| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / थेरगाथापाळि • Theragāthāpāḷi |
१९. पञ्ञासनिपातो
19. Paññāsanipāto
१. तालपुटत्थेरगाथा
1. Tālapuṭattheragāthā
१०९४.
1094.
‘‘कदा नुहं पब्बतकन्दरासु, एकाकियो अद्दुतियो विहस्सं।
‘‘Kadā nuhaṃ pabbatakandarāsu, ekākiyo addutiyo vihassaṃ;
अनिच्चतो सब्बभवं विपस्सं, तं मे इदं तं नु कदा भविस्सति॥
Aniccato sabbabhavaṃ vipassaṃ, taṃ me idaṃ taṃ nu kadā bhavissati.
१०९५.
1095.
‘‘कदा नुहं भिन्नपटन्धरो मुनि, कासाववत्थो अममो निरासो।
‘‘Kadā nuhaṃ bhinnapaṭandharo muni, kāsāvavattho amamo nirāso;
रागञ्च दोसञ्च तथेव मोहं, हन्त्वा सुखी पवनगतो विहस्सं॥
Rāgañca dosañca tatheva mohaṃ, hantvā sukhī pavanagato vihassaṃ.
१०९६.
1096.
‘‘कदा अनिच्चं वधरोगनीळं, कायं इमं मच्चुजरायुपद्दुतं।
‘‘Kadā aniccaṃ vadharoganīḷaṃ, kāyaṃ imaṃ maccujarāyupaddutaṃ;
विपस्समानो वीतभयो विहस्सं, एको वने तं नु कदा भविस्सति॥
Vipassamāno vītabhayo vihassaṃ, eko vane taṃ nu kadā bhavissati.
१०९७.
1097.
‘‘कदा नुहं भयजननिं दुखावहं, तण्हालतं बहुविधानुवत्तनिं।
‘‘Kadā nuhaṃ bhayajananiṃ dukhāvahaṃ, taṇhālataṃ bahuvidhānuvattaniṃ;
पञ्ञामयं तिखिणमसिं गहेत्वा, छेत्वा वसे तम्पि कदा भविस्सति॥
Paññāmayaṃ tikhiṇamasiṃ gahetvā, chetvā vase tampi kadā bhavissati.
१०९८.
1098.
‘‘कदा नु पञ्ञामयमुग्गतेजं, सत्थं इसीनं सहसादियित्वा।
‘‘Kadā nu paññāmayamuggatejaṃ, satthaṃ isīnaṃ sahasādiyitvā;
मारं ससेनं सहसा भञ्जिस्सं, सीहासने तं नु कदा भविस्सति॥
Māraṃ sasenaṃ sahasā bhañjissaṃ, sīhāsane taṃ nu kadā bhavissati.
१०९९.
1099.
‘‘कदा नुहं सब्भि समागमेसु, दिट्ठो भवे धम्मगरूहि तादिभि।
‘‘Kadā nuhaṃ sabbhi samāgamesu, diṭṭho bhave dhammagarūhi tādibhi;
याथावदस्सीहि जितिन्द्रियेहि, पधानियो तं नु कदा भविस्सति॥
Yāthāvadassīhi jitindriyehi, padhāniyo taṃ nu kadā bhavissati.
११००.
1100.
‘‘कदा नु मं तन्दि खुदा पिपासा, वातातपा कीटसरीसपा वा।
‘‘Kadā nu maṃ tandi khudā pipāsā, vātātapā kīṭasarīsapā vā;
न बाधयिस्सन्ति न तं गिरिब्बजे, अत्थत्थियं तं नु कदा भविस्सति॥
Na bādhayissanti na taṃ giribbaje, atthatthiyaṃ taṃ nu kadā bhavissati.
११०१.
1101.
‘‘कदा नु खो यं विदितं महेसिना, चत्तारि सच्चानि सुदुद्दसानि।
‘‘Kadā nu kho yaṃ viditaṃ mahesinā, cattāri saccāni sududdasāni;
समाहितत्तो सतिमा अगच्छं, पञ्ञाय तं तं नु कदा भविस्सति॥
Samāhitatto satimā agacchaṃ, paññāya taṃ taṃ nu kadā bhavissati.
११०२.
1102.
‘‘कदा नु रूपे अमिते च सद्दे, गन्धे रसे फुसितब्बे च धम्मे।
‘‘Kadā nu rūpe amite ca sadde, gandhe rase phusitabbe ca dhamme;
आदित्ततोहं समथेहि युत्तो, पञ्ञाय दच्छं तदिदं कदा मे॥
Ādittatohaṃ samathehi yutto, paññāya dacchaṃ tadidaṃ kadā me.
११०३.
1103.
‘‘कदा नुहं दुब्बचनेन वुत्तो, ततोनिमित्तं विमनो न हेस्सं।
‘‘Kadā nuhaṃ dubbacanena vutto, tatonimittaṃ vimano na hessaṃ;
अथो पसत्थोपि ततोनिमित्तं, तुट्ठो न हेस्सं तदिदं कदा मे॥
Atho pasatthopi tatonimittaṃ, tuṭṭho na hessaṃ tadidaṃ kadā me.
११०४.
1104.
‘‘कदा नु कट्ठे च तिणे लता च, खन्धे इमेहं अमिते च धम्मे।
‘‘Kadā nu kaṭṭhe ca tiṇe latā ca, khandhe imehaṃ amite ca dhamme;
अज्झत्तिकानेव च बाहिरानि च, समं तुलेय्यं तदिदं कदा मे॥
Ajjhattikāneva ca bāhirāni ca, samaṃ tuleyyaṃ tadidaṃ kadā me.
११०५.
1105.
‘‘कदा नु मं पावुसकालमेघो, नवेन तोयेन सचीवरं वने।
‘‘Kadā nu maṃ pāvusakālamegho, navena toyena sacīvaraṃ vane;
इसिप्पयातम्हि पथे वजन्तं, ओवस्सते तं नु कदा भविस्सति॥
Isippayātamhi pathe vajantaṃ, ovassate taṃ nu kadā bhavissati.
११०६.
1106.
‘‘कदा मयूरस्स सिखण्डिनो वने, दिजस्स सुत्वा गिरिगब्भरे रुतं।
‘‘Kadā mayūrassa sikhaṇḍino vane, dijassa sutvā girigabbhare rutaṃ;
पच्चुट्ठहित्वा अमतस्स पत्तिया, संचिन्तये तं नु कदा भविस्सति॥
Paccuṭṭhahitvā amatassa pattiyā, saṃcintaye taṃ nu kadā bhavissati.
११०७.
1107.
‘‘कदा नु गङ्गं यमुनं सरस्सतिं, पातालखित्तं वळवामुखञ्च 1।
‘‘Kadā nu gaṅgaṃ yamunaṃ sarassatiṃ, pātālakhittaṃ vaḷavāmukhañca 2;
असज्जमानो पतरेय्यमिद्धिया, विभिंसनं तं नु कदा भविस्सति॥
Asajjamāno patareyyamiddhiyā, vibhiṃsanaṃ taṃ nu kadā bhavissati.
११०८.
1108.
‘‘कदा नु नागोव असङ्गचारी, पदालये कामगुणेसु छन्दं।
‘‘Kadā nu nāgova asaṅgacārī, padālaye kāmaguṇesu chandaṃ;
निब्बज्जयं सब्बसुभं निमित्तं, झाने युतो तं नु कदा भविस्सति॥
Nibbajjayaṃ sabbasubhaṃ nimittaṃ, jhāne yuto taṃ nu kadā bhavissati.
११०९.
1109.
‘‘कदा इणट्टोव दलिद्दको 3 निधिं, आराधयित्वा धनिकेहि पीळितो।
‘‘Kadā iṇaṭṭova daliddako 4 nidhiṃ, ārādhayitvā dhanikehi pīḷito;
तुट्ठो भविस्सं अधिगम्म सासनं, महेसिनो तं नु कदा भविस्सति॥
Tuṭṭho bhavissaṃ adhigamma sāsanaṃ, mahesino taṃ nu kadā bhavissati.
१११०.
1110.
‘‘बहूनि वस्सानि तयाम्हि याचितो, ‘अगारवासेन अलं नु ते इदं’।
‘‘Bahūni vassāni tayāmhi yācito, ‘agāravāsena alaṃ nu te idaṃ’;
तं दानि मं पब्बजितं समानं, किंकारणा चित्त तुवं न युञ्जसि॥
Taṃ dāni maṃ pabbajitaṃ samānaṃ, kiṃkāraṇā citta tuvaṃ na yuñjasi.
११११.
1111.
‘‘ननु अहं चित्त तयाम्हि याचितो, ‘गिरिब्बजे चित्रछदा विहङ्गमा’।
‘‘Nanu ahaṃ citta tayāmhi yācito, ‘giribbaje citrachadā vihaṅgamā’;
महिन्दघोसत्थनिताभिगज्जिनो, ते तं रमेस्सन्ति वनम्हि झायिनं॥
Mahindaghosatthanitābhigajjino, te taṃ ramessanti vanamhi jhāyinaṃ.
१११२.
1112.
‘‘कुलम्हि मित्ते च पिये च ञातके, खिड्डारतिं कामगुणञ्च लोके।
‘‘Kulamhi mitte ca piye ca ñātake, khiḍḍāratiṃ kāmaguṇañca loke;
सब्बं पहाय इममज्झुपागतो, अथोपि त्वं चित्त न मय्ह तुस्ससि॥
Sabbaṃ pahāya imamajjhupāgato, athopi tvaṃ citta na mayha tussasi.
१११३.
1113.
‘‘ममेव एतं न हि त्वं परेसं, सन्नाहकाले परिदेवितेन किं।
‘‘Mameva etaṃ na hi tvaṃ paresaṃ, sannāhakāle paridevitena kiṃ;
सब्बं इदं चलमिति पेक्खमानो, अभिनिक्खमिं अमतपदं जिगीसं॥
Sabbaṃ idaṃ calamiti pekkhamāno, abhinikkhamiṃ amatapadaṃ jigīsaṃ.
१११४.
1114.
‘‘सुयुत्तवादी द्विपदानमुत्तमो, महाभिसक्को नरदम्मसारथि 5।
‘‘Suyuttavādī dvipadānamuttamo, mahābhisakko naradammasārathi 6;
‘चित्तं चलं मक्कटसन्निभं इति, अवीतरागेन सुदुन्निवारयं’॥
‘Cittaṃ calaṃ makkaṭasannibhaṃ iti, avītarāgena sudunnivārayaṃ’.
१११५.
1115.
‘‘कामा हि चित्रा मधुरा मनोरमा, अविद्दसू यत्थ सिता पुथुज्जना।
‘‘Kāmā hi citrā madhurā manoramā, aviddasū yattha sitā puthujjanā;
ते दुक्खमिच्छन्ति पुनब्भवेसिनो, चित्तेन नीता निरये निराकता॥
Te dukkhamicchanti punabbhavesino, cittena nītā niraye nirākatā.
१११६.
1116.
‘‘‘मयूरकोञ्चाभिरुतम्हि कानने, दीपीहि ब्यग्घेहि पुरक्खतो वसं।
‘‘‘Mayūrakoñcābhirutamhi kānane, dīpīhi byagghehi purakkhato vasaṃ;
काये अपेक्खं जह मा विराधय’, इतिस्सु मं चित्त पुरे नियुञ्जसि॥
Kāye apekkhaṃ jaha mā virādhaya’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
१११७.
1117.
‘‘‘भावेहि झानानि च इन्द्रियानि च, बलानि बोज्झङ्गसमाधिभावना।
‘‘‘Bhāvehi jhānāni ca indriyāni ca, balāni bojjhaṅgasamādhibhāvanā;
तिस्सो च विज्जा फुस बुद्धसासने’, इतिस्सु मं चित्त पुरे नियुञ्जसि॥
Tisso ca vijjā phusa buddhasāsane’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
१११८.
1118.
‘‘‘भावेहि मग्गं अमतस्स पत्तिया, निय्यानिकं सब्बदुखक्खयोगधं।
‘‘‘Bhāvehi maggaṃ amatassa pattiyā, niyyānikaṃ sabbadukhakkhayogadhaṃ;
अट्ठङ्गिकं सब्बकिलेससोधनं’, इतिस्सु मं चित्त पुरे नियुञ्जसि॥
Aṭṭhaṅgikaṃ sabbakilesasodhanaṃ’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
१११९.
1119.
‘‘‘दुक्खन्ति खन्धे पटिपस्स योनिसो, यतो च दुक्खं समुदेति तं जह।
‘‘‘Dukkhanti khandhe paṭipassa yoniso, yato ca dukkhaṃ samudeti taṃ jaha;
इधेव दुक्खस्स करोहि अन्तं’, इतिस्सु मं चित्त पुरे नियुञ्जसि॥
Idheva dukkhassa karohi antaṃ’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
११२०.
1120.
‘‘‘अनिच्चं दुक्खन्ति विपस्स योनिसो, सुञ्ञं अनत्ताति अघं वधन्ति च।
‘‘‘Aniccaṃ dukkhanti vipassa yoniso, suññaṃ anattāti aghaṃ vadhanti ca;
मनोविचारे उपरुन्ध चेतसो’, इतिस्सु मं चित्त पुरे नियुञ्जसि॥
Manovicāre uparundha cetaso’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
११२१.
1121.
‘‘‘मुण्डो विरूपो अभिसापमागतो, कपालहत्थोव कुलेसु भिक्खसु।
‘‘‘Muṇḍo virūpo abhisāpamāgato, kapālahatthova kulesu bhikkhasu;
युञ्जस्सु सत्थुवचने महेसिनो’, इतिस्सु मं चित्त पुरे नियुञ्जसि॥
Yuñjassu satthuvacane mahesino’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
११२२.
1122.
‘‘‘सुसंवुतत्तो विसिखन्तरे चरं, कुलेसु कामेसु असङ्गमानसो।
‘‘‘Susaṃvutatto visikhantare caraṃ, kulesu kāmesu asaṅgamānaso;
चन्दो यथा दोसिनपुण्णमासिया’, इतिस्सु मं चित्त पुरे नियुञ्जसि॥
Cando yathā dosinapuṇṇamāsiyā’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
११२३.
1123.
‘‘‘आरञ्ञिको होहि च पिण्डपातिको, सोसानिको होहि च पंसुकूलिको।
‘‘‘Āraññiko hohi ca piṇḍapātiko, sosāniko hohi ca paṃsukūliko;
नेसज्जिको होहि सदा धुते रतो’, इतिस्सु मं चित्त पुरे नियुञ्जसि॥
Nesajjiko hohi sadā dhute rato’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
११२४.
1124.
‘‘रोपेत्व रुक्खानि यथा फलेसी, मूले तरुं छेत्तु तमेव इच्छसि।
‘‘Ropetva rukkhāni yathā phalesī, mūle taruṃ chettu tameva icchasi;
तथूपमं चित्तमिदं करोसि, यं मं अनिच्चम्हि चले नियुञ्जसि॥
Tathūpamaṃ cittamidaṃ karosi, yaṃ maṃ aniccamhi cale niyuñjasi.
११२५.
1125.
‘‘अरूप दूरङ्गम एकचारि, न ते करिस्सं वचनं इदानिहं।
‘‘Arūpa dūraṅgama ekacāri, na te karissaṃ vacanaṃ idānihaṃ;
दुक्खा हि कामा कटुका महब्भया, निब्बानमेवाभिमनो चरिस्सं॥
Dukkhā hi kāmā kaṭukā mahabbhayā, nibbānamevābhimano carissaṃ.
११२६.
1126.
‘‘नाहं अलक्ख्या अहिरिक्कताय वा, न चित्तहेतू न च दूरकन्तना।
‘‘Nāhaṃ alakkhyā ahirikkatāya vā, na cittahetū na ca dūrakantanā;
आजीवहेतू च अहं न निक्खमिं, कतो च ते चित्त पटिस्सवो मया॥
Ājīvahetū ca ahaṃ na nikkhamiṃ, kato ca te citta paṭissavo mayā.
११२७.
1127.
‘‘‘अप्पिच्छता सप्पुरिसेहि वण्णिता, मक्खप्पहानं वूपसमो दुखस्स’।
‘‘‘Appicchatā sappurisehi vaṇṇitā, makkhappahānaṃ vūpasamo dukhassa’;
इतिस्सु मं चित्त तदा नियुञ्जसि, इदानि त्वं गच्छसि पुब्बचिण्णं॥
Itissu maṃ citta tadā niyuñjasi, idāni tvaṃ gacchasi pubbaciṇṇaṃ.
११२८.
1128.
‘‘तण्हा अविज्जा च पियापियञ्च, सुभानि रूपानि सुखा च वेदना।
‘‘Taṇhā avijjā ca piyāpiyañca, subhāni rūpāni sukhā ca vedanā;
मनापिया कामगुणा च वन्ता, वन्ते अहं आवमितुं न उस्सहे॥
Manāpiyā kāmaguṇā ca vantā, vante ahaṃ āvamituṃ na ussahe.
११२९.
1129.
‘‘सब्बत्थ ते चित्त वचो कतं मया, बहूसु जातीसु न मेसि कोपितो।
‘‘Sabbattha te citta vaco kataṃ mayā, bahūsu jātīsu na mesi kopito;
अज्झत्तसम्भवो कतञ्ञुताय ते, दुक्खे चिरं संसरितं तया कते॥
Ajjhattasambhavo kataññutāya te, dukkhe ciraṃ saṃsaritaṃ tayā kate.
११३०.
1130.
वेस्सा च सुद्दा च भवाम एकदा, देवत्तनं वापि तवेव वाहसा॥
Vessā ca suddā ca bhavāma ekadā, devattanaṃ vāpi taveva vāhasā.
११३१.
1131.
‘‘तवेव हेतू असुरा भवामसे, त्वंमूलकं नेरयिका भवामसे।
‘‘Taveva hetū asurā bhavāmase, tvaṃmūlakaṃ nerayikā bhavāmase;
अथो तिरच्छानगतापि एकदा, पेतत्तनं वापि तवेव वाहसा॥
Atho tiracchānagatāpi ekadā, petattanaṃ vāpi taveva vāhasā.
११३२.
1132.
‘‘ननु दुब्भिस्ससि मं पुनप्पुनं, मुहुं मुहुं चारणिकंव दस्सयं।
‘‘Nanu dubbhissasi maṃ punappunaṃ, muhuṃ muhuṃ cāraṇikaṃva dassayaṃ;
उम्मत्तकेनेव मया पलोभसि, किञ्चापि ते चित्त विराधितं मया॥
Ummattakeneva mayā palobhasi, kiñcāpi te citta virādhitaṃ mayā.
११३३.
1133.
‘‘इदं पुरे चित्तमचारि चारिकं, येनिच्छकं यत्थकामं यथासुखं।
‘‘Idaṃ pure cittamacāri cārikaṃ, yenicchakaṃ yatthakāmaṃ yathāsukhaṃ;
तदज्जहं निग्गहेस्सामि योनिसो, हत्थिप्पभिन्नं विय अङ्कुसग्गहो॥
Tadajjahaṃ niggahessāmi yoniso, hatthippabhinnaṃ viya aṅkusaggaho.
११३४.
1134.
‘‘सत्था च मे लोकमिमं अधिट्ठहि,अनिच्चतो अद्धुवतो असारतो।
‘‘Satthā ca me lokamimaṃ adhiṭṭhahi,aniccato addhuvato asārato;
पक्खन्द मं चित्त जिनस्स सासने, तारेहि ओघा महता सुदुत्तरा॥
Pakkhanda maṃ citta jinassa sāsane, tārehi oghā mahatā suduttarā.
११३५.
1135.
‘‘न ते इदं चित्त यथा पुराणकं, नाहं अलं तुय्ह वसे निवत्तितुं 11।
‘‘Na te idaṃ citta yathā purāṇakaṃ, nāhaṃ alaṃ tuyha vase nivattituṃ 12;
महेसिनो पब्बजितोम्हि सासने, न मादिसा होन्ति विनासधारिनो॥
Mahesino pabbajitomhi sāsane, na mādisā honti vināsadhārino.
११३६.
1136.
‘‘नगा समुद्दा सरिता वसुन्धरा, दिसा चतस्सो विदिसा अधो दिवा।
‘‘Nagā samuddā saritā vasundharā, disā catasso vidisā adho divā;
सब्बे अनिच्चा तिभवा उपद्दुता, कुहिं गतो चित्त सुखं रमिस्ससि॥
Sabbe aniccā tibhavā upaddutā, kuhiṃ gato citta sukhaṃ ramissasi.
११३७.
1137.
‘‘धितिप्परं किं मम चित्त काहिसि, न ते अलं चित्त वसानुवत्तको।
‘‘Dhitipparaṃ kiṃ mama citta kāhisi, na te alaṃ citta vasānuvattako;
न जातु भस्तं उभतोमुखं छुपे, धिरत्थु पूरं नव सोतसन्दनिं॥
Na jātu bhastaṃ ubhatomukhaṃ chupe, dhiratthu pūraṃ nava sotasandaniṃ.
११३८.
1138.
‘‘वराहएणेय्यविगाळ्हसेविते, पब्भारकुट्टे पकतेव सुन्दरे।
‘‘Varāhaeṇeyyavigāḷhasevite, pabbhārakuṭṭe pakateva sundare;
नवम्बुना पावुससित्थकानने, तहिं गुहागेहगतो रमिस्ससि॥
Navambunā pāvusasitthakānane, tahiṃ guhāgehagato ramissasi.
११३९.
1139.
‘‘सुनीलगीवा सुसिखा सुपेखुना, सुचित्तपत्तच्छदना विहङ्गमा।
‘‘Sunīlagīvā susikhā supekhunā, sucittapattacchadanā vihaṅgamā;
सुमञ्जुघोसत्थनिताभिगज्जिनो, ते तं रमेस्सन्ति वनम्हि झायिनं॥
Sumañjughosatthanitābhigajjino, te taṃ ramessanti vanamhi jhāyinaṃ.
११४०.
1140.
‘‘वुट्ठम्हि देवे चतुरङ्गुले तिणे, संपुप्फिते मेघनिभम्हि कानने।
‘‘Vuṭṭhamhi deve caturaṅgule tiṇe, saṃpupphite meghanibhamhi kānane;
नगन्तरे विटपिसमो सयिस्सं, तं मे मुदू हेहिति तूलसन्निभं॥
Nagantare viṭapisamo sayissaṃ, taṃ me mudū hehiti tūlasannibhaṃ.
११४१.
1141.
‘‘तथा तु कस्सामि यथापि इस्सरो, यं लब्भति तेनपि होतु मे अलं।
‘‘Tathā tu kassāmi yathāpi issaro, yaṃ labbhati tenapi hotu me alaṃ;
न ताहं कस्सामि यथा अतन्दितो, बिळारभस्तंव यथा सुमद्दितं॥
Na tāhaṃ kassāmi yathā atandito, biḷārabhastaṃva yathā sumadditaṃ.
११४२.
1142.
‘‘तथा तु कस्सामि यथापि इस्सरो, यं लब्भति तेनपि होतु मे अलं।
‘‘Tathā tu kassāmi yathāpi issaro, yaṃ labbhati tenapi hotu me alaṃ;
वीरियेन तं मय्ह वसानयिस्सं, गजंव मत्तं कुसलङ्कुसग्गहो॥
Vīriyena taṃ mayha vasānayissaṃ, gajaṃva mattaṃ kusalaṅkusaggaho.
११४३.
1143.
‘‘तया सुदन्तेन अवट्ठितेन हि, हयेन योग्गाचरियोव उज्जुना।
‘‘Tayā sudantena avaṭṭhitena hi, hayena yoggācariyova ujjunā;
पहोमि मग्गं पटिपज्जितुं सिवं, चित्तानुरक्खीहि सदा निसेवितं॥
Pahomi maggaṃ paṭipajjituṃ sivaṃ, cittānurakkhīhi sadā nisevitaṃ.
११४४.
1144.
‘‘आरम्मणे तं बलसा निबन्धिसं, नागंव थम्भम्हि दळ्हाय रज्जुया।
‘‘Ārammaṇe taṃ balasā nibandhisaṃ, nāgaṃva thambhamhi daḷhāya rajjuyā;
तं मे सुगुत्तं सतिया सुभावितं, अनिस्सितं सब्बभवेसु हेहिसि॥
Taṃ me suguttaṃ satiyā subhāvitaṃ, anissitaṃ sabbabhavesu hehisi.
११४५.
1145.
‘‘पञ्ञाय छेत्वा विपथानुसारिनं, योगेन निग्गय्ह पथे निवेसिय।
‘‘Paññāya chetvā vipathānusārinaṃ, yogena niggayha pathe nivesiya;
दिस्वा समुदयं विभवञ्च सम्भवं, दायादको हेहिसि अग्गवादिनो॥
Disvā samudayaṃ vibhavañca sambhavaṃ, dāyādako hehisi aggavādino.
११४६.
1146.
‘‘चतुब्बिपल्लासवसं अधिट्ठितं, गामण्डलंव परिनेसि चित्त मं।
‘‘Catubbipallāsavasaṃ adhiṭṭhitaṃ, gāmaṇḍalaṃva parinesi citta maṃ;
ननु 13 संयोजनबन्धनच्छिदं, संसेवसे कारुणिकं महामुनिं॥
Nanu 14 saṃyojanabandhanacchidaṃ, saṃsevase kāruṇikaṃ mahāmuniṃ.
११४७.
1147.
‘‘मिगो यथा सेरि सुचित्तकानने, रम्मं गिरिं पावुसअब्भमालिनिं 15।
‘‘Migo yathā seri sucittakānane, rammaṃ giriṃ pāvusaabbhamāliniṃ 16;
अनाकुले तत्थ नगे रमिस्सं 17, असंसयं चित्त परा भविस्ससि॥
Anākule tattha nage ramissaṃ 18, asaṃsayaṃ citta parā bhavissasi.
११४८.
1148.
‘‘ये तुय्ह छन्देन वसेन वत्तिनो, नरा च नारी च अनुभोन्ति यं सुखं।
‘‘Ye tuyha chandena vasena vattino, narā ca nārī ca anubhonti yaṃ sukhaṃ;
अविद्दसू मारवसानुवत्तिनो, भवाभिनन्दी तव चित्त सावका’’ति॥
Aviddasū māravasānuvattino, bhavābhinandī tava citta sāvakā’’ti.
… तालपुटो थेरो…।
… Tālapuṭo thero….
पञ्ञासनिपातो निट्ठितो।
Paññāsanipāto niṭṭhito.
तत्रुद्दानं –
Tatruddānaṃ –
पञ्ञासम्हि निपातम्हि, एको तालपुटो सुचि।
Paññāsamhi nipātamhi, eko tālapuṭo suci;
गाथायो तत्थ पञ्ञास, पुन पञ्च च उत्तरीति॥
Gāthāyo tattha paññāsa, puna pañca ca uttarīti.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / थेरगाथा-अट्ठकथा • Theragāthā-aṭṭhakathā / १. तालपुटत्थेरगाथावण्णना • 1. Tālapuṭattheragāthāvaṇṇanā
