Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๒๘. สุวณฺณพิโพฺพหนวโคฺค
28. Suvaṇṇabibbohanavaggo
๑-๑๐. สุวณฺณพิโพฺพหนิยเตฺถรอปทานาทิวณฺณนา
1-10. Suvaṇṇabibbohaniyattheraapadānādivaṇṇanā
อฎฺฐวีสติเม วเคฺค ปฐมาปทานํ อุตฺตานเมวฯ
Aṭṭhavīsatime vagge paṭhamāpadānaṃ uttānameva.
๕. ทุติยาปทาเน มโนมเยน กาเยนาติ ยถา จิตฺตวเสน ปวตฺตกาเยนาติ อโตฺถฯ
5. Dutiyāpadāne manomayena kāyenāti yathā cittavasena pavattakāyenāti attho.
๑๐. ตติยาปทาเน มหาสมุทฺทํ นิสฺสายาติ มหาสาคราสเนฺน ฐิตสฺส ปพฺพตสฺส อนฺตเร ปพฺพตเลเณติ อโตฺถฯ สิทฺธโตฺถ ภควา วิเวกกามตาย วสติ ปฎิวสตีติ อโตฺถฯ ปจฺจุคฺคนฺตฺวานกาสหนฺติ อหํ ตสฺส ภควโต ปฎิอุคฺคนฺตฺวา สมีปํ คนฺตฺวา วนฺทนาทิปุญฺญํ อกาสินฺติ อโตฺถฯ จโงฺกฎกมทาสหนฺติ สิทฺธตฺถสฺส ภควโต อหํ ปุปฺผภริตํ จโงฺกฎกํ กทมฺพํ อทาสิํ ปูเชสินฺติ อโตฺถฯ
10. Tatiyāpadāne mahāsamuddaṃ nissāyāti mahāsāgarāsanne ṭhitassa pabbatassa antare pabbataleṇeti attho. Siddhattho bhagavā vivekakāmatāya vasati paṭivasatīti attho. Paccuggantvānakāsahanti ahaṃ tassa bhagavato paṭiuggantvā samīpaṃ gantvā vandanādipuññaṃ akāsinti attho. Caṅkoṭakamadāsahanti siddhatthassa bhagavato ahaṃ pupphabharitaṃ caṅkoṭakaṃ kadambaṃ adāsiṃ pūjesinti attho.
๑๔. จตุตฺถาปทาเน อกกฺกสจิตฺตสฺสาถาติ อผรุสจิตฺตสฺส, อถ-สโทฺท ปทปูรเณฯ
14. Catutthāpadāne akakkasacittassāthāti apharusacittassa, atha-saddo padapūraṇe.
๑๙. ปญฺจมาปทาเน อุทุมฺพเร วสนฺตสฺสาติ อุทุมฺพรรุกฺขมูเล รุกฺขจฺฉายาย วสนฺตสฺส ติสฺสสฺส ภควโตฯ นิยเต ปณฺณสนฺถเรติ นิยามิเต ปฎิพเทฺธ ปณฺณสนฺถเร สาขาภงฺคาสเน นิสินฺนสฺสฯ วุโตฺถกาโส มยา ทิโนฺนติ วิวิโตฺตกาเส มณฺฑปทฺวาราทีหิ ปิหิโตกาโส มยา ทิโนฺน สมฺปาทิโตติ อโตฺถฯ
19. Pañcamāpadāne udumbare vasantassāti udumbararukkhamūle rukkhacchāyāya vasantassa tissassa bhagavato. Niyate paṇṇasanthareti niyāmite paṭibaddhe paṇṇasanthare sākhābhaṅgāsane nisinnassa. Vutthokāso mayā dinnoti vivittokāse maṇḍapadvārādīhi pihitokāso mayā dinno sampāditoti attho.
๒๔. ฉฎฺฐาปทาเน โปตฺถทานํ มยา ทินฺนนฺติ โปตฺถวฎฺฎิํ โปตฺถฉลฺลิํ ตาเฬตฺวา กตํ สาฎกํ วิสมํ โคผาสุเกน ฆํสิตฺวา นิมฺมิตํ สุตฺตํ คเหตฺวา กนฺติตฺวา เตน สุเตฺตน นิสีทนตฺถาย วา ภูมตฺถรณตฺถาย วา สาฎกํ วายาเปตฺวา ตํ สาฎกํ มยา รตนตฺตยสฺส ทินฺนนฺติ อโตฺถฯ
24. Chaṭṭhāpadāne potthadānaṃ mayā dinnanti potthavaṭṭiṃ potthachalliṃ tāḷetvā kataṃ sāṭakaṃ visamaṃ gophāsukena ghaṃsitvā nimmitaṃ suttaṃ gahetvā kantitvā tena suttena nisīdanatthāya vā bhūmattharaṇatthāya vā sāṭakaṃ vāyāpetvā taṃ sāṭakaṃ mayā ratanattayassa dinnanti attho.
๒๗. สตฺตมาปทาเน จนฺทภาคานทีตีเรติ จนฺทภาคาย นาม นทิยา ตีรโต, นิสฺสเกฺก ภุมฺมวจนํ ฯ อนุโสตนฺติ โสตสฺส อนุ เหฎฺฐาคงฺคํ วชามิ คจฺฉามิ อหนฺติ อโตฺถฯ สตฺต มาลุวปุปฺผานิ, จิตมาโรปยิํ อหนฺติ อหํ มาลุวปุปฺผานิ สตฺต ปตฺตานิ คเหตฺวา จิตเก วาลุกราสิมฺหิ วาลุกาหิ ถูปํ กตฺวา ปูเชสินฺติ อโตฺถฯ
27. Sattamāpadāne candabhāgānadītīreti candabhāgāya nāma nadiyā tīrato, nissakke bhummavacanaṃ . Anusotanti sotassa anu heṭṭhāgaṅgaṃ vajāmi gacchāmi ahanti attho. Satta māluvapupphāni, citamāropayiṃ ahanti ahaṃ māluvapupphāni satta pattāni gahetvā citake vālukarāsimhi vālukāhi thūpaṃ katvā pūjesinti attho.
๓๑-๓๒. อฎฺฐมาปทาเน มหาสินฺธุ สุทสฺสนาติ สุนฺทรทสฺสนสุนฺทโรทกธวลปุลิโนปโสภิตตฺตา สุฎฺฐุ มโนหรา มหาสินฺธุ นาม วารินที อโหสิฯ ตตฺถ ติสฺสํ สินฺธุวารินทิยํ สปฺปภาสํ ปภาย สหิตํ สุทสฺสนํ สุนฺทรรูปํ ปรโมปสเม ยุตฺตํ อุตฺตเม อุปสเม ยุตฺตํ สมงฺคีภูตํ วีตราคํ อหํ อทฺทสนฺติ อโตฺถฯ ทิสฺวาหํ วิมฺหิตาสโยติ ‘‘เอวรูปํ ภยานกํ หิมวนฺตํ กถํ สมฺปโตฺต’’ติ วิมฺหิตอชฺฌาสโย อจฺฉริยพฺภุตจิโตฺตติ อโตฺถฯ อาลุวํ ตสฺส ปาทาสินฺติ ตสฺส อรหโต อหํ ปสนฺนมานโส อาลุวกนฺทํ ปาทาสิํ อาทเรน อทาสินฺติ อโตฺถฯ
31-32. Aṭṭhamāpadāne mahāsindhu sudassanāti sundaradassanasundarodakadhavalapulinopasobhitattā suṭṭhu manoharā mahāsindhu nāma vārinadī ahosi. Tattha tissaṃ sindhuvārinadiyaṃ sappabhāsaṃ pabhāya sahitaṃ sudassanaṃ sundararūpaṃ paramopasame yuttaṃ uttame upasame yuttaṃ samaṅgībhūtaṃ vītarāgaṃ ahaṃ addasanti attho. Disvāhaṃ vimhitāsayoti ‘‘evarūpaṃ bhayānakaṃ himavantaṃ kathaṃ sampatto’’ti vimhitaajjhāsayo acchariyabbhutacittoti attho. Āluvaṃ tassa pādāsinti tassa arahato ahaṃ pasannamānaso āluvakandaṃ pādāsiṃ ādarena adāsinti attho.
นวมทสมาปทานานิ อุตฺตานาเนวาติฯ
Navamadasamāpadānāni uttānānevāti.
อฎฺฐวีสติมวคฺควณฺณนา สมตฺตาฯ
Aṭṭhavīsatimavaggavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi
๒. ติลมุฎฺฐิทายกเตฺถรอปทานํ • 2. Tilamuṭṭhidāyakattheraapadānaṃ
๓. จโงฺกฎกิยเตฺถรอปทานํ • 3. Caṅkoṭakiyattheraapadānaṃ
๔. อพฺภญฺชนทายกเตฺถรอปทานํ • 4. Abbhañjanadāyakattheraapadānaṃ
๕. เอกญฺชลิกเตฺถรอปทานํ • 5. Ekañjalikattheraapadānaṃ
๖. โปตฺถกทายกเตฺถรอปทานํ • 6. Potthakadāyakattheraapadānaṃ
๗. จิตกปูชกเตฺถรอปทานํ • 7. Citakapūjakattheraapadānaṃ
๘. อาลุวทายกเตฺถรอปทานํ • 8. Āluvadāyakattheraapadānaṃ