Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [੩੫੯] ੯. ਸੁવਣ੍ਣਮਿਗਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ

    [359] 9. Suvaṇṇamigajātakavaṇṇanā

    વਿਕ੍ਕਮ ਰੇ ਹਰਿਪਾਦਾਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਏਕਂ ਕੁਲਧੀਤਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਸਾ ਕਿਰ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਅਗ੍ਗਸਾવਕਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕਕੁਲਸ੍ਸ ਧੀਤਾ ਸਦ੍ਧਾ ਪਸਨ੍ਨਾ ਬੁਦ੍ਧਮਾਮਕਾ ਧਮ੍ਮਮਾਮਕਾ ਸਙ੍ਘਮਾਮਕਾ ਆਚਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਦਾਨਾਦਿਪੁਞ੍ਞਾਭਿਰਤਾ। ਤਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਮੇવ ਸਮਾਨਜਾਤਿਕਂ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਕੁਲਂ વਾਰੇਸਿ। ਅਥਸ੍ਸਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਧੀਤਾ ਸਦ੍ਧਾ ਪਸਨ੍ਨਾ ਤੀਣਿ ਰਤਨਾਨਿ ਮਮਾਯਤਿ ਦਾਨਾਦਿਪੁਞ੍ਞਾਭਿਰਤਾ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾਪਿ ਯਥਾਰੁਚਿਯਾ ਦਾਨਂ વਾ ਦਾਤੁਂ ਧਮ੍ਮਂ વਾ ਸੋਤੁਂ વਿਹਾਰਂ વਾ ਗਨ੍ਤੁਂ ਸੀਲਂ વਾ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਂ વਾ ਕਾਤੁਂ ਨ ਦਸ੍ਸਥ, ਨ ਮਯਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦੇਮ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦਿਸਂ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਕੁਲਾવ ਕੁਮਾਰਿਕਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ। ਤੇ ਤੇਹਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਧੀਤਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਘਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਕਰੋਤੁ, ਮਯਂ ਨ વਾਰੇਸ੍ਸਾਮ, ਦੇਥ ਨੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ ਭਦ੍ਦਕੇਨ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇਨ ਮਙ੍ਗਲਂ ਕਤ੍વਾ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਘਰਂ ਨਯਿਂਸੁ। ਸਾ વਤ੍ਤਾਚਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਤਿਦੇવਤਾ ਅਹੋਸਿ, ਸਸ੍ਸੁਸਸੁਰਸਾਮਿਕવਤ੍ਤਾਨਿ ਕਤਾਨੇવ ਹੋਨ੍ਤਿ।

    Vikkamare haripādāti idaṃ satthā jetavane viharanto sāvatthiyaṃ ekaṃ kuladhītaraṃ ārabbha kathesi. Sā kira sāvatthiyaṃ dvinnaṃ aggasāvakānaṃ upaṭṭhākakulassa dhītā saddhā pasannā buddhamāmakā dhammamāmakā saṅghamāmakā ācārasampannā paṇḍitā dānādipuññābhiratā. Taṃ aññaṃ sāvatthiyameva samānajātikaṃ micchādiṭṭhikakulaṃ vāresi. Athassā mātāpitaro ‘‘amhākaṃ dhītā saddhā pasannā tīṇi ratanāni mamāyati dānādipuññābhiratā, tumhe micchādiṭṭhikā imissāpi yathāruciyā dānaṃ vā dātuṃ dhammaṃ vā sotuṃ vihāraṃ vā gantuṃ sīlaṃ vā rakkhituṃ uposathakammaṃ vā kātuṃ na dassatha, na mayaṃ tumhākaṃ dema, attanā sadisaṃ micchādiṭṭhikakulāva kumārikaṃ gaṇhathā’’ti āhaṃsu. Te tehi paṭikkhittā ‘‘tumhākaṃ dhītā amhākaṃ gharaṃ gantvā yathādhippāyena sabbametaṃ karotu, mayaṃ na vāressāma, detha no eta’’nti vatvā ‘‘tena hi gaṇhathā’’ti vuttā bhaddakena nakkhattena maṅgalaṃ katvā taṃ attano gharaṃ nayiṃsu. Sā vattācārasampannā patidevatā ahosi, sassusasurasāmikavattāni katāneva honti.

    ਸਾ ਏਕਦਿવਸਂ ਸਾਮਿਕਂ ਆਹ – ‘‘ਇਚ੍ਛਾਮਹਂ, ਅਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕੁਲੂਪਕਤ੍ਥੇਰਾਨਂ ਦਾਨਂ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ। ਸਾਧੁ, ਭਦ੍ਦੇ, ਯਥਾਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਦਾਨਂ ਦੇਹੀਤਿ। ਸਾ ਥੇਰੇ ਨਿਮਨ੍ਤਾਪੇਤ੍વਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ਪਣੀਤਭੋਜਨਂ ਭੋਜੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਂ ਕੁਲਂ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਂ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਰਤਨਾਨਂ ਗੁਣਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਸਾਧੁ, ਅਯ੍ਯਾ, ਯਾવ ਇਮਂ ਕੁਲਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਰਤਨਾਨਂ ਗੁਣਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਾવ ਇਧੇવ ਭਿਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਥੇਰਾ ਅਧਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਪੁਨ ਸਾਮਿਕਂ ਆਹ ‘‘ਅਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤ, ਥੇਰਾ ਇਧ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਕਿਂਕਾਰਣਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਨ ਪਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ। ‘‘ਸਾਧੁ, ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਸਾ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਥੇਰਾਨਂ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸਿ । ਸੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਥੇਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਸਿ। ਸੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕਥਾਯ ਚ ਇਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਚ ਪਸੀਦਿਤ੍વਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਥੇਰਾਨਂ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤਿ, ਪਾਨੀਯਂ ਪਰਿਸ੍ਸਾવੇਤਿ, ਅਨ੍ਤਰਾਭਤ੍ਤੇ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਪਰਭਾਗੇ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਭਿਜ੍ਜਿ।

    Sā ekadivasaṃ sāmikaṃ āha – ‘‘icchāmahaṃ, ayyaputta, amhākaṃ kulūpakattherānaṃ dānaṃ dātu’’nti. Sādhu, bhadde, yathājjhāsayena dānaṃ dehīti. Sā there nimantāpetvā mahantaṃ sakkāraṃ katvā paṇītabhojanaṃ bhojetvā ekamantaṃ nisīditvā ‘‘bhante, imaṃ kulaṃ micchādiṭṭhikaṃ assaddhaṃ tiṇṇaṃ ratanānaṃ guṇaṃ na jānāti, sādhu, ayyā, yāva imaṃ kulaṃ tiṇṇaṃ ratanānaṃ guṇaṃ jānāti, tāva idheva bhikkhaṃ gaṇhathā’’ti āha. Therā adhivāsetvā tattha nibaddhaṃ bhuñjanti. Puna sāmikaṃ āha ‘‘ayyaputta, therā idha nibaddhaṃ āgacchanti, kiṃkāraṇā tumhe na passathā’’ti. ‘‘Sādhu, passissāmī’’ti. Sā punadivase therānaṃ bhattakiccapariyosāne tassa ārocesi . So upasaṅkamitvā therehi saddhiṃ paṭisanthāraṃ katvā ekamantaṃ nisīdi. Athassa dhammasenāpati dhammakathaṃ kathesi. So therassa dhammakathāya ca iriyāpathesu ca pasīditvā tato paṭṭhāya therānaṃ āsanaṃ paññapeti, pānīyaṃ parissāveti, antarābhatte dhammakathaṃ suṇāti, tassa aparabhāge micchādiṭṭhi bhijji.

    ਅਥੇਕਦਿવਸਂ ਥੇਰੋ ਦ੍વਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸੇਸਿ, ਸਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਉਭੋਪਿ ਜਯਮ੍ਪਤਿਕਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ। ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਆਦਿਂ ਕਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਾਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮਸਙ੍ਘਮਾਮਕਾਯੇવ ਜਾਤਾ। ਅਥੇਕਦਿવਸਂ ਦਾਰਿਕਾ ਸਾਮਿਕਂ ਆਹ – ‘‘ਅਯ੍ਯਪੁਤ੍ਤ, ਕਿਂ ਮੇ ਘਰਾવਾਸੇਨ, ਇਚ੍ਛਾਮਹਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ‘‘ਸਾਧੁ ਭਦ੍ਦੇ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਪਰਿવਾਰੇਨ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯਂ ਨੇਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍વਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ। ਤਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ। ਉਭੋਪਿ વਿਪਸ੍ਸਨਂ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ। ਅਥੇਕਦਿવਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਆવੁਸੋ, ਅਸੁਕਾ ਨਾਮ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚੇવ ਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਾ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਚ, ਅਤ੍ਤਨਾਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍વਾ ਤਮ੍ਪਿ ਪਾਪੇਸੀ’’ਤਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਦਾਨੇવ ਤਾવ ਏਸਾ ਸਾਮਿਕਂ ਰਾਗਪਾਸਾ ਮੋਚੇਸਿ, ਪੁਬ੍ਬੇਪੇਸਾ ਪੋਰਾਣਕਪਣ੍ਡਿਤੇ ਪਨ ਮਰਣਪਾਸਾ ਮੋਚੇਸੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ।

    Athekadivasaṃ thero dvinnampi dhammakathaṃ kathento saccāni pakāsesi, saccapariyosāne ubhopi jayampatikā sotāpattiphale patiṭṭhahiṃsu. Tato paṭṭhāya tassa mātāpitaro ādiṃ katvā antamaso dāsakammakarāpi sabbe micchādiṭṭhiṃ bhinditvā buddhadhammasaṅghamāmakāyeva jātā. Athekadivasaṃ dārikā sāmikaṃ āha – ‘‘ayyaputta, kiṃ me gharāvāsena, icchāmahaṃ pabbajitu’’nti. So ‘‘sādhu bhadde, ahampi pabbajissāmī’’ti mahantena parivārena taṃ bhikkhunupassayaṃ netvā pabbājetvā sayampi satthāraṃ upasaṅkamitvā pabbajjaṃ yāci. Taṃ satthā pabbājesi. Ubhopi vipassanaṃ vaḍḍhetvā na cirasseva arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Athekadivasaṃ bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘āvuso, asukā nāma daharabhikkhunī attano ceva paccayā jātā sāmikassa ca, attanāpi pabbajitvā arahattaṃ patvā tampi pāpesī’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idāneva tāva esā sāmikaṃ rāgapāsā mocesi, pubbepesā porāṇakapaṇḍite pana maraṇapāsā mocesī’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਮਿਗਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਭਿਰੂਪੋ ਅਹੋਸਿ ਪਾਸਾਦਿਕੋ ਦਸ੍ਸਨੀਯੋ ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣੋ ਲਾਖਾਰਸਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤੇਹਿ વਿਯ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇਹਿ ਰਜਤਦਾਮਸਦਿਸੇਹਿ વਿਸਾਣੇਹਿ ਮਣਿਗੁਲ਼ਿਕਪਟਿਭਾਗੇਹਿ ਅਕ੍ਖੀਹਿ ਰਤ੍ਤਕਮ੍ਬਲਗੇਣ੍ਡੁਸਦਿਸੇਨ ਮੁਖੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਭਰਿਯਾਪਿਸ੍ਸ ਤਰੁਣਮਿਗੀ ਅਭਿਰੂਪਾ ਅਹੋਸਿ ਦਸ੍ਸਨੀਯਾ। ਤੇ ਸਮਗ੍ਗવਾਸਂ વਸਿਂਸੁ, ਅਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਚਿਤ੍ਰਮਿਗਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਹਿਂਸੁ। ਤਦਾ ਲੁਦ੍ਦਕਾ ਮਿਗવੀਥੀਸੁ ਪਾਸੇ ਓਡ੍ਡੇਸੁਂ। ਅਥੇਕਦਿવਸਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਮਿਗਾਨਂ ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਾਦੇ ਪਾਸੇਨ ਬਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ‘‘ਛਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਕਡ੍ਢਿ, ਚਮ੍ਮਂ ਛਿਜ੍ਜਿ, ਪੁਨ ਆਕਡ੍ਢਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਂਸਂ ਛਿਜ੍ਜਿ, ਪੁਨ ਨ੍ਹਾਰੁ ਛਿਜ੍ਜਿ, ਪਾਸੋ ਅਟ੍ਠਿਮਾਹਚ੍ਚ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਸੋ ਪਾਸਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਮਰਣਭਯਤਜ੍ਜਿਤੋ ਬਦ੍ਧਰવਂ ਰવਿ। ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਭੀਤੋ ਮਿਗਗਣੋ ਪਲਾਯਿ। ਭਰਿਯਾ ਪਨਸ੍ਸ ਪਲਾਯਿਤ੍વਾ ਮਿਗਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੀ ਤਂ ਅਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਇਦਂ ਭਯਂ ਮਯ੍ਹਂ ਪਿਯਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ વੇਗੇਨ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਸ੍ਸੁਮੁਖੀ ਰੋਦਮਾਨਾ ‘‘ਸਾਮਿ , ਤ੍વਂ ਮਹਬ੍ਬਲੋ, ਕਿਂ ਏਤਂ ਪਾਸਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿ, વੇਗਂ ਜਨੇਤ੍વਾ ਛਿਨ੍ਦਾਹਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਜਨੇਨ੍ਤੀ ਪਠਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto migayoniyaṃ nibbattitvā vayappatto abhirūpo ahosi pāsādiko dassanīyo suvaṇṇavaṇṇo lākhārasaparikammakatehi viya hatthapādehi rajatadāmasadisehi visāṇehi maṇiguḷikapaṭibhāgehi akkhīhi rattakambalageṇḍusadisena mukhena samannāgato. Bhariyāpissa taruṇamigī abhirūpā ahosi dassanīyā. Te samaggavāsaṃ vasiṃsu, asītisahassacitramigā bodhisattaṃ upaṭṭhahiṃsu. Tadā luddakā migavīthīsu pāse oḍḍesuṃ. Athekadivasaṃ bodhisatto migānaṃ purato gacchanto pāde pāsena bajjhitvā ‘‘chindissāmi na’’nti ākaḍḍhi, cammaṃ chijji, puna ākaḍḍhantassa maṃsaṃ chijji, puna nhāru chijji, pāso aṭṭhimāhacca aṭṭhāsi. So pāsaṃ chindituṃ asakkonto maraṇabhayatajjito baddharavaṃ ravi. Taṃ sutvā bhīto migagaṇo palāyi. Bhariyā panassa palāyitvā migānaṃ antare olokentī taṃ adisvā ‘‘idaṃ bhayaṃ mayhaṃ piyasāmikassa uppannaṃ bhavissatī’’ti vegena tassa santikaṃ gantvā assumukhī rodamānā ‘‘sāmi , tvaṃ mahabbalo, kiṃ etaṃ pāsaṃ sandhāretuṃ na sakkhissasi, vegaṃ janetvā chindāhi na’’nti tassa ussāhaṃ janentī paṭhamaṃ gāthamāha –

    ੫੦.

    50.

    ‘‘વਿਕ੍ਕਮ ਰੇ ਹਰਿਪਾਦ, વਿਕ੍ਕਮ ਰੇ ਮਹਾਮਿਗ।

    ‘‘Vikkama re haripāda, vikkama re mahāmiga;

    ਛਿਨ੍ਦ વਾਰਤ੍ਤਿਕਂ ਪਾਸਂ, ਨਾਹਂ ਏਕਾ વਨੇ ਰਮੇ’’ਤਿ॥

    Chinda vārattikaṃ pāsaṃ, nāhaṃ ekā vane rame’’ti.

    ਤਤ੍ਥ વਿਕ੍ਕਮਾਤਿ ਪਰਕ੍ਕਮ, ਆਕਡ੍ਢਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਰੇਤਿ ਆਮਨ੍ਤਨੇ ਨਿਪਾਤੋ। ਹਰਿਪਾਦਾਤਿ ਸੁવਣ੍ਣਪਾਦ। ਸਕਲਸਰੀਰਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸ ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣਂ, ਅਯਂ ਪਨ ਗਾਰવੇਨੇવਮਾਹ। ਨਾਹਂ ਏਕਾਤਿ ਅਹਂ ਤਯਾ વਿਨਾ ਏਕਿਕਾ વਨੇ ਨ ਰਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਿਣੋਦਕਂ ਪਨ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਸੁਸ੍ਸਿਤ੍વਾ ਮਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।

    Tattha vikkamāti parakkama, ākaḍḍhāti attho. Reti āmantane nipāto. Haripādāti suvaṇṇapāda. Sakalasarīrampi tassa suvaṇṇavaṇṇaṃ, ayaṃ pana gāravenevamāha. Nāhaṃ ekāti ahaṃ tayā vinā ekikā vane na ramissāmi, tiṇodakaṃ pana aggahetvā sussitvā marissāmīti dasseti.

    ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਮਿਗੋ ਦੁਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Taṃ sutvā migo dutiyaṃ gāthamāha –

    ੫੧.

    51.

    ‘‘વਿਕ੍ਕਮਾਮਿ ਨ ਪਾਰੇਮਿ, ਭੂਮਿਂ ਸੁਮ੍ਭਾਮਿ વੇਗਸਾ।

    ‘‘Vikkamāmi na pāremi, bhūmiṃ sumbhāmi vegasā;

    ਦਲ਼੍ਹੋ વਾਰਤ੍ਤਿਕੋ ਪਾਸੋ, ਪਾਦਂ ਮੇ ਪਰਿਕਨ੍ਤਤੀ’’ਤਿ॥

    Daḷho vārattiko pāso, pādaṃ me parikantatī’’ti.

    ਤਤ੍ਥ વਿਕ੍ਕਮਾਮੀਤਿ ਭਦ੍ਦੇ, ਅਹਂ વੀਰਿਯਂ ਕਰੋਮਿ। ਨ ਪਾਰੇਮੀਤਿ ਪਾਸਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਪਨ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਭੂਮਿਂ ਸੁਮ੍ਭਾਮੀਤਿ ਅਪਿ ਨਾਮ ਛਿਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਪਾਦੇਨਾਪਿ ਭੂਮਿਂ ਪਹਰਾਮਿ। વੇਗਸਾਤਿ વੇਗੇਨ। ਪਰਿਕਨ੍ਤਤੀਤਿ ਚਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਸਮਨ੍ਤਾ ਕਨ੍ਤਤੀਤਿ।

    Tattha vikkamāmīti bhadde, ahaṃ vīriyaṃ karomi. Na pāremīti pāsaṃ chindituṃ pana na sakkomīti attho. Bhūmiṃ sumbhāmīti api nāma chijjeyyāti pādenāpi bhūmiṃ paharāmi. Vegasāti vegena. Parikantatīti cammādīni chindanto samantā kantatīti.

    ਅਥ ਨਂ ਮਿਗੀ ‘‘ਮਾ ਭਾਯਿ, ਸਾਮਿ, ਅਹਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬਲੇਨ ਲੁਦ੍ਦਕਂ ਯਾਚਿਤ੍વਾ ਤવ ਜੀવਿਤਂ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਸਚੇ ਯਾਚਨਾਯ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਮ ਜੀવਿਤਮ੍ਪਿ ਦਤ੍વਾ ਤવ ਜੀવਿਤਂ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਮਹਾਸਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸੇਤ੍વਾ ਲੋਹਿਤਲਿਤ੍ਤਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਲੁਦ੍ਦਕੋਪਿ ਅਸਿਞ੍ਚ ਸਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਗਹੇਤ੍વਾ ਕਪ੍ਪੁਟ੍ਠਾਨਗ੍ਗਿ વਿਯ ਆਗਚ੍ਛਤਿ। ਸਾ ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਸਾਮਿ, ਲੁਦ੍ਦਕੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਹਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬਲਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤ੍વਂ ਮਾ ਭਾਯੀ’’ਤਿ ਮਿਗਂ ਅਸ੍ਸਾਸੇਤ੍વਾ ਲੁਦ੍ਦਕਸ੍ਸ ਪਟਿਪਥਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਟਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤਾ ਤਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ‘‘ਸਾਮਿ, ਮਮ ਸਾਮਿਕੋ ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣੋ ਸੀਲਾਚਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਅਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਮਿਗਾਨਂ ਰਾਜਾ’’ਤਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗੁਣਂ ਕਥੇਤ੍વਾ ਮਿਗਰਾਜੇ ਠਿਤੇਯੇવ ਅਤ੍ਤਨੋ વਧਂ ਯਾਚਨ੍ਤੀ ਤਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Atha naṃ migī ‘‘mā bhāyi, sāmi, ahaṃ attano balena luddakaṃ yācitvā tava jīvitaṃ āharissāmi. Sace yācanāya na sakkhissāmi, mama jīvitampi datvā tava jīvitaṃ āharissāmī’’ti mahāsattaṃ assāsetvā lohitalittaṃ bodhisattaṃ pariggahetvā aṭṭhāsi. Luddakopi asiñca sattiñca gahetvā kappuṭṭhānaggi viya āgacchati. Sā taṃ disvā ‘‘sāmi, luddako āgacchati, ahaṃ attano balaṃ karissāmi, tvaṃ mā bhāyī’’ti migaṃ assāsetvā luddakassa paṭipathaṃ gantvā paṭikkamitvā ekamantaṃ ṭhitā taṃ vanditvā ‘‘sāmi, mama sāmiko suvaṇṇavaṇṇo sīlācārasampanno, asītisahassānaṃ migānaṃ rājā’’ti bodhisattassa guṇaṃ kathetvā migarāje ṭhiteyeva attano vadhaṃ yācantī tatiyaṃ gāthamāha –

    ੫੨.

    52.

    ‘‘ਅਤ੍ਥਰਸ੍ਸੁ ਪਲਾਸਾਨਿ, ਅਸਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਹ ਲੁਦ੍ਦਕ।

    ‘‘Attharassu palāsāni, asiṃ nibbāha luddaka;

    ਪਠਮਂ ਮਂ વਧਿਤ੍વਾਨ, ਹਨ ਪਚ੍ਛਾ ਮਹਾਮਿਗ’’ਨ੍ਤਿ॥

    Paṭhamaṃ maṃ vadhitvāna, hana pacchā mahāmiga’’nti.

    ਤਤ੍ਥ ਪਲਾਸਾਨੀਤਿ ਮਂਸਟ੍ਠਪਨਤ੍ਥਂ ਪਲਾਸਪਣ੍ਣਾਨਿ ਅਤ੍ਥਰਸ੍ਸੁ। ਅਸਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਹਾਤਿ ਅਸਿਂ ਕੋਸਤੋ ਨੀਹਰ।

    Tattha palāsānīti maṃsaṭṭhapanatthaṃ palāsapaṇṇāni attharassu. Asiṃ nibbāhāti asiṃ kosato nīhara.

    ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਲੁਦ੍ਦਕੋ ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤਾ ਤਾવ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀવਿਤਂ ਨ ਪਰਿਚ੍ਚਜਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾ ਜੀવਿਤਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਭਾਸਾਯ ਚ ਮਧੁਰੇਨ ਸਰੇਨ ਕਥੇਤਿ, ਅਜ੍ਜ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਚ ਪਤਿਨੋ ਚਸ੍ਸਾ ਜੀવਿਤਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Taṃ sutvā luddako ‘‘manussabhūtā tāva sāmikassa atthāya attano jīvitaṃ na pariccajanti, ayaṃ tiracchānagatā jīvitaṃ pariccajati, manussabhāsāya ca madhurena sarena katheti, ajja imissā ca patino cassā jīvitaṃ dassāmī’’ti pasannacitto catutthaṃ gāthamāha –

    ੫੩.

    53.

    ‘‘ਨ ਮੇ ਸੁਤਂ વਾ ਦਿਟ੍ਠਂ વਾ, ਭਾਸਨ੍ਤਿਂ ਮਾਨੁਸਿਂ ਮਿਗਿਂ।

    ‘‘Na me sutaṃ vā diṭṭhaṃ vā, bhāsantiṃ mānusiṃ migiṃ;

    ਤ੍વਞ੍ਚ ਭਦ੍ਦੇ ਸੁਖੀ ਹੋਹਿ, ਏਸੋ ਚਾਪਿ ਮਹਾਮਿਗੋ’’ਤਿ॥

    Tvañca bhadde sukhī hohi, eso cāpi mahāmigo’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਸੁਤਂ વਾ ਦਿਟ੍ਠਂ વਾਤਿ ਮਯਾ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਏવਰੂਪਂ ਦਿਟ੍ਠਂ વਾ ਸੁਤਂ વਾ ਨਤ੍ਥਿ। ਭਾਸਨ੍ਤਿਂ ਮਾਨੁਸਿਂ ਮਿਗਿਨ੍ਤਿ ਅਹਞ੍ਹਿ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਾਨੁਸਿਂ વਾਚਂ ਭਾਸਨ੍ਤਿਂ ਮਿਗਿਂ ਨੇવ ਅਦ੍ਦਸਂ ਨ ਅਸ੍ਸੋਸਿਂ। ਯੇਸਂ ਪਨ ‘‘ਨ ਮੇ ਸੁਤਾ વਾ ਦਿਟ੍ਠਾ વਾ, ਭਾਸਨ੍ਤੀ ਮਾਨੁਸੀ ਮਿਗੀ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ, ਤੇਸਂ ਯਥਾਪਾਲ਼ਿਮੇવ ਅਤ੍ਥੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ। ਭਦ੍ਦੇਤਿ ਭਦ੍ਦਕੇ ਪਣ੍ਡਿਕੇ ਉਪਾਯਕੁਸਲੇ। ਇਤਿ ਤਂ ਆਲਪਿਤ੍વਾ ਪੁਨ ‘‘ਤ੍વਞ੍ਚ ਏਸੋ ਚਾਪਿ ਮਹਾਮਿਗੋਤਿ ਦ੍વੇਪਿ ਜਨਾ ਸੁਖੀ ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖਾ ਹੋਥਾ’’ਤਿ ਤਂ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਤ੍વਾ ਲੁਦ੍ਦਕੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ વਾਸਿਯਾ ਚਮ੍ਮਪਾਸਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਾਦੇ ਲਗ੍ਗਪਾਸਕਂ ਸਣਿਕਂ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ ਨ੍ਹਾਰੁਨਾ ਨ੍ਹਾਰੁਂ, ਮਂਸੇਨ ਮਂਸਂ, ਚਮ੍ਮੇਨ ਚਮ੍ਮਂ ਪਟਿਪਾਟੇਤ੍વਾ ਪਾਦਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਰਿਮਜ੍ਜਿ। ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇવ ਮਹਾਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੂਰਿਤਪਾਰਮਿਤਾਨੁਭਾવੇਨ ਲੁਦ੍ਦਕਸ੍ਸ ਚ ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਨੁਭਾવੇਨ ਮਿਗਿਯਾ ਚ ਮੇਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨੁਭਾવੇਨ ਨ੍ਹਾਰੁਮਂਸਚਮ੍ਮਾਨਿ ਨ੍ਹਾਰੁਮਂਸਚਮ੍ਮੇਹਿ ਘਟਯਿਂਸੁ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਪਨ ਸੁਖੀ ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ।

    Tattha sutaṃ vā diṭṭhaṃ vāti mayā ito pubbe evarūpaṃ diṭṭhaṃ vā sutaṃ vā natthi. Bhāsantiṃ mānusiṃ miginti ahañhi ito pubbe mānusiṃ vācaṃ bhāsantiṃ migiṃ neva addasaṃ na assosiṃ. Yesaṃ pana ‘‘na me sutā vā diṭṭhā vā, bhāsantī mānusī migī’’ti pāḷi, tesaṃ yathāpāḷimeva attho dissati. Bhaddeti bhaddake paṇḍike upāyakusale. Iti taṃ ālapitvā puna ‘‘tvañca eso cāpi mahāmigoti dvepi janā sukhī niddukkhā hothā’’ti taṃ samassāsetvā luddako bodhisattassa santikaṃ gantvā vāsiyā cammapāsaṃ chinditvā pāde laggapāsakaṃ saṇikaṃ nīharitvā nhārunā nhāruṃ, maṃsena maṃsaṃ, cammena cammaṃ paṭipāṭetvā pādaṃ hatthena parimajji. Taṅkhaṇaññeva mahāsattassa pūritapāramitānubhāvena luddakassa ca mettacittānubhāvena migiyā ca mettadhammānubhāvena nhārumaṃsacammāni nhārumaṃsacammehi ghaṭayiṃsu. Bodhisatto pana sukhī niddukkho aṭṭhāsi.

    ਮਿਗੀ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਸੁਖਿਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤਾ ਲੁਦ੍ਦਕਸ੍ਸ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ ਪਞ੍ਚਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Migī bodhisattaṃ sukhitaṃ disvā somanassajātā luddakassa anumodanaṃ karontī pañcamaṃ gāthamāha –

    ੫੪.

    54.

    ‘‘ਏવਂ ਲੁਦ੍ਦਕ ਨਨ੍ਦਸ੍ਸੁ, ਸਹ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਞਾਤਿਭਿ।

    ‘‘Evaṃ luddaka nandassu, saha sabbehi ñātibhi;

    ਯਥਾਹਮਜ੍ਜ ਨਨ੍ਦਾਮਿ, ਮੁਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਮਹਾਮਿਗ’’ਨ੍ਤਿ॥

    Yathāhamajja nandāmi, muttaṃ disvā mahāmiga’’nti.

    ਤਤ੍ਥ ਲੁਦ੍ਦਕਾਤਿ ਦਾਰੁਣਕਮ੍ਮਕਿਰਿਯਾਯ ਲਦ੍ਧਨਾਮવਸੇਨ ਆਲਪਤਿ।

    Tattha luddakāti dāruṇakammakiriyāya laddhanāmavasena ālapati.

    ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ‘‘ਅਯਂ ਲੁਦ੍ਦੋ ਮਯ੍ਹਂ ਅવਸ੍ਸਯੋ ਜਾਤੋ, ਮਯਾਪਿਸ੍ਸ ਅવਸ੍ਸਯੇਨੇવ ਭવਿਤੁਂ વਟਤੀ’’ਤਿ ਗੋਚਰਭੂਮਿਯਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਏਕਂ ਮਣਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਤਸ੍ਸ ਦਤ੍વਾ ‘‘ਸਮ੍ਮ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਿ ਮਾ ਕਰਿ, ਇਮਿਨਾ ਕੁਟੁਮ੍ਬਂ ਸਣ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਦਾਰਕੇ ਪੋਸੇਨ੍ਤੋ ਦਾਨਸੀਲਾਦੀਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸੋવਾਦਂ ਦਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਾવਿਸਿ।

    Bodhisatto ‘‘ayaṃ luddo mayhaṃ avassayo jāto, mayāpissa avassayeneva bhavituṃ vaṭatī’’ti gocarabhūmiyaṃ diṭṭhaṃ ekaṃ maṇikkhandhaṃ tassa datvā ‘‘samma, ito paṭṭhāya pāṇātipātādīni mā kari, iminā kuṭumbaṃ saṇṭhapetvā dārake posento dānasīlādīni puññāni karohī’’ti tassovādaṃ datvā araññaṃ pāvisi.

    ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ – ‘‘ਤਦਾ ਲੁਦ੍ਦਕੋ ਛਨ੍ਨੋ ਅਹੋਸਿ, ਮਿਗੀ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁਨੀ, ਮਿਗਰਾਜਾ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ।

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā luddako channo ahosi, migī daharabhikkhunī, migarājā pana ahameva ahosi’’nti.

    ਸੁવਣ੍ਣਮਿਗਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਨવਮਾ।

    Suvaṇṇamigajātakavaṇṇanā navamā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi / ੩੫੯. ਸੁવਣ੍ਣਮਿਗਜਾਤਕਂ • 359. Suvaṇṇamigajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact