Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పేటకోపదేసపాళి • Peṭakopadesapāḷi |
౮. సుత్తవేభఙ్గియం
8. Suttavebhaṅgiyaṃ
౧౧౮. పుబ్బా కోటి న పఞ్ఞాయతి అవిజ్జాయ చ భవతణ్హాయ చ. తత్థ అవిజ్జానీవరణానం తణ్హాసంయోజనానం సత్తానం పుబ్బకోటి న పఞ్ఞాయతి. తత్థ యే సత్తా తణ్హాసంయోజనా, తే అజ్ఝోసానబహులా మన్దవిపస్సకా. యే పన ఉస్సన్నదిట్ఠికా సత్తా, తే విపస్సనాబహులా మన్దజ్ఝోసానా.
118. Pubbā koṭi na paññāyati avijjāya ca bhavataṇhāya ca. Tattha avijjānīvaraṇānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ sattānaṃ pubbakoṭi na paññāyati. Tattha ye sattā taṇhāsaṃyojanā, te ajjhosānabahulā mandavipassakā. Ye pana ussannadiṭṭhikā sattā, te vipassanābahulā mandajjhosānā.
తత్థ తణ్హాచరితా సత్తా సత్తసఞ్ఞాభినివిట్ఠా అనుప్పాదవయదస్సినో. తే పఞ్చసు ఖన్ధేసు అత్తానం సమనుపస్సన్తి ‘‘రూపవన్తం వా అత్తానం, అత్తని వా రూపం, రూపస్మిం వా అత్తాన’’న్తి. ఏవం పఞ్చక్ఖన్ధా. అఞ్ఞేహి ఖన్ధేహి అత్తానం సమనుపస్సన్తి తస్స ఉస్సన్నదిట్ఠికా సత్తా విపస్సమానా ఖన్ధే ఉజుం అత్తతో సమనుపస్సన్తి. తే రూపం అత్తకో సమనుపస్సన్తి. యం రూపం, సో అత్తా. యో అహం, తం రూపం. సో రూపవినాసం పస్సతి, అయం ఉచ్ఛేదవాదీ . ఇతి పఞ్చన్నం ఖన్ధానం పఠమాభినిపాతా సక్కాయదిట్ఠియో పఞ్చ ఉచ్ఛేదం భజన్తి ‘‘తం జీవం తం సరీర’’న్తి. ఏకమేకమ్హి ఖన్ధే తీహి పదేహి పచ్ఛిమకేహి సస్సతం భజతి ‘‘అఞ్ఞం జీవం అఞ్ఞం సరీర’’న్తి. ఇతో బహిద్ధాతే పబ్బజితా తణ్హాచరితా కామసుఖల్లికానుయోగమనుయుత్తా విహరన్తి. తేన యే చ నిస్సన్దేన దిట్ఠిచరితా అత్తకిలమథానుయోగమనుయుత్తా విహరన్తి. తేన యేవ దిట్ఠిసుఖేన ఏత్తావతా బాహిరకో పయోగో.
Tattha taṇhācaritā sattā sattasaññābhiniviṭṭhā anuppādavayadassino. Te pañcasu khandhesu attānaṃ samanupassanti ‘‘rūpavantaṃ vā attānaṃ, attani vā rūpaṃ, rūpasmiṃ vā attāna’’nti. Evaṃ pañcakkhandhā. Aññehi khandhehi attānaṃ samanupassanti tassa ussannadiṭṭhikā sattā vipassamānā khandhe ujuṃ attato samanupassanti. Te rūpaṃ attako samanupassanti. Yaṃ rūpaṃ, so attā. Yo ahaṃ, taṃ rūpaṃ. So rūpavināsaṃ passati, ayaṃ ucchedavādī . Iti pañcannaṃ khandhānaṃ paṭhamābhinipātā sakkāyadiṭṭhiyo pañca ucchedaṃ bhajanti ‘‘taṃ jīvaṃ taṃ sarīra’’nti. Ekamekamhi khandhe tīhi padehi pacchimakehi sassataṃ bhajati ‘‘aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīra’’nti. Ito bahiddhāte pabbajitā taṇhācaritā kāmasukhallikānuyogamanuyuttā viharanti. Tena ye ca nissandena diṭṭhicaritā attakilamathānuyogamanuyuttā viharanti. Tena yeva diṭṭhisukhena ettāvatā bāhirako payogo.
తత్థ దిట్ఠిచరితా సత్తా యే అరియధమ్మవినయం ఓతరన్తి, తే ధమ్మానుసారినో హోన్తి. యే తణ్హాచరితా సత్తా అరియం ధమ్మవినయం ఓతరన్తి, తే సద్ధానుసారినో హోన్తి.
Tattha diṭṭhicaritā sattā ye ariyadhammavinayaṃ otaranti, te dhammānusārino honti. Ye taṇhācaritā sattā ariyaṃ dhammavinayaṃ otaranti, te saddhānusārino honti.
తత్థ యే దిట్ఠిచరితా సత్తా, తే కామేసు దోసదిట్ఠీ, న చ యే కామేసు అనుసయా సమూహతా, తే అత్తకిలమథానుయోగమనుయుత్తా విహరన్తి. తేసం సత్థా ధమ్మం దేసేతి. అఞ్ఞో వా సావకో కామేహి నత్థి అత్థోతి తే చ పుబ్బేయేవ కామేహి అనత్థికా ఇతి కామే అప్పకసిరేన పటినిస్సజ్జన్తి. తే చేతసికేన దుక్ఖేన అనజ్ఝోసితా. తేన వుచ్చతి ‘‘సుఖా పటిపదా’’తి . యే పన తణ్హాచరితా సత్తా, తే కామేసు అజ్ఝోసితా, తేసం సత్థా వా ధమ్మం దేసేతి. అఞ్ఞతరో వా భిక్ఖు కామేహి నత్థి అత్థోతి, తే పియరూపం దుక్ఖేన పటినిస్సజ్జన్తి. తేన వుచ్చతి ‘‘దుక్ఖా పటిపదా’’తి. ఇతి ఇమే సబ్బసత్తా ద్వీసు పటిపదాసు సమోసరణం గచ్ఛన్తి దుక్ఖాయఞ్చ సుఖాయఞ్చ.
Tattha ye diṭṭhicaritā sattā, te kāmesu dosadiṭṭhī, na ca ye kāmesu anusayā samūhatā, te attakilamathānuyogamanuyuttā viharanti. Tesaṃ satthā dhammaṃ deseti. Añño vā sāvako kāmehi natthi atthoti te ca pubbeyeva kāmehi anatthikā iti kāme appakasirena paṭinissajjanti. Te cetasikena dukkhena anajjhositā. Tena vuccati ‘‘sukhā paṭipadā’’ti . Ye pana taṇhācaritā sattā, te kāmesu ajjhositā, tesaṃ satthā vā dhammaṃ deseti. Aññataro vā bhikkhu kāmehi natthi atthoti, te piyarūpaṃ dukkhena paṭinissajjanti. Tena vuccati ‘‘dukkhā paṭipadā’’ti. Iti ime sabbasattā dvīsu paṭipadāsu samosaraṇaṃ gacchanti dukkhāyañca sukhāyañca.
తత్థ యే దిట్ఠిచరితా సత్తా, తే ద్విధా ముదిన్ద్రియా చ తిక్ఖిన్ద్రియా చ. తత్థ యే దిట్ఠిచరితా సత్తా తిక్ఖిన్ద్రియా సుఖేన పటినిస్సజ్జన్తి, ఖిప్పఞ్చ అభిసమేన్తి, తేన వుచ్చతి ‘‘ఖిప్పాభిఞ్ఞా సుఖా పటిపదా’’తి. తత్థ యే దిట్ఠిచరితా సత్తా ముదిన్ద్రియా పఠమం తిక్ఖిన్ద్రియం ఉపాదాయ దన్ధతరం అభిసమేన్తి, తే సుఖేన పటినిస్సజ్జన్తి, దన్ధఞ్చ అభిసమేన్తి. తేన వుచ్చతి ‘‘సుఖా పటిపదా దన్ధాభిఞ్ఞా’’తి. తత్థ తణ్హాచరితా సత్తా ద్విధా తిక్ఖిన్ద్రియా చ ముదిన్ద్రియా చ. తత్థ యే తణ్హాచరితా సత్తా తిక్ఖిన్ద్రియా దుక్ఖేన పటినిస్సజ్జన్తి, ఖిప్పఞ్చ అభిసమేన్తి. తేన వుచ్చతి ‘‘దుక్ఖా పటిపదా ఖిప్పాభిఞ్ఞా’’తి. తత్థ యే తణ్హాచరితా సత్తా ముదిన్ద్రియా పఠమం తిక్ఖిన్ద్రియం ఉపాదాయ దన్ధతరం అభిసమేన్తి, తే దుక్ఖేన పటినిస్సజ్జన్తి, దన్ధఞ్చ అభిసమేన్తి. తేన వుచ్చతి ‘‘దుక్ఖా పటిపదా దన్ధాభిఞ్ఞా’’తి. ఇమా చతస్సో పటిపదాయో అపఞ్చమా అఛట్ఠా. యే హి కేచి నిబ్బుతా నిబ్బాయిస్సన్తి వా ఇమాహి చతూహి పటిపదాహి అనఞ్ఞాహి అయం పటిపదాచతుక్కేన కిలేసే నిద్దిసతి. యా చతుక్కమగ్గేన అరియధమ్మేసు నిద్దిసితబ్బా, అయం వుచ్చతి సీహవిక్కీళితో నామ నయో.
Tattha ye diṭṭhicaritā sattā, te dvidhā mudindriyā ca tikkhindriyā ca. Tattha ye diṭṭhicaritā sattā tikkhindriyā sukhena paṭinissajjanti, khippañca abhisamenti, tena vuccati ‘‘khippābhiññā sukhā paṭipadā’’ti. Tattha ye diṭṭhicaritā sattā mudindriyā paṭhamaṃ tikkhindriyaṃ upādāya dandhataraṃ abhisamenti, te sukhena paṭinissajjanti, dandhañca abhisamenti. Tena vuccati ‘‘sukhā paṭipadā dandhābhiññā’’ti. Tattha taṇhācaritā sattā dvidhā tikkhindriyā ca mudindriyā ca. Tattha ye taṇhācaritā sattā tikkhindriyā dukkhena paṭinissajjanti, khippañca abhisamenti. Tena vuccati ‘‘dukkhā paṭipadā khippābhiññā’’ti. Tattha ye taṇhācaritā sattā mudindriyā paṭhamaṃ tikkhindriyaṃ upādāya dandhataraṃ abhisamenti, te dukkhena paṭinissajjanti, dandhañca abhisamenti. Tena vuccati ‘‘dukkhā paṭipadā dandhābhiññā’’ti. Imā catasso paṭipadāyo apañcamā achaṭṭhā. Ye hi keci nibbutā nibbāyissanti vā imāhi catūhi paṭipadāhi anaññāhi ayaṃ paṭipadācatukkena kilese niddisati. Yā catukkamaggena ariyadhammesu niddisitabbā, ayaṃ vuccati sīhavikkīḷito nāma nayo.
౧౧౯. తత్రిమే చత్తారో ఆహారా. చత్తారో విపల్లాసా ఉపాదానా యోగా గన్థా ఆసవా ఓఘా సల్లా విఞ్ఞాణట్ఠితియో అగతిగమనాతి, ఏవం ఇమాని సబ్బాని దస పదాని. అయం సుత్తస్స సంసన్దనా.
119. Tatrime cattāro āhārā. Cattāro vipallāsā upādānā yogā ganthā āsavā oghā sallā viññāṇaṭṭhitiyo agatigamanāti, evaṃ imāni sabbāni dasa padāni. Ayaṃ suttassa saṃsandanā.
చత్తారో ఆహారా. తత్థ యో చ కబళీకారో ఆహారో యో చ ఫస్సో ఆహారో, ఇమే తణ్హాచరితేన పహాతబ్బా. తత్థ యో చ మనోసఞ్చేతనాహారో యో చ విఞ్ఞాణాహారో, ఇమే దిట్ఠిచరితేన పహాతబ్బా.
Cattāro āhārā. Tattha yo ca kabaḷīkāro āhāro yo ca phasso āhāro, ime taṇhācaritena pahātabbā. Tattha yo ca manosañcetanāhāro yo ca viññāṇāhāro, ime diṭṭhicaritena pahātabbā.
పఠమో ఆహారో పఠమో విపల్లాసో, దుతియో ఆహారో దుతియో విపల్లాసో, తతియో ఆహారో తతియో విపల్లాసో, చతుత్థో ఆహారో చతుత్థో విపల్లాసో. ఇమే చత్తారో విపల్లాసా అపఞ్చమా అఛట్ఠా. ఇదఞ్చ పమాణా చత్తారో ఆహారా.
Paṭhamo āhāro paṭhamo vipallāso, dutiyo āhāro dutiyo vipallāso, tatiyo āhāro tatiyo vipallāso, catuttho āhāro catuttho vipallāso. Ime cattāro vipallāsā apañcamā achaṭṭhā. Idañca pamāṇā cattāro āhārā.
తత్థ పఠమే విపల్లాసే ఠితో కామే ఉపాదియతి, ఇదం కాముపాదానం. దుతియే విపల్లాసే ఠితో అనాగతం భవం ఉపాదియతి, ఇదం సీలబ్బతుపాదానం. తతియే విపల్లాసే ఠితో విపరీతో దిట్ఠిం ఉపాదియతి, ఇదం దిట్ఠుపాదానం. చతుత్థే విపల్లాసే ఠితో ఖన్ధే అత్తతో ఉపాదియతి, ఇదం అత్తవాదుపాదానం.
Tattha paṭhame vipallāse ṭhito kāme upādiyati, idaṃ kāmupādānaṃ. Dutiye vipallāse ṭhito anāgataṃ bhavaṃ upādiyati, idaṃ sīlabbatupādānaṃ. Tatiye vipallāse ṭhito viparīto diṭṭhiṃ upādiyati, idaṃ diṭṭhupādānaṃ. Catutthe vipallāse ṭhito khandhe attato upādiyati, idaṃ attavādupādānaṃ.
తత్థ కాముపాదానే ఠితో కామే అభిజ్ఝాయతి గన్థతి, అయం అభిజ్ఝాకాయగన్థో. సీలబ్బతుపాదానే ఠితో బ్యాపాదం గన్థతి, అయం బ్యాపాదకాయగన్థో. దిట్ఠుపాదానే ఠితో పరామాసం గన్థతి, అయం పరామాసకాయగన్థో. అత్తవాదుపాదానే ఠితో పపఞ్చన్తో గన్థతి, అయం ఇదంసచ్చాభినివేసో కాయగన్థో.
Tattha kāmupādāne ṭhito kāme abhijjhāyati ganthati, ayaṃ abhijjhākāyagantho. Sīlabbatupādāne ṭhito byāpādaṃ ganthati, ayaṃ byāpādakāyagantho. Diṭṭhupādāne ṭhito parāmāsaṃ ganthati, ayaṃ parāmāsakāyagantho. Attavādupādāne ṭhito papañcanto ganthati, ayaṃ idaṃsaccābhiniveso kāyagantho.
తస్స గన్థితా కిలేసా ఆసవన్తి. కిఞ్చి పన వుచ్చతి విప్పటిసారో. యే విప్పటిసారా 1 తే అనుసయా. తత్థ అభిజ్ఝాకాయగన్థేన కామాసవో, బ్యాపాదకాయగన్థేన భవాసవో, పరామాసకాయగన్థేన దిట్ఠాసవో, ఇదం సచ్చాభినివేసకాయగన్థేన అవిజ్జాసవో.
Tassa ganthitā kilesā āsavanti. Kiñci pana vuccati vippaṭisāro. Ye vippaṭisārā 2 te anusayā. Tattha abhijjhākāyaganthena kāmāsavo, byāpādakāyaganthena bhavāsavo, parāmāsakāyaganthena diṭṭhāsavo, idaṃ saccābhinivesakāyaganthena avijjāsavo.
తే చత్తారో ఆసవా వేపుల్లభావం గతా ఓఘా హోన్తి, తేన వుచ్చన్తి ‘‘ఓఘా’’తి. తత్థ కామాసవో కామోఘో, భవాసవో భవోఘో, అవిజ్జాసవో అవిజ్జోఘో, దిట్ఠాసవో దిట్ఠోఘో.
Te cattāro āsavā vepullabhāvaṃ gatā oghā honti, tena vuccanti ‘‘oghā’’ti. Tattha kāmāsavo kāmogho, bhavāsavo bhavogho, avijjāsavo avijjogho, diṭṭhāsavo diṭṭhogho.
తే చత్తారో ఓఘా ఆసయమనుపవిట్ఠా అనుసయసహగతా వుచ్చన్తి. సల్లాతి హదయమాహచ్చ తిట్ఠన్తా. తత్థ కామోఘో రాగసల్లం, భవోఘో దోససల్లం, అవిజ్జోఘో మోహసల్లం, దిట్ఠోఘో దిట్ఠిసల్లం.
Te cattāro oghā āsayamanupaviṭṭhā anusayasahagatā vuccanti. Sallāti hadayamāhacca tiṭṭhantā. Tattha kāmogho rāgasallaṃ, bhavogho dosasallaṃ, avijjogho mohasallaṃ, diṭṭhogho diṭṭhisallaṃ.
ఇమేహి చతూహి సల్లేహి పరియాదిన్నం విఞ్ఞాణం చతూసు ధమ్మేసు తిట్ఠతి రూపే వేదనాయ సఞ్ఞాయ సఙ్ఖారేసు. ఇమా చతస్సో విఞ్ఞాణట్ఠితియో. తత్థ రాగసల్లేన నన్దూపసేచనం రూపూపగం విఞ్ఞాణం తిట్ఠతి. దోససల్లేన వేదనూపగం మోహసల్లేన సఞ్ఞూపగం దిట్ఠిసల్లేన నన్దూపసేచనం సఙ్ఖారూపగం విఞ్ఞాణం తిట్ఠతి.
Imehi catūhi sallehi pariyādinnaṃ viññāṇaṃ catūsu dhammesu tiṭṭhati rūpe vedanāya saññāya saṅkhāresu. Imā catasso viññāṇaṭṭhitiyo. Tattha rāgasallena nandūpasecanaṃ rūpūpagaṃ viññāṇaṃ tiṭṭhati. Dosasallena vedanūpagaṃ mohasallena saññūpagaṃ diṭṭhisallena nandūpasecanaṃ saṅkhārūpagaṃ viññāṇaṃ tiṭṭhati.
చతూహి విఞ్ఞాణట్ఠితీహి చతుబ్బిధం అగతిం గచ్ఛన్తి ఛన్దా దోసా భయా మోహా. రాగేన ఛన్దా అగతిం గచ్ఛతి, దోసేన దోసా అగతిం గచ్ఛతి, మోహేన మోహా అగతిం గచ్ఛతి, దిట్ఠియా భయా అగతిం గచ్ఛతి. ఇతి ఇదఞ్చ కమ్మం ఇమే చ కిలేసా. అయం సంసారస్స హేతు.
Catūhi viññāṇaṭṭhitīhi catubbidhaṃ agatiṃ gacchanti chandā dosā bhayā mohā. Rāgena chandā agatiṃ gacchati, dosena dosā agatiṃ gacchati, mohena mohā agatiṃ gacchati, diṭṭhiyā bhayā agatiṃ gacchati. Iti idañca kammaṃ ime ca kilesā. Ayaṃ saṃsārassa hetu.
౧౨౦. తత్థిమా చతస్సో దిసా కబళీకారాహారో ‘‘అసుభే సుభ’’న్తి విపల్లాసో కాముపాదానం కామయోగో అభిజ్ఝాకాయగన్థో కామాసవో కామోఘో రాగసల్లం రూపూపగా విఞ్ఞాణట్ఠితి ఛన్దా అగతిగమనం. అయం పఠమా దిసా.
120. Tatthimā catasso disā kabaḷīkārāhāro ‘‘asubhe subha’’nti vipallāso kāmupādānaṃ kāmayogo abhijjhākāyagantho kāmāsavo kāmogho rāgasallaṃ rūpūpagā viññāṇaṭṭhiti chandā agatigamanaṃ. Ayaṃ paṭhamā disā.
ఫస్సో ఆహారో ‘‘దుక్ఖే సుఖ’’న్తి విపల్లాసో సీలబ్బతుపాదానం భవయోగోబ్యాపాదో కాయగన్థో భవాసవో భవోఘో దోససల్లం వేదనూపగా విఞ్ఞాణట్ఠితి దోసా అగతిగమనం, అయం దుతియా దిసా.
Phasso āhāro ‘‘dukkhe sukha’’nti vipallāso sīlabbatupādānaṃ bhavayogobyāpādo kāyagantho bhavāsavo bhavogho dosasallaṃ vedanūpagā viññāṇaṭṭhiti dosā agatigamanaṃ, ayaṃ dutiyā disā.
మనోసఞ్చేతనాహారో ‘‘అనత్తని అత్తా’’తి విపల్లాసో దిట్ఠుపాదానం దిట్ఠియోగో పరామాసకాయగన్థో దిట్ఠాసవో దిట్ఠోఘో దిట్ఠిసల్లం సఞ్ఞూపగా విఞ్ఞాణట్ఠితి భయా అగతిగమనం. అయం తతియా దిసా.
Manosañcetanāhāro ‘‘anattani attā’’ti vipallāso diṭṭhupādānaṃ diṭṭhiyogo parāmāsakāyagantho diṭṭhāsavo diṭṭhogho diṭṭhisallaṃ saññūpagā viññāṇaṭṭhiti bhayā agatigamanaṃ. Ayaṃ tatiyā disā.
విఞ్ఞాణాహారో ‘‘అనిచ్చే నిచ్చ’’న్తి విపల్లాసో అత్తవాదుపాదానం అవిజ్జాయోగో ఇదంసచ్చాభినివేసో కాయగన్థో అవిజ్జాసవో అవిజ్జోఘో మోహసల్లం సఙ్ఖారూపగా విఞ్ఞాణట్ఠితి మోహా అగతిగమనం, అయం చతుత్థీ దిసా. ఇతి ఇమేసం దసన్నం సుత్తానం పఠమేన పదేన పఠమాయ దిసాయ ఆలోకనం. అయం వుచ్చతి దిసాలోకనా.
Viññāṇāhāro ‘‘anicce nicca’’nti vipallāso attavādupādānaṃ avijjāyogo idaṃsaccābhiniveso kāyagantho avijjāsavo avijjogho mohasallaṃ saṅkhārūpagā viññāṇaṭṭhiti mohā agatigamanaṃ, ayaṃ catutthī disā. Iti imesaṃ dasannaṃ suttānaṃ paṭhamena padena paṭhamāya disāya ālokanaṃ. Ayaṃ vuccati disālokanā.
చతూహి విపల్లాసేహి అకుసలపక్ఖే దిసావిలోకనా కిలేసం సంయోజేత్వా అయం అకుసలపక్ఖే దిసావిలోకనాయ భూమి పఞ్చన్నం దసన్నం సుత్తానం యాని పఠమాని పదాని ఇమేసం ధమ్మానం కో అత్థో? ఏకో అత్థో, బ్యఞ్జనమేవ నానం. ఏవం దుతియా ఏవం తతియా ఏవం చతుత్థీ. అయం పఠమా సంసన్దనా.
Catūhi vipallāsehi akusalapakkhe disāvilokanā kilesaṃ saṃyojetvā ayaṃ akusalapakkhe disāvilokanāya bhūmi pañcannaṃ dasannaṃ suttānaṃ yāni paṭhamāni padāni imesaṃ dhammānaṃ ko attho? Eko attho, byañjanameva nānaṃ. Evaṃ dutiyā evaṃ tatiyā evaṃ catutthī. Ayaṃ paṭhamā saṃsandanā.
ఇమినా పేయ్యాలేన సబ్బే కిలేసా చతూసు పదేసు పక్ఖిపితబ్బా. తతో కుసలపక్ఖే చతస్సో పటిపదా చత్తారి ఝానాని చత్తారో సతిపట్ఠానా చత్తారో విహారా దిబ్బో బ్రహ్మా అరియో ఆనేఞ్జో చత్తారో సమ్మప్పధానా చత్తారో అచ్ఛరియా అబ్భుతధమ్మా చత్తారో అధిట్ఠానా చత్తారో సమాధయో ఛన్దసమాధి వీరియసమాధి చిత్తసమాధి వీమంసాసమాధి. చత్తారో ధమ్మా సుఖభాగియా నాఞ్ఞత్ర బోజ్ఝఙ్గా నాఞ్ఞత్ర తపసా నాఞ్ఞతిన్ద్రియసంవరా నాఞ్ఞత్ర సబ్బనిస్సగ్గా చత్తారి అప్పమాణాని.
Iminā peyyālena sabbe kilesā catūsu padesu pakkhipitabbā. Tato kusalapakkhe catasso paṭipadā cattāri jhānāni cattāro satipaṭṭhānā cattāro vihārā dibbo brahmā ariyo āneñjo cattāro sammappadhānā cattāro acchariyā abbhutadhammā cattāro adhiṭṭhānā cattāro samādhayo chandasamādhi vīriyasamādhi cittasamādhi vīmaṃsāsamādhi. Cattāro dhammā sukhabhāgiyā nāññatra bojjhaṅgā nāññatra tapasā nāññatindriyasaṃvarā nāññatra sabbanissaggā cattāri appamāṇāni.
తత్థ దుక్ఖా పటిపదా దన్ధాభిఞ్ఞా భావియమానా బహులీకరియమానా పఠమం ఝానం పరిపూరేతి, పఠమం ఝానం పరిపుణ్ణం పఠమం సతిపట్ఠానం పరిపూరేతి , పఠమం సతిపట్ఠానం పరిపుణ్ణం పఠమం విహారం పరిపూరేతి, పఠమో విహారో పరిపుణ్ణో పఠమం సమ్మప్పధానం పరిపూరేతి, పఠమం సమ్మప్పధానం పరిపుణ్ణం పఠమం అచ్ఛరియం అబ్భుతధమ్మం పరిపూరేతి, పఠమో అచ్ఛరియో అబ్భుతో ధమ్మో పరిపుణ్ణో పఠమం అధిట్ఠానం పరిపూరేతి, పఠమం అధిట్ఠానం పరిపుణ్ణం ఛన్దసమాధిం పరిపూరేతి, ఛన్దసమాధి పరిపుణ్ణో ఇన్ద్రియసంవరం పరిపూరేతి, ఇన్ద్రియసంవరో పరిపుణ్ణో పఠమం మేత్తాఅప్పమాణం పరిపూరేతి. ఏవం యావ సబ్బనిస్సగ్గో చతుత్థం అప్పమాణం పరిపూరేతి.
Tattha dukkhā paṭipadā dandhābhiññā bhāviyamānā bahulīkariyamānā paṭhamaṃ jhānaṃ paripūreti, paṭhamaṃ jhānaṃ paripuṇṇaṃ paṭhamaṃ satipaṭṭhānaṃ paripūreti , paṭhamaṃ satipaṭṭhānaṃ paripuṇṇaṃ paṭhamaṃ vihāraṃ paripūreti, paṭhamo vihāro paripuṇṇo paṭhamaṃ sammappadhānaṃ paripūreti, paṭhamaṃ sammappadhānaṃ paripuṇṇaṃ paṭhamaṃ acchariyaṃ abbhutadhammaṃ paripūreti, paṭhamo acchariyo abbhuto dhammo paripuṇṇo paṭhamaṃ adhiṭṭhānaṃ paripūreti, paṭhamaṃ adhiṭṭhānaṃ paripuṇṇaṃ chandasamādhiṃ paripūreti, chandasamādhi paripuṇṇo indriyasaṃvaraṃ paripūreti, indriyasaṃvaro paripuṇṇo paṭhamaṃ mettāappamāṇaṃ paripūreti. Evaṃ yāva sabbanissaggo catutthaṃ appamāṇaṃ paripūreti.
తత్థ పఠమా చ పటిపదా పఠమఞ్చ ఝానం పఠమఞ్చ సతిపట్ఠానం పఠమో చ విహారో పఠమఞ్చ సమ్మప్పధానం పఠమో చ అచ్ఛరియో అబ్భుతో ధమ్మో సచ్చాధిట్ఠానఞ్చ ఛన్దసమాధి చ ఇన్ద్రియసంవరో చ మేత్తా చ అప్పమాణం. అయం పఠమా దిసా.
Tattha paṭhamā ca paṭipadā paṭhamañca jhānaṃ paṭhamañca satipaṭṭhānaṃ paṭhamo ca vihāro paṭhamañca sammappadhānaṃ paṭhamo ca acchariyo abbhuto dhammo saccādhiṭṭhānañca chandasamādhi ca indriyasaṃvaro ca mettā ca appamāṇaṃ. Ayaṃ paṭhamā disā.
దుక్ఖా చ 3 పటిపదా ఖిప్పాభిఞ్ఞా దుతియం ఝానం దుతియఞ్చ సతిపట్ఠానం దుతియో చ విహారో దుతియఞ్చ సమ్మప్పధానం దుతియో చ అచ్ఛరియో అబ్భుతో ధమ్మో చాగాధిట్ఠానం చిత్తసమాధి చత్తారో ఇద్ధిపాదా కరుణా చ అప్పమాణం, అయం దుతియా దిసా.
Dukkhā ca 4 paṭipadā khippābhiññā dutiyaṃ jhānaṃ dutiyañca satipaṭṭhānaṃ dutiyo ca vihāro dutiyañca sammappadhānaṃ dutiyo ca acchariyo abbhuto dhammo cāgādhiṭṭhānaṃ cittasamādhi cattāro iddhipādā karuṇā ca appamāṇaṃ, ayaṃ dutiyā disā.
సుఖా చ 5 పటిపదా దన్ధాభిఞ్ఞా తతియఞ్చ ఝానం తతియఞ్చ సతిపట్ఠానం తతియో చ విహారో తతియఞ్చ సమ్మప్పధానం తతియో చ అచ్ఛరియో అబ్భుతో ధమ్మో పఞ్ఞాధిట్ఠానఞ్చ వీరియసమాధి చ బోజ్ఝఙ్గా చ ముదితా చ అప్పమాణం. అయం తతియా దిసా.
Sukhā ca 6 paṭipadā dandhābhiññā tatiyañca jhānaṃ tatiyañca satipaṭṭhānaṃ tatiyo ca vihāro tatiyañca sammappadhānaṃ tatiyo ca acchariyo abbhuto dhammo paññādhiṭṭhānañca vīriyasamādhi ca bojjhaṅgā ca muditā ca appamāṇaṃ. Ayaṃ tatiyā disā.
సుఖా చ 7 పటిపదా ఖిప్పాభిఞ్ఞా చతుత్థం ఝానం చతుత్థఞ్చ సతిపట్ఠానం చతుత్థో చ విహారో చతుత్థఞ్చ సమ్మప్పధానం చతుత్థో చ అచ్ఛరియో అబ్భుతో ధమ్మో ఉపసమాధిట్ఠానఞ్చ వీమంసాసమాధి చ సబ్బనిస్సగ్గో చ ఉపేక్ఖా అప్పమాణఞ్చ. అయం చతుత్థీ దిసా. ఇమాసం చతస్సన్నం దిసానం ఆలోకనా. అయం వుచ్చతి దిసాలోకనో నామ నయో.
Sukhā ca 8 paṭipadā khippābhiññā catutthaṃ jhānaṃ catutthañca satipaṭṭhānaṃ catuttho ca vihāro catutthañca sammappadhānaṃ catuttho ca acchariyo abbhuto dhammo upasamādhiṭṭhānañca vīmaṃsāsamādhi ca sabbanissaggo ca upekkhā appamāṇañca. Ayaṃ catutthī disā. Imāsaṃ catassannaṃ disānaṃ ālokanā. Ayaṃ vuccati disālokano nāma nayo.
తత్థాయం యోజనా. చత్తారో చ ఆహారా చతస్సో చ పటిపదా, చత్తారో చ విపల్లాసా చత్తారో చ సతిపట్ఠానా, చత్తారి చ ఉపాదానాని చత్తారి చ ఝానాని చత్తారో చ యోగా విహారా చ, గన్థా చ సమ్మప్పధానా చ, ఆసవా చ అచ్ఛరియా అబ్భుతధమ్మా చ, ఓఘా చ అధిట్ఠానాని చ, సల్లా చ సమాధయో, విఞ్ఞాణట్ఠితియో చత్తారో చ సుఖభాగియా ధమ్మా, చత్తారి చ అగతిగమనాని చత్తారి చ అప్పమాణాని ఇతి కుసలాకుసలానం పటిపక్ఖవసేన యోజనా, అయం వుచ్చతి దిసాలోకనో నయో.
Tatthāyaṃ yojanā. Cattāro ca āhārā catasso ca paṭipadā, cattāro ca vipallāsā cattāro ca satipaṭṭhānā, cattāri ca upādānāni cattāri ca jhānāni cattāro ca yogā vihārā ca, ganthā ca sammappadhānā ca, āsavā ca acchariyā abbhutadhammā ca, oghā ca adhiṭṭhānāni ca, sallā ca samādhayo, viññāṇaṭṭhitiyo cattāro ca sukhabhāgiyā dhammā, cattāri ca agatigamanāni cattāri ca appamāṇāni iti kusalākusalānaṃ paṭipakkhavasena yojanā, ayaṃ vuccati disālokano nayo.
తస్స చత్తారి సామఞ్ఞఫలాని పరియోసానం, యో చ ధమ్మో కుసలాకుసలనిద్దేసే పఠమో దిసానిద్దేసో, ఇమస్స సోతాపత్తిఫలం పరియోసానం దుతియం సకదాగామిఫలం, తతియం అనాగామిఫలం, చతుత్థం అరహత్తఫలం.
Tassa cattāri sāmaññaphalāni pariyosānaṃ, yo ca dhammo kusalākusalaniddese paṭhamo disāniddeso, imassa sotāpattiphalaṃ pariyosānaṃ dutiyaṃ sakadāgāmiphalaṃ, tatiyaṃ anāgāmiphalaṃ, catutthaṃ arahattaphalaṃ.
తత్థ కతమో తిపుక్ఖలో నయో? యే చ దుక్ఖాయ పటిపదాయ దన్ధాభిఞ్ఞాయ ఖిప్పాభిఞ్ఞాయ చ నియ్యన్తి ద్వే పుగ్గలా, యే చ సుఖాయ పటిపదాయ దన్ధాభిఞ్ఞాయ ఖిప్పాభిఞ్ఞాయ చ నియ్యన్తి ద్వే పుగ్గలా.
Tattha katamo tipukkhalo nayo? Ye ca dukkhāya paṭipadāya dandhābhiññāya khippābhiññāya ca niyyanti dve puggalā, ye ca sukhāya paṭipadāya dandhābhiññāya khippābhiññāya ca niyyanti dve puggalā.
ఇమేసం చతున్నం పుగ్గలానం యో పుగ్గలో సుఖాయ పటిపదాయ దన్ధాభిఞ్ఞాయ నియ్యాతి, యో చ పుగ్గలో దుక్ఖాయ పటిపదాయ ఖిప్పాభిఞ్ఞాయ నియ్యాతి. ఇమే ద్వే పుగ్గలా భవన్తి. తత్థ యో సుఖాయ పటిపదాయ ఖిప్పాభిఞ్ఞాయ నియ్యాతి , అయం ఉగ్ఘటితఞ్ఞూ. యో పచ్ఛిమో పుగ్గలో సాధారణో, అయం విపఞ్చితఞ్ఞూ. యో పుగ్గలో దన్ధాభిఞ్ఞాయ దుక్ఖాయ పటిపదాయ నియ్యాతి, అయం నేయ్యో. ఇమే చత్తారో భవిత్వా తీణి హోన్తి, తత్థ ఉగ్ఘటితఞ్ఞుస్స సమథపుబ్బఙ్గమా విపస్సనా, నేయ్యస్స విపస్సనాపుబ్బఙ్గమో సమథో, విపఞ్చితఞ్ఞుస్స సమథవిపస్సనా యుగనద్ధా. ఉగ్ఘటితఞ్ఞుస్స ముదుకా దేసనా, నేయ్యస్స తిక్ఖా దేసనా, విపఞ్చితఞ్ఞుస్స తిక్ఖముదుకా దేసనా.
Imesaṃ catunnaṃ puggalānaṃ yo puggalo sukhāya paṭipadāya dandhābhiññāya niyyāti, yo ca puggalo dukkhāya paṭipadāya khippābhiññāya niyyāti. Ime dve puggalā bhavanti. Tattha yo sukhāya paṭipadāya khippābhiññāya niyyāti , ayaṃ ugghaṭitaññū. Yo pacchimo puggalo sādhāraṇo, ayaṃ vipañcitaññū. Yo puggalo dandhābhiññāya dukkhāya paṭipadāya niyyāti, ayaṃ neyyo. Ime cattāro bhavitvā tīṇi honti, tattha ugghaṭitaññussa samathapubbaṅgamā vipassanā, neyyassa vipassanāpubbaṅgamo samatho, vipañcitaññussa samathavipassanā yuganaddhā. Ugghaṭitaññussa mudukā desanā, neyyassa tikkhā desanā, vipañcitaññussa tikkhamudukā desanā.
ఉగ్ఘటితఞ్ఞుస్స అధిపఞ్ఞాసిక్ఖా, నేయ్యస్స అధిచిత్తసిక్ఖా, విపఞ్చితఞ్ఞుస్స అధిసీలసిక్ఖా. ఇతి ఇమేసం పుగ్గలానం చతూహి పటిపదాహి నియ్యానం.
Ugghaṭitaññussa adhipaññāsikkhā, neyyassa adhicittasikkhā, vipañcitaññussa adhisīlasikkhā. Iti imesaṃ puggalānaṃ catūhi paṭipadāhi niyyānaṃ.
తత్థ అయం సంకిలేసో, తీణి అకుసలమూలాని తయో ఫస్సా తిస్సో వేదనా తయో ఉపవిచారా తయో సంకిలేసా తయో వితక్కా తయో పరిళాహా తీణి సఙ్ఖతలక్ఖణాని తిస్సో దుక్ఖతాతి.
Tattha ayaṃ saṃkileso, tīṇi akusalamūlāni tayo phassā tisso vedanā tayo upavicārā tayo saṃkilesā tayo vitakkā tayo pariḷāhā tīṇi saṅkhatalakkhaṇāni tisso dukkhatāti.
తీణి అకుసలమూలానీతి లోభో అకుసలమూలం, దోసో అకుసలమూలం, మోహో అకుసలమూలం. తయో ఫస్సాతి సుఖవేదనీయో ఫస్సో, దుక్ఖవేదనీయో ఫస్సో, అదుక్ఖమసుఖవేదనీయో ఫస్సో. తిస్సో వేదనాతి సుఖా వేదనా దుక్ఖా వేదనా అదుక్ఖమసుఖా వేదనా. తయో ఉపవిచారాతి సోమనస్సోపవిచారో దోమనస్సోపవిచారో ఉపేక్ఖోపవిచారో. తయో సంకిలేసాతి రాగో దోసో మోహో. తయో వితక్కాతి కామవితక్కో బ్యాపాదవితక్కో విహింసావితక్కో. తయో పరిళాహాతి రాగజో దోసజో మోహజో. తీణి సఙ్ఖతలక్ఖణానీతి ఉప్పాదో ఠితి వయో. తిస్సో దుక్ఖతాతి దుక్ఖదుక్ఖతా విపరిణామదుక్ఖతా సఙ్ఖతదుక్ఖతా.
Tīṇi akusalamūlānīti lobho akusalamūlaṃ, doso akusalamūlaṃ, moho akusalamūlaṃ. Tayo phassāti sukhavedanīyo phasso, dukkhavedanīyo phasso, adukkhamasukhavedanīyo phasso. Tisso vedanāti sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā. Tayo upavicārāti somanassopavicāro domanassopavicāro upekkhopavicāro. Tayo saṃkilesāti rāgo doso moho. Tayo vitakkāti kāmavitakko byāpādavitakko vihiṃsāvitakko. Tayo pariḷāhāti rāgajo dosajo mohajo. Tīṇi saṅkhatalakkhaṇānīti uppādo ṭhiti vayo. Tisso dukkhatāti dukkhadukkhatā vipariṇāmadukkhatā saṅkhatadukkhatā.
తత్థ లోభో అకుసలమూలం కుతో సముట్ఠితం? తివిధం ఆరమ్మణం మనాపికం అమనాపికం ఉపేక్ఖాఠానియఞ్చ. తత్థ మనాపికేన ఆరమ్మణేన లోభో అకుసలమూలం సముట్ఠహతి. ఇతి మనాపికా ఆరమ్మణా సుఖవేదనీయో ఫస్సో, సుఖవేదనీయం ఫస్సం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతే సుఖవేదనా, సుఖవేదనం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతే సోమనస్సూపవిచారో, సోమనస్సూపవిచారం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతే రాగో, రాగం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతే కామవితక్కో, కామవితక్కం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతే రాగజో పరిళాహో రాగజం పరిళాహం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతే ఉప్పాదో సఙ్ఖతలక్ఖణో, ఉప్పాదం సఙ్ఖతలక్ఖణం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతే విపరిణామదుక్ఖతా.
Tattha lobho akusalamūlaṃ kuto samuṭṭhitaṃ? Tividhaṃ ārammaṇaṃ manāpikaṃ amanāpikaṃ upekkhāṭhāniyañca. Tattha manāpikena ārammaṇena lobho akusalamūlaṃ samuṭṭhahati. Iti manāpikā ārammaṇā sukhavedanīyo phasso, sukhavedanīyaṃ phassaṃ paṭicca uppajjate sukhavedanā, sukhavedanaṃ paṭicca uppajjate somanassūpavicāro, somanassūpavicāraṃ paṭicca uppajjate rāgo, rāgaṃ paṭicca uppajjate kāmavitakko, kāmavitakkaṃ paṭicca uppajjate rāgajo pariḷāho rāgajaṃ pariḷāhaṃ paṭicca uppajjate uppādo saṅkhatalakkhaṇo, uppādaṃ saṅkhatalakkhaṇaṃ paṭicca uppajjate vipariṇāmadukkhatā.
దోసో అకుసలమూలం కుతో సముట్ఠితం? అమనాపికేన ఆరమ్మణేన దోసో అకుసలమూలం సముట్ఠితం. ఇతి అమనాపికా ఆరమ్మణా దుక్ఖవేదనీయో ఫస్సో, దుక్ఖవేదనీయం ఫస్సం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతే దుక్ఖవేదనా, దుక్ఖవేదనం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతే దోమనస్సూపవిచారో, దోమనస్సూపవిచారం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతే దోసో, దోసం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతే బ్యాపాదవితక్కో, బ్యాపాదవితక్కం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతే దోసజో పరిళాహో, దోసజం పరిళాహం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతే ఠితస్స అఞ్ఞథత్తం సఙ్ఖతలక్ఖణం, ఠితస్స అఞ్ఞథత్తం సఙ్ఖతలక్ఖణం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతే దుక్ఖదుక్ఖతా వేదనా.
Doso akusalamūlaṃ kuto samuṭṭhitaṃ? Amanāpikena ārammaṇena doso akusalamūlaṃ samuṭṭhitaṃ. Iti amanāpikā ārammaṇā dukkhavedanīyo phasso, dukkhavedanīyaṃ phassaṃ paṭicca uppajjate dukkhavedanā, dukkhavedanaṃ paṭicca uppajjate domanassūpavicāro, domanassūpavicāraṃ paṭicca uppajjate doso, dosaṃ paṭicca uppajjate byāpādavitakko, byāpādavitakkaṃ paṭicca uppajjate dosajo pariḷāho, dosajaṃ pariḷāhaṃ paṭicca uppajjate ṭhitassa aññathattaṃ saṅkhatalakkhaṇaṃ, ṭhitassa aññathattaṃ saṅkhatalakkhaṇaṃ paṭicca uppajjate dukkhadukkhatā vedanā.
మోహో అకుసలమూలం కుతో సముట్ఠితం? ఉపేక్ఖాఠానియేన ఆరమ్మణేన మోహో అకుసలమూలం సముట్ఠితం. ఇతి ఉపేక్ఖాఠానియా ఆరమ్మణా అదుక్ఖమసుఖవేదనీయో ఫస్సో, అదుక్ఖమసుఖవేదనీయం ఫస్సం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతే అదుక్ఖమసుఖా వేదనా, అదుక్ఖమసుఖవేదనం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతే ఉపేక్ఖూపవిచారో, ఉపేక్ఖూపవిచారం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతే మోహో, మోహం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతే విహింసావితక్కో, విహింసావితక్కం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతే మోహజో పరిళాహో, మోహజం పరిళాహం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతే వయో సఙ్ఖతలక్ఖణం, వయం సఙ్ఖతలక్ఖణం పటిచ్చ ఉప్పజ్జతే సఙ్ఖతదుక్ఖతా, ఇతి అయం తిణ్ణం కిలేసానం నిద్దేసో, అయం వుచ్చతే కుసలపక్ఖే తిపుక్ఖలో నయో.
Moho akusalamūlaṃ kuto samuṭṭhitaṃ? Upekkhāṭhāniyena ārammaṇena moho akusalamūlaṃ samuṭṭhitaṃ. Iti upekkhāṭhāniyā ārammaṇā adukkhamasukhavedanīyo phasso, adukkhamasukhavedanīyaṃ phassaṃ paṭicca uppajjate adukkhamasukhā vedanā, adukkhamasukhavedanaṃ paṭicca uppajjate upekkhūpavicāro, upekkhūpavicāraṃ paṭicca uppajjate moho, mohaṃ paṭicca uppajjate vihiṃsāvitakko, vihiṃsāvitakkaṃ paṭicca uppajjate mohajo pariḷāho, mohajaṃ pariḷāhaṃ paṭicca uppajjate vayo saṅkhatalakkhaṇaṃ, vayaṃ saṅkhatalakkhaṇaṃ paṭicca uppajjate saṅkhatadukkhatā, iti ayaṃ tiṇṇaṃ kilesānaṃ niddeso, ayaṃ vuccate kusalapakkhe tipukkhalo nayo.
ఇతి తీణి అకుసలమూలాని న చతుత్థాని న పఞ్చమాని, తయో ఫస్సాతి తిస్సో వేదనా యావ సఙ్ఖతదుక్ఖతాతి, యో కోచి అకుసలపక్ఖో, సబ్బో సో తీసు అకుసలమూలేసు సమోసరతి.
Iti tīṇi akusalamūlāni na catutthāni na pañcamāni, tayo phassāti tisso vedanā yāva saṅkhatadukkhatāti, yo koci akusalapakkho, sabbo so tīsu akusalamūlesu samosarati.
తత్థ కతమో కుసలపక్ఖో? తీణి కుసలమూలాని, తిస్సో పఞ్ఞా సుతమయీ పఞ్ఞా చిన్తామయీ పఞ్ఞా భావనామయీ పఞ్ఞా. తయో సమాధీ సవితక్కసవిచారో…పే॰… తిస్సో సిక్ఖా అధిసీలసిక్ఖా…పే॰… సిక్ఖా. తీణి నిమిత్తాని సమథనిమిత్తం పగ్గహనిమిత్తం ఉపేక్ఖానిమిత్తం. తయో వితక్కా నేక్ఖమ్మవితక్కో…పే॰… అవిహింసావితక్కో. తీణి ఇన్ద్రియాని అనఞ్ఞాతఞ్ఞస్సామీతిన్ద్రియన్తి విత్థారో. తయో ఉపవిచారా నేక్ఖమ్మూపవిచారో అబ్యాపాదూపవిచారో అవిహింసూపవిచారో. తిస్సో ఏసనా కామేసనా భవేసనా బ్రహ్మచరియేసనా. తయో ఖన్ధా సీలక్ఖన్ధో సమాధిక్ఖన్ధో పఞ్ఞాక్ఖన్ధో.
Tattha katamo kusalapakkho? Tīṇi kusalamūlāni, tisso paññā sutamayī paññā cintāmayī paññā bhāvanāmayī paññā. Tayo samādhī savitakkasavicāro…pe… tisso sikkhā adhisīlasikkhā…pe… sikkhā. Tīṇi nimittāni samathanimittaṃ paggahanimittaṃ upekkhānimittaṃ. Tayo vitakkā nekkhammavitakko…pe… avihiṃsāvitakko. Tīṇi indriyāni anaññātaññassāmītindriyanti vitthāro. Tayo upavicārā nekkhammūpavicāro abyāpādūpavicāro avihiṃsūpavicāro. Tisso esanā kāmesanā bhavesanā brahmacariyesanā. Tayo khandhā sīlakkhandho samādhikkhandho paññākkhandho.
తత్థ యం అలోభో కుసలమూలం, తం సుతమయిపఞ్ఞం పరిపూరేతి, సుతమయీ పఞ్ఞా పరిపుణ్ణా సవితక్కం సవిచారం సమాధిం పరిపూరేతి, సవితక్కో సవిచారో సమాధి పరిపుణ్ణో అధిచిత్తసిక్ఖం పరిపూరేతి, అధిచిత్తసిక్ఖా పరిపుణ్ణా సమథనిమిత్తం పరిపూరేతి, సమథనిమిత్తం పరిపుణ్ణం నేక్ఖమ్మవితక్కం పరిపూరేతి, నేక్ఖమ్మవితక్కో పరిపుణ్ణో అనఞ్ఞాతఞ్ఞస్సామీతిన్ద్రియం పరిపూరేతి, అనఞ్ఞాతఞ్ఞస్సామీతిన్ద్రియం పరిపుణ్ణం నేక్ఖమ్మూపవిచారం పరిపూరేతి, నేక్ఖమ్మూపవిచారో పరిపుణ్ణో కామేసనం పజహతి, కామేసనప్పహానం సమాధిక్ఖన్ధం పరిపూరేతి.
Tattha yaṃ alobho kusalamūlaṃ, taṃ sutamayipaññaṃ paripūreti, sutamayī paññā paripuṇṇā savitakkaṃ savicāraṃ samādhiṃ paripūreti, savitakko savicāro samādhi paripuṇṇo adhicittasikkhaṃ paripūreti, adhicittasikkhā paripuṇṇā samathanimittaṃ paripūreti, samathanimittaṃ paripuṇṇaṃ nekkhammavitakkaṃ paripūreti, nekkhammavitakko paripuṇṇo anaññātaññassāmītindriyaṃ paripūreti, anaññātaññassāmītindriyaṃ paripuṇṇaṃ nekkhammūpavicāraṃ paripūreti, nekkhammūpavicāro paripuṇṇo kāmesanaṃ pajahati, kāmesanappahānaṃ samādhikkhandhaṃ paripūreti.
అదోసో కుసలమూలం చిన్తామయిపఞ్ఞం పరిపూరేతి, చిన్తామయీ పఞ్ఞా పరిపుణ్ణా అవితక్కవిచారమత్తం సమాధిం పరిపూరేతి . అవితక్కవిచారమత్తో సమాధి పరిపుణ్ణో అధిసీలసిక్ఖం పరిపూరేతి, అధిసీలసిక్ఖా పరిపుణ్ణా ఉపేక్ఖానిమిత్తం పరిపూరేతి, ఉపేక్ఖానిమిత్తం పరిపుణ్ణం అబ్యాపాదవితక్కం పరిపూరేతి, అబ్యాపాదవితక్కో పరిపుణ్ణో అఞ్ఞిన్ద్రియం పరిపూరేతి, అఞ్ఞిన్ద్రియం పరిపుణ్ణం అబ్యాపాదూపవిచారం పరిపూరేతి, అబ్యాపాదూపవిచారో పరిపుణ్ణో భవేసనం పజహతి, భవేసనప్పహానం సీలక్ఖన్ధం పరిపూరేతి.
Adoso kusalamūlaṃ cintāmayipaññaṃ paripūreti, cintāmayī paññā paripuṇṇā avitakkavicāramattaṃ samādhiṃ paripūreti . Avitakkavicāramatto samādhi paripuṇṇo adhisīlasikkhaṃ paripūreti, adhisīlasikkhā paripuṇṇā upekkhānimittaṃ paripūreti, upekkhānimittaṃ paripuṇṇaṃ abyāpādavitakkaṃ paripūreti, abyāpādavitakko paripuṇṇo aññindriyaṃ paripūreti, aññindriyaṃ paripuṇṇaṃ abyāpādūpavicāraṃ paripūreti, abyāpādūpavicāro paripuṇṇo bhavesanaṃ pajahati, bhavesanappahānaṃ sīlakkhandhaṃ paripūreti.
అమోహో కుసలమూలం భావనామయిపఞ్ఞం పరిపూరేతి, భావనామయీపఞ్ఞా పరిపుణ్ణా అవితక్కఅవిచారం సమాధిం పరిపూరేతి, అవితక్కో అవిచారో సమాధి పరిపుణ్ణో అధిపఞ్ఞాసిక్ఖం పరిపూరేతి, అధిపఞ్ఞాసిక్ఖా పరిపుణ్ణా పగ్గహనిమిత్తం పరిపూరేతి, పగ్గహనిమిత్తం పరిపుణ్ణం అఞ్ఞాతావినో ఇన్ద్రియం పరిపూరేతి, అఞ్ఞాతావినో ఇన్ద్రియం పరిపుణ్ణం అవిహింసూపవిచారం పరిపూరేతి, అవిహింసూపవిచారో పరిపుణ్ణో బ్రహ్మచరియేసనం పరిపూరేతి, బ్రహ్మచరియేసనా పరిపుణ్ణా పఞ్ఞాక్ఖన్ధం పరిపూరేతి.
Amoho kusalamūlaṃ bhāvanāmayipaññaṃ paripūreti, bhāvanāmayīpaññā paripuṇṇā avitakkaavicāraṃ samādhiṃ paripūreti, avitakko avicāro samādhi paripuṇṇo adhipaññāsikkhaṃ paripūreti, adhipaññāsikkhā paripuṇṇā paggahanimittaṃ paripūreti, paggahanimittaṃ paripuṇṇaṃ aññātāvino indriyaṃ paripūreti, aññātāvino indriyaṃ paripuṇṇaṃ avihiṃsūpavicāraṃ paripūreti, avihiṃsūpavicāro paripuṇṇo brahmacariyesanaṃ paripūreti, brahmacariyesanā paripuṇṇā paññākkhandhaṃ paripūreti.
ఇతి ఇమే తయో ధమ్మా కుసలపక్ఖికా సబ్బే కుసలా ధమ్మా తీహి తికనిద్దేసేహి నిద్దిసియన్తి తీణి విమోక్ఖముఖాని తస్స పరియోసానం. తత్థ పఠమేన అప్పణిహితం, దుతియేన సుఞ్ఞతం, తతియేన అనిమిత్తం. అయం వుచ్చతి దుతియో తిపుక్ఖలో నామ నయో.
Iti ime tayo dhammā kusalapakkhikā sabbe kusalā dhammā tīhi tikaniddesehi niddisiyanti tīṇi vimokkhamukhāni tassa pariyosānaṃ. Tattha paṭhamena appaṇihitaṃ, dutiyena suññataṃ, tatiyena animittaṃ. Ayaṃ vuccati dutiyo tipukkhalo nāma nayo.
తత్థ యే ఇమే తయో పుగ్గలా ఉగ్ఘటితఞ్ఞూ విపఞ్చితఞ్ఞూ నేయ్యోతి. ఇమేసం తిణ్ణం పుగ్గలానం యే చ పుగ్గలా సుఖాయ పటిపదాయ ఖిప్పాభిఞ్ఞాయ, సుఖాయ పటిపదాయ దన్ధాభిఞ్ఞాయ చ నియ్యన్తి, తే ద్వే పుగ్గలా. యే చ ద్వే పుగ్గలా దుక్ఖాయ పటిపదాయ ఖిప్పాభిఞ్ఞాయ, దుక్ఖాయ పటిపదాయ దన్ధాభిఞ్ఞాయ చ నియ్యన్తి , ఇమే చత్తారో తేన విసేసేన ద్వే భవన్తి దిట్ఠిచరితో చ తణ్హాచరితో చ. ఇమే చత్తారో భవిత్వా తయో భవన్తి, తయో భవిత్వా ద్వే భవన్తి. ఇమేసం ద్విన్నం పుగ్గలానం అయం సంకిలేసో, అవిజ్జా చ తణ్హా చ, అహిరికఞ్చ అనోత్తప్పఞ్చ, అస్సతి చ అసమ్పజఞ్ఞఞ్చ, నీవరణాని చ సంయోజనాని చ, అజ్ఝోసానఞ్చ అభినివేసో చ, అహంకారో చ మమంకారో చ, అస్సద్ధియఞ్చ దోవచస్సఞ్చ, కోసజ్జఞ్చ అయోనిసో చ మనసికారో, విచికిచ్ఛా చ అభిజ్ఝా చ, అసద్ధమ్మస్సవనఞ్చ అసమాపత్తి చ.
Tattha ye ime tayo puggalā ugghaṭitaññū vipañcitaññū neyyoti. Imesaṃ tiṇṇaṃ puggalānaṃ ye ca puggalā sukhāya paṭipadāya khippābhiññāya, sukhāya paṭipadāya dandhābhiññāya ca niyyanti, te dve puggalā. Ye ca dve puggalā dukkhāya paṭipadāya khippābhiññāya, dukkhāya paṭipadāya dandhābhiññāya ca niyyanti , ime cattāro tena visesena dve bhavanti diṭṭhicarito ca taṇhācarito ca. Ime cattāro bhavitvā tayo bhavanti, tayo bhavitvā dve bhavanti. Imesaṃ dvinnaṃ puggalānaṃ ayaṃ saṃkileso, avijjā ca taṇhā ca, ahirikañca anottappañca, assati ca asampajaññañca, nīvaraṇāni ca saṃyojanāni ca, ajjhosānañca abhiniveso ca, ahaṃkāro ca mamaṃkāro ca, assaddhiyañca dovacassañca, kosajjañca ayoniso ca manasikāro, vicikicchā ca abhijjhā ca, asaddhammassavanañca asamāpatti ca.
తత్థ అవిజ్జా చ అహిరికఞ్చ అస్సతి చ నీవరణాని చ అజ్ఝోసానఞ్చ అహంకారో చ అస్సద్ధియఞ్చ కోసజ్జఞ్చ విచికిచ్ఛా చ అసద్ధమ్మస్సవనఞ్చ, అయం ఏకా దిసా.
Tattha avijjā ca ahirikañca assati ca nīvaraṇāni ca ajjhosānañca ahaṃkāro ca assaddhiyañca kosajjañca vicikicchā ca asaddhammassavanañca, ayaṃ ekā disā.
తణ్హా చ అనోత్తప్పఞ్చ అసమ్పజఞ్ఞఞ్చ సంయోజనాని చ అభినివేసో చ మమంకారో చ దోవచస్సతా చ అయోనిసో మనసికారో చ అభిజ్ఝా చ అసమాపత్తి చ, అయం దుతియా దిసా. దసన్నం దుకానం దస పదాని పఠమాని కాతబ్బాని. సంఖిత్తేన అత్థం ఞాపేన్తి పటిపక్ఖే కణ్హపక్ఖస్స సబ్బేసం దుకానం దస పదాని దుతియకాని, అయం దుతియా దిసా.
Taṇhā ca anottappañca asampajaññañca saṃyojanāni ca abhiniveso ca mamaṃkāro ca dovacassatā ca ayoniso manasikāro ca abhijjhā ca asamāpatti ca, ayaṃ dutiyā disā. Dasannaṃ dukānaṃ dasa padāni paṭhamāni kātabbāni. Saṃkhittena atthaṃ ñāpenti paṭipakkhe kaṇhapakkhassa sabbesaṃ dukānaṃ dasa padāni dutiyakāni, ayaṃ dutiyā disā.
ఇతి అకుసలానం ధమ్మానం దుక్ఖనిద్దేసో, అయం సముదయో. యం తం ధమ్మం అజ్ఝావసతి నామఞ్చ రూపఞ్చ ఇదం దుక్ఖం ఇతి అయఞ్చ సముదయో, ఇదఞ్చ దుక్ఖం, ఇమాని ద్వే సచ్చాని దుక్ఖఞ్చ సముదయో చ నన్దియావట్టస్స నయస్స పఠమనిద్దేసో.
Iti akusalānaṃ dhammānaṃ dukkhaniddeso, ayaṃ samudayo. Yaṃ taṃ dhammaṃ ajjhāvasati nāmañca rūpañca idaṃ dukkhaṃ iti ayañca samudayo, idañca dukkhaṃ, imāni dve saccāni dukkhañca samudayo ca nandiyāvaṭṭassa nayassa paṭhamaniddeso.
తత్థ కతమో కుసలపక్ఖో? సమథో చ విపస్సనా చ, విజ్జా చ చరణఞ్చ, సతి చ సమ్పజఞ్ఞఞ్చ, హిరీ చ ఓత్తప్పఞ్చ, అహంకారప్పహానఞ్చ మమంకారప్పహానఞ్చ, సమ్మావాయామో చ యోనిసో చ మనసికారో, సమ్మాసతి చ సమ్మాసమాధి చ, పఞ్ఞా చ నిబ్బిదా చ, సమాపత్తి చ సద్ధమ్మస్సవనఞ్చ, సోమనస్సఞ్చ ధమ్మానుధమ్మప్పటిపత్తి చ.
Tattha katamo kusalapakkho? Samatho ca vipassanā ca, vijjā ca caraṇañca, sati ca sampajaññañca, hirī ca ottappañca, ahaṃkārappahānañca mamaṃkārappahānañca, sammāvāyāmo ca yoniso ca manasikāro, sammāsati ca sammāsamādhi ca, paññā ca nibbidā ca, samāpatti ca saddhammassavanañca, somanassañca dhammānudhammappaṭipatti ca.
తత్థ సమథో చ విజ్జా చ సతి చ హిరీ చ అహంకారప్పహానఞ్చ సమ్మావాయామో చ సమ్మాసతి చ పఞ్ఞా చ సమాపత్తి చ సోమనస్సఞ్చ, ఇమే ధమ్మా ఏకా దిసా. విపస్సనా చ చరణఞ్చ సమ్పజఞ్ఞఞ్చ ఓత్తప్పఞ్చ మమంకారప్పహానఞ్చ యోనిసో మనసికారో చ సమ్మాసమాధి చ నిబ్బిదా చ సద్ధమ్మస్సవనఞ్చ ధమ్మానుధమ్మప్పటిపత్తి చ, అయం దుతియా దిసా. ఇతి కుసలపక్ఖే చ అకుసలపక్ఖే చ నన్దియావట్టస్స పన నయస్స చతస్సో దిసా.
Tattha samatho ca vijjā ca sati ca hirī ca ahaṃkārappahānañca sammāvāyāmo ca sammāsati ca paññā ca samāpatti ca somanassañca, ime dhammā ekā disā. Vipassanā ca caraṇañca sampajaññañca ottappañca mamaṃkārappahānañca yoniso manasikāro ca sammāsamādhi ca nibbidā ca saddhammassavanañca dhammānudhammappaṭipatti ca, ayaṃ dutiyā disā. Iti kusalapakkhe ca akusalapakkhe ca nandiyāvaṭṭassa pana nayassa catasso disā.
తాసు యాని అకుసలపక్ఖస్స పఠమాని పదాని అకుసలాని కుసలేహి పహానం గచ్ఛన్తి, తాని కుసలపక్ఖే దుతియేహి పదేహి పహానం గచ్ఛన్తి. తేసం పహానా రాగవిరాగా చేతోవిముత్తి యాని అకుసలపక్ఖస్స దుతియాని అకుసలపదాని పహానం గచ్ఛన్తి, తాని కుసలపక్ఖస్స పఠమేహి పదేహి పహానం గచ్ఛన్తి. తేసం పహానా అవిజ్జావిరాగా పఞ్ఞావిముత్తి పరియోసానం. ఇమేసం తిణ్ణం నయానం పఠమో నయో సీహవిక్కీళితో నామ. అట్ఠ పదాని చత్తారి చ కుసలాని చత్తారి చ అకుసలాని ఇమాని అట్ఠ పదాని మూలపదాని, అత్థనయేన దుతియో తిపుక్ఖలో. సో ఛహి ధమ్మేహి నేతి కుసలమూలాని చ నేతి అకుసలమూలాని చ, ఇతి ఇమాని ఛ పదాని పురిమకాని చ అట్ఠ మూలపదాని ఇమాని చుద్దస పదాని అట్ఠారసన్నం మూలపదానం. తత్థ యో పచ్ఛిమకో నయో నన్దియావట్టో, సో చతూహి ధమ్మేహి నేతి. అవిజ్జాయ చ తణ్హాయ చ సమథేన చ విపస్సనాయ చ, ఇమే చత్తారో ధమ్మా ఇమాని అట్ఠారస మూలపదాని తీసు నయేసు నిద్దిట్ఠాని.
Tāsu yāni akusalapakkhassa paṭhamāni padāni akusalāni kusalehi pahānaṃ gacchanti, tāni kusalapakkhe dutiyehi padehi pahānaṃ gacchanti. Tesaṃ pahānā rāgavirāgā cetovimutti yāni akusalapakkhassa dutiyāni akusalapadāni pahānaṃ gacchanti, tāni kusalapakkhassa paṭhamehi padehi pahānaṃ gacchanti. Tesaṃ pahānā avijjāvirāgā paññāvimutti pariyosānaṃ. Imesaṃ tiṇṇaṃ nayānaṃ paṭhamo nayo sīhavikkīḷito nāma. Aṭṭha padāni cattāri ca kusalāni cattāri ca akusalāni imāni aṭṭha padāni mūlapadāni, atthanayena dutiyo tipukkhalo. So chahi dhammehi neti kusalamūlāni ca neti akusalamūlāni ca, iti imāni cha padāni purimakāni ca aṭṭha mūlapadāni imāni cuddasa padāni aṭṭhārasannaṃ mūlapadānaṃ. Tattha yo pacchimako nayo nandiyāvaṭṭo, so catūhi dhammehi neti. Avijjāya ca taṇhāya ca samathena ca vipassanāya ca, ime cattāro dhammā imāni aṭṭhārasa mūlapadāni tīsu nayesu niddiṭṭhāni.
తత్థ యాని నవ పదాని కుసలాని, తత్థ సబ్బం కుసలం సమోసరతి. తేసఞ్చ నవన్నం మూలానం చత్తారి పదాని సీహవిక్కీళితనయే తీణి తిపుక్ఖలే ద్వే నన్దియావట్టే, ఇచ్చేతే కుసలస్స పక్ఖా. తత్థ యాని నవ పదాని కుసలాని, తత్థ సబ్బం కుసలం యుజ్జతి. తత్థ సీహవిక్కీళితే నయే చత్తారి పదాని తీణి తిపుక్ఖలే ద్వే నన్దియావట్టే ఇమాని నవ పదాని కుసలాని నిద్దిట్ఠాని.
Tattha yāni nava padāni kusalāni, tattha sabbaṃ kusalaṃ samosarati. Tesañca navannaṃ mūlānaṃ cattāri padāni sīhavikkīḷitanaye tīṇi tipukkhale dve nandiyāvaṭṭe, iccete kusalassa pakkhā. Tattha yāni nava padāni kusalāni, tattha sabbaṃ kusalaṃ yujjati. Tattha sīhavikkīḷite naye cattāri padāni tīṇi tipukkhale dve nandiyāvaṭṭe imāni nava padāni kusalāni niddiṭṭhāni.
తత్థ యాని నన్దియావట్టే నయే చత్తారి పదాని, తత్థ అట్ఠారస మూలపదాని సమోసరన్తి. యథా కథం, సమథో చ అలోభో చ అదోసో చ అసుభసఞ్ఞా చ దుక్ఖసఞ్ఞా చ ఇమాని కుసలపక్ఖే పఞ్చ పదాని సమథం భజన్తి. విపస్సనా చ అమోహో చ అనిచ్చసఞ్ఞా చ అనత్తసఞ్ఞా చ ఇమాని చత్తారి పదాని విపస్సనం భజన్తి. ఇమాని నవ పదాని కుసలాని ద్వీసు పదేసు యోజితాని, తత్థ అకుసలపక్ఖే నవన్నం అకుసలమూలపదానం యా చ తణ్హా యో చ లోభో యో చ దోసో యా చ సుభసఞ్ఞా యా చ సుఖసఞ్ఞా, ఇమాని పఞ్చ పదాని తణ్హం భజన్తి . యా చ అవిజ్జా యో చ మోహో యా చ నిచ్చసఞ్ఞా యా చ అత్తసఞ్ఞా, ఇమాని చత్తారి పదాని అవిజ్జం భజన్తి. ఏతాని నవ పదాని అకుసలాని సుసంఖిత్తాని. ఇతి తయో నయా ఏకం నయం న పవిట్ఠా. ఏవం అట్ఠారస మూలపదాని నన్దియావట్టనయే నిద్దిసితబ్బాని.
Tattha yāni nandiyāvaṭṭe naye cattāri padāni, tattha aṭṭhārasa mūlapadāni samosaranti. Yathā kathaṃ, samatho ca alobho ca adoso ca asubhasaññā ca dukkhasaññā ca imāni kusalapakkhe pañca padāni samathaṃ bhajanti. Vipassanā ca amoho ca aniccasaññā ca anattasaññā ca imāni cattāri padāni vipassanaṃ bhajanti. Imāni nava padāni kusalāni dvīsu padesu yojitāni, tattha akusalapakkhe navannaṃ akusalamūlapadānaṃ yā ca taṇhā yo ca lobho yo ca doso yā ca subhasaññā yā ca sukhasaññā, imāni pañca padāni taṇhaṃ bhajanti . Yā ca avijjā yo ca moho yā ca niccasaññā yā ca attasaññā, imāni cattāri padāni avijjaṃ bhajanti. Etāni nava padāni akusalāni susaṃkhittāni. Iti tayo nayā ekaṃ nayaṃ na paviṭṭhā. Evaṃ aṭṭhārasa mūlapadāni nandiyāvaṭṭanaye niddisitabbāni.
కథం అట్ఠారస మూలపదాని, తిపుక్ఖలే నయే యుజ్జన్తి? నవన్నం పదానం కుసలానం, విపస్సనా చ అమోహో చ అనిచ్చసఞ్ఞా చ అనత్తసఞ్ఞా చ, ఇమాని చత్తారి పదాని; అమోహో చ సమథో చ అలోభో చ అసుభసఞ్ఞా చ, ఇమాని చత్తారి పదాని; లోభో చ దోసో చ, ఏవం ఇమాని నవ పదాని తీసు కుసలేసు యోజేతబ్బాని. తత్థ నవన్నం పదానం అకుసలానం తణ్హా చ లోభో చ సుభసఞ్ఞా చ సుఖసఞ్ఞా చ, ఇమాని చత్తారి పదాని లోభో అకుసలమూలం; అవిజ్జా చ మోహో చ నిచ్చసఞ్ఞా చ అత్తసఞ్ఞా చ అయం మోహో అయం దోసో, యే చ ఇమాని నవ పదాని తీసు అకుసలేసు యోజితాని. ఏవం అట్ఠారస మూలపదాని కుసలమూలేసు చ యోజేత్వా తిపుక్ఖలేన నయేన నిద్దిసితబ్బాని.
Kathaṃ aṭṭhārasa mūlapadāni, tipukkhale naye yujjanti? Navannaṃ padānaṃ kusalānaṃ, vipassanā ca amoho ca aniccasaññā ca anattasaññā ca, imāni cattāri padāni; amoho ca samatho ca alobho ca asubhasaññā ca, imāni cattāri padāni; lobho ca doso ca, evaṃ imāni nava padāni tīsu kusalesu yojetabbāni. Tattha navannaṃ padānaṃ akusalānaṃ taṇhā ca lobho ca subhasaññā ca sukhasaññā ca, imāni cattāri padāni lobho akusalamūlaṃ; avijjā ca moho ca niccasaññā ca attasaññā ca ayaṃ moho ayaṃ doso, ye ca imāni nava padāni tīsu akusalesu yojitāni. Evaṃ aṭṭhārasa mūlapadāni kusalamūlesu ca yojetvā tipukkhalena nayena niddisitabbāni.
కథం అట్ఠారస మూలపదాని సీహవిక్కీళితే నయే యుజ్జన్తి? తణ్హా చ సుభసఞ్ఞా చ, అయం పఠమో విపల్లాసో. లోభో చ సుఖసఞ్ఞా చ, అయం దుతియో విపల్లాసో. అవిజ్జా చ నిచ్చసఞ్ఞా చ, అయం తతియో విపల్లాసో. మోహో చ అత్తసఞ్ఞా చ, అయం చతుత్థో విపల్లాసో. ఇతి నవ పదాని అకుసలమూలాని చతూసు పదేసు యోజితాని. తత్థ నవన్నం మూలపదానం కుసలానం సమథో చ అసుభసఞ్ఞా చ, ఇదం పఠమం సతిపట్ఠానం. అలోభో చ దుక్ఖసఞ్ఞా చ, ఇదం దుతియం సతిపట్ఠానం. విపస్సనా చ అనిచ్చసఞ్ఞా చ, ఇదం తతియం సతిపట్ఠానం. అమోహో చ అనత్తసఞ్ఞా చ, ఇదం చతుత్థం సతిపట్ఠానం. ఇమాని అట్ఠారస మూలపదాని సీహవిక్కీళితనయం అనుపవిట్ఠాని. ఇమేసం తిణ్ణం నయానం యా భూమి చ యో రాగో చ యో దోసో చ ఏకం నయం పవిసతి. ఏకస్స నయస్స అకుసలే వా ధమ్మే కుసలే వా ధమ్మే విఞ్ఞాతే పటిపక్ఖో అన్వేసితబ్బో, పటిపక్ఖే అన్వేసిత్వా సో నయో నిద్దిసితబ్బో, తమ్హి నయే నిద్దిట్ఠో. యథా ఏకమ్హి నయే సబ్బే నయా పవిట్ఠా తథా నిద్దిసితబ్బా. ఏకమ్హి చ నయే అట్ఠారస మూలపదాని పవిట్ఠాని, తమ్హి ధమ్మే విఞ్ఞాతే సబ్బే ధమ్మా విఞ్ఞాతా హోన్తి. ఇమేసం తిణ్ణం నయానం సీహవిక్కీళితనయస్స చత్తారి ఫలాని పరియోసానం. పఠమాయ దిసాయ పఠమం ఫలం, దుతియాయ దిసాయ దుతియం ఫలం, తతియాయ దిసాయ తతియం ఫలం, చతుత్థాయ దిసాయ చతుత్థం ఫలం. తిపుక్ఖలస్స నయస్స తీణి విమోక్ఖముఖాని పరియోసానం. పఠమాయ దిసాయ అప్పణిహితం, దుతియాయ దిసాయ సుఞ్ఞతం, తతియాయ దిసాయ అనిమిత్తం. నన్దియావట్టస్స నయస్స రాగవిరాగా చేతోవిముత్తి అవిజ్జావిరాగా చ పఞ్ఞావిముత్తి పరియోసానం . పఠమాయ దిసాయ రాగవిరాగా చేతోవిముత్తి, దుతియాయ దిసాయ అవిజ్జావిరాగా పఞ్ఞావిముత్తి. ఇమే తయో నయా ఇమేసం తిణ్ణం నయానం అట్ఠారసన్నం మూలపదానం ఆలోకనా, అయం వుచ్చతి దిసాలోకనో 9 నయో. ఆలోకేత్వాన జానాతి ‘‘అయం ధమ్మో ఇమం ధమ్మం భజతీ’’తి సమ్మా యోజనా. కుసలపక్ఖే అకుసలపక్ఖే చ అయం నయో అఙ్కుసో నామ. ఇమే పఞ్చ నయా.
Kathaṃ aṭṭhārasa mūlapadāni sīhavikkīḷite naye yujjanti? Taṇhā ca subhasaññā ca, ayaṃ paṭhamo vipallāso. Lobho ca sukhasaññā ca, ayaṃ dutiyo vipallāso. Avijjā ca niccasaññā ca, ayaṃ tatiyo vipallāso. Moho ca attasaññā ca, ayaṃ catuttho vipallāso. Iti nava padāni akusalamūlāni catūsu padesu yojitāni. Tattha navannaṃ mūlapadānaṃ kusalānaṃ samatho ca asubhasaññā ca, idaṃ paṭhamaṃ satipaṭṭhānaṃ. Alobho ca dukkhasaññā ca, idaṃ dutiyaṃ satipaṭṭhānaṃ. Vipassanā ca aniccasaññā ca, idaṃ tatiyaṃ satipaṭṭhānaṃ. Amoho ca anattasaññā ca, idaṃ catutthaṃ satipaṭṭhānaṃ. Imāni aṭṭhārasa mūlapadāni sīhavikkīḷitanayaṃ anupaviṭṭhāni. Imesaṃ tiṇṇaṃ nayānaṃ yā bhūmi ca yo rāgo ca yo doso ca ekaṃ nayaṃ pavisati. Ekassa nayassa akusale vā dhamme kusale vā dhamme viññāte paṭipakkho anvesitabbo, paṭipakkhe anvesitvā so nayo niddisitabbo, tamhi naye niddiṭṭho. Yathā ekamhi naye sabbe nayā paviṭṭhā tathā niddisitabbā. Ekamhi ca naye aṭṭhārasa mūlapadāni paviṭṭhāni, tamhi dhamme viññāte sabbe dhammā viññātā honti. Imesaṃ tiṇṇaṃ nayānaṃ sīhavikkīḷitanayassa cattāri phalāni pariyosānaṃ. Paṭhamāya disāya paṭhamaṃ phalaṃ, dutiyāya disāya dutiyaṃ phalaṃ, tatiyāya disāya tatiyaṃ phalaṃ, catutthāya disāya catutthaṃ phalaṃ. Tipukkhalassa nayassa tīṇi vimokkhamukhāni pariyosānaṃ. Paṭhamāya disāya appaṇihitaṃ, dutiyāya disāya suññataṃ, tatiyāya disāya animittaṃ. Nandiyāvaṭṭassa nayassa rāgavirāgā cetovimutti avijjāvirāgā ca paññāvimutti pariyosānaṃ . Paṭhamāya disāya rāgavirāgā cetovimutti, dutiyāya disāya avijjāvirāgā paññāvimutti. Ime tayo nayā imesaṃ tiṇṇaṃ nayānaṃ aṭṭhārasannaṃ mūlapadānaṃ ālokanā, ayaṃ vuccati disālokano 10 nayo. Āloketvāna jānāti ‘‘ayaṃ dhammo imaṃ dhammaṃ bhajatī’’ti sammā yojanā. Kusalapakkhe akusalapakkhe ca ayaṃ nayo aṅkuso nāma. Ime pañca nayā.
తత్థిమా ఉద్దానగాథా
Tatthimā uddānagāthā
తణ్హా చ అవిజ్జాపి చ, లోభో దోసో తథేవ మోహో చ;
Taṇhā ca avijjāpi ca, lobho doso tatheva moho ca;
చత్తారో చ విపల్లాసా, కిలేసభూమీ నవ పదాని.
Cattāro ca vipallāsā, kilesabhūmī nava padāni.
యే చ సతిపట్ఠానా, సమథో చ విపస్సనా కుసలమూలా;
Ye ca satipaṭṭhānā, samatho ca vipassanā kusalamūlā;
ఏతం సబ్బం కుసలం, ఇన్ద్రియభూమీ నవ పదాని.
Etaṃ sabbaṃ kusalaṃ, indriyabhūmī nava padāni.
సబ్బకుసలం నవహి పదేహి యుజ్జతి, నవహి చేవ అకుసలం;
Sabbakusalaṃ navahi padehi yujjati, navahi ceva akusalaṃ;
ఏతే తే మూలపదా, ఉభతో అట్ఠారస పదాని.
Ete te mūlapadā, ubhato aṭṭhārasa padāni.
తణ్హా చేవ అవిజ్జా చ, సమథో చ విపస్సనా;
Taṇhā ceva avijjā ca, samatho ca vipassanā;
యో నేతి సబ్బేసు యోగయుత్తో, అయం నయో నన్దియావట్టో.
Yo neti sabbesu yogayutto, ayaṃ nayo nandiyāvaṭṭo.
యం కుసలమూలేహి, నయతి కుసలఅకుసలమూలేహి;
Yaṃ kusalamūlehi, nayati kusalaakusalamūlehi;
భూతం తథం అవితథం, తిపుక్ఖలం తం నయం ఆహు.
Bhūtaṃ tathaṃ avitathaṃ, tipukkhalaṃ taṃ nayaṃ āhu.
సో నేతి విపల్లాసేహి, కిలేసఇన్ద్రియేహి చ;
So neti vipallāsehi, kilesaindriyehi ca;
ధమ్మే తం నయం వినయమాహు, సీహవిక్కీళితం నామ.
Dhamme taṃ nayaṃ vinayamāhu, sīhavikkīḷitaṃ nāma.
వేయ్యాకరణే వుత్తే, కుసలతాహి అకుసలతాహి చ;
Veyyākaraṇe vutte, kusalatāhi akusalatāhi ca;
తయో ఆలోకయతి, అయం నయో దిసాలోచనో నామ.
Tayo ālokayati, ayaṃ nayo disālocano nāma.
ఓలోకేత్వా దిసాలోచనేన, ఉక్ఖిపియ యం సమానేతి;
Oloketvā disālocanena, ukkhipiya yaṃ samāneti;
సబ్బే కుసలాకుసలే, అయం నయో అఙ్కుసో నామ.
Sabbe kusalākusale, ayaṃ nayo aṅkuso nāma.
నయసముట్ఠానం.
Nayasamuṭṭhānaṃ.
పేటకోపదేసే మహాకచ్చాయనస్స థేరస్స సుత్తవిభఙ్గస్స
Peṭakopadese mahākaccāyanassa therassa suttavibhaṅgassa
యాని చతుక్కాని అకుసలాని కుసలాని చ సీహవిక్కీళితే నయే నిద్దిట్ఠాని, తికాని కుసలాని చ అకుసలాని చ తిపుక్ఖలే నయే నిద్దిట్ఠాని, దుకాని కుసలాని చ అకుసలాని చ నన్దియావట్టే నయే నిద్దిట్ఠాని. యేసు ద్వీసు ధమ్మేసు 13 కుసలేసు సో అత్థో తికేసు విభజ్జమానస్స భవభూమి, అథ చ సబ్బో 14 చ అత్థో తీహి బ్యఞ్జనేహి నిద్దిసతి. తత్తకాని వుచ్చతి. యో అత్థో చతూహి పదేహి అట్ఠవీసతిభాగేహి నత్థిభూమి నిద్దిసితుం, అవచరన్తోవ చతూహి పదేహి నిద్దిసతి. ఇతి యం యథానిద్దిట్ఠస్స అవికోసనా ఇదం పమాణం. యథా సబ్బే సమాధయో తీసు సమాధీసు పరియేసితబ్బా, సవితక్కసవిచారే అవితక్కవిచారమత్తే అవితక్కఅవిచారే ఇదం పమాణం, నత్థి చతుత్థో సమాధి. తథా తిస్సో పఞ్ఞా చిన్తామయీ సుతమయీ భావనామయీ సబ్బాసు పఞ్ఞాసు నిద్దిసతి, నత్థి చతుత్థీ పఞ్ఞా న చిన్తామయీ న సుతమయీ న భావనామయీ, పఞ్ఞా నాస్స అత్థి ఇమేసం ధమ్మానం యా అవిక్ఖేపనా, ఇదం వుచ్చతి పమాణన్తి.
Yāni catukkāni akusalāni kusalāni ca sīhavikkīḷite naye niddiṭṭhāni, tikāni kusalāni ca akusalāni ca tipukkhale naye niddiṭṭhāni, dukāni kusalāni ca akusalāni ca nandiyāvaṭṭe naye niddiṭṭhāni. Yesu dvīsu dhammesu 15 kusalesu so attho tikesu vibhajjamānassa bhavabhūmi, atha ca sabbo 16 ca attho tīhi byañjanehi niddisati. Tattakāni vuccati. Yo attho catūhi padehi aṭṭhavīsatibhāgehi natthibhūmi niddisituṃ, avacarantova catūhi padehi niddisati. Iti yaṃ yathāniddiṭṭhassa avikosanā idaṃ pamāṇaṃ. Yathā sabbe samādhayo tīsu samādhīsu pariyesitabbā, savitakkasavicāre avitakkavicāramatte avitakkaavicāre idaṃ pamāṇaṃ, natthi catuttho samādhi. Tathā tisso paññā cintāmayī sutamayī bhāvanāmayī sabbāsu paññāsu niddisati, natthi catutthī paññā na cintāmayī na sutamayī na bhāvanāmayī, paññā nāssa atthi imesaṃ dhammānaṃ yā avikkhepanā, idaṃ vuccati pamāṇanti.
థేరస్స మహాకచ్చాయనస్స జమ్బువనవాసినో పేటకోపదేసో
Therassa mahākaccāyanassa jambuvanavāsino peṭakopadeso
సమత్తో.
Samatto.
పేటకోపదేసపకరణం నిట్ఠితం.
Peṭakopadesapakaraṇaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes: