Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / ཙརིཡཱཔིཊཀ-ཨཊྛཀཐཱ • Cariyāpiṭaka-aṭṭhakathā

    ༡༣. སུཝཎྞསཱམཙརིཡཱཝཎྞནཱ

    13. Suvaṇṇasāmacariyāvaṇṇanā

    ༡༡༡. ཏེརསམེ སཱམོ ཡདཱ ཝནེ ཨཱསིནྟི ཧིམཝནྟསྨིཾ མིགསམྨཏཱཡ ནཱམ ནདིཡཱ ཏཱིརེ མཧཏི ཨརཉྙེ སཱམོ ནཱམ ཏཱཔསཀུམཱརོ ཡདཱ ཨཧོསི། སཀྐེན ཨབྷིནིམྨིཏོཏི སཀྐསྶ དེཝཱནམིནྡསྶ ཨུཔདེསསམྤཏྟིཡཱ ཛཱཏཏྟཱ སཀྐེན ནིབྦཏྟིཏོ ཛནིཏོ། ཏཏྲཱཡཾ ཨནུཔུབྦིཀཐཱ – ཨཏཱིཏེ བཱརཱཎསིཏོ ཨཝིདཱུརེ ནདིཡཱ ཏཱིརེ ཨེཀོ ནེསཱདགཱམོ ཨཧོསི། ཏཏྠ ཛེཊྛནེསཱདསྶ པུཏྟོ ཛཱཏོ། ཏསྶ ‘‘དུཀཱུལོ’’ཏི ནཱམམཀཾསུ། ཏསྶཱ ཨེཝ ནདིཡཱ པརཏཱིརེཔི ཨེཀོ ནེསཱདགཱམོ ཨཧོསི། ཏཏྠ ཛེཊྛནེསཱདསྶ དྷཱིཏཱ ཛཱཏཱ། ཏསྶཱ ‘‘པཱརིཀཱ’’ཏི ནཱམམཀཾསུ། ཏེ ཨུབྷོཔི བྲཧྨལོཀཏོ ཨཱགཏཱ སུདྡྷསཏྟཱ། ཏེསཾ ཝཡཔྤཏྟཱནཾ ཨནིཙྪམཱནཱནཾཡེཝ ཨཱཝཱཧཝིཝཱཧཾ ཀརིཾསུ། ཏེ ཨུབྷོཔི ཀིལེསསམུདྡཾ ཨནོཏརིཏྭཱ བྲཧྨཱནོ ཝིཡ ཨེཀཏོ ཝསིཾསུ། ན ཙ ཀིཉྩི ནེསཱདཀམྨཾ ཀརོནྟི།

    111. Terasame sāmo yadā vane āsinti himavantasmiṃ migasammatāya nāma nadiyā tīre mahati araññe sāmo nāma tāpasakumāro yadā ahosi. Sakkena abhinimmitoti sakkassa devānamindassa upadesasampattiyā jātattā sakkena nibbattito janito. Tatrāyaṃ anupubbikathā – atīte bārāṇasito avidūre nadiyā tīre eko nesādagāmo ahosi. Tattha jeṭṭhanesādassa putto jāto. Tassa ‘‘dukūlo’’ti nāmamakaṃsu. Tassā eva nadiyā paratīrepi eko nesādagāmo ahosi. Tattha jeṭṭhanesādassa dhītā jātā. Tassā ‘‘pārikā’’ti nāmamakaṃsu. Te ubhopi brahmalokato āgatā suddhasattā. Tesaṃ vayappattānaṃ anicchamānānaṃyeva āvāhavivāhaṃ kariṃsu. Te ubhopi kilesasamuddaṃ anotaritvā brahmāno viya ekato vasiṃsu. Na ca kiñci nesādakammaṃ karonti.

    ཨཐ དུཀཱུལཾ མཱཏཱཔིཏརོ ‘‘ཏཱཏ, ཏྭཾ ནེསཱདཀམྨཾ ན ཀརོསི, ནེཝ གྷརཱཝཱསཾ ཨིཙྪསི, ཀིཾ ནཱམ ཀརིསྶསཱི’’ཏི ཨཱཧཾསུ། སོ ‘‘ཏུམྷེསུ ཨནུཛཱནནྟེསུ པབྦཛིསྶཱམཱི’’ཏི ཨཱཧ། ‘‘ཏེན ཧི པབྦཛཱཧཱི’’ཏི། དྭེཔི ཛནཱ ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ ཡསྨིཾ ཋཱནེ མིགསམྨཏཱ ནཱམ ནདཱི ཧིམཝནྟཏོ ཨོཏརིཏྭཱ གངྒཾ པཏྟཱ, ཏཾ ཋཱནཾ གནྟྭཱ གངྒཾ པཧཱཡ མིགསམྨཏཱབྷིམུཁཱ ཨབྷིརུཧིཾསུ། ཏདཱ སཀྐསྶ བྷཝནཾ ཨུཎྷཱཀཱརཾ དསྶེསི། སཀྐོ ཏཾ ཀཱརཎཾ ཉཏྭཱ ཝིསྶཀམྨུནཱ ཏསྨིཾ ཋཱནེ ཨསྶམཾ མཱཔེསི། ཏེ ཏཏྠ གནྟྭཱ པབྦཛིཏྭཱ སཀྐདཏྟིཡེ ཨསྶམེ ཀཱམཱཝཙརམེཏྟཾ བྷཱཝེཏྭཱ པཊིཝསིཾསུ། སཀྐོཔི ཏེསཾ ཨུཔཊྛཱནཾ ཨཱགཙྪཏི།

    Atha dukūlaṃ mātāpitaro ‘‘tāta, tvaṃ nesādakammaṃ na karosi, neva gharāvāsaṃ icchasi, kiṃ nāma karissasī’’ti āhaṃsu. So ‘‘tumhesu anujānantesu pabbajissāmī’’ti āha. ‘‘Tena hi pabbajāhī’’ti. Dvepi janā himavantaṃ pavisitvā yasmiṃ ṭhāne migasammatā nāma nadī himavantato otaritvā gaṅgaṃ pattā, taṃ ṭhānaṃ gantvā gaṅgaṃ pahāya migasammatābhimukhā abhiruhiṃsu. Tadā sakkassa bhavanaṃ uṇhākāraṃ dassesi. Sakko taṃ kāraṇaṃ ñatvā vissakammunā tasmiṃ ṭhāne assamaṃ māpesi. Te tattha gantvā pabbajitvā sakkadattiye assame kāmāvacaramettaṃ bhāvetvā paṭivasiṃsu. Sakkopi tesaṃ upaṭṭhānaṃ āgacchati.

    སོ ཨེཀདིཝསཾ ‘‘ཏེསཾ ཙཀྑཱུ པརིཧཱཡིསྶནྟཱི’’ཏི ཉཏྭཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ‘‘བྷནྟེ, ཝོ ཙཀྑཱུནཾ ཨནྟརཱཡོ པཉྙཱཡཏི, པཊིཛགྒནཀཾ པུཏྟཾ ལདྡྷུཾ ཝཊྚཏི, ཛཱནཱམི ཏུམྷཱཀཾ སུདྡྷཙིཏྟཏཾ, ཏསྨཱ པཱརིཀཱཡ ཨུཏུནིཀཱལེ ནཱབྷིཾ ཧཏྠེན པརཱམསེཡྻཱཐ , ཨེཝཾ ཝོ པུཏྟོ ཛཱཡིསྶཏི, སོ ཝོ ཨུཔཊྛཧིསྶཏཱི’’ཏི ཝཏྭཱ པཀྐཱམི། དུཀཱུལཔཎྜིཏོ ཏཾ ཀཱརཎཾ པཱརིཀཱཡ ཨཱཙིཀྑིཏྭཱ ཏསྶཱ ཨུཏུནིཀཱལེ ནཱབྷིཾ པརཱམསི། ཏདཱ བོདྷིསཏྟོ དེཝལོཀཱ ཙཝིཏྭཱ ཏསྶཱ ཀུཙྪིམྷི པཊིསནྡྷིཾ གཎྷི, སཱ དསམཱསཙྩཡེན སུཝཎྞཝཎྞཾ པུཏྟཾ ཝིཛཱཡི། ཏེནེཝསྶ ‘‘སུཝཎྞསཱམོ’’ཏི ནཱམཾ ཀརིཾསུ། ཏཾ ཨཔརབྷཱགེ ཝཌྜྷིཏྭཱ སོལ༹སཝསྶུདྡེསིཀམྤི མཱཏཱཔིཏརོ རཀྑནྟཱ ཨསྶམེ ནིསཱིདཱཔེཏྭཱ སཡམེཝ ཝནམཱུལཕལཱཕལཏྠཱཡ གཙྪནྟི།

    So ekadivasaṃ ‘‘tesaṃ cakkhū parihāyissantī’’ti ñatvā upasaṅkamitvā ‘‘bhante, vo cakkhūnaṃ antarāyo paññāyati, paṭijagganakaṃ puttaṃ laddhuṃ vaṭṭati, jānāmi tumhākaṃ suddhacittataṃ, tasmā pārikāya utunikāle nābhiṃ hatthena parāmaseyyātha , evaṃ vo putto jāyissati, so vo upaṭṭhahissatī’’ti vatvā pakkāmi. Dukūlapaṇḍito taṃ kāraṇaṃ pārikāya ācikkhitvā tassā utunikāle nābhiṃ parāmasi. Tadā bodhisatto devalokā cavitvā tassā kucchimhi paṭisandhiṃ gaṇhi, sā dasamāsaccayena suvaṇṇavaṇṇaṃ puttaṃ vijāyi. Tenevassa ‘‘suvaṇṇasāmo’’ti nāmaṃ kariṃsu. Taṃ aparabhāge vaḍḍhitvā soḷasavassuddesikampi mātāpitaro rakkhantā assame nisīdāpetvā sayameva vanamūlaphalāphalatthāya gacchanti.

    ཨཐེཀདིཝསཾ ཝནེ ཕལཱཕལཾ ཨཱདཱཡ ནིཝཏྟིཏྭཱ ཨསྶམཔདཏོ ཨཝིདཱུརེ མེགྷེ ཨུཊྛིཏེ རུཀྑམཱུལཾ པཝིསིཏྭཱ ཝམྨིཀམཏྠཀེ ཋིཏཱནཾ སརཱིརཏོ སེདགནྡྷམིསྶཀེ ཨུདཀེ ཏསྨིཾ ཝམྨིཀབིལེ ཋིཏསྶ ཨཱསིཝིསསྶ ནཱསཱཔུཊཾ པཝིཊྛེ ཨཱསིཝིསོ ཀུཛ྄ཛྷིཏྭཱ ནཱསཱཝཱཏེན པཧརི། དྭེ ཨནྡྷཱ ཧུཏྭཱ པརིདེཝམཱནཱ ཝིརཝིཾསུ། ཨཐ མཧཱསཏྟོ ‘‘མམ མཱཏཱཔིཏརོ ཨཏིཙིརཱཡནྟི, ཀཱ ནུ ཁོ ཏེསཾ པཝཏྟཱི’’ཏི པཊིམགྒཾ གནྟྭཱ སདྡམཀཱསི། ཏེ ཏསྶ སདྡཾ སཉྫཱནིཏྭཱ པཊིསདྡཾ ཀཏྭཱ པུཏྟསིནེཧེན ‘‘ཏཱཏ སཱམ, ཨིདྷ པརིཔནྠོ ཨཏྠི, མཱ ཨཱགམཱི’’ཏི ཝཏྭཱ སདྡཱནུསཱརེན སཡམེཝ སམཱགམིཾསུ། སོ ‘‘ཀེན ཝོ ཀཱརཎེན ཙཀྑཱུནི ཝིནཊྛཱནཱི’’ཏི པུཙྪིཏྭཱ ‘‘ཏཱཏ, མཡཾ ན ཛཱནཱམ, དེཝེ ཝསྶནྟེ རུཀྑམཱུལེ ཝམྨིཀམཏྠཀེ ཋིཏཱ, ཨཐ ན པསྶཱམཱ’’ཏི ཝུཏྟམཏྟེ ཨེཝ ཨཉྙཱསི ‘‘ཏཏྠ ཨཱསིཝིསེན བྷཝིཏབྦཾ, ཏེན ཀུདྡྷེན ནཱསཱཝཱཏོ ཝིསྶཊྛོ བྷཝིསྶཏཱི’’ཏི།

    Athekadivasaṃ vane phalāphalaṃ ādāya nivattitvā assamapadato avidūre meghe uṭṭhite rukkhamūlaṃ pavisitvā vammikamatthake ṭhitānaṃ sarīrato sedagandhamissake udake tasmiṃ vammikabile ṭhitassa āsivisassa nāsāpuṭaṃ paviṭṭhe āsiviso kujjhitvā nāsāvātena pahari. Dve andhā hutvā paridevamānā viraviṃsu. Atha mahāsatto ‘‘mama mātāpitaro aticirāyanti, kā nu kho tesaṃ pavattī’’ti paṭimaggaṃ gantvā saddamakāsi. Te tassa saddaṃ sañjānitvā paṭisaddaṃ katvā puttasinehena ‘‘tāta sāma, idha paripantho atthi, mā āgamī’’ti vatvā saddānusārena sayameva samāgamiṃsu. So ‘‘kena vo kāraṇena cakkhūni vinaṭṭhānī’’ti pucchitvā ‘‘tāta, mayaṃ na jānāma, deve vassante rukkhamūle vammikamatthake ṭhitā, atha na passāmā’’ti vuttamatte eva aññāsi ‘‘tattha āsivisena bhavitabbaṃ, tena kuddhena nāsāvāto vissaṭṭho bhavissatī’’ti.

    ཨཐ ‘‘མཱ ཙིནྟཡིཏྠ, ཨཧཾ ཝོ པཊིཛགྒིསྶཱམཱི’’ཏི མཱཏཱཔིཏརོ ཨསྶམཾ ནེཏྭཱ ཏེསཾ རཏྟིཊྛཱནདིཝཱཊྛཱནཱདིསཉྩརཎཊྛཱནེ རཛྫུཀེ བནྡྷི། ཏཏོ པཊྛཱཡ ཏེ ཨསྶམེ ཋཔེཏྭཱ ཝནམཱུལཕལཱཕལཱནི ཨཱཧརཏི, པཱཏོཝ ཝསནཊྛཱནཾ སམྨཛྫཏི, པཱནཱིཡཾ ཨཱཧརཏི, པརིབྷོཛནཱིཡཾ ཨུཔཊྛཱཔེཏི, དནྟཀཊྛམུཁོདཀཱནི དཏྭཱ མདྷུརཕལཱཕལཾ དེཏི། ཏེཧི མུཁེ ཝིཀྑཱལིཏེ སཡཾ པརིབྷུཉྫིཏྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ ཝནྡིཏྭཱ ཏེསཾ ཨཝིདཱུརེཡེཝ ཨཙྪཏི – ‘‘ཀིཾ ནུ ཁོ ཨིམེ ཨཱཎཱཔེནྟཱི’’ཏི། ཝིསེསེན ཙ མེཏྟཾ བཧུལམཀཱསི, ཏེནསྶ སཏྟཱ ཨཔྤཊིཀྐཱུལཱ ཨཧེསུཾ ། ཡཐཱ ཙསྶ སཏྟཱ, ཨེཝཾ སཏྟཱནཾ སོ བོདྷིསཏྟོ ཨཔྤཊིཀྐཱུལོ། ཨེཝཾ སོ དིཝསེ དིཝསེ ཕལཱཕལཏྠཱཡ ཨརཉྙཾ གཙྪནྟོཔི ཨཱགཙྪནྟོཔི མིགགཎཔརིཝུཏོ ཨེཝ ཨཧོསི། སཱིཧབྱགྒྷཱདིཝིཔཀྑསཏྟཱཔི ཏེན སདྡྷིཾ ཨཏིཝིཡ ཝིསྶཏྠཱ, མེཏྟཱནུབྷཱཝེན པནསྶ ཝསནཊྛཱནེ ཨཉྙམཉྙཾ ཏིརཙྪཱནགཏཱ མུདུཙིཏྟཏཾ པཊིལབྷིཾསུ། ཨིཏི སོ སབྦཏྠ མེཏྟཱནུབྷཱཝེན ཨབྷཱིརཱུ ཨནུཏྲཱསཱི བྲཧྨཱ ཝིཡ ཨཝེརོ ཝིཧཱསི། ཏེན ཝུཏྟཾ ‘‘པཝནེ སཱིཧབྱགྒྷེ ཙ, མེཏྟཱཡམུཔནཱམཡི’’ནྟིཨཱདི།

    Atha ‘‘mā cintayittha, ahaṃ vo paṭijaggissāmī’’ti mātāpitaro assamaṃ netvā tesaṃ rattiṭṭhānadivāṭṭhānādisañcaraṇaṭṭhāne rajjuke bandhi. Tato paṭṭhāya te assame ṭhapetvā vanamūlaphalāphalāni āharati, pātova vasanaṭṭhānaṃ sammajjati, pānīyaṃ āharati, paribhojanīyaṃ upaṭṭhāpeti, dantakaṭṭhamukhodakāni datvā madhuraphalāphalaṃ deti. Tehi mukhe vikkhālite sayaṃ paribhuñjitvā mātāpitaro vanditvā tesaṃ avidūreyeva acchati – ‘‘kiṃ nu kho ime āṇāpentī’’ti. Visesena ca mettaṃ bahulamakāsi, tenassa sattā appaṭikkūlā ahesuṃ . Yathā cassa sattā, evaṃ sattānaṃ so bodhisatto appaṭikkūlo. Evaṃ so divase divase phalāphalatthāya araññaṃ gacchantopi āgacchantopi migagaṇaparivuto eva ahosi. Sīhabyagghādivipakkhasattāpi tena saddhiṃ ativiya vissatthā, mettānubhāvena panassa vasanaṭṭhāne aññamaññaṃ tiracchānagatā muducittataṃ paṭilabhiṃsu. Iti so sabbattha mettānubhāvena abhīrū anutrāsī brahmā viya avero vihāsi. Tena vuttaṃ ‘‘pavane sīhabyagghe ca, mettāyamupanāmayi’’ntiādi.

    ཏཏྠ མེཏྟཱཡམུཔནཱམཡིནྟི -ཀཱརོ པདསནྡྷིཀརོ, མེཏྟཱབྷཱཝནཱཡ ཀུརཱུརཀམྨནྟེ སཱིཧབྱགྒྷེཔི ཕརི, པགེཝ སེསསཏྟེཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ། ཨཐ ཝཱ མེཏྟཱ ཨཡཏི པཝཏྟཏི ཨེཏེནཱཏི མེཏྟཱཡོ, མེཏྟཱབྷཱཝནཱ། ཏཾ མེཏྟཱཡཾ ཨུཔནཱམཡིཾ སཏྟེསུ ཨནོདྷིསོ ཨུཔནེསིཾ། ‘‘སཱིཧབྱགྒྷེཧཱི’’ཏིཔི པཱཋོ། ཏསྶཏྠོ – ན ཀེཝལམཧམེཝ, ཨཐ ཁོ པཝནེ སཱིཧབྱགྒྷེཧི, ཡསྨིཾ མཧཱཝནེ ཏདཱ ཨཧཾ ཝིཧརཱམི, ཏཏྠ སཱིཧབྱགྒྷེཧི སདྡྷིཾ ཨཧཾ སཏྟེསུ མེཏྟཾ ཨུཔནཱམེསིཾ། སཱིཧབྱགྒྷཱཔི ཧི ཏདཱ མམཱནུབྷཱཝེན སཏྟེསུ མེཏྟཙིཏྟཏཾ པཊིལབྷིཾསུ, པགེཝ ཨིཏརེ སཏྟཱཏི དསྶེཏི།

    Tattha mettāyamupanāmayinti ma-kāro padasandhikaro, mettābhāvanāya kurūrakammante sīhabyagghepi phari, pageva sesasatteti adhippāyo. Atha vā mettā ayati pavattati etenāti mettāyo, mettābhāvanā. Taṃ mettāyaṃ upanāmayiṃ sattesu anodhiso upanesiṃ. ‘‘Sīhabyagghehī’’tipi pāṭho. Tassattho – na kevalamahameva, atha kho pavane sīhabyagghehi, yasmiṃ mahāvane tadā ahaṃ viharāmi, tattha sīhabyagghehi saddhiṃ ahaṃ sattesu mettaṃ upanāmesiṃ. Sīhabyagghāpi hi tadā mamānubhāvena sattesu mettacittataṃ paṭilabhiṃsu, pageva itare sattāti dasseti.

    ༡༡༢. པསདམིགཝརཱཧེཧཱིཏི པསདམིགེཧི ཙེཝ ཝནསཱུཀརེཧི ཙ། པརིཝཱརེཏྭཱཏི ཨེཏེཧི ཨཏྟཱནཾ པརིཝཱརིཏཾ ཀཏྭཱ ཏསྨིཾ ཨརཉྙེ ཝསིཾ

    112.Pasadamigavarāhehīti pasadamigehi ceva vanasūkarehi ca. Parivāretvāti etehi attānaṃ parivāritaṃ katvā tasmiṃ araññe vasiṃ.

    ༡༡༣. ཨིདཱནི ཏདཱ ཨཏྟནོ མེཏྟཱབྷཱཝནཱཡ ལདྡྷཾ ཨཱནིསཾསཾ མཏྠཀཔྤཏྟིཉྩསྶ དསྶེཏུཾ ‘‘ན མཾ ཀོཙི ཨུཏྟསཏཱི’’ཏི ཨོསཱནགཱཐམཱཧ། ཏསྶཏྠོ – སསབིལཱ༹རཱདིཀོ བྷཱིརུཀཛཱཏིཀོཔི ཀོཙི སཏྟོ མཾ ན ཨུཏྟསཏི ན ཨུབྦིཛྫེཏི། ཨཧམྤི ཀསྶཙི སཱིཧབྱགྒྷཱདིཏིརཙྪཱནཏོ ཡཀྑཱདིཨམནུསྶཏོ ལུདྡལོཧིཏཔཱཎིམནུསྶཏོཏི ཀུཏོཙིཔི ན བྷཱཡཱམི། ཀསྨཱ? ཡསྨཱ མེཏྟཱབལེནུཔཏྠདྡྷོ ཙིརཀཱལཾ བྷཱཝིཏཱཡ མེཏྟཱཔཱརམིཏཱཡཱནུབྷཱཝེན ཨུཔཏྠམྦྷིཏོ ཏསྨིཾ པཝནེ མཧཱཨརཉྙེ ཏདཱ རམཱམི ཨབྷིརམཱམཱིཏི། སེསཾ སུཝིཉྙེཡྻམེཝ།

    113. Idāni tadā attano mettābhāvanāya laddhaṃ ānisaṃsaṃ matthakappattiñcassa dassetuṃ ‘‘na maṃ koci uttasatī’’ti osānagāthamāha. Tassattho – sasabiḷārādiko bhīrukajātikopi koci satto maṃ na uttasati na ubbijjeti. Ahampi kassaci sīhabyagghāditiracchānato yakkhādiamanussato luddalohitapāṇimanussatoti kutocipi na bhāyāmi. Kasmā? Yasmā mettābalenupatthaddho cirakālaṃ bhāvitāya mettāpāramitāyānubhāvena upatthambhito tasmiṃ pavane mahāaraññe tadā ramāmi abhiramāmīti. Sesaṃ suviññeyyameva.

    ཨེཝཾ པན མཧཱསཏྟོ སབྦསཏྟེ མེཏྟཱཡནྟོ མཱཏཱཔིཏརོ ཙ སཱདྷུཀཾ པཊིཛགྒནྟོ ཨེཀདིཝསཾ ཨརཉྙཏོ མདྷུརཕལཱཕལཾ ཨཱཧརིཏྭཱ ཨསྶམེ ཋཔེཏྭཱ མཱཏཱཔིཏརོ ཝནྡིཏྭཱ ‘‘པཱནཱིཡཾ ཨཱདཱཡ ཨཱགམིསྶཱམཱི’’ཏི མིགགཎཔརིཝུཏོ དྭེ མིགེ ཨེཀཏོ ཀཏྭཱ ཏེསཾ པིཊྛིཡཾ པཱནཱིཡགྷཊཾ ཋཔེཏྭཱ ཧཏྠེན གཧེཏྭཱ ནདཱིཏིཏྠཾ ཨགམཱསི། ཏསྨིཾ སམཡེ བཱརཱཎསིཡཾ པཱིལི༹ཡཀྑོ ནཱམ རཱཛཱ རཛྫཾ ཀཱརེསི། སོ མིགམཾསལོབྷེན མཱཏརཾ རཛྫཾ པཊིཙྪཱཔེཏྭཱ སནྣདྡྷཔཉྩཱཝུདྷོ ཧིམཝནྟཾ པཝིསིཏྭཱ མིགེ ཝདྷིཏྭཱ མཾསཾ ཁཱདིཏྭཱ ཙརནྟོ མིགསམྨཏཾ ནདིཾ པཏྭཱ ཨནུཔུབྦེན སཱམསྶ པཱནཱིཡགཧཎཏིཏྠཾ པཏྟོ། མིགཔདཝལཉྫཾ དིསྭཱ གཙྪནྟོ ཏཾ ཏཐཱ གཙྪནྟཾ དིསྭཱ ‘‘མཡཱ ཨེཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཨེཝཾ ཝིཙརནྟོ མནུསྶོ ན དིཊྛཔུབྦོ, དེཝོ ནུ ཁོ ཨེས ནཱགོ ནུ ཁོ, སཙཱཧཾ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ པུཙྪིསྶཱམི, སཧསཱ པཀྐམེཡྻཱཏི། ཡཾནཱུནཱཧཾ ཨེཏཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ དུབྦལཾ ཀཏྭཱ པུཙྪེཡྻ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ མཧཱསཏྟཾ ནྷཏྭཱ ཝཱཀཙཱིརཾ ནིཝཱསེཏྭཱ ཨཛིནཙམྨཾ ཨེཀཾསཾ ཀརིཏྭཱ པཱནཱིཡགྷཊཾ པཱུརེཏྭཱ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཝཱམཾསཀཱུཊེ ཋཔནཀཱལེ ‘‘ཨིདཱནི ཏཾ ཝིཛ྄ཛྷིཏུཾ སམཡོ’’ཏི ཝིསཔཱིཏེན སརེན དཀྑིཎཔསྶེ ཝིཛ྄ཛྷི། སརོ ཝཱམཔསྶེན ནིཀྑམི། ཏསྶ ཝིདྡྷབྷཱཝཾ ཉཏྭཱ མིགགཎོ བྷཱིཏོ པལཱཡི།

    Evaṃ pana mahāsatto sabbasatte mettāyanto mātāpitaro ca sādhukaṃ paṭijagganto ekadivasaṃ araññato madhuraphalāphalaṃ āharitvā assame ṭhapetvā mātāpitaro vanditvā ‘‘pānīyaṃ ādāya āgamissāmī’’ti migagaṇaparivuto dve mige ekato katvā tesaṃ piṭṭhiyaṃ pānīyaghaṭaṃ ṭhapetvā hatthena gahetvā nadītitthaṃ agamāsi. Tasmiṃ samaye bārāṇasiyaṃ pīḷiyakkho nāma rājā rajjaṃ kāresi. So migamaṃsalobhena mātaraṃ rajjaṃ paṭicchāpetvā sannaddhapañcāvudho himavantaṃ pavisitvā mige vadhitvā maṃsaṃ khāditvā caranto migasammataṃ nadiṃ patvā anupubbena sāmassa pānīyagahaṇatitthaṃ patto. Migapadavalañjaṃ disvā gacchanto taṃ tathā gacchantaṃ disvā ‘‘mayā ettakaṃ kālaṃ evaṃ vicaranto manusso na diṭṭhapubbo, devo nu kho esa nāgo nu kho, sacāhaṃ upasaṅkamitvā pucchissāmi, sahasā pakkameyyāti. Yaṃnūnāhaṃ etaṃ vijjhitvā dubbalaṃ katvā puccheyya’’nti cintetvā mahāsattaṃ nhatvā vākacīraṃ nivāsetvā ajinacammaṃ ekaṃsaṃ karitvā pānīyaghaṭaṃ pūretvā ukkhipitvā vāmaṃsakūṭe ṭhapanakāle ‘‘idāni taṃ vijjhituṃ samayo’’ti visapītena sarena dakkhiṇapasse vijjhi. Saro vāmapassena nikkhami. Tassa viddhabhāvaṃ ñatvā migagaṇo bhīto palāyi.

    སཱམཔཎྜིཏོ པན ཝིདྡྷོཔི པཱནཱིཡགྷཊཾ ཡཐཱ ཝཱ ཏཐཱ ཝཱ ཨནཝསུམྦྷེཏྭཱ སཏིཾ པཙྩུཔཊྛཱཔེཏྭཱ སཎིཀཾ ཨོཏཱརེཏྭཱ ཝཱལུཀཾ བྱཱུཧིཏྭཱ ཋཔེཏྭཱ དིསཾ ཝཝཏྠཔེཏྭཱ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཝསནཊྛཱནདིསཱབྷཱགེན སཱིསཾ ཀཏྭཱ ནིཔཛྫིཏྭཱ མུཁེན ལོཧིཏཾ ཚཌྜེཏྭཱ ‘‘མམ ཀོཙི ཝེརཱི ནཱམ ནཏྠི, མམཔི ཀཏྠཙི ཝེརཾ ནཱམ ནཏྠཱི’’ཏི ཝཏྭཱ ཨིམཾ གཱཐམཱཧ –

    Sāmapaṇḍito pana viddhopi pānīyaghaṭaṃ yathā vā tathā vā anavasumbhetvā satiṃ paccupaṭṭhāpetvā saṇikaṃ otāretvā vālukaṃ byūhitvā ṭhapetvā disaṃ vavatthapetvā mātāpitūnaṃ vasanaṭṭhānadisābhāgena sīsaṃ katvā nipajjitvā mukhena lohitaṃ chaḍḍetvā ‘‘mama koci verī nāma natthi, mamapi katthaci veraṃ nāma natthī’’ti vatvā imaṃ gāthamāha –

    ‘‘ཀོ ནུ མཾ ཨུསུནཱ ཝིཛ྄ཛྷི, པམཏྟཾ ཨུདཧཱརཀཾ།

    ‘‘Ko nu maṃ usunā vijjhi, pamattaṃ udahārakaṃ;

    ཁཏྟིཡོ བྲཱཧྨཎོ ཝེསྶོ, ཀོ མཾ ཝིདྡྷཱ ནིལཱིཡཏཱི’’ཏི༎ (ཛཱ॰ ༢.༢༢.༢༩༦)།

    Khattiyo brāhmaṇo vesso, ko maṃ viddhā nilīyatī’’ti. (jā. 2.22.296);

    ཏཾ སུཏྭཱ རཱཛཱ ‘‘ཨཡཾ མཡཱ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ པཐཝིཡཾ པཱཏིཏོཔི ནེཝ མཾ ཨཀྐོསཏི ན པརིབྷཱསཏི, མམ ཧདཡམཾསཾ སམྦཱཧནྟོ ཝིཡ པིཡཝཙནེན སམུདཱཙརཏི, གམིསྶཱམིསྶ སནྟིཀ’’ནྟི ཙིནྟེཏྭཱ ཨུཔསངྐམིཏྭཱ ཨཏྟཱནཾ ཨཏྟནཱ ཙ ཝིདྡྷབྷཱཝཾ ཨཱཝིཀཏྭཱ ‘‘ཀོ ཝཱ ཏྭཾ ཀསྶ ཝཱ པུཏྟོ’’ཏི མཧཱསཏྟཾ པུཙྪི།

    Taṃ sutvā rājā ‘‘ayaṃ mayā vijjhitvā pathaviyaṃ pātitopi neva maṃ akkosati na paribhāsati, mama hadayamaṃsaṃ sambāhanto viya piyavacanena samudācarati, gamissāmissa santika’’nti cintetvā upasaṅkamitvā attānaṃ attanā ca viddhabhāvaṃ āvikatvā ‘‘ko vā tvaṃ kassa vā putto’’ti mahāsattaṃ pucchi.

    སོ ‘‘སཱམོ ནཱམཱཧཾ དུཀཱུལཔཎྜིཏསྶ ནཱམ ནེསཱདཨིསིནོ པུཏྟོ, ཀིསྶ པན མཾ ཝིཛ྄ཛྷཱི’’ཏི ཨཱཧ། སོ པཋམཾ ‘‘མིགསཉྙཱཡཱ’’ཏི མུསཱཝཱདཾ ཝཏྭཱ ‘‘ཨཧཾ ཨིམཾ ནིརཔརཱདྷཾ ཨཀཱརཎེན ཝིཛ྄ཛྷི’’ནྟི ཨནུསོཙིཏྭཱ ཡཐཱབྷཱུཏཾ ཨཱཝིཀཏྭཱ ཏསྶ མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཝསནཊྛཱནཾ པུཙྪིཏྭཱ ཏཏྠ གནྟྭཱ ཏེསཾ ཨཏྟཱནཾ ཨཱཝིཀཏྭཱ ཏེཧི ཀཏཔཊིསནྠཱརོ ‘‘སཱམོ མཡཱ ཝིདྡྷོ’’ཏི ཝཏྭཱ ཏེ པརིདེཝནྟེ སོཀསམཱཔནྣེ ‘‘ཡཾ སཱམེན ཀཏྟབྦཾ པརིཙཱརིཀཀམྨཾ, ཏཾ ཀཏྭཱ ཨཧཾ ཝོ ཨུཔཊྛཧིསྶཱམཱི’’ཏི སམསྶཱསེཏྭཱ སཱམསྶ སནྟིཀཾ ཨཱནེསི། ཏེ ཏཏྠ གནྟྭཱ ནཱནཔྤཀཱརཾ པརིདེཝིཏྭཱ ཏསྶ ཨུརེ ཧཏྠཾ ཋཔེཏྭཱ ‘‘པུཏྟསྶ མེ སརཱིརེ ཨུསུམཱ ཝཏྟཏེཝ, ཝིསཝེགེན ཝིསཉྙིཏཾ ཨཱཔནྣོ བྷཝིསྶཏཱིཏི ནིབྦིསབྷཱཝཏྠཱཡ སཙྩཀིརིཡཾ ཀརིསྶཱམཱ’’ཏི ཙིནྟེཏྭཱ –

    So ‘‘sāmo nāmāhaṃ dukūlapaṇḍitassa nāma nesādaisino putto, kissa pana maṃ vijjhī’’ti āha. So paṭhamaṃ ‘‘migasaññāyā’’ti musāvādaṃ vatvā ‘‘ahaṃ imaṃ niraparādhaṃ akāraṇena vijjhi’’nti anusocitvā yathābhūtaṃ āvikatvā tassa mātāpitūnaṃ vasanaṭṭhānaṃ pucchitvā tattha gantvā tesaṃ attānaṃ āvikatvā tehi katapaṭisanthāro ‘‘sāmo mayā viddho’’ti vatvā te paridevante sokasamāpanne ‘‘yaṃ sāmena kattabbaṃ paricārikakammaṃ, taṃ katvā ahaṃ vo upaṭṭhahissāmī’’ti samassāsetvā sāmassa santikaṃ ānesi. Te tattha gantvā nānappakāraṃ paridevitvā tassa ure hatthaṃ ṭhapetvā ‘‘puttassa me sarīre usumā vattateva, visavegena visaññitaṃ āpanno bhavissatīti nibbisabhāvatthāya saccakiriyaṃ karissāmā’’ti cintetvā –

    ‘‘ཡཾ ཀིཉྩིཏྠི ཀཏཾ པུཉྙཾ, མཡ྄ཧཉྩེཝ པིཏུཙྩ ཏེ།

    ‘‘Yaṃ kiñcitthi kataṃ puññaṃ, mayhañceva pitucca te;

    སབྦེན ཏེན ཀུསལེན, ཝིསཾ སཱམསྶ ཧཉྙཏཱུ’’ཏི༎ (ཛཱ॰ ༢.༢༢.༣༨༨) –

    Sabbena tena kusalena, visaṃ sāmassa haññatū’’ti. (jā. 2.22.388) –

    མཱཏརཱ,

    Mātarā,

    ‘‘ཡཾ ཀིཉྩིཏྠི ཀཏཾ པུཉྙཾ, མཡ྄ཧཉྩེཝ མཱཏུཙྩ ཏེ།

    ‘‘Yaṃ kiñcitthi kataṃ puññaṃ, mayhañceva mātucca te;

    སབྦེན ཏེན ཀུསལེན, ཝིསཾ སཱམསྶ ཧཉྙཏཱུ’’ཏི༎ (ཛཱ॰ ༢.༢༢.༣༩༦) –

    Sabbena tena kusalena, visaṃ sāmassa haññatū’’ti. (jā. 2.22.396) –

    པིཏརཱ,

    Pitarā,

    ‘‘པབྦཏྱཱཧཾ གནྡྷམཱདནེ, ཙིརརཏྟནིཝཱསིནཱི།

    ‘‘Pabbatyāhaṃ gandhamādane, cirarattanivāsinī;

    ན མེ པིཡཏརོ ཀོཙི, ཨཉྙོ སཱམེན ཝིཛྫཏི།

    Na me piyataro koci, añño sāmena vijjati;

    ཨེཏེན སཙྩཝཛྫེན, ཝིསཾ སཱམསྶ ཧཉྙཏཱུ’’ཏི༎ (ཛཱ॰ ༢.༢༢.༣༩༨) –

    Etena saccavajjena, visaṃ sāmassa haññatū’’ti. (jā. 2.22.398) –

    དེཝཏཱཡ ཙ སཙྩཀིརིཡཱཡ ཀཏཱཡ མཧཱསཏྟོ ཁིཔྤཾ ཝུཊྛཱསི། པདུམཔཏྟཔལཱསེ ཨུདཀབིནྡུ ཝིཡ ཝིནིཝཊྚེཏྭཱ ཨཱབཱདྷོ ཝིགཏོ། ཝིདྡྷཊྛཱནཾ ཨརོགཾ པཱཀཏིཀམེཝ ཨཧོསི། མཱཏཱཔིཏཱུནཾ ཙཀྑཱུནི ཨུཔྤཛྫིཾསུ། ཨིཏི མཧཱསཏྟསྶ ཨརོགཏཱ, མཱཏཱཔིཏཱུནཉྩ ཙཀྑུཔཊིལཱབྷོ, ཨརུཎུགྒམནཾ, ཏེསཾ ཙཏུནྣམྤི ཨསྶམེཡེཝ ཨཝཊྛཱནནྟི སབྦཾ ཨེཀཀྑཎེཡེཝ ཨཧོསི།

    Devatāya ca saccakiriyāya katāya mahāsatto khippaṃ vuṭṭhāsi. Padumapattapalāse udakabindu viya vinivaṭṭetvā ābādho vigato. Viddhaṭṭhānaṃ arogaṃ pākatikameva ahosi. Mātāpitūnaṃ cakkhūni uppajjiṃsu. Iti mahāsattassa arogatā, mātāpitūnañca cakkhupaṭilābho, aruṇuggamanaṃ, tesaṃ catunnampi assameyeva avaṭṭhānanti sabbaṃ ekakkhaṇeyeva ahosi.

    ཨཐ མཧཱསཏྟོ རཉྙཱ སདྡྷིཾ པཊིསནྠཱརཾ ཀཏྭཱ ‘‘དྷམྨཾ ཙར, མཧཱརཱཛཱ’’ཏིཨཱདིནཱ (ཛཱ॰ ༢.༢༢.༤༡༡-༤༡༢) དྷམྨཾ དེསེཏྭཱ ཨུཏྟརིམྤི ཨོཝདིཏྭཱ པཉྩ སཱིལཱནི ཨདཱསི ། སོ ཏསྶ ཨོཝཱདཾ སིརསཱ པཊིགྒཧེཏྭཱ ཝནྡིཏྭཱ བཱརཱཎསིཾ གནྟྭཱ དཱནཱདཱིནི པུཉྙཱནི ཀཏྭཱ སགྒཔརཱཡནོ ཨཧོསི། བོདྷིསཏྟོཔི སདྡྷིཾ མཱཏཱཔིཏཱུཧི ཨབྷིཉྙཱསམཱཔཏྟིཡོ ནིབྦཏྟེཏྭཱ ཨཱཡུཔརིཡོསཱནེ བྲཧྨལོཀཱུཔགོ ཨཧོསི།

    Atha mahāsatto raññā saddhiṃ paṭisanthāraṃ katvā ‘‘dhammaṃ cara, mahārājā’’tiādinā (jā. 2.22.411-412) dhammaṃ desetvā uttarimpi ovaditvā pañca sīlāni adāsi . So tassa ovādaṃ sirasā paṭiggahetvā vanditvā bārāṇasiṃ gantvā dānādīni puññāni katvā saggaparāyano ahosi. Bodhisattopi saddhiṃ mātāpitūhi abhiññāsamāpattiyo nibbattetvā āyupariyosāne brahmalokūpago ahosi.

    ཏདཱ རཱཛཱ ཨཱནནྡཏྠེརོ ཨཧོསི, དེཝདྷཱིཏཱ ཨུཔྤལཝཎྞཱ, སཀྐོ ཨནུརུདྡྷོ, པིཏཱ མཧཱཀསྶཔཏྠེརོ, མཱཏཱ བྷདྡཀཱཔིལཱནཱི, སཱམཔཎྜིཏོ ལོཀནཱཐོ།

    Tadā rājā ānandatthero ahosi, devadhītā uppalavaṇṇā, sakko anuruddho, pitā mahākassapatthero, mātā bhaddakāpilānī, sāmapaṇḍito lokanātho.

    ཏསྶ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ སེསཔཱརམིཡོ ནིདྡྷཱརེཏབྦཱ། ཏཐཱ ཝིསཔཱིཏེན སལླེན དཀྑིཎཔསྶེན པཝིསིཏྭཱ ཝཱམཔསྶཏོ ཝིནིཝིཛ྄ཛྷནཝསེན ཝིདྡྷོཔི ཀིཉྩི ཀཱཡཝིཀཱརཾ ཨཀཏྭཱ ཨུདཀགྷཊསྶ བྷཱུམིཡཾ ནིཀྑིཔནཾ, ཝདྷཀེ ཨཉྙཱཏེཔི ཉཱཏེ ཝིཡ ཙིཏྟཝིཀཱརཱབྷཱཝོ, པིཡཝཙནེན སམུདཱཙཱརོ, མཱཏཱཔིཏུཨུཔཊྛཱནཔུཉྙཏོ མཡ྄ཧཾ པརིཧཱནཱིཏི ཨནུསོཙནམཏྟཾ, ཨརོགེ ཛཱཏེ རཉྙོ ཀཱརུཉྙཾ མེཏྟཉྩ ཨུཔཊྛཱཔེཏྭཱ དྷམྨདེསནཱ, ཨོཝཱདདཱནནྟི ཨེཝམཱདཡོ གུཎཱནུབྷཱཝཱ ཝིབྷཱཝེཏབྦཱཏི།

    Tassa heṭṭhā vuttanayeneva sesapāramiyo niddhāretabbā. Tathā visapītena sallena dakkhiṇapassena pavisitvā vāmapassato vinivijjhanavasena viddhopi kiñci kāyavikāraṃ akatvā udakaghaṭassa bhūmiyaṃ nikkhipanaṃ, vadhake aññātepi ñāte viya cittavikārābhāvo, piyavacanena samudācāro, mātāpituupaṭṭhānapuññato mayhaṃ parihānīti anusocanamattaṃ, aroge jāte rañño kāruññaṃ mettañca upaṭṭhāpetvā dhammadesanā, ovādadānanti evamādayo guṇānubhāvā vibhāvetabbāti.

    སུཝཎྞསཱམཙརིཡཱཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།

    Suvaṇṇasāmacariyāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / སུཏྟཔིཊཀ • Suttapiṭaka / ཁུདྡཀནིཀཱཡ • Khuddakanikāya / ཙརིཡཱཔིཊཀཔཱལི༹ • Cariyāpiṭakapāḷi / ༡༣. སུཝཎྞསཱམཙརིཡཱ • 13. Suvaṇṇasāmacariyā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact