Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മിലിന്ദപഞ്ഹപാളി • Milindapañhapāḷi |
൧൦. തച്ഛകങ്ഗപഞ്ഹോ
10. Tacchakaṅgapañho
൧൦. ‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, ‘തച്ഛകസ്സ ദ്വേ അങ്ഗാനി ഗഹേതബ്ബാനീ’തി യം വദേസി, കതമാനി താനി ദ്വേ അങ്ഗാനി ഗഹേതബ്ബാനീ’’തി? ‘‘യഥാ, മഹാരാജ, തച്ഛകോ കാളസുത്തം അനുലോമേത്വാ രുക്ഖം തച്ഛതി, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, യോഗിനാ യോഗാവചരേന ജിനസാസനമനുലോമയിത്വാ സീലപഥവിയം പതിട്ഠഹിത്വാ സദ്ധാഹത്ഥേന പഞ്ഞാവാസിം ഗഹേത്വാ കിലേസാ തച്ഛേതബ്ബാ. ഇദം, മഹാരാജ, തച്ഛകസ്സ പഠമം അങ്ഗം ഗഹേതബ്ബം.
10. ‘‘Bhante nāgasena, ‘tacchakassa dve aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni dve aṅgāni gahetabbānī’’ti? ‘‘Yathā, mahārāja, tacchako kāḷasuttaṃ anulometvā rukkhaṃ tacchati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena jinasāsanamanulomayitvā sīlapathaviyaṃ patiṭṭhahitvā saddhāhatthena paññāvāsiṃ gahetvā kilesā tacchetabbā. Idaṃ, mahārāja, tacchakassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘പുന ചപരം, മഹാരാജ, തച്ഛകോ ഫേഗ്ഗും അപഹരിത്വാ സാരമാദിയതി, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, യോഗിനാ യോഗാവചരേന സസ്സതം ഉച്ഛേദം തം ജീവം തം സരീരം അഞ്ഞം ജീവം അഞ്ഞം സരീരം തദുത്തമം അഞ്ഞദുത്തമം അകതമഭബ്ബം അപുരിസകാരം അബ്രഹ്മചരിയവാസം സത്തവിനാസം നവസത്തപാതുഭാവം സങ്ഖാരസസ്സതഭാവം യോ കരോതി, സോ പടിസംവേദേതി, അഞ്ഞോ കരോതി, അഞ്ഞോ പടിസംവേദേതി, കമ്മഫലദസ്സനാ ച കിരിയഫലദിട്ഠി ച ഇതി ഏവരൂപാനി ചേവ അഞ്ഞാനി ച വിവാദപഥാനി അപനേത്വാ സങ്ഖാരാനം സഭാവം പരമസുഞ്ഞതം നിരീഹനിജ്ജീവതം 1 അച്ചന്തം സുഞ്ഞതം ആദിയിതബ്ബം. ഇദം, മഹാരാജ, തച്ഛകസ്സ ദുതിയം അങ്ഗം ഗഹേതബ്ബം. ഭാസിതമ്പേതം, മഹാരാജ, ഭഗവതാ ദേവാതിദേവേന സുത്തനിപാതേ –
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, tacchako phegguṃ apaharitvā sāramādiyati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sassataṃ ucchedaṃ taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ taduttamaṃ aññaduttamaṃ akatamabhabbaṃ apurisakāraṃ abrahmacariyavāsaṃ sattavināsaṃ navasattapātubhāvaṃ saṅkhārasassatabhāvaṃ yo karoti, so paṭisaṃvedeti, añño karoti, añño paṭisaṃvedeti, kammaphaladassanā ca kiriyaphaladiṭṭhi ca iti evarūpāni ceva aññāni ca vivādapathāni apanetvā saṅkhārānaṃ sabhāvaṃ paramasuññataṃ nirīhanijjīvataṃ 2 accantaṃ suññataṃ ādiyitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, tacchakassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena suttanipāte –
‘‘‘കാരണ്ഡവം നിദ്ധമഥ, കസമ്ബും അപകസ്സഥ;
‘‘‘Kāraṇḍavaṃ niddhamatha, kasambuṃ apakassatha;
തതോ പലാപേ വാഹേഥ, അസ്സമണേ സമണമാനിനേ.
Tato palāpe vāhetha, assamaṇe samaṇamānine.
‘‘‘നിദ്ധമിത്വാന പാപിച്ഛേ, പാപആചാരഗോചരേ;
‘‘‘Niddhamitvāna pāpicche, pāpaācāragocare;
സുദ്ധാ സുദ്ധേഹി സംവാസം, കപ്പയവ്ഹോ പതിസ്സതാ;
Suddhā suddhehi saṃvāsaṃ, kappayavho patissatā;
തതോ സമഗ്ഗാ നിപകാ, ദുക്ഖസ്സന്തം കരിസ്സഥാ’’’തി.
Tato samaggā nipakā, dukkhassantaṃ karissathā’’’ti.
തച്ഛകങ്ഗപഞ്ഹോ ദസമോ.
Tacchakaṅgapañho dasamo.
മക്കടകവഗ്ഗോ ഛട്ഠോ.
Makkaṭakavaggo chaṭṭho.
തസ്സുദ്ദാനം –
Tassuddānaṃ –
മക്കടോ ദാരകോ കുമ്മോ, വനം രുക്ഖോ ച പഞ്ചമോ;
Makkaṭo dārako kummo, vanaṃ rukkho ca pañcamo;
മേഘോ മണി മാഗവികോ, ബാളിസീ തച്ഛകേന ചാതി.
Megho maṇi māgaviko, bāḷisī tacchakena cāti.
Footnotes: