Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya |
၂. တာလပုဋသုတ္တံ
2. Tālapuṭasuttaṃ
၃၅၄. ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝာပေ။ အထ ခော တာလပုဋော 1 နဋဂာမဏိ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော တာလပုဋော နဋဂာမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗကာနံ အာစရိယပာစရိယာနံ နဋာနံ ဘာသမာနာနံ – ‘ယော သော နဋော ရင္ဂမဇ္ဈေ သမဇ္ဇမဇ္ဈေ သစ္စာလိကေန ဇနံ ဟာသေတိ ရမေတိ, သော ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ ပဟာသာနံ ဒေဝာနံ သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇတီ’တိ။ ဣဓ ဘဂဝာ ကိမာဟာ’’တိ? ‘‘အလံ, ဂာမဏိ, တိဋ္ဌတေတံ။ မာ မံ ဧတံ ပုစ္ဆီ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခော တာလပုဋော နဋဂာမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗကာနံ အာစရိယပာစရိယာနံ နဋာနံ ဘာသမာနာနံ – ‘ယော သော နဋော ရင္ဂမဇ္ဈေ သမဇ္ဇမဇ္ဈေ သစ္စာလိကေန ဇနံ ဟာသေတိ ရမေတိ, သော ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ ပဟာသာနံ ဒေဝာနံ သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇတီ’တိ။ ဣဓ ဘဂဝာ ကိမာဟာ’’တိ? ‘‘အလံ, ဂာမဏိ, တိဋ္ဌတေတံ။ မာ မံ ဧတံ ပုစ္ဆီ’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခော တာလပုဋော နဋဂာမဏိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘သုတံ မေတံ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗကာနံ အာစရိယပာစရိယာနံ နဋာနံ ဘာသမာနာနံ – ‘ယော သော နဋော ရင္ဂမဇ္ဈေ သမဇ္ဇမဇ္ဈေ သစ္စာလိကေန ဇနံ ဟာသေတိ ရမေတိ, သော ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ ပဟာသာနံ ဒေဝာနံ သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇတီ’တိ။ ဣဓ ဘဂဝာ ကိမာဟာ’’တိ?
354. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Atha kho tālapuṭo 2 naṭagāmaṇi yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho tālapuṭo naṭagāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bhante, pubbakānaṃ ācariyapācariyānaṃ naṭānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘yo so naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe saccālikena janaṃ hāseti rameti, so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pahāsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjatī’ti. Idha bhagavā kimāhā’’ti? ‘‘Alaṃ, gāmaṇi, tiṭṭhatetaṃ. Mā maṃ etaṃ pucchī’’ti. Dutiyampi kho tālapuṭo naṭagāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bhante, pubbakānaṃ ācariyapācariyānaṃ naṭānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘yo so naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe saccālikena janaṃ hāseti rameti, so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pahāsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjatī’ti. Idha bhagavā kimāhā’’ti? ‘‘Alaṃ, gāmaṇi, tiṭṭhatetaṃ. Mā maṃ etaṃ pucchī’’ti. Tatiyampi kho tālapuṭo naṭagāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bhante, pubbakānaṃ ācariyapācariyānaṃ naṭānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘yo so naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe saccālikena janaṃ hāseti rameti, so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pahāsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjatī’ti. Idha bhagavā kimāhā’’ti?
‘‘အဒ္ဓာ ခော တ္ယာဟံ, ဂာမဏိ, န လဘာမိ 3 – ‘အလံ, ဂာမဏိ, တိဋ္ဌတေတံ, မာ မံ ဧတံ ပုစ္ဆီ’တိ။ အပိ စ တ္ယာဟံ ဗ္ယာကရိသ္သာမိ။ ပုဗ္ဗေ ခော, ဂာမဏိ, သတ္တာ အဝီတရာဂာ ရာဂဗန္ဓနဗဒ္ဓာ။ တေသံ နဋော ရင္ဂမဇ္ဈေ သမဇ္ဇမဇ္ဈေ ယေ ဓမ္မာ ရဇနီယာ တေ ဥပသံဟရတိ ဘိယ္ယောသောမတ္တာယ။ ပုဗ္ဗေ ခော, ဂာမဏိ, သတ္တာ အဝီတဒောသာ ဒောသဗန္ဓနဗဒ္ဓာ။ တေသံ နဋော ရင္ဂမဇ္ဈေ သမဇ္ဇမဇ္ဈေ ယေ ဓမ္မာ ဒောသနီယာ တေ ဥပသံဟရတိ ဘိယ္ယောသောမတ္တာယ။ ပုဗ္ဗေ ခော, ဂာမဏိ , သတ္တာ အဝီတမောဟာ မောဟဗန္ဓနဗဒ္ဓာ။ တေသံ နဋော ရင္ဂမဇ္ဈေ သမဇ္ဇမဇ္ဈေ ယေ ဓမ္မာ မောဟနီယာ တေ ဥပသံဟရတိ ဘိယ္ယောသောမတ္တာယ။ သော အတ္တနာ မတ္တော ပမတ္တော ပရေ မဒေတ္ဝာ ပမာဒေတ္ဝာ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ ပဟာသော နာမ နိရယော တတ္ထ ဥပပဇ္ဇတိ။ သစေ ခော ပနသ္သ ဧဝံဒိဋ္ဌိ ဟောတိ – ‘ယော သော နဋော ရင္ဂမဇ္ဈေ သမဇ္ဇမဇ္ဈေ သစ္စာလိကေန ဇနံ ဟာသေတိ ရမေတိ, သော ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ ပဟာသာနံ ဒေဝာနံ သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇတီ’တိ, သာသ္သ ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကသ္သ ခော ပနာဟံ, ဂာမဏိ, ပုရိသပုဂ္ဂလသ္သ ဒ္ဝိန္နံ ဂတီနံ အညတရံ ဂတိံ ဝဒာမိ – နိရယံ ဝာ တိရစ္ဆာနယောနိံ ဝာ’’တိ။
‘‘Addhā kho tyāhaṃ, gāmaṇi, na labhāmi 4 – ‘alaṃ, gāmaṇi, tiṭṭhatetaṃ, mā maṃ etaṃ pucchī’ti. Api ca tyāhaṃ byākarissāmi. Pubbe kho, gāmaṇi, sattā avītarāgā rāgabandhanabaddhā. Tesaṃ naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe ye dhammā rajanīyā te upasaṃharati bhiyyosomattāya. Pubbe kho, gāmaṇi, sattā avītadosā dosabandhanabaddhā. Tesaṃ naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe ye dhammā dosanīyā te upasaṃharati bhiyyosomattāya. Pubbe kho, gāmaṇi , sattā avītamohā mohabandhanabaddhā. Tesaṃ naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe ye dhammā mohanīyā te upasaṃharati bhiyyosomattāya. So attanā matto pamatto pare madetvā pamādetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pahāso nāma nirayo tattha upapajjati. Sace kho panassa evaṃdiṭṭhi hoti – ‘yo so naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe saccālikena janaṃ hāseti rameti, so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pahāsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjatī’ti, sāssa hoti micchādiṭṭhi. Micchādiṭṭhikassa kho panāhaṃ, gāmaṇi, purisapuggalassa dvinnaṃ gatīnaṃ aññataraṃ gatiṃ vadāmi – nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā’’ti.
ဧဝံ ဝုတ္တေ, တာလပုဋော နဋဂာမဏိ, ပရောဒိ, အသ္သူနိ ပဝတ္တေသိ။ ‘‘ဧတံ ခော တ္ယာဟံ, ဂာမဏိ, နာလတ္ထံ – ‘အလံ, ဂာမဏိ, တိဋ္ဌတေတံ; မာ မံ ဧတံ ပုစ္ဆီ’’’တိ။ ‘‘နာဟံ, ဘန္တေ, ဧတံ ရောဒာမိ ယံ မံ ဘဂဝာ ဧဝမာဟ; အပိ စာဟံ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗကေဟိ အာစရိယပာစရိယေဟိ နဋေဟိ ဒီဃရတ္တံ နိကတော ဝဉ္စိတော ပလုဒ္ဓော – ‘ယော သော နဋော ရင္ဂမဇ္ဈေ သမဇ္ဇမဇ္ဈေ သစ္စာလိကေန ဇနံ ဟာသေတိ ရမေတိ သော ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ ပဟာသာနံ ဒေဝာနံ သဟဗ္ယတံ ဥပပဇ္ဇတီ’’’တိ။ ‘‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ! သေယ္ယထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝာ ဥက္ကုဇ္ဇေယ္ယ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝာ ဝိဝရေယ္ယ, မူဠ္ဟသ္သ ဝာ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယ္ယ, အန္ဓကာရေ ဝာ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယ္ယ – စက္ခုမန္တော ရူပာနိ ဒက္ခန္တီတိ; ဧဝမေဝံ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော။ ဧသာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမိ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင္ဃဉ္စ။ လဘေယ္ယာဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယ္ယံ ဥပသမ္ပဒ’’န္တိ။ အလတ္ထ ခော တာလပုဋော နဋဂာမဏိ ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အလတ္ထ ဥပသမ္ပဒံ။ အစိရူပသမ္ပန္နော စ ပနာယသ္မာ တာလပုဋော။ပေ.။ အရဟတံ အဟောသီတိ။ ဒုတိယံ။
Evaṃ vutte, tālapuṭo naṭagāmaṇi, parodi, assūni pavattesi. ‘‘Etaṃ kho tyāhaṃ, gāmaṇi, nālatthaṃ – ‘alaṃ, gāmaṇi, tiṭṭhatetaṃ; mā maṃ etaṃ pucchī’’’ti. ‘‘Nāhaṃ, bhante, etaṃ rodāmi yaṃ maṃ bhagavā evamāha; api cāhaṃ, bhante, pubbakehi ācariyapācariyehi naṭehi dīgharattaṃ nikato vañcito paluddho – ‘yo so naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe saccālikena janaṃ hāseti rameti so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pahāsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjatī’’’ti. ‘‘Abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante! Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti; evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Labheyyāhaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti. Alattha kho tālapuṭo naṭagāmaṇi bhagavato santike pabbajjaṃ, alattha upasampadaṃ. Acirūpasampanno ca panāyasmā tālapuṭo…pe… arahataṃ ahosīti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၂. တာလပုဋသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 2. Tālapuṭasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၂. တာလပုဋသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 2. Tālapuṭasuttavaṇṇanā