| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಕಙ್ಖಾವಿತರಣೀ-ಅಭಿನವ-ಟೀಕಾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
೬. ಸುತ್ತವಿಞ್ಞತ್ತಿಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
6. Suttaviññattisikkhāpadavaṇṇanā
ಛಬ್ಬಿಧಂ ಖೋಮಸುತ್ತಾದಿನ್ತಿ ‘‘ಸುತ್ತಂ ನಾಮ ಛ ಸುತ್ತಾನಿ ಖೋಮಂ ಕಪ್ಪಾಸಿಕಂ ಕೋಸೇಯ್ಯಂ ಕಮ್ಬಲಂ ಸಾಣಂ ಭಙ್ಗ’’ನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೬೩೮) ಏವಂ ವುತ್ತಂ ಛಬ್ಬಿಧಂ ಖೋಮಸುತ್ತಾದಿಂ। ತತ್ಥ ಖೋಮನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೬೩೬-೩೮) ಖೋಮವಾಕೇಹಿ ಕತಸುತ್ತಂ। ಕಪ್ಪಾಸಿಕನ್ತಿ ಕಪ್ಪಾಸತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ। ಕೋಸೇಯ್ಯನ್ತಿ ಕೋಸಿಯಂಸೂಹಿ ಕನ್ತಿತ್ವಾ ಕತಸುತ್ತಂ। ಕಮ್ಬಲನ್ತಿ ಏಳಕಲೋಮಸುತ್ತಂ। ಸಾಣನ್ತಿ ಸಾಣವಾಕೇನ ಕತಸುತ್ತಂ। ಭಙ್ಗನ್ತಿ ಪಾಟೇಕ್ಕಂ ವಾಕಸುತ್ತಮೇವಾತಿ ಏಕೇ। ಪಞ್ಚಹಿಪಿ ಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ ಕತಸುತ್ತಂ ಪನ ‘‘ಭಙ್ಗ’’ನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತೇಸಂ ಅನುಲೋಮನ್ತಿ ತೇಸಂ ಖೋಮಾದೀನಂ ಅನುಲೋಮಂ ದುಕೂಲಂ ಪತ್ತುಣ್ಣಂ ಸೋಮಾರಪಟ್ಟಂ ಚೀನಪಟ್ಟಂ ಇದ್ಧಿಜಂ ದೇವದಿನ್ನನ್ತಿ ಛಬ್ಬಿಧಂ ಸುತ್ತಂ।
Chabbidhaṃ khomasuttādinti ‘‘suttaṃ nāma cha suttāni khomaṃ kappāsikaṃ koseyyaṃ kambalaṃ sāṇaṃ bhaṅga’’nti (pārā. 638) evaṃ vuttaṃ chabbidhaṃ khomasuttādiṃ. Tattha khomanti (pārā. aṭṭha. 2.636-38) khomavākehi katasuttaṃ. Kappāsikanti kappāsato nibbattaṃ. Koseyyanti kosiyaṃsūhi kantitvā katasuttaṃ. Kambalanti eḷakalomasuttaṃ. Sāṇanti sāṇavākena katasuttaṃ. Bhaṅganti pāṭekkaṃ vākasuttamevāti eke. Pañcahipi missetvā katasuttaṃ pana ‘‘bhaṅga’’nti veditabbaṃ. Tesaṃ anulomanti tesaṃ khomādīnaṃ anulomaṃ dukūlaṃ pattuṇṇaṃ somārapaṭṭaṃ cīnapaṭṭaṃ iddhijaṃ devadinnanti chabbidhaṃ suttaṃ.
ತುರೀತಿ ವಾಯನೂಪಕರಣೋ ಏಕೋ ದಣ್ಡೋ, ವೀತವೀತಟ್ಠಾನಂ ಯತ್ಥ ಸಂಹರಿತ್ವಾ ಠಪೇನ್ತಿ। ವೇಮನ್ತಿ ವಾಯನೂಪಕರಣೋ ಏಕೋ ದಣ್ಡೋ, ಸುತ್ತಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಯೇನ ಆಕೋಟೇನ್ತೋ ಘನಭಾವಂ ಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಸಬ್ಬಪ್ಪಯೋಗೇಸು ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ತನ್ತವಾಯಸ್ಸ ಯೇ ತೇ ತುರಿವೇಮಸಜ್ಜನಾದಿಕಾ ಪಯೋಗಾ, ತೇಸು ಸಬ್ಬೇಸು ಪಯೋಗೇಸು ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ, ತಸ್ಸ ತನ್ತವಾಯಸ್ಸ ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತುರಿಆದೀನಂ ಅಭಾವೇ ತೇಸಂ ಕರಣತ್ಥಂ ವಾಸಿಫರಸುಆದೀನಂ ಮಗ್ಗನನಿಸಾನರುಕ್ಖಚ್ಛೇದನಾದಿಸಬ್ಬಪ್ಪಯೋಗೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ತನ್ತೂನಂ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕತ್ತಾ ವೀತವೀತಟ್ಠಾನಂ ಪಟಿಲದ್ಧಮೇವ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಪಟಿಲಾಭೇನ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತೀ’’ತಿ, ವಿಕಪ್ಪನುಪಗಪಚ್ಛಿಮಚೀವರಪ್ಪಮಾಣೇ ವೀತೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತೇನೇವ ವಕ್ಖತಿ ‘‘ದೀಘತೋ ವಿದತ್ಥಿಮತ್ತೇ, ತಿರಿಯಞ್ಚ ಹತ್ಥಮತ್ತೇ ವೀತೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಇದಂ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಚೀವರಂ ಸಾಮಂ ಸುತ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ತನ್ತವಾಯೇಹಿ ವಾಯಾಪಿತಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ನಯೇನ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನವಿಧಾನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Turīti vāyanūpakaraṇo eko daṇḍo, vītavītaṭṭhānaṃ yattha saṃharitvā ṭhapenti. Vemanti vāyanūpakaraṇo eko daṇḍo, suttaṃ pavesetvā yena ākoṭento ghanabhāvaṃ sampādenti. Tassa sabbappayogesu dukkaṭanti tantavāyassa ye te turivemasajjanādikā payogā, tesu sabbesu payogesu bhikkhussa dukkaṭaṃ, tassa tantavāyassa payoge payoge bhikkhussa dukkaṭanti vuttaṃ hoti. Turiādīnaṃ abhāve tesaṃ karaṇatthaṃ vāsipharasuādīnaṃ maggananisānarukkhacchedanādisabbappayogepi eseva nayo. Tantūnaṃ attano santakattā vītavītaṭṭhānaṃ paṭiladdhameva hotīti āha ‘‘paṭilābhena nissaggiyaṃ hotī’’ti, vikappanupagapacchimacīvarappamāṇe vīte nissaggiyaṃ hotīti vuttaṃ hoti. Teneva vakkhati ‘‘dīghato vidatthimatte, tiriyañca hatthamatte vīte nissaggiyaṃ pācittiya’’nti. Ettha ca ‘‘idaṃ me, bhante, cīvaraṃ sāmaṃ suttaṃ viññāpetvā tantavāyehi vāyāpitaṃ nissaggiya’’nti iminā nayena nissajjanavidhānaṃ veditabbaṃ.
ತೇನೇವಾತಿ ವಿಞ್ಞಾಪಿತತನ್ತವಾಯೇನೇವ। ಏವಂ ಇಧ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಇಧಾಪಿ ತನ್ತವಾಯೇನೇವ ದೀಘತೋ ವಿದತ್ಥಿಮತ್ತೇ, ತಿರಿಯಂ ಹತ್ಥಮತ್ತೇ ವೀತೇ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಕಪ್ಪಿಯಸುತ್ತಮಯೇತಿ ವಿಞ್ಞಾಪಿತಸುತ್ತಮಯೇ। ಇತರಸ್ಮಿನ್ತಿ ಅವಿಞ್ಞತ್ತಿಸುತ್ತಮಯೇ ಪರಿಚ್ಛೇದೇ। ತತೋ ಚೇ ಊನತರಾತಿ ವುತ್ತಪ್ಪಮಾಣತೋ ಚೇ ಊನತರಾ, ಅನ್ತಮಸೋ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೬೩೬-೬೩೮) ಅಚ್ಛಿಮಣ್ಡಲಪ್ಪಮಾಣಾಪೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಕಪ್ಪಿಯತನ್ತವಾಯೇನಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಸುತ್ತಂ ವಾಯಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಯಥಾ ಪುಬ್ಬೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ, ಏವಮಿಧ ದುಕ್ಕಟಂ। ತೇನೇವ ಕಪ್ಪಿಯಞ್ಚ ಅಕಪ್ಪಿಯಞ್ಚ ಸುತ್ತಂ ವಾಯಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಸಚೇ ಪಚ್ಛಿಮಚೀವರಪ್ಪಮಾಣಾ ವಾ ಊನಕಾ ವಾ ಅಕಪ್ಪಿಯಸುತ್ತಪರಿಚ್ಛೇದಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸು ಪರಿಚ್ಛೇದಗಣನಾಯ ದುಕ್ಕಟಂ। ಕಪ್ಪಿಯಸುತ್ತಪರಿಚ್ಛೇದೇಸು ಅನಾಪತ್ತಿ। ಅಥ ಏಕನ್ತರಿಕೇನ ವಾ ಸುತ್ತೇನ, ದೀಘತೋ ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಂ ತಿರಿಯಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಕತ್ವಾ ವೀತಂ ಹೋತಿ, ಪಮಾಣಯುತ್ತೇ ಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಪರಿಚ್ಛೇದೇ ದುಕ್ಕಟಂ।
Tenevāti viññāpitatantavāyeneva. Evaṃ idha dukkaṭanti idhāpi tantavāyeneva dīghato vidatthimatte, tiriyaṃ hatthamatte vīte dukkaṭanti attho. Akappiyasuttamayeti viññāpitasuttamaye. Itarasminti aviññattisuttamaye paricchede. Tato ce ūnatarāti vuttappamāṇato ce ūnatarā, antamaso (pārā. aṭṭha. 2.636-638) acchimaṇḍalappamāṇāpīti adhippāyo. Kappiyatantavāyenapi akappiyasuttaṃ vāyāpentassa yathā pubbe nissaggiyaṃ, evamidha dukkaṭaṃ. Teneva kappiyañca akappiyañca suttaṃ vāyāpentassa sace pacchimacīvarappamāṇā vā ūnakā vā akappiyasuttaparicchedā honti, tesu paricchedagaṇanāya dukkaṭaṃ. Kappiyasuttaparicchedesu anāpatti. Atha ekantarikena vā suttena, dīghato vā kappiyaṃ tiriyaṃ akappiyaṃ katvā vītaṃ hoti, pamāṇayutte paricchede paricchede dukkaṭaṃ.
ಯದಿ ಪನ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೬೩೬-೬೩೮) ದ್ವೇ ತನ್ತವಾಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಏಕೋ ಕಪ್ಪಿಯೋ ಏಕೋ ಅಕಪ್ಪಿಯೋ, ಸುತ್ತಞ್ಚ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ, ತೇ ಚೇ ವಾರೇನ ವಿನನ್ತಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯತನ್ತವಾಯೇನ ವೀತೇ ಪಮಾಣಯುತ್ತೇ ಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಊನತರೇ ದುಕ್ಕಟಂ। ಇತರೇನ ವೀತೇ ಉಭಯತ್ಥ ದುಕ್ಕಟಂ। ಸಚೇ ದ್ವೇಪಿ ವೇಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕತೋ ವಿನನ್ತಿ, ಪಮಾಣಯುತ್ತೇ ಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಅಥ ಸುತ್ತಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ, ಚೀವರಞ್ಚ ಕೇದಾರಬದ್ಧಾದೀಹಿ ಸಪರಿಚ್ಛೇದಂ, ಅಕಪ್ಪಿಯತನ್ತವಾಯೇನ ವೀತೇ ಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಪರಿಚ್ಛೇದೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಇತರೇನ ವೀತೇ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಸಚೇ ದ್ವೇಪಿ ಏಕತೋ ವಿನನ್ತಿ, ಪಮಾಣಯುತ್ತೇ ಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಪರಿಚ್ಛೇದೇ ದುಕ್ಕಟಂ। ಅಥ ಸುತ್ತಮ್ಪಿ ಕಪ್ಪಿಯಞ್ಚ ಅಕಪ್ಪಿಯಞ್ಚ, ತೇ ಚೇ ವಾರೇನ ವಿನನ್ತಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯತನ್ತವಾಯೇನ ಅಕಪ್ಪಿಯಸುತ್ತಮಯೇಸು ಪಚ್ಛಿಮಚೀವರಪ್ಪಮಾಣೇಸು ಪರಿಚ್ಛೇದೇಸು ವೀತೇಸು ಪರಿಚ್ಛೇದಗಣನಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಊನತರೇಸು ಕಪ್ಪಿಯಸುತ್ತಮಯೇಸು ಚ ದುಕ್ಕಟಂ। ಕಪ್ಪಿಯತನ್ತವಾಯೇನ ಅಕಪ್ಪಿಯಸುತ್ತಮಯೇಸು ಪಮಾಣಯುತ್ತೇಸು ವಾ ಊನಕೇಸು ವಾ ದುಕ್ಕಟಮೇವ, ಕಪ್ಪಿಯಸುತ್ತಮಯೇಸು ಅನಾಪತ್ತಿ।
Yadi pana (pārā. aṭṭha. 2.636-638) dve tantavāyā honti eko kappiyo eko akappiyo, suttañca akappiyaṃ, te ce vārena vinanti, akappiyatantavāyena vīte pamāṇayutte paricchede paricchede pācittiyaṃ, ūnatare dukkaṭaṃ. Itarena vīte ubhayattha dukkaṭaṃ. Sace dvepi vemaṃ gahetvā ekato vinanti, pamāṇayutte paricchede paricchede pācittiyaṃ. Atha suttaṃ kappiyaṃ, cīvarañca kedārabaddhādīhi saparicchedaṃ, akappiyatantavāyena vīte paricchede paricchede dukkaṭaṃ, itarena vīte anāpatti. Sace dvepi ekato vinanti, pamāṇayutte paricchede paricchede dukkaṭaṃ. Atha suttampi kappiyañca akappiyañca, te ce vārena vinanti, akappiyatantavāyena akappiyasuttamayesu pacchimacīvarappamāṇesu paricchedesu vītesu paricchedagaṇanāya pācittiyaṃ, ūnataresu kappiyasuttamayesu ca dukkaṭaṃ. Kappiyatantavāyena akappiyasuttamayesu pamāṇayuttesu vā ūnakesu vā dukkaṭameva, kappiyasuttamayesu anāpatti.
ಅಥ ಏಕನ್ತರಿಕೇನ ವಾ ಸುತ್ತೇನ, ದೀಘತೋ ವಾ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ತಿರಿಯಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಕತ್ವಾ ವಿನನ್ತಿ, ಉಭೋಪಿ ವಾ ತೇ ವೇಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕತೋ ವಿನನ್ತಿ, ಅಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಚೀವರೇ ಪಮಾಣಯುತ್ತೇ ಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಪರಿಚ್ಛೇದೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಸಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಪರಿಚ್ಛೇದವಸೇನ ದುಕ್ಕಟಾನಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಏತೇನೇವ ಉಪಾಯೇನಾ’’ತಿಆದಿ।
Atha ekantarikena vā suttena, dīghato vā akappiyaṃ tiriyaṃ akappiyaṃ katvā vinanti, ubhopi vā te vemaṃ gahetvā ekato vinanti, aparicchede cīvare pamāṇayutte paricchede paricchede dukkaṭaṃ, saparicchede paricchedavasena dukkaṭāni. Tenāha ‘‘eteneva upāyenā’’tiādi.
ಏತ್ಥ ಚ ತನ್ತವಾಯೋ ತಾವ ಅಞ್ಞಾತಕಅಪ್ಪವಾರಿತತೋ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ಲದ್ಧೋ ಅಕಪ್ಪಿಯೋ, ಸೇಸೋ ಕಪ್ಪಿಯೋ। ಸುತ್ತಮ್ಪಿ ಸಾಮಂ ವಿಞ್ಞಾಪಿತಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ, ಸೇಸಂ, ಞಾತಕಾದಿವಸೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಞ್ಚ ಕಪ್ಪಿಯನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ವಾಯಾಪಿತೇ ವಾಯಾಪಿತಸಞ್ಞಿವೇಮತಿಕಅವಾಯಾಪಿತಸಞ್ಞೀನಂ ವಸೇನ ತೀಣಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನಿ। ಚೀವರತ್ಥಾಯ ವಿಞ್ಞಾಪಿತಸುತ್ತನ್ತಿ ಸಾಮಂ ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಚೀವರತ್ಥಾಯ ವಿಞ್ಞಾಪಿತಸುತ್ತಂ । ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಸಾಮಂ ಸುತ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಥಾಪಿ ಇಧ ‘‘ಚೀವರತ್ಥಾಯ ಸಾಮಂ ವಿಞ್ಞಾಪಿತಸುತ್ತ’’ನ್ತಿ ಅವತ್ವಾ ಕೇವಲಂ ‘‘ಚೀವರತ್ಥಾಯ ವಿಞ್ಞಾಪಿತಸುತ್ತ’’ನ್ತಿ ಅಙ್ಗೇಸು ವುತ್ತತ್ತಾ ಅಞ್ಞೇನ ಚೀವರತ್ಥಾಯ ವಿಞ್ಞಾಪಿತಸುತ್ತಮ್ಪಿ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಅಕಪ್ಪಿಯವಿಞ್ಞತ್ತಿಯಾತಿ ‘‘ಚೀವರಂ ಮೇ, ಆವುಸೋ, ವಾಯಥಾ’’ತಿ ಏವಂಭೂತಾಯ ಅಕಪ್ಪಿಯವಿಞ್ಞತ್ತಿಯಾ।
Ettha ca tantavāyo tāva aññātakaappavāritato viññattiyā laddho akappiyo, seso kappiyo. Suttampi sāmaṃ viññāpitaṃ akappiyaṃ, sesaṃ, ñātakādivasena uppannañca kappiyanti veditabbaṃ. Tikapācittiyanti vāyāpite vāyāpitasaññivematikaavāyāpitasaññīnaṃ vasena tīṇi pācittiyāni. Cīvaratthāya viññāpitasuttanti sāmaṃ vā aññena vā cīvaratthāya viññāpitasuttaṃ . Kiñcāpi pāḷiyaṃ ‘‘sāmaṃ suttaṃ viññāpetvā’’ti vuttaṃ, tathāpi idha ‘‘cīvaratthāya sāmaṃ viññāpitasutta’’nti avatvā kevalaṃ ‘‘cīvaratthāya viññāpitasutta’’nti aṅgesu vuttattā aññena cīvaratthāya viññāpitasuttampi saṅgahaṃ gacchatīti veditabbaṃ. Akappiyaviññattiyāti ‘‘cīvaraṃ me, āvuso, vāyathā’’ti evaṃbhūtāya akappiyaviññattiyā.
ಸುತ್ತವಿಞ್ಞತ್ತಿಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Suttaviññattisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
