| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya |
੨. ਤਾਲਪੁਟਸੁਤ੍ਤਂ
2. Tālapuṭasuttaṃ
੩੫੪. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਰਾਜਗਹੇ વਿਹਰਤਿ વੇਲ਼ੁવਨੇ ਕਲਨ੍ਦਕਨਿવਾਪੇ। ਅਥ ਖੋ ਤਾਲਪੁਟੋ 1 ਨਟਗਾਮਣਿ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਤਾਲਪੁਟੋ ਨਟਗਾਮਣਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸੁਤਂ ਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਬ੍ਬਕਾਨਂ ਆਚਰਿਯਪਾਚਰਿਯਾਨਂ ਨਟਾਨਂ ਭਾਸਮਾਨਾਨਂ – ‘ਯੋ ਸੋ ਨਟੋ ਰਙ੍ਗਮਜ੍ਝੇ ਸਮਜ੍ਜਮਜ੍ਝੇ ਸਚ੍ਚਾਲਿਕੇਨ ਜਨਂ ਹਾਸੇਤਿ ਰਮੇਤਿ, ਸੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਪਹਾਸਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ। ਇਧ ਭਗવਾ ਕਿਮਾਹਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਲਂ, ਗਾਮਣਿ, ਤਿਟ੍ਠਤੇਤਂ। ਮਾ ਮਂ ਏਤਂ ਪੁਚ੍ਛੀ’’ਤਿ। ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਤਾਲਪੁਟੋ ਨਟਗਾਮਣਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸੁਤਂ ਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਬ੍ਬਕਾਨਂ ਆਚਰਿਯਪਾਚਰਿਯਾਨਂ ਨਟਾਨਂ ਭਾਸਮਾਨਾਨਂ – ‘ਯੋ ਸੋ ਨਟੋ ਰਙ੍ਗਮਜ੍ਝੇ ਸਮਜ੍ਜਮਜ੍ਝੇ ਸਚ੍ਚਾਲਿਕੇਨ ਜਨਂ ਹਾਸੇਤਿ ਰਮੇਤਿ, ਸੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਪਹਾਸਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ। ਇਧ ਭਗવਾ ਕਿਮਾਹਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਲਂ, ਗਾਮਣਿ, ਤਿਟ੍ਠਤੇਤਂ। ਮਾ ਮਂ ਏਤਂ ਪੁਚ੍ਛੀ’’ਤਿ। ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਤਾਲਪੁਟੋ ਨਟਗਾਮਣਿ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਸੁਤਂ ਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਬ੍ਬਕਾਨਂ ਆਚਰਿਯਪਾਚਰਿਯਾਨਂ ਨਟਾਨਂ ਭਾਸਮਾਨਾਨਂ – ‘ਯੋ ਸੋ ਨਟੋ ਰਙ੍ਗਮਜ੍ਝੇ ਸਮਜ੍ਜਮਜ੍ਝੇ ਸਚ੍ਚਾਲਿਕੇਨ ਜਨਂ ਹਾਸੇਤਿ ਰਮੇਤਿ, ਸੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਪਹਾਸਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ। ਇਧ ਭਗવਾ ਕਿਮਾਹਾ’’ਤਿ?
354. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Atha kho tālapuṭo 2 naṭagāmaṇi yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho tālapuṭo naṭagāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bhante, pubbakānaṃ ācariyapācariyānaṃ naṭānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘yo so naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe saccālikena janaṃ hāseti rameti, so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pahāsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjatī’ti. Idha bhagavā kimāhā’’ti? ‘‘Alaṃ, gāmaṇi, tiṭṭhatetaṃ. Mā maṃ etaṃ pucchī’’ti. Dutiyampi kho tālapuṭo naṭagāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bhante, pubbakānaṃ ācariyapācariyānaṃ naṭānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘yo so naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe saccālikena janaṃ hāseti rameti, so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pahāsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjatī’ti. Idha bhagavā kimāhā’’ti? ‘‘Alaṃ, gāmaṇi, tiṭṭhatetaṃ. Mā maṃ etaṃ pucchī’’ti. Tatiyampi kho tālapuṭo naṭagāmaṇi bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bhante, pubbakānaṃ ācariyapācariyānaṃ naṭānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘yo so naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe saccālikena janaṃ hāseti rameti, so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pahāsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjatī’ti. Idha bhagavā kimāhā’’ti?
‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਖੋ ਤ੍ਯਾਹਂ, ਗਾਮਣਿ, ਨ ਲਭਾਮਿ 3 – ‘ਅਲਂ, ਗਾਮਣਿ, ਤਿਟ੍ਠਤੇਤਂ, ਮਾ ਮਂ ਏਤਂ ਪੁਚ੍ਛੀ’ਤਿ। ਅਪਿ ਚ ਤ੍ਯਾਹਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਪੁਬ੍ਬੇ ਖੋ, ਗਾਮਣਿ, ਸਤ੍ਤਾ ਅવੀਤਰਾਗਾ ਰਾਗਬਨ੍ਧਨਬਦ੍ਧਾ। ਤੇਸਂ ਨਟੋ ਰਙ੍ਗਮਜ੍ਝੇ ਸਮਜ੍ਜਮਜ੍ਝੇ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਰਜਨੀਯਾ ਤੇ ਉਪਸਂਹਰਤਿ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ। ਪੁਬ੍ਬੇ ਖੋ, ਗਾਮਣਿ, ਸਤ੍ਤਾ ਅવੀਤਦੋਸਾ ਦੋਸਬਨ੍ਧਨਬਦ੍ਧਾ। ਤੇਸਂ ਨਟੋ ਰਙ੍ਗਮਜ੍ਝੇ ਸਮਜ੍ਜਮਜ੍ਝੇ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਦੋਸਨੀਯਾ ਤੇ ਉਪਸਂਹਰਤਿ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ। ਪੁਬ੍ਬੇ ਖੋ, ਗਾਮਣਿ , ਸਤ੍ਤਾ ਅવੀਤਮੋਹਾ ਮੋਹਬਨ੍ਧਨਬਦ੍ਧਾ। ਤੇਸਂ ਨਟੋ ਰਙ੍ਗਮਜ੍ਝੇ ਸਮਜ੍ਜਮਜ੍ਝੇ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਮੋਹਨੀਯਾ ਤੇ ਉਪਸਂਹਰਤਿ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ। ਸੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਮਤ੍ਤੋ ਪਮਤ੍ਤੋ ਪਰੇ ਮਦੇਤ੍વਾ ਪਮਾਦੇਤ੍વਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਪਹਾਸੋ ਨਾਮ ਨਿਰਯੋ ਤਤ੍ਥ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਸਚੇ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਏવਂਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤਿ – ‘ਯੋ ਸੋ ਨਟੋ ਰਙ੍ਗਮਜ੍ਝੇ ਸਮਜ੍ਜਮਜ੍ਝੇ ਸਚ੍ਚਾਲਿਕੇਨ ਜਨਂ ਹਾਸੇਤਿ ਰਮੇਤਿ, ਸੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਪਹਾਸਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ, ਸਾਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ। ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ਖੋ ਪਨਾਹਂ, ਗਾਮਣਿ, ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਗਤੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਗਤਿਂ વਦਾਮਿ – ਨਿਰਯਂ વਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਂ વਾ’’ਤਿ।
‘‘Addhā kho tyāhaṃ, gāmaṇi, na labhāmi 4 – ‘alaṃ, gāmaṇi, tiṭṭhatetaṃ, mā maṃ etaṃ pucchī’ti. Api ca tyāhaṃ byākarissāmi. Pubbe kho, gāmaṇi, sattā avītarāgā rāgabandhanabaddhā. Tesaṃ naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe ye dhammā rajanīyā te upasaṃharati bhiyyosomattāya. Pubbe kho, gāmaṇi, sattā avītadosā dosabandhanabaddhā. Tesaṃ naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe ye dhammā dosanīyā te upasaṃharati bhiyyosomattāya. Pubbe kho, gāmaṇi , sattā avītamohā mohabandhanabaddhā. Tesaṃ naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe ye dhammā mohanīyā te upasaṃharati bhiyyosomattāya. So attanā matto pamatto pare madetvā pamādetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pahāso nāma nirayo tattha upapajjati. Sace kho panassa evaṃdiṭṭhi hoti – ‘yo so naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe saccālikena janaṃ hāseti rameti, so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pahāsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjatī’ti, sāssa hoti micchādiṭṭhi. Micchādiṭṭhikassa kho panāhaṃ, gāmaṇi, purisapuggalassa dvinnaṃ gatīnaṃ aññataraṃ gatiṃ vadāmi – nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā’’ti.
ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਤਾਲਪੁਟੋ ਨਟਗਾਮਣਿ, ਪਰੋਦਿ, ਅਸ੍ਸੂਨਿ ਪવਤ੍ਤੇਸਿ। ‘‘ਏਤਂ ਖੋ ਤ੍ਯਾਹਂ, ਗਾਮਣਿ, ਨਾਲਤ੍ਥਂ – ‘ਅਲਂ, ਗਾਮਣਿ, ਤਿਟ੍ਠਤੇਤਂ; ਮਾ ਮਂ ਏਤਂ ਪੁਚ੍ਛੀ’’’ਤਿ। ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤਂ ਰੋਦਾਮਿ ਯਂ ਮਂ ਭਗવਾ ਏવਮਾਹ; ਅਪਿ ਚਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਬ੍ਬਕੇਹਿ ਆਚਰਿਯਪਾਚਰਿਯੇਹਿ ਨਟੇਹਿ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਨਿਕਤੋ વਞ੍ਚਿਤੋ ਪਲੁਦ੍ਧੋ – ‘ਯੋ ਸੋ ਨਟੋ ਰਙ੍ਗਮਜ੍ਝੇ ਸਮਜ੍ਜਮਜ੍ਝੇ ਸਚ੍ਚਾਲਿਕੇਨ ਜਨਂ ਹਾਸੇਤਿ ਰਮੇਤਿ ਸੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਪਹਾਸਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀ’’’ਤਿ। ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ! ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਂ વਾ ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ વਾ વਿવਰੇਯ੍ਯ, ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ વਾ ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ વਾ ਤੇਲਪਜ੍ਜੋਤਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ – ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤੋ ਰੂਪਾਨਿ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤੀਤਿ; ਏવਮੇવਂ ਭਗવਤਾ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਪਕਾਸਿਤੋ। ਏਸਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਨ੍ਤਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚ। ਲਭੇਯ੍ਯਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ, ਲਭੇਯ੍ਯਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਲਤ੍ਥ ਖੋ ਤਾਲਪੁਟੋ ਨਟਗਾਮਣਿ ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ, ਅਲਤ੍ਥ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ। ਅਚਿਰੂਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਪਨਾਯਸ੍ਮਾ ਤਾਲਪੁਟੋ…ਪੇ॰… ਅਰਹਤਂ ਅਹੋਸੀਤਿ। ਦੁਤਿਯਂ।
Evaṃ vutte, tālapuṭo naṭagāmaṇi, parodi, assūni pavattesi. ‘‘Etaṃ kho tyāhaṃ, gāmaṇi, nālatthaṃ – ‘alaṃ, gāmaṇi, tiṭṭhatetaṃ; mā maṃ etaṃ pucchī’’’ti. ‘‘Nāhaṃ, bhante, etaṃ rodāmi yaṃ maṃ bhagavā evamāha; api cāhaṃ, bhante, pubbakehi ācariyapācariyehi naṭehi dīgharattaṃ nikato vañcito paluddho – ‘yo so naṭo raṅgamajjhe samajjamajjhe saccālikena janaṃ hāseti rameti so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā pahāsānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjatī’’’ti. ‘‘Abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante! Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti; evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Labheyyāhaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti. Alattha kho tālapuṭo naṭagāmaṇi bhagavato santike pabbajjaṃ, alattha upasampadaṃ. Acirūpasampanno ca panāyasmā tālapuṭo…pe… arahataṃ ahosīti. Dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੨. ਤਾਲਪੁਟਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 2. Tālapuṭasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੨. ਤਾਲਪੁਟਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 2. Tālapuṭasuttavaṇṇanā
