| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
2. තාලපුටසුත්‌තවණ්‌ණනා
2. Tālapuṭasuttavaṇṇanā
354. වාලොති වුච්‌චති තාලො, තස්‌ස තාලපුටං නාම. යථා ආමලකීඵලසමානකං, සො පන තාලසදිසමුඛවණ්‌ණත්‌තා තාලපුටොති එවංනාමකො. තෙනාහ ‘‘තස්‌ස කිරා’’තිආදි. අභිනීහාරසම්‌පන්‌නො අනෙකෙසු කප්‌පෙසු සම්‌භතසාවකබොධිසම්‌භාරො. තථා හෙස අසීතියා මහාසාවකෙසු අබ්‌භන්‌තරො ජාතො. සහස්‌සං දෙන්‌ති නච්‌චං පස්‌සිතුකාමා. සමජ්‌ජවෙසන්‌ති නෙපච්‌චවෙසං. කීළං කත්‌වාති නච්‌චකීළිතං කීළිත්‌වා, නච්‌චිත්‌වාති අත්‌ථො.
354. Vāloti vuccati tālo, tassa tālapuṭaṃ nāma. Yathā āmalakīphalasamānakaṃ, so pana tālasadisamukhavaṇṇattā tālapuṭoti evaṃnāmako. Tenāha ‘‘tassa kirā’’tiādi. Abhinīhārasampanno anekesu kappesu sambhatasāvakabodhisambhāro. Tathā hesa asītiyā mahāsāvakesu abbhantaro jāto. Sahassaṃ denti naccaṃ passitukāmā. Samajjavesanti nepaccavesaṃ. Kīḷaṃ katvāti naccakīḷitaṃ kīḷitvā, naccitvāti attho.
පුබ්‌බෙ තථාපවත්‌තවුත්‌තන්‌තදස්‌සනෙ සච්‌චෙන, තබ්‌බිපරියායෙ අලිකෙන. රාගපච්‌චයාති රාගුප්‌පත්‌තියා කාරණභූතා. මුඛතො…පෙ.… දස්‌සනාදයොති ආදි-සද්‌දෙන මුඛතො අග්‌ගිජාලනික්‌ඛමදස්‌සනාදිකෙ සඞ්‌ගණ්‌හාති. අඤ්‌ඤෙ ච…පෙ.… අභිනයාති කාමස්‌සාදසංයුත්‌තානං සිඞ්‌ගාරහස්‌සඅබ්‌භුතරසානඤ්‌චෙව ‘‘අඤ්‌ඤෙ චා’’ති වුත්‌තසන්‌තබීභච්‌ඡරසානඤ්‌ච දස්‌සනකා අභිනයා. දොසපච්‌චයාති දොසුප්‌පත්‌තියා කාරණභූතා. හත්‌ථපාදච්‌ඡෙදාදීති ආදි-සද්‌දෙන සඞ්‌ගහිතානං රුද්‌දවීරභයානකරසානං දස්‌සනකා අභිනයා. මොහපච්‌චයාති මොහුප්‌පත්‌තියා කාරණභූතා. එවමාදයොති ආදි-සද්‌දෙන සඞ්‌ගහිතානං කරුණාසන්‌තභයානකරසානං දස්‌සනකා අභිනයා. තෙ හි රසෙ සන්‌ධාය පාළියං ‘‘යෙ ධම්‌මා රජනීයා, යෙ ධම්‌මා දොසනීයා, යෙ ධම්‌මා මොහනීයා’’ති ච වුත්‌තං.
Pubbe tathāpavattavuttantadassane saccena, tabbipariyāye alikena. Rāgapaccayāti rāguppattiyā kāraṇabhūtā. Mukhato…pe… dassanādayoti ādi-saddena mukhato aggijālanikkhamadassanādike saṅgaṇhāti. Aññe ca…pe… abhinayāti kāmassādasaṃyuttānaṃ siṅgārahassaabbhutarasānañceva ‘‘aññe cā’’ti vuttasantabībhaccharasānañca dassanakā abhinayā. Dosapaccayāti dosuppattiyā kāraṇabhūtā. Hatthapādacchedādīti ādi-saddena saṅgahitānaṃ ruddavīrabhayānakarasānaṃ dassanakā abhinayā. Mohapaccayāti mohuppattiyā kāraṇabhūtā. Evamādayoti ādi-saddena saṅgahitānaṃ karuṇāsantabhayānakarasānaṃ dassanakā abhinayā. Te hi rase sandhāya pāḷiyaṃ ‘‘ye dhammā rajanīyā, ye dhammā dosanīyā, ye dhammā mohanīyā’’ti ca vuttaṃ.
නටවෙසං ගහෙත්‌වාව පච්‌චන්‌ති කම්‌මසරික්‌ඛවිපාකවසෙන. තං සන්‌ධායාති තං යථාවුත්‌තං නිරයෙ පච්‌චනං සන්‌ධාය. එතං ‘‘පහාසො නාම නිරයො, තත්‌ථ උපපජ්‌ජතී’’ති වුත්‌තං. යථා ලොකෙ අත්‌ථවිසෙසවසෙන සකම්‌මකානිපි පදානි අකම්‌මකානි භවන්‌ති ‘‘විමුච්‌චති පුරිසො’’ති, එවං ඉධ අත්‌ථවිසෙසවසෙන අකම්‌මකං සකම්‌මකං කත්‌වා වුත්‌තං – ‘‘නාහං, භන්‌තෙ, එතං රොදාමී’’ති. කො පන සො අත්‌ථවිසෙසො? අසහනං අක්‌ඛමනං, තස්‌මා න රොදාමි න සහාමි, න අක්‌ඛමාමීති අත්‌ථො. රොදනකාරණඤ්‌හි අසහන්‌තො තෙන අභිභූතො රොදති. තමෙවස්‌ස සකම්‌මකභාවස්‌ස කාරණභූතං අත්‌ථවිසෙසං ‘‘න අස්‌සුවිමොචනමත්‌තෙනා’’ති වුත්‌තං. මතං වා, අම්‌ම, රොදන්‌තීති එත්‌ථාපි මතං රොදන්‌ති, තස්‌ස මරණං න සහන්‌ති, නක්‌ඛමන්‌තීති පාකටොයමත්‌ථොති.
Naṭavesaṃgahetvāva paccanti kammasarikkhavipākavasena. Taṃ sandhāyāti taṃ yathāvuttaṃ niraye paccanaṃ sandhāya. Etaṃ ‘‘pahāso nāma nirayo, tattha upapajjatī’’ti vuttaṃ. Yathā loke atthavisesavasena sakammakānipi padāni akammakāni bhavanti ‘‘vimuccati puriso’’ti, evaṃ idha atthavisesavasena akammakaṃ sakammakaṃ katvā vuttaṃ – ‘‘nāhaṃ, bhante, etaṃ rodāmī’’ti. Ko pana so atthaviseso? Asahanaṃ akkhamanaṃ, tasmā na rodāmi na sahāmi, na akkhamāmīti attho. Rodanakāraṇañhi asahanto tena abhibhūto rodati. Tamevassa sakammakabhāvassa kāraṇabhūtaṃ atthavisesaṃ ‘‘na assuvimocanamattenā’’ti vuttaṃ. Mataṃ vā, amma, rodantīti etthāpi mataṃ rodanti, tassa maraṇaṃ na sahanti, nakkhamantīti pākaṭoyamatthoti.
තාලපුටසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Tālapuṭasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 2. තාලපුටසුත්‌තං • 2. Tālapuṭasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 2. තාලපුටසුත්‌තවණ්‌ණනා • 2. Tālapuṭasuttavaṇṇanā
