| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / កង្ខាវិតរណី-អភិនវ-ដីកា • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
៦. សុត្តវិញ្ញត្តិសិក្ខាបទវណ្ណនា
6. Suttaviññattisikkhāpadavaṇṇanā
ឆព្ពិធំ ខោមសុត្តាទិន្តិ ‘‘សុត្តំ នាម ឆ សុត្តានិ ខោមំ កប្បាសិកំ កោសេយ្យំ កម្ពលំ សាណំ ភង្គ’’ន្តិ (បារា. ៦៣៨) ឯវំ វុត្តំ ឆព្ពិធំ ខោមសុត្តាទិំ។ តត្ថ ខោមន្តិ (បារា. អដ្ឋ. ២.៦៣៦-៣៨) ខោមវាកេហិ កតសុត្តំ។ កប្បាសិកន្តិ កប្បាសតោ និព្ពត្តំ។ កោសេយ្យន្តិ កោសិយំសូហិ កន្តិត្វា កតសុត្តំ។ កម្ពលន្តិ ឯឡកលោមសុត្តំ។ សាណន្តិ សាណវាកេន កតសុត្តំ។ ភង្គន្តិ បាដេក្កំ វាកសុត្តមេវាតិ ឯកេ។ បញ្ចហិបិ មិស្សេត្វា កតសុត្តំ បន ‘‘ភង្គ’’ន្តិ វេទិតព្ពំ។ តេសំ អនុលោមន្តិ តេសំ ខោមាទីនំ អនុលោមំ ទុកូលំ បត្តុណ្ណំ សោមារបដ្ដំ ចីនបដ្ដំ ឥទ្ធិជំ ទេវទិន្នន្តិ ឆព្ពិធំ សុត្តំ។
Chabbidhaṃ khomasuttādinti ‘‘suttaṃ nāma cha suttāni khomaṃ kappāsikaṃ koseyyaṃ kambalaṃ sāṇaṃ bhaṅga’’nti (pārā. 638) evaṃ vuttaṃ chabbidhaṃ khomasuttādiṃ. Tattha khomanti (pārā. aṭṭha. 2.636-38) khomavākehi katasuttaṃ. Kappāsikanti kappāsato nibbattaṃ. Koseyyanti kosiyaṃsūhi kantitvā katasuttaṃ. Kambalanti eḷakalomasuttaṃ. Sāṇanti sāṇavākena katasuttaṃ. Bhaṅganti pāṭekkaṃ vākasuttamevāti eke. Pañcahipi missetvā katasuttaṃ pana ‘‘bhaṅga’’nti veditabbaṃ. Tesaṃ anulomanti tesaṃ khomādīnaṃ anulomaṃ dukūlaṃ pattuṇṇaṃ somārapaṭṭaṃ cīnapaṭṭaṃ iddhijaṃ devadinnanti chabbidhaṃ suttaṃ.
តុរីតិ វាយនូបករណោ ឯកោ ទណ្ឌោ, វីតវីតដ្ឋានំ យត្ថ សំហរិត្វា ឋបេន្តិ។ វេមន្តិ វាយនូបករណោ ឯកោ ទណ្ឌោ, សុត្តំ បវេសេត្វា យេន អាកោដេន្តោ ឃនភាវំ សម្បាទេន្តិ។ តស្ស សព្ពប្បយោគេសុ ទុក្កដន្តិ តន្តវាយស្ស យេ តេ តុរិវេមសជ្ជនាទិកា បយោគា, តេសុ សព្ពេសុ បយោគេសុ ភិក្ខុស្ស ទុក្កដំ, តស្ស តន្តវាយស្ស បយោគេ បយោគេ ភិក្ខុស្ស ទុក្កដន្តិ វុត្តំ ហោតិ។ តុរិអាទីនំ អភាវេ តេសំ ករណត្ថំ វាសិផរសុអាទីនំ មគ្គននិសានរុក្ខច្ឆេទនាទិសព្ពប្បយោគេបិ ឯសេវ នយោ។ តន្តូនំ អត្តនោ សន្តកត្តា វីតវីតដ្ឋានំ បដិលទ្ធមេវ ហោតីតិ អាហ ‘‘បដិលាភេន និស្សគ្គិយំ ហោតី’’តិ, វិកប្បនុបគបច្ឆិមចីវរប្បមាណេ វីតេ និស្សគ្គិយំ ហោតីតិ វុត្តំ ហោតិ។ តេនេវ វក្ខតិ ‘‘ទីឃតោ វិទត្ថិមត្តេ, តិរិយញ្ច ហត្ថមត្តេ វីតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយ’’ន្តិ។ ឯត្ថ ច ‘‘ឥទំ មេ, ភន្តេ, ចីវរំ សាមំ សុត្តំ វិញ្ញាបេត្វា តន្តវាយេហិ វាយាបិតំ និស្សគ្គិយ’’ន្តិ ឥមិនា នយេន និស្សជ្ជនវិធានំ វេទិតព្ពំ។
Turīti vāyanūpakaraṇo eko daṇḍo, vītavītaṭṭhānaṃ yattha saṃharitvā ṭhapenti. Vemanti vāyanūpakaraṇo eko daṇḍo, suttaṃ pavesetvā yena ākoṭento ghanabhāvaṃ sampādenti. Tassa sabbappayogesu dukkaṭanti tantavāyassa ye te turivemasajjanādikā payogā, tesu sabbesu payogesu bhikkhussa dukkaṭaṃ, tassa tantavāyassa payoge payoge bhikkhussa dukkaṭanti vuttaṃ hoti. Turiādīnaṃ abhāve tesaṃ karaṇatthaṃ vāsipharasuādīnaṃ maggananisānarukkhacchedanādisabbappayogepi eseva nayo. Tantūnaṃ attano santakattā vītavītaṭṭhānaṃ paṭiladdhameva hotīti āha ‘‘paṭilābhena nissaggiyaṃ hotī’’ti, vikappanupagapacchimacīvarappamāṇe vīte nissaggiyaṃ hotīti vuttaṃ hoti. Teneva vakkhati ‘‘dīghato vidatthimatte, tiriyañca hatthamatte vīte nissaggiyaṃ pācittiya’’nti. Ettha ca ‘‘idaṃ me, bhante, cīvaraṃ sāmaṃ suttaṃ viññāpetvā tantavāyehi vāyāpitaṃ nissaggiya’’nti iminā nayena nissajjanavidhānaṃ veditabbaṃ.
តេនេវាតិ វិញ្ញាបិតតន្តវាយេនេវ។ ឯវំ ឥធ ទុក្កដន្តិ ឥធាបិ តន្តវាយេនេវ ទីឃតោ វិទត្ថិមត្តេ, តិរិយំ ហត្ថមត្តេ វីតេ ទុក្កដន្តិ អត្ថោ។ អកប្បិយសុត្តមយេតិ វិញ្ញាបិតសុត្តមយេ។ ឥតរស្មិន្តិ អវិញ្ញត្តិសុត្តមយេ បរិច្ឆេទេ។ តតោ ចេ ឩនតរាតិ វុត្តប្បមាណតោ ចេ ឩនតរា, អន្តមសោ (បារា. អដ្ឋ. ២.៦៣៦-៦៣៨) អច្ឆិមណ្ឌលប្បមាណាបីតិ អធិប្បាយោ។ កប្បិយតន្តវាយេនបិ អកប្បិយសុត្តំ វាយាបេន្តស្ស យថា បុព្ពេ និស្សគ្គិយំ, ឯវមិធ ទុក្កដំ។ តេនេវ កប្បិយញ្ច អកប្បិយញ្ច សុត្តំ វាយាបេន្តស្ស សចេ បច្ឆិមចីវរប្បមាណា វា ឩនកា វា អកប្បិយសុត្តបរិច្ឆេទា ហោន្តិ, តេសុ បរិច្ឆេទគណនាយ ទុក្កដំ។ កប្បិយសុត្តបរិច្ឆេទេសុ អនាបត្តិ។ អថ ឯកន្តរិកេន វា សុត្តេន, ទីឃតោ វា កប្បិយំ តិរិយំ អកប្បិយំ កត្វា វីតំ ហោតិ, បមាណយុត្តេ បរិច្ឆេទេ បរិច្ឆេទេ ទុក្កដំ។
Tenevāti viññāpitatantavāyeneva. Evaṃ idha dukkaṭanti idhāpi tantavāyeneva dīghato vidatthimatte, tiriyaṃ hatthamatte vīte dukkaṭanti attho. Akappiyasuttamayeti viññāpitasuttamaye. Itarasminti aviññattisuttamaye paricchede. Tato ce ūnatarāti vuttappamāṇato ce ūnatarā, antamaso (pārā. aṭṭha. 2.636-638) acchimaṇḍalappamāṇāpīti adhippāyo. Kappiyatantavāyenapi akappiyasuttaṃ vāyāpentassa yathā pubbe nissaggiyaṃ, evamidha dukkaṭaṃ. Teneva kappiyañca akappiyañca suttaṃ vāyāpentassa sace pacchimacīvarappamāṇā vā ūnakā vā akappiyasuttaparicchedā honti, tesu paricchedagaṇanāya dukkaṭaṃ. Kappiyasuttaparicchedesu anāpatti. Atha ekantarikena vā suttena, dīghato vā kappiyaṃ tiriyaṃ akappiyaṃ katvā vītaṃ hoti, pamāṇayutte paricchede paricchede dukkaṭaṃ.
យទិ បន (បារា. អដ្ឋ. ២.៦៣៦-៦៣៨) ទ្វេ តន្តវាយា ហោន្តិ ឯកោ កប្បិយោ ឯកោ អកប្បិយោ, សុត្តញ្ច អកប្បិយំ, តេ ចេ វារេន វិនន្តិ, អកប្បិយតន្តវាយេន វីតេ បមាណយុត្តេ បរិច្ឆេទេ បរិច្ឆេទេ បាចិត្តិយំ, ឩនតរេ ទុក្កដំ។ ឥតរេន វីតេ ឧភយត្ថ ទុក្កដំ។ សចេ ទ្វេបិ វេមំ គហេត្វា ឯកតោ វិនន្តិ, បមាណយុត្តេ បរិច្ឆេទេ បរិច្ឆេទេ បាចិត្តិយំ។ អថ សុត្តំ កប្បិយំ, ចីវរញ្ច កេទារពទ្ធាទីហិ សបរិច្ឆេទំ, អកប្បិយតន្តវាយេន វីតេ បរិច្ឆេទេ បរិច្ឆេទេ ទុក្កដំ, ឥតរេន វីតេ អនាបត្តិ។ សចេ ទ្វេបិ ឯកតោ វិនន្តិ, បមាណយុត្តេ បរិច្ឆេទេ បរិច្ឆេទេ ទុក្កដំ។ អថ សុត្តម្បិ កប្បិយញ្ច អកប្បិយញ្ច, តេ ចេ វារេន វិនន្តិ, អកប្បិយតន្តវាយេន អកប្បិយសុត្តមយេសុ បច្ឆិមចីវរប្បមាណេសុ បរិច្ឆេទេសុ វីតេសុ បរិច្ឆេទគណនាយ បាចិត្តិយំ, ឩនតរេសុ កប្បិយសុត្តមយេសុ ច ទុក្កដំ។ កប្បិយតន្តវាយេន អកប្បិយសុត្តមយេសុ បមាណយុត្តេសុ វា ឩនកេសុ វា ទុក្កដមេវ, កប្បិយសុត្តមយេសុ អនាបត្តិ។
Yadi pana (pārā. aṭṭha. 2.636-638) dve tantavāyā honti eko kappiyo eko akappiyo, suttañca akappiyaṃ, te ce vārena vinanti, akappiyatantavāyena vīte pamāṇayutte paricchede paricchede pācittiyaṃ, ūnatare dukkaṭaṃ. Itarena vīte ubhayattha dukkaṭaṃ. Sace dvepi vemaṃ gahetvā ekato vinanti, pamāṇayutte paricchede paricchede pācittiyaṃ. Atha suttaṃ kappiyaṃ, cīvarañca kedārabaddhādīhi saparicchedaṃ, akappiyatantavāyena vīte paricchede paricchede dukkaṭaṃ, itarena vīte anāpatti. Sace dvepi ekato vinanti, pamāṇayutte paricchede paricchede dukkaṭaṃ. Atha suttampi kappiyañca akappiyañca, te ce vārena vinanti, akappiyatantavāyena akappiyasuttamayesu pacchimacīvarappamāṇesu paricchedesu vītesu paricchedagaṇanāya pācittiyaṃ, ūnataresu kappiyasuttamayesu ca dukkaṭaṃ. Kappiyatantavāyena akappiyasuttamayesu pamāṇayuttesu vā ūnakesu vā dukkaṭameva, kappiyasuttamayesu anāpatti.
អថ ឯកន្តរិកេន វា សុត្តេន, ទីឃតោ វា អកប្បិយំ តិរិយំ អកប្បិយំ កត្វា វិនន្តិ, ឧភោបិ វា តេ វេមំ គហេត្វា ឯកតោ វិនន្តិ, អបរិច្ឆេទេ ចីវរេ បមាណយុត្តេ បរិច្ឆេទេ បរិច្ឆេទេ ទុក្កដំ, សបរិច្ឆេទេ បរិច្ឆេទវសេន ទុក្កដានិ។ តេនាហ ‘‘ឯតេនេវ ឧបាយេនា’’តិអាទិ។
Atha ekantarikena vā suttena, dīghato vā akappiyaṃ tiriyaṃ akappiyaṃ katvā vinanti, ubhopi vā te vemaṃ gahetvā ekato vinanti, aparicchede cīvare pamāṇayutte paricchede paricchede dukkaṭaṃ, saparicchede paricchedavasena dukkaṭāni. Tenāha ‘‘eteneva upāyenā’’tiādi.
ឯត្ថ ច តន្តវាយោ តាវ អញ្ញាតកអប្បវារិតតោ វិញ្ញត្តិយា លទ្ធោ អកប្បិយោ, សេសោ កប្បិយោ។ សុត្តម្បិ សាមំ វិញ្ញាបិតំ អកប្បិយំ, សេសំ, ញាតកាទិវសេន ឧប្បន្នញ្ច កប្បិយន្តិ វេទិតព្ពំ។ តិកបាចិត្តិយន្តិ វាយាបិតេ វាយាបិតសញ្ញិវេមតិកអវាយាបិតសញ្ញីនំ វសេន តីណិ បាចិត្តិយានិ។ ចីវរត្ថាយ វិញ្ញាបិតសុត្តន្តិ សាមំ វា អញ្ញេន វា ចីវរត្ថាយ វិញ្ញាបិតសុត្តំ ។ កិញ្ចាបិ បាឡិយំ ‘‘សាមំ សុត្តំ វិញ្ញាបេត្វា’’តិ វុត្តំ, តថាបិ ឥធ ‘‘ចីវរត្ថាយ សាមំ វិញ្ញាបិតសុត្ត’’ន្តិ អវត្វា កេវលំ ‘‘ចីវរត្ថាយ វិញ្ញាបិតសុត្ត’’ន្តិ អង្គេសុ វុត្តត្តា អញ្ញេន ចីវរត្ថាយ វិញ្ញាបិតសុត្តម្បិ សង្គហំ គច្ឆតីតិ វេទិតព្ពំ។ អកប្បិយវិញ្ញត្តិយាតិ ‘‘ចីវរំ មេ, អាវុសោ, វាយថា’’តិ ឯវំភូតាយ អកប្បិយវិញ្ញត្តិយា។
Ettha ca tantavāyo tāva aññātakaappavāritato viññattiyā laddho akappiyo, seso kappiyo. Suttampi sāmaṃ viññāpitaṃ akappiyaṃ, sesaṃ, ñātakādivasena uppannañca kappiyanti veditabbaṃ. Tikapācittiyanti vāyāpite vāyāpitasaññivematikaavāyāpitasaññīnaṃ vasena tīṇi pācittiyāni. Cīvaratthāya viññāpitasuttanti sāmaṃ vā aññena vā cīvaratthāya viññāpitasuttaṃ . Kiñcāpi pāḷiyaṃ ‘‘sāmaṃ suttaṃ viññāpetvā’’ti vuttaṃ, tathāpi idha ‘‘cīvaratthāya sāmaṃ viññāpitasutta’’nti avatvā kevalaṃ ‘‘cīvaratthāya viññāpitasutta’’nti aṅgesu vuttattā aññena cīvaratthāya viññāpitasuttampi saṅgahaṃ gacchatīti veditabbaṃ. Akappiyaviññattiyāti ‘‘cīvaraṃ me, āvuso, vāyathā’’ti evaṃbhūtāya akappiyaviññattiyā.
សុត្តវិញ្ញត្តិសិក្ខាបទវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Suttaviññattisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
