုဍ္ဎန္တိ အတ္ထော။ သုဒုဗ္ဗလန္တိ ဇရာဇိဏ္ဏတာယ ဧဝ သုဋ္ဌု ဒုဗ္ဗလံ။ သာ ကိရ တတော ဝိမာနတော အပဂမနသမနန္တရမေဝ ဇိဏ္ဏာ ဝုဍ္ဎာ မဟလ္လိကာ အဒ္ဓဂတာ ဝယောအနုပ္ပတ္တာ အဟောသိ။ ဝဇ္ဇေသီတိ ဝဒေယ္ယာသိ။ ဝတ္တဗ္ဗဝစနာကာရဉ္စ ဒသ္သေတုံ ‘‘အညမ္ပိ ဇန’’န္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တသ္သတ္ထော – ဘဒ္ဒေ, တ္ဝမ္ပိ ပုညံ ကရေယ္ယာသိ, အညမ္ပိ ဇနံ ဣဓ တဝ ဒသ္သနတ္ထာယ အာဂတံ ‘‘ဘဒ္ရမုခာ, အာဒိတ္တံ သီသံ ဝာ စေလံ ဝာ အဇ္ဈုပေက္ခိတ္ဝာပိ ဒာနသီလာဒီနိ ပုညာနိ ကရောထာတိ, ကတေ စ ပုညေ ဧကံသေနေဝ တသ္သ ဖလဘူတံ သုခံ ဥပလဗ္ဘတိ, န ဧတ္ထ သံသယော ကာတဗ္ဗော’’တိ ဝဒေယ္ယာသိ ဩဝဒေယ္ယာသီတိ။
Tattha soti so vimānapeto. Tanti taṃ itthiṃ. Gahetvāna pasayha bāhāyanti pasayha netā viya bāhāyaṃ taṃ gahetvā. Paccānayitvānāti tassā jātasaṃvuḍḍhagāmaṃ punadeva ānayitvā. Therinti thāvariṃ, jiṇṇaṃ vuḍḍhanti attho. Sudubbalanti jarājiṇṇatāya eva suṭṭhu dubbalaṃ. Sā kira tato vimānato apagamanasamanantarameva jiṇṇā vuḍḍhā mahallikā addhagatā vayoanuppattā ahosi. Vajjesīti vadeyyāsi. Vattabbavacanākārañca dassetuṃ ‘‘aññampi jana’’ntiādi vuttaṃ. Tassattho – bhadde, tvampi puññaṃ kareyyāsi, aññampi janaṃ idha tava dassanatthāya āgataṃ ‘‘bhadramukhā, ādittaṃ sīsaṃ vā celaṃ vā ajjhupekkhitvāpi dānasīlādīni puññāni karothāti, kate ca puññe ekaṃseneva tassa phalabhūtaṃ sukhaṃ upalabbhati, na ettha saṃsayo kātabbo’’ti vadeyyāsi ovadeyyāsīti.
ဧဝဉ္စ ဝတ္ဝာ တသ္မိံ ဂတေ သာ ဣတ္ထီ အတ္တနော ဉာတကာနံ ဝသနဋ္ဌာနံ ဂန္တ္ဝာ တေသံ အတ္တာနံ ဇာနာပေတ္ဝာ တေဟိ နိယ္ယာဒိတဓနံ ဂဟေတ္ဝာ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာနံ ဒာနံ ဒေန္တီ အတ္တနော သန္တိကံ အာဂတာဂတာနံ –
Evañca vatvā tasmiṃ gate sā itthī attano ñātakānaṃ vasanaṭṭhānaṃ gantvā tesaṃ attānaṃ jānāpetvā tehi niyyāditadhanaṃ gahetvā samaṇabrāhmaṇānaṃ dānaṃ dentī attano santikaṃ āgatāgatānaṃ –
၃၄၇.
347.
‘‘ဒိဋ္ဌာ မယာ အကတေန သာဓုနာ၊ ပေတာ ဝိဟညန္တိ တထေဝ မနုသ္သာ။
‘‘Diṭṭhā mayā akatena sādhunā, petā vihaññanti tatheva manussā;
ကမ္မဉ္စ ကတ္ဝာ သုခဝေဒနီယံ၊ ဒေဝာ မနုသ္သာ စ သုခေ ဌိတာ ပဇာ’’တိ။ –
Kammañca katvā sukhavedanīyaṃ, devā manussā ca sukhe ṭhitā pajā’’ti. –
ဂာထာယ ဩဝာဒမဒာသိ။
Gāthāya ovādamadāsi.
တတ္ထ အကတေနာတိ အနိဗ္ဗတ္တိတေန အတ္တနာ အနုပစိတေန။ သာဓုနာတိ ကုသလကမ္မေန, ဣတ္ထမ္ဘူတလက္ခဏေ ကရဏဝစနံ။ ဝိဟညန္တီတိ ဝိဃာတံ အာပဇ္ဇန္တိ။ သုခဝေဒနီယန္တိ သုခဝိပာကံ ပုညကမ္မံ။ သုခေ ဌိတာတိ သုခေ ပတိဋ္ဌိတာ။ ‘‘သုခေဓိတာ’’တိ ဝာ ပာဌော, သုခေန အဘိဝုဍ္ဎာ ဖီတာတိ အတ္ထော။ အယဉ္ဟေတ္ထ အဓိပ္ပာယော – ယထာ ပေတာ တထေဝ မနုသ္သာ အကတေန ကုသလေန, ကတေန စ အကုသလေန ဝိဟညမာနာ ခုပ္ပိပာသာဒိနာ ဝိဃာတံ အာပဇ္ဇန္တာ မဟာဒုက္ခံ အနုဘဝန္တာ ဒိဋ္ဌာ မယာ။ သုခဝေဒနီယံ ပန ကမ္မံ ကတ္ဝာ တေန ကတေန ကုသလကမ္မေန, အကတေန စ အကုသလကမ္မေန ဒေဝမနုသ္သပရိယာပန္နာ ပဇာ သုခေ ဌိတာ ဒိဋ္ဌာ မယာ, အတ္တပစ္စက္ခမေတံ, တသ္မာ ပာပံ ဒူရတောဝ ပရိဝဇ္ဇေန္တာ ပုညကိရိယာယ ယုတ္တပယုတ္တာ ဟောထာတိ။
Tattha akatenāti anibbattitena attanā anupacitena. Sādhunāti kusalakammena, itthambhūtalakkhaṇe karaṇavacanaṃ. Vihaññantīti vighātaṃ āpajjanti. Sukhavedanīyanti sukhavipākaṃ puññakammaṃ. Sukhe ṭhitāti sukhe patiṭṭhitā. ‘‘Sukhedhitā’’ti vā pāṭho, sukhena abhivuḍḍhā phītāti attho. Ayañhettha adhippāyo – yathā petā tatheva manussā akatena kusalena, katena ca akusalena vihaññamānā khuppipāsādinā vighātaṃ āpajjantā mahādukkhaṃ anubhavantā diṭṭhā mayā. Sukhavedanīyaṃ pana kammaṃ katvā tena katena kusalakammena, akatena ca akusalakammena devamanussapariyāpannā pajā sukhe ṭhitā diṭṭhā mayā, attapaccakkhametaṃ, tasmā pāpaṃ dūratova parivajjentā puññakiriyāya yuttapayuttā hothāti.
ဧဝံ ပန ဩဝာဒံ ဒေန္တီ သမဏဗ္ရာဟ္မဏာဒီနံ သတ္တာဟံ မဟာဒာနံ ပဝတ္တေတ္ဝာ သတ္တမေ ဒိဝသေ ကာလံ ကတ္ဝာ တာဝတိံသေသု နိဗ္ဗတ္တိ။ ဘိက္ခူ တံ ပဝတ္တိံ ဘဂဝတော အာရောစေသုံ။ ဘဂဝာ တမတ္ထံ အဋ္ဌုပ္ပတ္တိံ ကတ္ဝာ သမ္ပတ္တပရိသာယ ဓမ္မံ ဒေသေသိ, ဝိသေသတော စ ပစ္စေကဗုဒ္ဓေသု ပဝတ္တိတဒာနသ္သ မဟပ္ဖလတံ မဟာနိသံသတဉ္စ ပကာသေသိ။ တံ သုတ္ဝာ မဟာဇနော ဝိဂတမလမစ္ဆေရော ဒာနာဒိပုညာဘိရတော အဟောသီတိ။
Evaṃ pana ovādaṃ dentī samaṇabrāhmaṇādīnaṃ sattāhaṃ mahādānaṃ pavattetvā sattame divase kālaṃ katvā tāvatiṃsesu nibbatti. Bhikkhū taṃ pavattiṃ bhagavato ārocesuṃ. Bhagavā tamatthaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā sampattaparisāya dhammaṃ desesi, visesato ca paccekabuddhesu pavattitadānassa mahapphalataṃ mahānisaṃsatañca pakāsesi. Taṃ sutvā mahājano vigatamalamacchero dānādipuññābhirato ahosīti.
သုတ္တပေတဝတ္ထုဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Suttapetavatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ပေတဝတ္ထုပာဠိ • Petavatthupāḷi / ၁၁. သုတ္တပေတဝတ္ထု • 11. Suttapetavatthu