| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
១១. សក្កសំយុត្តំ
11. Sakkasaṃyuttaṃ
១. បឋមវគ្គោ
1. Paṭhamavaggo
១. សុវីរសុត្តវណ្ណនា
1. Suvīrasuttavaṇṇanā
២៤៧. សក្កសំយុត្តស្ស បឋមេ អភិយំសូតិ កទា អភិយំសុ? យទា ពលវន្តោ អហេសុំ, តទា។ តត្រាយំ អនុបុព្ពិកថា – សក្កោ កិរ មគធរដ្ឋេ មចលគាមកេ មឃោ នាម មាណវោ ហុត្វា តេត្តិំស បុរិសេ គហេត្វា កល្យាណកម្មំ ករោន្តោ សត្ត វតបទានិ បូរេត្វា តត្ថ កាលង្កតោ ទេវលោកេ និព្ពត្តិ។ តំ ពលវកម្មានុភាវេន សបរិសំ សេសទេវតា ទសហិ ឋានេហិ អធិគណ្ហន្តំ ទិស្វា ‘‘អាគន្តុកទេវបុត្តា អាគតា’’តិ នេវាសិកា គន្ធបានំ សជ្ជយិំសុ។ សក្កោ សកបរិសាយ សញ្ញំ អទាសិ – ‘‘មារិសា មា គន្ធបានំ បិវិត្ថ, បិវនាការមត្តមេវ ទស្សេថា’’តិ។ តេ តត្ថ អកំសុ។ នេវាសិកទេវតា សុវណ្ណសរកេហិ ឧបនីតំ គន្ធបានំ យាវទត្ថំ បិវិត្វា មត្តា តត្ថ តត្ថ សុវណ្ណបថវិយំ បតិត្វា សយិំសុ។ សក្កោ ‘‘គណ្ហថ បុត្តហតាយ បុត្តេ’’តិ តេ បាទេសុ គហេត្វា សិនេរុបាទេ ខិបាបេសិ។ សក្កស្ស បុញ្ញតេជេន តទនុវត្តកាបិ សព្ពេ តត្ថេវ បតិំសុ។ តេ សិនេរុវេមជ្ឈកាលេ សញ្ញំ លភិត្វា, ‘‘តាតា ន សុរំ បិវិម្ហ, ន សុរំ បិវិម្ហា’’តិ អាហំសុ។ តតោ បដ្ឋាយ អសុរា នាម ជាតា។ អថ នេសំ កម្មបច្ចយឧតុសមុដ្ឋានំ សិនេរុស្ស ហេដ្ឋិមតលេ ទសយោជនសហស្សំ អសុរភវនំ និព្ពត្តិ។ សក្កោ តេសំ និវត្តេត្វា អនាគមនត្ថាយ អារក្ខំ ឋបេសិ, យំ សន្ធាយ វុត្តំ –
247. Sakkasaṃyuttassa paṭhame abhiyaṃsūti kadā abhiyaṃsu? Yadā balavanto ahesuṃ, tadā. Tatrāyaṃ anupubbikathā – sakko kira magadharaṭṭhe macalagāmake magho nāma māṇavo hutvā tettiṃsa purise gahetvā kalyāṇakammaṃ karonto satta vatapadāni pūretvā tattha kālaṅkato devaloke nibbatti. Taṃ balavakammānubhāvena saparisaṃ sesadevatā dasahi ṭhānehi adhigaṇhantaṃ disvā ‘‘āgantukadevaputtā āgatā’’ti nevāsikā gandhapānaṃ sajjayiṃsu. Sakko sakaparisāya saññaṃ adāsi – ‘‘mārisā mā gandhapānaṃ pivittha, pivanākāramattameva dassethā’’ti. Te tattha akaṃsu. Nevāsikadevatā suvaṇṇasarakehi upanītaṃ gandhapānaṃ yāvadatthaṃ pivitvā mattā tattha tattha suvaṇṇapathaviyaṃ patitvā sayiṃsu. Sakko ‘‘gaṇhatha puttahatāya putte’’ti te pādesu gahetvā sinerupāde khipāpesi. Sakkassa puññatejena tadanuvattakāpi sabbe tattheva patiṃsu. Te sineruvemajjhakāle saññaṃ labhitvā, ‘‘tātā na suraṃ pivimha, na suraṃ pivimhā’’ti āhaṃsu. Tato paṭṭhāya asurā nāma jātā. Atha nesaṃ kammapaccayautusamuṭṭhānaṃ sinerussa heṭṭhimatale dasayojanasahassaṃ asurabhavanaṃ nibbatti. Sakko tesaṃ nivattetvā anāgamanatthāya ārakkhaṃ ṭhapesi, yaṃ sandhāya vuttaṃ –
‘‘អន្តរា ទ្វិន្នំ អយុជ្ឈបុរានំ,
‘‘Antarā dvinnaṃ ayujjhapurānaṃ,
បញ្ចវិធា ឋបិតា អភិរក្ខា;
Pañcavidhā ṭhapitā abhirakkhā;
ឧទកំ ករោដិ-បយស្ស ច ហារី,
Udakaṃ karoṭi-payassa ca hārī,
មទនយុតា ចតុរោ ច មហត្ថា’’តិ។
Madanayutā caturo ca mahatthā’’ti.
ទ្វេ នគរានិ ហិ យុទ្ធេន គហេតុំ អសក្កុណេយ្យតាយ អយុជ្ឈបុរានិ នាម ជាតានិ ទេវនគរញ្ច អសុរនគរញ្ច។ យទា ហិ អសុរា ពលវន្តោ ហោន្តិ, អថ ទេវេហិ បលាយិត្វា ទេវនគរំ បវិសិត្វា ទ្វារេ បិទហិតេ អសុរានំ សតសហស្សម្បិ កិញ្ចិ កាតុំ ន សក្កោតិ។ យទា ទេវា ពលវន្តោ ហោន្តិ, អថាសុរេហិ បលាយិត្វា អសុរនគរស្ស ទ្វារេ បិទហិតេ សក្កានំ សតសហស្សម្បិ កិញ្ចិ កាតុំ ន សក្កោតិ។ ឥតិ ឥមានិ ទ្វេ នគរានិ អយុជ្ឈបុរានិ នាម។ នេសំ អន្តរា ឯតេសុ ឧទកាទីសុ បញ្ចសុ ឋានេសុ សក្កេន អារក្ខា ឋបិតា។ តត្ថ ឧទកសទ្ទេន នាគា គហិតា។ តេ ហិ ឧទកេ ពលវន្តោ ហោន្តិ។ តស្មា សិនេរុស្ស បឋមាលិន្ទេ តេសំ អារក្ខា។ ករោដិសទ្ទេន សុបណ្ណា គហិតា។ តេសំ កិរ ករោដិ នាម បានភោជនំ, តេន តំ នាមំ លភិំសុ។ ទុតិយាលិន្ទេ តេសំ អារក្ខា។ បយស្សហារីសទ្ទេន កុម្ភណ្ឌា គហិតា។ ទានវរក្ខសា កិរ តេ។ តតិយាលិន្ទេ តេសំ អារក្ខា។ មទនយុតសទ្ទេន យក្ខា គហិតា។ វិសមចារិនោ កិរតេ យុជ្ឈសោណ្ឌា។ ចតុត្ថាលិន្ទេ តេសំ អារក្ខា។ ចតុរោ ច មហន្តាតិ ចត្តារោ មហារាជានោ វុត្តា។ បញ្ចមាលិន្ទេ តេសំ អារក្ខា។ តស្មា យទិ អសុរា កុបិតាវិលចិត្តា ទេវបុរំ ឧបយន្តិ យុទ្ធេសូ, យំ គិរិនោ បឋមំ បរិភណ្ឌំ, តំ ឧរគា បដិពាហន្តិ ឯវំ សេសេសុ សេសា។
Dve nagarāni hi yuddhena gahetuṃ asakkuṇeyyatāya ayujjhapurāni nāma jātāni devanagarañca asuranagarañca. Yadā hi asurā balavanto honti, atha devehi palāyitvā devanagaraṃ pavisitvā dvāre pidahite asurānaṃ satasahassampi kiñci kātuṃ na sakkoti. Yadā devā balavanto honti, athāsurehi palāyitvā asuranagarassa dvāre pidahite sakkānaṃ satasahassampi kiñci kātuṃ na sakkoti. Iti imāni dve nagarāni ayujjhapurāni nāma. Nesaṃ antarā etesu udakādīsu pañcasu ṭhānesu sakkena ārakkhā ṭhapitā. Tattha udakasaddena nāgā gahitā. Te hi udake balavanto honti. Tasmā sinerussa paṭhamālinde tesaṃ ārakkhā. Karoṭisaddena supaṇṇā gahitā. Tesaṃ kira karoṭi nāma pānabhojanaṃ, tena taṃ nāmaṃ labhiṃsu. Dutiyālinde tesaṃ ārakkhā. Payassahārīsaddena kumbhaṇḍā gahitā. Dānavarakkhasā kira te. Tatiyālinde tesaṃ ārakkhā. Madanayutasaddena yakkhā gahitā. Visamacārino kirate yujjhasoṇḍā. Catutthālinde tesaṃ ārakkhā. Caturo ca mahantāti cattāro mahārājāno vuttā. Pañcamālinde tesaṃ ārakkhā. Tasmā yadi asurā kupitāvilacittā devapuraṃ upayanti yuddhesū, yaṃ girino paṭhamaṃ paribhaṇḍaṃ, taṃ uragā paṭibāhanti evaṃ sesesu sesā.
តេ បន អសុរា អាយុវណ្ណរសឥស្សរិយសម្បត្តីហិ តាវតិំសសទិសាវ។ តស្មា អន្តរា អត្តានំ អជានិត្វា បាដលិយា បុប្ផិតាយ, ‘‘ន ឥទំ ទេវនគរំ, តត្ថ បារិច្ឆត្តកោ បុប្ផតិ, ឥធ បន ចិត្តបាដលី, ជរសក្កេនាម្ហាកំ សុរំ បាយេត្វា វញ្ចិតា, ទេវនគរញ្ច នោ គហិតំ, គច្ឆាម តេន សទ្ធិំ យុជ្ឈិស្សាមា’’តិ ហត្ថិអស្សរថេ អារុយ្ហ សុវណ្ណរជតមណិផលកានិ គហេត្វា, យុទ្ធសជ្ជា ហុត្វា, អសុរភេរិយោ វាទេន្តា មហាសមុទ្ទេ ឧទកំ ទ្វិធា ភេត្វា ឧដ្ឋហន្តិ។ តេ ទេវេ វុដ្ឋេ វម្មិកមក្ខិកា វម្មិកំ វិយ សិនេរុំ អភិរុហិតុ អារភន្តិ។ អថ នេសំ បឋមំ នាគេហិ សទ្ធិំ យុទ្ធំ ហោតិ។ តស្មិំ ខោ បន យុទ្ធេ ន កស្សចិ ឆវិ វា ចម្មំ វា ឆិជ្ជតិ, ន លោហិតំ ឧប្បជ្ជតិ, កេវលំ កុមារកានំ ទារុមេណ្ឌកយុទ្ធំ វិយ អញ្ញមញ្ញំ សន្តាសនមត្តមេវ ហោតិ។ កោដិសតាបិ កោដិសហស្សាបិ នាគា តេហិ សទ្ធិំ យុជ្ឈិត្វា តេ អសុរបុរំយេវ បវេសេត្វា និវត្តន្តិ។
Te pana asurā āyuvaṇṇarasaissariyasampattīhi tāvatiṃsasadisāva. Tasmā antarā attānaṃ ajānitvā pāṭaliyā pupphitāya, ‘‘na idaṃ devanagaraṃ, tattha pāricchattako pupphati, idha pana cittapāṭalī, jarasakkenāmhākaṃ suraṃ pāyetvā vañcitā, devanagarañca no gahitaṃ, gacchāma tena saddhiṃ yujjhissāmā’’ti hatthiassarathe āruyha suvaṇṇarajatamaṇiphalakāni gahetvā, yuddhasajjā hutvā, asurabheriyo vādentā mahāsamudde udakaṃ dvidhā bhetvā uṭṭhahanti. Te deve vuṭṭhe vammikamakkhikā vammikaṃ viya sineruṃ abhiruhitu ārabhanti. Atha nesaṃ paṭhamaṃ nāgehi saddhiṃ yuddhaṃ hoti. Tasmiṃ kho pana yuddhe na kassaci chavi vā cammaṃ vā chijjati, na lohitaṃ uppajjati, kevalaṃ kumārakānaṃ dārumeṇḍakayuddhaṃ viya aññamaññaṃ santāsanamattameva hoti. Koṭisatāpi koṭisahassāpi nāgā tehi saddhiṃ yujjhitvā te asurapuraṃyeva pavesetvā nivattanti.
យទា បន អសុរា ពលវន្តោ ហោន្តិ, អថ នាគា ឱសក្កិត្វា ទុតិយេ អាលិន្ទេ សុបណ្ណេហិ សទ្ធិំ ឯកតោវ ហុត្វា យុជ្ឈន្តិ។ ឯស នយោ សុបណ្ណាទីសូបិ។ យទា បន តានិ បញ្ចបិ ឋានានិ អសុរា មទ្ទន្តិ, តទា ឯកតោ សម្បិណ្ឌិតានិបិ បញ្ច ពលានិ ឱសក្កន្តិ។ អថ ចត្តារោ មហារាជានោ គន្ត្វា សក្កស្ស តំ បវត្តិំ អារោចេន្តិ។ សក្កោ តេសំ វចនំ សុត្វា ទិយឌ្ឍយោជនសតិកំ វេជយន្តរថំ អារុយ្ហ សយំ វា និក្ខមតិ, ឯកំ វា បុត្តំ បេសេតិ។ ឥមស្មិំ បន កាលេ បុត្តំ បេសេតុកាមោ, តាត សុវីរាតិអាទិមាហ។
Yadā pana asurā balavanto honti, atha nāgā osakkitvā dutiye ālinde supaṇṇehi saddhiṃ ekatova hutvā yujjhanti. Esa nayo supaṇṇādīsūpi. Yadā pana tāni pañcapi ṭhānāni asurā maddanti, tadā ekato sampiṇḍitānipi pañca balāni osakkanti. Atha cattāro mahārājāno gantvā sakkassa taṃ pavattiṃ ārocenti. Sakko tesaṃ vacanaṃ sutvā diyaḍḍhayojanasatikaṃ vejayantarathaṃ āruyha sayaṃ vā nikkhamati, ekaṃ vā puttaṃ peseti. Imasmiṃ pana kāle puttaṃ pesetukāmo, tāta suvīrātiādimāha.
ឯវំ ភទ្ទន្តវាតិ ខោតិ ឯវំ ហោតុ ភទ្ទំ តវ ឥតិ ខោ។ បមាទំ អាបាទេសីតិ បមាទំ អកាសិ។ អច្ឆរាសង្ឃបរិវុតោ សដ្ឋិយោជនំ វិត្ថារេន សុវណ្ណមហាវីថិំ ឱតរិត្វា នក្ខត្តំ កីឡន្តោ នន្ទនវនាទីសុ វិចរតីតិ អត្ថោ។
Evaṃ bhaddantavāti khoti evaṃ hotu bhaddaṃ tava iti kho. Pamādaṃ āpādesīti pamādaṃ akāsi. Accharāsaṅghaparivuto saṭṭhiyojanaṃ vitthārena suvaṇṇamahāvīthiṃ otaritvā nakkhattaṃ kīḷanto nandanavanādīsu vicaratīti attho.
អនុដ្ឋហន្តិ អនុដ្ឋហន្តោ។ អវាយាមន្តិ អវាយមន្តោ។ អលស្វស្សាតិ អលសោ អស្ស។ ន ច កិច្ចានិ ការយេតិ កិញ្ចិ កិច្ចំ នាម ន ករេយ្យ។ សព្ពកាមសមិទ្ធស្សាតិ សព្ពកាមេហិ សមិទ្ធោ អស្ស។ តំ មេ, សក្ក, វរំ ទិសាតិ, សក្ក ទេវសេដ្ឋ, តំ មេ វរំ ឧត្តមំ ឋានំ ឱកាសំ ទិសំ អាចិក្ខ កថេហីតិ វទតិ។ និព្ពានស្ស ហិ សោ មគ្គោតិ កម្មំ អកត្វា ជីវិតដ្ឋានំ នាម និព្ពានស្ស មគ្គោ។ បឋមំ។
Anuṭṭhahanti anuṭṭhahanto. Avāyāmanti avāyamanto. Alasvassāti alaso assa. Na ca kiccāni kārayeti kiñci kiccaṃ nāma na kareyya. Sabbakāmasamiddhassāti sabbakāmehi samiddho assa. Taṃ me, sakka, varaṃ disāti, sakka devaseṭṭha, taṃ me varaṃ uttamaṃ ṭhānaṃ okāsaṃ disaṃ ācikkha kathehīti vadati. Nibbānassa hi so maggoti kammaṃ akatvā jīvitaṭṭhānaṃ nāma nibbānassa maggo. Paṭhamaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ១. សុវីរសុត្តំ • 1. Suvīrasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ១. សុវីរសុត្តវណ្ណនា • 1. Suvīrasuttavaṇṇanā
