| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya |
೨. ತಾಲಪುಟಸುತ್ತಂ
2. Tālapuṭasuttaṃ
೩೫೪. ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ। ಅಥ ಖೋ ತಾಲಪುಟೋ 1 ನಟಗಾಮಣಿ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ತಾಲಪುಟೋ ನಟಗಾಮಣಿ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸುತಂ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಪುಬ್ಬಕಾನಂ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯಾನಂ ನಟಾನಂ ಭಾಸಮಾನಾನಂ – ‘ಯೋ ಸೋ ನಟೋ ರಙ್ಗಮಜ್ಝೇ ಸಮಜ್ಜಮಜ್ಝೇ ಸಚ್ಚಾಲಿಕೇನ ಜನಂ ಹಾಸೇತಿ ರಮೇತಿ, ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಪಹಾಸಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತೀ’ತಿ। ಇಧ ಭಗವಾ ಕಿಮಾಹಾ’’ತಿ? ‘‘ಅಲಂ, ಗಾಮಣಿ, ತಿಟ್ಠತೇತಂ। ಮಾ ಮಂ ಏತಂ ಪುಚ್ಛೀ’’ತಿ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ತಾಲಪುಟೋ ನಟಗಾಮಣಿ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸುತಂ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಪುಬ್ಬಕಾನಂ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯಾನಂ ನಟಾನಂ ಭಾಸಮಾನಾನಂ – ‘ಯೋ ಸೋ ನಟೋ ರಙ್ಗಮಜ್ಝೇ ಸಮಜ್ಜಮಜ್ಝೇ ಸಚ್ಚಾಲಿಕೇನ ಜನಂ ಹಾಸೇತಿ ರಮೇತಿ, ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಪಹಾಸಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತೀ’ತಿ। ಇಧ ಭಗವಾ ಕಿಮಾಹಾ’’ತಿ? ‘‘ಅಲಂ, ಗಾಮಣಿ, ತಿಟ್ಠತೇತಂ। ಮಾ ಮಂ ಏತಂ ಪುಚ್ಛೀ’’ತಿ। ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ತಾಲಪುಟೋ ನಟಗಾಮಣಿ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸುತಂ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಪುಬ್ಬಕಾನಂ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯಾನಂ ನಟಾನಂ ಭಾಸಮಾನಾನಂ – ‘ಯೋ ಸೋ ನಟೋ ರಙ್ಗಮಜ್ಝೇ ಸಮಜ್ಜಮಜ್ಝೇ ಸಚ್ಚಾಲಿಕೇನ ಜನಂ ಹಾಸೇತಿ ರಮೇತಿ, ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಪಹಾಸಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತೀ’ತಿ। ಇಧ ಭಗವಾ ಕಿಮಾಹಾ’’ತಿ?
354. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Atha kho tālapuṭo 2 naṭagāmaṇi yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho tālapuṭo naṭagāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bhante, pubbakānaṃ ācariyapācariyānaṃ naṭānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘yo so naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe saccālikena janaṃ hāseti rameti, so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pahāsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjatī’ti. Idha bhagavā kimāhā’’ti? ‘‘Alaṃ, gāmaṇi, tiṭṭhatetaṃ. Mā maṃ etaṃ pucchī’’ti. Dutiyampi kho tālapuṭo naṭagāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bhante, pubbakānaṃ ācariyapācariyānaṃ naṭānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘yo so naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe saccālikena janaṃ hāseti rameti, so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pahāsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjatī’ti. Idha bhagavā kimāhā’’ti? ‘‘Alaṃ, gāmaṇi, tiṭṭhatetaṃ. Mā maṃ etaṃ pucchī’’ti. Tatiyampi kho tālapuṭo naṭagāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bhante, pubbakānaṃ ācariyapācariyānaṃ naṭānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘yo so naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe saccālikena janaṃ hāseti rameti, so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pahāsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjatī’ti. Idha bhagavā kimāhā’’ti?
‘‘ಅದ್ಧಾ ಖೋ ತ್ಯಾಹಂ, ಗಾಮಣಿ, ನ ಲಭಾಮಿ 3 – ‘ಅಲಂ, ಗಾಮಣಿ, ತಿಟ್ಠತೇತಂ, ಮಾ ಮಂ ಏತಂ ಪುಚ್ಛೀ’ತಿ। ಅಪಿ ಚ ತ್ಯಾಹಂ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸಾಮಿ। ಪುಬ್ಬೇ ಖೋ, ಗಾಮಣಿ, ಸತ್ತಾ ಅವೀತರಾಗಾ ರಾಗಬನ್ಧನಬದ್ಧಾ। ತೇಸಂ ನಟೋ ರಙ್ಗಮಜ್ಝೇ ಸಮಜ್ಜಮಜ್ಝೇ ಯೇ ಧಮ್ಮಾ ರಜನೀಯಾ ತೇ ಉಪಸಂಹರತಿ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ। ಪುಬ್ಬೇ ಖೋ, ಗಾಮಣಿ, ಸತ್ತಾ ಅವೀತದೋಸಾ ದೋಸಬನ್ಧನಬದ್ಧಾ। ತೇಸಂ ನಟೋ ರಙ್ಗಮಜ್ಝೇ ಸಮಜ್ಜಮಜ್ಝೇ ಯೇ ಧಮ್ಮಾ ದೋಸನೀಯಾ ತೇ ಉಪಸಂಹರತಿ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ। ಪುಬ್ಬೇ ಖೋ, ಗಾಮಣಿ , ಸತ್ತಾ ಅವೀತಮೋಹಾ ಮೋಹಬನ್ಧನಬದ್ಧಾ। ತೇಸಂ ನಟೋ ರಙ್ಗಮಜ್ಝೇ ಸಮಜ್ಜಮಜ್ಝೇ ಯೇ ಧಮ್ಮಾ ಮೋಹನೀಯಾ ತೇ ಉಪಸಂಹರತಿ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ। ಸೋ ಅತ್ತನಾ ಮತ್ತೋ ಪಮತ್ತೋ ಪರೇ ಮದೇತ್ವಾ ಪಮಾದೇತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಪಹಾಸೋ ನಾಮ ನಿರಯೋ ತತ್ಥ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಸಚೇ ಖೋ ಪನಸ್ಸ ಏವಂದಿಟ್ಠಿ ಹೋತಿ – ‘ಯೋ ಸೋ ನಟೋ ರಙ್ಗಮಜ್ಝೇ ಸಮಜ್ಜಮಜ್ಝೇ ಸಚ್ಚಾಲಿಕೇನ ಜನಂ ಹಾಸೇತಿ ರಮೇತಿ, ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಪಹಾಸಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತೀ’ತಿ, ಸಾಸ್ಸ ಹೋತಿ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ। ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಸ್ಸ ಖೋ ಪನಾಹಂ, ಗಾಮಣಿ, ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ದ್ವಿನ್ನಂ ಗತೀನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಗತಿಂ ವದಾಮಿ – ನಿರಯಂ ವಾ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಂ ವಾ’’ತಿ।
‘‘Addhā kho tyāhaṃ, gāmaṇi, na labhāmi 4 – ‘alaṃ, gāmaṇi, tiṭṭhatetaṃ, mā maṃ etaṃ pucchī’ti. Api ca tyāhaṃ byākarissāmi. Pubbe kho, gāmaṇi, sattā avītarāgā rāgabandhanabaddhā. Tesaṃ naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe ye dhammā rajanīyā te upasaṃharati bhiyyosomattāya. Pubbe kho, gāmaṇi, sattā avītadosā dosabandhanabaddhā. Tesaṃ naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe ye dhammā dosanīyā te upasaṃharati bhiyyosomattāya. Pubbe kho, gāmaṇi , sattā avītamohā mohabandhanabaddhā. Tesaṃ naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe ye dhammā mohanīyā te upasaṃharati bhiyyosomattāya. So attanā matto pamatto pare madetvā pamādetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pahāso nāma nirayo tattha upapajjati. Sace kho panassa evaṃdiṭṭhi hoti – ‘yo so naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe saccālikena janaṃ hāseti rameti, so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pahāsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjatī’ti, sāssa hoti micchādiṭṭhi. Micchādiṭṭhikassa kho panāhaṃ, gāmaṇi, purisapuggalassa dvinnaṃ gatīnaṃ aññataraṃ gatiṃ vadāmi – nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā’’ti.
ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ತಾಲಪುಟೋ ನಟಗಾಮಣಿ, ಪರೋದಿ, ಅಸ್ಸೂನಿ ಪವತ್ತೇಸಿ। ‘‘ಏತಂ ಖೋ ತ್ಯಾಹಂ, ಗಾಮಣಿ, ನಾಲತ್ಥಂ – ‘ಅಲಂ, ಗಾಮಣಿ, ತಿಟ್ಠತೇತಂ; ಮಾ ಮಂ ಏತಂ ಪುಚ್ಛೀ’’’ತಿ। ‘‘ನಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಏತಂ ರೋದಾಮಿ ಯಂ ಮಂ ಭಗವಾ ಏವಮಾಹ; ಅಪಿ ಚಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಪುಬ್ಬಕೇಹಿ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯೇಹಿ ನಟೇಹಿ ದೀಘರತ್ತಂ ನಿಕತೋ ವಞ್ಚಿತೋ ಪಲುದ್ಧೋ – ‘ಯೋ ಸೋ ನಟೋ ರಙ್ಗಮಜ್ಝೇ ಸಮಜ್ಜಮಜ್ಝೇ ಸಚ್ಚಾಲಿಕೇನ ಜನಂ ಹಾಸೇತಿ ರಮೇತಿ ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಪಹಾಸಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತೀ’’’ತಿ। ‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭನ್ತೇ! ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತಂ ವಾ ಉಕ್ಕುಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ವಾ ವಿವರೇಯ್ಯ, ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಆಚಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಅನ್ಧಕಾರೇ ವಾ ತೇಲಪಜ್ಜೋತಂ ಧಾರೇಯ್ಯ – ಚಕ್ಖುಮನ್ತೋ ರೂಪಾನಿ ದಕ್ಖನ್ತೀತಿ; ಏವಮೇವಂ ಭಗವತಾ ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನ ಧಮ್ಮೋ ಪಕಾಸಿತೋ। ಏಸಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವನ್ತಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ। ಲಭೇಯ್ಯಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಲಭೇಯ್ಯಂ ಉಪಸಮ್ಪದ’’ನ್ತಿ। ಅಲತ್ಥ ಖೋ ತಾಲಪುಟೋ ನಟಗಾಮಣಿ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಅಲತ್ಥ ಉಪಸಮ್ಪದಂ। ಅಚಿರೂಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಚ ಪನಾಯಸ್ಮಾ ತಾಲಪುಟೋ…ಪೇ॰… ಅರಹತಂ ಅಹೋಸೀತಿ। ದುತಿಯಂ।
Evaṃ vutte, tālapuṭo naṭagāmaṇi, parodi, assūni pavattesi. ‘‘Etaṃ kho tyāhaṃ, gāmaṇi, nālatthaṃ – ‘alaṃ, gāmaṇi, tiṭṭhatetaṃ; mā maṃ etaṃ pucchī’’’ti. ‘‘Nāhaṃ, bhante, etaṃ rodāmi yaṃ maṃ bhagavā evamāha; api cāhaṃ, bhante, pubbakehi ācariyapācariyehi naṭehi dīgharattaṃ nikato vañcito paluddho – ‘yo so naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe saccālikena janaṃ hāseti rameti so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pahāsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjatī’’’ti. ‘‘Abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante! Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti; evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Labheyyāhaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti. Alattha kho tālapuṭo naṭagāmaṇi bhagavato santike pabbajjaṃ, alattha upasampadaṃ. Acirūpasampanno ca panāyasmā tālapuṭo…pe… arahataṃ ahosīti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೨. ತಾಲಪುಟಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 2. Tālapuṭasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೨. ತಾಲಪುಟಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 2. Tālapuṭasuttavaṇṇanā
